«Νεο-οθωμανισμός και σύγχρονη Ελλάδα»

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Το βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα», σας προσκαλεί στην συζήτηση με θέμα «Νεο-οθωμανισμός και σύγχρονη Ελλάδα», με ομιλητές τους Γιώργο Καραμπελιά, Νεοκλή Σαρή και Σταύρο Λυγερό. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 18 Νοεμβρίου, στις 7.30 το απόγευμα στο πνευματικό κέντρο «Σήμαντρο» στον Χολαργό (Ελευθ. Βενιζέλου 59 Α ).

Για οποιαδήποτε πληροφορία επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 210-6546742.

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΜΙΛΗΤΕΣ

Ο Νεοκλής Σαρρής είναι καθηγητής της Κοινωνιολογίας της Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και είναι απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια Κωνσταντινουπόλεως, Αθηνών και Γενεύης. Διετέλεσε πολιτικός σύμβουλος του Πατριάρχη Αθηναγόρα. Διαδέχθηκε τον Ιωάννη Ζίγδη στην Προεδρία της Ένωσης Δημοκρατικού Κέντρου (ΕΔΗΚ). Έχει διατελέσει καθηγητής παραγωγικών και ανωτέρων Σχολών του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης. Ως πολιτικός αναλυτής και αρθρογράφος ασχολείται ιδιαίτερα με τα Ελληνοτουρκικά θέματα.

Σαρρής, Νεοκλής. Φιλοσοφία της κοινωνίας και της πολιτείας : Ο αρχαίος κόσμος έως τον Αριστοτέλη / Νεοκλής Σαρρής. – Αθήνα : Κάκτος, 1997. – 467σ. · 24×17εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-352-393-3, ISBN-13 978-960-352-393-2 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 21,84 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Αρχαιότητα [DDC: 930] Φιλοσοφία, Αρχαία ελληνική [DDC: 182]

Σαρρής, Νεοκλής. Εισαγωγή στην κοινωνιομετρία, την ομαδική ψυχοθεραπεία και το ψυχόδραμα / Νεοκλής Σαρρής. – 2η έκδ. – Αθήνα : Δανιά, 1995. – 396σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-7263-15-4, ISBN-13 978-960-7263-15-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,26 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κοινωνιολογία [DDC: 301] Ψυχοθεραπεία [DDC: 616.891 4] Ψυχόδραμα [DDC: 616.891 523]

Σαρρής, Νεοκλής. Προεπαναστατική Ελλάδα και οσμανικό κράτος : Από το χειρόγραφο του Σουλεϋμάν Πενάχ εφέντη του Μοραΐτη 1785 / Νεοκλής Σαρρής. – 1η έκδ. – Θεσσαλονίκη : Ηρόδοτος, 1993. – 510σ. : εικ. · 23×16εκ. – (Ιστορία)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-7290-29-1, ISBN-13 978-960-7290-29-8 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 26,00 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Ιστορία – 1770- [DDC: 938.473]

Σαρρής, Νεοκλής. Οσμανική πραγματικότητα : Η δοσιματική διοίκηση / Νεοκλής Σαρρής. – Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. – 550σ. · 24×17εκ.τ.2 Η τιμή αφορά συνολικά και τους δύο τόμους. ISBN 960-253-001-4(set), ISBN-13 978-960-253-001-6(set). ISBN 960-253-003-0, ISBN-13 978-960-253-003-0 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 78,38 (Τελ. ενημ: 5/6/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Οθωμανική Αυτοκρατορία [DDC: 956.016]

Σαρρής, Νεοκλής. Οσμανική πραγματικότητα : Το δεσποτικό κράτος / Νεοκλής Σαρρής. – Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. – 557σ. · 24×17εκ.τ.1 Η τιμή αφορά συνολικά και τους δύο τόμους. ISBN 960-253-001-4(set), ISBN-13 978-960-253-001-6(set). ISBN 960-253-002-2, ISBN-13 978-960-253-002-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 78,38 (Τελ. ενημ: 5/6/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.

Ο Σταύρος Λυγερός γεννήθηκε στην Αθήνα. Πτυχίο Μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παρακολούθησε μεταπτυχιακά σεμινάρια διεθνών σχέσεων και διεθνούς οικονομίας στην École des Hautes Études στο Παρίσι.
Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.
Συνιδρυτής και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Τετράδια Πολιτικού Διαλόγου Έρευνας και Κριτικής, το οποίο κυκλοφορεί από το 1980 (εκδόσεις Στοχαστής).
Συγγραφέας των βιβλίων Φοιτητικό κίνημα και ταξική πάλη στην Ελλάδα (1977, 2 τόμοι, εκδόσεις Στοχαστής), ΠΑΣΟΚ, το σύνδρομο του μεγάλου ασθενούς (1990, εκδόσεις Στοχαστής), Σκόπια, το αγκάθι της Βαλκανικής (1992, εκδόσεις Λιβάνη), Άνεμοι πολέμου στα Βαλκάνια (1992, εκδόσεις Λιβάνη), Κύπρος: Στα όρια του αφανισμού (1993, εκδόσεις Λιβάνη), Το παιχνίδι της εξουσίας (1996, εκδόσεις Λιβάνη) και Όταν σκοντάφτει ο Αετός, μία ανάγνωση των γεωπολιτικών μετώπων στις αρχές του 21ου αιώνα (υπό έκδοση). Επίσης, συγγραφέας δεκάδων μεγάλων άρθρων-μελετών για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, την Τουρκία, το Κυπριακό, τα Βαλκάνια, την Ευρώπη, τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και για εσωτερικά πολιτικά θέματα.
Έχει εργασθεί ως κοινοβουλευτικός συντάκτης (εφημερίδα Θεσσαλονίκη), ως πολιτικός-διπλωματικός σχολιαστής στα περιοδικά Αντί, Άμυνα και Διπλωματία, στις εφημερίδες Ποντίκι, Ελευθεροτυπία, Πρώτη, Επικαιρότητα, Επενδυτής, Εξουσία, Αξία, στους ραδιοσταθμούς Κανάλι 15, Σκάι, Αντένα, Πλάνετ και Κανάλι 1 του Πειραιά. Σήμερα εργάζεται στην Καθημερινή και στον Κόσμο του Επενδυτή.

Συλλογικό έργο. 40 χρόνια Μάης ’68 : Πρακτικά εκδήλωσης ΙΣΤΑΜΕ: 16-17-18 Μαΐου 2008 / Συλλογικό έργο · εισήγηση Σταύρος Λαμπρινίδης, Νίκος Κοτζιάς, Σπύρος Καβουνίδης, Μαρία Δαμανάκη, Γιάννης Μοσχονάς, Κώστας Μποτόπουλος, Στέφανος Τζουμάκας, Μαριλένα Κοππά, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Κατερίνα Μπατζελή, Συλβάνα Ράπτη, Πέτρος Τατούλης, Σταύρος Λυγερός, Οδυσσέας Βουδούρης, Θεόδωρος Πάγκαλος, Νίκος Κωνσταντόπουλος, Γεώργιος Α. Παπανδρέου, κ.ά. – 1η έκδ. – Αθήνα : Μίλητος, ΙΣΤΑΜΕ, 2008. – 333σ. · 25×17εκ.Πρόλογος: Γιώργος Α. Παπανδρέου, Πρόεδρος ΠΑΣΟΚ και Πρόεδρος Σοσιαλιστικής Διεθνούς. ISBN 978-960-464-051-5 (Σκληρό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 30,00 (Τελ. ενημ: 23/12/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320] Πολιτική – Ιστορία – Γαλλία [DDC: 320.944]

Συλλογικό έργο. Προκλήσεις ασφάλειας για την Ελλάδα και την Κύπρο / Συλλογικό έργο, Κύρα Αδάμ, Χρήστος Αλεξάνδρου, Κώστας Βενιζέλος, Βασίλειος Γραμματίκας, Παναγιώτης Ήφαιστος, Σταύρος Λυγερός, Θεοφάνης Μαλκίδης, Άγγελος Συρίγος · επιμέλεια Χρήστος Αλεξάνδρου, Θεοφάνης Μαλκίδης. – 1η έκδ. – Αθήνα : Παπαζήσης, 2008. – 242σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-02-2223-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,50 (Τελ. ενημ: 4/9/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320] Ασφάλεια [DDC: 368] Άμυνα [DDC: 355.4]

Λυγερός, Σταύρος. Εν ονόματι της Μακεδονίας : Ο διπλωματικός πόλεμος για το όνομα / Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2008. – 366σ. · 21×14εκ.ISBN 978-960-14-1797-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 18,00 (Τελ. ενημ: 24/6/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Σχέσεις – Σκόπια [DDC: 327.495 049 76] Πολιτική – Ελλάς [DDC: 320.495] Πολιτική – Σκόπια [DDC: 320.497 6]

Συλλογικό έργο. Κόσοβο : Ανατρέποντας τη διεθνή δικαιοπραξία: Αυτοδιάθεση και απόσχιση εθνοτήτων στον 21ο αιώνα / επιμέλεια Στέλιος Περράκης · κείμενα Συλλογικό έργο, Αντώνης Μπερεδήμας, Στέλιος Περράκης, Λ.Α. Σισιλιάνος, Βενιαμίν Καρακωστάνογλου, Κωνσταντίνος Π. Οικονομίδης, Κώστας Χατζηκωνσταντίνου, Γιώργος Σέκερης, Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Σιδέρης Ι., 2008. – 239σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-08-0445-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 22,00 (Τελ. ενημ: 25/5/2009) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320] Διεθνές δίκαιο [DDC: 341]

Λυγερός, Σταύρος. Το παιχνίδι της εξουσίας / Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1996. – 415σ. · 23×15εκ. – (Πολιτική)ISBN 960-236-645-1, ISBN-13 978-960-236-645-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 22,11 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320]

Λυγερός, Σταύρος. Κύπρος : Στα όρια του αφανισμού / Σταύρος Λυγερός. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1993. – 460σ. · 21×14εκ. – (Ελληνισμός)Προλογίζει ο τ. πρέσβης Θέμος Χ. Στοφορόπουλος ISBN 960-236-313-4, ISBN-13 978-960-236-313-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 18,09 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κύπρος – Ιστορία [DDC: 956.45]

Λυγερός, Σταύρος. Σκόπια : Άνεμοι πολέμου στα Βαλκάνια / Σταύρος Λυγερός. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1992. – 286σ. · 21×14εκ. – (Ελληνισμός)ISBN 960-236-241-3, ISBN-13 978-960-236-241-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,57 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Ιστορία – Ελλάς [DDC: 320.949 5] Βαλκανική Χερσόνησος – Ιστορία [DDC: 949.6]

Λυγερός, Σταύρος. ΠΑΣΟΚ : Το σύνδρομο του μεγάλου ασθενούς / Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Στοχαστής, 1990. – 206σ. · 21×14εκ. – (Σύγχρονοι Έλληνες Συγγραφείς)(Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 7,63 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Ελλάς [DDC: 320.495] Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) [DDC: 324.24]

Ο Γιώργος Καραμπελιάς γεννήθηκε το 1946 στην Κάτω Αχαΐα

Από το 1964, ως φοιτητής της Ιατρικής, συμμετείχε στη Νεολαία Λαμπράκη. Μετά το 1967 σπούδασε Οικονομία στη Γαλλία.

Συμμετείχε στο αντιδικτατορικό κίνημα και στον «Μάη του ’68», σε ελληνικές και γαλλικές οργανώσεις. Στη Γαλλία γράφει τα πρώτα του βιβλία. Μετά τη μεταπολίτευση συνεχίζει αδιάλειπτα την πολιτική και συγγραφική του δραστηριότητα.

Από το 1979 έως το 1993 εξέδιδε το περιοδικό Ρήξη. Το 1980, μαζί με φίλους, δημιούργησε το Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο και τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. Από τις εκδόσεις έχουν εκδοθεί ως σήμερα πάνω από 120 τίτλοι από τους τομείς της λογοτεχνίας, του δοκιμίου, της Ιστορίας, των κοινωνικών κινημάτων, της οικολογίας καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των έργων του Έλληνα φιλόσοφου Κώστα Παπαϊωάννου. Το 1992 πήρε το μεταπτυχιακό δίπλωμά του από την Οικονομική Σχολή των Παρισίων (Paris VII)

Από το 1993 έως το 1994 διηύθυνε τον Τομέα Πρόληψης, Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης του ΚΕΘΕΑ, για την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και μέλος της Γραμματείας των Οικολόγων – Εναλλακτικών.

Από το 1995 είναι εκδότης και αρχισυντάκτης του διμηνιαίου περιοδικού Άρδην που συνεχίζει να εκδίδεται.

Παράλληλα αρθρογραφεί σε εφημερίδες στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Καραμπελιάς, Γιώργος. Κοραής και Γρηγόριος Ε΄ : Κοινωνικές συγκρούσεις και διαφωτισμός στην προεπαναστατική Σμύρνη (1788-1820) / Γιώργος Καραμπελιάς. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2009. – 197σ.ISBN 978-960-427-111-5 [Εκκρεμής εγγραφή] € 14,63 (Τελ. ενημ: 27/8/2009) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.

Συλλογικό έργο. Εναλλακτικές προσεγγίσεις της ανάπτυξης / Συλλογικό έργο, Γ. Β. Δουράκης, Γ. Ζαρωτιάδης, Γ. Καραμπελιάς, Θ. Μαλκίδης, Χ. Ναξάκης, Γ. Θ. Χατζηκωνσταντίνου, Μ. Χλέτσος · επιμέλεια Χάρης Ναξάκης, Μιχάλης Χλέτσος. – 1η έκδ. – Αθήνα : Πατάκη, 2008. – 186σ. · 24×17εκ. – (Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες · Επιστήμη και Κοινωνία)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-16-2562-1 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 17,00 (Τελ. ενημ: 14/10/2009) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Οικονομική ανάπτυξη [DDC: 338.9] Περιφερειακός προγραμματισμός [DDC: 338.9]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Το 1204 και η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού / Γιώργος Καραμπελιάς. – 2η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2007. – 545σ. · 24×17εκ. – (Ιστορική Μνήμη · 10)1η έκδοση: 2006. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-427-088-0 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 36,58 (Τελ. ενημ: 11/1/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Ιστορία – 1204- [DDC: 938.3] Βυζαντινή Αυτοκρατορία – Ιστορία – 324-1453 [DDC: 938.3] Ελλάς – Ιστορία – Φραγκοκρατία [DDC: 938.37]

Συλλογικό έργο. Όψεις του σύγχρονου πολιτισμού : Φιλοσοφικό καφενείο / Συλλογικό έργο, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Χρήστος Γιανναράς, Γιώργος Καραμπελιάς, Βασίλης Καραποστόλης, Διαμάντης Λεβεντάκος, Γιάννης Μεταξάς, Μιχάλης Μερακλής, Σάββας Μιχαήλ, Παναγιώτης Νούτσος, Κωνσταντίνα-Νάντια Σερεμετάκη · επιμέλεια Διαμάντης Λεβεντάκος. – 1η έκδ. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, Μουσείο Μπενάκη, 2006. – 150σ. · 24×17εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-442-468-8, ISBN-13 978-960-442-468-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 10,00 (Τελ. ενημ: 11/3/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτισμός [DDC: 909] Πολιτισμός – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 909]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Η θεμελιώδης παρέκκλιση : Ρομαντισμός και διαφωτισμός στον εικοστό πρώτο αιώνα / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2004. – 327σ. · 24×17εκ. – (Θεωρία · 21)Κεντρική διάθεση: Παρασκήνιο, Βιβλιοπέλαγος. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-079-6, ISBN-13 978-960-427-079-8 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 20,80 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Φιλοσοφία, Σύγχρονη [DDC: 190] Ρομαντισμός (Φιλοσοφία) [DDC: 141.6]

Βαλεοντής, Κώστας. Το μέλλον της Ελληνικής γλώσσας / Κώστας Βαλεοντής, Φώτης Δημητρακόπουλος, Σταύρος Δωρικός, Καραβά – Γαλάνη Μαρίνα, Γιώργος Καραμπελιάς, Κωνσταντίνος Καρκανιάς, Αδαμάντιος Κρασανάκης, κ.ά. – 1η έκδ. – Αθήνα : Αρχέτυπο, 2003. – 320σ. · 23×15εκ. – (Σύγχρονα θέματα · 1)ISBN 960-421-023-8, ISBN-13 978-960-421-023-7 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 18,00 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελληνική γλώσσα – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 480]

Εβραίοι εναντίον του σιωνισμού / επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2003. – 238σ. · 21×13εκ. – (Αντιπαραθέσεις · 19)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-072-9, ISBN-13 978-960-427-072-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,80 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Σιωνισμός [DDC: 320.540 956 94] Εβραίοι – Ιστορία [DDC: 909.925]

Παπαϊωάννου, Κώστας. Μάζα και ιστορία : Γενική θεωρία της επαναστατικής μάζας / Κώστας Παπαϊωάννου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2003. – 240σ. · 21×13εκ. – (Θεωρία · 20)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-073-7, ISBN-13 978-960-427-073-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,60 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κοινωνιολογία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 301] Φιλοσοφία [DDC: 100]

Καραμπελιάς, Γιώργος. 1922 χιλιαεννιακοσιαεικοσιδυο : Δοκίμιο για τη νεοελληνική ιδεολογία / Γιώργος Καραμπελιάς · επιμέλεια Χριστίνα Σταματοπούλου. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 221σ. · 21×14εκ. – (Αντιπαραθέσεις · 18)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης Αθανάσιος. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-071-0, ISBN-13 978-960-427-071-2 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,48 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Ιστορία – 1920- [DDC: 938.72] Πολιτική ιδεολογία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320.5] Ελληνισμός [DDC: 938.99]

Makhaiski, Jan Waclav. Ο σοσιαλισμός των διανοουμένων / Γιαν Βάκλαβ Μακάισκι, Αλεξάντρ Σκιρντά · μετάφραση Σπύρος Κακουριώτης · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 205σ. · 21×14εκ. – (Αντιπαραθέσεις · 16)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης. Εισαγωγή του Alexandre Skirda. Γλώσσα πρωτοτύπου: πολωνικά (μετάφραση από τα γαλλικά) Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-056-7, ISBN-13 978-960-427-056-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,48 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Σοσιαλισμός [DDC: 320.531] Διανοούμενοι [DDC: 922]

Metraux, Alfred. Οι Ίνκας : Ιστορία και πολιτισμός / Alfred Métraux · μετάφραση Ελένη Φαμελιάδου – Νάκου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 239σ. · 20×15εκ. – (Γη των Ανθρώπων · 2)1η έκδοση: 1997. Παράρτημα του Abdon Valderrama Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-044-3, ISBN-13 978-960-427-044-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,60 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ίνκας – Ιστορία [DDC: 983]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Στο κοίλον της ιστορίας : Ελλάδα και παγκοσμιοποίηση / Γιώργος Καραμπελιάς. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 78σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 9)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης. (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 5,20 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320]

Τουρκία : Ισλάμ και κρίση του Κεμαλισμού / επιμέλεια Κ. Γεώρμας, Γ. Καραμπελιάς. – 2η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2001. – 251σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 7)Γράφουν οι: Αγιάλα, Σ. – Ασκάρ, Α. – Γιεγκέν, Μ. – Γκεκάλπ, Α. – Ζουμπάιντα, Σ. – κ.ά. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-050-8, ISBN-13 978-960-427-050-7 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,48 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Τουρκία [DDC: 320.561] Τουρκία – Ιστορία [DDC: 956.1] Ισλαμισμός [DDC: 297] Οθωμανική Αυτοκρατορία [DDC: 956.016]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Ισλάμ και παγκοσμιοποίηση : Η θανάσιμη διελκυστίνδα / Γιώργος Καραμπελιάς. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2001. – 236σ. · 21×14εκ. – (Δοκίμια · 13)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-069-9, ISBN-13 978-960-427-069-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,21 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ισλαμισμός [DDC: 297] Παγκοσμιοποίηση [DDC: 303.482]

Morin, Edgar. Η ανθρώπινη φύση, το χαμένο παράδειγμα / Edgar Morin · μετάφραση Ελένη Νάκου · επιμέλεια Χ. Σταματοπούλου, Γ. Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2000. – 282σ. · 21×14εκ. – (Δοκίμια · 10)Γλώσσα πρωτοτύπου: γαλλικά Τίτλος πρωτοτύπου: Le paradigme perdu: la nature humaine Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-061-3, ISBN-13 978-960-427-061-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 14,55 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ανθρώπινη εξέλιξη [DDC: 575.016 2]

Σκληρός, Γεώργιος. Η αριστερά και το ανατολικό ζήτημα / Γεώργιος Σκληρός, Δημήτρης Γληνός, Ίων Δραγούμης · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1998. – 170σ. · 21×13εκ. – (Άτροπος · 7)Εισαγωγή: Γιώργος Καραμπελιάς. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-058-3, ISBN-13 978-960-427-058-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 9,15 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Ελλάς – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320.495] Πολιτική – Ιστορία – Ελλάς [DDC: 320.949 5]

Kristeva, Julia. Έθνη χωρίς εθνικισμό / Julia Kristeva · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Κώστας Γεώρμας. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1997. – 100σ. · 17×12εκ. – (Δοκίμια: Μικρή Σειρά · 1)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-049-4, ISBN-13 978-960-427-049-1 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 6,24 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Εθνικισμός – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320.54]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Στα μονοπάτια της ουτοπίας : Για την υπέρβαση του δυτικού παραδείγματος / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1995. – 310σ. · 21×14εκ. – (Όψεις)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-236-578-1, ISBN-13 978-960-236-578-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,57 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κοινωνικές επιστήμες [DDC: 300]

Παπαϊωάννου, Κώστας. Φιλοσοφία και τεχνική : Ο διάλογος Μαρξ – Χέγκελ / Κώστας Σ. Παπαϊωάννου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1994. – 185σ. · 24×17εκ. – (Θεωρία · 18)τ.2 Εισαγωγή: Γιώργος Καραμπελιάς. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-031-1, ISBN-13 978-960-427-031-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,21 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Ελλάδα, μια χώρα των συνόρων / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1993. – 224σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 3)Συνεκδότης: Αιγαίον ISBN 960-427-022-2, ISBN-13 978-960-427-022-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 9,15 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320]

Συλλογικό έργο. Η ελληνική ουτοπία / Συλλογικό έργο · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1993. – 228σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 4)Γράφουν οι: Μανίκας, Νίκος – Φιλανιώτης-Χατζηαναστασίου, Τάσος – Ζιάκας, Θεόδωρος – Σχίζας, Γιάννης – Αγτζίδης, Βλάσσης κ.ά. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-025-7, ISBN-13 978-960-427-025-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 9,15 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελληνισμός – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 938.99]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Ο προφήτης, το πετρέλαιο και ο κορμοράνος : Ο πόλεμος στον Κόλπο, το πετρέλαιο και το Ισλάμ η αντιπαράθεση Βορρά-Νότου, η οικολογική καταστροφή του Νότου / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εξάντας, 1992. – 206σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-256-106-8, ISBN-13 978-960-256-106-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 6,10 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Διεθνείς σχέσεις [DDC: 327]

Samuel, Pierre. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου / Πιερ Σαμουέλ · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Λήδα Βλάχου, Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1992. – 195σ. · 18×12εκ. – (Οικολογική Σκέψη · 7)Γλώσσα πρωτοτύπου: γαλλικά Τίτλος πρωτοτύπου: L’ effet de serre ISBN 960-427-016-8, ISBN-13 978-960-427-016-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 7,63 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Φαινόμενο θερμοκηπίου [DDC: 363.738]

Παπαϊωάννου, Κώστας. Η αποθέωση της ιστορίας / Κώστας Παπαϊωάννου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Σπύρος Κακουριώτης. – 2η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1992. – 196σ. · 21×12εκ. – (Θεωρία · 14)Γλώσσα πρωτοτύπου: γαλλικά Τίτλος πρωτοτύπου: La consécration de l’ histoire Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-018-4, ISBN-13 978-960-427-018-7 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 10,68 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ιστορία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 900.4]

Brown, L. Οικολογική κρίση και βιώσιμη κοινωνία / Λ. Μπράουν, Κ. Φλάβιν, Σ. Πόστελ · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Λήδα Βλάχου, Μυρτώ Μπολώτα. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1991. – 118σ. · 18×12εκ. – (Οικολογική Σκέψη · 4)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-007-9, ISBN-13 978-960-427-007-1 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 4,58 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Οικολογία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 304.2]

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΑΥΚΑΣΟΥ

Συντάχθηκε απο τον/την ΒΛΑΣΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ, ιστορικό

… πόνεσα την αιώνια σταυρωνόμενη ράτσα μου που κιντύνευε και πάλι στο προμηθεϊκό βουνό του Καυκάσου. Δεν ήταν ο Προμηθέας, ήταν η Ελλάδα καρφωμένη πάλι από το Κράτος και τη Βία στον Καύκασο -αυτός είναι ο σταυρός ο δικός της- και φωνάζει. Φωνάζει τους ανθρώπους, τα παιδιά της να τη σώσουν Νίκος Καζαντζάκης («Καύκασος», Αναφορά στον Γκρέκο)   Οι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες (μισό εκατομμύριο πριν τη σοβιετική κατάρρευση) που κατοικούσαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση υπήρξαν φυσικός μάρτυς όλων των αντινομιών του νεοελληνικού φαινομένου από τη μια και όλων των μεγάλων εξελίξεων του 20ου αιώνα που έθεσαν τη σύγχρονη γεωπολιτική σφραγίδα στην ευρύτερη περιοχή μας. Πληθυσμός μικρασιατικός κατά το κύριο μέρος, παρακολούθησε βήμα προς βήμα το ιδιότυπο σοβιετικό πείραμα από τη μια και τον τρόπο συγκρότησης του νεότερου ελληνισμού από την άλλη. Θύμα πρωτίστως της γενοκτονίας που πραγματοποίησε ο τουρκικός εθνικισμός στο γενέθλιο χώρο του μικρασιατικού Πόντου, καθώς και της αντιμειονοτικής πολιτικής του σταλινικού καθεστώτος στο σοβιετικό έδαφος στη συνέχεια. Και παρά πίσω η Ελλάδα, μια «μητέρα-πατρίδα» που τους αγνοούσε ολοκληρωτικά, παραδομένη στο μακάριο βαλκανικό και νατοϊκό της ύπνο. Στις χώρες που προέκυψαν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, στη Ρωσική Ομοσπονδία, στην Ουκρανία, στη Γεωργία, στην Αρμενία, στο Καζαχστάν, στο Ουζμπεκιστάν κ.ά. κατοικούν σήμερα περίπου 300.000 Έλληνες. ‘Αλλοι 170.000 περίπου έχουν ήδη εγκατασταθεί στην Ελλάδα ως «παλιννοστούντες» και 30.000 στην Κύπρο. Ένας από τους βασικούς τόπους συγκέντρωσης των Ελλήνων είναι η Νότια Ρωσία και εδικώτερα οι περιοχές Σταυρούπολη (στο Βόρειο Καύκασο) και Κρασνοντάρ. Στις ρωσικές περιοχές του Βόρειου Καυκάσου ζούσαν οι περισότεροι από τους 90.000 Ελληνες (με βάση την τελευταία σοβιετική απογραφή του 1989) ενώ στη Γεωργία από τους 100.000 Έλληνες πρέπει να έχουν παραμένει οι 20.000. Πιθανότατα, ο πραγματικός αριθμός στη Νότια Ρωσία να υπερβαίνει τον επίσημο αριθμό. Τόσο γιατί πολλοί αναγκάστηκαν λόγω των σταλικών διώξεων να αλλάξουν την εθνοδήλωσή τους, όσο και γιατί πλήθος Ελλήνων προσφύγων από τις περιοχές του πολέμου του Καυκάσου καθώς και από την Κεντρική Ασία κατέφυγαν εκεί. Δεν υπάρχει πόλη που να μην συναντήσεις Ελληνες. Παντού έχουν δημιουργηθεί ελληνικοί σύλλογοι. Στην παραλιακή πόλη του Γελεντζίκ έγινε το Α’ Συνέδριο των Ελλήνων της ΕΣΣΔ ενώ η Σταυρούπολη, στο Κεντρικό Καύκασο αναδεικνύεται όλο και περισότερο σε σημαντικό πολιτιστικό κέντρο των Ελλήνων της περιοχής. Η Ομοσπονδία των Ελληνικών Συλλόγων της Ρωσίας εδρεύει στην πόλη του Κρασνοντάρ, στα περίχωρα της οποίας υπήρχε μέχρι το 1938 η Αυτόνομη Ελληνική Περιοχή. Σήμερα υπάρχει μια αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη του ελληνικού πληθυσμού. Έχουν εμφανιστεί Έλληνες βιομήχανοι και έμποροι, οι οποίοι στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την ελληνική κίνηση στις περιοχές της νότιας Ρωσίας. Υπάρχουν όμως δύο περιοχές της Νότιας Ρωσίας, όπου οι Ελληνες βρέθηκαν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση εξαιτίας των ενόπλων συγκρούσεων που ξέσπασαν. Τέτοιες περιοχές είναι η Τσετσενία και η Βόρεια Οσσετία. Οι ελληνικές κοινότητες επίσης ενεπλάκησαν και στους δύο άλλους πολέμους της περιοχής, στον αρμενο-αζερικό του Ναγκόρνο Καραμπάχ και στον γεωργιανο-αμπχαζικό της Αμπχαζίας. Mετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ Στις 24 Δεκεμβρίου του 1991 διαλύθηκε και τυπικά η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, παραχωρώντας τη θέση της σε ανεξάρτητα και κυρίαρχα κράτη. Την ημέρα αυτή έφτασε στο τέρμα μια ολόκληρη ιστορική περίοδος που ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου του 1917, με την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους. Η κατάρρευση αποτέλεσε τη νομοτελειακή κατάληξη, εφόσον ο κύριος προσανατολισμός ήταν η στρατιωτική ισχύς του κράτους, η οποία συνοδεύτηκε από την αυθαιρεσία της γραφειοκρατίας, την έλλειψη προστασίας του πολίτη, τη μεταφορά του ενδιαφέροντος από την παραγωγή, με εξαίρεση το στρατιωτικοβιομηχανικό συγκρότημα, στην κατανομή. Βασικό πρόβλημα δημιουργούσε το ανεπίλυτο εθνικό ζήτημα, η τάση των διαφόρων εθνών να δημιουργήσουν τα δικά τους έθνη-κράτη και το πολύπλοκο διοικητικό σύστημα που υπήρχε. Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη του ελληνικού κινήματος και στη διαμόρφωση των ελληνικών κοινοτήτων. Η ενιαία ομοσπονδία όλων των ελληνικών οργανώσεων, που είχε τον τίτλο Πανσοβιετική Ομοσπονδία Ελληνικών Οργανώσεων «Πόντος» και πρόεδρο τον τότε δήμαρχο της Μόσχας Γαβριήλ Ποπόφ, αποδυναμώθηκε εξαιτίας της αποχώρησης των οργανώσεων της Γεωργίας, Καζακστάν και Ουκρανίας. Η ευρύτερη αναταραχή που είχε ξεσπάσει στο μετασοβιετικό χώρο δημιούργησε μεγάλα προβλήματα και στην εκπαίδευση των Ελλήνων. Για παράδειγμα, στην Αμπχαζία, όπου έγιναν οι πρώτες απόπειρες ανοίγματος ελληνικών σχολείων και από το 1988 λειτουργούσε το μοναδικό ελληνικό δημοτικό σχολείο, η ελληνική εκπαιδευτική κίνηση έπαψε λόγω του πολέμου. Το κύριο πρόβλημα που αντιμετώπισαν, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι ελληνικοί πληθυσμοί της Υπερκαυκασίας ήταν οι ένοπλες συγκρούσεις και το κλίμα γενικευμένης ανασφάλειας που επικρατούσε. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, στη Γεωργία, πολλά ελληνικά σπίτια καταστράφηκαν και έξι άτομα σκοτώθηκαν από οπαδούς του Γκαμσαχούρντια και από ένοπλες συμμορίες. Σε επερώτηση στην ελληνική Βουλή αναφέρθηκε: «Οι εθνικιστές της Γεωργίας έχουν στρέψει το ρατσιστικό τους μένος εναντίον όλων των ξένων που κατοικούν στη Γεωργία… Η περιοχή της Τσάλκας, όπου υπάρχουν 30 περίπου χωριά με αμιγή ποντιακό πληθυσμό, είναι αποκλεισμένη και βρίσκεται στο στόχαστρο οπλισμένων φανατικών». Προβλήματα στον ελληνικό πληθυσμό, σε όλα τα νέα κράτη, προκάλεσε η στράτευσή τους στους ξεχωριστούς εθνικούς στρατούς. Χαρακτηριστική περίπτωση, που αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος, είναι οι ελληνικές κοινότητες στη Μαριούπολη και το Τανγκανρόκ. Οι Έλληνες των δύο πόλεων, που απέχουν μεταξύ τους λίγο περισσότερο από 100 χλμ., έχουν την ίδια ακριβώς καταγωγή. Οι πόλεις όπου κατοικούν βρίσκονται στις δύο πλευρές των συνόρων. Η πρώτη στην Ουκρανία και η δεύτερη στη Ρωσία. Βρίσκονται πάνω στο δρόμο που οδηγεί στην Κριμαία και τα ελληνόπουλα είναι υποχρεωμένα, τα μεν πρώτα να καταταχθούν στον ουκρανικό στρατό ενώ τα δεύτερα στο ρωσικό, σε μια περιοχή όπου ο ρωσοουκρανικός ανταγωνισμός είναι εξαιρετικά οξύς. Η οικονομική κρίση επίσης επηρέασε αποφασιστικά τις ελληνικές κοινότητες. Την τραγική πολιτική και οικονομική κατάσταση που επικρατούσε στην περιοχή το 1992 περιγράφουν οι ελληνικές οργανώσεις: «Συνεχίζεται η μεγάλη οικονο¬μική και πολιτική κρίση. Κλείνουν τα εργοστάσια. Μεγαλώνει η ανεργία. Χειροτερεύει η υπάρχουσα άθλια κοινωνικοοικονομική κατάσταση των ανθρώπων… Όλα αυτά ενισχύουν τις μεταναστευτικές διαθέσεις των Ελλήνων. Οι άνθρωποι αφήνουν τα σπίτια τους, τις περιουσίες τους, τα αγαθά που απόκτησαν όλα αυτά τα χρόνια και κατευθύνονται προς την Ελλάδα. Η πορεία της παλιννόστησης αποκτά τερατώδη μορφή όντας άκρως ανοργάνωτη, χαοτική, αυθόρμητη…» Από τις περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης που βρέθηκαν στην πιο άσχημη κατάσταση ήταν η Υπερκαυκασία. Ξανάρχισε η επώδυνη διαδικασία δημιουργίας εθνών-κρατών, που είχε σταματήσει με την επικράτηση των μπολσεβίκων εβδομήντα χρόνια πριν. Κύριες εστίες πολέμου ήταν το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Αμπχαζία, η Νότια Οσετία και η Τσετσενία. Οι Έλληνες της Υπερκαυκασίας δεν μετανάστευαν ή προσφυγοποιούνταν μόνο στην Ελλάδα και μερικοί στην Κύπρο. Χιλιάδες μετακινήθηκαν στη νότια Ρωσία, σπρωγμένοι από τους πολέμους που άρχισαν. Χιλιάδες Έλληνες από την Τσάλκα της κεντρικής Γεωργίας, την Αμπχάζια, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Κεντρική Ασία εγκαταστάθηκαν ως πρόσφυγες στη νότια Ρωσία, όπου υπήρχε ηρεμία και οι ελληνικές οργανώσεις μπορούσαν να τους παράσχουν άσυλο. Χιλιάδες επίσης εκτοπισμένοι στη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία, παλιννόστησαν στις γενέθλιες περιοχές της Κριμαίας. Στο Nαγκόρνο Καραμπάχ και στην Οσετία Ένα από τα μεγάλα προβλήματα, που εμφανίστηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 στη Σοβιετική Ένωση, ήταν το πρόβλημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η περιοχή αυτή, κατοικούμενη από Αρμένιους είχε καθεστώς Αυτόνομης Δημοκρατίας, που υπαγόταν όμως στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν. Στο χώρο αυτό υπήρχε ένα αμιγώς ελληνικό χωριό, το Μεχμανά και ένα μικτό, κατοικούμενο από Έλληνες και Αρμένιους, το Ματεκίς. Ιστορικά ο χώρος αυτός υπήρξε πεδίο του αρμενοτουρκικού ανταγωνισμού. Μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων αποδόθηκε, με καθεστώς αυτονομίας, στο Αζερμπαϊτζάν. Οι ένοπλες συγκρούσεις ξεκίνησαν το 1986. Οι Αρμένιοι διεκδικούσαν την ανεξαρτησία του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενώ οι Αζέροι επεδίωκαν την πλήρη προσάρτησή του. Ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων αυτών έγινε η σφαγή των Αρμενίων στο Σουμγκάιτ του Αζερμπαϊτζάν. Πολλοί Έλληνες του Αζερμπαϊτζάν, φοβούμενοι επιθέσεις εναντίον τους, πήραν το δρόμο της προσφυγιάς. Αρκετοί κατέφυγαν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου τους περιέθαλψε ο τοπικός ελληνικός σύλλογος που είχε δημιουργηθεί το 1988. Από το 1989 άρχισε η ένοπλη σύγκρουση, που οδήγησε στα πρόθυρα γενικευμένου πολέμου μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Δύο περιπτώσεις ένταξης στο στρατό του Ναγκόρνο Καραμπάχ εντόπισαν Έλληνες δημοσιογράφοι στην Αρμενία, είναι ο Πάρις Αιμοφρύδης και η Λήδα Θεοφυλαχτίδου, οι οποίοι είναι οργανωμένοι στον Αρμενικό Απελευθερωτικό Στρατό, το μεγαλύτερο στρατιωτικό ένοπλο σώμα στην Αρμενία και αγωνίζονται για την ανεξαρτησία της Αρμενίας και την υπεράσπιση του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Και οι δυο κατάγονται από το Αλαβερντί. Για τους ελληνικούς πληθυσμούς της Αρμενίας είπαν: «Στο σύνολό του ο ελληνικός πληθυσμός της Αρμενίας υποστηρίζει τον αγώνα. Όμως ελάχιστοι συμμετέχουν, γιατί φοβούνται να μην δημιουργηθούν προβλήματα κατά τη μετάβασή τους στην Ελλάδα». Αντίστοιχες περιπτώσεις Ελλήνων εμφανίζονται και στην Αρμενία. Στο στρατό του Ναγκόρνο Καραμπάχ εντάχθηκαν και Έλληνες. Υπήρχαν επίσης περιπτώσεις Ελλήνων από τη Γεωργία που κατατάχθηκαν εθελοντικά στο στρατό του Καραμπάχ για να βοηθήσουν με αυτό τον τρόπο τον ελληνικό πληθυσμό που κινδύνευε. Από αυτούς αναδείχτηκαν ακόμα και ήρωες πολέμου. Τον Αύγουστο του 1992, η κατάσταση οξύνθηκε και στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σε επιθέσεις των Αζέρων καταστράφηκαν πολλά χωριά, μεταξύ των οποίων και το Μεχμανά. Για οκτώ μήνες, το ελληνικό χωριό μαζί με πολλά αρμενικά, ήταν στα χέρια των Αζέρων. Καταστράφηκαν συνολικά 33 ελληνικά σπίτια. Στο κέντρο του χωριού ήταν αναρτημένη η ελληνική σημαία. Ο πρόεδρος του χωριού ανέφερε για τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια του πολέμου: «Το χωριό μας σχεδόν καταστράφηκε. Δεν έχουμε ηλεκτρικό, συγκοινωνία, ένα τηλέφωνο να επικοινωνήσουμε. Περάσαμε δύσκολες ώρες από τις επιθέσεις των Αζέρων. Ζούσαμε μέσα σε ναρκοπέδια. Η εκκλησία έχει και αυτή καταστραφεί. Δεν έχουμε σχολεία και τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο ενός άλλου χωριού σε απόσταση τεσσάρων ωρών. Θέλουμε να ξαναχτίσουμε το χωριό. Κρατάμε την ελληνική γλώσσα και τα έθιμα και όταν ακούω τη λέξη Ελλάδα, η καρδιά μου τρέμει.» Τελικά οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, κατάφεραν να εκδιώξουν τους επιτιθέμενους. Οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής στην πλειονότητά τους προσφυγοποιήθηκαν. Εμπόδια συνάντησαν από τις τοπικές αρχές, οι οποίες δεν επιθυμούσαν την αναχώρησή τους, με το επιχείρημα ότι δεν έπρεπε να εξασθενίσει ο χριστιανικός χαρακτήρας της περιοχής. Μια ομάδα Ελλήνων, εικοσιπέντε ελληνικές οικογένειες του χωριού Μεχμανά της περιφέρειας Μαρτακέρτ του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση να τους παραχωρήσει άσυλο πολέμου. Αντίστοιχη δήλωση κατέθεσαν και στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας του Καραμπάχ, τονίζοντας ότι το αίτημα απόδοσης ασύλου πολέμου από την Ελλάδα έγινε ως ένδειξη διαμαρτυρίας, γιατί η παγκόσμια κοινότητα παρέβλεπε τα συμφέροντα των Αρμενίων και των Ελλήνων της Δημοκρατίας του Καραμπάχ. Τελικά οι περισσότεροι Έλληνες κάτοικοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ κατέφυγαν ως πρόσφυγες στο Στεπανακέρτ, πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, στην Ελλάδα, στην Αρμενία και στη νότια Ρωσία. Στην Ελλάδα υπήρξε πρόβλεψη για απλοποίηση των διαδικασιών μετακίνησης προς αυτήν και ένταξης, κατά προτεραιότητα, στα προγράμματα αποκατάστασης που υπήρχαν τότε. Οι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν κυρίως στη Φλώρινα. Στο Μεχμανά παρέμειναν 30 άτομα. Το ελληνικό σχολείο του χωριού έκλεισε όταν πέθανε η δασκάλα. Η ελπίδα των κατοίκων ήταν η ανοικοδόμηση του χωριού και η επιστροφή των προσφύγων. Κίνηση αλληλεγγύης προς τους Έλληνες του χωριού οργάνωσε η εφημερίδα Γνώμη της Αλεξανδρούπολης και η οργάνωση «Γιατροί του κόσμου». Κατάφεραν να ευαισθητοποιήσουν τους κατοίκους του νομού Έβρου, οι οποίοι προσέφεραν τρόφιμα και ρούχα, μια γεννήτρια για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, μια τηλεόραση με δορυφορική κεραία για να παρακολουθούν την ελληνική τηλεόραση και ένα τρακτέρ για τις γεωργικές εργασίες τους. Η αποστολή κατάφερε να μεταβεί στο Ναγκόρνο Καραμπάχ με την παρέμβαση του ελληνικής καταγωγής υφυπουργού Απόδημου Αρμενικού Πληθυσμού της αρμενικής κυβέρνησης του Εριβάν, Έντουαρντ Πολάτοφ. Η είσοδος για του ξένους υπηκόους ήταν απαγορευμένη στην περιοχή, γιατί τυπικά βρισκόταν ακόμη σε εμπόλεμη κατάσταση.   Πρόβλημα από τους πολέμους που είχαν ξεσπάσει είχαν και οι Έλληνες της Βόρειας Οσετίας, η οποία συνόρευε με την Τσετσενο-ιγκουσέτια. Στο Βλαδικαυκάς, πρωτεύουσα της Βόρειας Οσετίας, κατοικούσαν 5.000 Έλληνες. Η πρώτη σύγκρουση στην ευρύτερη περιοχή ξεκίνησε μεταξύ Τσετσένων και Ινγκουσίων και αφορούσε στο διαχωρισμό των εθνικών τους περιοχών. Στη συνέχεια προστέθηκε η σύγκρουση στη Νότια Οσετία, που υπαγόταν στη Γεωργία, με τη σύγκρουση μεταξύ Γεωργιανών και Οσετίνων. Εκατοντάδες ήταν οι νεκροί των δύο αυτών συγκρούσεων και χιλιάδες οι πρόσφυγες. Ο φόβος φώλιασε βαθιά στις καρδιές των ανθρώπων. Οι Έλληνες, με νωπές ακόμα τις μνήμες των σταλινικών διώξεων, είχαν το αίσθημα ότι στην περιοχή αυτή δεν έχουν μέλλον. Στην Αμπχαζία Η μεγαλύτερη όμως εμπλοκή των Ελλήνων στις ένοπλες συγκρούσεις του Καυκάσου, υπήρξε στην Αμπχαζία. Στην Αμπχαζία κατοικούσαν 15.000 Έλληνες, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είχαν επιστρέψει από την Κεντρική Ασία, όπου είχαν εκτοπιστεί το 1949. Η Αμπχαζία είχε καθεστώς Αυτόνομης Δημοκρατίας, ενταγμένης στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γεωργίας. Οι Γεωργιανοί διεκδίκησαν την πλήρη ενσωμάτωση της Αμπχαζίας στο έθνος-κράτος τους, ενώ οι Αμπχάζιοι θέλησαν να δημιουργήσουν το δικό τους. Η σύγκρουση των Γεωργιανών με τους Αμπχάζιους χρονολογείται από το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα. Η νέα σύγκρουση ξεκίνησε με αφορμή την προσπάθεια των Γεωργιανών να ιδρύσουν στο Σοχούμι, όπου υπήρχε ήδη το πανεπιστήμιο της Αμπχαζίας, γεωργιανό πανεπιστήμιο. Η αντίθεση των Αμπχαζίων και η επιμονή των Γεωργιανών οδήγησε στις πρώτες συγκρούσεις με θύματα και από τις δύο πλευρές. H όξυνση των γεγονότων στην Αμπχαζία οδήγησε 1.400 Έλληνες της περιοχής να προβούν τον Μάιο του 1992 σε έκκληση προς την ελληνική κυβέρνηση, στην οποία δήλωναν ότι: «Ο ελληνικός πληθυσμός σ’ αυτή την περιοχή δεν μπορεί να πάρει μέρος στην σύγκρουση, ούτε να λάβη θέση υπέρ καμιάς πλευράς». Ανέφεραν ότι συνέχεια οι ντόπιοι τους έδιναν να καταλάβουν ότι η πατρίδα τους είναι η Ελλάδα. Ζητούσαν να τεθούν υπό την προστασία της ελληνικής κυβέρνησης και να χαρακτηριστούν «πρόσφυγες». Η αφορμή για την τελική σύγκρουση δόθηκε στην αρχή του καλοκαιριού του 1992, όταν στάλθηκε γεωργιανός στρατός στο Σοχούμι. Οι Έλληνες της περιοχής βρέθηκαν στο μέσο των μαχών. Διακήρυξαν την ουδετερότητά τους, παρότι συναισθηματικά υποστήριζαν τους Αμπχάζιους. Οι Αμπχάζιοι, παρότι ήταν μόνο το 17% του συνολικού πληθυσμού της Αμπχαζίας, κατάφεραν να πάρουν με το μέρος τους τις περισσότερες εθνικές ομάδες της περιοχής, συγκροτώντας έτσι ένα ευρύ αντιγεωργιανό μέτωπο. Υποστηρίχθηκαν επίσης από την Ομοσπονδία των Ορεινών Λαών του Καυκάσου, που είχε ως στόχο την επαναφορά του status quo που υπήρχε πριν την κατάληψη της περιοχής από τους Ρώσους το 19ο αιώνα. Αρχικά και οι δύο πλευρές, ειδικά οι Γεωργιανοί, σεβάστηκαν την ουδετερότητα των Ελλήνων. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις στρατολόγησης νέων Ελλήνων στις περιοχές που ήλεγχε ο καθένας από τους συγκρουόμενους. Η ουδετερότητα που έδειξαν οι Γεωργιανοί απέναντι στους Έλληνες αποδείχθηκε στην περιοχή της Γάγγρας, όπου κατά τη διάρκεια των σκληρών μαχών που έγιναν για την κατάληψή της, τα γεωργιανά στρατεύματα δε βιαιοπράγησαν κατά των Ελλήνων, ενώ φέρθηκαν πολύ άσχημα στους Αμπχάζιους και Αρμένιους της περιοχής. Οι Έλληνες της Γάγγρας εκτιμούν ότι πρέπει να υπήρχε διαταγή για καλή συμπεριφορά προς τους Έλληνες. Αυτό όμως δεν εμπόδισε τους στρατιώτες να λεηλατήσουν ελληνικά σπίτια και να κατάσχουν περιουσιακά στοιχεία Ελλήνων. Με την έναρξη των συγκρούσεων οι ρωσικές εφημερίδες δημοσίευσαν την είδηση ότι η ελληνική κυβέρνηση θα μεριμνήσει για την μεταφορά των εγκλωβισμένων Ελλήνων και ειδικά των παιδιών. Ως αποτέλεσμα της είδησης αυτής, οι Έλληνες της πόλης κατέβαιναν κάθε μέρα στο λιμάνι περιμένοντας το πλοίο, το οποίο έφτασε μετά από 14 μήνες.   Οι Έλληνες της Αμπχαζίας κατέφυγαν σε μεγάλο βαθμό ως πρόσφυγες στην κεντρική Γεωργία, στη νότια Ρωσία και στο Καζακστάν. Η μεγάλη αποχώρηση του πληθυσμού της πόλης του Σοχούμι έγινε με την επίβλεψη του ρωσικού στρατού, ο οποίος με βάση τη συμφωνία διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, είχε την αποκλειστική ευθύνη της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων όλων των νέων κρατών. Έλεγχο έκαναν επίσης και οι στρατιώτες του εθνικού στρατού της Γεωργίας. Καθημερινά συγκεντρώνονταν 5-10.000 άτομα στο λιμάνι και αναχωρούσαν με κάθε είδους πλοιάριο για το Σότσι και το Νοβοροσίσκ της νότιας Ρωσίας, για το Πότι της Γεωργίας και για το Βατούμι της Ατζαρίας (Αυτόνομη Δημοκρατία ενταγμένη στη Γεωργία). Πρακτικά, ήταν αδύνατο με τις συνθήκες αυτές να αναχωρήσουν τα παιδιά και οι γέροντες. Η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Γεωργίας κατήγγειλε ότι τους κρίσιμους επτά μήνες καμιά επίσημη ελληνική αντιπροσωπεία δεν επισκέφτηκε τη Γεωργία, με αποτέλεσμα «… να αναγκαστούμε να ζητήσουμε βοήθεια από το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό». Σύντομα στο Σοχούμι εμφανίστηκαν παρακρατικές ομάδες, οι οποίες λεηλατούσαν και έκλεβαν τον άμαχο πληθυσμό. Παρουσιάστηκαν περιπτώσεις απαγωγής Ελλήνων με σκοπό τα λύτρα, καθώς και επιθέσεις των οργανωμένων παραστρατιωτικών ομάδων στα ελληνικά χωριά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι αυτό του χωριού Γεώργιεφκα, όπου, αφού η ομάδα των ληστών επισκέφτηκε την ελληνική εκκλησία και προσευχήθηκε, άρχισε τις ληστείες και τις βιαιοπραγίες κατά των Ελλήνων. Επίσης πολλά κρούσματα ληστειών και βιασμών σημειώθηκαν μέσα στην ίδια την πόλη του Σοχούμι. Οι Έλληνες αποτέλεσαν ιδιαίτερο στόχο αυτών των επιθέσεων, γιατί υπήρχε η εντύπωση ότι ήταν εύπορη ομάδα, η οποία ενισχυόταν οικονομικά από συγγενείς που ζούσαν στην Ελλάδα. Οι ληστές συνήθως βασάνιζαν τα θύματά τους, για να τους παραδώσουν τα χρήματα και τα διάφορα τιμαλφή. Οι περιουσίες των Ελλήνων βρέθηκαν στο έλεος των φανατικών παραστρατιωτικών ομάδων. Σε μια περίπτωση στάλθηκε επιστολή διαμαρτυρίας προς στον Ε. Σεβαρνάτζε, στην οποία καταγγέλθηκε ότι: «Η επίθεση και η κατάκτηση και η ληστεία των περιουσιών των Ελλήνων πολιτών στην πόλη Σοχούμι γίνεται όλο και πιο συχνά. Το θέμα έφτασε μέχρι την κατευθείαν απαλλοτρίωση της ακίνητης περιουσίας». Περιγράφηκε ο τρόπος κατάληψης: «… η σιδερένια πόρτα της εισόδου παραβιάστηκε με οξυγονοκόλληση υπό την προστασία της εθνοφρουράς. Μετά, σ’ αυτό το διαμέρισμα εγκαταστάθηκε οικογένεια Γεωργιανών, την οποία και μέχρι τώρα προστατεύουν οι στρατιώτες του γεωργιανού κράτους». H συγκεκριμένη πράξη παραλληλίστηκε με τις απαλλοτριώσεις 20.000 ελληνικών σπιτιών, που έγιναν στην Αμπχαζία το 1949, όταν εκτοπίστηκαν οι Έλληνες στην Κεντρική Ασία. Η διαφορά των δύο ληστειών, σύμφωνα με τον καταγγέλλοντα, είναι ότι η πρώτη γινόταν «… κάτω από τη σημαία του μαρξισμού-λενινισμού», ενώ η δεύτερη κάτω από τη σημαία του εθνικισμού. Σημαντική καταστροφή προκάλεσαν οι ομάδες αυτές με την πυρπόληση του Ιστορικού Αρχείου του Σοχούμι. Το Αρχείο καταστράφηκε ολοσχερώς, με αποτέλεσμα την απώλεια του μόνου, σχετικά πλήρους, σώματος της εφημερίδας Κόκκινος Καπνας που υπήρχε στον Καύκασο, καθώς και πολύτιμων ελληνικών βιβλίων του μεσοπολέμου. Μαζί τους καταστράφηκαν και όλες οι πηγές για την ιστορία της περιοχής. Σε απόφαση έκτακτης σύσκεψης προέδρων έξι συλλόγων προσφύγων απ’ όλη την Ελλάδα, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη την 1η Νοεμβρίου 1992, καταγγέλθηκε ότι: «Στην Αμπχαζία και άλλα μέρη της Γεωργίας υπάρχουν θύματα, κλοπές, λεηλασίες, καταλήψεις οικιών… Υπάρχει πείνα. Δυσχέρειες στην επικοινωνία. Δεν υπάρχουν καύσιμα. Έρχεται ο χειμώνας. Τι θα γίνει;» Η σύσκεψη ζητούσε από το ελληνικό κράτος » … να τεθούν υπό καθεστώς προσφύγων όσοι Έλληνες κατορθώσουν να έρθουν από την Αμπχαζία. Άμεση συμπαράσταση με εξασφάλιση στέγης και επιδομάτων. Αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας και ιατροφαρμακευτική στους εγκλωβισμένους Έλληνες της Αμπχαζίας (εάν είναι δυνατόν να σταλεί οργανωμένη ανθρωπιστική βοήθεια σε όλη τη Γεωργία)». Παρόμοια έκκληση έφτασε στην Ελλάδα από το Βατούμι. Ο ελληνικός σύλλογος της πόλης διεκτραγωδούσε την κατάσταση των 1.000 Ελλήνων προσφύγων από το Σοχούμι που είχαν καταφύγει εκεί, έχοντας χάσει τα πάντα στον πόλεμο και περιμένοντας την ελληνική βοήθεια. Χαρακτήριζε την πολιτική που υπέστησαν στο Σοχούμι «γενοκτονία» και καλούσε όλους τους Έλληνες, απ’ όλο τον κόσμο, να συνδράμουν την προσπάθεια περίθαλψης των προσφύγων. Μεταξύ άλλων στην έκκληση γράφεται: «Σήμερα στη Γεωργία μαίνεται φοβερός πόλεμος, χύνεται το αίμα των Ελλήνων ομοεθνών μας, χάνονται γέροι, γυναίκες και παιδιά. 1.000 Έλληνες -πρόσφυγες από την Αμπχαζία- εγκαταλείπουν το βιός πολλών γενεών, τα νοικοκυριά και τα σπίτια τους χωρίς μέσα διαβίωσης για να σώσουν τη ζωή τους. Κατευθύνθηκαν στο Βατούμι για να μεταβούν αργότερα στην Ελλάδα μέσω της γειτονικής Τουρκίας. Είναι δύσκολο να περιγραφούν τα πάθη των. Σε μια στιγμή έχασαν τα πάντα, πολλούς συγγενείς και μόλις πρόλαβαν να φύγουν από τα σπίτια τους και να σώσουν τη ζωή τους. Αλλά το πιο δύσκολο ακόμα είναι να βλέπεις να κλαίνε οι μητέρες, παππούδες, γιαγιάδες. Η γενοκτονία των Ποντίων Ελλήνων συνεχίζεται, τους σκοτώνουν, τους κλέβουν, τους βιάζουν….» Σε έκκληση, που έστειλε στην Ελλάδα η Πανσοβιετική Ομοσπονδία Ελληνικών Οργανώσεων «Ο Πόντος», με την υπογραφή του Γαβριήλ Ποπόφ, αναφερόταν ότι στην Αμπχαζία υπήρχε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τον ελληνικό πληθυσμό. Ότι δεν υπήρχαν πλέον πόροι επιβίωσης και ότι διακόσιες ελληνικές οικογένειες βρίσκονταν σε απελπιστική κατάσταση. Η Ομοσπονδία ζητούσε από την ελληνική κυβέρνηση «… να σταλεί καράβι από την Ελλάδα για να πάρει 600-700 άτομα». Κορυφαία διαμαρτυρία των Ποντίων της Ελλάδας υπήρξε η συγκέντρωση και η πορεία 5.000 ατόμων στο κέντρο της Αθήνας, τον Απρίλιο του 1993 με βασικό σύνθημα «Απομάκρυνση των Ελλήνων από την Αμπχαζία. Τώρα!». Παράλληλα εμφανίστηκαν δημοσιεύματα που καλούσαν σε άμεση δράση. Η πολιτική ηγεσία, με πρωτοβουλία της τότε υφυπουργού Εξωτερικών Βιργινίας Τσουδερού, αποφάσισε τελικά την απομάκρυνση των Ελλήνων, που είχαν εγκλωβιστεί στην περιοχή του Σοχούμι. Κατ’ αρχάς, μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στο Σότσι της νότιας Ρωσίας. Στη συνέχεια οργανώθηκε η βασική επιχείρηση απομάκρυνσης των εγκλωβισμένων Ελλήνων από το Σοχούμι, το οποίο βρισκόταν υπό γεωργιανή κυριαρχία και ήταν περικυκλωμένο από τις δυνάμεις των Αμπχαζίων. Για την επιχείρηση απομάκρυνσης των προσφύγων χρησιμοποιήθηκε το πλοίο Viscountess της εταιρείας Marlines. Το πρωί της 15ης Αυγούστου το πλοίο έφτασε στο λιμάνι του Σοχούμι. Οι πρόσφυγες περίμεναν ήδη στην προβλήτα και επιβιβάστηκαν 1.013 άτομα. Πίσω, στην περιφέρεια του Σοχούμι, έμεινε πλήθος Ελλήνων. Πολλοί δεν αναχώρησαν γιατί δεν άντεχαν την κοινωνική υποβάθμιση που συνεπαγόταν η προσφυγοποίηση. Άλλοι γιατί περίμεναν ότι ο πόλεμος θα τελειώσει σύντομα και δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν το νοικοκυριό τους στο έλεος των συμμοριών. Μερικοί γιατί δεν μπορούσαν να πάρουν μαζί τους γέροντες γονείς τους. Ήταν η τέταρτη κατά σειρά προσφυγιά που βίωνε ο πληθυσμός αυτός μέσα σε εβδομήντα χρόνια. Υπολογίζεται ότι οι Έλληνες νεκροί σε όλη την Αμπχαζία ξεπερνούσαν τους 200. Σε μια πρόχειρη συγκέντρωση στοιχείων, που έγινε από το συγγραφέα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού επιστροφής του πλοίου από την Αμπχαζία, καταγράφηκαν 52 νεκροί από το Σοχούμι. Απ’ αυτούς οι 30 δολοφονήθηκαν από τις παρακρατικές ομάδες και οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς. Υπήρχαν επίσης και σκοτωμένοι στις μάχες. Πρόχειρα καταμετρήθηκαν τρεις από την αμπχαζιανή πλευρά και πέντε από τη γεωργιανή. Όσοι Έλληνες σκοτώθηκαν πολεμώντας στις τάξεις του αμπχαζιανού στρατού κατάγονταν από την Αμπχαζία, ενώ οι σκοτωμένοι στις τάξεις του γεωργιανού στρατού προέρχονταν από την κεντρική Γεωργία. Από έρευνα που έγινε πάνω στο πλοίο, κατά τη διάρκεια της επιστροφής, εξήχθησαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα: Το 83% είχε εξοριστεί στην Κεντρική Ασία από τους σταλινικούς και επανεγκαταστάθηκε στην Αμπχαζία μετά την αποσταλινοποίηση, ξεκινώντας πάλι από το μηδέν. Το 46% των οικογενειών έπεσε θύμα ληστείας, ενώ οι κατοικίες του 45% υπέστησαν ολικές ή μερικές καταστροφές. Η πλειοψηφία των αρχηγών των προσφυγικών αυτών οικογενειών είχε γεννηθεί στο Σοχούμι και στα γύρω χωριά. Ένα 13% είχε γεννηθεί στο Καζακστάν, όπου είχαν εξοριστεί. Από το δείγμα που μελετήθηκε, το 60% των οικογενειών είχαν εκτοπιστεί το 1949 στην Κεντρική Ασία. Ένα 23% δεν απάντησε, μάλλον φοβούμενο. Το υπόλοιπο αποτελούταν κυρίως από νέα άτομα, τα οποία είχαν γεννηθεί στο Σοχούμι. Οι εξορισμένοι είχαν μεταφερθεί σε ποσοστό 70% στο Καζακστάν. Κατά τη διάρκεια του πολέμου της Αμπχαζίας, υπέστησαν ζημιές τα σπίτια του 48% του συνόλου. Απ’ αυτά καταστράφηκε πλήρως το 53%, ενώ το 47% υπέστη μερικές ζημιές (δηλαδή έσπασαν όλα τα τζάμια ή καταστράφηκε μόνο το ένα δωμάτιο κ.λπ.). Στις οικογένειες που μελετήθηκαν έγιναν 290 πράξεις βίας. Οι πράξεις βίας κατανέμονται ως εξής: 46% κλοπή οικοσκευής, 39% κλοπή χρημάτων και κοσμημάτων και 15% κλοπή αυτοκινήτου. Μεταξύ των προσφύγων που ταξίδεψαν με το πλοίο υπήρχαν πάρα πολλά μεμονωμένα άτομα ή ζευγάρια. Αυτό οφείλεται στο ότι τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είχαν φύγει από την Αμπχαζία. Υπήρχαν περιπτώσεις όπου οι γονείς αγνοούσαν αν τα παιδιά τους είχαν καταφύγει στην Ελλάδα, τη Ρωσία και σε πιο ακριβώς μέρος. Πολυπληθέστερες ήταν οι τριμελείς οικογένειες, οι οποίες κατελάμβαναν την τρίτη θέση, ως προς τον απόλυτο αριθμό οικογενειών. Μετά την αναχώρηση του πλοίου παρουσιάστηκαν κρούσματα επιθέσεων από Γεωργιανούς παρακρατικούς. Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης συνεχίστηκαν. Έτσι λίγο αργότερα μετέβη στο Σοχούμι αεροπλάνο, το οποίο παρέλαβε και άλλους πρόσφυγες, ενώ αναχωρήσεις προσφύγων οργανώθηκαν από το Σότσι με λεωφορεία και από την Τιφλίδα αεροπορικώς. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1993, το Σοχούμι καταλήφθηκε, μέσα σε λουτρό αίματος. Ο πρόεδρος της Γεωργίας Έντβαρντ Σεβαρνάτζε, μόλις γλύτωσε τη σύλληψη από τους Αμπχάζιους αυτονομιστές. Χιλιάδες Γεωργιανοί από το Σοχούμι κατάφεραν να εγκαταλείψουν την πόλη, με την κάλυψη του ρώσικου στρατού, για να προστεθούν στο συνολικό όγκο των Γεωργιανών προσφύγων απ’ όλη την Αμπχαζία που ανέρχονταν σε 200.000 άτομα. Τις πρώτες μέρες μετά την κατάληψη, όταν στην πόλη κυριαρχούσαν οι άτακτες ομάδες του αμπχαζιανού μετώπου, αρκετοί Έλληνες έχασαν τη ζωή τους. Ο Γιώργος Ξεμύτοφ, ο οποίος έμεινε στο Σοχούμι καθόλη τη διάρκεια του πολέμου περιγράφει ως εξής την κατάσταση: «Ήταν οι μέρες του Σεπτεμβρίου, οπότε καταστράφηκε το Σοχούμι και γέμισε η πόλη μας νεκρούς. Τα πτώματα ήταν στοιβαγμένα στους δρόμους για μέρες. Ξεχασμένα από θεούς και ανθρώπους. Και μόνο τα σκυλιά νοιάστηκαν, που μετά τις μάχες αναθάρρησαν και βγήκαν από τις κρυψώνες τους να φάνε.» Οι εκτιμήσεις των Ελλήνων της περιοχής ανεβάζουν τον αριθμό σε 50. Η Αμπχαζία ανακηρύχτηκε ανεξάρτητο κράτος, προστιθέμενη με τον τρόπο αυτό στην κατηγορία που ήταν ήδη ενταγμένο το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Δηλαδή κράτος που προέκυψε με πόλεμο, αμφισβητώντας τα εσωτερικά σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης. Στη νέα κυβέρνηση των Αμπχαζίων δόθηκαν δύο υπουργεία στους Έλληνες. Οι ποντιακές οργανώσεις στην Ελλάδα, με παρέμβασή τους στην κυβέρνηση στις 11 Οκτωβρίου ζήτησαν, την άμεση αποστολή διπλωματικής αντιπροσωπείας, τόσο στη Γεωργία όσο και στην Αμπχαζία, για να ζητήσει την προστασία των χιλιάδων Ποντίων προσφύγων που ζούσαν εκεί. Το πιο σοβαρό επεισόδιο από τη δράση των ανεξέλεγκτων αμπχαζιανών ομάδων συνέβη στις 4 Νοεμβρίου 1993, όταν επιτέθηκαν στο ελληνικό χωριό Όντισι (πρώην Άκαπα και μετά Κωνσταντίνοφκα) και δολοφόνησαν δεκαοκτώ Έλληνες. Μαζί τους δολοφόνησαν δύο Αρμένιους και έναν Αμπχάζιο. Οι πρώτες δολοφονίες έγιναν στα χωράφια και συνεχίστηκαν στο χωριό. Στη συνέχεια οι δολοφόνοι συγκέντρωσαν τα πτώματα σε ένα σπίτι και τα έκαψαν. Oι πληροφορίες που έφτασαν στην Ελλάδα ανέφεραν, κατ’ αρχάς, ότι το έγκλημα διαπράχτηκε από ομάδα Τσερκέζων, η οποία πολέμησε στο πλευρό του αμπχαζιανού μετώπου, όπως και άλλες ομάδες από τα μουσουλμανικά έθνη του Βόρειου Καυκάσου. Τελικά όμως αποδείχτηκε ότι οι εκτελεστές ήταν μια πολυεθνική ομάδα κακοπ¬οιών, μισθοφόρων στον αμπχαζιανό στρατό. Η ομάδα αποτελούταν από ένα Ρώσο, έναν Τσετσένο (μουσουλμάνος του Βόρειου Καυκάσου), έναν Καρατσάι (μουσουλ¬μάνος και τουρκόφωνος του Βόρειου Καυκάσου), έναν Έλληνα και ένα Γερμανό του Βόλγα. Η σφαγή ήταν προμελετημένη και αφορούσε στην αίσθηση περί λαφύρων που είχαν οι φιλοαμπχαζιανές άτακτες ομάδες. Οι δολοφόνοι εκτέλεσαν το φρικιαστικό έργο για να εκκαθαρίσουν την περιοχή από τους Έλληνες και να εγκατασταθούν οι ίδιοι. Όντως, οι δολοφόνοι εγκαταστάθηκαν στη συνέχεια στο χωριό, για να συλληφθούν αρκετές μέρες αργότερα από τον στρατό των Αμπχαζίων. Οι μαζικές δολοφονίες συνεχίστηκαν στο χωριό Τσεμπελτά, όπου βρήκαν το θάνατο άλλοι πέντε Έλληνες. Οι δολοφόνοι αυτή τη φορά ήταν Σβάνοι ληστές. …………………….. Οι πράξεις αυτές και η αδράνεια που παρατηρήθηκε από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση των ποντιακών οργανώσεων, οι οποίες κατήγγειλαν την έλλειψη ενδιαφέροντος και απαίτησαν την άμεση κρατική παρέμβαση στους διεθνείς οργανισμούς, για προστασία των 2.000 Ελλήνων που είχαν παραμείνει στην Αμπχαζία, την αποστολή στρατιωτικών παρατηρητών με την κάλυψη του ΟΗΕ και τη διοργάνωση νέας επιχείρησης απομάκρυνσης των Ελλήνων από την επικίνδυνη περιοχή. Στη συνέχεια το υπουργείο Εξωτερικών προέβη σε διαμαρτυρία, μέσω της συνάντησης του προξένου στη Μόσχα με αντιπροσωπεία των Αμπχαζίων, ο Τύπος κάλυψε ουσιαστικά το θέμα και κατατέθηκε επερώτηση στο Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Toν Ιανουάριο του 1994, επισκέφτηκε την περιοχή της Αμπχαζίας ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης Διεθνής Ομοσπονδία για την Προάσπιση των Εθνικών, Θρησκευτικών, Γλωσσικών και άλλων Μειονοτήτων, ο οποίος έτυχε να είναι Έλληνας. Σε έγγραφό του προς την ελληνική κυβέρνηση, περιέγραψε την απελπιστική κατάσταση των Ελλήνων που συνάντησε και ζήτησε, ματαίως, τη συνδρομή της Ελλάδας. Η επιστολή του γ.γ. Μενέλαου Γ. Τζέλιου τέλειωνε με τα εξής λόγια: «Κύριε Υπουργέ, τα αδέλφια μας στην Αμπχαζία χρειάζονται την υλική και ηθική συμπαράσταση της Μητέρας Ελλάδος στις δύσκολες στιγμές που περνάνε. Ελπίζω να δώσετε τη δέουσα προσοχή και να συνδράμετε κατά το δυνατόν στην βοήθεια των Ελλήνων της Αμπχαζίας». Στην Τσετσενία Η νεότερη εστία πολέμου στον Καύκασο εμφανίστηκε στην Τσετσενία, η οποία ήταν Αυτόνομη Δημοκρατία, ενταγμένη όμως στη Ρωσία. Το 1992 ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, σε αντίθεση με τη θέληση της Ρωσίας. . Η Τουρκία, η οποία είχε παραδοσιακούς δεσμούς με τις μουσουλμανικές εθνότητες του Καυκάσου και φιλοξενούσε στο έδαφός της δεκάδες χιλιάδες άτομα τσετσενικής καταγωγής, απογόνους των προσφύγων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μετά την κατάληψη της πατρίδας τους από τους Ρώσους στις αρχές του 19ου αιώνα, βοήθησε το τσετσενικό κίνημα. Ένα από τα μέτρα που πήρε, ήταν η φιλοξενία προσφύγων στην κατεχόμενη Κύπρο. Η πληροφορία αυτή μεταδόθηκε από το Radio Liberty του Μονάχου και ακούστηκε στη Μόσχα. Με βάση τη ραδιοφωνική αυτή ενημέρωση, τρεις Τσετσένοι πρόσφυγες πήγαν στην Κυπριακή πρεσβεία της Μόσχας και ρώτησαν σχετικά: «Επειδή όπως είπαν άκουσαν στο ραδιόφωνο, ότι η Κύπρος θα φιλοξενήσει πρόσφυγες.» Στην Τσετσενία, στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ζούσαν 1.000-1.500 Έλληνες. Υπήρχε και Ελληνικός Σύλλογος στην πρωτεύουσα Γκρόζνι. Οι σχέσεις των Ελλήνων με τους Τσετσένους ήταν πολύ καλές, εφόσον τα δύο έθνη συνδέονταν με τις κοινές μνήμες των μαζικών σταλινικών διωγμών της δεκαετίας του ’40. Οι Τσετσένοι αποκαλούσαν «αδελφούς» τους Έλληνες, λόγω της κοινής ιστορικής εμπειρίας της εκτόπισης. Η πλειοψηφία των Ελλήνων της Τσετσενίας, φοβούμενη τις εξελίξεις άρχισε να φεύγει μετά το 1992 στη νότια Ρωσία και στην Ελλάδα. Την περίοδο που εμφανίστηκε ο ρωσικός στρατός και άρχισαν οι συγκρούσεις, έμεναν περίπου 200-250 Έλληνες στην περιοχή. Ο ακριβής αριθμός τους ήταν αδύνατον να προσδιοριστεί. Όσοι μπόρεσαν έφυγαν από την επικίνδυνη ζώνη. Ένδεκα άτομα που κατέφυγαν στην ελληνική πρεσβεία στη Μόσχα πήραν αμέσως άδεια παλιννόστησης. Άλλοι κατέφυγαν στο Βλαδικαυκάς της Βόρειας Οσετίας, όπου κατοικούσαν 5.000 Έλληνες και ήταν οργανωμένοι στον «Ελληνικό Σύλλογο Φοίνιξ», άλλοι κατέφυγαν στην Μαχατσκαλά, πρωτεύουσα του Νταγεστάν που βρίσκεται στην Κασπία Θάλασσα φιλοξενούμενοι από τους συγγενείς τους ή άλλους ομογενείς. Έλληνες επίσης διέφυγαν μαζί με τους Τσετσένους στα βουνά, ενώ άρχισαν οι βομβαρδισμοί της πόλης από το ρωσικό στρατό. Εκατόν πενήντα είχαν καταφύγει σε κοντινές προς το Γκρόζνι περιοχές. Οι εκτιμήσεις από τη Μόσχα ανέβαζαν τους εγκλωβισμέ¬νους Έλληνες του Γκρόζνι σε 110. Τις πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη εγκλωβισμένων Ελλήνων, τις έδωσαν τρεις Ελληνίδες πρόσφυγες από το Γκρόζνι που κατέφυγαν στη Μόσχα μέσω Ναζράν, πρωτεύουσας της Ινγκουσέτιας, με τη βοήθεια ενός «μεταναστευτικού λεωφορείου», που μάζευε τους Ινγκούσιους του Γκρόζνι. Μια απ’ αυτές, η Κατερίνα Ιωαννίδη, ήταν η Ελληνίδα δασκάλα στο Γκρόζνι. Αυτές έδωσαν κατάλογο 35 Ελλήνων που παρέμεναν στην πολιορκούμενη πόλη, ενώ δεν απέκλειαν την παραμονή και άλλων εκεί. Οι πρόσφυγες φοβούνταν για την τύχη των εναπομεινάντων Ελλήνων, λόγω της επέκτασης των μαχών σ’ όλη την πόλη. Εντοπίστηκαν δεκαπέντε εγκλωβισμένες ελληνικές οικογένειες. Οι τρεις Ελληνίδες του Γκρόζνι, που είχαν ενημερώσει την ελληνική πρεσβεία, έφυγαν τελικά για το Βλαδικαυκάς της Βόρειας Οσετίας, ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν στο σπίτι τους, μόλις παύσουν οι εχθροπραξίες. Η ελληνική πολιτεία αντέδρασε άμεσα στην κρίση. Συγκροτήθηκε συντονιστικό όργανο με επικεφαλής τον πρέσβη στη Μόσχα. Την επιχείρηση ανέλαβε να διεκπεραιώσει το Εθνικό Ίδρυμα Υποδοχής και Αποκατάστασης Προσφύγων Ομογενών Ελλήνων, ο πρόεδρος του οποίου (ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Γιώργος Ιακώβου) μετέβη επιτόπου. Στόχος των προσπαθειών ήταν ο εντοπισμός των Ελλήνων μεταξύ των δεκάδων χιλιάδων προσφύγων από την Τσετσενία, η οικονομική κάλυψη των προσφύγων, η προετοιμασία για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας και η μεταφορά των Ελλήνων προσφύγων σε ασφαλέστερες περιοχές. Έτσι, ο Έλληνας πρέσβης συναντήθηκε με το Ρώσο υπουργό Έκτακτων Αναγκών, ο οποίος προερχόταν από τη βόρειο Οσετία και είχε βοηθήσει την οργάνωση των εκεί Ελλήνων. Παρότι στην περιοχή είχε απαγορευτεί η πρόσβαση οιουδήποτε εκπροσώπου των ξένων διπλωματικών αποστολών, ο Ρώσος υπουργός εξαίρεσε το ελληνικό κλιμάκιο από την γενική απαγόρευση. Με βάση την αποστολή στο Βλαδικαυκάς, καταβλήθηκε προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος. Οι ρωσικές δυνάμεις ανταποκρίθηκαν θετικά στο αίτημα των ελληνικών εκπροσώπων, να εντοπιστούν τα άτομα που ανήκαν στην ελληνική εθνικότητα και ήταν εγκλωβισμένα στο Γκρόζνι. Οι έρευνες έγιναν υπό την προσωπική εποπτεία του υπουργού Έκτακτων Αναγκών. Έγιναν συσκέψεις της ελληνικής αποστολής και των Ρώσων για να διευθετηθούν οι οργανωτικές λεπτομέρειες εξόδου, υποδοχής και εγκατάστασης των Ελλήνων. Ενεργοποιήθηκαν επίσης οι ελληνικές οργανώσεις της ευρύτερης περιοχής, οι οποίες συνεργάστηκαν με την ελληνική αποστολή. Οι ελληνικές οργανώσεις των πόλεων Εσεντουκί, Μινεράλνι Βόντι και Βλαδικαυκάς, συγκρότησαν Επιτροπές Προσφύγων. Στις 15 Ιανουαρίου έλαβε χώρα σύσκεψη δέκα ελληνικών οργανώσεων του βόρειου Καυκάσου, με τη συμμετοχή των απεσταλμένων από την Ελλάδα και με κύριο θέμα την παροχή βοήθειας προς τους πρόσφυγες. Συντάχθηκε ένας κατάλογος με τα ονόματα των εγκλωβισμένων Ελλήνων. Οι Έλληνες που παρέμειναν στο Γκρόζνι, όπως και οι υπόλοιποι κάτοικοί του, πέρασαν εφιαλτικές ώρες την εποχή των βομβαρδισμών. Ζούσαν μέσα σε καταφύγια με ελάχιστα τρόφιμα. Τελικά, μετά την κατάληψη της πόλης από το ρωσικό στρατό, απεγκλωβίστηκαν 75 Έλληνες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στο Εσεντουκί, Βλαδικαυκάς και Μινεράλνι Βόντι. Υπήρχαν μόνο δύο Ελληνίδες τραυματίες και δύο νεκροί Ρώσοι, που ανήκαν σε μικτές ελληνορωσικές οικογένειες. Μέσα στο Γκρόζνι συνέχισαν να παραμένουν 25 Έλληνες. Οι πρόσφυγες φιλοξενήθηκαν σε ξενοδοχείο στο Μινεράλνι Βόντι, ενώ τους δόθηκε και ένα μικρό ποσό για να αντιμετωπίσουν τις άμεσες ανάγκες τους. Όσοι είχαν καταφύγει στη Ρωσία φιλοξενήθηκαν σε σπίτια ντόπιων Ελλήνων και σε ξενοδοχείο, νοικιασμένο από την ελλαδική αποστολή, ενώ αγοράστηκαν με τη μεσολάβηση της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων Ρωσίας τέσσερις κατοικίες για αντίστοιχες οικογένειες προσφύγων. Καταγράφηκαν 29 οικογένειες και 10 μεμονωμένα άτομα. Απ’ αυτούς οι 14 οικογένειες και τα 8 άτομα επιθυμούσαν να παραμείνουν στη νότια Ρωσία, ενώ οι υπόλοιποι δεν είχαν αποφασίσει ακόμη. Μια από τις προτάσεις που τους έγιναν ήταν η ένταξή τους στο πρόγραμμα. Οι παραινέσεις όμως των συγγενών από την Ελλάδα, λειτουργούσαν αποτρεπτικά στο να υιοθετήσουν την επιλογή αυτή. Η βασική όμως επιλογή της ελληνικής πλευράς, στην περίπτωση της Τσετσενίας, ήταν η παραμονή τους στη νότιο Ρωσία, σε σπίτια αγορασμένα από το ελληνικό δημόσιο και ειδικά η εγκατάστασή τους, με πρόγραμμα αγοράς σπιτιών στο ελληνικό χωριό Γκρετσέσκογιε της περιφέρειας της Σταυρούπολης Οι ελληνικοί σύλλογοι της περιοχής ζήτησαν να επεκταθεί το πρόγραμμα αποκατάστασης και σε άλλες περιοχές της νότιας Ρωσίας. Η πρόθεση όμως της ελληνικής πλευράς ήταν να ενισχυθεί ο ήδη υπάρχων ελληνικός οικισμός στο Γκρετσέσκογιε. Διερευνήθηκαν, από κοινού με τις ρωσικές αρχές, οι τρόποι πενταετούς δέσμευσης των σπιτιών αυτών. Η πολιτική των Ρώσων για το ζήτημα αυτό ήταν να απομακρύνουν τους πληθυσμούς της Τσετσενίας, ανεξαρτήτως εθνικότητας, από την περιοχή. Δέχτηκαν όμως να εξαιρέσουν τους Έλληνες, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα αναλάμβανε την αποκατάστασή τους. Μια από τις άμεσα θετικές επιπτώσεις της ελληνικής επιχείρησης διάσωσης και προστασίας των Ελλήνων της Τσετσενίας, ήταν η κατάκτηση αναγνώρισης του κύρους της Ελλάδας από όλους τους παράγοντες και τις εθνότητες της περιοχής. Το τσετσενικό πρόβλημα εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο αγκάθι της εσωτερικής πολιτικής ζωής. Η πολιτική της ακραίας καταστολής που ακολούθησαν οι ρωσικές αρχές ενίσχυσε την εμφάνιση μιας τυφλή και αιματηρή τρομοκρατία των Τσετσένων. Η πλέον πρόσφατη εκδήλωση αυτού του φαινομένου υπήρξαν τα τρομερά γεγονότα του Μπεσλάν της Βόρειας Οσετίας με την ομηρία και τον θάνατο -τελικά- εκατοντάδων αθώων και ανυπεράσπιστων μαθητών. Τα τραγικά γεγονότα στη Βόρεια Οσετία ανέδειξαν για άλλη μια φορά -εκτός από τα σύγχρονα ρωσικά αδιέξοδα του Καυκάσου- το γεγονός της παρουσίας ελληνικών κοινοτήτων στη θερμή αυτή ζώνη του πλανήτη μας. Για άλλη μια φορά κατά τη μετασοβιετική εποχή, το ηφαίστειο του Καυκάσου στέλνει ανησυχητικά σήματα. Η αντιπαράθεση στην Τσετσενία τείνει να λάβει ευρύτερες διαστάσεις. Η συνάντηση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων με τον ακραίο ισλαμικό φανατισμό και την τρομοκρατία από τη μια και η σκληρή ρωσική στάση από την άλλη, οδηγούν τις εξελίξεις στα άκρα. Παράλληλα, οι τάσεις μετατροπής των υπαρκτών εθνικών αντιθέσεων σε θρησκευτικές αντιπαραθέσεις βρίσκουν ολόενα και μεγαλύτερη αποδοχή και στους υπόλοιπους μουσουλμανικούς λαούς του Καυκάσου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Τσετσένοι τρομοκράτες προκάλεσαν το λουτρό αίματος στη Βόρεια Οσετία, σε μια από τις λίγες χριστιανικές περιοχές του Βόρειου Καυκάσου. Το μίσος για τους «απίστους», η περιφρόνηση της ζωής των «γκιαούρηδων» και η αίσθηση ότι επιχειρείται Τζιχάντ δηλαδή «ιερός πόλεμος», οδηγεί την αντιπαράθεση στα άκρα. Εκτός όμως από τα τεκταινόμενα στο Βόρειο Καύκασο, ανησυχητικά σήματα έρχονται και από το Νότο, από την Υπερκαυκασία. Η επανεμφάνιση του γεωργιανικού εθνικισμού- που τυγχάνει της προστασίας των Ηνωμένων Πολιτειών- στο πρόσωπο του Σαακασβίλι και τα ανοιχτά μέτωπα στη Νότια Οσετία και, κυρίως, στην Αμπχαζία προοιωνίζουν δύσκολες μέρες. Η περιοχή τείνει να μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη. Η εξέλιξη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι η αξιοποίηση των εθνοτικών διαφορών της περιοχής αποτελούσαν πάντα μέσο εμπέδωσης της πολιτικής κυριαρχίας της Μόσχας. Μόνο που στο παιχνίδι της χρήσης των διαφορών αυτών σήμερα έχουν μπει και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, η περιοχή αποτελεί σταυροδρόμι για τους πετρελαιαγωγούς που μεταφέρουν στη Δύση το πετρελαιο της Κασπίας -και της Κεντρικής Ασίας αργότερα- καθώς και η μεγάλη διαφορά αντίληψης των συμφερόντων των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών από τις ρωσικές.       ΠΗΓΗ: «Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου», Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, εκδ. Κυριακίδη,  1995.     ————————— Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης ιστορίας. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τη συγγραφή της ιστορίας των Ελλήνων στη  Μαύρη Θάλασσα

Η ΝΕΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΗΣ ΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Συντάχθηκε απο τον ΙΩΑΝΝΗ Σ. ΤΟΥΛΟΥΜΑΚΟ, ομ. Καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ

Η καθιερωθείσα προσφάτως με μία από τις πρώτες αποφάσεις της νέας κυβερνήσεως μετονομασία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σε «Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων», εξ όσων γνωρίζω, δεν συζητήθηκε στον βαθμό και στην έκταση που θα έπρεπε και είναι βέβαιο πως δεν πρόκειται να συζητηθεί. Ο κοινός πολίτης και πολύ περισσότερο ο εκπαιδευτικός που έχει το δικαίωμα – αλλά και την υποχρέωση – να ενδιαφέρεται για το κατ’ εξοχήν εθνικό πρόβλημα, ποιά παιδεία (και πώς) παρέχεται στην νέα γενιά, εύλογα διερωτάται, τι σημαίνει η απαλοιφή του ίδιου – με την σχετική διάταξη και του ισχύοντος Συντάγματος (αρ. 16§2) κατοχυρωμένου – χαρακτηρισμού από την ονομασία του κατ’ εξοχήν αρμόδιου θεσμού της Πολιτείας. Ή, ακριβέστερα: αν και ποια νέα ιδεολογία προϋ­πο­θέτει η μετονομασία και ποιες νέες θεσμικές ή άλλες επιλογές (με τις πιθανές συνέπειες) υποδηλώνει.           Στη θεωρητική της έκφραση αλλά και στην πρακτική της εφαρμογή η νέα ιδεολογία που προφανώς συνδέεται με την καθιερωθείσα μετονομασία είναι, χάρη στην πολύπλευρη προβολή της κατά τα τελευταία δέκα χρόνια στη χώρα μας, ευρέως γνωστή: Εξαιτίας του δυσανάλογα μεγάλου αριθμού οικονομικών μετανα­στών στη χώρα μας (αλλά και για άλλους λόγους που δεν μπορούν να εκτεθούν εδώ) υποστηρίχθηκε με βιβλία, άρθρα και ποικίλα δημοσιεύματα στον ημε­ρήσιο τύπο, ότι το «εθνικό κράτος», όπως είναι γνωστό από τον 19ο αι., δεν μπορεί να αντι­με­τωπίσει τα προβλήματα και τις αναγκαιότητες της νέας «πολυπολιτισμικής κοινωνίας» με τις «ρατσιστικές» και άλλες διαχωριστικές τάσεις που ανέχεται ή περιθάλπειž ότι η ιδέα του Έθνους, όπως και η εθνική ιστορία, είναι «κατασκευές» της αστικής τάξης του 19ου αι.ž και ότι η βασιζόμενη στην εθνική ιστορία (δηλ. την συλλογική μνήμη) κατά κύριο, στην γλώσσα κατά δεύτερο λόγο, εθνική συλλογικότητα πρέπει να αντικατα­σταθεί, σύμφωνα και με τις σύγχρονες ανάγκες της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, με άλλες (όπως είναι εκείνες του «φύλου», ή της «τάξης»).           Στην πρακτική της εφαρμογή η νέα ιδεολογία, με την οποία προφανώς υπαγορεύθηκε η μετονομασία του Υπουργείου, είναι γνωστή από τα σχολικά βιβλία, δηλ. Αναγνωστικά και ιστορικά εγχειρίδια του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, τα οποία εγκρίνονται από το Παιδα­γωγικό Ινστιτούτο και διαβιβάζονται στο Υπουργείο για να αποσταλούν στα σχο­λεία, χωρίς την αρμοδιότητα του τελευ­ταίου για οποιαδήποτε παρέμβαση στο περιεχό­μενό τους: Γεγονότα και πρόσωπα της εθνικής ιστορίας που αποτελούσαν βασικής σημασίας σημεία αναφο­ράς για την συλλογική μνήμη και πρότυπα συμπεριφοράς, ή απουσιάζουν ή υποβαθ­μί­ζονται ή ακόμη – ίσως το χειρότερο – έμμεσα ή και κατάφωρα απαξιώνονταιž απα­ξιώνο­νται για να προβληθούν, αντ’ αυτών, άλλα, επιλεγμένα με ιδεολογικές ή ακόμη και κομματικές σκοπιμότητες, ή αδιάφορα, που καλλιεργούν την αντικοινω­νικότητα, την ταξική αντίθεση ή και το ταξικό μίσος, την αναξιοκρατία και την ισοπέδωση (τα πρώτα), ή προκαλούν την εξασθένηση της συλλογικής μνήμης και όχι σπάνια την φθορά της πνευματικής ευαισθη­σίας (τα τελευταία) – σε κατάφωρη αντίθεση προς την αναφερθείσα συνταγματική διάταξη. [Σχετικά παραδείγματα από όλα τα σχολικά βιβλία βλ. στην μελέτη του υπογράφοντος «Κοινωνική συνείδη­ση και εθνική ταυτότητα στη νέα ιδεολογία των σχολικών βιβλίων», Θεσσαλονίκη 2008].           Εθνική Παιδεία είναι στην δική μας περίπτωση μια μακραίωνη πολιτισμική παράδοση, της οποίας τα χαρακτηριστικά στοιχεία, η ελληνική σκέψη και η χριστιανική πίστη, ως καθορι­στι­κοί παράγοντες ενός τρόπου ζωής αποτέλεσαν και αποτελούν τις βάσεις του δυτικού (ευρωπαϊκού) πολιτισμούž εθνική παιδεία είναι ακόμη η συλλογική μνήμη και η γλώσσα που συνδέουν τους γηγενείς με τους ομοεθνείς τους των πέντε εκατομμυρίων οι οποίοι ζουν απα­­ντα­χού της γης και αισθάνονται αυτήν την χώρα ως πατρίδα τους. Πώς και με ποιες άλλες συλλογικότητες θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την νέα ιδεολογία αυτή η παλαιό­τερη, πολύ ευρύτερη από οποιαδήποτε άλλη, εθνική συλλογικότητα, ή σε άλλη διατύπωση: να αντικατασταθεί ο «παρωχη­μένος» για τους υποστηρικτές της προσδιορισμός του «έθνους» σε ποικίλα συμφραζόμενα, (όπως π.χ. στο «Εθνικό Συμβούλιο» του Κόμματος) αποτελεί πρόβλη­μα, που θα έπρεπε, όπως και άλλα, να συζητηθούν ευρέως, εφ’ όσον άμεσα την αφορά, στην κοινωνία.           Έως ότου πάντως αρχίσει η συζήτηση αυτή, καλό θα ήταν η φοιτητική νεολαία του κόμ­μα­τος να μην έχει ως έμβλημα την υψωμένη γροθιά και την λέξη ανατροπޞ και να μη διαφημίζονται ευρέως, στο χώρο Πανεπιστημίου αλλά και στις οδούς της πόλης, τα «party’s» της, με αφίσες που προσβάλλουν κάθε έννοια παιδείας, εθνικής ή μη.

 

 

Νέο βιβλίο για το Κουρδικό ζήτημα

Ahmet Dere
Οι Κούρδοι. Ένας λαός που δεν μπορεί να
αμφισβητηθεί η ύπαρξή του

Πρόλογος Μιχάλης Χαραλαμπίδης
Εισαγωγή Φάνης Μαλκίδης

Αθήνα: εκδ. Γόρδιος, 2009, τηλ. 210-8252279 e-mail: gordiosbooks@yahoo.gr

Χιλιάδες άνθρωποι μεταπολεμικά, πολιτικοποιήθηκαν με τα μεγάλα απελευθερωτικά και αντιαποικιοκρατικά κινήματα της Αφρικής και της Ασίας, δημιουργώντας και ενεργοποιώντας τα πολιτικά, δημοκρατικά και διεθνιστικά τους αντανακλαστικά. Στις δεκαετίες του 1980 και 1990 λαοί όπως ο ελληνικός αναζήτησε και πέτυχε την πολιτικοποίησή του με ένα απελευθερωτικό κίνημα στα ανατολικά του. Το κουρδικό κίνημα που αναδείχθηκε σ΄ αυτές τις δεκαετίες ώθησε, συγκίνησε, ριζοσπαστικοποίησε και συνεπήρε εκτός από τους Κούρδους και αρκετούς στο εξωτερικό, μεταξύ των οποίων και Έλληνες.
Με την έναρξη του ένοπλου αγώνα στην Τουρκία από τους Κούρδους το 1984, με τη δολοφονία χιλιάδων Κούρδων στο Ιράκ στα τέλη της δεκαετίας του 1980, με τις ειδήσεις για την καταπίεση των Κούρδων του Ιράν και της Συρίας, ο ελληνικός λαός επανασυνδέθηκε μετά από χιλιάδες χρόνια τον Κουρδικό λαό- ο Ξενοφώντας αναφέρεται στους Καρδούχους- ωθώντας να στηρίξει ποικιλοτρόπως τα κινήματα κοινωνικής και εθνικής απελευθέρωσης.

Μάλιστα ο ελληνικός λαός στην αλληλεγγύη του στον αγώνα του κουρδικού λαού για απελευθέρωση, είχε και ένα θύμα, το Θεόφιλο Γεωργιάδη, μέλος της Κυπριακής επιτροπής Αλληλεγγύης στο Κουρδιστάν ο οποίος δολοφονήθηκε, λόγω της δράσης του, το 1994.
Ο Ahmet Dere, πολιτικός πρόσφυγας, αντιπρόσωπος του Κουρδικού Εθνικού Κογκρέσου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τοποθετεί το κουρδικό ζήτημα ιστορικά και στη σύγχρονη διάστασή του. Η σύλληψη του Αμπντουλάχ Οτζαλάν το 1999, δημιούργησε οπωσδήποτε πολλά νέα δεδομένα για το μέλλον του κουρδικού ζητήματος, δεδομένα που αναδείχθηκαν πιο έντονα μετά την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 και τη οικοδόμηση μίας ομόσπονδης κουρδικής κρατικής δομής. Ταυτόχρονα η μετατροπή της θανατικής ποινής του Οτζαλάν σε ισόβια κάθειρξη, οι ολοένα περισσότερες φωνές σε όλο τον κόσμο, ακόμη και στην Τουρκία που ζητούν πολιτική λύση για το Κουρδικό, δίνουν νέες προοπτικές για το μέλλον.

Το βιβλίο του Ahmet Dere, υποστηρίζει ότι το Κουρδικό ζήτημα αποτελεί μία πολύ σημαντική παράμετρος της περιοχής που περιλαμβάνει την Τουρκία, το Ιράκ, το Ιράν και τη Συρία. Και αυτό όχι μόνο γιατί σ’ αυτά τα κράτη οι Κούρδοι αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του συνολικού πληθυσμού και η παρουσία τους είναι αδιάλειπτη εδώ και χιλιάδες χρόνια, αλλά γιατί οι Κούρδοι αποτελούν πλέον κεντρική συνιστώσα των μελλοντικών εξελίξεων στην περιοχή. Αυτό φαίνεται στο Ιράκ, η θέληση των Κούρδων της Τουρκίας να συνεχίσουν την προσπάθειά τους με ένοπλη πάλη και πολιτική δραστηριοποίηση, ο πολιτικός αγώνας των Κούρδων του Ιράν και της Συρίας, δεδομένα που συγκροτούν προϋποθέσεις υλοποίησης δημιουργίας Κουρδικού κράτους, του οράματος δηλαδή εκατομμυρίων Κούρδων σε όλον τον πλανήτη.

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μέρος του προλόγου του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στο βιβλίο του Ahmet Dere

Στη Γιάλτα όπου χαράχθηκαν οι χάρτες του πλανήτη μετά τον δεύτερο πόλεμο δεν εμφανιζόταν ούτε ως κράτος, έστω περιορισμένης κυριαρχίας, ούτε ως λαός ούτε ως έθνος. Οι τύχες τους κρίθηκαν στην αρχή του προηγούμενου αιώνα στην πρώτη Γιάλτα που υπέστησαν οι λαοί, την πλέον βάρβαρη, στην Λωζάννη, το μεγαλύτερο ιμπεριαλιστικό παζάρι του 20ου αιώνα. Εάν στην Ελλάδα υπήρχε μια δεξιά με αίσθηση των συμφερόντων του κράτους και του έθνους θα την ονόμαζε ιμπεριαλιστικό παζάρι. Επρόκειτο όμως για μια δορυφορική δεξιά που μετά πήρε τη μορφή της εθνικοφροσύνης. Υποκατάσταση δηλαδή του εθνικού σχεδίου από αυτό της προστάτιδας δύναμης, Αμερικανοσύνη μετά Αγγλοκρατία πριν. Εάν υπήρχε και μια αριστερά πατριωτική, διεθνιστική, το παζάρι της Λωζάννης θα ήταν η αφετηρία της αντιιμπεριαλιστικής δράσης της. Δεν ήταν όμως ούτε αριστερά, ούτε πατριωτική, ούτε αντιιμπεριαλιστική. Δεν ήξερε τι ήταν ή ήταν εξάρτημα της άλλης υπερδύναμης. Αυτοί που ήξεραν τι ήταν, τι έπρεπε να κάνουν, ήταν ο Γληνός, ο Σοφιανόπουλος, ο Σβώλος και ο πατέρας του Λεωνίδα Κύρκου.

Στη Λωζάννη αποφασίσθηκε να επιτραπεί στον μεγάλο εγκληματία, τον Κεμάλ, να τους ονομάσει «ορεσίβιους Τούρκους» και τη χώρα τους «Ανατολικές επαρχίες». Η ευθύνη ήταν και δική τους, τουλάχιστον ενός μέρους από αυτούς. Δέχθηκαν να είναι δούλοι, σπαθιά των κεμαλικών, όπως των Οθωμανών πριν. Οι Αλβανοί, Τουρκαλβανοί στα Βαλκάνια οι Κούρδοι στη Μικρά Ασία. Παρ’ όλο που ο Κεμάλ και το δεξί του χέρι ο Τοπάλ Οσμάν εξόντωσε χιλιάδες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, στο Κότσκιρι.

Ήχησε στα αυτιά μου ως ιστορική αυτοκριτική και συγγνώμη η δήλωση του Αμπντουλλάχ Οτζαλάν μετά από λίγα λεπτά συζήτησης κατά τη συνάντησή μας στη Μπεκαά το 1988. «Οι Τούρκοι είχαν τον πολιτισμό και το κεφάλαιο που ήταν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι, είχαν και το στρατό που ήταν οι Κούρδοι. Έχασαν τα δύο πρώτα. Τώρα θα χάσουν και το τρίτο και θα καταρρεύσουν».

Μετά από λίγα χρόνια προχώρησε περισσότερο αναγνωρίζοντας τη δεύτερη γενοκτονία του 20ου αιώνα, την Ποντιακή, και την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της. Ήταν η αναγνώριση με το μεγαλύτερο ιστορικό, πολιτικό και ηθικό βάρος. Ο Τύπος, στον τόπο που λέγεται Αθήνα παρ’ όλο που δεν μοιάζει με την Αθήνα, δεν αναφέρθηκε σ’ αυτή την ιστορική αναγνώριση. Δεν αναφέρθηκε ούτε σ’ αυτήν του κυβερνήτη της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, του George Pattaki, λίγα χρόνια μετά. Παράξενος Τύπος, παράξενο σύστημα πληροφόρησης. Το μοναδικό στον ευρωπαϊκό κόσμο.

Έφθαναν αυτές οι φράσεις για να καταλάβει κανείς ότι είχε μπροστά του μια μεγάλη προσωπικότητα, έναν ηγέτη. Παρ’ όλο που πολλοί στην Άγκυρα με πολύ ρατσισμό, στο Παρίσι, στην Ευρώπη με αποικιοκρατική αλαζονεία τον αντιμετώπιζαν με απόψεις πεζοδρομίου.

Μια μικρή ομάδα από την Αθήνα, την Γενεύη, το Παρίσι, ήμασταν πέντε άνθρωποι, διέκρινε από την αρχή ένα νέο απελευθερωτικό κίνημα που γεννιόταν στα ανατολικά μας και υπερασπισθήκαμε, ενάντια στο ανήθικο τότε πλειοψηφικό ρεύμα, το δικαίωμα των Καρδούχων του Ξενοφώντα στη διεθνιστική Αλληλεγγύη. Η ιστορία μας έδωσε δίκαιο.

Πάντοτε στην ιστορία ήταν καθοριστικός ο ρόλος των προσωπικοτήτων. Σε λίγα χρόνια ο Αμπντουλλάχ Οτζαλάν έδωσε όνομα στο λαό του και τον τόπο του. Ένας αυτόχθονας ιστορικός λαός που ρατσιστικές ιδεολογίες κράτησαν εκτός ιστορίας όπως και μια ιστορική περιοχή, η Μεσοποταμία, επέστρεφαν στην Ιστορία.

Έμαθε στις νέες γενιές των Κούρδων ανδρών και γυναικών να πολεμούν. Σύντομα ο μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ γελοιοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν. Εκεί δεν είχαν μια Πέμπτη φάλαγγα να τους ανοίξει το δρόμο όπως στην Κύπρο.

Με τον Αμπντουλλάχ Οτζαλάν, όμως, και το ΡΚΚ οι Κούρδοι έκαναν τη μετάβασή τους από το προπολιτικό στο πολιτικό στάδιο. Ήταν πλέον ένας λαός που μπορούσε να νικά στις στρατιωτικές αλλά και στις πολιτικές μάχες…

Η αξιοπρέπεια, η αυτοεκτίμηση, ο ανθρωπισμός, ο διεθνισμός των Ελλήνων κρίνεται στην Καλόλιμνο της Προποντίδας στο Γκουλάκ στο Ιμραλί.

Η νέα αμερικανική διοίκηση οφείλει να κλείσει αυτό το Γκουλάκ που είναι περισσότερο βάρβαρο από αυτό του Γκουαντάναμο. Ο Αμπντουλλάχ Οτζαλάν είναι ο νόμιμος και ο πλέον αντιπροσωπευτικός εκπρόσωπος του κουρδικού λαού. Δεν είναι τρομοκράτης. Οι τρομοκράτες είναι στα παλάτια και τα στρατόπεδα της Άγκυρας.

Πάντα είχα μια αλλεργία σε σχέση με τη «χρήση» της αντίστασης και τον επαρχιωτισμό. Έτσι, οφείλω να πω, ότι η ελληνική αντίσταση, οι «αντιστασιακοί» καταργήθηκαν στην περίπτωση του δράματος του Κούρδου ηγέτη. Η ιουλιανή ετήσια συνάθροισή τους στους κήπους του προεδρικού μεγάρου δεν συμβάλλει στη ανάκτηση του αντιστασιακού κύρους τους. Αντίθετα, μπροστά στο δράμα του Κούρδου ηγέτη, η εικόνα τους προσβάλει τον εαυτό τους, την ιστορία τους και τη χώρα.

Είναι ερμηνεύσιμος ο επαρχιωτισμός των νέων γενεών σε μια χώρα που το σύστημα παιδείας, πολιτικής παιδείας, ο πνευματικός κόσμος, η πνευματική παραγωγή δεν επιτρέπει την αυτογνωσία, μια αυτόχθονη ματιά του κόσμου. Πρόκειται για τη συνέχεια στο παρακμιακό φαινόμενο που χαρακτήριζε τη μεταπολίτευση και επαναπροτείνεται σήμερα. Ο επαρχιωτισμός δεν αποτελεί βάση μιας διεθνιστικής δράσης. Είναι η ακύρωση του διεθνισμού αλλά και η γελοιοποίησή του.

Μια αυθεντική επεξεργασμένη λογικά διεθνιστική αντίληψη θα έβλεπε ότι ο δικός μας Σουμπκομαντάντε (Υποδιοικητής) Μάρκος είναι ο Αμπντουλλάχ Οτζαλάν. Ο Νέλσον Μαντέλα, ο Αλέξανδρος Παναγούλης του σήμερα είναι ο Προμηθέας στο Ίμραλι.

Όπως μια σοβαρή ελληνική διεθνιστική οπτική του κόσμου θα εξηγούσε στον Μάρκος ότι εμείς γνωρίσαμε την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία, τις Σταυροφορίες και τους Ιερούς πολέμους εκατονταετίες πριν ο Κορτέζ καταλάβει την Πόλη του Μέξικο.

Αυτός είναι ο ρόλος της ελληνικής διεθνιστικής αλληλεγγύης. Οι επαρχιώτες, όμως, δεν μπορεί να είναι χρήσιμοι στις διαδικασίες απελευθέρωσης των λαών στις διάφορες περιοχές του πλανήτη ούτε στη δική μας.

Γιατί η απελευθέρωση των λαών ήταν πάντοτε ζήτημα παιδείας. Αυτό που απουσιάζει στη χώρα μας.

Η έκδοση αυτού του βιβλίου είναι μια επιβεβαίωση αυτού του μορφωτικού κενού. Σε μια χώρα που η ιστορία της δίνει το ρόλο του επιστημονικού κέντρου μελέτης της περιοχής, οι πανεπιστημιακοί τομείς για Κουρδικές Σπουδές όπως και αυτές των άλλων λαών της περιοχής είναι ανύπαρκτες. Αγνοούν δηλαδή το λαό που θα διαμορφώσει την πολιτική και οικονομική εξέλιξη στην περιοχή το νέο αιώνα.

Το βιβλίο, όμως, του Αχμέτ Ντερέ, είναι μια απόδειξη ότι τα παιδιά του Οτζαλάν έμαθαν να κάνουν πολιτική. Από αυτή την εξέλιξη αντλεί δύναμη και ελπίδα ο Πατέρας της Δημοκρατίας στη Μικρά Ασία και τη Μεσοποταμία στις απάνθρωπες συνθήκες κράτησής του που προσβάλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και πρώτα την Ευρώπη. Το Ίμραλι πρέπει να ξαναγίνει Καλόλιμνος. Τόπος μνήμης των λαών που υφίστανται ακόμη μια ιδεολογία του θανάτου, τον κεμαλισμό.

Η Αγροτική Τράπεζα και ο κεφαλικός φόρος

Φάνης Μαλκίδης

Η Αγροτική Τράπεζα της Τουρκίας (Ziraat Bankasi) και ο κεφαλικός φόρος (verlik vergisi)

1. Η Zirat Bankasi

Είχαμε κάνει αναφορά για τη Ziraat Bankasi (Αγροτική Τράπεζα) και τη λειτουργία του υποκαταστήματός της στην Κομοτηνή, όταν η διοίκηση (;) της τράπεζας επέλεξε να στείλει τις προσκλήσεις στην τουρκική και αγγλική γλώσσα. Το κείμενο όμως θα δείξει ότι η τράπεζα συνδέεται εδώ και χρόνια με τους Έλληνες και μάλιστα με σχέσεις εκμετάλλευσης και οικειοποίησης των περιουσιών τους. Η Τράπεζα ιδρύθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1863, από τον κυβερνήτη του Νις, Μιχάτ Πασά, αρχικά με το όνομα «Ταμεία της Πατρίδας». Το 1888 μετονομάστηκε σε Ziraat Bankası, έδρα την Κωνσταντινούπολη, και κεφάλαιο ύψους 10 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών. Από το 1919 το υποκατάστημα της Τράπεζας χρηματοδότησε τον κεμαλικό αγώνα ενάντια στους Έλληνες και από το 1922 κράτησε πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική πολιτική που ακολούθησε το νέο καθεστώς. Στη δεκαετία του 1970 άνοιξε υποκαταστήματα στη Γερμανία, στην κατεχόμενη Κύπρο, στην Ολλανδία, στα Βαλκάνια, στην Κεντρική Ασία και στον Καύκασο, στις αρχές του 1980 στη Νέα Υόρκη, ενώ το 1988 χρηματοδότησε το γνωστό πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ανατολίας (GAP). Το 2005 κατέγραψε τα υψηλότερα κέρδη στην ιστορία του τουρκικού τραπεζικού συστήματος και το 2009 έκανε την εμφάνισή της και στη Θράκη (Σύμφωνα με δημοσίευμα σε εφημερίδα της Κομοτηνής «οι καταθέσεις στα ελληνικά υποκαταστήματα της Ζιράτ άγγιξαν τα 20 εκατομμύρια ευρώ μέσα στους πρώτους μήνες λειτουργίας»). Εδώ οφείλουμε να κάνουμε μία παρένθεση, και παραλληλίζουμε την δραστηριότητα της Ζιράτ με την παρουσία της Εθνικής Τράπεζας στην Τουρκία, μέσω της Finansbank. Ο Οσμάν Ορ, επιθυμούσε να αγοράσει ένα ακίνητο σε κεντρικό σημείο της ευρωπαϊκής ακτής του Βοσπόρου, και συμφώνησε με τη Finansbank, για την σύναψη δανείου ύψους 17,5 εκατ. δολαρίων, με σκοπό να επεκτείνει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες. Είναι όμως παγκοσμίως γνωστό ότι όταν λαμβάνεις δάνειο υποχρεώνεσαι σε εγγύηση. Η άρνηση σύναψης του δανείου, δικαιολογήθηκε από τους κρατικούς μηχανισμούς με το αιτιολογικό ότι η σχετική αίτηση δανειοδότησης του επιχειρηματία είχε γίνει σε τραπεζικό όμιλο ξένων συμφερόντων. Το κράτος έκρινε σκόπιμο να αποτραπεί η έγκριση του δανείου, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε και υποθήκευση του ακινήτου για όσο χρονικό διάστημα θα διαρκούσε το δάνειο, γεγονός που περιείχε το διακύβευμα, σε περίπτωση μη αποπληρωμής του δανείου, να περιέλθει το εν λόγω ακίνητο στην Εθνική. Ο Ορ «προσανατολίστηκε» προς άλλους ομίλους, «καταλήγοντας», ναι σωστά καταλάβατε, στη Ζιράτ, η οποία παραχώρησε το δάνειο, με βαρύτερους όμως όρους από τη Finansbank, με αποτέλεσμα «καπέλο» 300.000 ευρώ (Εφημερίδα Aksam 13/8/2009). Το ερώτημα είναι το εξής: αντίστοιχη ρήτρα για δάνεια, υποθήκες, μη αποπληρωμή και τελικά μεταβίβαση ακινήτου στη Θράκη στην τράπεζα τουρκικών συμφερόντων ισχύει ή όχι;

2. Ziraat Bankasi και Varlık Vergisi
Ας πάμε στο άλλο ζήτημα. Ο Varlık Vergisi ( “φόρος περιουσίας”) ήταν ένας τουρκικός φόρος που επιβλήθηκε στην Τουρκία το 1942, με δεδηλωμένο στόχο την αύξηση των κονδυλίων για την άμυνα της χώρας στην περίπτωση μιας ενδεχόμενης συμμετοχής της χώρας στον Β ‘ Παγκόσμιο Πόλεμο. (Όπως είναι γνωστό η Τουρκία μπήκε στον πόλεμο τρεις μήνες πριν την λήξη του…..)
Το νομοσχέδιο για το φόρο προτάθηκε από την κυβέρνηση του Sukru Saracoglu, και εγκρίθηκε από το τουρκικό κοινοβούλιο στις 11 Νοεμβρίου 1942. Επιβλήθηκε επί των παγίων στοιχείων, όπως κτήματα, κτίρια, οικίες, επιχειρήσεις. Ενώ όμως θεωρητικά ο φόρος είχε σαν ομάδα -στόχο όλους τους Τούρκους πολίτες, εκείνοι που επλήγησαν περισσότερο ήταν οι μη μουσουλμάνοι, όπως οι Εβραίοι, οι Έλληνες, οι Αρμένιοι, οι λεβαντίνοι, οι οποίοι έλεγχαν ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας. Άλλωστε αυτό τόνισε και ο πρωθυπουργός: « η τουρκική αγορά να περάσει στα χέρια των Τούρκων». (Faik Ahmet Barutçu, Siyasi Anılar 1939-1954, Milliyet Y. s. 263; Ayhan Aktar, Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politika).
Παρά το επιχείρημα ότι ο φόρος επιβλήθηκε για να καλύψει την ταμειακή κατάσταση σε περίπτωση που οι Γερμανοί ή οι Ρώσοι εισέβαλλαν στη χώρα, ωστόσο, ο βασικός λόγος ήταν να εθνικοποιήσει την τουρκική οικονομία, μειώνοντας την επιρροή και τον έλεγχο των μειονοτικών πληθυσμών στο εμπόριο, τις χρηματοδοτήσεις, τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες της χώρας.
«Oι ξένες εταιρείες και οι μουσουλμάνοι γλύτωσαν εύκολα από αυτό το φόρο ή πλήρωσαν συμβολικά ποσά. H ντόπια εμπορική αστική τάξη πήρε αυτό που ήθελε από τα χέρια του ξένου βιομήχανου (δηλ. της μειονότητας), για ένα κομμάτι ψωμί. Έψαχνε τρόπους να δημιουργηθεί βιομηχανική αστική τάξη» (Yalcin Kucuk, Turkiye, 1999). Ο έφορος της Κωνσταντινούπολης Φαικ Οκτέ ανέλαβε το συντονισμό και τη συλλογή του φόρου, έφορος ο οποίος έγραψε και ένα σχετικό έργο, το οποίο αποτελεί σημαντικότατη μαρτυρία για το στόχο που είχε ο ρατσιστικός φόρος. (Faik Ökte, Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Y. 1951 )
Ο φόρος που αντιστοιχούσε σε κάθε πολίτη επιβλήθηκε με αυθαίρετα κριτήρια, με στόχο την οικονομική ακόμη και την βιολογική εξόντωση των πολιτών. Αφού περίπου 2.000 μη-μουσουλμάνοι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία Έλληνες, οι οποίοι δεν μπορούσαν να πληρώσουν το τεράστιο ποσό που απαιτούνταν για το φόρο, εντός της προθεσμίας των 30 ημερών, συνελήφθησαν και στάλθηκαν στο στρατόπεδο αναγκαστικής εργασίας στο Aşkale στην ανατολική Τουρκία. 21 από αυτούς πέθαναν εκεί.
Μέσα σε δύο μήνες ( Δεκέμβριος 1942 – Ιανουάριος 1943), είχαν αλλάξει χέρια χιλιάδες ακίνητα, ειδικά στην κεντρική Λεωφόρο Istiklal (Aktar, Ayhan 2002 Varlık Vergisi ve “Türkleştirme” Politikaları İletişim Yayınları 2002)
Ο ρατσιστικός φόρος είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο πληθωρισμού που πίεσε ακόμη περισσότερο την τουρκική οικονομία. Ο νόμος καταργήθηκε την 15η Μαρτίου 1944 και αφού είχε προετοιμάσει το έδαφος για την εκδίωξη των Ελλήνων, η οποία κορυφώθηκε το 1955.
Ο κεφαλικός φόρος είχε σαν αποτέλεσμα να εισρεύσουν τεράστια έσοδα στα τουρκικά ταμεία. O φόρος για τα αγροτικά προϊόντα την περίοδο 1944-1948 για όλη την τουρκική επικράτεια ήταν 229 εκατομμύρια λίρες, ενώ τα έσοδα του Varlik Vergisi ήταν 221 εκατομμύρια λίρες σε δύο μόνο μήνες. «Και όμως το ποσό που κατάφερε να συγκεντρώσει η κυβέρνηση από το φόρο αυτό, ήταν πολύ μικρότερο από ότι υπολόγισε» (Emre Kongar Turkiye’ nin toplumsal yapisi, 2003).

3. Η πραγματικότητα της ιστορίας
Το μεγαλύτερο μέρος της λείας, του πλιάτσικου των ελληνικών περιουσιών κατέληξε στην Ζιράτ. Η Ζιράτ ήταν η τράπεζα στην οποία η εφορία της Κωνσταντινούπολης, το τουρκικό κράτος δηλαδή, κατέθετε τα χρήματα τα οποία έπαιρνε από το ρατσιστικό φόρο.
Η Αγροτική Τράπεζα ήταν αυτή που δέχτηκε τα χρήματα από τον κεφαλικό φόρο και μετά από δεκάδες χρόνια, ένας αγωνιστής, ο Αρμένιος δικηγόρος Βαρνές Γεγκαγιάν, ο οποίος πέτυχε την αποζημίωση των απογόνων των θυμάτων της γενοκτονίας Ελλήνων και Αρμενίων, ετοιμάζεται να μηνύσει την Τράπεζα. Η είδηση αυτή και η σημασία που μπορεί να έχει η συγκεκριμένη περίπτωση και μία ενδεχόμενη καταδίκη της Τράπεζας από αμερικανικό δικαστήριο μπορεί να ανοίξει ακόμη ένα περιθωριοποιημένο ζήτημα, όπως ήταν και οι αποζημιώσεις των απογόνων των θυμάτων της γενοκτονίας. Η υπόθεση έχει μεγάλο ενδιαφέρον, συνέχεια και μάλιστα με Θρακικές πτυχές.

Η Ποντιακή διάλεκτος και ο Αστερίξ

Φάνης Μαλκίδης

Η δύναμη της Ποντιακής διαλέκτου και ο Αστερίξ

1. Τα χαρακτηριστικά της ποντιακής διαλέκτου, της πλησιέστερης προς την αρχαία ελληνική γλώσσα.

Όπως γράφει ο καθηγητής Γ. Σαββαντίδης, η ποντιακή είναι μία διάλεκτος της Ελληνικής γλώσσας που ξεκινάει από τα χρόνια του αποικισμού των Ελλήνων της Ιωνίας και την εγκατάστασή τους στον Πόντο. Μέχρι τον 19ο αιώνα δεν έχουμε καθόλου γραπτά κείμενα για τη διάλεκτο, και η ποντιακή αποτελούσε το σημαντικότερο μέρος της προφορικής παράδοσης, μία διάλεκτο την οποία ονόμαζαν «ρωμέικα». Η καταγραφή διαλεκτικών κειμένων αρχίζει παρά στα τέλη του 19ου αιώνα και γίνεται συστηματικότερη από το 1928 με την ίδρυση του Αρχείου Πόντου στην Ελλάδα, από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών υπό τον Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθο και στη συνέχεια από τον π. Ανθ. Παπαδόπουλο.

Ο Μ. Τριανταφυλλίδης αναφέρει τρεις μεγάλες διαλεκτικές ομάδες στην ποντιακή διάλεκτο: (α) τα οινουντιακά (με έντονες επιδράσεις από την κοινή νεοελληνική) (β) τα τραπεζουντιακά και (γ) τα χαλδιώτικα (με μεγαλύτερες επιδράσεις από την τουρκική). Ο π. Α. Παπαδόπουλος κατατάσσει στα εξαιρετικής σημασίας βιβλία του για την διάλεκτο, τα επιμέρους ποντιακά ιδιώματα σε 6 κύριες ομάδες: α) ιδίωμα Τραπεζούντας, Ματσούκας, Σάντας και Χαλδίας (το πολυπληθέστερο) β) Όφη και Σουρμαίνων γ) Κερασούντας και Τρίπολης δ) Οινόης ε) Αμισού και στ) Ινέπολης.
Απομονωμένος, γεωγραφικά και γλωσσικά ο Πόντος διατήρησε αρκετά αρχαϊκά γλωσσικά στοιχεία, όπως αναφέρει ο Γ. Σαββαντίδης. Ενδεικτικά, το η προφέρεται ως [ε]: νύφη > [νύφε], Γιάννης (Γιάννες), διατηρείται το τελικό [ν] και επεκτείνεται σε λέξεις: πόρταν , τραπέζιν , χώμαν. Η ονομαστική ενικού των δευτερόκλιτων αρσενικών ουσιαστικών λήγει σε -ον ή -ο (ο λύκον/λύκο), ο πάππον/πάππο ). Σχηματίζονται θηλυκά επίθετα με το επίθημα -έσσα, , π.χ. ορφανέσσα (ορφανή). Τα παραθετικά σχηματίζονται ως εξής: (κι) άλλο έμορφος, πολλά έμορφος ‘πάρα πολύ όμορφος’.

Τα ουδέτερα υποκοριστικά σχηματίζονται με το επίθημα -όπον, π.χ. κορτσόπον (κοριτσάκι), λαλόπον (φωνούλα), πουλόπον (πουλάκι). Στα ρήματα δεν γίνεται διάκριση μεταξύ εξακολουθητικού και στιγμιαίου μέλλοντα, π.χ. θα λέγω ‘θα λέω/θα πω, ο παθητικός αόριστος λήγει σε -θα, π.χ. εκοιμήθα (κοιμήθηκα) και ενεργητικός παρακείμενος λήγει σε -να, π.χ. επαρακάλνα (παρακαλούσα).
Στη σύνταξη το αντικείμενο τίθεται πάντα σε αιτιατική, π.χ. είπα τον κύρη (είπα στον κύρη), τα κλιτικά έπονται του ρήματος, π.χ. ντο λες με; (τί μου λές). Επίσης, δεν υπάρχει το αρνητικό μόριο δεν, αλλά στη θέση του εμφανίζεται το κι (ουκ).
Το λεξιλόγιο της διαλέκτου έχει πολλά δάνεια από τις γλώσσες και διαλέκτους με τις οποίες ήρθε σε επαφή (λατινική, τουρκική, αρμενική, γεωργιανή, κουρδική, κ.ά ).
Η ποντιακή διάλεκτος επηρεάστηκε σημαντικά από το μεταναστευτικό ρεύμα προς τη Ρωσία, μετά τον 17ο αιώνα και από τη βίαιη εκδίωξη μετά τη Γενοκτονία, στις αρχές του 20ου αιώνα. Πολλοί ομιλητές της διαλέκτου εγκαταστάθηκαν στον Ελλαδικό χώρο, και μερικές δεκαετίες αργότερα έφυγαν σαν μετανάστες στην Ευρώπη (Γερμανία), Αυστραλία, ΗΠΑ και Καναδά. Παράλληλα, αφού η ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών έγινε στη βάση του θρησκεύματος, παρέμειναν στον Πόντο ελληνόφωνοι μουσουλμανικοί πληθυσμοί κυρίως δυτικά της Τραπεζούντας ( Τόνια) και ανατολικά της (χωριά του Όφεως) .Ο Ομέρ Ασάν συγγραφέας του βιβλίου «ο Πολιτισμός του Πόντου» αναφέρεται σε 300.000 Ποντιόφωνους, σήμερα.

Στην πρώην Σοβιετική Ένωση, τη διάλεκτο την ομιλούν στη Γεωργία και την Αρμενία, στην περιοχή της Σταυρούπολης και του Κράσνονταρ, στην Κριμαία και στην περιοχή της Αζοφικής.
Στον ελλαδικό χώρο, όπως επισημαίνει ο άλλος σημαντικός μελετητής της διαλέκτου, ο καθηγητής Δ. Τομπαίδης, ομιλείται πλέον ως δεύτερη γλώσσα σε περιβάλλοντα οικεία, οικογενειακά ή φιλικά και η χρήση της αποσκοπεί στην επιβεβαίωση πιο πολύ της κοινής καταγωγής και στην εκδήλωση της επιθυμίας για διατήρηση της γλώσσας.

2. Τα μηνύματα ελπίδας για την ποντιακή διάλεκτο

Η ποντιακή διάλεκτος παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αποτελεί μία ζωντανή «γλώσσα». Τα ελπιδοφόρα παραδείγματα πολλά.
Η πρόσφατη δημοσίευση, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των γλωσσών, από την UNESCO (Η εκπαιδευτική επιστημονική και πολιτιστική οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών) του διαδραστικού Άτλαντα των γλωσσών του πλανήτη σε κίνδυνο (www.unesco.org/culture/ich/index.php?pg=00206) , δημιουργεί νέα δεδομένα για την ποντιακή διάλεκτο. Ο Άτλαντας των παγκόσμιων γλωσσών σε κίνδυνο απαριθμεί 18 γλώσσες στην Τουρκία που αντιμετωπίζουν την εξαφάνιση, όπου μεταξύ των άλλων συμπεριλαμβάνεται η ποντιακή διάλεκτος στον κατάλογο των γλωσσών που κινδυνεύουν, προτείνοντας συγκεκριμένα μέτρα για τη διάσωσή της.
Η δημοσίευση του Άτλαντα της UNESCO αποτελεί μία σημαντική εξέλιξη για την Ποντιακή διάλεκτο, αφού για πρώτη φορά γίνεται αναφορά σ’ αυτήν από όργανο του ΟΗΕ. Μάλιστα η αναφορά αυτή συμπίπτει με την προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια για διατήρηση της διαλέκτου και ανάκτησης της ταυτότητας ενός πληθυσμού, που βιώνει την τρομοκρατία και τις διώξεις και κάνει καθημερινές εκπτώσεις στην ποιότητα ζωής του.
Ακόμη η δημιουργία της Wikipedia (Γουικιπαίδεια), στην ποντιακή διάλεκτο, (http://pnt.wikipedia.org) δηλαδή η έκδοση τη ελεύθερης διαδυκτιακής εγκυκλοπαίδειας, που αναπτύσσεται συμμετοχικά από εθελοντές χρήστες και διαμορφώνει συνειδήσεις στην εποχή μας, αποτελεί σημαντική εξέλιξη.
Τα άρθρα της συγκεκριμένης εγκυκλοπαίδειας γράφονται αποκλειστικά στην ποντιακή διάλεκτο, με στόχο από τώρα και στο εξής να μπορεί να ανατρέχει ο κάθε ενδιαφερόμενος, που θέλει να εξασκήσει τις γνώσεις του στην ποντιακή διάλεκτο και παράλληλα να καλυφθούν κυρίως τα «ποντιακά θέματα» και όχι μόνο.
Στην προσπάθεια διάσωσης της ποντιακής διαλέκτου θα πρέπει να προσθέσουμε τις δραστηριότητες των Συλλόγων στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

3. Ο Αστερίκον ο τεμέτερον

Επειδή πολλές φορές γίνεται αναφορά για το γεγονός ότι οι νέοι και τα παιδιά δεν μιλούν Ποντιακά, παρότι τα καταλαβαίνουν, η κυκλοφορία κόμιξ στην ποντιακή διάλεκτο, αποτελεί μία έξυπνη και σύγχρονη προσέγγιση το ζητήματος.
Η πρωτοβουλία για έκδοση τριών κόμιξ της παγκοσμίως αγαπημένης σειράς των Uderzo και Goscinny, Αστερίξ στα ποντιακά, αποτελεί τομή στη προσπάθεια διάσωσης της διαλέκτου, αφού γίνεται κτήμα μικρών αλλά και μεγάλων θαυμαστών των περιπετειών του Γαλάτη ήρωα. Ένας ήρωας ο οποίος φέτος έγινε 50 ετών και οι περιπέτειές του έχουν πουληθεί σε 325 εκατομμύρια αντίτυπα των 33 ιστοριών, με μεταφράσεις σε πάνω από 107 γλώσσες και διαλέκτους.
Έτσι ήρθε και η σειρά των ιστοριών όπου ο Αστερίξ, και οι άλλοι ήρωες του ανυπότακτου χωριού, μιλούν Ποντιακά. Μέχρι σήμερα ο Αστερίξ, «ο Αστερίκον ο τεμέτερον», έχει δώσει μετά από την σημαντική δουλειά του καθηγητή Γ. Σαββαντίδη, ο οποίος μετέφερε στην ποντιακή διάλεκτο τα κείμενα, με τις περιπέτειές του «Το ζιζάνιον», «Σπαθία και Τριαντάφυλλα» και «ο Αστερίκον σα Ολυμπιακά τ’ αγώνας», την ευκαιρία να γίνει διακριτή η διάλεκτος σε όλους τους Έλληνες.
Μέσα από το κόμιξ, μέσα από τον αγαπητό Αστερίξ, που έγινε ο Αστερίκον, η ποντιακή ζωντανεύει και προσεγγίσει με τον γνωστό και μοναδικό τρόπο των εμπνευστών του, τον Πόντο και τη διάλεκτο. Από την Αυστραλία, την Τουρκία, τη Ρωσία και τη Γερμανία, μέχρι τις ΗΠΑ, τον Καναδά και κάθε ποντιακό χωριό και γειτονιά στην Ελλάδα. Είναι μία μοναδική ευκαιρία για να υπάρξει έλξη προς την ποντιακή διάλεκτο από νέους ανθρώπους, είναι μία σημαντική στιγμή, όπου το χθες, συνδυάζεται αρμονικά και παραγωγικά με το σήμερα και το αύριο.

Στρατηγική συμμαχία Ελλάδας-Ισραήλ: Ιστορικό διμερών σχέσεων και προοπτικές συνεργασίας

Οι σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ χαρακτηρίζονται από αμοιβαία καχυποψία και πολλές φορές είχαν κατατείνει σε εχθρότητα και υψηλών τόνων διπλωματική αντιπαράθεση. Η έλλειψη σαφών στρατηγικών στόχων εκ μέρους της Ελλάδας για τη Μέση Ανατολή, η συχνά μονόπλευρη στάση μας υπέρ των αραβικών κρατών, αλλά και η σαφέστατα εχθρική στάση του Ισραήλ κατά την εισβολή και κατοχή της Κύπρου, οδήγησαν στη πρωτοκαθεδρία του Τουρκοϊσραηλινού άξονα στη περιοχή.
Οι γεωπολιτικές ανακατάξεις στην ανατολική Μεσόγειο και η διαφαινόμενη ρήξη(;) στις σχέσεις Άγκυρας-Τελ Αβίβ ώθησαν πολλούς να επαναλάβουν την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου περιφερειακού συστήματος, το οποίο θα δρα ως δίχτυ απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό. Προεξάρχοντα ρόλο σε αυτό θα παίζει μια νέα στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ. Όπως και στο παρελθόν, τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται υπέρ μιας τέτοιας στρατηγικής συμμαχίας για τη προώθηση αμοιβαίων συμφερόντων είναι αφενός ότι θα υπάρξει πρόσβαση στις προηγμένες στρατιωτικές τεχνολογίες της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας, οδηγώντας σε κατακόρυφη αναβάθμιση της ελληνικής στρατιωτικής ισχύος, αφετέρου ότι η συμπόρευση με τις γεωπολιτικές επιλογές ΗΠΑ και Ισραήλ στη Μέση Ανατολή θα αποβούν μακροπρόθεσμα υπέρ των ελληνικών θέσεων σε μια σειρά κρίσιμων εθνικών θεμάτων.

Το επόμενο δίμηνο αναμένεται η διεξαγωγή της δεύτερης φάσης της κοινής ελληνο-ισραηλινής αεροπορικής συνεκπαίδευσης εντός του FIR Αθηνών
Ιστορικό αμυντικής συνεργασίας
Η Ελλάδα προέβη σε de jure αναγνώριση του Ισραήλ μόλις στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το 1994 υπεγράφη Συμφωνία Αμυντικοτεχνικής Συνεργασίας Ελλάδος-Ισραήλ από τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Γ. Αρσένη, η οποία ανανεώθηκε στη συνέχεια το 1999 από τον Α. Τσοχατζόπουλο και το 2005 από τον Σπ. Σπηλιωτόπουλο που μετέβη στο Τελ Αβίβ. Δημοσιεύματα της εποχής έκαναν λόγο για συνεργασία και στο τομέα των πληροφοριών, στα πλαίσια της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Ακολούθησε η συμμετοχή της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού στις πολυεθνικές αεροναυτικές ασκήσεις «Dolphin» των χωρών του Μεσογειακού Διαλόγου τα έτη 2005 και 2006.
Οι βάσεις της συνεργασίας της ΠΑ με την Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία (IAF) τέθηκαν κατά την επίσημη επίσκεψη του -τότε- Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχου Ιωάννη Γιάγκου στο Ισραήλ τον Ιούλιο 2007 και την ανταπόδωση του Ισραηλινού ομολόγου του Υποπτέραρχου Elyezer Shkedy το Δεκέμβριο 2007. Οι δύο κορυφαίες Αεροπορίες συνεκπαιδεύτηκαν για πρώτη φορά το Μάιο-Ιούνιο 2008 υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας κατόπιν ισραηλινής απαίτησης. Λόγω των τεταμένων σχέσεων με τη Τεχεράνη τη περίοδο εκείνη, αρκετοί απέδωσαν την όλη δραστηριότητα σε επικείμενη επίθεση εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Τα σενάρια της υψηλού επιπέδου αεροπορικής άσκησης «Glorious Spartan 2008» περιελάμβαναν ασκήσεις απόκτησης εναέριας υπεροχής, εναέριου ανεφοδιασμού, προσβολή στόχων εδάφους σε μεγάλες αποστάσεις και αποστολές έρευνας & διάσωσης μάχης.

Κύπρος: καταλύτης των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων
Στη χάραξη της πολιτικής απέναντι στο Ισραήλ κυριάρχησαν στο παρελθόν αντιλήψεις και στερεότυπα πέραν κάθε πραγματικότητας, ωστόσο η Κύπρος ήταν και παραμένει βαρόμετρο για τις ελληνο-ισραηλινές σχέσεις. Από το 1954 που η Ελλάδα έφερε το Κυπριακό στον ΟΗΕ, το Ισραήλ, αν και απέφυγε ανοιχτά να υποστηρίξει είτε τη Τουρκία είτε την Ελλάδα, στα παρασκήνια άσκησε πίεση στους Άγγλους και στον ΟΗΕ να υποστηρίξουν την τουρκική θέση για διχοτόμηση, ακριβώς επειδή δεν ήθελε να δει την Ελλάδα να υπαγορεύει την πολιτική της στη Κύπρο και να εμφανίζεται ως περιφερειακή δύναμη με αξιώσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Το 1960, η ηγεσία του Ισραήλ συζήτησε μέχρι και παροχή στρατιωτικής βοήθειας στους Τουρκοκυπρίους, κάτι τελικά που έγινε το καλοκαίρι του 1974 όταν το Ισραήλ στήριξε τη τουρκική εισβολή στη Κύπρο. Οι σχέσεις Λευκωσίας-Τελ Αβίβ αποκαταστάθηκαν μόλις το 1994.
Όπως έχει αποδειχθεί και ιστορικά, κατά τις προηγούμενες αραβο-ισραηλινές συγκρούσεις, ο άξονας Κύπρου-Κρήτης-Μάλτας-Γιβραλτάρ αποτελεί το μοναδικό ασφαλή διάδρομο για την επιβίωση του Ισραήλ. Οι προσπάθειες για την απόκτηση του απαραίτητου γεωστρατηγικού βάθους είτε μέσω συμμαχίας με τη Τουρκία είτε μέσω ενός αυτόνομου Κουρδιστάν φυσικά και δε μπορούν να αντισταθμίσουν τη ζωτική σημασία της Κύπρου για τους Ισραηλινούς. O γνωστός για το ρόλο του, Ηenry Kissinger, έγραφε το 1957 σ΄ένα από τα πρώτα του βιβλία: «Στο ορατό μέλλον θα πρέπει να είμαστε ικανοί να υπολογίζουμε στην Οκινάουα ή τις Φιλιππίνες ως περιοχές εφόδου για την ανατολική Ασία, στην Κύπρο ή τη Λιβύη ως περιοχές εφόδου για τη Μέση Ανατολή, και στην Αγγλία ως βάση εφόδου για την Ευρώπη» («Nuclear Weapons and Foreign Policy»).
Με άλλα λόγια, τα ισραηλινά συμφέροντα συγκρούονται σαφέστατα με τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα στη Κύπρο, στη βάση μιας επανενωμένης (και πραγματικά) ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τη βρετανική παρουσία.

Για μια νέα Μεσανατολική Πολιτική
Η Αθήνα, έχοντας εξασφαλίσει τη πλήρη στρατιωτική κάλυψη της Κύπρου, οφείλει να απαπροσαρμόσει τη μεσανατολική της πολιτική προκειμένου να εξισορροπήσει τα βλαπτικά αποτελέσματα του Τουρκοϊσραηλινού άξονα. Πρέπει να τεθούν σε νέο επίπεδο οι σχέσεις με τα αραβικά κράτη της περιοχής (πρωτίστως την Αίγυπτο, τη Συρία, την Ιορδανία) και να βελτιωθούν περαιτέρω τις σχέσεις με το Ισραήλ. Από τις οκτώ συνολικά συμφωνίες πολιτικοστρατιωτικού χαρακτήρα Τουρκίας-Ισραήλ που υπεγράφησαν το 1996, η Άγκυρα αποκόμισε, σε καθαρά στρατιωτικό επίπεδο, ιδιαίτερα οφέλη για τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, ενδεικτικά:
1. Εκσυγχρονισμό 170 αρμάτων μάχης Μ60Α1 σε Μ-60Τ (Sabra) από την ισραηλινή Ιsrael Military Industries (ΙΜΙ).
2. Αναβάθμιση 54 μαχητικών αεροσκαφών F-4E (Terminator 2020) από την Israel Aerspace Industries (IAI).
3. Αναβάθμιση 48 μαχητικών αεροσκαφών F-5/2020 σε συνεργασία με την ΙΑΙ.
4. Προμήθεια 100 βλημάτων αέρος-εδάφους μακράς ακτίνας PopeyeI της Rafael και 102 φονικών αεροχημάτων Ηarpy κατασκευής ΙΑΙ.
5. Προμήθεια συστημάτων ΙΜΙΝΤ (ως ατρακτίδια μαχητικών αεροσκαφών) της El-op και η προμήθεια εξοπλισμού ESM/ELINT της ELTA για τα τουρκικά αεροσκάφη Έγκαιρης Εναέριας Προειδοποίησης & Ελέγχου (ΑΕW&C) Βoeing-737.
6. Προμήθεια 10 Μη-επανδρωμένων Εναέριων Οχημάτων (UAV) Μέσου Ύψους Μακράς Ακτίνας (MALE) τύπου Heron.
Εκτός αυτών είναι περιττό να τονισθούν τα οφέλη από τις κοινές ασκήσεις, τη μεταφορά κρίσιμης τεχνολογίας και την παροχή φωτογραφιών από τους ισραηλινούς δορυφόρους Ofeq.
Η Ελλάδα μπορεί μέσω της πραγματοποίησης κοινών στρατιωτικών ασκήσεων (χωρίς τη παραπληροφόρηση και τη προπαγάνδα που συνόδευσε τη «Glorious Spartan ΄08») και (γιατί όχι;) την από κοινού ανάπτυξη οπλικών συστημάτων στα πλαίσιο μιας αναγεννημένης ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, να επαυξήσει τη στρατιωτική της ισχύ, αθόρυβα και αποτελεσματικά.

Γράφει ο strategy

Απομάκρυνση του Έλληνα Γενικού Πρόξενου στη Κωνσταντινούπολη ζητά η Άγκυρα

Απαράδεκτη παρέμβαση επιχειρεί η Άγκυρα όσον αφορά τη λειτουργία του ελληνικού Γενικού Προξενείου στην Κωνσταντινούπολη καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες τις εφημερίδας «Το Παρόν», ο E. Bagis στην πρόσφατη επίσκεψή του φέρεται να ζήτησε από τον ΑΝΥΠΕΞ Δ. Δρούτσα την απομάκρυνση του Έλληνα γενικού πρόξενου Β. Μπορνόβα.
Ο Έλληνας διπλωμάτης, ο οποίος έχει συμπληρώσει ένα χρόνο υπηρεσίας στη Κωνσταντινούπολη, έχει ενοχλήσει τη τουρκική πλευρά με τις δραστηριότητες του, όπως η επίσκεψη στην Ίμβρο χωρίς να ζητήσει προηγουμένως άδεια, όπως συνηθιζόταν, τις εκδηλώσεις για την 28η Οκτωβρίου με τη διοργάνωση έκθεσης της νεότερης ελληνικής ιστορίας αλλά και τη καταγραφή όλων των ελληνικών κτηρίων που έχουν κατασχεθεί τα τελευταία χρόνια από το τουρκικό δημόσιο.
Η αναγνώριση της αποσταθεροποιητικής δράσης του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής και οι ολοένα αυξανόμενες φωνές για τη κατάργησή του, ενόχλησαν την Άγκυρα που εκβιάζει με κλείσιμο του Γενικού Προξενείου Κων/πολης. Προ λίγων εβδομάδων, δικαστικός κλητήρας επέδωσε στο Β. Μπορνόβα, επίσημο έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο το 50% του κτηρίου όπου στεγάζεται το ελληνικό Γενικό Προξενείο είναι ιδιοκτησία του τουρκικού Δημοσίου. Μάλιστα για τον λόγο αυτό ζητείται το ποσό των περίπου €400.000 για τη μέχρι τώρα χρήση του κτηρίου.
O B. Μπορνόβας έχει θητεύσει στο Γραφείο Πολιτικών Υποθέσεων Αργυροκάστρου και Ξάνθης, ενώ σύμφωνα με παλαιότερα δημοσιεύμα του Τύπου δεν έχει και τις καλύτερες σχέσεις με τον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα Φ. Ξυδά. Αιτία οι συνεχείς οχλήσεις «να προσαρμοστεί» και να μην αρνείται την έγκριση βίζας ακόμη και σε Τούρκους στρατιωτικούς, που θέλουν να επισκεφθούν την Ελλάδα, οι οποίοι μόνο για τουρισμό δεν έρχονται.

ία του ελληνικού Γενικού Προξενείου στην Κωνσταντινούπολη καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες τις εφημερίδας «Το Παρόν», ο E. Bagis στην πρόσφατη επίσκεψή του φέρεται να ζήτησε από τον ΑΝΥΠΕΞ Δ. Δρούτσα την απομάκρυνση του Έλληνα γενικού πρόξενου Β. Μπορνόβα. Ο Έλληνας διπλωμάτης, ο οποίος έχει συμπληρώσει ένα χρόνο υπηρεσίας στη Κωνσταντινούπολη, έχει ενοχλήσει τη τουρκική πλευρά με τις δραστηριότητες του, όπως η επίσκεψη στην Ίμβρο χωρίς να ζητήσει προηγουμένως άδεια, όπως συνηθιζόταν, τις εκδηλώσεις για την 28η Οκτωβρίου με τη διοργάνωση έκθεσης της νεότερης ελληνικής ιστορίας αλλά και τη καταγραφή όλων των ελληνικών κτηρίων που έχουν κατασχεθεί τα τελευταία χρόνια από το τουρκικό δημόσιο. Η αναγνώριση της αποσταθεροποιητικής δράσης του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής και οι ολοένα αυξανόμενες φωνές για τη κατάργησή του, ενόχλησαν την Άγκυρα που εκβιάζει με κλείσιμο του Γενικού Προξενείου Κων/πολης. Προ λίγων εβδομάδων, δικαστικός κλητήρας επέδωσε στο Β. Μπορνόβα, επίσημο έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο το 50% του κτηρίου όπου στεγάζεται το ελληνικό Γενικό Προξενείο είναι ιδιοκτησία του τουρκικού Δημοσίου. Μάλιστα για τον λόγο αυτό ζητείται το ποσό των περίπου €400.000 για τη μέχρι τώρα χρήση του κτηρίου. O B. Μπορνόβας έχει θητεύσει στο Γραφείο Πολιτικών Υποθέσεων Αργυροκάστρου και Ξάνθης, ενώ σύμφωνα με παλαιότερα δημοσιεύμα του Τύπου δεν έχει και τις καλύτερες σχέσεις με τον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα Φ. Ξυδά. Αιτία οι συνεχείς οχλήσεις «να προσαρμοστεί» και να μην αρνείται την έγκριση βίζας ακόμη και σε Τούρκους στρατιωτικούς, που θέλουν να επισκεφθούν την Ελλάδα, οι οποίοι μόνο για τουρισμό δεν έρχονται.

Μ. Ανατολή: Από τον Λόρενς στον Ερντογάν

Το 1915 ο απεσταλμένος των Βρετανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών Λόρενς -που καθιερώθηκε αργότερα ως ο Λόρενς της Αραβίας- έπεισε τον Χουσεΐν τοποτηρητή της Μέκκας να ξεκινήσει εξέγερση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: Θα ήταν ο βασιλιάς του Ενωμένου Αραβικού Βασιλείου που θα περιελάμβανε το σημερινό Ιράκ, την Συρία, τον Λίβανο, την Παλαιστίνη και μεγάλο μέρος της Αραβικής Χερσονήσου.

Οι προϊστάμενοι του Λόρενς στο Λονδίνο πρόδωσαν τον απεσταλμένο τους: Παρεχώρησαν στη Γαλλία τον Λίβανο και τη Συρία, άνοιξαν την Παλαιστίνη στον Σιωνιστικό Εποικισμό και εγκαθίδρυσαν ημιαποικιακό καθεστώς στο Ιράκ και την Ιορδανία. Αυτό που κέρδισαν οι Άραβες ήταν ο τερματισμός της Οθωμανικής Κυριαρχίας και η αντικατάστασή της από τη βρετανική και γαλλική αποικιοκρατία.

Σχεδόν έναν αιώνα μετά, ο Ερντογάν ανατρέπει με τη σειρά του το Μεσανατολικό Στάτους Κβο: Σήμερα η Αγκυρα συμπληρώνει το κενό που άφησε η παρακμή της Αιγύπτου του Μουμπάρακ, η κατεδάφιση της ισχύος του Ιράκ και η εσωστρέφεια της Σαουδικής Αραβίας.

Ετσι η Συρία δεν είναι πλέον απομονωμένη, τα σενάρια απόσπασης του Λιβάνου από τον Αραβικό Κόσμο ματαιώνονται οριστικά, ενώ οργανώσεις σαν τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς βρίσκουν ως συνομιλητή μια χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε.

Η επισήμανση σε χθεσινή ανάλυση της Μοντ ότι ο Νετανιάχου δεν επιθυμεί πλέον την Τουρκία να διαδραματίζει ρόλο ενδιάμεσου με τη Συρία, με την οποία ο Ισραηλινός πρωθυπουργός επιθυμεί απευθείας διαπραγματεύσεις, είναι αποκαλυπτική: Το Ισραήλ προσλαμβάνει τη δραστηριοποίηση της Αγκυρας στην περιοχή όχι ως διαμεσολάβηση, αλλά ως ντε φάκτο Συμμαχία με τον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο.

Η σημερινή άλλωστε κυβέρνηση του Ισραήλ είναι η τελευταία που θα μπορούσε να δει τη θετική πλευρά της τουρκικής διπλωματικής ενεργοποίησης, την κατάργηση του παρεμβατικού μονοπωλίου του Ιράν.

Ο Ερντογάν σε ρόλο πλέον υποστήριξης της χειραφέτησης και της ακεραιότητας της Αραβομουσουλμανικής Μέσης Ανατολής ακυρώνει την κυριότερη συνέπεια της εξέγερσης που προκάλεσε ο Λόρενς: την έξωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια της Τουρκίας από τους συσχετισμούς της περιοχής.

Η μεσανατολική δραστηριοποίηση της Τουρκίας δυνητικά εξυπηρετεί και τη δραστηριοποίηση της Ε.Ε. στην περιοχή στον βαθμό που οι «27» αποκτήσουν με τη Συνθήκη της Λισαβόνας μια συνεκτική γραμμή πλεύσης, για μια περιοχή όπου διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα.

Ο μεγαλύτερος ευεργετημένος από την πολιτική Ερντογάν θα μπορούσε να είναι η Γαλλία του Σαρκοζί, που θα διευκολυνόταν στην ανάκτηση της παραδοσιακής της επιρροής στη Δαμασκό και τη Βηρυτό, αλλά και στην αναζωογόνηση της περίφημης Μεσογειακής Πρωτοβουλίας που μετά την Πανηγυρική Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι έχει περιπέσει σε αφάνεια. Τα παραπάνω φωτίζουν την απορριπτική ως προς την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας στάση Σαρκοζί ως ακόμη πιο αντιφατική και παράδοξη.

Αν η Αγκυρα εκμεταλλεύθηκε το κενό ηγεσίας και περιφερειακής ισχύος στον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο, η Ε.Ε. θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη φανερή αδυναμία της κυβέρνησης Ομπάμα να πιέσει το Ισραήλ και να δημιουργήσει έτσι νέα δεδομένα.

Τα συμφέροντα Ε.Ε.-Τουρκίας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή είναι κοινά: Η Αγκυρα μπορεί να προσφέρει ρητορική αλληλεγγύης και συμπάθειας, ενώ η Ε.Ε. μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά μια ευνοϊκή για τον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο αλλαγή των διεθνών και περιφερειακών συσχετισμών.

(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 12/11/2009)

Ο «Νεοοθωμανισμός» του Ερντογάν

Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Αρμενίας και Τουρκίας έχει αναδείξει μια παράμετρο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής που έχουμε αγνοήσει. Την ανάγκη της Τουρκίας να επιτύχει τον διακανονισμό με ιστορικούς αντιπάλους της μέσω της παροχής απρόσκοπτης πρόσβασης στην κίνηση κεφαλαίων, αγαθών και ατόμων. Το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων δηλαδή σε έλληνες κεφαλαιούχους, κυπριακά πλοία, αρμενικά τρένα και ούτω καθεξής. Αυτός ο όρος αποτελεί, τυπικώς ή ατύπως, ουσιαστική παράμετρο της βιωσιμότητας της ενταξιακής πορείας της προς την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) καθώς και εξάλειψης του κινδύνου ρήξης των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων λόγω μιας τυχόν αναγνώρισης από το αμερικανικό Κογκρέσο της αρμενικής γενοκτονίας.

Με άλλα λόγια είναι στο χέρι της Τουρκίας να αποφασίσει αν θα είναι μια χώρα κλειστή ή ανοιχτή προς τον κόσμο και στο κύριο, ακόμη, περιβάλλον αναφοράς της, αυτό της Δύσης. Αυτό που δεν είναι στο χέρι της είναι να παραμείνει ανοιχτή στη Δύση και επιλεκτικά κλειστή στους γείτονές της που διατηρούν- λόγω γεωγραφικής θέσης και/ή πολιτισμικής ταυτότητας- προνομιακή θέση με τη Δύση, δηλαδή την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αρμενία.

Το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων στην κίνηση κεφαλαίων, αγαθών και ατόμων από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αρμενία δεν είναι όμως μια απλώς τεχνική διαδικασία. Στην καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις θέτει σε αμφισβήτηση ισχυρότατα ταμπού της μέχρι πρότινος κεμαλικής τουρκικής δημοκρατίας. Ταμπού όπως την ιδέα ότι στις πάλαι ποτέ μειονότητες δεν θα επιτραπεί ποτέ ξανά να αποκτήσουν οικονομική ισχύ στην Τουρκία. Την αντίληψη ότι η εισβολή της Κύπρου το 1974 αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη νίκη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και την εκπλήρωση ενός εθνικού στόχου που πρέπει να μείνει στο διαχρονικό απυρόβλητο. Την ελπίδα ότι το μεγαλείο της Τουρκίας μπορεί να θεμελιωθεί πάνω στην παντουρκική αδελφότητα και στις προνομιακές σχέσεις με έθνη όπως αυτά του Αζερμπαϊτζάν και του Τουρκμενιστάν.

Η κυβέρνηση Ερντογάν «άνοιξε» τα σύνορα με την Ελλάδα όταν συναίνεσε στην εξαγορά από την Εθνική Τράπεζα της Finansbank, της τέταρτης μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας στην Τουρκία. Η πολιτική βαρύτητα αυτής της απόφασης αναδείχθηκε έναν χρόνο αργότερα, όταν η ίδια κυβέρνηση θεώρησε σκόπιμο, λίγο πριν από τις εκλογές του 2007, να παρουσιάσει κώλυμα στην εξαγορά της πολύ μικρότερης Αlternatif Βank από τη δική μας Αlpha (είχε προηγηθεί μια ισομεγέθης εξαγορά από τη Εurobank). Οι αλλεπάλληλες αυτές εξαγορές ακριβώς μετέδιδαν το εκρηκτικό πολιτικό μήνυμα ότι η Τουρκία αλώνεται εκ νέου από το ελ ληνικό κεφάλαιο. Θίχτηκε- και θίγεται- επίσης βάναυσα η παντουρκική αλληλεγγύη (και το εκ των αγωγών διαμορφούμενο τουρκικό γεωπολιτικό συμφέρον) από την ανάγκη της Τουρκίας να ανοίξει τα σύνορά της στην Αρμενία πριν από την απόσυρση των αρμενικών στρατευμάτων από το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν. Το ενδεχόμενο άνοιγμα δε των τουρκικών αεροδρομίων και λιμένων σε αεροσκάφη και πλοία που φέρουν την κυπριακή σημαία ισούται με την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ενοχοποίηση του 1974 από την ίδια την τουρκική κυβέρνηση.

Ο νεοοθωμανισμός του Νταβούτογλου λοιπόν είναι ένα ευφυές επινόημα που έρχεται να μετατρέψει αυτό που ο τουρκικός κεμαλισμός θεωρεί αλλεπάλληλα εθνικά πλήγματα και υποχωρήσεις ολκής σε πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η ίδια η Τουρκία- πρωτοβουλίες οι οποίες πρέπει να εκληφθούν ως ενδείξεις ισχύος και αυτοπεποίθησης, μια που ανατρέχουν στο πάλαι ποτέ αυτοκρατορικό βεληνεκές. Το ζητούμενο βεβαίως δεν είναι η αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- όσο δεν είναι για εμάς η ανακατασκευή της Μεγάλης Ελλάδος όταν μιλούμε για την «ισχυρή» και «εξωστρεφή», στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Ελλάδα. Το ζητούμενο είναι, μέσω αυτής της ιστορικοποίησης της σημερινής τουρκικής διαλλακτικότητας, με την Ελλάδα, την Αρμενία και την Κύπρο, να καταστεί βιώσιμη, με εσωτερικούς πολιτικούς όρους, για τη σημερινή τουρκική ηγεσία η ομαλή εξέλιξη των σχέσεών της με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Με τη σειρά της αυτή η ομαλή εξέλιξη των σχέσεων με τους κύριους δυτικούς εταίρους της Τουρκίας έχει εσωτερική αναφορά. Πρωτίστως στοχεύει στη συνεχιζόμενη εσωτερική νομιμοποίηση του κυβερνώντος ΑΚΡ και στη διατήρηση αυτών των ομαλών σχέσεων με τη Δύση που είναι απαραίτητες στην Τουρκία για να συνεχίσει να διατηρεί επαρκές μερίδιο στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Με την έννοια επαρκές εννοούμε αυτό το μερίδιο που θα μπορέσει να ικανοποιεί τις υλικές ανάγκες ενός ολοένα και πιο επηρεασμένου από δυτικά καταναλωτικά πρότυπα πληθυσμού των 74 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η δε «νεοοθωμανική» νομιμοποίηση του ΑΚΡ υπηρετεί την επιταγή του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος να εξασφαλίσει, μέσω της διατήρησής του στην εξουσία, όσο το δυνατόν πιο προνομιακό μερίδιο των απολαβών αυτής της συμμετοχής στον διεθνή καταμερισμό εργασίας για τα ανερχόμενα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα που εκπροσωπεί και από τα οποία το ίδιο προέρχεται.

Ο κ. Αντ. Καμάρας είναι αναλυτής στη Levant Ρartners.

(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 07/11/2009)

Ο Αγγλος καθηγητής με τη μεγάλη ελληνική ψυχή

Ο συγγραφέας της «Ιστορίας της Μακεδονίας» όργωσε σε ηλικία 22 ετών τη Βόρεια Ελλάδα, έδωσε μάχη κατά του ναζισμού στο πλευρό της Ελληνικής Αντίστασης και αφιέρωσε τη ζωή του στην ανάδειξη της επιστημονικής αλήθειας.

Τόσο πολύ αγαπούσε την Ελλάδα και τον πολιτισμό της ο Νίκολας Χάμοντ, ώστε τρεις εβδομάδες πριν από τον θάνατό του (έφυγε στις 24 Μαρτίου 2001, σε ηλικία 93 ετών) έστειλε στον Τύπο κοινή επιστολή με άλλους τρεις καθηγητές του Κέμπριτζ, επισημαίνοντας την ανάγκη να μη θιγεί η ιστορική τοποθεσία της Μάχης του Μαραθώνα από τα ολυμπιακά έργα του 2004.

«Ενώ εμείς γεννηθήκαμε Ελληνες, αυτός θέλησε να γίνει Ελληνας και τα κατάφερε,» είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, Θάνος Βερέμης, για τον συγγραφέα της πολύκροτης «Ιστορίας της Μακεδονίας».
Με 24 βιβλία και 130 άρθρα στο ενεργητικό του πάνω στην ελληνική ιστορία, την αρχαιολογία, τη γεωγραφία, τη νομισματική επιστήμη και την αρχαία τραγωδία, ο Νίκολας Τζέφρι Λεμπιέρ Χάμοντ αποτελεί την ενσάρκωση της ισοκράτειας ρήσης:

«Και μάλλον Ελληνες καλείσθαι τους της παιδεύσεως της ημετέρας ή τους της κοινής φύσεως μετέχοντας» (Περισσότερο αρμόζει να αποκαλούμε Ελληνες εκείνους που μετέχουν της παιδείας μας παρά όσους έχουν απλώς την ίδια καταγωγή με μας).

Οδοιπορικό
Ο Νίκολας Χάμοντ δεν γνώρισε την Ελλάδα με το ψυχρό μάτι του ακαδημαϊκού, που μελετά χωμένος στην βιβλιοθήκη του. Το 1929, σε ηλικία μόλις 22 χρόνων περπάτησε τα βουνά της Πίνδου και της Βορείου Ηπείρου σε αντίξοες συνθήκες, φτάνοντας από την Αρτα ως τον Αυλώνα, από τα Γρεβενά και την Κόνιτσα ως το Αργος Ορεστικό και την Καστοριά, κι από τη Φλώρινα ως την Κορυτσά.

Με το πάθος περιηγητή του 19ου αιώνα ανακάλυψε νέους αρχαιολογικούς τόπους, έζησε με τους χωρικούς και στις δύο πλευρές των ελληνοαλβανικών συνόρων και… κυνηγήθηκε από τσοπανόσκυλα.

Το οδοιπορικό του συνεχίστηκε στα στενά του Αλιάκμονα, μεταξύ Σερβίων και Βέροιας, όπου η μελέτη των πηγών και η επίμονη ιστορική διαίσθηση του δημιούργησε την πεποίθηση πως η Πέλλα, η Εδεσσα και οι Αιγές είναι διαφορετικές πόλεις.

Μισόν αιώνα πριν από τις μεγάλες ανακαλύψεις του Μανόλη Ανδρόνικου, ο Αγγλος φίλος και συνεργάτης του έθετε τις βάσεις για την ταύτιση της Βεργίνας με τις Αιγές, αρχαίας πρωτεύουσας των Μακεδόνων.

Γεννημένος το 1907 στο Αϊρ της Σκοτίας, ο Νίκολας Χάμοντ μυήθηκε στην ελληνική και λατινική παιδεία από τον αδελφό του πατέρα του, που ήταν αγγλικανός ιερέας.

Σε ηλικία 13 χρόνων αρχίζει να μαθαίνει αρχαία ελληνικά στο κολέγιο Fettes, του Εδιμβούργου και στη συνέχεια κερδίζει υποτροφία Κλασικών Σπουδών για το κολέγιο Caius του Κέμπριτζ.

Το 1929 ήταν χρονιά σταθμός στη ζωή του. Αναγορεύεται βοηθός καθηγητής, μαθαίνει νέα ελληνικά, αλβανικά και γερμανικά και γίνεται μέλος της Αρχαιολογικής Βρετανικής Σχολής των Αθηνών, με ερευνητικά αντικείμενα αρχαιολογικά, γεωγραφικά, ιστορικά και ερμηνείας επιγραφών.

Το 1930 γίνεται Εταίρος του κολεγίου Clare του Κέμπριτζ και λέκτορας στο ίδιο πανεπιστήμιο, ενώ μέχρι το ξέσπασμα του Β Παγκοσμίου Πολέμου, έζησε συνολικά 14 μήνες σε Ηπειρο και Μακεδονία, για να ολοκληρώσει τις μελέτες του σε αρχαιολογικούς χώρους. Στο διάστημα αυτό γνώρισε τη σύζυγό του Μάργκαρετ, με την οποία παντρεύτηκε το 1938 και απέκτησαν πέντε παιδιά…
Στη δίνη του πολέμου και της Κατοχής, ο Αγγλος ελληνιστής σφυρηλάτησε τους δεσμούς του με τη χώρα μας ως αξιωματικός της Διεύθυνσης Ειδικών Αποστολών του βρετανικού στρατού (SOE).

Πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης και με εντολή του Γενικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής ορίστηκε σύνδεσμος της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής με την Ελληνική Αντίσταση, από τον Φεβρουάριο του 1943 ως τον Αύγουστο του 1944.

Συμμετείχε σε σαμποτάζ και επιχειρήσεις κατά των Γερμανών, ενώ διετέλεσε διοικητής της Βρετανικής Αποστολής στη Μακεδονία ως τον Ιανουάριο του 1944 και στη συνέχεια διοικητής αποστολών σε όλες τις περιοχές που ελέγχονταν από τον ΕΛΑΣ.

Τέσσερα παράσημα
Οι αναμνήσεις του από αυτή την ταραγμένη περίοδο με τίτλο «Επιχείρηση στην Ελλάδα» (Venture into Greece) γράφτηκαν τον Σεπτέμβριο του 1944, αλλά δημοσιεύτηκαν μόλις το 1983, λόγω των πολιτικών παθών που εξακολουθούσε να εγείρει η βρετανική ανάμειξη στον εμφύλιο.

Για τη συνεισφορά του στη μάχη κατά του ναζισμού ο Χάμοντ τιμήθηκε με τρία βρετανικά παράσημα κι ένα ελληνικό. Το 1947 η ελληνική πολιτεία τού απένειμε το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα μετά Ξιφών.

Μετά τον πόλεμο ο Χάμοντ επέστρεψε στο Κέμπριτζ, όπου παρέμεινε ως το 1954.

Στο μεταξύ, διορίζεται επισκέπτης καθηγητής της Βρετανικής Σχολής των Αθηνών, ενώ το 1962 γίνεται διευθυντής του κολεγίου Clifton, στο Μπρίστολ, ως τη συνταξιοδότησή του, το 1973.

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ Ν. XAMONT

«Ιστορία της Ελλάδας ως το 322 π.Χ.» (Οξφόρδη 1959, β έκδοση 1967, γ έκδοση 1986)
«Ηπειρος: Γεωγραφία, αρχαία ερείπια, ιστορία και τοπογραφία της Ηπείρου και των γειτονικών περιοχών» (Οξφόρδη 1967)
«Τα κλασικά χρόνια στην Ελλάδα» (Λονδίνο 1975 & 1999)
«Μέγας Αλέξανδρος: Βασιλιάς, στρατηλάτης και πολιτικός» (Νιου Τζέρσεϊ 1980, β έκδοση Μπρίστολ 1989)
«Ατλας του Ελληνικού και Ρωμαϊκού Κόσμου στην Αρχαιότητα» ( Νιου Τζέρσεϊ 1981, Μπρίστολ 1991)
«Με τους αντάρτες», 1984 Ευρωεκδοτική [στα ελληνικά]
«Φίλιππος ο Μακεδών» (Λονδίνο 1994)
«Δυτική Μακεδονία: Αντίσταση και Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή 1943-44 (Αθήνα 1992) [στα ελληνικά]
«Η μεγαλοφυϊα του Μεγάλου Αλεξάνδρου» (1997)
«Ιστορία της Μακεδονίας» 1995, 3 τόμοι, Μάλλιαρης-Παιδεία ΑΕ.
Στην αγγλική έκδοση το έργο κυκλοφόρησε ως εξής:

«Α History of Macedonia, Τόμος Α: Ιστορική γεωγραφία και προϊστορία» (1972)
«Α History of Macedonia , Τόμος Β: 550-336 π.Χ. (1979)
«Α History of Macedonia, Τόμος Γ: 336-167 π.Χ. (1988)
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1945 ΣΤΟ ΚΕΜΠΡΙΤΖ
«Ο Τίτο κατασκεύασε μια βόμβα στη Μακεδονία»

«Κατά την αποχώρηση των Γερμανών (σ.σ. τον Οκτώβριο του 1944), ο Γκότσεφ επικεφαλής «Σλαβομακεδονικών» τμημάτων με υψωμένη την κόκκινη σημαία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, επιχειρεί πορεία προς τη Θεσσαλονίκη.

Η ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ, κατόπιν διαταγής του Σαράφη, του Μπακιρτζή και του Μάρκου Βαφειάδη, παρατάσσει τις δυνάμεις της σε φραγμό στις ορεινές διαβάσεις της Φλώρινας και διαλύουν τα τμήματα Γκότσεφ-Ουρντόφ, που καταφεύγουν στον Τίτο.

Με διαταγή του διοικητή της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας, Ευριπίδη Μπακιρτζή συγκροτούνται ιδιαίτερα συνοριακά τμήματα «προς διαφύλαξη, εξασφάλιση και έλεγχο των συνόρων με επαρκείς δυνάμεις και με σύνθεση τμημάτων τέτοια, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση ενάσκησης προπαγάνδας από τους αυτονομιστές Μακεδόνες»…

… «Την εποχή που ο Τίτο συγκροτεί τη Γιουγκοσλαβία, επιβάλλοντας το ομοσπονδιακό σύστημα και εγκαθιστώντας κυβερνήσεις ομόσπονδων κρατών, της Σερβίας, Κροατίας, Βοσνίας, Σλοβενίας, Μαυροβουνίου και Μακεδονίας, και οραματίζεται το Αιγαίο δημιουργώντας ένα, εκτός πάσης πραγματικότητος «Μακεδονικό κράτος» με «τεχνητή εθνότητα», ο Εντουαρντ Στετίνιους, υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, επισημαίνει στις διπλωματικές και προξενικές υπηρεσίες της χώρας του με εγκύκλιο τηλεγράφημα ότι: «η αμερικανική κυβέρνηση θεωρεί πως κάθε λόγος για μακεδονικό έθνος συνιστά προπαγάνδα ασύστατη και δεν στηρίζεται σε καμιά πολιτική ή ιστορική πραγματικότητα, αποτελεί πιθανή πρόφαση για επιθετικές ενέργειες κατά της Ελλάδος.

Η πάγια πολιτική της κυβέρνησης είναι να αντιταχθεί σε κάθε αναζωπύρωση του μακεδονικού θέματος σε ό,τι αφορά την Ελλάδα.

Το ελληνικό τμήμα της Μακεδονίας κατοικείται από Ελληνες και ο ελληνικός λαός είναι ομόθυμα αντίθετος στη δημιουργία μακεδονικού κράτους.

Η κυβέρνησή μας θα θεωρήσει υπεύθυνη όποια κυβέρνηση ή ομάδα κυβερνήσεων θα ανεχθεί ή θα ενθαρρύνει πράξεις δήθεν μακεδονικών δυνάμεων κατά της Ελλάδος»…

… «Στις 20 Σεπτεμβρίου 1945 στο παλαιό κολέγιο Clare του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ εμφανίζεται ο Νίκολας Χάμοντ με τήβεννο, αγέρωχος, ψηλός, ηλιοκαμένος… Παρασυρμένος από το vertigo της πολεμικής του εμπειρίας, της ιστορικής απειλής και της ελπίδας για δικαίωση, για παλιγγενεσία, περατώνει:

«Ο πόλεμος δεν τερματίστηκε για μένα. Πρέπει να πολεμήσω για την ειρήνη. Si vis pacem para bellum. Κατασκεύασε μια βόμβα ο Τίτο στη Μακεδονία. Υπάρχουν βέβαια οι Μεγάλοι Φύλακες. Sed quid custodiet custodes;», καταλήγει χαρίζοντας τη διδαχή του ως παρακαταθήκη στο ακροατήριο, ενώ ταυτόχρονα «ποιος φυλάττει τους φύλακες;», αναφωνεί μετρικά σαν τραγικός χορός τη μετάφραση από τα λατινικά η ομάδα των μαθητών του, καθώς ο ήρωας του πολέμου και δάσκαλος της ειρήνης τελειώνει αινιγματικά μέσα σε νέα χειροκροτήματα τον λόγο του» .

(Αποσπάσματα από το βιβλίο του νομικού και λογοτέχνη Νίκου Πασχαλίδη «Ο ΒΡΕΤΑΝΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ – Μακεδονική Τριλογία, Βιβλίο τρίτο» β έκδοση. Εκδόσεις Κορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2003).

ΔΙΑΛΕΞΗ – ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ ΤΟ 1992
Βιασμό της ιστορικής αλήθειας αποτελεί η αναγνώριση των Σκοπίων ως «Μακεδονία»

Το 1968, χρονιά στην οποία έγινε μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας, ο Ν. Χάμοντ άρχισε να γράφει την τρίτομη «Ιστορία της Μακεδονίας», σημειώνοντας ότι όφειλε να ξεπληρώσει το χρέος του προς τους κατοίκους αυτής της ελληνικής περιοχής.

«Το να μιλάς μακεδονικά σημαίνει ότι μιλάς μια διάλεκτο της ελληνικής, γιατί η γλώσσα των Μακεδόνων ήταν μια ιδιαίτερη μορφή της ελληνικής, που αντιστάθηκε στις εξωτερικές επιδράσεις», υπογράμμιζε.

Μετά τη συνταξιοδότησή του συνεργάστηκε ως επισκέπτης καθηγητής σε πολλά αμερικανικά και αυστραλιανά πανεπιστήμια, ενώ διατέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας για την Προαγωγή των Ελληνικών Σπουδών.

Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών ανακηρύχθηκε το 1993, όταν συμμετείχε ενεργά στην αντίκρουση των προσπαθειών να πλαστογραφηθεί η ιστορία της Μακεδονίας. Το 1992, όταν ο Κίρο Γκλιγκόροφ είχε κηρύξει την ανεξαρτησία της «Μακεδονίας» και κορυφωνόταν η διπλωματική αντιπαράθεση για το θέμα του ονόματος, ο Χάμοντ χαρακτήρισε «βιασμό της ιστορικής αλήθειας την αναγνώριση της Δημοκρατίας των Σκοπίων με το όνομα Μακεδονία».

Ο ίδιος αντιπρότεινε την αρχαία ονομασία «Παιονία», λέγοντας χαρακτηριστικά σε κάποια διάλεξή του:

«Οι Σκοπιανοί δεν έχουν καμία σχέση με τους αρχαίους Μακεδόνες. Οι Παίονες, από την άλλη πλευρά, είχαν δικό τους βασιλιά αλλά ήταν υπήκοοι των Μακεδόνων. Σήμερα, όμως, οι Σκοπιανοί είναι Σλάβοι και Αλβανοί και δεν έχουν ελληνική φωνή».

Στο ίδιο συνέδριο ο Βρετανός καθηγητής πρότεινε οι πολιτείες της ελληνιστικής περιόδου να μετονομαστούν σε μακεδονικές: «Τότε οι Αθηναίοι δεν έλεγαν είμαστε Ελληνες, όπως δεν το έλεγαν ούτε οι Σπαρτιάτες ούτε οι Μακεδόνες. Ηταν όμως όλοι Ελληνες. Γι’ αυτό προτείνω να μην ονομάζουμε τις πολιτείες ελληνιστικές, αλλά μακεδονικές, επειδή ο Μακεδόνας βασιλιάς δημιούργησε ένα είδος δεσποτάτου, παραχωρώντας δικαιώματα στους επιχωρίους, πέραν του κεντρικού βασιλείου του».

Ο Χάμοντ ήταν επίτιμος πολίτης των Καλαβρύτων, της Βέροιας, του Πενταλόφου, της Δαμασκηνιάς, της Θεσσαλονίκης και των Ιωαννίνων, ενώ του έχουν απονεμηθεί μετάλλια της πόλης της Θεσσαλονίκης, του υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης, της Μακεδονικής Επιτροπής και της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης.

Με αφορμή τον θάνατό του το 2001, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Ευ. Βενιζέλος είχε δηλώσει τα εξής: «Ο Ν. Χάμοντ συνέδεσε το όνομά του και τη διεθνή του φήμη με την Ελλάδα και την ελληνική ιστορία, υπό κάθε έννοια του όρου. Ο θάνατός του είναι μια μεγάλη απώλεια, και η ελληνική πολιτεία θα τιμήσει με κάθε τρόπο τη μνήμη του».

Πηγή ‘Εθνος’

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας π. Αναστάσιος: «Για μια στιγμή σκέφτηκα να παραιτηθώ»

 

Πηγή: Το Βήμα, 8-11-2009 

 

Συνέντευξη στη ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Ο ποιμενάρχης Τιράνων και πάσης Αλβανίας αποκαλύπτει ότι ένιωσε πικραμένος και προδομένος αρκετές φορές, αλλά δηλώνει ότι «όποιος κλείνεται στον εαυτό του χάνει τελικά τον εαυτό του».

«ΑΡΚΕΤΕΣ φορές ένιωσα πικραμένος. Για μια στιγμή σκέφτηκα να υποβάλω την παραίτησή μου» δηλώνει στο «Βήμα» ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης  Αλβανίας κ. Αναστάσιος. 
Ο άλλοτε βοηθός Επίσκοπος Ανδρούσης της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο πρώην ιεραπόστολος των χωρών της Αφρικής, Προκαθήμενος σήμερα μιας Εκκλησίας που είχε κηρυχθεί παράνομη στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού, μιλάει για τις στιγμές της δοκιμασίας του. Για την απόφασή του να φύγει από την Ελλάδα, για την πορεία του την οποία πολλοί προσπάθησαν να ναρκοθετήσουν, για το κλίμα καχυποψίας που αντιμετώπισε.

– Μακαριότατε,συμπληρώσατε το 80ό έτος της ηλικίας σας. Θα ήθελα να μου περιγράψετε τις δύο σημαντικότερες στιγμές της ζωής σας. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά αυτών των στιγμών που σας κάνουν να τα ξεχωρίζετε;

«Θυμούμαι τα Χριστούγεννα του 1962 στην Πάτμο, σε ώρα παρατεταμένης περισυλλογής. Αντιμετώπιζα ένα έντονο δίλημμα: να μείνω στην Ελλάδα, μέσα στο περιβάλλον που αγαπούσα και που με αγαπούσε, ή να αναχωρήσω για ιεραποστολή στην Αφρική, να βοηθήσω μία από τις πιο αδικημένες ανθρώπινες κοινότητες; Ατενίζοντας τον ορίζοντα του ανοικτού πελάγους από το μικρό ασκητήριο όπου είχα αποσυρθεί, ζητούσα μέσα μου μια ουσιαστική απάντηση σε αυτό το δίλημμα. Η απάντηση ήλθε τελικά με ένα κρίσιμο ερώτημα: “Σου φθάνει ο Θεός; Τότε πήγαινε. Δεν σου φθάνει; Τότε κάθησε εδώ που είσαι”. Ενα επόμενο ερώτημα έκανε το πρώτο πιο ισχυρό. “Αν όμως δεν σου φθάνει ο Θεός, σε ποιον ακριβώς Θεό πιστεύεις;”. Ακολούθησε μια ήρεμη απόφαση για την πορεία στην Ανατολική Αφρική, σε περιοχές που είχαν ταλαιπωρηθεί από τη φτώχεια και την αδικία.
Μια άλλη σημαντική στιγμή ήταν στο τέλος του 1990, όταν μου ανακοινώθηκε από τον Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι με καλούσαν να πάω ως πατριαρχικός έξαρχος στην Αλβανία. Βρισκόμουν στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Αποσύρθηκα στο απλό δωμάτιο όπου έμενα. Εβρεχε, και όπως ήμουν γονατισμένος αναλογιζόμουν: Αν σου πρότειναν να πας στην τάδε μεγάλη πόλη, θα έλεγες ασφαλώς ότι έχω προτιμήσει την Αφρική. Τώρα που σου ζητούν να προχωρήσεις σε μια ιδιαίτερα δύσκολη και αμφίβολη αποστολή, έχεις το δικαίωμα να αρνηθείς; Οταν μου ξανατηλεφώνησαν ρώτησα: πότε πρέπει να ΄ρθω; Η απάντηση ήταν “αύριο”. Είχαν αρχίσει τότε κατά κύματα αλβανοί μετανάστες να πηγαίνουν στην Ελλάδα. Εφθασα τελικά στην Αλβανία ύστερα από αναμονή μηνών για τη θεώρηση, τον Ιούλιο του 1991. Οσα συνήντησα στην περιοδεία μου ήταν πραγματικά συγκλονιστικά. Στις 24 Ιουλίου 1992, ύστερα από πρόταση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου εξέλεξε τον έως τότε πατριαρχικό έξαρχο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πάσης Αλβανίας. Είχε προηγηθεί επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη μιας επιτροπής Ορθοδόξων της Αλβανίας που ζήτησαν μια τέτοια εκλογή. Μαζί εξελέγησαν και τρεις αρχιμανδρίτες ως μητροπολίτες των άλλων τριών μητροπόλεων της Αλβανίας.
Οταν μου το ανεκοίνωσαν τηλεφωνικά, ρώτησα αν είχε ενημερωθεί σχετικά η αλβανική κυβέρνηση. Δεν είχε. Ηταν προφανές ότι προχωρούσαμε σε μια φοβερή περιπέτεια. Ζήτησα να δω τον πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Μπερίσα. Οι μέρες περνούσαν χωρίς απάντηση. Εκλεκτοί συνεργάτες μου στην Αλβανία με συμβούλευαν να μην αποδεχθώ την εκλογή, διότι δεν επρόκειτο να γίνει τίποτε σε συνθήκες τόσο αντίξοες. Συνήντησα τον πρόεδρο μόλις στις 30 Ιουνίου 1992. Τόσο στη συνάντηση αυτή όσο και στην τριμελή πατριαρχική Αντιπροσωπεία που τον επισκέφθηκε στις 4 Ιουλίου 1992 δήλωσε ότι δέχεται την εγκατάσταση του έως τότε πατριαρχικού εξάρχου, αλλά επ΄ ουδενί λόγω συγκατατίθεται στην έλευση άλλων ιεραρχών ελληνικής καταγωγής. Νέα φοβερά ερωτήματα: θα μπορούσα μόνος να προχωρήσω σε αυτή την αποστολή; Τελικά έδωσα το μεγάλο μήνυμα στο Φανάρι 20 μέρες μετά την εκλογή μου, 12 Ιουλίου 1992. Το σχετικό έγγραφο της αποδοχής τοποθετείται πάνω στο Ευαγγέλιο που ανοίγεται τυχαία. Εκείνη τη φορά είχε ανοίξει στην περικοπή της Μ. Παρασκευής. Ενθρονίστηκα στον Καθεδρικό των Τιράνων στις 2 Αυγούστου. Ηταν ολοφάνερο ότι η πορεία θα ήταν εξαιρετικά ανηφορική, αμφίβολη και επίπονη. Οχι μόνο διότι όλα έπρεπε να αρχίσουν από μηδενική βάση λόγω ανυπαρξίας οποιασδήποτε υποδομής, αλλά κυρίως λόγω του κλίματος καχυποψίας, το οποίο διάφοροι κύκλοι καλλιεργούσαν εξαιτίας της ελληνικής καταγωγής του νέου Αρχιεπισκόπου».

– Ποιες στιγμές σάς προκάλεσαν πίκρα;
 «Οταν άρχισε να διαδίδεται στην Ελλάδα ότι δεν ήθελα να έχω Ιερά Σύνοδο. Στις συγκεκριμένες συνθήκες που εργαζόμουν έπρεπε να αναζητηθούν λύσεις βιώσιμες. Για να αναγνωρίζεται και να ενεργεί η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας ως νομικό πρόσωπο στο εσωτερικό αποφασίστηκε μέχρι της εγκαταστάσεως της Ιεράς Συνόδου να υπάρχει ως μεταβατικό διοικητικό όργανο Γενικό Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αποτελούμενο από οκτώ κληρικούς και τέσσερις λαϊκούς εκπροσώπους της Αρχιεπισκοπής και των τριών μητροπόλεων. Διάφοροι κύκλοι, οι οποίοι για τους δικούς τους λόγους δεν ήθελαν να επιτύχει η αποστολή μου στην Αλβανία, άρχισαν να ψιθυρίζουν ότι είχα υιοθετήσει, αντί του κανονικού συνοδικού συστήματος, κάποιο προτεσταντικό σύστημα. Διαμαρτυρήθηκα, καταγγέλλοντας σε τόνους που δεν συνηθίζω, ότι πρόκειται για αστήρικτο και κακόβουλο ισχυρισμό που επιδιώκει να σπιλώσει και να υπονομεύσει τον ιερό αγώνα μας στην Αλβανία. Ηταν πάρα πολύ δύσκολες μέρες, να περπατάς (μιλώ συμβολικά) μέσα σε μια χαράδρα χιονισμένη και να δέχεσαι πυρά και από τις δύο πλευρές. Για μια στιγμή σκέφθηκα να υποβάλω την παραίτησή μου. Γνώριζα όμως καλά ότι αυτό δεν θα βοηθούσε την Εκκλησία της Αλβανίας. Τελικά, το θέμα της Ιεράς Συνόδου διευθετήθηκε κατόπιν επιμόνων διαπραγματεύσεων μεταξύ αντιπροσωπειών του Οικονομικού Πατριαρχείου, της Εκκλησίας της Αλβανίας και των αλβανικών αρχών μεταξύ Νοεμβρίου του 1997 και Ιουλίου του 1998, με την εκλογή δύο αρχιερέων αλβανικής καταγωγής και την αποδοχή εισόδου του ενός εκλεγμένου, αρβανίτου, μητροπολίτου. Τελικά η σύνθεση ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2006 με την εκλογή τριών ακόμη αρχιερέων».

– Αν σας ζητούσα να μου πείτε ποια είναι η παρακαταθήκη σας στην Εκκλησίατι θα απαντούσατε;

«Κατ΄ αρχήν, είναι υπερβολικό να μιλάτε για “παρακαταθήκη”. Ακούγεται κάπως υπεροπτικό. Απλώς θα ήθελα να υπογραμμίσω μια βεβαιότητα που έχει σταθεροποιηθεί από την επιστημονική μου αναζήτηση, δεκαετίες τώρα, στον τομέα της Ιστορίας των Θρησκευμάτων. Πιστεύω ότι από όλες τις θρησκευτικές προτάσεις, αλλά και τις φιλοσοφικές, σχετικά με την αξία και το μέλλον του ανθρώπου, η πιο τολμηρή και μεγαλειώδης παραμένει η χριστιανική. Αυτή επιμένει στην ενανθρώπιση του υπερτάτου Οντος, του Θεού, “όστις αγάπη εστί” και στην πορεία του ανθρώπου προς την κατά χάρη “θέωση” με την αγάπη. Ακόμη να υπενθυμίσω ότι λίγο πριν από το Πάθος Του ο Χριστός, ύστερα από μια συνάντηση με Ελληνες (Ιω. 12: 20-26), τόνισε: “Αμήν, αμήν, λέγω υμίν, εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μένει· εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει”. Μόνο με θυσιαστική προσφορά πραγματώνεται η αγάπη. Γενικότερα πιστεύω ότι για να βρει κανείς τον εαυτό του, πρέπει να τον προσφέρει με διάθεση θυσίας. Αυτό ισχύει για τα ανθρώπινα πρόσωπα, για τις οικογένειες, για τις ενορίες, για τις μονές, για τις τοπικές Εκκλησίες. Οποιος κλείνεται στον εαυτό του, χάνει τελικά τον εαυτό του. Η αληθινή άνθηση και καρποφορία προϋποθέτει απόφαση θυσίας. Ανήκουμε στο “Σώμα του Χριστού”, στην Εκκλησία, που οφείλει να αγκαλιάζει με την αγάπη της τους πάντες και τα πάντα».

– Υπήρχαν στιγμές στην πορεία σας που σας έκαναν να αισθανθείτε προδομένος;  
«Αρκετές. Μετά την αλλαγή της εκκλησιαστικής ηγεσίας στην Ελλάδα συνάδελφοι ή υφιστάμενοί μου όχι μόνο έσπευσαν στην άλλη όχθη αλλά στη συνέχεια ποικιλότροπα ναρκοθέτησαν την πορεία μου. Επίσης στην Αφρική και στην Αλβανία δεν έλειψαν ορισμένοι συνεργάτες οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την εμπιστοσύνη μου και, ιδίως σε περιόδους απουσίας μου, υπονόμευσαν το έργο μου. Κάποιοι άλλοι στενοί μου άνθρωποι δεν δυσκολεύτηκαν να κρατήσουν στην αυλή τους πρόσωπα που τους εμπιστεύτηκα για εκπαίδευση. Αρκετές φορές ένιωσα πικραμένος. Προσπάθησα όμως να διώχνω το δηλητήριο του παραπόνου από την καρδιά μου. Τελικά όλα αυτά βοηθούν για να ζούμε συνεπέστερα το “και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”. Αλλωστε ο Θεός μού έδωσε πολλές άλλες χαρές: εξαιρετικούς συνεργάτες, αφοσιωμένους, φίλους πραγματικούς, “συνεργούς εν Κυρίω” πολύτιμους. Προς όλους αυτούς αισθάνομαι βαθιά ευγνωμοσύνη».
 

Αναρτήθηκε από ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ-gvardavas

Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ

απάντηση στον Στ. Ράμφο

Όταν οι Φιλόσοφοι (ή οι «Φιλόσοφοι») βιάζονται να προλάβουν την επικαιρότητα και ιδίως την προβολή που αυτή συνεπάγεται, συνήθως μιλάνε ασθμαίνοντας. Από το στόμα τους ή την γραφίδα τους προκύπτουν μισόλογα, οι λέξεις και οι φράσεις προσπαθούν μάταια να διακονήσουν την περιγραφική ακρίβεια, την νηματική ενότητα και πληρότητα. Αυτή η (αδικαιολόγητη) βιάση διέπει και το άρθρο του κου Ράμφου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 14^ης Δεκεμβρίου 2008 με τίτλο «Το μηδέν σαν μακρόβιος επιθανάτιος ρόγχος» (*1). Επρόκειτο για μια απόπειρα να ερμηνευθεί το φαινόμενο της Δεκεμβριανής Εξέγερσης ως μια μηδενιστική έκρηξη. Αντιπαραβάλλει ο κος Ράμφος τον Γαλλικό Μάιο του ’68 με τον Ελληνικό Δεκέμβριο του 2008 για να διαπιστώσει χίλια δυό θετικά πράγματα στον Μάιο αλλά για τα Δεκεμβριανά θα διαπιστώσει ότι «το μήνυμα και ο συμβολισμός του [ ήταν ] μηδενιστικός ». Το όλο άρθρο παραπαίει ανάμεσα στην καταδίκη και την δικαιολογία – όχι στην επιδοκιμασία – , ανάμεσα στην περιγραφή και την ενόραση, ανάμεσα στον μυστικισμό και την διαύγεια. Είναι ένας κακότεχνος πνευματικός ακροβατισμός προορισμένος για πνεύματα που θέλουν να συσκοτισθούν και όχι να κατανοήσουν. Διαβάζουμε ορισμένα φληναφήματα σχετικά με τον καθαρτήριο συμβολισμό της φωτιάς, για τον Μηδενισμό του Φίχτε και του Νετσάγιεφ, το αντιπολιτισμικό ορθόδοξο «αίσθημα του υπερβατικού» που δήθεν κατέχει τους Έλληνες και την συμφιλίωση της δυτικής χριστιανοσύνης με τον Πολιτισμό και άλλα συναφή. Το άρθρο θα καταλήξει με την βαρύγδουπη διάγνωση ότι «με τον κοινωνικό εκσυγρονισμό» και την ανάπτυξη της προσωπικότητας «δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για έναν μεταχρονολογημένο ιθαγενή μηδενισμό» πάνω στον οποίο, κατά τον κο Ράμφο, θα μπορούσε να «στηριχθεί ένας αξιόλογος νεοελληνικός πολιτισμός». Κανένας λόγος φυσικά για έναν ενδεχόμενο Μηδενισμό της «δεσπόζουσας γενιάς» στην Ελλάδα. Όλα αυτά ασφαλώς είναι ακατέργαστες, ετερόκλητες και ασύνδετες σκέψεις που και τον συγγραφέα μειώνουν και τον αναγνώστη αφήνουν αδιαφώτιστο. Λείπει στο άρθρο του κου Ράμφου το προαπαιτούμενο κάθε δημόσιου λόγου: Η ΣΑΦΗΣ ΘΕΣΗ. [ Αυτό βέβαια δεν του στέρησε καθόλου την επιπλέον δημοσιότητα – αντίθετα του παραχωρήθηκε κι ένα τηλεοπτικό δίωρο με την αφοπλιστικά χαριτόβρυτη κα Φλέσσα (ΝΕΤ, εκπομπή «Στα Άκρα»), όπου ξανακούσαμε ανάλογες πομφόλυγες. ]

Στην ανάρτηση της 16^ης Δεκεμβρίου 2008 είχαμε επισημάνει – επ’ ευκαιρία της Εξέγερσης – πως « όταν η Ιστορία βγαίνει από το λήθαργο, όταν η Ιστορία πυκνώνει και επιταχύνεται, θέτει αναπόδραστα διλήμματα και επιβάλλει επείγουσες, κρίσιμες αποφάσεις». Αυτές οι ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ταξινομούν αυτόματα τον συγκεχυμένο κόσμο του πνεύματος, παραμερίζουν τις αμφιλογίες, προσανατολίζουν τη σκέψη και της δίνουν την αναγκαία ενότητα, συνέπεια και σαφήνεια. Ο κος Ράμφος ζεί ακόμα στον λήθαργο της Ιστορίας κι έτσι δεν έχει πάρει τις κρίσιμες αποφάσεις. Γι’ αυτό ακριβώς μετεωρίζεται ανάμεσα στο μεταφυσικό και στο ιστορικοκοινωνικό, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ανάμεσα στον Χριστιανισμό και τον Μηδενισμό, ανάμεσα στο χθες και το τώρα. Γι’ αυτό ακριβώς τελικά δεν μπόρεσε να κατανοήσει ότι η Εξέγερση του Δεκέμβρη 2008 ήταν μια εξέγερση ενάντια στον κυνικό Μηδενισμό που εμπέδωσε και συσσώρευσε η Γενιά του Νοέμβρη 1973. Αυτή η θέση μας είναι μια συνεπής θεώρηση που κάθε αναγνώστης του BLOG μπορεί να διαπιστώσει στις διαδοχικές αναρτήσεις επ’ ευκαιρία της Εξέγερσης αλλά όχι μόνον. Ο Μηδενισμός της «δεσπόζουσας γενιάς» στη Δύση, αποτέλεσε βασικό στοιχείο ανάλυσής μας. Ήδη στην πρώτη ανάρτηση κάναμε λόγο για την Μεταμοντερνικότητα και για τον κύριο εκπρόσωπό της, «τον λιπαρό, ευκατάστατο Άνθρωπο που μπορεί να το παίζει ανέξοδα παγκοσμιοποιημένος και μηδενιστικά HOMO LUDENS» ενώ στη τελευταία σημειώναμε ότι «ακόμη μια φορά, οι φορείς και εκφραστές του Μεταμοντέρνου Μηδενισμού – με την τύφλωσή τους, που δυστυχώς την εκλαμβάνουν ως διαύγεια και οραματισμό – απλώς θα οδηγήσουν αυτόν τον Μηδενισμό στις ακροτελεύτιες συνέπειές του». Σήμερα εξειδικεύοντας θα πρέπει να πούμε πως ο Μηδενισμός που χαρακτήρισε την «δεσπόζουσα γενιά» της Δύσης, στην Ελλάδα εισήχθη και ευδοκίμησε με όλες εκείνες τις ακρότητες και τις παραμορφώσεις που χαρακτηρίζουν τον φανατισμένο ‘’νεοφώτιστο’’.

Ό Μηδενισμός στη Δύση έχει μια μακρά ιστορία. Τόσο ο ΝΙΤΣΕ όσο και ο ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ τον διέγνωσαν και τον ανέδειξαν ως μείζον πρόβλημα της Μοντερνικότητας. Για τον ΝΙΤΣΕ ο Μηδενισμός αναδύεται από τη στιγμή που η χριστιανική κοσμοθεώρηση και εν μέρει η ηθική της παύουν να έχουν δεσμευτική αξία. Ο θάνατος του Θεού καταλήγει στο θάνατο του νοήματος της ύπαρξης: «Τι σημαίνει μηδενισμός; – Ότι οι ανώτερες αξίες χάνουν την αξία τους. Λείπει ο σκοπός, λείπει η απάντηση στο ερώτημα ‘’ γιατί;’’ ». Από εδώ αρχίζει ο χορός των καταραμένων. Σε πρώτο στάδιο, η απεγνωσμένη για νόημα ύπαρξη θα προσφύγει στην «βούληση – για – ισχύ». Τα αποτελέσματα αυτής της προσφυγής υπήρξαν τόσο οι δυό παγκόσμιοι πόλεμοι όσο και οι ιδεολογικοί και κρατικοί ολοκληρωτισμοί που αναπτύχθηκαν στο περιθώριό τους. Το δεύτερο στάδιο του Μηδενισμού θα εκδιπλωθεί στη Δύση ως «βούληση – για – ηδονή». Κάτω από τις τρομακτικές εμπειρίες του πρώτου σταδίου, η Δύση προσπαθεί να λυτρωθεί από το παράλογο της ύπαρξης (δηλ. την απουσία νοήματος) με μια προσφυγή σ’ έναν Ηδονιστικό Μηδενισμό. Η « βούληση -για – ισχύ» εξακολουθεί να δρα κι εδώ αλλά τώρα αντλεί την παρηγορία και συνάμα την εσωτερική δικαιολογία της από την προσποριζόμενη Ηδονή. Πρόκειται για την εποχή της Μεταμοντερνικότητας. Ιδανικό της εποχής δεν είναι η πολιτική ελευθερία αλλά η ηδονιστική αυτοεκπλήρωση. Το συλλογικό παραμερίζεται για να έρθει στο προσκήνιο το ατομικό. Όλες οι αρχές και οι αξίες, η όποια κοινωνική και πολιτική ηθική στέκονται εμπόδια σ’ αυτήν την ηδονιστική αυτοεκπλήρωση ισοπεδώνονται. Η ηδονή ως αυτοσκοπός και υπέρτατο νόημα της ύπαρξης στη Μεταμοντέρνα Δύση τροποποιεί εσωτερικά τους θεσμούς και τους προσαρμόζει στα δεδομένα και τις παραμέτρους της. Στην Οικονομία εμπεδώνεται ως άκρατος Φιλελευθερισμός ο οποίος αφετηριακά διέθετε όλες τις ηδονιστικές περγαμηνές. Η Πολιτική υποτάσσεται στην Οικονομία και υποδαυλίζει το καταναλωτικό σύνδρομο που είναι μια από τις εκδοχές της ηδονιστικής αυτοεκπλήρωσης. Η Ελευθερία ως ισότιμη πρόσβαση στην Εξουσία τροποποιείται ως Ισότητα στην Καταναλωτική Ηδονή. Ο Αυτοσεβασμός που εκδηλώνονταν στην πεποίθηση ότι ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πραγμάτων, τροποποιείται και έχει ως μέτρο το χρήμα που συνιστά το προαπαιτούμενο της καταναλωτικής κραιπάλης. Οι Δυτικοί τρέφονται πνευματικά και ασκούν πρακτικά « Το Τέλος της Ιστορίας» που επικαλέστηκε ο FRANCIS FUKUYAMA – επιλέγουν δηλ. ‘’συνειδητά’’ να είναι «οι τελευταίοι άνθρωποι» (*2), αυτοί δηλαδή που – σύμφωνα με το ΝΙΤΣΕ – δεν μπορούν να γεννήσουν κανένα αστέρι και μικραίνουν τα πάντα. «Τι είναι αγάπη; Τι είναι δημιουργία; Τι είναι επιθυμία; Τι είναι αστέρι; – έτσι ρωτά ο τελευταίος άνθρωπος και κλείνει [κουτοπόνηρα] το μάτι» (*3). Πρόκειται δηλαδή για όλους όσους έζησαν μέσα στην Μετανεωτερικότητα (ή Μεταμοντερνικότητα) που αναδύεται στο σούρουπο και τον απόηχο του Γαλλικού Μαΐου του ’68. Αυτοί είναι που μαζί με τον GILLES LIPOVETSKY χαιρέτησαν «Το Λυκόφως του Καθήκοντος» και κατασκεύασαν (με πράξεις και παραλήψεις) «Την Εποχή του Κενού» δηλαδή την «μεταμοντέρνα κοινωνία» όπου δεν υπάρχει πλέον «ούτε είδωλο, ούτε ταμπού… ούτε κινητήριο ιστορικό πρόταγμα » και όπου κυριαρχεί «το κενό, ένα κενό ωστόσο χωρίς τίποτα το τραγικό ούτε αποκάλυψη» (*4), οι ίδιοι που εγκαθίδρυσαν την «Αυτοκρατορία του Εφήμερου» (*5), μέσα στην οποία όλα τα στοιχειώδη ορόσημα (κοινωνικά, νοηματικά, χρονικά, ηθικά, πολιτικά, εθνικά ) καταλήγουν βορά ενός ακόρεστου ναρκισσιστικού υποκειμένου που ζει, εμπεδώνει και ενσαρκώνει την Μηδενιστική Ελαφρότητα του Είναι. Πρόκειται για την στάση του «anything goes» που περιέγραψε ο LYOTARD (*6) και η οποία είναι μια ανώδυνη απόδοση του «ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ». Στη βάση αυτής της αρχής και για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, το παρόν, ενσυνείδητα πλέον, θέλει να ζήσει εις βάρος του μέλλοντος – γεγονός που αλώνει όλους τους θεσμούς με την λογική και την ηθική της «αρπαχτής». Αυτή η Μηδενιστική Ελαφρότητα ήταν που οδήγησε στο σημερινό παγκόσμιο οικονομικό Κραχ. Η διαπίστωση της Κας PELOSI, Προέδρου της Αμερικάνικης Βουλής των Αντιπροσώπων, – «No supervision. No discipline. And if you fail, you will have a golden parachute and the taxpayer will bail you out», υπέδειξε ουσιαστικά μια μηδενιστική στάση μασκαρεμένη με ιδεολογία: «They claim to be free-market advocates, when it’s really an anything-goes mentality» (NEW YORK TIMES, 29 Σεπτ.2008) [Πρβ αναρτήσεις της 16^ης & 30^ης Οκτωβρίου 2008].

Όποιες κι αν υπήρξαν οι μορφές που πήρε ο Μεταμοντέρνος Μηδενισμός στη Δύση, στη Ελλάδα η εισαγωγή του έγινε με όλoν εκείνο τoν αδιαφόριστο φανατισμό του Νεόφυτου. Φυσικά δεν μπορούμε εδώ να περιγράψουμε παρά μόνον σχηματικά και επιγραμματικά την Ελληνική Μεταμοντερνικότητα και τον ολέθριο Μηδενισμό που την συνόδευσε. Εκείνοι που πρώτοι τον υιοθέτησαν ήταν οι άπληστοι της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου του 1973 – αυτοί δηλαδή που συνιστούν, ήδη από καιρό, την «δεσπόζουσα γενιά» και επανδρώνουν κατ’ εξοχήν τις Κυρίαρχες Ελίτ της Χώρας. (Οι εξαιρέσεις, αν και υπαρκτές, δεν συγκρότησαν ποτέ μια επαρκή και κρίσιμη μάζα που θα επέβαλε έναν διαφορετικό προσανατολισμό). Δεν χρειάζεται εδώ να επαναλάβουμε το αυτονόητο – ότι δηλ. οι εκάστοτε Ελίτ δίνουν στην Κοινωνία τον τόνο της εποχής και το πλαίσιο των ΑΞΙΩΝ με τις οποίες αυτή συμπεριφέρεται. Σ’ αυτές τις Ελίτ αριστερά στερεότυπα και δεξιές/φιλελεύθερες εμμονές συγχωνεύθηκαν άκριτα και βιαστικά για να αντιγράψουν κακέκτυπα την Δυτική Μεταμοντερνικότητα. Όλοι οι τομείς της κοινωνικής και δημόσιας ζωής από την Πολιτική ως την Οικονομία, από την Παιδεία ως την Τέχνη και την Επιστήμη, από τη Θρησκεία ως τον Πολιτισμό παραδόθηκαν με φανατισμό στην ιδεολογία του «anything goes» και – ακριβέστερα – του εξόχως μηδενιστικού « ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ !!!».

Στην Πολιτική, συλλήβδην , όλοι και όλα ενήργησαν για την μηδενιστική υποθήκευση της Χώρας. Η αποκατάσταση της «Δημοκρατίας» το 1974 δεν συνοδεύτηκε από κανέναν ευρύτερο οραματισμό, από καμιά ανώτερη φιλοδοξία, από καμιά δέσμευση ευθύνης απέναντι στο Μέλλον. Αυτό που παρατηρήθηκε ήταν μόνον μια πληβεία δίψα για Εξουσία και Πλουτισμό – δίψα που τελικά κατέληξε σ’ ένα νοσηρό συγχρωτισμό Πλούτου και θεσμισμένης Εξουσίας τον οποίο η λεξιπλασία μας το απέδωσε εύστοχα με τον όρο «ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΑ». Το παλαιό «ζω για την πολιτική» μετασχηματίσθηκε άρδην και ανερυθρίαστα στο «ζω από την πολιτική» – γεγονός που αποτέλεσε την μήτρα όλων των σκανδάλων, από εκείνο του Κωσκωτά ως τα πρόσφατα του Χρηματιστηρίου, των Ομολόγων, της SIEMENS και του Βατοπεδίου. Υπήρξε ηθελημένο lapsus verbi η υπουργική έκφραση «το νόμιμον είναι και ηθικόν» – ήθελε να πει : «το νομότυπον είναι και ηθικόν» δηλ. το συγγενεύον με το παράνομον. Ακόμα κι αυτόν τον οραματισμό της ένταξης στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι – οραματισμός και φιλοδοξία της γενιάς του ‘50 – οι νεόκοπες Ελίτ τον προσέλαβαν όχι με το πάθος μιας γενικότερης στράτευσης αλλά με την κουτοπονηρία του μεταμοντέρνου Ραγιά, δηλ. ως «άρμεγμα» της παχιάς αγελάδας. Από την άλλη μεριά και προκειμένου να εξυπηρετηθεί η δίψα για Εξουσία – εδώ – και – τώρα, το πελατειακό σύστημα όχι μόνον δεν εξοβελίσθηκε ως ευτελισμός και παθογένεια της «Δημοκρατίας» αλλά παροξύνθηκε σ’ έναν άκρατο Λαϊκισμό. Η εξυπηρέτηση αυτού του Λαϊκισμού είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνον την – με ελαφρά τη συνείδηση – καταχρέωση της Χώρας με το εξωφρενικό ύψος των 260 δις Ευρώ αλλά και τον εθισμό των λαϊκών στρωμάτων σ’ έναν παρασιτικό καταναλωτισμό – δηλαδή καταναλωτισμό με δανεικό κρατικό χρήμα. Έτσι οι πομπώδεις διακηρύξεις περί Εθνικής Αξιοπρέπειας και Αδέσμευτης Πολιτικής κατέληξαν σε επονείδιστη καθυπόταξη της Χώρας στους εξωτερικούς πιστωτές της. Χειρότερα ακόμα – για την εξυπηρέτηση του ίδιου Λαϊκισμού εκποιείται σε τιμή ευκαιρίας όλος οι υπόλοιπος Εθνικός Πλούτος συσσωρεύοντας πάνω στην Νέα Γενιά όχι μόνον το δυσβάστακτο Δημόσιο Χρέος αλλά και το Απόλυτο Μηδέν του Μέλλοντος. Στο ίδιο πλαίσιο, δηλ. της εκχυδαϊσμένης κομματικής πελατείας, ο Κρατικός Μηχανισμός διογκώθηκε με περιττό, ανειδίκευτο και συχνά αμφίβολης ηθικής προσωπικό, γεγονός που κατέληξε σε μια δύσκαμπτη και αναποτελεσματική Δημόσια Διοίκηση της οποίας η διαφθορά είναι πλέον παροιμιώδης σε όλα τα διεθνή φόρα.

Στην Οικονομία όλα εξελίχθηκαν κατά τον τρόπο της μεταμοντέρνας «αρπαχτής» προσαρμοσμένης στην γνωστή ανατολίτικη απληστία. Οι νεόκοπες Οικονομικές Ελίτ όχι μόνον δεν ανέδειξαν ένα νέο οικονομικό – τεχνολογικό όραμα για τη Χώρα αλλά ούτε και ανέλαβαν τα στοιχειώδη καθήκοντα και τις ευθύνες που επωμίζονται γενικά οι Άρχουσες Τάξεις. Αντίθετα, συνεχίζοντας την παράδοση των τσιφλικάδων και των αστικών Τζακιών και μέσω μιας κυνικής Διαπλοκής, φρόντισαν μόνο να διασφαλίσουν τον πλουσιοπάροχο κρατικό παρασιτισμό τους. Έτσι ως » επιχειρηματίες », αντί του ρίσκου και της καινοτομίας, έθεσαν εαυτόν έξω από τους όποιους «άκαμπτους νόμους της αγοράς» και απέτρεψαν την αποφασιστική ένταξη της Ελλάδας στην ομάδα των Βιομηχανικών Χωρών. Και μάλιστα συνειδητά, αφού μέσω της χειραγώγησης των Πολιτικών παρεμπόδισαν ενεργητικά την αποφασιστική στροφή κεφαλαίων και κρατικών επιδοτήσεων σε Επενδύσεις Αιχμής και εκσυγχρονισμού του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού που θα μπορούσε να μετατρέψουν τη Χώρα σε περιφερειακό βιομηχανικό παράγοντα. Έτσι η Ελλάδα καταδικάστηκε σε παρατεταμένη επενδυτική ασιτία και φυσικά σε μόνιμη οικονομική δυσπραγία. Με την ίδια παρασιτική λογική τους συνωμότησαν με την (ευεπίφορη στην διαφθορά) Πολιτική για το Σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου του 2000 και την κολοσσιαία αναδιανομή πλούτου που επέφερε (δηλ. περί τα 100 δις Ευρώ περιήλθαν στα χέρια 600 ‘’οικογενειών’’). Αυτή η τεράστια αναδιανομή πλούτου – που υποτίθεται ότι θα μετέτρεπε το καταναλωτικό χρήμα των πολλών σε παραγωγικό κεφάλαιο των ολίγων – τελικά και πάλι κατέληξε χρήμα ολίγων ραντιέριδων, αυτών δηλαδή που δανείζουν στο Κράτος και σκυλεύουν (αφορολόγητα) το πτώμα του. Τούτη η τελευταία αιμάτινη ευκαιρία της Χώρας να ανατάξει την παραγωγική της υποπλασία θάφτηκε (ακόμα μια φορά) από την οικονομική της Ελίτ. Γοητευμένη από το όραμα ενός παγκοσμιοποιημένου Τζετ – Σετ που συνδαύλιζε η Δυτική Μεταμοντερνικότητα, όραμα που δήθεν υπερβαίνει τις ‘’επαρχιώτικες’’ προκαταλήψεις της καταγωγής ή της γλώσσας και λυτρώνει τους προνομιούχους του κόσμου από τις τετριμμένα »τοπικά» καθήκοντα και υποχρεώσεις, η Ελληνική Οικονομική Ελίτ στάθηκε καταστροφικά αγνώμων προς την Χώρα και υποθήκευσε – με μηδενιστική ευκολία – όλο το προβλεπτό οικονομικό της μέλλον . Γιατί το όποιο μέλλον της Ελλάδας επαφίεται πλέον σε μια φθίνουσα γεωργία, σε μια μάλλον ερασιτεχνική τουριστική βιομηχανία και στην παραδοσιακή ναυτιλία. Συμπληρωματικά ας υπενθυμίσουμε ότι ο τομέας της μικρομεσαίας Μεταποίησης παραδόθηκε στην απαρχαίωση του εξοπλισμού και των δομών του. Το αποτέλεσμα ήταν η απομείωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας η οποία τώρα καταλαμβάνει τριτοκοσμικές θέσεις και φυσικά δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει ούτε τις εγχώριες ανάγκες. Έτσι παρουσιάζεται σήμερα το αξιοθρήνητο φαινόμενο όπου η Ελληνική Μεταποίηση να μην μπορεί να ντύσει με φόρμες ακόμα και τις Ένοπλες Δυνάμεις ( σύμφωνα με επερώτηση στη Βουλή, πρόσφατα το Υπουργείο Άμυνας έχει παραγγείλει σε οίκους του Εξωτερικού 100.000 στολές παραλλαγής, 120.000 ζεύγη άρβυλα και 100.000 μπερέδες).

Αντίστοιχα, η πολιτική συνενοχή, η δημοσιοϋπαλληλική διαφθορά συνδυασμένες με την φορολογική ασυδοσία και τον κυνισμό των εγχώριων Οικονομικών Ελίτ οδήγησε τελικά στο τριτοκοσμικό φαινόμενο της Μαύρης Οικονομίας που αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 1/3 της Δηλωμένης Οικονομίας. Εδώ οι διαφεύγοντες ετήσιοι φόροι αντιπροσωπεύουν πάνω από 30 δις Ευρώ. Αυτοί οι διαφεύγοντες φόροι, ως εισόδημα πλέον, επιτρέπουν αντίστροφα το γκλαμουράτο life style και τον συναγελασμό των γνωστών απαίδευτων με τα λουσάτα πορνίδια του Κολωνακίου .

Όταν οι κεντρικοί πυλώνες μιας Κοινωνίας, δηλ. η Πολιτική και η Οικονομία αλώνονται από τον Μηδενισμό και το μέλλον θυσιάζεται ανενδοίαστα στον ευδαιμονισμό του παρόντος, όλοι οι υπόλοιποι θεσμοί ζουν στον παλμό της ευκαιριακής λογικής και της ηθικής της «αρπαχτής». Περιττεύει λοιπόν να αναλύσουμε σήμερα θεσμούς όπως αυτός της Δικαιοσύνης ή της Παιδείας όπου οι κορπορατιστικές λογικές αναπτύσσονται ως συνένοχη συμπόρευση στη γενικευμένη διαφορά. Χρειάζεται εδώ να υπενθυμίσουμε ότι η Ελληνική Δικαιοσύνη δεν βρήκε ακόμα τον Εισαγγελέα που θα έθετε τουλάχιστον ένα όριο στην διαπλεκόμενη διαφθορά και – εξίσου διαπλεκόμενη η ίδια ;;; – απαλλάσσει με βουλεύματα κρατικούς λειτουργούς αποδεδειγμένης διασπάθισης δημοσίου χρήματος; Χρειάζεται εδώ να υπενθυμίσουμε (για το Πανεπιστήμιο) ότι οι προσφυγές ακυρώσεων στα Διοικητικά Δικαστήρια για παράνομες κρίσεις και διορισμούς ακαδημαϊκών είναι τόσες που χρειάσθηκε να συσταθεί ειδικό τμήμα στο αντίστοιχο Εφετείο;;

Ο κυνισμός και η διαφθορά της Κορυφής, ως κακοήθης πολύποδας διευρύνθηκε και επεκτάθηκε πολύ νωρίς σε όλα τα στρώματα της Κοινωνίας – από τον Δάσκαλο και Καθηγητή των ιδιαιτέρων μαθημάτων ως τον Υπάλληλο της Δημόσιας Διοίκησης, τον Αστυφύλακα, τον Μικροβιοτέχνη, τον Έμπορο, τον Πάροχο Υπηρεσιών, τον Νοσοκομειακό (και όχι μόνο) Γιατρό ή τον Γεωργό. Μαγεμένοι από την ευδαιμονιστική ουτοπία που αναπαράγουν οι οθόνες της τηλεόρασης, ερεθισμένοι από τους πυρετούς των φαντασιώσεών τους, προσχώρησαν (μ’ ένα μοναδικό, για ολόκληρη τη Δύση, φανατισμό ) στην ιδεολογία του «ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ !!!». Σ’ αυτόν λοιπόν τον ορίζοντα δεν είναι καθόλου αυθαίρετο ούτε άδικο το να αποδώσουμε στην «δεσπόζουσα γενιά» της Χώρας έναν ΚΥΝΙΚΟ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟ που εκφράσθηκε ως ατομικιστικός-ευδαιμονιστικός ίλιγγος, ως (παρασιτική) καταναλωτική νεύρωση και ως συλλογικός ωχαδερφισμός. Αυτόν τον μηδενισμό η «δεσπόζουσα γενιά» επί τρεις δεκαετίες τον εκτρέφει, τον αναπαράγει και τον εμβαθύνει – με πράξεις, ανοχές και παραλήψεις – δίχως καμιά αναστολή, δίχως καμιά αυτοκριτική ή στοιχειώδη περισυλλογή. Αποχαυνωμένη από την ιδεοληψία της ατομικής αυτοεκπλήρωσης για 30 ολόκληρα χρόνια δεν διερωτήθηκε στοιχειωδώς : Τι μέλλον διαμορφώνω για τα παιδιά μου; – όχι μόνον ως άτομο αλλά και ως κοινωνία;; Εξαγόραζε μάλιστα την ηχηρή αδιαφορία της με τα ίδια μέσα που ευτέλιζε και την δική της ζωή. Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ λοιπόν ήρθε να απαντήσει σ’ αυτόν τον μηδενιστικό ευτελισμό και τον ζόφο που υφάνθηκε πάνω από τη Χώρα και το μέλλον της. Όλη η ευγένεια της ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ των νέων έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι ήταν μια εξέγερση ενάντια στον Μηδενισμό των γονιών τους. Το μεγαλείο της έγκειται στο γεγονός ότι ήταν η ΠΡΩΤΗ ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟ. Και έτσι θα καταγραφεί στην Δυτική Ιστορία. Και ασφαλώς θα την ακολουθήσουν πολλές. Το κατανοήσατε κε Στ. Ράμφο ;; Το ιλατραγικό της υπόθεσης είναι ότι την επαύριο της ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ η «δεσπόζουσα γενιά» αντί να αφυπνισθεί από το μηδενιστικό της envoûtement , αντί να αδράξει την ευκαιρία μιας ριζικής αυτοκριτικής και να ανατάξει την σκέψη και την συμπεριφορά της, επιδόθηκε σε κατασυκοφάντηση της ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ, δηλαδή των παιδιών της. Το ίδιο και διάφορες Ελίτ της Χώρας που, σαν να μην συνέβη τίποτε, συνεχίζουν ακάθεκτες την μηδενιστική έκπτωση. Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ, ο μόνος επώνυμος που αντελήφθη αυτοκριτικά την ΕΞΕΓΕΡΣΗ, είπε : «θα μας κάψουν τα παιδιά μας γιατί λεηλατήσαμε τη ζωή τους». Αυτό ίσως να συμβεί την επόμενη φορά. Γιατί το μηδενιστικό «ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ !!!» είναι συνάμα τραγικό και, σαν τέτοιο, μακροπρόθεσμα, ολοκληρώνει τον κύκλο του….

 

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

(*1) Στον σύνδεσμο:

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_14/12/2008_296056 

(*2) FRANCIS FUKUYAMA, Το Τέλος της Ιστορίας και ο Τελευταίος Άνθρωπος, εκδ. ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ – Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ, 1993

(*3) ΝΙΤΣΕ, Thus Spoke Zarathustra , ed. PENGUIN/ CLASSICS, 1986, σελ. 45 – 47

(*4) GILLES LIPOVETSKY, Το Λυκόφως του καθήκοντος, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, 1998 και του ιδίου, L’ ère du vide , έκδ. GALLIMARD 1983 &1993, page 16

(*5) GILLES LIPOVETSKY, L’empire de l’éphémère, έκδ. GALLIMARD 1987

(*6) FR. LYOTARD, The Postmodern Explained, MINNESOTA PRESS, 1992, page 8
Αναρτήθηκε από anaximandros

Διαχρονικός ο εκβιασμός

 

του Γιάννη Μαρίνου

 

«Εις τον τόπον μας κατήντησε πάσα πρόοδος να σταματά προ των συμφερόντων ομάδος πολιτών εχόντων αντίθετα συμφέροντα, αδιάφορον αν η πρόοδος αυτή ήθελεν είσθαι ωφέλιμος δι΄ όλον τον πληθυσμόν της Ελλάδος,αδιάφορον αν προκαλούμεν τον γέλωτα των ξένων, αντιλαμβανομένων την κατάστασιν αυτήν (…).Αλλά ποίαν σημασίαν έχουσιν τα ανωτέρω εφ΄ όσον λεμβούχοι τε και εκφορτωταί έχουσιν αντίθετα συμφέροντα;».

Φαίνονται τα ανωτέρω σαν να αναφέρονται στα συμβαίνοντα σήμερα στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά περιγράφουν όσα ακριβώς συνέβαιναν πριν από ακριβώς 100 χρόνια (οι τότε λιμενεργάτες δεν επέτρεπαν να γίνουν προκυμαίες για κατ΄ ευθείαν αποβίβαση επιβατών και εκφόρτωση εμπορευμάτων).

Πρόκειται για διαπιστώσεις της «Εστίας» της 3ης Φεβρουαρίου 1909, τις οποίες συμπεριέλαβε πρόσφατα στις πολύτιμες ιστορικές αναδρομές της.

Σήμερα χρειάσθηκε να προσφύγουν εκπρόσωποι παραγωγικών τάξεων (και όχι η κυβέρνηση, ως ώφειλε) και να κηρυχθεί η απεργία των λιμενεργατών του ΟΛΠ παράνομη και καταχρηστική, για να την αναστείλουν προσωρινά(;) και πάντως έχοντας κατοχυρώσει σχεδόν στο σύνολο τα σκανδαλώδη προνόμιά τους. Δεν αποκλείεται όμως να επανέλθουν, ενώ αναμένεται να τους αντιγράψουν και άλλες συντεχνίες ή κλειστά επαγγέλματα, προπομποί των οποίων άρχισαν και πάλι καθημερινά να κλείνουν τους δρόμους, παραβιάζοντας έτσι σωρεία άρθρων του ποινικού νόμου αλλά ακόμη και διατάξεις του Συντάγματος, χωρίς κυρώσεις.

Το φαινόμενο αυτό, το οποίο εμποδίζει την Ελλάδα να απαλλαγεί από τους εκβιασμούς προνομιούχων ομάδων, τις οποίες τα ίδια τα κόμματα έθρεψαν στον κόρφο τους, κλίνοντας το γόνυ στους εκβιασμούς τους από καταβολής ελληνικού κράτους. Το περιέγραψε με την ανεπανάληπτη πένα του ο Ροΐδης πριν από 150 χρόνια. Το υπενθυμίζω, μήπως κάποτε ξυπνήσουμε και αποτινάξουμε από τις πλάτες μας τον «στρατό κατοχής», όπως εγώ τους χαρακτηρίζω.

Εγραφε λοιπόν ο Ροΐδης:

* Ο ελληνικός λαός αναλίσκει τον χρόνον του εις αγόνους συζητήσεις περί κομμάτων και κομματαρχών και άπαν το χρήμα του δαπανά εις συντήρησιν κοπαδίου κομματικών κηφήνων, χάριν των οποίων στέργει την πενίαν, την κακοπραγίαν, την ασημότητα και τους εμπαιγμούς του κόσμου όλου.

* Οι ημέτεροι φατριάρχαι,προς σχηματισμόν ή ενίσχυσιν κόμματος,στρατολογούν εκ των τριόδων μισθοφόρους, τους πληρώνουν διά δημοσίων χρημάτων,ήτοι διά θέσεων περιττών. Των τοιούτων μισθοφόρων επί τοσούτων επολλαπλασιάσθη, προϊόντος του χρόνου, ο αριθμός και το θράσος, ώστε κατέστησαν σήμερον η μόνη αξιόμαχος δύναμις της Ελλάδος,προ της οποίας (…) και κυβέρνησις, και Βουλή, και ολόκληρον το έθνος κύπτουν γόνυ μετά τρόμου.

* Οι κομματάρχαι μας εδημιούργησαν (ούτω) συμμορίας, των οποίων όμως αντί να είναι αρχηγοί, κατήντησαν απλοί μεσίται, διά των οποίων αι συμμορίαι αυταί διαπραγματεύονται προς το έθνος τα λύτρα ανθ΄ ων συγκατανεύουσι να παραχωρήσωσιν αυτώ ασφάλειαν ζωής και περιουσίας. Τα λύτρα ταύτα καλούνται κατ΄ ευφημισμόν προϋπολογισμός. Απόδειξις όμως του αληθούς αυτών χαρακτήρος είναι η δουλική ευπείθεια, μεθ΄ ης ολόκληρος η Βουλή,σιγώσης της (εκάστοτε) αντιπολιτεύσεως, σπεύδει να καταβάλη άνευ συζητήσεως τα λύτρα εις τον εισπράκτορα της κατισχυούσης συμμορίας, καλώς γνωρίζουσα ότι πάσα αντίστασις ή απόπειρα ελαττώσεως αυτών ήθελε τιμωρηθή δι΄ αναστατώσεως την επιούσαν.

* Το δε όντως λυπηρόν είναι ότι και υποτασσόμενοι εις πάσαν ταπείνωσιν και κακουχίαν, στέργοντες να μένωμεν άοπλοι και εις πάσαν ύβριν εκτεθειμένοι, πάλιν δεν κατορθούμεν να πληρώνωμεν ολοσχερώς τα κατ΄ έτος εξογκούμενα λύτρα, αναγκαζόμενοι να δανειζώμεθα ακαταπαύστως. Η επιστήμη υποδεικνύει τας οικονομίας ως την μόνην σωτηρίας οδόν. Προς ταύτην όμως ουδείς πολιτευόμενος τολμά να τραπή,όχι εξ ελλείψεως πατριωτισμού, αλλά διότι καλώς γνωρίζει ότι αδύνατον είναι να προχωρήσει επ΄ αυτής,χωρίς να προσκρούση ανά παν βήμα εις συμφέροντα προσωπικά αίτινα θέλουσιν ορθωθή κατ΄ αυτού ως έχιδναι φαρμακεραί, των οποίων επατήθη η ουρά.

Η Θράκη στο δρόμο που βάδισε η Κύπρος

Πως το Τουρκικό Προξενείο της Κομοτηνής χρησιμοποιεί τους Πομάκους για να εκτουρκίσει την Θράκη (ακομη και με τις τουρκικες μαντιλες, που υποχρεωνονται να φορανε οι νεαρες κοπελλες στις πομακικες ενδυμασιες τους)

Ίσως περιμένετε να διαβάσετε ένα πολιτικό ή εθνικο-πολιτικό άρθρο, με αντίστοιχες τεχνοκρατικές αναλύσεις και σχόλια. Σας πληροφορώ όμως από την αρχή ότι, παρ’ όλο που δεν λείπουν από το παρακάτω κείμενο τέτοιας υφής στοιχεία – βασισμένα σε βαθιά, σοβαρή έρευνα – πρόκειται κατ’ ουσίαν για μια ποιητική έκφραση από καρδιάς, στον απόηχο μιας πραγματικότητας που βίωσα και βιώνω και μιας πίκρας για την απώλεια (ελπίζω όχι οριστικής), της Μνήμης που μας κρατά στην Α-λήθεια.

«Οι άνθρωποι δυστυχώς είναι επιρρεπείς στη λήθη», είχε πει κάποτε μεταξύ άλλων η ποιήτρια Κική Δημουλά, σε σχόλιό της για τον Έρωτα, θέλοντας να σηματοδοτήσει την εύκολη απώλειά του. Φανταστείτε τις απώλειες, όταν η λήθη γίνεται σημαία και προπαγάνδα ενάντια στη ζωτική μνήμη. Τότε, ο υπαρκτικός θάνατος, ο προερχόμενος από την υπαρκτική αμνησία, είναι η μοιραία, νομοτελειακή κατάληξη.

«Η οικογένειά μας έπασχε από μιαν ανίατη ασθένεια: τις αναμνήσεις».
Μάνος Ελευθερίου
«Είμαστε ένας λαός με παλικαρίσια ψυχή, που κράτησε τα βαθιά κοιτάσματα της μνήμης του σε καιρούς ακμής και σε αιώνες διωγμών και άδειων λόγων. Τώρα που ο τριγυρινός μας κόσμος μοιάζει να θέλει να μας κάνει τρόφιμους ενός οικουμενικού πανδοχείου, θα την απαρνηθούμε άραγε αυτή τη μνήμη; Θα το παραδεχτούμε τάχα να γίνουμε απόκληροι…»

Γ. Σεφέρης
Δοκιμές
Προτείνω να «κρατήσουμε» μέχρι το τέλος του αναγνώσματος (και όχι μόνον!) αυτές τις ρήσεις των μεγάλων σύγχρονων ποιητών μας…

ΑΣΚΩΝΤΑΣ ΤΗΝ… ΟΡΑΣΗ
Λόγω παιδείας, ιδιοσυγκρασίας και καταγωγής, έμαθα να αγαπώ την έρευνα της Αλήθειας και να σέβομαι τις προσπάθειες των ανθρώπων να ζήσουν μέσα σ’ αυτήν. Συνακόλουθα, αποστρέφομαι κάθε προσπάθεια και σχέδιο που προσπαθεί να ισοπεδώσει τις ετερότητες των ανθρώπων (οι οποίες συνθέτουν τη Αλήθεια), εντάσσοντάς τους σε μονοκόμματα σχήματα.

Πίσω από τέτοιες προσπάθειες, διαπιστωμένα πάντα κρύβονται δόλιοι σκοποί χειραγώγησης, με εξουσιαστικό προσανατολισμό χρησιμοποίησης, ή υπαρκτικής εξόντωσης, ανθρώπων, ομάδων, λαών κ.ο.κ.

Αυτό ακριβώς (με πολλές συνακόλουθες παραμέτρους βέβαια) συνέβη στην περίπτωση της Κύπρου, το οποίο –σχεδόν πανομοιότυπα– βρίσκεται σήμερα σε δυναμική εξέλιξη στη Θράκη (με σκοπούς ταυτόσημους μ’ αυτούς για τη Μεγαλόνησο).

Και αν επέλεξα να σας παρουσιάσω το θέμα αυτό, δεν είναι λόγω της θρακικής καταγωγής μου, ούτε από κάποιον εθνικιστικό συναισθηματισμό (αντιπαθώ και του εθνικισμούς και τους συναισθηματισμούς).

Επέλεξα αυτό το θέμα, επειδή διαπιστώνω ότι είναι διαποτισμένο με πολλά «κλισέ» σκέψης και αντιμετώπισης, τα οποία θέλω να «σπάσω», επειδή από ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ διαπιστώνω καθημερινά ότι δεν ισχύουν στη θρακική (και όχι μόνο) πραγματικότητα. Ένας ακόμη σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι μού εξέφρασαν την απόγνωση, τους φόβους αλλά και την αποφασιστικότητά τους αναφορικά με τις καταστάσεις που ζουν καθημερινά, κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη μας, χωρίς εμείς να θέλουμε να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε…

Ασκείστε λοιπόν την όρασή σας και ελάτε να κοιτάξουμε μαζί εκείνη την Αλήθεια που βρίσκεται πίσω από προπαγάνδες, από τηλεοπτική «ενημέρωση», από κρατική αδιαφορία, από θρησκευτικό φανατισμό, από ισοπεδωτική άγνοια.

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑΠΙΕΣΤΩΝ!
«Κοίταξα πίσω μου, είδα Ιστορία – ένιωσα τον προορισμό.
»Κοίταξα γύρω μου, είδα χάος – σκέφτηκα ότι χρειάζεται πρόσωπο.
»Κοίταξα μπροστά μου, είδα δρόμο – κατάλαβα ότι αξίζει να προσπαθήσω.
»Κοίταξα μέσα μου, είδα πίστη – ήξερα ότι θα φτάσω σίγουρα στη νίκη».
Ανώνυμος, Κύπρος 1955
(από το ιστολόγιο του Αντίβαρου)

«Βλέπω εδώ μια τουρκική κοινότητα που εργάζεται με ειλικρίνεια και αυταπάρνηση … Συνεχίζετε αυτόν τον αγώνα χωρίς να υποκύψετε και στηρίζετε τον τουρκισμό, χάρη σε σας θα επιβιώσει ο τουρκισμός της Δυτικής Θράκης, και θα συνεχίσει να ζει. Ξέρω ότι υπάρχουν προβλήματα. Όμως πρώτα ο Θεός, θα προσπαθήσουμε να τα λύσουμε βήμα βήμα. Η στήριξή σας είναι πολύ σημαντική. Και εμείς επίσης θα δώσουμε την απαραίτητη στήριξη…»
Όχι, δεν πρόκειται για of the record-κρυφά λόγια Τούρκων πρακτορίσκων που δρουν στη Δυτική Θράκη. Πρόκειται για απόσπασμα από ΕΠΙΣΗΜΟ, ΔΗΜΟΣΙΟ λόγο του Τούρκου Πρόξενου στην Κομοτηνή, Μουσταφά Σαρνίτς, που απηύθυνε στις 11 Ιουνίου, στο Πομακοχώρι Κέχρος της Ροδόπης, σε τελετή αποφοίτησης παιδιών από τα Κοράν Κουρσού (κάτι σαν Κατηχητικά).

Σχολιάζω: πηγαίνει σε χωριό Πομάκων και μιλάει για «τουρκισμό», τη στιγμή που οι Πομάκοι θεωρούν ύψιστη βρισιά το να τους αποκαλέσει κάποιος «Τούρκους» (αυτό είναι κοινώς γνωστό, το διαπίστωσα όμως και προσωπικά, σε συνομιλίες που είχα από κοντά με πολλούς Πομάκους της Θράκης).

Συνεχίζω να σχολιάζω: μιλάει για «προβλήματα», στη λύση των οποίων θα βοηθήσει. Με ποιον τρόπο; Και ποια είναι αυτά τα «προβλήματα»; Η «απάντηση» ίσως έρχεται από την τουρκική εφημερίδα Μιλλέτ, όπου αναφέρει στις 18/6/09: «Η τουρκική μειονότητα στη Θράκη δεν έχει τα δικαιώματά της, που θα έπρεπε να έχει. Και απαιτεί από τον σουλτάνο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν να ζητήσει από την Ελλάδα τη βελτίωση όλων των δικαιωμάτων της μειονότητας…»

Αφήνω τώρα κατά μέρος τα δικά μου σχόλια, και μεταφέρω τα σχόλια –και τις απαντήσεις– τού Σερήφ Μουσταφά, Πομάκου, κατοίκου Μελιβοίων του Νομού Ξάνθης:
«Εγώ λέω ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πάσχει εγκεφαλικά, γιατί απαιτεί δικαιώματα που ποτέ αυτός δεν θα επέτρεπε να έχουν οι μειονότητες στην Τουρκία (να θυμηθούμε τους Κούρδους, την εβραϊκή κοινότητα, την ελληνική, την αρμενική, την αραβική κλπ…).

»Ποια δικαιώματα δεν έχουν οι τουρκογενείς στην Ελλάδα; Δεν έχουν τουρκικά σχολεία; Δεν έχουν τουρκόγλωσσες εφημερίδες; Δεν έχουν τουρκόφωνα ραδιόφωνα; Δεν είναι ισότιμοι Έλληνες πολίτες; Δεν έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν και να ψηφιστούν; … Αλλά, σαν να μην τούς έφθαναν όλα αυτά, βρίσκουν και δικαίωμα στον εαυτό τους να προσδιορίσουν τους Πομάκους και τους Ρωμά ως Τούρκους. Και χωρίς να ντρέπονται, μας απειλούν και μας τρομοκρατούν, εάν τους φέρουμε αντίρρηση. Σε ποιο άλλο κράτος θα μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο; Μήπως στην Τουρκία;… Στην Τουρκία οι μειονότητες ούτε ανάσα δεν μπορούν να πάρουν.

» Εγώ ως Έλληνας Πομάκος ποτέ δεν καταπιέστηκα από τις ελληνικές αρχές, πάντοτε μπορώ να εκπληρώνω τα θρησκευτικά μου καθήκοντα, μπορώ να σπουδάσω… έχω όλα τα δικαιώματα του Έλληνα πολίτη…
»… Καταπιέζομαι όμως και τρομοκρατούμαι από τουρκογενείς συμπολίτες μου: με αναγκάζουν με το ζόρι να μαθαίνω τη γλώσσα τους, τα ήθη και τα έθιμά τους, με αναγκάζουν να κακολογήσω την πατρίδα μου την Ελλάδα, με αναγκάζουν να ψηφίσω τον βουλευτή που κάνει την καλύτερη δουλειά στην Τουρκία, να δηλώσω –εάν έχω δική μου επιχείρηση– ότι είναι τουρκική επιχείρηση, με αναγκάζουν μέσα στο τζαμί να ακούω την τουρκική πολιτική προπαγάνδα, με αναγκάζουν να δηλώνω Τούρκος! …
»… Είμαι περήφανος που είμαι Πομάκος και εύχομαι στους τουρκογενείς συμπολίτες μου να καταφέρουν και αυτοί κάποτε να δείξουν σεβασμό στους συμπολίτες τους Πομάκους και Ρωμά».

Και μέσα σ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν, σε πολλές δηλώσεις του δεν παραλείπει να θέτει θέμα «αυτοπροσδιορισμού» των Μουσουλμάνων της Θράκης, ενώ ταυτόχρονα τούς αποκαλεί «πολίτες της χώρας του». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Τούρκος Πρόξενος στην Κομοτηνή Μουσταφά Σαρνίτς, υπογραμμίζει σε δημόσιους λόγους του τα περί «τουρκικής μειονότητας», και «αδιαλείπτου ενδιαφέροντος της μητέρας-πατρίδας!»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ
Τι σημαίνουν λοιπόν όλα τα παραπάνω; Γιατί τα αναφέρω; Για να δείξω –εμπαθώς ίσως– τους «κακούς» Τούρκους, σε αντίθεση με τους «καλούς» Έλληνες; Δεν νομίζω ότι οποιαδήποτε τέτοια απαξίωση θα είχε κάποιο νόημα, δεν μου ταιριάζει άλλωστε…

Ο πραγματικός λόγος αναφοράς των παραπάνω (τα οποία είναι ένα ελάχιστο δείγμα, μέσα σε πληθώρα παρόμοιων αναφορών) είναι ότι βρίσκονται στη βάση του ίδιου μοντέλου με αυτό τού κυπριακού: τη δημιουργία μειονοτικού ζητήματος-προβλήματος.

Έχουν ήδη περάσει περισσότερα από 30 χρόνια (σε λίγο θα μιλάμε για σαρακονταετία!) από τότε που ολοκληρώθηκε στην Κύπρο ένα φαύλο σχέδιο δεκαετιών, μια εξόφθαλμη πρόκληση προς τη διεθνή κοινότητα, μια καταστροφή ανθρώπων και οικογενειών που «καλά κρατεί» ως σήμερα.

Γυναίκες με φωτογραφίες αγνοουμένων στα χέρια ακόμη περιμένουν, ενώ ομαδικοί τάφοι και κτηνώδη εγκλήματα έρχονται μέχρι και σήμερα στο φως, σηματοδοτώντας το ήθος αυτών που δεν μπορούν ούτε να πουν «συγνώμη».

Το θέμα μας βέβαια δεν είναι η Κύπρος. Μέρος του θέματός μας όμως είναι οι προκλητικές αναλογίες σε κινήσεις και τακτικές που ακολουθούνται (από την Τουρκία στην προκειμένη περίπτωση), σε βάρος κάποιων λαών, με ανάλογους επίσης απώτερους σκοπούς – και με την ίδια κατάληξη (μαθηματικώς διαπιστωμένο).

Ποιες ήταν όμως, στην περίπτωση της Κύπρου, οι βασικές παράμετροι αυτής της τακτικής;
• Κατ’ αρχήν, η Τουρκία είχε πετύχει την αναγνώριση μιας δίγλωσσης και μουσουλμανικής μειονότητας (σημ: με πολλά κρυπτοχριστιανικά στοιχεία, σύμφωνα με τον τέως πρέσβη κ. Θέμη Στοφορόπουλο) ως τουρκικής.
• Κατόπιν πέτυχε την «αναβάθμιση» της μειονότητας σε «κοινότητα», και της κοινότητας σε «έθνος».
• Επίσης, συγκέντρωσε τη μειονότητα αυτή σε συγκεκριμένα εδάφη.
• Φυσικά εκμεταλλεύτηκε δικά μας θανάσιμα λάθη, όταν πέσαμε στην παγίδα να στραφούμε εναντίον των Τουρκοκυπρίων, όπως επίσης και την ευήθη ευπιστία μας στους υποτιθέμενους συμμάχους μας.
Αυτά συνέβαιναν «τότε», στην Κύπρο («σηκώνουν» βέβαια μεγάλη ανάλυση, αλλά δεν είναι του παρόντος). Για να δούμε, τι συμβαίνει σήμερα, στη Θράκη:
• Η Άγκυρα προσπαθεί –και ως ένα μεγάλο βαθμό, το έχει πετύχει– να συνενώσει όλες τις μουσουλμανικές μειονότητες (μεταξύ αυτών, τους Πομάκους και τους Ρωμά) κάτω από ένα ενιαίο επιστέγασμα τουρκισμού.
• Κινείται, μέσω του Προξενείου στην Κομοτηνή, έτσι ώστε όλοι οι Μουσουλμάνοι να αποκτήσουν τουρκική εθνική συνείδηση, ταυτίζοντας τον Μουσουλμανισμό με τον Τουρκισμό.
• Άμεσος σκοπός των παραπάνω, να αναγνωριστεί στη Θράκη η ύπαρξη κάποιας «τουρκικής μειονότητας».
• «Σπάει» κάθε πρωτόκολλο συμπεριφοράς, παραβλέποντας τη Συνθήκη της Λωζάνης και τους όρους περί αμοιβαιότητας, με το ισοπεδωτικό ενδιαφέρον της για τις μειονότητες της Θράκης, ενώ παράλληλα κρατά σιγή ιχθύος για κάποιες άλλες μειονότητες – βλέπε Αρμένιοι, Κούρδοι, Πόντιοι, Μικρασιάτες, μειονότητες που υπέστησαν γενοκτονίες, αδικαίωτες μέχρι σήμερα.
• Ενισχύει με επιδοτήσεις κλπ. την πληθυσμιακή ενίσχυση των Μουσουλμάνων στην περιοχή της Θράκης, ειδικά στον Έβρο.
• Προωθεί την οικονομική εξάρτηση των Μουσουλμάνων από την μητέρα-πατρίδα Τουρκία, δαπανώντας μεγάλα ποσά, μέσω του τουρκικού Προξενείου.
• Εκμεταλλεύεται πλήρως, μέσα από μια έξυπνη εξωτερική πολιτική, τους μεγάλους συμμάχους, την ίδια στιγμή που εμείς ακολουθούμε την ραγιαδίστικη τακτική τού yes men.
• Συντονίζει έξυπνα τους δεσμούς των Μουσουλμάνων της Θράκης με τους Μουσουλμάνους της Βουλγαρίας – ο νοών νοείτω…
• Τέλος, στα επιτεύγματα της Τουρκίας προσθέτω αυτό που ομόφωνα μού είπαν όλοι, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι-Πομάκοι πολίτες της Θράκης, ότι η Τουρκία πέτυχε στην περιοχή μια συγκυριαρχία μέσω του Προξενείου, με πολιτιστικές αυθαιρεσίες, ανιστόρητες οικειοποιήσεις ηθών και εθίμων, ακόμη και με εξαγορές και υποδείξεις αγορών συγκεκριμένων ακινήτων σε συγκεκριμένες περιοχές.

Καλός φίλος, μόνιμος κάτοικος της Θράκης και γνώστης της κατάστασης, όταν του μίλησα για την έρευνά μου για το παρόν άρθρο, μού είπε: δεν ξέρω αν η Θράκη θα γίνει Κύπρος, ή αν έχει ήδη γίνει…

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΟΜΑΚΟΙ
Όλα τα παραπάνω, ενταγμένα σε καλοδουλεμένο σχέδιο της Άγκυρας, ασκούνται κυρίως στο πεδίο που απαρτίζουν οι άνθρωποι εκείνοι της Θράκης που λέγονται Πομάκοι. Γι’ αυτό θεωρώ ότι, πριν προχωρήσουμε, θα ήταν καλό να εξετάσουμε το ποιοι είναι αυτοί, ποιες οι καταβολές τους και πώς έφθασαν να αποτελούν το κύριο αντικείμενο χειραγώγησης της επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας σε βάρος της Θράκης.

Η αλήθεια είναι ότι η παρουσία τους στη Θράκη χάνεται στα βάθη των αιώνων, και τα ουσιαστικά στοιχεία που έχουμε γι’ αυτούς τα αντλούμε από την προφορική Παράδοσή τους και τα πολιτιστικά στοιχεία (ενδυμασίες, μουσικές, τραγούδια, γιορτές κλπ), τα οποία προσπαθούν να διασώσουν όσο πιο ακέραια γίνεται.

Οι Πομάκοι ζουν στα ορεινά της Θράκης από χιλιάδες χρόνια. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος αυτών ζουν στη βουλγαρική πλευρά της οροσειράς της Ροδόπης, ενώ οι λιγότεροι, στην ελληνική. Η ετυμολογία της λέξης Πομάκος προέρχεται –σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη των γλωσσολόγων και των ιστορικών– από την αρχαιοελληνική λέξη Ιππομάχος, που δηλώνει αυτόν που ανήκε στο ιππικό τού Μεγαλέξανδρου.

Πολλοί Πομάκοι επίσης αυτοαποκαλούνται και Αγριάνες ή Αγραίοι, από το όνομα της αρχαίας θρακικής φυλής που κατοικούσε στα άγονα βουνά της βοριοδυτικής Ροδόπης. Οι Πομάκοι θεωρούνται ακόμη πολύ επιδέξιοι ακοντιστές, όπως οι Αγραίοι Θράκες. Η γλώσσα τους είναι ένα κράμα σλαβικών, τουρκικών και ελληνικών στοιχείων, με ιδιαίτερα πολλά αρχαιοελληνικά στοιχεία, ενώ ήταν γλώσσα προφορική.

Μόλις στα τέλη του 20ου αιώνα, ο Πομάκος Ριτβάν Καραχότζα κάνει τις πρώτες προσπάθειες να καταγραφεί η γλώσσα τους, ενώ το 1996 εκδόθηκε με τη χορηγία του κ. Εμφιετζόγλου τρίτομο έργο (λεξικά και γραμματική) για την πομακική γλώσσα, με τη συμμετοχή του δασκάλου Πέτρου Θεοχαρίδη.

Ως προς τη θρησκεία τους, κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ήταν Βογόμιλοι (γνωστικιστικό παρακλάδι του Χριστιανισμού) ενώ άλλοι, ότι ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Πάντως, κανείς δεν αμφισβητεί ότι από το 16ο αιώνα (επί Σελίμ Α΄) άρχισε ο βίαιος εξισλαμισμός τους και ολοκληρώθηκε το 17ο αιώνα (επί Μεχμέτ Δ΄), όπως προκύπτει από τους Κώδικες της Μητρόπολης Φιλιππουπόλεως. Τότε, πλήθος εκκλησιών και ιερών καταστράφηκαν, ενώ αρκετά ερείπιά τους «ξεθάβονται» τυχαία από τα εδάφη τους μέχρι και σήμερα. Μόνον ο Μέγας Βεζύρης Μεχμέτ Κιοπρουλού κατεδάφισε 218 εκκλησίες και 336 παρεκκλήσια.

Στην Παράδοσή τους σήμερα διατηρούνται αρκετά στοιχεία που θυμίζουν τον απόηχο του μακρυνού (αλλά όχι νεκρού) παρελθόντος τους: σταυρώνουν τη ζύμη του ψωμιού, σταυρώνουν το παιδί πριν κοιμηθεί, σύνηθες όνομά τους είναι το Ηλίας, ευλαβούνται ιδιαίτερα τον άγιο Δημήτριο και τον επικαλούνται στις δυσκολίες, κόβουν βασιλόπιτα με νόμισμα, μιλούν με σεβασμό για το Ευαγγέλιο (το αποκαλούν Χρυσό Βιβλίο), ενώ είναι γνωστή στην περιοχή η περίπτωση του κρυπτοχριστιανού Πομάκου Γιουσούφ στον Κέχρο Ροδόπης, ο οποίος έκρυβε σε μπαούλο τα ράσα και τις εικόνες του ιερέα παππού του. Επίσης, οι ονομασίες των χωριών και συνοικισμών τους μαρτυρούν τη σχέση τους με την ελληνική Παράδοση: Ωραίον, Τεοτόκα (Θεοτόκος), Σταματέσκο, Μαρικόζ (Μαρία-Παναγία) κλπ.

Αυτοί λοιπόν οι αγέρωχοι Αγριάνες και φοβεροί Ιππομάχοι, σήμερα βρίσκονται σε καθεστώς άτυπης ομηρίας, από τον Τούρκο Πρόξενο στην Κομοτηνή και τους ανθρώπους του.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΣΑΡΝΙΤΣ
Ο Μουσταφά Σαρνίτς, ο Τούρκος Πρόξενος στην Κομοτηνή, δεν ανήκει στο διπλωματικό σώμα της Τουρκίας – παρ’ όλο που αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κάλυψη της θέσης του Προξένου.

Πέρα όμως από το τι δεν είναι ο κ. Σαρνίτς, ας δούμε, τι είναι, ή μάλλον, τι ήταν πριν διοριστεί Πρόξενος. Ο Σαρνίτς λοιπόν μάς ήρθε από το Κόσσοβο, όπου είχε άκρως επιτυχημένη δράση, ως επίσημος πράκτορας της τουρκικής μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤ. Εκεί στάλθηκε με συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο εκτέλεσε θαυμάσια. Σε απόλυτη συνεργασία με τον εκεί Αμερικάνο Πρόξενο Yee Hoyt κατάφερε τη μεταφορά χιλιάδων φανατικών Ισλαμιστών από την Ασία, οι οποίοι ευθύνονται για μαζικές εκτοπίσεις σέρβικων πληθυσμών, για μαζικές δολοφονίες και καταστροφές ολόκληρων χωριών.

Έχοντας δώσει επιτυχημένες εξετάσεις στο Κόσσοβο, ο Σαρνίτς ήρθε στην Κομοτηνή και ανέλαβε το ρόλο τού Προξένου, όντας ικανότατος στην πρόκληση καταστάσεων αποδόμησης και εκφοβισμού. Έτσι, περιδιαβαίνει όλα τα μουσουλμανικά χωριά της περιοχής μιλώντας στους κατοίκους για τον τουρκισμό και την μητέρα-πατρίδα, η οποία βρίσκεται πάντα δίπλα τους, παραβιάζοντας έτσι ξώφθαλμα κάθε ίχνος διεθνούς νομιμότητας και κάθε αρχή της Συνθήκης της Λωζάνης.

Η Άγκυρα τον θεώρησε ιδανικό πρόσωπο για να χειριστεί το θέμα του εκτουρκισμού της Θράκης, και από τα μέχρι σήμερα δεδομένα, φαίνεται ότι έκανε τέλεια επιλογή. Το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. όμως, μπροστά στα δεδομένα αυτά, τι επιλογές έκανε; Η απάντηση είναι ότι δεν έκανε καμία επιλογή, απλώς παρακολουθεί (αν το κάνει και αυτό) τις καταστάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό μια ανάλογη περίπτωση με Ουκρανό διπλωμάτη στη Ρωσία. Διαπιστώθηκε λοιπόν αντιρωσική δράση του Ουκρανού διπλωμάτη στη Μόσχα, και η Μόσχα ζήτησε αμέσως την απέλασή του. Η απόφαση δε αυτή θεωρήθηκε απόλυτα φυσική και νόμιμη, και κανείς δεν αντέδρασε. Αντιθέτως, στην ανθελληνική συμπεριφορά τού Σαρνίτς, αλλά και στις εκκλήσεις των Ελλήνων Πομάκων για προστασία από τις πιέσεις του Προξένου, σφυρίζουν αδιάφορα οι ιθύνοντες νόες του ελληνικού ΥΠ.ΕΞ.

Το «κερασάκι στην τούρτα»: το Καλοκαίρι που μας πέρασε, στις 15-16 Αυγούστου, πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή το 8ο Παγκόσμιο Συνέδριο Θρακών. Την έναρξη του Συνεδρίου κήρυξε ο Πρωθυπουργός. Ο Τούρκος Πρόξενος εμφανίστηκε στο Συνέδριο, ενώ είναι άγνωστο το αν προσεκλήθη, από ποιους και με ποιο σκεπτικό. Ο δε κ. Καραμανλής, εμφανώς ξαφνιασμένος από την παρουσία του Σαρνίτς, δεν μίλησε για τις προειδοποιήσεις του προς την Τουρκία, στις οποίες άφησε να εννοηθεί κατά το προηγού ότι θα προέβαινε.

Προσωπικά, παρ’ όλο που θεωρώ άκομψο να παραβρίσκεται ο Πρόξενος του κράτους που ευθύνεται για την γενοκτονία του θρακικού ελληνισμού (γεγονός επιστημονικά τεκμηριωμένο και ιστορικά αναμφισβήτητο πλέον) σε σχετικό συνέδριο Θρακών, δεν καταλαβαίνω την απρόσωπη (αν μη τι άλλο) στάση του Πρωθυπουργού. Εκτός και αν θέλησε να εναρμονιστεί με την επίσης απρόσωπη (αν μη τι άλλο) στάση της Υπουργού του κ. Μπακογιάννη…

ΑΠΟΥΣΙΑ Ή ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ;
«Οποιαδήποτε κοινωνία παραχωρήσει λίγη ελευθερία για να κερδίσει λίγη ασφάλεια δεν αξίζει τίποτε από τα δύο και θα χάσει και τα δύο».
Βενιαμίν Φραγκλίνος

Ό,τι αποκόμισα κυρίως από τις επαφές μου με Πομάκους της Θράκης, εν όψει αυτής της έρευνας, ήταν η βαθιά αγωνία και παράκληση προς το ελληνικό κράτος: «προστατέψτε μας, κάντε σχολεία ελληνόφωνα στα χωριά μας για τα παιδιά μας, μην μας παρατάτε». Είναι χαρακτηριστικό ότι στο χωριό Εχίνος οργανώνεται από το τουρκικό κράτος –μέσω του Προξενείου– ίδρυση νοσοκομείου (πολύ έξυπνη κίνηση), ενώ τα δεκάδες αντίστοιχα αιτήματα προς την ελληνική κυβέρνηση έπεσαν στο κενό.

Η ελληνική πολιτεία λάμπει στην περιοχή διά της κραυγαλέας απουσίας της, ενώ η θρησκευτική, οικονομική και πολιτιστική εκμετάλλευση δυναμώνει από την Τουρκία. Στην περίοδο του Ραμαζανίου (θρησκευτική περίοδος μεγάλης νηστείας για τους Μουσουλμάνους), ο ψευδομουφτής Μετέ (άλλο «κεφάλαιο», με το οποίο θα ασχοληθούμε σε επόμενο τεύχος μας), ο Σαρνίτς και διάφοροι πράκτορες του Προξενείου εκμεταλλεύονται τις συνάξεις που γίνονται στα μουσουλμανικά σπίτια μετά τη Δύση του ήλιου, για να κάνουν την προπαγάνδα τους αλλά και να «εξετάσουν» ποιοι κρατούν τη νηστεία και διατηρούν δεσμούς με τη μητέρα-πατρίδα. Πρόκειται για χρόνια πρακτική, που ενοχλεί πολύ τους Πομάκους. Και η ελληνική πολιτεία αδιαφορεί για την κατάφορη καταπάτηση των στοιχειωδών δικαιωμάτων τους, μέσα στην ελληνική επικράτεια…

Τελειώνω, με ένα περιστατικό που συνέβη στις 8 Αυγούστου 2009 στο πομακικό χωριό Κένταυρος, της Ξάνθης. Την ημέρα εκείνη οι νέοι Πομάκοι είχαν οργανώσει μια μεγάλη γιορτή, μια πολιτιστική βραδυά, για όλους τους Πομάκους των γύρω χωριών. Ήταν μια γιορτή, όπου η πομάκικη Παράδοση εκφράστηκε μέσα από τα τραγούδια, τους χορούς, τις ενδυμασίες, τον λόγο, ακόμη και μέσα από τον τρόπο που φλερτάρουν οι νέοι… ήταν ένα γεγονός που έδωσε οξυγόνο και χαρά στους Πομάκους της περιοχής, οι οποίοι έκαναν το «τρομερό»: να είναι οι εαυτοί τους!

Και ενώ όλα εξελίσσονταν με μια χαρούμενη, κινηματογραφική γραφικότητα, κατέφθασαν ξαφνικά και απρόσκλητοι, με πολυτελή αυτοκίνητα, άνθρωποι του τουρκικού Προξενείου. Αναμίχθηκαν με το πλήθος αυτοί οι «αφρόκρεμοι» (όπως τους αποκαλούν οι Πομάκοι), οι οποίοι, μετά τις χαιρετούρες, άρχισαν τις ερωτήσεις και τι καταγραφές. Τα μέλη των πολιτιστικών συλλόγων που οργάνωσαν τη γιορτή άρχισαν να δυσανασχετούν, ενώ πολλοί έφυγαν αμέσως από το χώρο, ή γύρισαν το κεφάλι και απαξίωσαν τους νεοφερθέντες. Με την παρουσία του «τίμησε» τη γιορτή και ο ψευδομουφτής Μετέ, στη θέα και μόνο τού οποίου, αποχώρησε το μεγαλύτερο ποσοστό το Πομάκων, και η γιορτή σχεδόν έληξε.

Τότε, εισέβαλαν στο χώρο, μια ομάδα μουσικών από την Τουρκία και μια τραγουδίστρια, οι οποίοι, χωρίς να ρωτήσουν, άρχισαν τους τουρκικούς αμανέδες και τα τσιφτετέλια, εις αντικατάσταση της μουσικής των Πομάκων που απολάμβαναν μέχρι τότε. Οι ελάχιστοι παρευρισκόμενοι γύρισαν την πλάτη στο «μουσικό σχήμα» και η γιορτή ουσιαστικά είχε λήξει. Αναρωτιέστε αν υπήρξαν εκεί άνθρωποι της ελληνικής πολιτείας; Νομίζω ότι η απάντηση είναι αυτονόητη (δυστυχώς).

Ο Τούρκος δημοσιογράφος Engin Ardic γράφει μεταξύ άλλων στην τουρκική εφημερίδα SABAH (3-7-2009): «Αντί να περηφανευόμαστε με τις πόλεις που κατακτήσαμε, ας περηφανευτούμε με αυτές που ιδρύσαμε, αν υπάρχουν. Αλλά δεν υπάρχουν. Όλη η Ανατολή είναι περιοχή με τη βία κατακτημένη…»

Δεν ξέρω αν μέσα σ’ αυτές τις περιοχές για τις οποίες περηφανεύονται οι Τούρκοι εντάσσεται ήδη και η Θράκη. Δεν θέλω να το σχολιάσω προσωπικά, θέλω να το αφήσω στην ώριμη και ανοιχτή κρίση σας…

ΣΧΟΛΙΑ ΠΟΚΑΚΩΝ
Δύο Κόσμοι Αντίθετοι…
«… Διαφέρουμε σε όλα με τους Τούρκους εκτός από την κοινή θρησκεία. … Η ειλικρίνεια, η τιμιότητα, η εργατικότητα και η πραότητα είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα της φυλής μας. Όλες οι εγκυκλοπαίδειες του κόσμου το αναφέρουν… Στην περιοχή μας εδώ δεν γνωρίζουμε τι θα πει εγκληματικότητα. Δεν έχουμε ούτε μια ανθρωποκτονία, ούτε ένα φόνο, ούτε μια ληστεία. Στην Τουρκία τα κεντρικά δελτία ειδήσεων μόνο για φόνους και εγκλήματα αναφέρουν.

»… Απατεώνες, καταχραστές, εγκληματίες του κοινού ποινικού κώδικα εμείς δεν γνωρίζουμε μέχρι σήμερα… Εμείς, αιμομικτικούς γάμους μεταξύ συγγενών δεν έχουμε. Στην Τουρκία όμως, πριν λίγους μήνες, σκοτώθηκαν 43 άτομα από μια οικογένεια, επειδή η ξαδέρφη δεν παντρεύτηκε τον ξάδερφό της. Επίσης, επειδή μια κοπελίτσα έστειλε ένα μήνυμα στο αγόρι της, την έριξαν από τον έκτο όροφο. Και επειδή δεν πέθανε επί τόπου, την μαχαίρωσαν εννιά φορές μέσα στο ασθενοφόρο. Τέτοια πρωτόγνωρη βαρβαρότητα μόνο στην Τουρκία του 21ου αιώνα μπορείς να βρεις. …

»… Εμείς δεν πουλάμε τα κορίτσια μας, ούτε έχουμε το τιορέ, δηλ. δεν θανατώνουμε γυναίκα που έκανε δεσμό και παντρεύτηκε με ξένο χωρίς άδεια των συγγενών της. Στην Τουρκία το έχουν. Η πορνεία, η μαστροπεία και το εμπόριο λευκής σαρκός είναι άγνωστα στην περιοχή μας. Η πολυγαμία έχει εξαλειφθεί από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Όλα τα παραπάνω όμως ισχύουν στη σημερινή Τουρκία.

»… Διατηρούμε τα ήθη και τα έθιμά μας και τη θρησκεία μας, όπως τα έχουμε διδαχθεί. Οι αρετές της φυλής μας συμπίπτουν απόλυτα με τον πολιτισμένο κόσμο και τις ανθρώπινες αξίες. … Τελειώνω με το στίχο ενός ποιητή μας: «Δεν προσκυνώ ξενόχωρη κορώνα, γιατί είναι φτωχική μπροστά στον Παρθενώνα»».

Ιμάμ Αχμέτ, Πομάκος,
κάτοικος Άνω Θέρμων Ξάνθης
Βοηθείστε μας Γιατί Χανόμαστε!
«Νιώθω φόβο για τις πιέσεις που υφίσταμαι από τους ανθρώπους του τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής … Δυστυχώς μια σκληρή ομάδα ανθρώπων που θέλουν να αποκαλούνται ηγέτες της μειονότητας, σε συνεργασία με άλλους παράγοντες της Τουρκίας, δεν μας αφήνουν να εκφράσουμε την εθνοτική μας συνείδηση, να μιλήσουμε τη γλώσσα μας και να τηρήσουμε τις Παραδόσεις μας. Τα πομάκικα τραγούδια έχουν ξεχαστεί στην ελληνική Θράκη…

»… Το τουρκικό Προξενείο, μέσα από ένα πολύ αποτελεσματικό δίκτυο ανθρώπων, απομονώνει τους Πομάκους που ενδιαφέρονται να εκφράσουν τη δική τους εθνοτική συνείδηση… Το περιοδικό Yeni Batu Trakya που εκδίδεται εδώ και 24 χρόνια στην Τουρκία, απειλεί τον άντρα μου, πρόεδρο του Πομακικού Συλλόγου, να του «ξεριζώσει τη γλώσσα», χαρακτηρίζοντάς τον «πράκτορα, προδότη και ανίκανο»…

» … Το 50% των αρθρογράφων του περιοδικού αυτού ασχολείται με την ελληνική Θράκη επαγγελματικά, είναι απόστρατοι της τουρκικής αστυνομίας και του στρατού. … ‘‘Δεν είμαστε Τούρκοι’’, δηλώνουν οι Πομάκοι της Θράκης. … Θα ήθελα να αναφερθώ στην τρομοκρατία και τις απειλές που τα μέλη του συλλόγου μας υφίστανται από τη στιγμή της ίδρυσής του, από τα άτομα που ανέφερα παραπάνω. …

«… Ζητώ εκ μέρους του Συλλόγου τη βοήθεια και την προστασία σας, για να μη χαθεί αυτή η μικρή μουσουλμανική εθνοτική ομάδα, που συνεισφέρει με την παρουσία της στην πολιπολιτισμικότητα της περιοχής …»

Εμινέ Μπουρουτζή,
εκπρόσωπος του πομακικού συλλόγου Ξάνθης
(από ομιλία της τον Απρίλιο του 2008 στις Βρυξέλες,
στη Σύνοδο για τις Μειονότητες)

Αξιοσημείωτα
1. Πομάκοι πηγαίνουν μόνοι τους για προσκύνημα στη Μέκκα, υψώνοντας την ελληνική σημαία. Σήμερα, εκβιαστικά, στο τουρκικό Προξενείο νοικιάζει πούλμαν και τους μεταφέρει.

2. Ο μεγαλοβιομήχανος της Τουρκίας Οσμάν Ορ αγόρασε ένα από τα μεγαλύτερα ακίνητα της Τουρκίας, το εξοχικό συγκρότημα Ερτζάν στην περιοχή του Βοσπόρου, έναντι 17,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Η τράπεζα Finasbank χρηματοδότησε την αγορά. Η αγορά όμως παραλίγο να ακυρωθεί, επειδή η τουρκική τράπεζα έχει αγοραστεί από τη δική μας Εθνική Τράπεζα – ξεσηκώθηκαν στην Τουρκία ακόμη και το Γενικό Επιτελείο Στρατού και η Διεύθυνση Ασφαλείας, μη τυχόν η περιοχή περάσει στους Έλληνες μέσω leasing! Τελικά, ο Τούρκος επιχειρηματίας αγόρασε το ακίνητο μέσω της τουρκικής τράπεζας Ziraat που εδρεύει στην Κομοτηνή (βλέπε ΑΒΑΤΟΝ 91) και είναι απόλυτα έμπιστη στην τουρκική κυβέρνηση. Μίλησε κανείς για οικονομική διείσδυση;

3. «Ελάτε να θαυμάσετε την τουρκική λεβεντιά», αναφέρεται σε αφίσα που αναρτήθηκε σε πολλά σημεία της Θράκης, για να διαφημίσει τους αγώνες τουρκικής πάλης που οργανώνονται κάθε χρόνο σε διάφορα χωριά της Ροδόπης και του Έβρου, με τη στήριξη του Προξενείου.

Η Ζαγάλισα, ο Μετέ, ο Σαρνίτς, το ΚΕ.ΠΟ.ΕΡ. και Άλλα Τινά…
Ο κύριος Μπίμπαση Σεντάτ είναι εκδότης και διευθυντής της πομακικής εφημερίδας Ζαγάλισα που εκδίδεται στην Κομοτηνή. Είναι επίσης ενεργό μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Πομάκων. Μας μίλησε αφειδώς, μέσα από τις προσωπικές του εμπειρίες, για το θέμα μας, μέρος των οποίων παραθέτουμε εδώ:

• Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πομάκων ιδρύθηκε το 2009, από μια μεγάλη ομάδα Πομάκων με καταγωγή και από τους τρεις νομούς της ελληνικής Θράκης. Οι στόχοι του είναι πολιτικοί και πολιτιστικοί και αφορούν την ανάσχεση της πολιτιστικής γενοκτονίας που υφίστανται οι Πομάκοι από τον τουρκικό εθνικισμό που δρα ανενόχλητος και με την ανοχή της πολιτείας στην ελληνική Θράκη. Αυτοί οι σκοποί μάς οδήγησαν στην ίδρυση του Συλλόγου μας, καθώς και το γεγονός ότι θέλαμε να υπάρξει ένας σοβαρός και πολυπληθής σύλλογος που να εκφράζει πραγματικά τους Πομάκους.
• Η εφημερίδα Ζαγάλισα ιδρύθηκε το 1997, με στόχο να συμβάλλει στην αφύπνιση και διάσωση των Πομάκων. Η υποδοχή ήταν θετική από μεγάλο μέρος της κοινωνίας αλλά αρνητική από όσους θέλουν τους Πομάκους εκτουρκισμένους και απαλλαγμένους από την ιστορική τους μνήμη.
Η αλήθεια είναι ότι η εφημερίδα μας έχει ανάγκη να στηριχθεί και από τους Πομάκους αλλά και από τους Χριστιανούς συμπολίτες μας. Για αυτό, όποιος θέλει να μας βοηθήσει, το λιγότερο που μπορεί να κάνει είναι μία συνδρομή προς την εφημερίδα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να συνεχίζουμε να στεκόμαστε στα πόδια μας και να αντιστεκόμαστε στον εκτουρκισμό των ανθρώπων μας.
• Για την καταγωγή των Πομάκων υπάρχουν πολλές και συγκρουόμενες επιστημονικές θεωρίες. Εμείς στηριζόμαστε σε όσα μας λένε οι παππούδες μας οι οποίοι, βασιζόμενοι στις προφορικές μαρτυρίες που πέρασαν από γενιά σε γενιά, πιστεύουν ακράδαντα ότι είμαστε απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
• Ο Τούρκος πρόξενος έχει αναπτύξει μια έντονη δραστηριότητα με σκοπό τον εκτουρκισμό των Πομάκων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα πομακικά πανηγύρια του Ακρίτα και του Χίλια που έχουν πλέον εκτουρκιστεί πλήρως. Εν τω μεταξύ, οι Τούρκοι έχουν οικειοποιηθεί το σύνολο του λαϊκού πολιτισμού των Πομάκων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι παραδοσιακές πομακικές φορεσιές και η πομακική αρχιτεκτονική, που παρουσιάζονται σήμερα ως «τουρκικές».
• Οι Έλληνες Πομάκοι, μέσα στο ελληνικό κράτος, σήμερα, δεν έχουν τη δυνατότητα να αυτο-προσδιορίζονται ως Πομάκοι. Για την κατάσταση αυτή, δύο είναι οι αιτίες: η πρώτη έχει να κάνει με τον τουρκικό παράγοντα, και πιο συγκεκριμένα, με την καταπίεση και την πολιτισμική γενοκτονία που διεξάγει εις βάρος των ανθρώπων μας.
Η δεύτερη αιτία αφορά στον ελληνικό παράγοντα που, αφενός αδιαφορεί για τα παραπάνω, αφετέρου συμμετέχει εμμέσως σε αυτά, επειδή στηρίζει τον τουρκικό εθνικισμό μέσα από τους μηχανισμούς του πελατειακού-κομματικού συστήματος.
Ένα από τα πολλά παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι ότι ποτέ κανένας Νομάρχης της Ξάνθης και της Ροδόπης δεν κάλεσε έναν πομακικό σύλλογο σε κάποια εκδήλωσή του, και ποτέ ο ίδιος δεν παρέστη σε εκδήλωση πομακικού συλλόγου.
• Ο τουρκοµουφτής Αχµέτ Μετέ στο ποµακικό χωριό Μελίβοια της ορεινής Ξάνθης, στις 19 Απριλίου, παρουσία του Τούρκου υποπροξένου Κοµοτηνής Ονούρ Εκρέν, είπε μεταξύ άλλων: «Πρέπει να είµαστε ενωµένοι έναντι των κινδύνων που µας περικυκλώνουν. Ακούµε ότι στα ορεινά χωριά πρόκειται να ιδρυθεί νέος ελληνοποµάκικος σύλλογος. Γιατί; Γιατί θέλουν να µας διαιρέσουν. Αυτοί κάνουν τη δουλειά τους. Όµως ό,τι γίνεται, γίνεται και μέσα από µας. Κάποιοι από εµάς, κάποιοι πουληµένοι προδότες, γίνονται όργανά τους κι εµείς εξαιτίας τους γινόµαστε θύµατα καταπίεσης. Αυτοί οι σύλλογοι των ελληνοποµάκων προσπαθούν να δείξουν στους διπλωµάτες που έρχονται από την Αµερική και την Ευρώπη ότι είµαστε Ποµάκοι». Θέλω να επισημάνω ότι επειδή οι δηλώσεις αυτές έγιναν παρουσία του υποπροξένου, αυτός έπρεπε να είχε απελαθεί, γιατί αυτό που έγινε αποτελεί ωμή παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας μας. Οι απόψεις του Μετέ είναι απόψεις γενοκτόνων. Επειδή όμως δεν μπορεί να εξολοθρεύσει με φυσικό τρόπο τους Πομάκους, τους εξολοθρεύει πολιτισμικά. Είναι βέβαιο ότι αυτοί οι γενοκτόνοι ενοχλούνται από την αφύπνιση των Πομάκων.
• Υπάρχει το πάγιο και σταθερό αίτημα για δημιουργία δημόσιων «ελληνικών» σχολείων στα Πομακοχώρια, όμως το ελληνικό κράτος αδιαφορεί και συνεχίζει να σιγοντάρει τον εκτουρκισμό των Πομάκων.
• Μεγάλο σκάνδαλο αποτελεί η εκλογή των ψευδομουφτήδων. Αυτά κανονικά είναι καθορισμένα με νόμους του ελληνικού κράτους, αλλά η Τουρκία θέλει να επιβάλλει τους δικούς της ανθρώπους. Στην Τουρκία, οι μουφτήδες δεν εκλέγονται αλλά διορίζονται από το κράτος. Εδώ όμως θέλει να εκλέγονται. Πρόκειται για πολιτική αθλιότητα. Από το προξενείο, τρομοκρατούν χρησιμοποιώντας τη θρησκεία μας. Σε κοινωνικό επίπεδο χρησιμοποιούν τον κοινωνικό αποκλεισμό, την ψυχολογική βία, τον οικονομικό αποκλεισμό.
• Έχουμε πληροφορηθεί ότι ο Τούρκος πρόξενος σε εγκαίνια καταστημάτων χαρίζει κάδρα με προσωπογραφίες του Κεμάλ και άρα εγκαινιάζει και προωθεί αυτήν την πολιτική των αναρτήσεων του σφαγέα των λαών της Ανατολής Μουσταφά Κεμάλ.
• Κορυφαίες προσπάθειες στον αγώνα μας αποτελούν η ίδρυση του Κέντρου Πομακικών Ερευνών (ΚΕ.ΠΟ.ΕΡ.) το 1996, του πρώτου επίσημου θεσμού των Πομάκων από την εποχή που απελευθερώθηκε η ελληνική Θράκη, επίσης η έκδοση της εφημερίδας Ζαγάλισα και στη συνέχεια η ίδρυση συλλόγων όπως του Πανελληνίου Συλλόγου Πομάκων.
Εμείς ζητάμε την αναγνώριση του δικαιώματός μας να μην υφιστάμεθα θεσμοθετημένη γενοκτονία μέσα στα μειονοτικά σχολεία, όπου υποχρεωτικά διδασκόμαστε την τουρκική γλώσσα. Επίσης, ζητάμε να μην ομαδοποιούμαστε θεσμικά μέσα στον απαράδεκτο όρο μειονότητα μαζί με τουρκόφρονες και Ρωμά.

• Ακόμα, ζητάμε το ποσοστό εισαγωγής 0,5 στα πανεπιστήμια ή στη δημόσια διοίκηση, που ισχύει για το σύνολο των Μουσουλμάνων, να εξειδικευτεί και να γίνει 0,3 για τους Πομάκους και το υπόλοιπο 0,2 για τουρκόφρονες και Ρωμά, ώστε να αντανακλάται στα ποσοστά αυτά η πραγματική πληθυσμιακή αναλογία των ετερογενών Μουσουλμάνων της ελληνικής Θράκης.

Πηγή: Περιοδικό «Άβατον» και http://kostasxan.blogspot.com/2009/11/blog-post_5295.html, 06.11.2009

* Η Μαρία Σταματιάδου γεννήθηκε στην Κομοτηνή και από 1987 ζει μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και είναι δικηγόρος με ειδίκευση στο Ποινικό Δίκαιο. Στα φοιτητικά της χρόνια υπήρξε παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών και δημοσίευσε δοκίμια σε διάφορα εναλλακτικά έντυπα. Ακόμη σπούδασε θέατρο και συμμετείχε σε θεατρικά σχήματα. Παράλληλα με τις σπουδές της ασχολήθηκε με την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας, με τη θρησκειολογία και τη φιλοσοφία. Σήμερα, εκτός από τη δικηγορία, ασχολείται με τη συγγραφή και επιμέλεια βιβλίων.

της Μαρίας Σταματιάδου*