Ο χώρος της Ελλάδας – Χώρος Ανθρωποποιήσεως

Άρης Ν. Πουλιανός

     Με την ευκαιρία της βράβευσης του Α.Ν. Πουλιανού αναδημοσιεύουμε από το όργανο του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος Σ.Α.Φ.Ε.Σ.-τατα (Έτος 4ο, αρ. φύλ. 15, Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2002), από την εκδήλωση τιμής προς τον καθηγητή κ. Άρη Ν. Πουλιανό, της 26.2.2002, σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος, την περίληψη της ομιλίας του Καθηγητή Ανθρωπολογίας κ. Άρη Ν. Πουλιανού Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΧΩΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΠΟΙΗΣΕΩΣ.
     Την προσφώνηση έκανε ο Καθηγητής κ. Μιχαήλ Δεκλερής, Πρόεδρος του Επιμελητηρίου και Βιωσιμότητος, πρώην Πρόεδρος του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας.
     Ακολουθεί η περίληψη της ομιλίας του Α.Ν. Πουλιανού, όπως δημοσιεύθηκε στο ανωτέρο όργανο.

     Με τις ανθρωπολογικές μας έρευνες 50 ετών και πλέον, φθάσαμε στο συμπέρασμα ότι στην Ν.Α. άκρη της Ευρώπης, που την ονομάζουμε σήμερα Ελλάδα, και κατά μήκος όλου του Αιγαίου Πελάγους, σχηματίστηκε ένα νέο είδος επί της γης, το ανθρώπινο είδος (…) Η μέθοδος που ακολούθησα ήταν η Γεωγραφική Διαφοροποίηση των Ανθρωπολογικών Γνωρισμάτων, η πιο δόκιμη μέθοδος μέχρι σήμερα (…)

     (…) Στην Ελλάδα παρατηρούνται δύο κύριοι ανθρωπολογικοί τύποι: ο Ηπειρωτικός και ο Αιγαιακός. Ο Στεριανός και ο Θαλασσινός. Ο πρώτος ξαπλώνεται στην Πίνδο, και ο δεύτερος σ’ όλα τα παράλια, συμπεριλαμβανομένου και του τμήματος της Δυτικής Μικράς Ασίας, που σήμερα έχει τουρκέψει. Και οι δύο τύποι έχουν κοινή καταγωγή από τον καιρό του Αρχανθρώπου, οι οποίοι αργότερα, με το σχηματισμό των φυλών και των ανθρωπολογικών τύπων μετεξελίχθηκαν στους σημερινούς κατοίκους. Οι φαινότυποι έχουν δηλ. κοινό Γονότυπο, επομένως και κοινή καταγωγή, άρα συγγενικούς δεσμούς, στενούς – κοινώς – δεσμούς αίματος.

     Οι ανθρωπολογικοί αυτοί τύποι ανεπτύχθησαν και μέσα στα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη, δηλαδή, οι ανθρωπολογικοί τύποι της Ελλάδος δεν συμπίπτουν με τα κρατικά σύνορα, αλλά συναντώνται και πέραν των ορίων της πατρίδος. Από τον Δούναβη μέχρι και τη Γαύδο – Κρήτη. Από το Αφιόν Καρά Χισάρ μέχρι την Αδριατική. Τα κρανία του Τσατάλ – Χουγιούκ στην Ανατολία – της εποχής του Τρωικού Πολέμου – είναι τα ίδια με τα κρανία των σημερινών Θρακών και νησιωτών μας. Γι αυτό το πιο σωστό συμπέρασμα για τον Τρωικό Πόλεμο είναι ότι είναι ο Πρώτος Εμφύλιος πόλεμος των Ελλήνων.

     Η διακήρυξη της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος στην οποία αναφέρομαι, διακηρύσσει την τεκμηριωμένη με έγκυρα ανθρωπολογικά επιχειρήματα επιστημονική αλήθεια ότι οι λαοί των Βαλκανίων έχουν κοινή ανθρωπολογική καταγωγή και στενούς συγγενικούς δεσμούς μεταξύ τους. Οι διαφορές που παρουσιάζονται στη Θρησκεία, τη Γλώσσα και τις Παραδόσεις τους, είναι μόνο επιφανειακές και δεν μεταβάλλουν το ανωτέρω συμπέρασμα (…)

     Οι Βαλκάνιοι έχουν λοιπόν κοινή καταγωγή, αλλά κάποτε είχαν και κοινή γλώσσα: την ελληνική. Αυτό αποδεικνύουν τα ελληνικά των Σαρακατσαναίων της Πίνδου, της αρχαιότερης φυλετικής ομάδας στην Ευρώπη. Άπλωσαν οι Αρχάνθρωποι σ’ όλη την Ευρώπη και σιγά – σιγά απέκτησαν σε κάθε βουνό και κάθε κάμπο τη δική τους ντοπιολαλιά. Έτσι απέκτησε η Ευρώπη αυτή τη Βαβυλωνία των γλωσσών που παρατηρούμε σήμερα. Αλλά όλες αυτές οι γλώσσες είχαν κοινή ρίζα – την Ελληνική. Αυτή είναι η κοινή γλώσσα των Ευρωπαίων, κι όχι η λεγομένη Ινδοευρωπαϊκή, στην οποία κατατάσσουν οι γλωσσολόγοι και την Ελληνική. Και μάλιστα, όπως ισχυρίζονται, ήρθε η ελληνική από τη Βαλτική και εξελλήνισε τους Προέλληνες. Δεν υπάρχουν Προέλληνες και ελληνικά ομιλούντες νεώτεροι. Αυτή τη θεωρία της Ινδοευρωπαϊκής μας την επέβαλαν οι σπουδασμένοι στη Δύση. Και μάλιστα χρονολογικά την τοποθετούν στην 4η χιλιετηρίδα π.Χ. δηλαδή στην Υστερονεολιθική εποχή. Κι ερωτώ: Δεν υπήρχαν άνθρωποι πριν το 4000, και δεν μίλαγαν, δεν συνεννοούντο μεταξύ των;

     Όντως την 4η χιλιετηρίδα υπήρξαν μετακινήσεις λαών στην Κεντρική Ευρώπη. Αυτό διαπιστώνεται παλαιο-ανθρωπολογικώς. Αλλά η προ-έκταση της ύπαρξης κοινής Ινδοευρωπαϊκής γλώσσας δεν ευσταθεί.

     Η γλώσσα είναι ένα από τα στοιχεία που καθορίζουν την εθνότητα. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι που μιλάνε την ίδια γλώσσα ανήκουν πάντα στην ίδια φυλή ή στον ίδιο ανθρωπολογικό τύπο. Γι αυτό πρέπει να ξεχωρίζουμε την έννοια «έθνος» από την έννοια «φυλή» – ράτσα. Τα διάφορα ελληνικά φύλα – Ίωνες, Αιολείς, Δωριείς, κ.λπ. – είχαν κοινή καταγωγή και φυλετική και γλωσσική. Διαφοροποιήσεις ενδοφυλετικές και ενδογλωσσικές υπήρχαν και διαρκώς σχηματίζονται. Δεν είναι ορθό ότι οι Πελασγοί είναι οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Ελλάδας, δηλ. οι κάτοικοι της νεολιθικής εποχής. Η Ελλάς ήταν και νωρίτερα κατοικημένη και πάντοτε. Υπάρχουν άφθονα πλέον ανθρωπολογικά στοιχεία και παλαιοανθρωπολογικά ευρήματα που το αποδεικνύουν. Κι έτσι αποχαιρετίστε τους Πελασγούς κ.λ. λαούς.

     Η παραδοχή Προελλήνων και Ελλήνων στάθηκε τροχοπέδη σε θέματα γλωσσολογικά. Ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα, όπου το ελληνικό αλφάβητο το κήρυξαν φοινικικής καταγωγής. Ευτυχώς ήρθε ο Βούλγαρος γλωσσολόγος Βλ. Γκεωργκίεφ και απέδειξε ότι η φοινικική γραφή είναι κρητικής καταγωγής…

     Και τώρα οι γλωσσολόγοι του κόσμου πρέπει να αναθεωρήσουν όλες τις θεωρίες περί καταγωγής της γλώσσας…

     Ο Αρχάνθρωπος των Πετραλώνων είχε έναρθρο λόγο. Αυτό το αποδείξαμε ακόμη και από το 1977 (…) Πέραν της ανακάλυψης της αρχαιότερης φωτιάς στη γη και του αρχαιότερου πολιτισμού – ότι ο Αρχάνθρωπος διέθετε λόγο είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα των ανασκαφών μας. Επομένως, οι γλωσσολόγοι του κόσμου πρέπει ν’ αρχίζουν τις μελέτες τους από τον Αρχάνθρωπο…

     Το όλο θέμα των σχέσεων ανθρωπολογικών τύπων και γλωσσικών ομάδων πρέπει να ερευνηθεί, αν και η έλλειψη οποιασδήποτε εσωτερικής σχέσης μεταξύ φυλής και γλώσσας είναι ολοφάνερη.

     Το παράδειγμα με τους Βούλγαρους που ανήκουν φυλετικά στον Αιγαιακό τύπο, μιλάνε σλαβικά, φέρουν το εθνώνυμο «βούλγαροι» που είναι άσχετο και προς το φυλετικό τύπο και προς τη γλώσσα, δείχνει την έλλειψη οποιασδήποτε αιτιακής εξάρτησης της γλώσσας από τη ράτσα. Κι αυτό δεν αντιφάσκει στο ότι σε μερικές περιπτώσεις βλέπουμε να υπάρχει «ιστορική σχέση» μεταξύ γλώσσας και φυλετικού τύπου.

     Από τα παραπάνω βγαίνει ακόμη το συμπέρασμα ότι μια γλώσσα ή ένας πολιτισμός μπορούν να μεταδοθούν χωρίς ταυτόχρονη εξάπλωση του ανθρωπολογικού τύπου. Οι ανθρωπολογικοί τύποι όμως ποτέ δεν εξαπλώνονται χωρίς να φέρουν μαζί τους ορισμένη γλώσσα και ορισμένο πολιτισμό. Όσο όμως κανείς προχωρεί στο απώτερο παρελθόν της ανθρωπότητας, η διάσταση αυτή (δηλ. ανθρωπολογικού τύπου και γλώσσας) πρέπει να ελαττώνεται και να φτάνει σε σημείο σχεδόν πλήρους σύμπτωσης γλώσσας και φυλής. Αλλά αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την ανθρωπολογική μελέτη της καταγωγής των λαών (…)

     Η πεποίθηση ότι στο Σπήλαιο Πετραλώνων και στα 34 στρώματα, ζούσε το ίδιο είδος ανθρώπου με τον ίδιο πολιτισμό, μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι δεν είχε έρθει από την Αφρική όπως διδάσκουν σήμερα όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου, αλλά ότι ήταν αυτόχθων.

     Έτσι, βγήκαμε έξω απ’ τη σπηλιά και αρχίσαμε να ψάχνουμε για τους προγόνους των Αρχανθρώπων. Τη δεκαετία του ’70 είχαμε βρει τα πρώτα τους εργαλεία: λίθινα και οστέινα στην περιοχή της Νέας Τρίγλιας Χαλκιδικής. Τη δεκαετία του 2000 βρήκαμε και τα πρώτα πλήρως απολιθωμένα οστά του πρώτου Όρθιου Ανθρώπου επί της Γης μέχρι Σήμερα, τον οποίο ονομάσαμε Homo erectus trilliensis.

     Μέχρι τώρα έχουμε βρει εκατοντάδες εργαλείων του – λίθινα και οστέινα – και 7 άτομα όρθιων trilliensis. Εάν υπήρχαν χρήματα θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε ανασκαφές σε μεγάλη κλίμακα και να αποκαλύψουμε πολλά ακόμη υπολείμματα. Γνωρίζουμε ήδη μετά βεβαιότητας πότε πρωτοστέκεται όρθιος ο άνθρωπος επί της γης: η περίοδος αυτή είναι το Ανώτερο Μειόκαινο, το οποίο και ονομάσαμε ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ. Αυτό έχει ηλικία 11-12 εκατομμυρίων ετών. Η χρονολόγησή του έγινε γεωλογικώς και στρωματογραφικώς, αλλά και παλαιομαγνητικώς στις ΗΠΑ – Ινστιτούτο Γης, της Νότιας Καρολίνας (…)

     (…) Η σημασία της ανεύρεσης των αρχαιοτέρων ανθρώπων στη γη μας μέχρι σήμερα, εδώ στην Ελλάδα περνάει κάθε προηγούμενη παλαιο-ανθρωπολογική ανεύρεση. Το Αιγαίο αναδεικνύεται σε κοιτίδα του ανθρωπίνου είδους. Από το βόρειο μέρος του, τη Χαλκιδική ως το νότιο, κι από το Ιόνιο ως την Ανατολή, από αυτήν την περιοχή εκπορεύεται και απλώνεται ο άνθρωπος σ’ όλον τον παλαιό κόσμο. Δηλαδή από ένα κέντρο. Ο Μονοκεντρισμός πλέον επικρατεί σαν θεωρία και σαν φιλοσοφία. Έχει πλέον τη δυνατότητα το νέο βιολογικό είδος να προσαρμοστεί σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης. Το γεγονός αυτό επιτρέπει μια Βιολογική Γενίκευση: όλα τα είδη που εμφανίζονται γεννιούνται σ’ ένα κέντρο και μόνο. Από κει και πέρα εξαπλώνονται και προσαρμόζονται αναλόγως: κι ο ιπποπόταμος και οι φάλαινες.

     Ο άνθρωπος απεδείχθη ο πλέον προσαρμοστικός με τη δημιουργία των φυλών του, ακόμη από το Πλειόκαινο. Σταθεροποιείται πλέον στο τέλος του Πλειστοκαίνου οπότε και ελαττούται η Φυσική Επιλογή, ή και μηδενίζεται.

     Αυτή η πορεία προκαθορίζει και το Μέλλον του Ανθρώπου. Πόσο θα αντέξει, ή μάλλον πόσο θα διαρκέσει στο περιβάλλον που ζούμε και τι κάνουμε εμείς για να το συντηρήσουμε ως είδος, εφ’ όσον μας ενδιαφέρει να επιβιώσουμε κι όχι να αυτοκτονήσουμε.

     Σήμερα για μένα το ερώτημα το πιο επίμονο είναι πόσο διήρκεσε το Προανθρώπινο Στάδιο.

     Θεωρητικά πιστεύω ότι διήρκεσε 4-5 εκατομμύρια χρόνια. Τότε έχουμε τις μεγάλες εκρήξεις στο Αιγαίο: Ηφαιστείων, καταποντισμών, περίπου πριν 16 εκατομμύρια χρόνια. Υπάρχουν ήδη οι Ανώτεροι Πριμάτοι οι οποίοι διαβιούν κυρίως στα δέντρα. Με την ανάφλεξη του περιβάλλοντος μένουν χωρίς «στέγη» και υποχρεούνται να βαδίσουν όρθιοι επί της γης. Τέκνο της Ανάγκης, λοιπόν, ο Άνθρωπος. Όμως, ώριμο τέκνο που προετοίμαζε η φύση την όρθια παρουσία του για αρκετό διάστημα. Μέχρις ότου επήλθε η ποιοτική αλλαγή. Το πέρασμα από τη ζωώδη κατάσταση στην ανθρώπινη εγένετο με κβαντικό άλμα, δηλ. με την απότομη μεταβολή της κατάστασης ενός συστήματος σε μια άλλη, συσσωρευμένη ποσοτική ενέργεια, που με τις ανάλογες βαρυτικές κβαντικές αλληλεπιδράσεις του βαρυτικού πεδίου – έχουμε νέα μορφή οργάνωσης ύλης (ύλη ο άνθρωπος).

     Προφανώς αυτή ήταν η ίδια η κοινή διαδικασία για την εμφάνιση της ζωής στη γη, για όλα τα είδη – φυτικά και ζωικά. Επιτρέψτε μου μια προεκτίμηση του θέματος για τα επόμενα – μακρινά – χρόνια. Στις διεργασίες της ύλης δεν υπάρχει αρχή και τέλος. Κι έτσι, παρακαλώ μην με ερωτήσετε Μετά τον Άνθρωπο. Τι; Είναι το μόνο που μπορώ να ισχυριστώ προς ώρας. Ίσως μόνο να έγκειται στη συνέχιση της ύπαρξης του ανθρώπου για άλλα 15 εκατομμύρια χρόνια, όχι περισσότερα πάντως. Έχουμε αρκετό καιρό στη διάθεσή μας μέχρι να καθορίσουμε ποιο νέο είδος και πότε θα μπορούσε να μας διαδεχθεί.

     Για την ώρα ένα έχουμε να σκεφθούμε σοβαρά. Πως εδώ στην Ελλάδα γεννήθηκε ο Αρχάνθρωπος και όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουν αυτό το γεγονός όλοι οι Ευρωπαίοι, τόσο πιο γρήγορα θα συσπειρωθούν και θα μπορέσουν να διευθετήσουν τα του οίκου τους, χωρίς να επιτρέπουν την ποδηγέτησή τους από ξένες δυνάμεις.

Απ’ το βιβλίο: Άρης Ν. Πουλιανός, Η προέλευση των Ελλήνων, Βιβλιοθήκη της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος Αρ.15