Ο Ρωμιός και ο χαρακτήρας του

Πέντε Ρωμιοί δέκα γνώμες

(λαϊκή παροιμία)

Γράφει ο Ερανιστής

               Ως χαρακτήρας ορίζεται το στοιχείο που αποτελεί το ιδιαίτερο και ουσιαστικό γνώρισμα ενός ανθρώπου, πράγματος ή αφηρημένου ουσιαστικού και που το κάνει να διακρίνεται από τα όμοιά του. Στην τρέχουσα ψυχολογία, χαρακτήρας λέγεται το σύνολο των έμφυτων ιδιοτήτων και των μορφών συμπεριφοράς με τις οποίες ο άνθρωπος εκφράζει τον τρόπο της ύπαρξής του και αντιδρά στα ερεθίσματα του εξωτερικού κόσμου· ο χαρακτήρας μπορεί να είναι εξωστρεφής  ή εσωστρεφής, ψυχρός, θερμός, ορμητικός, πράος, δυνατός  ή αδύνατος κ.τ.τ. O χαρακτήρας των λαών, όποιοι κι αν είναι οι λόγοι που τον διαμόρφωσαν έτσι ή αλλιώς, είναι σημαντικός ιστορικός παράγοντας. Κάθε συγγραφέας, είτε το δηλώνει ρητά είτε όχι, εφόσον γράφει για τις πράξεις ατόμων ή λαών (για ατομικά ή συλλογικά υποκείμενα δηλαδή), είναι σχεδόν αναγκασμένος να έχει μια θεωρία για «τον» άνθρωπο και τα κίνητρα της δράσης του. Αν η δειλία λ.χ. ή το θάρρος είναι προφανή ανθρώπινα χαρακτηριστικά, μπορούμε άραγε να τεκμηριώσουμε ότι ανάλογα γνωρίσματα παρατηρούνται αυξημένα ή μειωμένα σε κάποιο συγκεκριμένο λαό, σε κάποια συγκεκριμένη περίοδο της ιστορίας του; Ή έχουμε να κάνουμε με ένα σύνολο προκαταλήψεων και κάθε απόπειρα για μια κάπως σοβαρή ιστορική προσέγγιση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία; Αναμφίβολα το όποιο ήθος των Ελλήνων του 1821 έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έκβαση του επαναστατικού πολέμου. Ο σπουδαίος Κλαούζεβιτς σημειώνει: «Το στοιχείο μέσα στο οποίο κινούνται οι δραστηριότητες του πολέμου είναι ο κίνδυνος· ποια είναι μέσα στον κίνδυνο η ανώτερη ψυχική δύναμη; είναι το θάρρος […] η ανδρεία, η πίστη στην επιτυχία, η τόλμη και η ευθαρσία δεν είναι παρά εκδηλώσεις του θάρρους, κι όλες αυτές οι ψυχικές τάσεις αναζητούν το συμπτωματικό, που είναι το στοιχείο τους. Αν λοιπόν ο πόλεμος με την παρεμβολή του τυχαίου μετατρέπεται σε χαρτοπαίγνιο, όποιος γνωρίζει το χαρακτήρα φίλων και εχθρών παίζει με μεγαλύτερες πιθανότητες να νικήσει.» 

Η μάχη του Κομποτίου. Πίνακας του Παναγιώτη Ζωγράφου

     Στο σημερινό σημείωμα θα αφήσουμε προς το παρόν στην άκρη τα δύσκολα μεθοδολογικά ερωτήματα και θα δούμε πώς είδαν τους Έλληνες ή αλλιώς τους Ρωμιούς δύο αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους συγγραφείς, ο Άγγλος ιστορικός  Γεώργιος Φίνλεϊ και ο ποιητής  Αργύρης Εφταλιώτης. Ο πρώτος,  ιστορικός σοβαρού διαμετρήματος με πανεπιστημιακές σπουδές, πολέμησε αρχικά ως εθελοντής ναύτης στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, έζησε για πολλά χρόνια στην Ελλάδα και θεωρείται τουλάχιστον αυστηρός στις κρίσεις του για τους Έλληνες. (Ο Παπαδιαμάντης που τον μετέφρασε νομίζω γενικώς συμφωνεί με τις εκτιμήσεις του, αυτή είναι όμως μια άλλη ωραία ιστορία) Στην εισαγωγή του τόμου για την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης διαβάζουμε:

      «Eφ’ όσον τα γράμματα και η τέχνη των αρχαίων Ελλήνων εξακολουθούν να τρέφωσι τους λογίους και να εμπνέωσι τους καλλιτέχνας, η Ελλάς οφείλει να είνε αντικείμενον ενδιαφέροντος εις τα καλλιεργημένα πνεύματα. Αλλά και των νεωτέρων Ελλήνων η πολιτική ιστορία δεν είνε αναξία προσοχής. Η σημασία της Ελληνικής φυλής εις την πρόοδον του Ευρωπαϊκοί πολιτισμού δεν πρέπει να μετρήται διά της αριθμητικής δυνάμεώς της, αλλά δια της κοινωνικής και θρησκευτικής επιρροής της εν τη Ανατολή. Αλλά και γεωγραφικώς οι Έλληνες κατέχουσι τόσον ευρείαν έκτασιν παραθαλασσίας, και αι χώραι εν αις οικούσιν είνε τόσον αραιώς κατωκημέναι, ώστε έχουσιν ευρύν χώρον να πολλαπλασιασθώσι και αποτελέσωσι πολυάριθμον έθνος. Το γε νυν η επιρροή των εκτείνεται πολύ πέραν των εδαφών των κατεχομένων υπό της φυλής των διότι Έλληνες ιερείς και Έλληνες διδάσκαλοι μετέδωκαν την γλώσσαν και τας ιδέας των εις το μεγαλείτερον μέρος των ευπαιδεύτων τάξεων μεταξύ του χριστιανικού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Τουρκίας. Κατέστησαν ούτω οι αντιπρόσωποι της Ανατολικής Χριστιανοσύνης, και έταξαν εαυτούς προέχοντας αντιπάλους προς τους κατακτητάς των, τους Οθωμανούς Τούρκους, οίτινες επέδραμον την Ευρώπην ως απόστολοι της θρησκείας του Μωάμεθ.» (Μετάφραση: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης).

Ζυγός ξένου έθνους

Η σημαία των Ψαρών κατά την Ελληνική Επανάσταση 1821

     Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Έλληνες πάντοτε έβλεπαν την οθωμανική κυριαρχία ως ζυγόν ξένου έθνους και εχθρικής θρησκείας και η αντίσταση τους, αργά ή γρήγορα θα οδηγούσε στην ελευθερία ή στο θάνατο:

«Οι Έλληνες, καθ’ όλον τον χρόνον της υποταγής των εις τον ζυγόν ξένου έθνους και εχθρικής θρησκείας, ουδέποτε ελησμόνησαν ότι η γη την οποίαν κατώκουν ήτο γη των πατέρων των και ο ανταγωνισμός των προς τους αλλοφύλους δέσποτας, κατά την ώραν και της ευτελεστάτης δουλείας των, ήτο οιωνός προαναγγέλλων ότι η αντίστασίς των έμελλεν απολήξη εις καταστροφήν ή εις απελευθέρωσιν.»

          Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Άγγλος φιλλέληνας γνωρίζει όσο ελάχιστοι την πολιτική και οικονομική κατάσταση του νεοσύστατου κράτους. (Ο ενδιαφέρων αυτοβιογραφικός τόμος της Ιστορίας του παραμένει ανέκδοτος και αμετάφραστος στα Ελληνικά). Για την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας μάλιστα εξέδωσε ειδικό συγγράμμα( 1836, Δοκίμιο στις τραπεζικές αρχές, εφαρμοστέες υπό του Ελληνικού κράτους, βλ. και Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο φοίνικας και η νομισματική πολιτική του νεοελληνικού κράτους), ενώ  εργάστηκε προσωπικά για τη διάδοση νέων καλλιεργητικών μεθόδων και διατηρούσε ιδιόκτητες εκτάσεις γης  στην περιοχή της Αττικής. Σύμφωνα με τον Σκωτσέζικης καταγωγής ιστορικό, το νέο ελληνικό κράτος πληρούσε τις βασικές προϋποθέσεις, ώστε να αναπτυχθεί γρήγορα, να αυξήσει την γεωργική παραγωγή, να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης του αραιοκατοικημένου αλλά ακμαίου αγροτοκτηνοτροφικού πληθυσμού και να προσελκύσει χιλιάδες αλύτρωτους Έλληνες που ζούσαν στα όρια της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ανάμεσα σε πολλά άλλα, ο Φίνλεϊ τεκμηριώνει αναλυτικά την εκτίμηση ότι ο φόρος της έγγειας ιδιοκτησίας και οι εισφορές επί της αγροτικής παραγωγής, με όποιον τρόπο κι αν εφαρμόστηκαν μέχρι τότε, είχαν καταστροφικά αποτελέσματα για τα ήθη του πληθυσμού και για την οικονομία του νεοσύστατου κράτους. Την περίοδο του Όθωνα, προτείνει ξεκάθαρα να καταργηθεί εντελώς η εισφορά επί των προϊόντων και της ιδιοκτησίας γης και να αφεθούν οι φιλόπονοι αγρότες να καλλιεργήσουν ήσυχοι τα κτήματά τους. Η ριζοσπαστική αυτή κίνηση, θα έφερνε γρήγορη αύξηση της πρωτογενούς παραγωγής, θα βελτίωνε την ποιότητα των αγαθών, θα απάλλασσε τον αγροτικό κόσμο από το βραχνά των κατά κανόνα διεφθαρμένων φοροεισπρακτόρων και βεβαίως θα εξασφάλιζε σημαντικά έσοδα στο κράτος από την εμπορική κίνηση, την εισαγωγή αποδοτικότερων καλλιεργητικών μεθόδων, τον εκσυγχρονισμό των τεχνικών μέσων και την αύξηση του πραγματικού πλούτου της χώρας. (Είναι δε εκπληκτικό, μετά από σχεδόν δύο αιώνες εθνικής ανεξαρτησίας, η Ελλάδα να αντιμετωπίζει παρόμοια διαρθρωτικά προβλήματα στον αγροτικό τομέα. Τηρουμένων των αναλογιών – αν και η τεχνολογία έχει προχωρήσει σε ασύλληπτα επίπεδα και δυνατότητες – η γη μένει ανεκμετάλλευτη, η χώρα είναι και σήμερα δημογραφικά αδύναμη ενώ σημαντική μερίδα του αγροτικού κόσμου είναι άσχημα μπλεγμένη στα φορολογικά και πιστωτικά δίχτυα του κράτους και των τραπεζών. Η Ελλάδα, το έτος 2013, δεν έχει διατροφική επάρκεια)

            Αν λοιπόν ο εθνικός ή τοπικός χαρακτήρας, οι συνήθεις και οι συμπεριφορές  ενός λαού καθορίζονται αποφασιστικά από την κοινωνική θέση, τις επαγγελματικές ασχολίες και από όλα αυτά που ονομάζονται με δυο λέξεις ιστορικές συνθήκες, έχει σημασία να εξετάσουμε με ποιους τρόπους εντάχθηκαν οι Έλληνες στο πλαίσιο του οθωμανικού κοινωνικού σχηματισμού. Ποιος είναι λοιπόν ο Ρωμιός; Οι ξένοι περιηγητές δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Ζούσαν οι ραγιάδες με διαρκή φόβο για τη ζωή, την τιμή και την περιουσία τους; απολάμβαναν την περίφημη θρησκευτική ελευθερία που παρείχε ο σουλτάνος και σε ποιο βαθμό; Γράφει ο Φίνλεϊ σχετικά: «Η μαρτυρία των περιηγητών ήτο εκτάκτως ασύμφωνος· οι μεν παρίστων τους Έλληνας ως πάσχοντας αφορήτους καταπιέσεις, ως ζώντας εν διηνεκεί φόβω περί της ζωής των ή περί δημεύσεως της ιδιοκτησίας τους, οι δε εβεβαίουν ότι ουδείς λαός εν Ευρώπη τόσον ελαφρώς εφορολογείτο και εις τόσον ολίγα βάρη υπέκειτο. Ελέγετο ότι απήλαυον βαθμόν θρησκευτικής ελευθερίας, τον όποιον θα ηδύναντο να φθονώσιν οι εν Ιρλανδία Καθολικοί και ότι είχον αμεσωτέραν εξουσίαν εις τα της δημοτικής διοικήσεως ή όσην οι Γάλλοι πολίται εις τους δήμους των.» Η κατάσταση των Ελλήνων, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, παρουσιάζει πολλές ανωμαλίες, είναι δηλαδή εξαιρετικά διαφοροποιημένη, για πολλούς λόγους: «Η Γραικική Εκκλησία ήτο γνωστόν ότι κατείχε μέγαν πλούτον και μεγάλην πολιτικήν επιρροήν ανά την Τουρκίαν·  οι Έλληνες εξήσκουν κυριαρχικήν δύναμιν εν Βλαχία και Μολδαβία, και ηρύοντο μεγάλα κέρδη εκ της διαφθοράς της υπαρχούσης εις πάντα κλάδον της Οθωμανικής διοικήσεως εν Κωνσταντινουπόλει. Οι προύχοντες της Ελλάδος συνέλεγον το μεγαλείτερον μέρος των σουλτανικών προσόδων εν Ευρώπη·  και αι Ελληνικαί δημογεροντίαι, είχον πολλαχού άδειαν να εξασκώσι σχεδόν απεριόριστον εξουσίαν. Ήτο προφανές ότι η θέσις των Ελλήνων επαρουσίαζε πολλάς ανωμαλίας. Εν Κωνσταντινουπόλει, ο Γραικός ήτο πτήσσων δούλος· εν Βουκουρεστίω και Ιασίω, δεσπότης τύραννος· εν Χίω ευτυχής υπήκοος· εις τα Ψαρά και εις τα χωρία του Πηλίου, ελεύθερος πολίτης.»

          Σε αντίθεση με τους αρχαίους, οι νεώτεροι Έλληνες έδιναν μεγαλύτερη σημασία στο θρησκευτικό δόγμα παρά στη φυλή, ενώ οι γάμοι γίνονταν κυρίως μεταξύ ορθοδόξων Χριστιανών: «Σύγχυσις ιδεών επήλθεν εκ της μη σαφούς διακρίσεως μεταξύ Ελληνικής ορθοδοξίας και Ελληνικής εθνότητος. Οι αρχαίοι Έλληνες έδιδον μεγάλην προσοχήν εις την αγνότητα της φυλής· οι νεώτεροι Έλληνες μετέφερον την μέριμνάν των εις την αγνότητα του δόγματος.Οι Μεσσήνιοι διετήρησαν τα ήθη και την διάλεκτον αναλλοίωτα επί αιώνας εξορίας· οι Μοραΐται εφύλαξαν την ορθοδοξίαν των άδολον επί αιώνας ξένης κυριαρχίας. Τανύν οι Έλληνες στέργουσιν επιμιξίαν με Βλάχους, Ρώσσουςκαι Αλβανούς του Ανατολικού δόγματος, άλλ’ όπως καταστή γάμος τις νόμιμος μετά καθολικής Ελληνικωτάτης καταγωγής, θα ήτο αναγκαίον ν’ αναβαπτίσωσι την νύμφην.» Παρά τα όσα λέγονται στις εθνικές επετείους για καθολική συμμετοχή του ελληνικού λαού στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, χιλιάδες ευκατάστατοι Έλληνες συνέχισαν να επιδιώκουν απλώς προσωπικά οφέλη. Η Εκκλησία κοίταζε μάλλον τα συμφέροντα της παρά την εθνική υπόθεση της Επανάστασης, η οποία θα στερούσε εκ των πραγμάτων διακαιώματα, εξουσίες και περιουσίες, κυρίως από τους ανθρώπους της ανώτερης εκκλησιαστικής ιεραρχίας:

     «Εν αύτη τη Ελληνική Εκκλησία, το εκκλησιαστικόν συμφέρον ήτο ισχυρότερον του εθνικού αισθήματος. Μέγα μέρος του Ελληνικού έθνους ασθενείς κατέβαλεν προσπάθειας προς βοήθειαν των συμπολιτών των αγωνιζομένων υπέρ της ανεξαρτησίας. Αι φιλολογικαί δυνάμεις των ευπαιδεύτων παρήγαγον μεγάλην ηχώ πατριωτισμού, αλλά χιλιάδες πλουσίων Ελλήνων εξηκολούθησαν επιδιώκοντες τα ίδια αυτών σχέδια του συμφέροντος και του κέρδους υπό την προστασίαν της Σουλτανικής κυβερνήσεως, καθ’ όλην την περίοδον της Ελληνικής Επαναστάσεως.»

Ρωμαϊκόν έθνος

          Ο ορθόδοξος Πατριάρχης αναγνωρίζεται ως αρχηγός του συνόλου των Ορθοδόξων Χριστιανών, οι οποίοι δεν ήταν όλοι Έλληνες. Ενδεχόμενη επιτυχία της Επανάστασης θα συρρίκνωνε επομένως την επιρροή του Πατριαρχείου, το οποίο διακήρυττε εξάλλου την οικουμενικότητα και την υπερεθνικότητά του, ταυτόχρονα με την υποταγή στην εγκόσμια οθωμανική εξουσία, η οποία παρουσιαζόταν περίπου ως δοκιμασία της θρησκευτικής πίστης και θέλημα Θεού: «O Σουλτάνος ανεγνώριζε τον Πατριάρχην της Κωνσταντινουπόλεως ως τον εκκλησιαστικόν αρχηγόν όλων των ορθοδόξων Χριστιανών εν τη Ευρωπαϊκή Τουρκία, και υπεστήριζε τούτον εις την εξάσκησιν ευρείας αστικής δικαιοδοσίας επί διαφόρων εθνών. Μεταξύ τούτων, οι Έλληνες πράγματι κατείχον την θέσιν κυριευούσης φυλής. Προς τον Βλάχον και τον Βούλγαρον, ο Γραικός ήτο εις βαθμόν τινά  ό,τι ο Τούρκος προς εκείνον. Η Ελληνική γλώσσα ήτο η γλώσσα της Εκκλησίας και του νόμου του κυβερνώντος το άθροισμα των εθνών των καλουμένων υπό της Οθωμανικής διοικήσεως Ρουμ μελετί ή Ρωμαϊκόν έθνος.» Η κυβέρνηση του σουλτάνου αντιμετώπιζε τους Ορθόδοξους της αυτοκρατορίας όπως οι Χριστιανοί βασιλιάδες της Ευρώπης τους αιρετικούς. Η σκληρότητα και η αδικία εναντίον Χριστιανών και Μουσουλμάνων δεν πήγαζαν ακριβώς από τη σουλτανική εξουσία (η οποία πολλές φορές τιμωρούσε σκληρά τις αυθαιρεσίες ντόπιων πασάδων και αξιωματούχων) αλλά είχε ως βασική αιτία την ανεξέλεγκτη και βαθιά διαφθορά του οθωμανικού κράτους. Στις ιδιωτικές δικαστικές υποθέσεις, συχνά ήταν πιο πιθανό να βρει το δίκιο του ένας Χριστιανός παρά ένας Τούρκος:

        «Τ’ αδικήματα των Χριστιανών υπηκόων της Τουρκίας μεγαλοφώνως εκηρύχθησαν και η τυραννία της Οθωμανικής κυβερνήσεως δικαίως κατεδικάσθη· άλλ’ όμως επί δύο εκατονταετηρίδας μετά την κατάκτησιν της Ελλάδος, οι Χριστιανοί υπήκοοι ετύγχανον τόσον καλής μεταχειρίσεως υπό των Τούρκων Σουλτάνων, όσον και οι αιρετικοί υπήκοοι υπό των Χριστιανών βασιλέων. Μάλιστα η κεντρική κυβέρνησις του Σουλτάνου, η Υψηλή Πύλη, όπως εκαλείτο, μετεχειρίσθη εν γένει τους Μουσουλμάνους υπηκόους της με τόσην σκληρότητα και αδικίαν, με όσην και τους κατακτηθέντας Χριστιανούς. Τα παθήματα των Ελλήνων προήρχοντο από την ύβριν και την καταπίεσιν των κυβερνουσών τάξεων, και από την διαφθοράν την κρατούσαν εν τη Οθωμανική διοικήσει μάλλον παρά από την άμεσον εξάσκησιν της σουλτανικής εξουσίας. Εις τας ιδιαιτέρας υποθέσεις του, Έλλην τις είχε καλλιτέραν πιθανότητα όπως τύχη δικαιοσύνης από τον επίσκοπον και τους δημογέροντας του διαμερίσματος του, ή Τούρκος από τον κατήν ή βοεβόδαν.»

          Αυτό που διακρίνει από την αρχή την οθωμανική αυτοκρατορία είναι η απουσία πάγιων θεσμών και νόμων: «Η κυβέρνησις του Σουλτάνου ήτο διοίκησις ενός δεσπότου, του όποιου το ανακτοβούλιον απετελείτο από τους οικιακούς δούλους του. Το τιμαριωτικόν σύστημα, το όποιον επί δύο εκατονταετηρίδας ηλάφρυνε το βάρος της Οθωμανικής εξουσίας επί του Τουρκικού πληθυσμού, ήτο κληρονομιά της αυτοκρατορίας της Σελδουχικής. Το εγγενές ελάττωμα της Οθωμανικής κυβερνήσεως ήτο η απουσία κανονικής διοικήσεως ησφαλισμένης δια παγίων θεσμών και νόμων και ωρισμένης μορφής δικονομίας.»

           Η δουλοσύνη διαμόρφωσε σε ένα βαθμό τα ήθη πολλών Ελλήνων, όλων των κοινωνικών τάξεων, ώστε ατομικά γνωρίσματα καταγράφονται από τους ξένους ως εθνικοί χαρακτήρες: «Η δουλοσύνη των Χριστιανών υπηκόων του Σουλτάνου και η διαφθορά της Οθωμανικής διοικήσεως, καθίστων απατηλήν και την αρίστην κατά της αρπαγής άμυναν. Η αλήθεια και η τιμή ήσαν εμπόδια εις την απόκτησιν πλούτου – και κατ’ ακολουθίαν ο ευκατάστατος Έλλην έμπορος λίαν σπανίως ήτο χρηστότερος και των πτωχότερων συμπολιτών του. Το ψεύδος και η απάτη κατέστησαν συνήθη, κ’ έθεωρούντο υπό των ξένων ως εθνικαί ιδιότητες μάλλον ή ως ατομικοί χαρακτήρες.»

Σωματεία

           Οι Χριστιανοί και οι Μουσουλμάνοι των πόλεων είναι οργανωμένοι σε χωριστά επαγγελματικά σωματεία, ενώ οι οικονομικές δαπάνες πέφτουν συνήθως στις πλάτες των Ρωμιών. Ο ραγιάς πρέπει να καταφύγει στο ψέμα ή στο φιλοδώρημα, αν θέλει να γλιτώσει από τις αρπακτικές διαθέσεις και τις αγγαρείες: «Ο Χριστιανικός πληθυσμός εις τας πόλεις της Τουρκίας διηρείτο εις διακεκριμένα σωματεία, κατά τα επαγγέλματα τα ασκούμενα υπό των ατόμων, καθ’ όν τρόπον και ο Μουσουλμανικός πληθυσμός·  αλλά τα Μουσουλμανικά σωματεία εν γένει κατώρθουν να ρίπτωσι το βάρος πάσης τοπικής δαπάνης εις τούς Χριστιανούς. Δια τούτο, μόνον προσποιούμενος πενίαν, ή φιλοδωρών ισχυρόν τινά προστάτην, ο Έλλην ραγιάς ηδύνατο να διαφύγη την απορροφητικήν διαρπαγήν και εκβίασιν και μόνον υποκρινόμενος σωματικήν τινα πήρωσιν ή χρόνιον νόσημα ηδύνατο ν’ απαλλαγή της επί ευτελεί μισθώ αγγαρείας.»

Η εθνική ροπή

          Η ελληνική δημοτική γλώσσα, όπως την έγραφαν οι έμποροι και οι χειρώνακτες, παραμορφώνεται τόσο πολύ ώστε φαίνεται σαν καινούρια γλώσσα. Για τρεις ολόκληρους αιώνες, τα φιλολογικά έργα συντάσσονται σε μια σχολαστική απομίμηση της γλώσσας των Πατέρων της Εκκλησίας, αλλά τα δημοτικά τραγούδια και η επιστολική αλληλογραφία της εποχής αποδεικνύουν ότι η λαλούμενη διάλεκτος του λαού έχει στενή συνάφεια με την αρχαία Ελληνική γλώσσα. Πιθανώς οι Έλληνες όλων των κοινωνικών τάξεων γνώριζαν σε μεγαλύτερο ποσοστό γραφή και ανάγνωση σε σύγκριση με οποιαδήποτε Χριστιανική φυλή στην Ευρώπη της εποχής, και έδιναν πάντοτε ανώτερη σημασία στη γνώση των γραμμάτων:  «Επί πλέον, τρεις εκατονταετηρίδας μετά την Οθωμανικήν κατάκτησιν, η φιλολογία των νεωτέρων Ελλήνων σχεδόν αποκλειστικως περιόριζετο εις εκκλησιαστικά αντικείμενα· και η γλωσσά της δεν ήτο η λαλουμένη διάλεκτος του λαού, αλλά μια σχολαστική απομίμησις της γλώσσης των Πατέρων της Εκκλησίας. Η δημώδης γλώσσα, όπως εγράφετο από έμπορους και χειρώνακτας, παρεμορφούτο δι’ άγνοιαν της γραμματικής και της ορθογραφίας, εις τοιούτον βαθμόν ώστε να φαίνεται ως νεοφανής γλώσσα· αλλά τα δημώδη άσματα και η επιστολική αλληλογραφία της περιόδου ταυτής, εάν γραφώσι μετ’ άμεμπτου ορθογραφίας, αποδεικνύουσι την στενήν συνάφειάν των με την αρχαίαν Ελληνικήν. Όσον και αν ήτο πολιτικώς εκπεπτωκυΐα η θέσις των Ελλήνων, είνε πιθανόν ότι μεγαλειτέρα αναλογία ηδύνατο ν’ αναγινώσκη και να γράφη ή μεταξύ πάσης άλλης Χριστιανικής φυλής εν Ευρώπη. Οι Έλληνες πασών των τάξεων έδωκαν πάντοτε ανωτέραν σημασίαν εις την γνώσιν των γραμμάτων ή πας άλλος λαός· έχουσιν εθνικήν ροπήν προς την σχολαστικότητα.» (Το νόστιμο και πασίγνωστο είναι ότι η ελληνική παιδεία καλλιεργήθηκε πολύ περισσότερο στα Γιάννενα, στην αυλή του πανούργου Αλβανού πασά, παρά στην πλούσια Πελοπόννησο, όπου οι Έλληνες κοτσαμπάσηδες συστηματικά κρατούσαν τον μικρό λαό αγράμματο.)

           Πολλοί Έλληνες που κατοικούσαν στα Άγραφα και τις οροσειρές από το Πήλιο μέχρι τον Όλυμπο είναι κατά παράδοση αρματολοί – από την εποχή του Βυζαντίου – οπλοφορούν δηλαδή νομίμως και εκλέγουν τους δημογέροντές τους χωρίς την παρέμβαση της οθωμανικής εξουσίας. Έχουν χαρακτήρα ελευθέρων αντρών, ενώ άλλοι  μεταναστεύουν στο εξωτερικό και ασχολούνται με ακμαίες εμπορικές επιχειρήσεις: «Τόσον ανώμαλος ήτο η θέσις των διαφόρων τμημάτων του Ελληνικού πληθυσμού, ώστε οι κάτοικοι ορεινών τινών διαμερισμάτων εις την Ρούμελην έζουν ως ελεύθερος λαός. Όσοι εκατοίκουν εις Άγραφα και εις τας ορεοσειράς τας εκτεινομένας από του Πηλίου και Όλυμπου βορείως έως εκεί οπού ομιλείται η Ελληνική γλώσσα εν Μακεδονία, έχαιρον το δικαίωμα να οπλοφορώσιν ως αρματωλοί. Εξέλεγαν τους ίδιους των προεστώτας ή δημογέροντας, και αι εγχώριοι αρχαί των συνέλεγον τους φόρους όσους ώφειλε το διαμέρισμα. Είχον χαρακτήρα ελευθέρων ανδρών, και διέπρεπον επί γενναιότητι και ανεξαρτησία μη απαντώση αλλαχού της Ελλάδος. Μεγάλα πλήθη ήσαν απησχολημένα εις εμπορικάς επιχειρήσεις, αΐτινες τους εφερον εις διάφορα μέρη του σουλτανικού κράτους και εις πολλούς λιμένας της Μεσογείου και της Μαύρης Θαλάσσης. Πολλοί απεδήμουν μακράν εις Αυστρίαν και Ρωσσίαν. Αι περιπλανήσεις αύται ηύρυνον το πνεύμα των, και όταν αποκαθίσταντο εις τας γενεθλίους πόλεις των, καθίσταντο εγχώριοι άρχοντες, και ανέπτυσσον σημεία τινά του δραστήριου εκείνου πνεύματος, του διαπνέοντος συνήθως τας εμπορικάς πολιτείας.» Τα αρματολίκια θα υποχωρήσουν σταδιακά, ειδικά στις περιοχές που προσάρτησε ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων, ο οποίος εγκατέστησε συστηματικά Αλβανούς μισθοφόρους στη θέση τους. Η αρματολική παράδοση ωστόσο θα δώσει εκατοντάδες μαχητές και εμπειροπόλεμους οπλαρχηγούς στον Αγώνα, παρά τις εσωτερικές εμφύλιες συγκρούσεις που αποδυνάμωσαν σημαντικά την ισχύ του επαναστατικού πολέμου. Όπως και να ‘χει, οι Έλληνες αποτελούν την οικονομική ραχοκοκαλιά της αυτοκρατορίας (μαζί με τους Εβραίους και τους Αρμένιους) και «πάσα είδησις ήρχετο εν γένει δι’ Ελλήνων, χρωματιζομένη δι’ Ελληνικών ελπίδων και προλήψεων, ή διαστρεφομένη υπό Ελληνικών συμφερόντων.»

Οι Μοραϊτες

           Στη συνέχεια, ο Άγγλος ιστορικός αναφέρεται στον χαρακτήρα των κατοίκων της Πελοποννήσου: «Ο χαρακτήρ των Μοραϊτών εθεωρείτο ουχί μετ’ ευνοίας παρά των άλλων Ελλήνων. Οι πρόκριτοι κατηγορούντο ως διασώζοντες το ραδιουργικόν εκείνο, το διπρόσωπον και μνησίκακον πνεύμα, το οποίον μας λέγει ο αυτοκρατορικός ιστοριογράφος Καντακουζηνός ότι τους εχαρακτήριζε κατά τον ΙΔ’ αιώνα.  Αλλά και οι αστοί και οι αγρόται δεν υποτίθενται περισσότερον εμποτισμένοι από δικαιοσύνην και αλήθειαν. Η φιλοπονία και η νοημοσύνη των ανεγνωρίζοντο· αλλ’ η δολερότης των, το άνανδρον και το ανειλικρινές ήσαν σχεδόν παροιμιώδη. Πας Μοραΐτης υπετίθετο εν γένει ως πλέον ασυνεπής, φθονερός και αγνώμων ή πας άλλος Έλλην.»

Παλιός εθνολογικός χάρτης της Πελοποννήσου (1890) Τα Τσακώνικα σε περιοχές με μπλε χρώμα. Πηγή: wikipedia

Οι Μανιάτες και οι Τσάκωνες εξαιρούνται:

«Οι Μανιάται και οι Τσάκωνες πρέπει να εξαιρεθούν από την γενικήν περιγραφήν του χαρακτήρος των Μοραϊτών. Οι πρώτοι ήσαν ονομαστοί διά την ροπήν των προς τας βιαιοπραγίας και την ληστείαν, άλλ’ όμως και δια το φιλελεύθερον και την ανεξαρτησίαν των. Οι δεύτεροι διεκρίνοντο δια τας ειρηνικάς έξεις των, την εντιμότητα και την φιλεργίαν των. Αμφότεροι εθεωρούντο γενναίοι. Οι Τσάκωνες διετήρουν εδωδιμοπωλεία εις όλους σχεδόν τους λιμένας προς το Αιγαίον. Οι Μανιάται εξήσκουν πειρατείαν εις όλους τους κόλπους.»

Οι νησιώτες θεωρούνται δραστήριοι, νοήμονες, δειλοί ή ευάγωγοι:

«Οι Έλληνες κάτοικοι των νήσων ανέπτυσσαν μεγάλην ποικιλίαν χαρακτήρος, διότι έζων υπό διαφόρους επιδράσεις κοινωνικάς. Ο ναυτικός πληθυσμός των Ψαρών, της Κάσου, της Καλύμνου και της Πάτμου ήτο δραστήριος, νοήμων και ανδρείος· οι Χιώται ήσαν φιλόπονοι και έντιμοι• οι κάτοικοι της Τήνου και Σύρου, ορθόδοξοι ή λατίνοι, ήσαν δειλοί και ευάγωγοι· πλασμένοι εκ φύσεως και τέχνης όπως διαπρέπωσιν ως τροφοί και μάγειροι. Το χαρακτηριστικόν των νησιωτών του Αιγαίου Πελάγους υπετίθετο ότι ήτο η δειλία. Οι Τούρκοι οίτινες τους επεσκέπτοντο προς συλλογήν  των φόρων, τους έβλεπον δε φεύγοντας προς τα όρη όταν έφθανον οι εισπράκτορες, τους επωνόμαζον ταοσάν ή λαγωούς. Που να φαντασθούν ότι αυτοί οι λαγωοί ήσαν εις την ακμήν να στραφώσι κατά των λαγωνικών και τους απελάσωσιν οπίσω εις το σκυλόμανδρόν των!»

Σημάδια του Ρωμαίικου του χαρακτήρα

        Ο Αργύρης Εφταλιώτης δεν είναι ιστορικός και καταπιάστηκε με την Ιστορία της Ρωμιωσύσνης για να αποδείξει ότι μπορούν να γραφτούν αξιόλογα ιστορικά έργα στη δημοτική γλώσσα, την περίοδο που οι Αττικιστές ισχυρίζονταν το ακριβώς αντίθετο και θεωρούσαν την αλήστου μνήμης καθαρεύουσα, ως τη μόνη κατάλληλη γλώσσα για τη συγγραφή επιστημονικών έργων. Σκοπός του είναι να δει ο Ρωμιός τα ψεγάδια του και να τα διορθώσει· ο ίδιος αισθάνεται ότι αντικρίζει τον εαυτό του στον καθρέφτη: «Το είχα στο νου μου να καταστρώσω εδώ τα πιο ευκολόπιαστα σημάδια του Ρωμαίικου του χαρακτήρα, κι όχι με σκοπό για να γίνεται ομιλία, μα πάντα με την αρχική την ιδέα πως πρέπει όλο να τα λέμε, όλο να τα ξετάζουμε τα δικά μας, και καλά κι αχαμνά, ως που να μάθουμε το τι να φυλάγουμε και τι να πετούμε, μην τύχη και ξαναφανούμε καμιάν ώρα στον κόσμο και βρεθούμε πάλε σαν πρώτα ανετοίμαστοι. Ξεφύτρωσε όμως άξαφνα ομπρός μου αναπάντεχη δυσκολία: H αμηχανία που πιάνει τον άνθρωπο όταν κοιτώντας μες στον καθρέφτη θέλη να ιστορήση του προσώπου του τα σημάδια! Μάλλους λόγους, σωστός Ρωμιός κι ο ιστορητής, μ’ όλα ίσως τα Ρωμαίικα ψεγάδια, χωρίς τουλάχιστο και μ’ όλα ίσως τα ρωμαίικα παινέδια. Τέτοια ανάλυση, για νάβγη αλάθευτη, πρέπει να την κάνει ή επιστημονικός νους ή βαθιοστόχαστος ξένος και μην όντας μήτε τόνα μήτε τάλλο, αναγκάστηκα να παραιτηθώ και να περιοριστώ σε μερικά γενικά σημειώματα, που σου τα προσφέρνω τώρα κι αυτά με την ελπίδα πως θα ταποδείξει κατόπι κ’ η Ιστορία.»

Στην Ιστορία του Αποστόλου Παύλου, ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Ερνέστ Ρενάν έγραψε για τη θρησκευτική ψυχολογία των Ελλήνων και υποστήριξε ότι «η Ρωμιοσύνη δεν είταν ποτέ της χριστιανική στα γερά, μήτε είναι ως τα τώρα»:

«Κι ως τόσο, μέσα στην πλημμύρα φως που χύνει ο μακαρίτης (σ.σ. ο Ρενάν) στη θρησκευτική μας ψυχολογία — το συνήθιο λόγου χάρη που από τα πρώτα μας είχαμε να πανηγυρίζουμε και να αλαλάζουμε, αντίς να κατανυγούμαστε και να ψυχοπονούμε, την όρεξη ναπλώνουμε τα πλουμισμένα φτερούγια μας μέσα στα λιόλουστα μας λημέρια αντίς να πετούμε σε τρίσβαθους αιθέρες λατρευτικής μελέτης, καθώς συνηθίζουν οι Βορεινοί, μου φαίνεται σαν κρίμα που αψήφησε ένα πολύ σημαντικό μας συστατικό, εκεί μάλιστα που λέει πως «η Ρωμιοσύνη δεν είταν ποτέ της χριστιανική στα γερά, μήτε είναι ως τα τώρα».

Αλλιώτικη χρωματιά

Ο Εφταλιώτης θεωρεί ότι η θρησκευτική πίστη ήταν διαφορετική στους Ρωμιούς σε σχέση με τις χώρες του Βορρά επειδή ζυμώθηκε με τον πατριωτισμό ή μάλλον τον αντικατέστησε ως συνεκτική ιδεολογία αντίστασης του ελληνικού έθνους απέναντι σε συνεχείς κινδύνους και προκλήσεις:

«Ίσως θα περίγραφε τη Ρωμιοσύνη πιο τέλεια, αν τόπαιρνε αλλιώς το ζήτημα και μας έλεγε, όχι πως είτανε χαλαρωμένη η χριστιανική μας η πίστη, μόνο πως ζυμώθηκε με τον πατριωτισμό, ή καλλίτερα τον αντικατάστησε τον πατριωτισμό, κ’ έγινε αφορμή για τόσα μεγαλουργήματα στην αρχή, για τόσες θυσίες και ηρωισμούς στα στερνά μας, που δεν είναι να πης μας έλειπε βάθος πίστης, παρά πως πήρε η πίστη μας αλλιώτικη χρωματιά.»

Το βάθος της πίστης των Ελλήνων, η ψυχική δυναμωσύνη τους βρίσκονται στα λόγια του Κολοκοτρώνη:

«Αν και θα με βρης το λοιπό σύφωνο όσο για τη διαφορά. της λατρείας απ’  Ανατολή σε Βοριά, όσο όμως για τη σοβαρότητα αυτής της λατρείας, όσο για το βάθος της, μας σώνει, θαρρώ, να ιστορήσουμε όχι πια Ηράκλειους κι άλλους ηρωικούς διαφεντευτάδες της Χριστιανοσύνης, όχι Γρηγόριους και Γερμανούς και Παπαφλέσηδες, μα του ίδιου του Κολοκοτρώνη τα λόγια, σαν είπε πως «ο Θεός έβαλε την υπογραφή του στη λευτεριά του τόπου, κι ο Θεός δεν παίρνει το λόγο του πίσω». Μπορεί τέτοια ψυχική δυναμωσύνη να μη βρισκότανε μέσα στο ρωμαίικο το αίμα απαρχής (αγκαλά μήτε αυτό δεν το πιστεύω, μια και θυμηθώ τους αριθμητούς μας Μαρτύρους), μπορεί του Κολοκοτρώνη να του τηνέ στάξανε μέσα οι συφορές. Αδιάφορο όμως αυτό· σώνει που την πίστη την είχε, και στα γερά.»

Στο Γεροδήμο, ένα άλλο έργο του, ο Εφταλιώτης σημειώνει τον ρωμαίικο  εγωισμό ως καταλυτικό στοιχείο για τη συγκρότηση του χαρακτήρα του:

«’Όσοι μας είπαμε και γράψαμε πως δεν έχει βάθος ο Ρωμαίικος ο χαρακτήρας, πως του λείπει ο αληθινός ενθουσιασμός, το θρησκευτικό εκείνο το χρώμα που ξεχωρίζει του Βορεινού λαού την κάθε ιδέα, την κάθε αγάπη, και πως για δαύτο και Τιμή τι πάει να πη δεν το καλονοιώθουμε, όμως όσοι τα ψυχολογήσαμε όλ’ αυτά δεν τον αναλύσαμε τον Εθνικό χαραχτήρα καθώς του άξιζε, και τον αδικήσαμε. Δεν είναι πως τον λείπει η δύναμη να τα νοιώση και να τα λατρέψη τα ευγενικά αυτά προσόντα ο Ρωμιός. Δεν είναι πως δεν έχει το βάθος για να ριζώσουνε μέσα του· είναι που η ψυχή του καταπονέθηκε από τον παντοδύναμο τον Εγωισμό».

Οι Ρωμιοί πάνω κάτω έχουν τα ίδια ψυχολογικά χαρακτηριστικά με τους Ευρωπαίους, αλλά οι αιώνες που μεσολάβησαν από το ξύπνημα της Ευρώπης άφησαν τους Έλληνες πληγωμένους, κουρασμένους και αποναρκωμένους:

«Τι βγάζεις απ’ όλ’ αυτά; Εγώ βγάζω πως ο Ρωμαίικος ο λαός είναι ψυχικά οργανισμένος απάνω κάτω σαν τους καλλίτερους Ευρωπαϊκούς λαούς. Του λείπει όμως η πράξη. Μ’ άλλους λόγους, τους πέντ’ εξη αιώνες που η Ευρώπη σιγοξυπνούσε και προετοιμαζότανε για τα σημερνά, ας τα πούμε φώτα, εμείς που στους πιο προτερινούς αιώνες ζούσαμε και βασιλεύαμε, τώρα κοιτούμαστε λαβωμένοι, αποσταμένοι, αποναρκωμένοι.»

Ο Ρωμιός δεν αδειάζει, δεν έχει χρόνο δηλαδή, να νιώσει στην καθημερινότητά του το νόμο ως μια συμφωνία με τους συμπολίτες του που πρέπει να τηρείται. Σε ξένο τόπο είναι νομοταγής, στην πατρίδα του κοιτάζει μόνο το συμφέρον:

«Πήρε λοιπόν ένα δρόμο ο εθνικός μας ο χαραχτήρας, που αν και στο βάθος αναλογεί με τον Ευρωπαϊκό, έχει τώρα τα δικά του, και καλά και κακά, κι άσκοπο δεν είναι να σημειωθούνε στα πεταχτά τα πιο σπουδαιότερα. Αρχίζοντας από τα ψεγάδια, ας βάλλουμε πρώτα πρώτα την αψηφησιά μας σε κάθε είδος Νόμο. Βάλε Ρωμιό να συντάξη Νόμο, και θα σου προλάβη κάθε περιστατικό που πρέπει να προστατεύει αυτός ο Νόμος. Στην πράξη όμως απάνω, άλλος λόγος. Πως ο Νόμος είναι ιερό συφωνητικό που ο καθένας ανάλαβε να το φυλάη μ’ όλους τους άλλους, μπορεί κι αυτό να σου το απόδειξη με μια διατριβή ή και μ’ ένα βιβλίο. Να τη ζυμώση όμως αυτή την αρχή μέσα στην καθημερνή του ζωή, όχι πως δεν τόχει στο αίμα του —τόχει, αφού σε ξένους τόπους θέλοντας και μη τονέ σέβεται το Νόμο – στον τόπο του όμως που ο Νόμος δεν πολυδουλεύει (άλλη μελέτη αυτή), δεν το καλόνοιωσε ο Ρωμιός το συφωνητικό του με τους συντοπίτες τον. Δεν άδειασε ακόμα να το καλονοιώση. Έχει άλλες δουλειές. Έχει να φροντίζη για το δικό του, εκείνο δηλαδή που θαρρεί πως είναι δικό του συφέρο. Μας φέρνει μ’ άλλους λόγους το ψεγάδι αυτό στον Εγωισμό, όχι δα στον Εγωισμό που έχει όλος ο κόσμος, μα μια σταλίτσα ακόμα.»

Η απροθυμία να εργαστεί για μια δημόσια υπόθεση, χωρίς να έχει άμεσο προσωπικό κέρδος και η προχειρότητα με την οποία συχνά κάνει τις δουλειές του έχουν την ίδια αιτία: «Άλλο ένα. Δε θέλει να κοπιάζη, εξόν αν είναι για τον παρά. Άφησε την κούραση για ένα κοινό καλό, που την τρέμει σαν δεν προσμένει κι αυτός ωφέλεια, και πάρε τίποτις άλλο. Πάρε τους στίχους, που δε γραφήκανε στον τόπο μας με σκοπό να ζήση ο ποιητής από δαύτους. Από τις μυριάδες που γράφηκαν τώρα κ’ εξήντα χρόνια, σκύψε και μάζεψε απ’ όπου θέλεις. Θα βρης εννιακόσους ενενήντα στους χίλιους ή αδούλευτους στίχους, ή μισοδουλεμένους, ή δουλεμένους, μα δίχως το στέρνο στέρνο λούστρο». Τι βγάζουμε και με τούτο; Πως δεν πονεί τίποτις άλλο, δε θυσιάζεται για τίποτις άλλο ο Ρωμιός παρά για το δικό του, εκείνο δηλαδή που φαντάζεται πως είνε δικό του συφέρο. Μας φέρνει λοιπόν κι αυτό στην ίδια την πηγή, στον Εγωισμό.»

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (3 Απριλίου 1770 – 4 Φεβρουαρίου 1843) ήταν αρχιστράτηγος και ηγετική μορφή της Επανάσταση του 1821, πολιτικός,πληρεξούσιος, σύμβουλος της Επικράτειας. Έμεινε γνωστός και ως Γέρος του Μοριά.

Σημάδι αλάθευτο μισοβαβραβαρισμού, κατά τον Εφταλιώτη, είναι η άκριτη προσήλωση προς οτιδήποτε ξένο και ξενόφερτο: «Τέταρτο ψεγάδι, που αγαπάει, σέβεται, φοβάται, τρέμει, προσκυνάει, λατρεύει, και τέλος μιμάται τα ξένα. Σημάδι αλάθευτο μισοβαρβαρισμού. Αδύνατο πράμα, φίλε μου, να γυρεύης να μιμηθής Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς, κι αρχαίους Έλληνες, και να μην έχης δόση από βαρβαρωσύνη, τη βαρβαρωσύνη που βλέπει τα φανταχτερά τα ξένα και σκιάζεται, βλέπει τα δικά της και ντρέπεται. Μας φέρνει λοιπόν αυτό το ψεγάδι ίσια κ’ ίσια στην πηγή της πηγής, δηλαδή στην πηγή που μέσαθέ της κι ο ίδιος ο Εγωισμός αναβρύζει.» Ο Ρωμιός, αφού έζησε για αιώνες υπό ξένη κατοχή,  έχει πλέον τη βαρβαρότητα του ξεπεσμένου: «Και να δης που είναι η βαρβαρωσύνη αυτή χερώτερη κι από του άγριου Αφρικανού. Να είσαι από γεννήσιο φτωχός κακό πράμα, μα όχι και τόσο κακό καθώς όταν είσαι πλούσιος και ξαναπέφτης στη φτώχεια. Ηθική φτώχεια η δική μας. Χέρσο χωράφι πού αιώνες δουλευτής δεν το πάτησε.»

Φωνές, ρητορείες και σοφιστείες τις έχει έτοιμες, όπως ο καθένας που νιώθει ότι φταίει: «Είναι λογάς, φωνακλάς, σοφιστής. Θαναλυθούν αυτά κάμποσο στην Ιστορία απάνω, που είναι και προπατορικά ετούτα. Ας αναφερθή όμως ένα πράμα εδώ· πως τις μεγάλες τις φωνές, τα πολλά τα λόγια, και τις ατέλειωτες σοφιστείες τις έχει πρόχειρες ο φταιξιάρης, και πάντα ο φταιξιάρης. Και φωνάζοντας λοιπόν και συζητώντας και λογομαχώντας ο Ρωμιός άλλο δεν έχει στο νου του παρά το δικό του, εκείνο δηλαδή που θαρρεί πως είνε δικό του συφέρο. Κ’ έτσι καταντούμε πάλι στην ίδια πηγή του Εγωισμού.»

«Και τέλος να μην παραλείψουμε την αγάπη της ομορφιάς, την αγάπη της αγάπης, την καλλιτεχνική τη φλέβα που κλαδώνεται κι αυτή αργυρόχρυση μέσα στ’ ασκάλιστο, ταδούλευτο μάρμαρο. Σπάνιο υλικό, και να μη θέλη, λέει, νακούση σμίλι! Να μη θέλη νακούση νόμο, να μάθη κόπο, να σεβαστή αλήθεια κ’ επιστήμη, και το χερώτερο, να μη θέλη να τιμήση και τα δικά του.»

Τα χαρίσματα

Η εξυπνάδα είναι από τα βασικότερα χαρίσματα του Ρωμιού και χάρη σ αυτήν άντεξε τις δεκάδες εισβολές πολεμικών λαών στον Ελλαδικό χώρο, σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της ιστορίας: «Και πρώτο πρώτο, η μοναδική μας ξυπνάδα. Τίποτις, φίλε μου. Εμείς κι όχι άλλοι. Μην πάρης μια και μοναχή αχτίδα της ψυχικής μας φωτοπλημμύρας, πάρε τις όλες μαζί και παράβαλε τις μ’ όλες μαζί ποιανού άλλου λαού θέλεις. Το χώμα τόχει, τι τα θες. Αυτό μας το χάρισμα γέννησε την εφτάψυχη τη δύναμη που μας βάσταζε μέσα σε τόσους και τόσους κατακλυσμούς, αυτό μας ξηγάει με τι τρόπο τα κατάφερε ο Ρωμιός και τα κατάπιε όλα εκείνα τανήμερα θηριά, από Γότθους και κάτω, και τάκαμε θροφή του από φαρμάκι του, τέλος με τι τρόπο ξαναπρόβαλε εκεί που τονέ θάρρευε ο κόσμος χαμένο, και σήμερα ζη πάλε και παραζή μάλιστα, αφού μεγάλο Ανατολικό ζήτημα δε βγαίνει στη μέση δίχως ναντιλαλούν οι φωνές του μέσα στη σαστισμένη Ευρώπη. Χάρισμα φυσικό, και δίχως κόπο αποχτημένο. Μάρμαρο από φυσικό του αξετίμητο.»

Ρωμαίικη αγάπη

Ο Ρωμιός υπήρξε ακόμη νοικοκύρης, άριστος ναυτικός, πετυχημένος έμπορος αλλά το πιο εκπληκτικό χαρακτηριστικό του ήταν η ρωμαίικη η αγάπη, θυμίαμα σπάνιο στις χώρες του Βορρά: «Μπορούσανε κάμποσα να λεχτούν και για τη νοικοκυροσύνη του, τη σπιταρχοντιά του, τα εμπορικά του χαρίσματα, τις θαλασσινές του αγάπες και δόξες. Μα αφίνοντας τα, σαν παραβλάσταρα που είναι άλλων προσόντων του, ας πάμε στ’ άλλο, το πιο γλυκύτερο, το πιο παρηγορητικό, το πιο θεϊκό απ’ όλα, τη ρωμαίικη την αγάπη, την ψυχοπονεσιά, την αφοσίωση, μα συγγενική είναι, φιλική, πατριωτική. Πίστη και θρησκεία σωστή. Θρησκεία που δεν το μυρίζουμε και πολύ το θεμιάμα της στα βορεινότερα μέρη.»

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Γεωργίου Φίνλεϋ: Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως Μετάφραση: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης,  Φιλολογική επιμέλεια: Άγγελος Μαντάς, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων.

Αργύρης Εφταλιώτης, Ιστορία της Ρωμιοσύνης, Αθήνα, 1901, τυπογραφείο της Εστίας, τομ.1

http://eranistis.net/wordpress/2013/11/05/%CE%BF-%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B9%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CF%87%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-2/

Το μπουρδολογείν ουκ εστί φιλοσοφείν…

… «Η σωτηρία της πατρίδας είναι υπέρτατος νόμος» έλεγαν οι Λατίνοι και σε περιπτώσεις κινδύνου μόνον ο λαός ήταν που έσωζε την πατρίδα, διότι έτσι έσωζε τον εαυτόν του. Την «πεζούλα του» που έλεγε και ο Αρης, τα «μάρμαρα» που έλεγε και ο Μακρυγιάννης. Σκορποχώρι το «στράτευμα» σήμερα,γίγαντας λαός απ’ τη μια στιγμή στην άλλη, αν βρει τον μίτο της Αριάδνης και βγει στο Μεϊντάνι…

«Το θέμα των φαρμάκων έτσι όπως έχει τεθεί (σ.σ. από τον κ. Α. Γεωργιάδη) χωρίς καμιά μελέτη είναι επικίνδυνο» Ποιος το είπε αυτό; Κάποιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ; Οχι! Το είπε ο πρώην υφυπουργός Υγείας και νυν τομεάρχης Υγείας της Ν.Δ., κ. Αθανάσιος Γιαννόπουλος. Προσέτι, ιατρός.

«Θα παραδώσουμε τα πάντα (σ.σ. με την (ν)τροπολογία Γεωργιάδη)στις πολυεθνικές γενοσημικές εταιρείες, όπως η TEVA κι άλλες» Ποιος το είπε αυτό; κάποιος βουλευτής του ΚΚΕ (αντί να λέει παρών σε διερχόμενα κοτσίφια);

Tο φινλανδικό θαύμα στην Παιδεία

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Δεκαετίες ολόκληρες αιωρείται στην ελληνική (και όχι μόνο) κοινή γνώμη η ακαθόριστη άποψη ότι στη Σκανδιναβία η εκπαίδευση είναι πολύ καλή. Όταν όμως άρχισαν να δημοσιοποιούνται ευρύτερα τα αποτελέσματα του προγράμματος PISA (Programme for International Student Assessment – Πρόγραμμα Διεθνούς Aξιολόγησης των Σπουδαστών) κατά τη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας, το όνομα της Φινλανδίας βρέθηκε στα χείλη αλλά και τις γραφίδες πολλών.

Oι εντυπωσιακές επιδόσεις των Φινλανδών μαθητών και φοιτητών προκάλεσαν αίσθηση σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο και δικαιολογημένα έστρεψαν την προσοχή στο εκπαιδευτικό σύστημα της «Xώρας των Xιλίων Λιμνών». Πόσο μάλλον που οι ανά τριετία έρευνες του προγράμματος PISA διενεργούνται από τον OOΣA σε σαράντα ανεπτυγμένες χώρες, σε 15χρονους μαθητές και με πολύ μεγάλα δείγματα (π.χ. στη Φινλανδία εξετάστηκαν 6.235 μαθητές από 197 σχολεία), οπότε είναι κανείς βέβαιος ότι δεν έχουμε να κάνουμε με τα αποτελέσματα κάποιας τρέχουσας δημοσκόπησης, αλλά με σοβαρή επιστημονική έρευνα.

Tάξεις – Kοινωνικές κυψέλες
H Φινλανδία έχει εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, όπως και η Eλλάδα. Oι αρχές όμως που διαπερνούν τη φινλανδική εκπαιδευτική αντίληψη διαφέρουν ριζικά. Bασίζονται στις παιδαγωγικές αρχές του Γάλλου Σελεστίν Φρενέ – να μαθαίνουν τα παιδιά κάνοντας πράγματα μέσα σε πλαίσιο κοινότητας. Στην πράξη αυτό μεταφράζεται στο ότι από την πρώτη κιόλας τάξη του Δημοτικού οι μικροί μαθητές συμμετέχουν σε πληθώρα δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής.

Xρησιμοποιούν ελάχιστα βιβλία, δεν ενθαρρύνεται καθόλου η παθητική απομνημόνευση, δεν απαιτείται από τα παιδιά να είναι καρφωμένα στο θρανίο. Mπορούν να περιφέρονται στην τάξη, να ζητούν πληροφορίες από τον δάσκαλο, να συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους. Yπό την καθοδήγηση του δασκάλου τα παιδιά αποφασίζουν τι θα κάνουν κάθε εβδομάδα και υλοποιούν μόνα τους, με τους δικούς τους ρυθμούς, τα καθήκοντα που αυτά αποφάσισαν.

Δεν κάνουν απλώς πάμπολλες εκδρομές εκτός σχολείου σε χώρους διαφόρων δραστηριοτήτων αλλά και εναλλάσσονται σε ομάδες που συμμετέχουν σε όλες ανεξαιρέτως τις δουλειές που σχετίζονται με το σχολείο: βοηθούν στην κουζίνα, τακτοποιούν βιβλία στη βιβλιοθήκη, φροντίζουν τα λουλούδια και τα φυτά που υπάρχουν στη σχολική αυλή, συμμετέχουν στον διαχωρισμό για ανακύκλωση των απορριμμάτων του σχολείου…

Mάλιστα στις δραστηριότητες αυτές τα παιδιά δεν καθοδηγούνται από τους δασκάλους τους, αλλά από το μη εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου: μαγείρους, κηπουρούς, καθαρίστριες, γραμματέα… Eτσι τα παιδιά αναπτύσσουν αισθήματα σεβασμού προς τη δουλειά όχι μόνο των δασκάλων τους, αλλά και όλων των εργαζομένων.

«H ευθύνη για την εκπαίδευση των παιδιών μοιράζεται εξίσου σε όλους και αποφεύγονται μη αναγκαίες ιεραρχικές δομές μεταξύ του προσωπικού», σημειώνει χαρακτηριστικά φυλλάδιο του φινλανδικού υπουργείου Eξωτερικών που αναφέρεται στο θέμα, παρουσιάζοντας τη νοοτροπία που διαπερνά αυτή την πολιτική.

Στην υπηρεσία όλων
Tα φινλανδικά σχολεία βρίσκονται εξαρχής στην υπηρεσία των πολιτών. Mορφώνουν τα παιδιά, αλλά διευκολύνουν και τους γονείς. Eίναι φυσικά δημόσια σχεδόν στην ολότητά τους. Xρηματοδοτούνται από τους δήμους ή το κράτος. Eίναι ολοήμερα, εφοδιασμένα με παιδότοπους, παιδικές χαρές και φυσικά το αναγκαίο προσωπικό για την επίβλεψη των παιδιών μέχρι να γυρίσουν οι γονείς από την εργασία τους και να τα πάρουν σπίτι. Όλα ανεξαιρέτως τα σχολεία (συμπεριλαμβανομένου του αντίστοιχου Λυκείου) της Φινλανδίας παρέχουν δωρεάν ζεστό φαγητό το μεσημέρι στους μαθητές. Δωρεάν είναι και όλα τα βασικά υλικά για την εκπαίδευση (βιβλία, τετράδια, μολύβια κ.λπ.), ενώ δωρεάν γίνεται και η μεταφορά στο σχολείο όλων των παιδιών που ζουν μακριά ή παρουσιάζουν κινητικά προβλήματα.

Tα φινλανδικά σχολεία είναι επίσης ανοιχτά στην τοπική κοινωνία. Oι γονείς είναι ευπρόσδεκτοι στις σχολικές δραστηριότητες που μπορούν να βοηθήσουν με τις γνώσεις ή την τέχνη τους – ένας πατέρας δημοσιογράφος π.χ. μπορεί να πάει στο εργαστήριο που τα παιδιά φτιάχνουν ανά ομάδα το δικό τους περιοδικό και να τους πει πώς να το κάνουν καλύτερο ή μία μητέρα που γνωρίζει ραπτική, πλέξιμο ή κέντημα είναι καλοδεχούμενη στην αντίστοιχη ομάδα για να δείξει στα παιδιά πώς να ράβουν, να πλέκουν ή να κεντούν.

Oι τοπικές αρχές είναι επίσης υποχρεωμένες να παράσχουν τη βασική εκπαίδευση ακόμη και στα παιδιά που λόγω βαριάς ασθένειας ή αναπηρίας δεν μπορούν να πάνε στα κανονικά γενικά σχολεία, ακόμη και αν χρειάζεται να τους στείλουν δάσκαλο στο σπίτι.

Δρόμοι διαρκώς ανοιχτοί
Mετά την εννιάχρονη υποχρεωτική βασική εκπαίδευση, περίπου οι μισοί μαθητές κατευθύνονται στο Λύκειο και άλλοι τόσοι στα επαγγελματικά σχολεία. Mόλις το 6% των Φινλανδών μαθητών σταματάει την εκπαίδευσή του με την ολοκλήρωση της φοίτησης στο εννιάχρονο σχολείο γενικής παιδείας. Oύτε και τρέχουν όμως όλοι στο Γενικό Λύκειο, όπως εδώ. Mόνο οι μισοί.

Στη βασική και μέση εκπαίδευση οι Φινλανδοί δίνουν εξαιρετική έμφαση στις γλώσσες, με την πρώτη ξένη γλώσσα να διδάσκεται υποχρεωτικά από την τρίτη Δημοτικού και τη δεύτερη από την πρώτη Γυμνασίου το αργότερο. Mέχρι να τελειώσουν το Λύκειο, όσοι μαθητές θέλουν μπορούν να έχουν μάθει έως και έξι(!) γλώσσες.

Oσο για τα παιδιά μεταναστών, αρκεί να μπορούν να σχηματίσουν μια μικρή, ολιγομελή ομάδα και ο δήμος, με δικά του φυσικά έξοδα, είναι υποχρεωμένος να παρέχει εκπαίδευση και στη γλώσσα τους δύο φορές την εβδομάδα. Στο Eλσίνκι π.χ. όπου υπάρχουν 2.600 παιδιά μεταναστών, τέτοια μαθήματα γίνονται σε περίπου 40 γλώσσες.

Aκόμη μεγαλύτερη προσοχή δίνουν οι Φινλανδοί σε θέματα θρησκείας. Aρκεί να υπάρξουν τρία και μόνο παιδιά σε μία τάξη από κάποια θρησκεία για να διδάσκονται το μάθημα των Θρησκευτικών στη θρησκεία τους και αποκλειστικά σε αυτήν. Θρησκευτικά δεν διδάσκονται επίσης καθόλου στα παιδιά που οι γονείς τους δεν το επιθυμούν. Tα παιδιά αυτά διδάσκονται Hθική και Διαπροσωπικές Σχέσεις όλα τα χρόνια της βασικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

«Εκτόπισαν» την ιδιωτική εκπαίδευση

H τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίζεται σε Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία. Kαθώς ο αριθμός των υποψηφίων υπερβαίνει τις θέσεις σε αυτά, το κάθε AEI επιλέγει τους φοιτητές που θα δεχθεί είτε μόνο με τους βαθμούς του Λυκείου είτε με συνδυασμό βαθμών Λυκείου και επιμέρους εισαγωγικών εξετάσεων για το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο ή Πολυτεχνείο. H εθνική στρατηγική της Φινλανδίας πάντως συνίσταται στο να προσφέρει τη δυνατότητα ανώτατης εκπαίδευσης στα δύο τρίτα της κάθε ηλικιακής ομάδας. Tα AEI παραμένουν ανοιχτά και για παιδιά που έχουν στραφεί στα επαγγελματικά Λύκεια, μέσα από κάποιες διαδικασίες. Tο τελικό αποτέλεσμα όλων αυτών είναι, όπως με εμφανή υπερηφάνεια τονίζει το φινλανδικό υπουργείο Eξωτερικών, ότι «χάρη στην υψηλή ποιότητα του σχολικού συστήματος γενικής παιδείας του δημόσιου τομέα, η Φινλανδία δεν έχει εμπορική αγορά στη βασική εκπαίδευση, ενώ και στα άλλα επίπεδα και στους άλλους τομείς η εμπορική παροχή εκπαίδευσης είναι σχετικά μικρή συγκρινόμενη με πολλές άλλες δυτικές χώρες». Προφανώς καθόλου δεν αρέσουν στον OOΣA, προπύργιο του νεοφιλελεύθερου δογματισμού, ούτε τα συμπεράσματα των Φινλανδών ούτε τα επιτεύγματα της δημόσιας εκπαίδευσης της Φινλανδίας, την υπεροχή των οποίων αναγκάζεται να πιστοποιεί ο ίδιος ο OOΣA!

 

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26510&subid=2&pubid=9625103&tag=9563

Πρωτογενές πλεόνασμα : Η προτελευταία πράξη του ελληνικού δράματος

Γράφει η Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη                      

 Πάγωσαν τα χαμόγελα των Ελλήνων κυβερνητικών όταν οι θριαμβευτικές εξαγγελίες τους για την επίτευξη αυτού του περιβόητου πρωτογενούς πλεονάσματος,  έγιναν δεκτές από την τρόικα με ανείπωτης έκτασης  ψυχρότητα.  Αμήχανοι οι δικοί μας αρμόδιοι, γιατί ανέμεναν συγχαρητήρια και εύφημη μνεία για το επίτευγμά τους, προσπαθούν να αντιληφθούν τι, ακριβώς, συμβαίνει.

 Παρότι έχω ήδη ασχοληθεί με το  θλιβερό αυτό θέμα του πρωτογενούς πλεονάσματος (Διαδίκτυο  25.08.2013), νομίζω ότι χρειάζεται να επανέλθω και να επιχειρήσω να αποκρυπτογραφήσω τι μπορεί να σημαίνουν οι πρόσφατες σχετικές εξελίξεις, αφενός μεν από την πλευρά των δανειστών και αφετέρου από την πλευρά  ημών των ιθαγενών.

 Η τρόικα, πράγματι, είναι δυσαρεστημένη, επειδή περίμενε περισσότερα και επειδή, τώρα, ανησυχεί ότι  ενδέχεται να μην τα εξασφαλίσει. Το αναιμικό, αλλά ωστόσο αιμοσταγές πρωτογενές πλεόνασμα, των 812Ε  εκατομμυρίων, του οποίου  η υλοποίησή  κρίθηκε τόσο σημαντική, ώστε στο βωμό της καμιά θυσία να μην φαινόταν αρκετή,  ξαφνικά δεν έχει αποδέκτη. Το κυρίαρχο, όμως πρόβλημα  είναι η αδυναμία του να εξασφαλίσει τα ανταλλάγματα, που ονειρεύτηκαν οι πρωτεργάτες του.

«Ήθελαν την Ελλάδα σε «Βαλκανική Ομοσπονδία μαζί με τη…»Μακεδονία» οι Δυτικοί»! Αποκάλυψη Ρώσων

“Βαλκανική Ομοσπονδία” στην οποία θα έπρεπε να ενταχθούν η Βουλγαρία, η Γιουγκοσλαβία, η Τουρκία, η Ελλάδα, η Αλβανία και η «Μακεδονία» όπως την ανέφεραν σχεδίαζαν οι Δυτικοί από το 1940 ακόμη . Εμπνευστής της ιδέας που στόχο είχε να κρατήσει τη Σοβιετική Ένωση μακρυά από τα Βαλκάνια, ήταν ο Ουίνστον Τσώρτσιλ που “οραματιζόταν” μια Ομοσπονδία που θα ήταν ανεξάρτητη κρατική οντότητα, υπό την εποπτεία της Μεγάλης Βρετανίας.

Οι αποκαλύψεις αυτές περιλαμβάνονται σ΄ ένα μακροσκελές άρθρο Ρώσου που έχει δημοσιευθεί στοnvo.ng.ru. Τα όσα αναφέρει είναι συγκλονιστικά και δείχνουν ότι οι Δυτικοί Σύμμαχοι δεν είχαν κανένα πρόβλημα να ονομάζουν τα Σκόπια “Μακεδονία” και επίσης δεν νοιάζονταν και πολύ για την εθνική οντότητα  της Ελλάδας την οποία πολύ εύκολα “συμπεριελάμβαναν” σε μια “Ομοσπονδία” σχεδιασμένη μόνο για να εξυπηρετήσει τα δικά τους συμφέροντα. Η Ελλάδα δεν κινδύνευσε μόνο από τον «κομμουνιστικό κίνδυνο» τελικά.

Όλο το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο όπως έχει μεταφραστεί από την ιστοσελίδα Η Ρωσία Τώρα:

Σχέδια για τη δημιουργία Συνομοσπονδίας Κρατών της Βαλκανικής, όπου θα μετείχε και η Ελλάδα, καθώς και της Παραδουνάβιας λεκάνης, εκπονούσε ήδη το 1943 η Βρετανία και άλλες Δυτικές δυνάμεις, προκειμένου να σταματήσουν την κάθοδο της Σοβιετικής Ενωσης στο Νότο.

Το 2013, η Ρωσία γιορτάζει την 70η επέτειο από τις νίκες του Σοβιετικού Στρατού στο Κουρσκ, στο Ορέλ και στο Σμολένσκ. Σε ανάμνηση της πορείας του Κόκκινου Στρατού προς τη Μεγάλη Νίκη, σαν από παράδοση, θυμόμαστε και το ρόλο που διαδραμάτισαν στην έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (Β’ ΠΠ) οι Σύμμαχοι της ΕΣΣΔ στον αντιχιτλερικό συνασπισμό. Στα υπουργικά γραφεία όμως, εκεί που επεξεργάζονταν τα σχέδια και συντόνιζαν τον πολιτικο-στρατιωτικό σχεδιασμό του πολέμου, οι παρασκηνιακές κινήσεις των Συμμάχων προκαλούσαν  έντονες ενοχλήσεις. Ο Winston Churchill (Ουίνστον Τσώρτσιλ), εξάλλου, είχε πει πολλές φορές: «Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στα Σοβιέτ να περάσουν στην κοιλάδα του Δούναβη και στα Βαλκάνια».

«Κάθε φορά που εύρισκε την κατάλληλη ευκαιρία, ο Βρετανός πρωθυπουργός επέμενε στην ανάγκη εισβολής των Δυτικών Συμμάχων της ΕΣΣΔ εναντίον του Γερμανικού Γ’ Ράϊχ, μέσω των Βαλκανίων»,  είχε πει ο αμερικανός πρόεδρος Franklin Roosevelt (Φρανκλίνος Ρούζβελτ) στο γιο του Elliot (Έλιοτ). «Σε όλους, όσοι ήταν παρόντες σε αυτές τις συζητήσεις, ήταν απολύτως σαφές τι θέλει να πετύχει. Θέλει να χτυπήσει σαν σφήνα στην Κεντρική Ευρώπη για να κρατήσει τον Κόκκινο Στρατό μακριά από την Αυστρία και τη Ρουμανία και, αν είναι δυνατόν, μακριά και από την Ουγγαρία.

Η Ελλάδα στην Ομοσπονδία

Το 1940, ο Τσώρτσιλ με την υποστήριξη των ΗΠΑ, διατύπωσε την ιδέα της δημιουργίας της Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας. Ενός «μπλοκ» κρατών της Βαλκανικής και των παραδουνάβιων χωρών που θα στρέφεται ενάντια στη Σοβιετική Ένωση. Στην Ομοσπονδία, θα έπρεπε να ενταχθούν η Βουλγαρία, η Γιουγκοσλαβία, η Τουρκία, η Ελλάδα, η Αλβανία και η «Μακεδονία». Η Ομοσπονδία θα ήταν μια ανεξάρτητη κρατική οντότητα, υπό την εποπτεία της Μεγάλης Βρετανίας.

---

Ένα από τα πρώτα βήματα στην οργάνωση του αντισοβιετικού μπλοκ, ήταν η δημιουργία της προσωρινής  «Ομοσπονδίας Πολωνίας – Τσεχοσλοβακίας», το Νοέμβριο του 1940 από τις εξόριστες κυβερνήσεις των χωρών αυτών στο Λονδίνο. Μετά τον πόλεμο, η Αγγλία προγραμμάτιζε να συμπεριλάβει στην Ομοσπονδία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, ίσως, ακόμα και την Αυστρία. Το δεύτερο βήμα για το σχηματισμό του αντισοβιετικού μπλοκ, ήταν το Σύμφωνο πολιτικής συμμαχίας, που υπεγράφη τον Ιανουάριο του 1942, μεταξύ των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Γιουγκοσλαβίας στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή στο Λονδίνο, υπεγράφη η πολωνο –τσεχοσλοβακική συνθήκη για τη δημιουργία μιας άλλης Ομοσπονδίας, της Κεντρο-Ευρωπαϊκής Ένωσης.

// Στην Ομοσπονδία, θα έπρεπε να ενταχθούν η Βουλγαρία, η Γιουγκοσλαβία, η Τουρκία, η Ελλάδα, η Αλβανία και η «Μακεδονία». Η Ομοσπονδία θα ήταν μια ανεξάρτητη κρατική οντότητα, υπό την εποπτεία της Μεγάλης Βρετανίας.

Βήματα για την παγκόσμια κυριαρχία

Αμέσως μετά την έναρξη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου (22 Ιουνίου 1941 – «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα»), η σοβιετική κυβέρνηση στράφηκε προς τον Τσώρτσιλ με την πρόταση για διεξαγωγή επιθετικών επιχειρήσεων κατά της Γερμανίας στη Δυτική Ευρώπη. Το επονομαζόμενο «Δεύτερο» Μέτωπο. Ο καλύτερος τρόπος για την αποχώρηση μέρους των μεραρχιών της Βέρμαχτ από το Ανατολικό Μέτωπο θα ήταν μια απόβαση στη Γαλλία. Οι Βρετανοί θα μπορούσαν να βοηθήσουν και με τη ρήψη αλεξιπτωτιστών στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Νορβηγία. Με δεδομένη τη βρετανική κυριαρχία στη θάλασσα και τη γεωγραφική θέση της Νορβηγίας, το Λονδίνο είχε μεγάλες πιθανότητες για την επιτυχή επίτευξη του στόχου.

Οι Εγγλέζοι το 1942 άρχισαν να επεξεργάζονται την «Επιχείρηση Δίας» (Operation Jupiter), την εισβολή στη Νορβηγία. Ο Τσώρτσι, υπολόγιζε να παραπλανήσει τόσο τον Χίτλερ, όσο και τον Στάλιν. Ωστόσο, ο Στάλιν εύστοχα, αρνήθηκε επιδεικτικά να συζητήσει το σχέδιο. Ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν, σε αντίθεση με τον Χίτλερ, γνώριζε για μια άλλη επιχείρηση που προετοιμαζόταν. Την εκστρατεία των αγγλο-αμερικανικών δυνάμεων στη βορειοδυτική Αφρική (Αλγερία – Μαρόκο), την «Επιχείρηση Πυρσός» (Operation Torch). Στη Νορβηγία τελικά, εστάλησαν σχεδόν όλα τα μεγάλα πλοία επιφανείας του γερμανικού Πολεμικού Ναυτικού (Kriegsmarine) και εκατοντάδες βαρέα παράκτια πυροβόλα, αλλά οι συμμαχικές δυνάμεις εισέβαλαν στις βόρειες ακτές της Αφρικής. Η συγκεκριμένη κίνηση, δεν ήταν στρατηγικό λάθος. Αντίθετα, ήταν το πρώτο βήμα μιας Επιχείρησης πολλών σταδίων: Της Επιχείρησης για την παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας.

Μετά την κατάληψη της Βόρειας Αφρικής, θα έπρεπε να ακολουθήσει η απόβαση στη Σικελία και στη συνέχεια, η συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Αυτό θα δημιουργούσε την τέλεια βάση για την εισβολή στα Βαλκάνια. Σε αυτό, θα συνέβαλαν επίσης τα παλατιανά πραξικοπήματα στην Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Στο «κόλπο» Βατικανό και Τουρκία

Τεράστιο ρόλο στα σχέδια για τη δημιουργία της Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας, έπαιξε το Βατικανό. Ο Πάπας Πίος ΧΙΙ, ήταν ένθερμος αντικομμουνιστής και ρωσοφοβικός. Ο ίδιος υποστήριξε ανοιχτά τη γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση. Την ιδέα του Τσώρτσιλ για τη δημιουργία Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας, ο Πίος ΧΙΙ την έκανε δεκτή με ενθουσιασμό. Σύμφωνα με τον Ποντίφηκα, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία θα έπρεπε να κυριαρχεί στη διοίκηση αυτής της Συνομοσπονδίας.

Επίσης, ο ηγεμόνας της Ουγγαρίας, Miklos Horthy (Μικλός Χόρτι), αντιβασιλέας με ουσιαστικά απεριόριστη εξουσία στη χώρα, ήδη από τα τέλη του 1942, είχε αρχίσει διαπραγματεύσεις με τη Μ.Βρετανία και τις ΗΠΑ για την έξοδο της χώρας του από τον πόλεμο. Στις 30 – 31 Ιανουαρίου 1943 στην πόλη Άδανα στην Τουρκία, ο Ουίστον Τσώρτσιλ συναντήθηκε με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ινονού, ο οποίος, σύμφωνα με τον πρέσβη της Ουγγαρίας στην Άγκυρα Ινός Βέρνλε, επανέλαβε την ιδέα του Τσώρτσιλ για τη δημιουργία μιας «Βαλκανικής Ομοσπονδίας». Μοίρασμα της μεταπολεμικής Ευρώπης Ο Τσώρτσιλ, σε γενικές γραμμές μιλούσε για τον πιθανό σχηματισμό τριών ομάδων κρατών μετά το τέλος του πολέμου: Της Βαλτικής, της Κεντρικής Ευρώπης και της Νότιας Ευρώπης (Σχέδιο Μπένες).

// Στις 30 – 31 Ιανουαρίου 1943 στην πόλη Άδανα στην Τουρκία, ο Ουίστον Τσώρτσιλ συναντήθηκε με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ινονού, ο οποίος, σύμφωνα με τον πρέσβη της Ουγγαρίας στην Άγκυρα Ινός Βέρνλε, επανέλαβε την ιδέα του Τσώρτσιλ για τη δημιουργία μιας «Βαλκανικής Ομοσπονδίας».

Τις αστυνομικές λειτουργίες σε αυτές τις περιοχές, θα τις αναλάμβανε ένας γιγάντιος αγγλο–αμερικανικός αεροπορικός στόλος. Η τελευταία σκέψη, άρεσε επίσης στους Τούρκους, επειδή ο Τσώρτσιλ μίλησε για την επιχειρησιακή – αμυντική λειτουργία της Συμμαχικής Αεροπορίας σε περίπτωση ρωσικής προέλασης στα Βαλκάνια.

Μέχρι το Σεπτέμβριο του 1943, το σχέδιο βρίσκονταν πολύ κοντά στην πραγματοποίηση του. Η κατάληψη του μεγαλύτερου μέρους της Ιταλίας, θα μπορούσε να προκαλέσει τη μεταστροφή προς την πλευρά των Δυτικών συμμάχων, των κυβερνήσεων της Ουγγαρίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Αλβανίας και, ενδεχομένως, της Γιουγκοσλαβίας. Είναι σαφές, ότι η δημιουργία του νέου «φράγματος», μιας ιδιόμορφης «ουδέτερης ζώνης» (buffer zone) στην Κεντρική Ευρώπη, θα εμπόδιζε την προέλαση του Κόκκινου Στρατού προς τη Δυτική Ευρώπη. Δεν είχε αποκλειστεί βέβαια το ενδεχόμενο μιας δυναμικής αντίδρασης – «σπασίματος» του φράγματος με στρατιωτικά μέσα, που με τη σειρά του θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύγκρουση μεταξύ των χωρών του αντιχιτλερικού συνασπισμού.

Γιατί τελικά δεν αποδείχθηκε λειτουργικό το σχέδιο αυτό των πολλών σταδίων των Τσώρτσιλ και Πίου ΧΙΙ; Διότι στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, ανακοινώθηκε η άνευ όρων συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Ο βασιλιάς παρέδωσε τη χώρα στους Συμμάχους. Ταυτόχρονα, ένα τάγμα γερμανών αλεξιπτωτιστών κατέλαβε το Επιτελείο της Ιταλικής Ανώτατης Στρατιωτικής Διοίκησης. Τρεις ημέρες αργότερα, απελευθερώθηκε ο δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι, ο οποίος μέχρι τότε κρατείτο φυλακισμένος. Τα γερμανικά στρατεύματα, μέσα σε λίγες ημέρες, κατέλαβαν χωρίς μάχη, σχεδόν όλη την Ιταλία.

Αν και έμειναν χωρίς καμία βάση στη χερσόνησο των Απεννίνων, οι Τσώρτσιλ και Πίος ΧΙΙ, δεν εγκατέλειψαν την ιδέα της δημιουργίας της Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας. Στο σημείο όμως αυτό, παρενέβη ο πανίσχυρος και νικηφόρα προελαύνων στην Ανατολική Ευρώπη  Κόκκινος Στρατός. 

Στις 31 Αυγούστου 1944, τα ρωσικά τανκ εισήλθαν στο Βουκουρέστι, στις 16 Σεπτεμβρίου, στη Σόφια, στις 20 Οκτωβρίου, στο Βελιγράδι, και στις 13 Φεβρουαρίου 1945, στη Βουδαπέστη. Στο τέλος Αυγούστου του 1944, ο σοβιετικός στολίσκος του Δούναβη, «ανέβαινε» μαχόμενος τον ποταμό, απελευθερώνοντας στη σειρά το Βελιγράδι, τη Βουδαπέστη, τη Μπρατισλάβα και τη Βιέννη. Φυσικά, στην οριστική διαγραφή του σχεδίου της Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας, βοήθησαν όχι μόνο οι σοβιετικοί τανκιστές και ναυτικοί, αλλά και οι διπλωμάτες και οι κατάσκοποι.

Σύγκρουση Εκκλησιών

Σημαντικός ήταν και ο ρόλος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (ΡΟΕ) στο ζήτημα της δημιουργίας μιας Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας στα ανατολικά της ΕΣΣΔ. Με την έναρξη του πολέμου, η σοβιετική κυβέρνηση σταμάτησε την κριτική του σοβιετικού Τύπου προς την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η Μόσχα έκανε μια σειρά από βήματα στην κατεύθυνση της προσέγγισης με το Βατικανό. Ωστόσο, οι προσπάθειες της Αγίας Έδρας για χωριστή ειρήνη και τη δημιουργία της Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας το μόνο που κατάφεραν, ήταν να αλλάξουν τη θέση του Κρεμλίνου.

Την πρώτη «βολή» στο Βατικανό, την έριξε η ηγεσία της ΡΟΕ. Στην αρχή του 1944, στην «Εφημερίδα του Πατριαρχείου της Μόσχας» δημοσιεύτηκε ένα αντικαθολικό κείμενο με την υπογραφή του Πατριάρχη Σέργιου. Το άρθρο, με τίτλο: «Υπάρχει τοποτηρητής του Χριστού στην Εκκλησία;» διαβάστηκε με τη δέουσα προσοχή στη Δύση και προκάλεσε σάλο στους θρησκευτικούς και πολιτικούς κύκλους. Στο άρθρο του, ο Πατριάρχης Σέργιος, υποστήριξε ότι η ιδέα περί αρχηγών (πρωτεία) στην Εκκλησία είναι αδιανόητη και εν μέρει βλάσφημη.

Στις 6 Φεβρουαρίου 1945, το Συμβούλιο Επισκόπων της ΡΟΕ επέκρινε έντονα την πρόταση του Πίου ΧΙΙ για μια «ήπια» ειρήνη με τη Γερμανία. Κατά τα έτη 1944 και 1945, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία διεξήγαγε πολύ σημαντικές συνομιλίες με την ηγεσία των Ορθοδόξων Εκκλησιών των χωρών της υποτιθέμενης Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας, ιδίως με τη Σερβική, τη Ρουμανική και τη Βουλγαρική Ορθόδοξες Εκκλησίες. Στα τέλη του 1944, η ηγεσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός «συστήματος Ορθόδοξης ενότητας», που εξέφραζε τη στενή συνεργασία μεταξύ των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Αμέσως μετά τη Διάσκεψη της Γιάλτας (4-11 Φεβρουαρίου 1945), όπου θάφτηκε οριστικά η ιδέα της Βαλκανικής – Παραδουνάβιας Ομοσπονδίας, το Πατριαρχείο της Μόσχας κυκλοφόρησε δήλωση του Πατριάρχη Αλέξιου, στην οποία ο επικεφαλής της ΡΟΕ εξέφραζε «τη μέγιστη ικανοποίηση και χαρά» για την έκβαση της διάσκεψης. «Τέθηκε –σημείωσε- ένα γερό θεμέλιο για το μέλλον της ειρήνης σε όλο τον κόσμο. Αυτό ακριβώς για το οποίο η Εκκλησία προσεύχεται αδιαλείπτως, δηλαδή «για την ειρήνη σε όλο τον κόσμο», φαίνεται να γίνεται πραγματικότητα στο εγγύς μέλλον. Θα σπάσει ολοκληρωτικά και θα συντριφτεί «… αυτή η σφύρα, που εκτυπούσεν ανελέητα όλην την γην…» (Ιερ. 50,23),  ο βίαιος και επιθετικός γερμανικός φασισμός. Και όχι μόνο από τη δύναμη των γενναίων στρατιωτών των συμμαχικών κρατών, αλλά και με τη σοφία του Μεγάλου Στάλιν και των Αρχηγών των κυβερνήσεων των Συμμάχων μας. Όλα αυτά με βεβαιότητα, σταθερότητα και σαφήνεια εξάγονται από τις αποφάσεις της Διάσκεψης, η οποία έθεσε σαν στόχο να «εξασφαλίσει μια τέτοια κατάσταση των πραγμάτων, στην οποία οι άνθρωποι σε όλες τις χώρες του κόσμου να μπορούν να ζήσουν όλη τους τη ζωή, χωρίς να γνωρίσουν κανέναν φόβο, καμία ανάγκη».

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: nvo.ng.ru – via onalert.gr

Ποια Ασυλια; Ποια Κρατικη Περιουσια; Ποιο Κρατος; ΑΙΩΝΙΟ ΑΝΑΘΕΜΑ.

Νόμος 4111

ΦΕΚ αρ 18

25 Ιανουαρίου 2013
128 σελίδες…. στη ΜΑΥΡΗ ΝΥΧΤΑ
Μας δένουν χειροπόδαρα …. ΑΝΥΠΟΓΡΑΦΑ προς το παρόν !
ΤΣΙΜΕΝΤΩΜΑ!

καλά, ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΔΙΑΒΑΖΕΙ;
ΠΟΣΟ ΝΑ ΒΡΙΣΩ;

http://olympia.gr/2013/11/24/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%BF/

Το δίδυμο θαύμα

Ειδικά όσον αφορά τη φορολογία στα ακίνητα, τα οποία έχουν βάλλει στο μάτι οι Γερμανοί, θέλοντας να τα «αρπάξουν» από τους Έλληνες, με οικονομικά όπλα αυτή τη φορά, οι ιδιοκτήτες τους θα κληθούν να συμβάλουν τα μέγιστα στον προϋπολογισμό του 2014

.

Ο προϋπολογισμός του 2014, με τον οποίο η Τρόικα δεν συμφώνησε (δήθεν;), κατατέθηκε, με μία πολύ ευχάριστη έκπληξη – σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα θα ξεπεράσει το πρόβλημα της ύφεσης, μίας τάξης μεγέθους του -4% το 2013, εμφανίζοντας ελαφρά ανάπτυξη!

Την ίδια στιγμή ο ΟΟΣΑ προβλέπει ύφεση στην Ευρωζώνη το 2014, ενώ ολόκληρος ο πλανήτης απειλείται από τοφάντασμα του αποπληθωρισμού – ο οποίος διαμορφώθηκε περίπου στο -2% στην Ελλάδα, το προηγούμενο τρίμηνο (διάγραμμα). Δυστυχώς, παράλληλα με την αύξηση των τιμών των βασικών προϊόντων διατροφής και της ενέργειας – όπως συνήθως συμβαίνει, με αποτέλεσμα να προκαλούνται «λιμοί και γενοκτονίες», όπου τυχόν εμφανίζεται η συγκεκριμένη θανατηφόρος επιδημία.

.

.

Το «θαύμα» τώρα, το οποίο προβλέπεται από τον προϋπολογισμό, θα επιτευχθεί παράλληλα με την κατακόρυφη αύξηση της φορολογίας  – οπότε μπορούμε να αναφερόμαστε σε ένα απίστευτο δίδυμο θαύμα, σε μία ανάπτυξη δηλαδή που θα στηρίζεται σε αυξημένους φόρους, χωρίς να υπερβάλλουμε καθόλου.

Την ίδια στιγμή, παρά το ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις υποχωρούν συνεχώς, όπως επίσης η βιομηχανική παραγωγή (διάγραμμα που ακολουθεί), το δημόσιο δεν σχεδιάζει να αυξήσει τις δικές του δαπάνες (ΠΔΕ) – οπότε η Ελλάδα θα κατορθώσει να επιτύχει το δίδυμο θαύμα, χωρίς να έχει καν ανάγκη τη συνταγή του Keynes.

.

Δύο νέες εκδόσεις από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις

Νέα κυκλοφορία: νέος Ερμής ο Λόγιος τ.8

 

ΝΕΟΣ ΕΡΜΗΣ Ο ΛΟΓΙΟΣ

ΤΕΤΡΑΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 37, 106 77 Αθήνα, τηλ.: 210 3826319 fax: 210 3839930,

email: info@emep.gr, www.emep.gr

τεύχος 8^ο (Φθινόπωρο 2013)

Όψεις βυζαντινής και μεταβυζαντινής ιστορίας

Ο ρομαντισμός, η Φύση, το Έδαφος

Το ελληνιστικό μυθιστόρημα

Ηράκλειτος

Το 8ο τεύχος του Λόγιου Ερμή, ανοίγει με την ποιητική συμβολή της Τασούλας Καραγεωργίου («Βιογραφικό»), και παρουσιάζει για πρώτη φορά στα ελληνικά ένα κείμενο του Κώστα Παπαϊωάννου για το ελληνιστικό μυθιστόρημα, γραμμένο στα 1973, επικεντρωμένο κατ’ εξοχήν στο Δάφνις και Χλόη του Λόγγου και τον Λουκιανό. Ο Μιχάλης Μερακλής, στη μικρή του μελέτη για τον Οιδίποδα Τύραννο συνεχίζει τον προβληματισμό του για την αρχαία ελληνική γραμματεία και καταδεικνύει την προέλευση του ήρωα του Σοφοκλή από παλιότερους λαϊκούς μύθους. Το δοκίμιο του Εντγκάρ Μορέν για τον Ηράκλειτο αποτελεί έναν ύμνο στον μεγάλο «σκοτεινό» και εισάγει τη «διαλογική» αντίληψη του συγγραφέα, σύμφωνα με την οποία, η αντίφαση ανάμεσα στους δύο αντίπαλους πόλους δεν αίρεται διά της συνθέσεως, όπως υποστηρίζουν ο Χέγκελ και ο Μαρξ, αλλά συχνά παραμένει εσαεί ανυπέρβλητη. Ο Σωτήρης Σόρογκας σ’ ένα υπέροχο μικρό κείμενό για το Άγιο Όρος περιγράφει τη θαμβωτική πρώτη επαφή του με το θεοβάδιστον όρος και τον χώρο της πίστης. Ο καθηγητής Νίκος Τριανταφυλλόπουλος,  με αφορμή το ζήτημα που έχει ανακύψει για την διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και λατινικών στο σχολείο, περιγράφει το επίπεδο της ελληνομάθειας του ελληνικού πανεπιστημίου στη δεκαετία του ’50 και τοποθετείται εμμέσως στην τρέχουσα συζήτηση. Ο Μιχάλης Πάτσης, ασχολείται με ένα «ξεχασμένο» θέμα: την ποιητική δημιουργία των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην ΕΣΣΔ, επιμένοντας ιδιαίτερα στις περιπτώσεις του Αλέξη Πάρνη, του Πέτρου Ανταίου και του Γιάννη Μότσιου.

* * *

Στο δεύτερο μέρος, ο Γιώργος Καραμπελιάς (Ο ρομαντισμός, η φύση, το έδαφος), επιχειρεί να διερευνήσει τη σχέση του ρομαντισμού με τον εργαλειακό ορθολογισμό, επιμένοντας ιδιαίτερα στη σχέση του ανθρώπου με την φύση και το «έδαφος» ως συστατικά στοιχεία της ανθρώπινης ταυτότητας. Ο Κώστας Μελάς καταγράφει την ιστορία του ελληνικού τραπεζιτικού συστήματος (1833-1944), και τον μεταπρατικό του ρόλο. Ο Joachim Jachnow, στο εκτενές κείμενό του «Τι συμβαίνει με τους Γερμανούς Πράσινους», διερευνά τη σταδιακή ενσωμάτωση ενός κάποτε αμφισβητησιακού κινήματος στην υπό διαμόρφωση γερμανική αυτοκρατορική ομοψυχία. Ο Θανάσης Κωτσάκης, με αφορμή τη δράση των δυτικών  μισσιονάριων στα νησιά του Αιγαίου, αναδεικνύει μία από τις σημαντικότερες όψεις του πολιτιστικού ιμπεριαλισμού της Δύσης.

* * *

Το τεύχος περιλαμβάνει ένα αφιέρωμα στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή ιστορία. Παρουσιάζεται, αρχικώς, το δεύτερο μέρος –για την ελληνικότητα της βυζαντινής τέχνης– του εκτενούς δοκιμίου του συγγραφέα Γιάννη Ταχόπουλου, «Η Βυζαντινή Τέχνη». Ο διδάκτορας Σωτήρης Δημόπουλος εξετάζει την πρόσληψη των σχέσεων του ευρωπαϊκού πολιτισμού με το Βυζάντιο στο έργο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου και την  μετάβαση από την αγνόηση του Βυζαντίου στην αποδοχή του. Ο καθηγητής Γεώργιος Παναγόπουλος, (Ο Γεώργιος Τραπεζούντιος και το Ισλάμ) παρουσιάζει το ιστορικό της απέλπιδος απόπειρας του Τραπεζουντίου να μετατρέψει τον Μωάμεθ τον Πορθητή σε… προστάτη των ραγιάδων, μέσα από τη συγχώνευση Ισλάμ και χριστιανισμού, ενώ ο φιλόλογος Κωνσταντίνος Δάλκος εξετάζει ενδελεχώς τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται η εικονομαχία στα σχολικά βιβλία της ιστορίας.

* * *

Ως προς την κίνηση του βιβλίου, o Κώστας Σταματόπουλος επιχειρεί μια κριτική παρουσίαση του βιβλίου του Μελέτη Μελετόπουλου για τον Κωνσταντίνο Καραβίδα και τον κοινοτισμό,  ενώ ο Γιάννης Ταχόπουλος παρουσιάζει το βιβλίο του γεννήτορα του «μακεδονισμού», Κρίστε Μισίρκοφ Μακεδονικές υποθέσεις γραμμένο στα 1903, το οποίο μεταφράστηκε πρόσφατα στα ελληνικά. Ο καθηγητής παλαιοντολογίας Τιμ Φλάνερυ ανοίγει τον προβληματισμό μας πάνω σε μία εφιαλτική εξέλιξη της οικολογικής κρίσης, τη σταδιακή κατάληψη των ωκεανών από τις… μέδουσες,  όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο της Αμερικανίδας βιολόγου Lisa-Ann Gershwin, Stung! On Jellyfish Blooms and the Future of the Ocean.  Ο Δημήτρης Μπαλτάς  παρουσιάζει τα βιβλία των Άλισταιρ Μακιντάιρ Ἔλλογα ἐξαρτημένα ὄντα. Γιατί οἱ ἄνθρωποι χρειάζονται τίς ἀρετές και των U. Duchrow-F.J. Hinkelammert, Ἰδιοκτησία γιά τούς ἀνθρώπους, ὄχι γιά τό κέρδος και ο Σπύρος Κουτρούλης το Τεχνικό σύστημα του Ζακ Ελλύλ, του πατέρα της κριτικής στη τεχνολογική αλλοτρίωση του κόσμου μας.

 

Σελ. 258

Τιμή: 13 ευρώ

 

Τό Βυ­ζάν­τι­ο ὅ­πως τό εἶ­δαν οἱ Ἄ­ρα­βες

 

Συγγραφέας: Νάντια Μαρία Ἔλ Σέϊχ

Ἐπιμέλεια – Μετάφραση – Παραρτήματα: Νίκος Κελέρμενος

Σελ. 345

Τιμή λιανικής 23 ευρώ

Εναλλακτικές Εκδόσεις

Σέ μί­α ἐ­πο­χή πού ἔ­χει πα­ρα­τη­ρη­θεῖ ἔ­κρη­ξη στόν το­μέ­α τῆς ἔ­ρευ­νας γιά τόν «ἄλ­λο» καί τίς σχέ­σεις Ἀ­ρά­βων-Βυ­ζαν­τι­νῶν, ἡ μο­νο­γρα­φί­α τῆς Νάν­τι­α Ἔλ Σέ­ϊχ εἶ­ναι ἰ­δι­αι­τέ­ρως ἐ­πί­και­ρη καί πο­λύ εὐ­πρόσ­δε­κτη. Πα­ρό­τι τό θέ­μα τοῦ «ἄλ­λου» στήν ἱ­στο­ρί­α τῶν σχέ­σε­ων Ἀ­ρά­βων-Βυ­ζαν­τι­νῶν ἀ­πα­σχό­λη­σε, σπο­ρα­δι­κῶς καί δι­α­λει­πόν­τως, καί ἄλ­λους καί τήν ἴ­δια, μέ τήν δη­μο­σί­ευ­ση τοῦ βι­βλί­ου Τό Βυ­ζάν­τι­ο ὅ­πως τό εἶ­δαν οἴ Ἄ­ρα­βες, ἀν­τι­με­τω­πί­σθη­κε πα­νο­ρα­μι­κά, ἀ­πό τήν ἐμ­φά­νι­ση τοῦ Ἰσ­λάμ τόν ἕ­βδο­μο αἰ­ῶ­να μέ­χρι τήν πτώ­ση τῆς Κων­σταν­τι­νου­πό­λε­ως τό 1453· μά­λι­στα τό θέ­μα ἐ­πε­ξερ­γά­σθη­κε μί­α πραγ­μα­τι­κή Βυ­ζαν­τι­νο­λό­γος-Ἀ­ρα­βο­λό­γος, ἐξ οὗ καί ὁ ἐ­παγ­γελ­μα­τι­σμός πού δι­α­πνέ­ει τό ἔρ­γο. Ἡ συγ­γρα­φέ­ας δι­ε­ξῆλ­θε τό ἐ­κτε­νέ­στα­το σῶ­μα τῆς Ἀ­ρα­βι­κῆς γραμ­μα­τεί­ας γιά τό θέ­μα «τοῦ ἄλ­λου», τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου, τοῦ αἰ­ώ­νι­ου ἐ­χθροῦ μέ τόν ὁ­ποῖ­ο πο­λέ­μη­σε τό Ἰσ­λάμ ὀ­κτώ ἑ­κα­τον­τα­ε­τί­ες. Αὐ­τές οἱ πη­γές, οἱ ὁ­ποῖ­ες ἀ­παρ­τί­ζουν τέσ­σε­ρα εἴ­δη μα­ζί μέ τίς ἀν­τί­στοι­χες ὑ­πο­δι­αι­ρέ­σεις τους, πού δέν στε­ροῦν­ται πα­γί­δων καί λα­θῶν, ἐ­ρευ­νή­θη­καν μέ προ­σο­χή καί ἐ­ξε­τά­σθη­καν κρι­τι­κά ἀ­πό κά­ποιον πού γνω­ρί­ζει τά ἱ­στο­ρι­ο­γρα­φι­κά προ­βλή­μα­τα πού ἀ­να­κύ­πτουν, καί ἐ­πέ­λε­ξε εὔ­στο­χα ὁ­ρι­σμέ­να θέ­μα­τα καί ζη­τή­μα­τα ἀ­πό τό τε­ρά­στι­ο πε­δί­ο πού οἱ συγ­κε­κρι­μέ­νες πη­γές κα­λύ­πτουν, καί τά ἐ­πε­ξερ­γά­σθη­κε λε­πτο­με­ρῶς. Τό συμ­πέ­ρα­σμα αὐ­τῶν τῶν προ­σπα­θει­ῶν εἶ­ναι μί­α εἰ­κό­να τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου πού δέν ἀν­τι­κα­το­πτρί­ζει ἀ­κρι­βῶς μί­α Πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ἀλ­λά μᾶλ­λον μί­α Ἀ­να­πα­ρά­στα­ση. Ἦ­ταν τό ἀ­πο­τέ­λε­σμα τῆς ἀλ­λη­λε­πι­δρά­σε­ως τῶν τεσ­σά­ρων ἀν­τι­λή­ψε­ων πού ἐμ­πλέ­κον­ται στήν ἀν­τι­με­τώ­πι­ση αὐ­τοῦ τοῦ πο­λι­τι­στι­κοῦ θέ­μα­τος, δη­λα­δή τήν αὐ­το­θε­ώ­ρη­ση τοῦ  Ἰσ­λάμ καί τήν πρόσ­λη­ψή της ἀ­πό τόν ἄλ­λο (τό Βυ­ζάν­τι­ο) καί τήν αὐ­το­θε­ώ­ρη­ση τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου καί τήν ἐν­νό­η­σή του ἀ­πό τόν ἄλ­λο (τό Ἰσ­λάμ). Πι­ό συγ­κε­κρι­μέ­να ἐ­τού­τη ἡ εἰ­κό­να φά­νη­κε νά εἶ­ναι πε­ρί­πλο­κη, ἀμ­φί­ση­μη καί μή-μο­νο­λι­θι­κή. Τό ἔρ­γο τῆς Νάν­τι­α Ἔλ Σέ­ϊχ θά εἶ­ναι γιά και­ρό τό πρό­τυ­πο ἔρ­γο γιά τήν Ἀ­πει­κό­νι­ση τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου στόν ἀ­ρα­βο­ϊσ­λα­μι­κό κα­θρέ­πτη.

ΙΡΦΑΝ ΣΑΧΙΝΤ Πα­νε­πι­στή­μι­ο Georgetown

Η ΝΑΝΤΙΑ ΜΑΡΙΑ ΕΛ-ΣΕΪΧ ἔ­λα­βε τό δι­δα­κτο­ρι­κό της ἀ­πό τό Πα­νε­πι­στή­μι­ο Harvard τό ἔ­τος 1992. Εἶ­ναι Κα­θη­γή­τρι­α στό Τμῆ­μα Ἱ­στο­ρί­ας καί Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­ας τοῦ Ἀ­με­ρι­κα­νι­κοῦ Πα­νε­πι­στη­μί­ου τῆς Βη­ρυ­τοῦ (A.U.B.). Ἔ­χει συμ­βά­λει μέ ἄρ­θρα της σέ ἀρ­κε­τά πε­ρι­ο­δι­κά καί βι­βλί­α.

 

Εναλλακτικές Εκδόσεις

 

—

«Σήμερα όλη η Ελλάδα πρέπει να γίνει Πολυτεχνείο»

«Να μπει ο πολιτισμός στην πολιτική. Είναι ομόρριζα, δεν ξεχωρίζουν» * «Να απελευθερωθούμε από την κατοχή που έχουμε»

«Στα παιδιά λέω ότι το Πολυτεχνείο είναι ένας σταθμός ανεφοδιασμού για να πατήσετε πάνω»«Χρειαζόμαστε ένα νέο Διαφωτισμό, ένα κίνημα εξανθρωπισμού των κοινωνιών που θα σταθεί απέναντι και θα συγκρουστεί με την πολιτική και τον πολιτισμό της βαρβαρότητας, όπως τον βιώνει σήμερα η ελληνική κοινωνία εν μέσω της μνημονιακής δίνης».

Σαράντα χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, ο συγγραφέας Δημήτρης Παραχρήστος, που έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη ως ο εκφωνητής του Πολυτεχνείου, μιλάει για το τότε, το τώρα και το αύριο, έχοντας ως αφετηρία «τη ζώσα μνήμη της εξέγερσης», η οποία, όπως υποστηρίζει, αποτελεί ένας διαρκές σταθερό βήμα στο οποίο μπορεί να πατήσει η κοινωνία για να κάνει το επόμενο…

– Επισκέπτεστε συχνά σχολεία. Πιστεύετε ότι το ιστορικό-πολιτικό νόημα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου σήμερα έχει αποκτήσει άλλη δυναμική για τους μαθητές και τους νέους ανθρώπους, που ζουν σε πρωτόγνωρες συνθήκες κρίσης;

– Το Πολυτεχνείο είναι και αφορμή και αιτία, καθώς λειτουργεί και σαν ιστορικό αλλά και σαν συμβολικό γεγονός. Από τη στιγμή λοιπόν που είμαστε στο σήμερα, 40 χρόνια μετά, τα πράγματα έχουν αλλάξει, αλλά δυστυχώς παραμένουν ίδια. Αυτό σημαίνει ότι οι κουβέντες που γίνονται με τα παιδιά σχετίζονται βεβαίως με τη συμβολικότητα αλλά και το πώς τα ίδια βιώνουν το Πολυτεχνείο.

Σήμερα το φέρνουν στη δική τους προβληματική και πολλές φορές μού λένε ότι κι εμείς θα ήμασταν εκεί ή και τώρα θα είμαστε εκεί. Γεγονός που σημαίνει ότι μπορούν και θέλουν να ζήσουν με το εξεγερσιακό πνεύμα του Πολυτεχνείου και της ελευθερίας. Και όταν συζητάμε για την Παιδεία, έχουν επίγνωση ότι τόσα χρόνια, τόσες μεταρρυθμίσεις, δεν έχουν αλλάξει τίποτα.

Βλέπουν μία Παιδεία που εμπορευματοποιείται, ιδιωτικοποιείται. Μια Παιδεία στείρας γνώσης που παράγει ειδικευμένους ηλίθιους, όπως τους αποκαλώ εγώ, καθώς εκλείπει η ανθρωπιστική της διάσταση. Κατανοούν μέσα από τη συζήτηση ότι η Παιδεία δεν είναι μόνο για να μαθαίνουν γράμματα, αλλά και για να γίνουν πολίτες της κοινωνίας.

Από την άλλη πλευρά, συζητάμε για το δικαίωμα στη δουλειά, το φόβο και την αγωνία, πως ό,τι κι αν σπουδάσουν, όπως λένε, δεν θα βρούν δουλειά.

– Αρα μπαίνουμε και στο ψωμί.

– Το σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία», γι’ αυτά είναι σήμερα το ίδιο επίκαιρο και είναι το ζητούμενο. Οταν στις διαδηλώσεις τους φωνάζουν «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία, το Πολυτεχνείο δεν τελείωσε το ’73», είναι κάτι που το αισθάνονται, το πιστεύουν. Κι όταν μπαίνουμε στο θέμα της ελευθερίας, τότε γίνεται μια άλλη συζήτηση: πως αυτή η ελευθερία είναι ψευδεπίγραφη.

«Υπάρχουν λαμπρά κύτταρα δημοκρατίας σε όλη την Ελλάδα, κύτταρα ενεργών πολιτών που δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση»Και πάνω σ’ αυτόν τον προβληματισμό που γεννιέται, μπαίνουμε στην οικονομική και πολιτική κρίση: πως μία κοινωνία πλέον έφτασε στο σημείο να απαξιώσει την πολιτική και τα κόμματα. Πως υπάρχει διάχυτη απογοήτευση, πως έχει υπερισχύσει ανασφάλεια και φόβος για την επιβίωση. Κι εγώ τους λέω ότι η μεγαλύτερη τυραννία και δικτατορία είναι ο αγώνας για την επιβίωση.

Αυτή η ανάγκη όμως, πέρα από προσωπική, θα πρέπει να γίνει και κοινωνική αναγκαιότητα και να βγούμε στο δρόμο. Διότι δεν θα χαριστούν πράγματα αν δεν υπάρχει αγώνας. Αρα δεν μετράει η απογοήτευση. Οποιος αγωνίζεται, δεν έχει καιρό να απογοητευτεί.

Στα παιδιά λέω ότι το Πολυτεχνείο είναι ένας σταθμός ανεφοδιασμού για να πατήσετε πάνω. Να πάρετε εφόδια να συνεχίσετε. Η μνήμη είναι γνώση και δύναμη. Είναι ένα όπλο να αντισταθούμε στη φθορά του χρόνου, σε κάθε μορφή εξουσίας. Και να ξεκινήσετε από εκεί που δεν φτάσαμε εμείς. Γιατί δεν πραγματώθηκαν τα όνειρά μας, ούτε το αίμα πήρε εκδίκηση.

– Τι πήγε στραβά;

– Αν το δούμε ιστορικά, εμείς νικήσαμε. Γι’ αυτούς ήταν η πιο μελανή ιστορία. Για εμάς είναι η πιο όμορφη, η πιο ένδοξη, η πιο περήφανη.

Από την άλλη πλευρά, αυτό για το οποίο σκοτωνόμασταν μετά τη μεταπολίτευση, για το αν δικαιώθηκε ή όχι το Πολυτεχνείο, εμείς αυτό που θέλαμε ήταν όχι μόνο να πέσει η χούντα, αλλά και το σύστημα που φτιάχνει χούντες. Και γι’ αυτό πήγαμε κόντρα απέναντι σε πολλά μέτωπα: πρώτα στους ίδιους μας τους εαυτούς, τους οποίους υπερβήκαμε. Στην Αριστερά που ανήκαμε. Σε ό,τι δηλαδή εθεωρείτο για μας γραμματική της πολιτικής τότε. Σπάσαμε και τη γραμματική. Επειτα, στο παιχνίδι που πήγε να κάνει η χούντα.

Με τον τρόπο που έπεσε, δόθηκε η δυνατότητα στους πολιτικούς που την είχαν εκθρέψει να κάνουν την εθνική κυβέρνηση. Με την υποτιθέμενη όμως εξομάλυνση του συστήματος με τη χούντα από πίσω και τους πολιτικούς μπροστά ως μαριονέτες, διαμορφώθηκε μία ισοπεδωτική μεταπολίτευση, η οποία απείχε πολύ από αυτό που ονερεύτηκαν οι εξεγερμένοι, όλοι εμείς, που στο μεταξύ σκοτωνόμασταν για την αποχουντοποίηση.

Εγκλωβισμένοι σε τέτοια διλήμματα, δεν διεκδικήσαμε όπως θα έπρεπε την πολιτική συνέχεια της εξέγερσης.

– Εξέγερση την οποία ποιες πολιτικές συνθήκες τη δημιούργησαν;

– Τη δεκαετία του ’60 δημιουργήθηκε το κίνημα των Λαμπράκηδων. Απ’ αυτούς, οι περισσότεροι συνελήφθησαν όταν έγινε το πραξικόπημα.

Το νέο κίνημα που αρχίζει να γεννιέται μέσα στη δικτατορία, δημιουργείται από πρωτοβουλίες φοιτητών που λίγη σχέση είχαν με τους προηγούμενους. Ηταν η εποχή που ζούσαμε στο πετσί μας το σκοτάδι και την ανελευθερία μέσα στα πανεπιστήμια. Εκείνη την εποχή δημιουργήθηκαν πολλές οργανώσεις οι οποίες είχαν αιτήματα κυρίως φοιτητικά, αλλά και πιο καίρια, όπως να φύγουν οι εγκάθετοι διορισμένοι της χούντας από τα πανεπιστήμια για να γίνουν εκλογές.

Το γεγονός αυτό λειτούργησε ως μέσο συσπείρωσης και αναγνώρισης μεταξύ μας.

Οι στόχοι ξεκινούσαν από φοιτητικά αιτήματα κι έφταναν μέχρι να γκρεμίσουμε τη χούντα, να διώξουμε τον ιμπεριαλισμό και να χτυπήσουμε τον καπιταλισμό, ανάλογα πού ανήκε ο καθένας και πώς έβλεπε τον κόσμο.

Είχαμε επηρεαστεί κι απ’ τον Μάη του ’68. Ενα κίνημα που πήγαινε κόντρα στον καταναλωτικό πολιτισμό, αλλά και στην παραδοσιακή Αριστερά, που ήταν πολύ πιο συντηρητική. Το ’73, που έγινε και η στράτευση των φοιτητών με το νόμο 1347, δημιουργείται ένα μαζικό κίνημα με το σύνθημα «Φέρτε μας τ’ αδέλφια μας πίσω», που κάνει και τις καταλήψεις στη Νομική. Οταν ξεκίνησε η κατάληψη στο Πολυτεχνείο, ο καθένας έβγαλε από μέσα του ό,τι πιο φανταστικό, ό,τι πιο δημιουργικό είχε στην πρωτοβουλία και στη σκέψη.

Μέσα εκεί κατακτήσαμε την άμεση δημοκρατία. Οι συνελεύσεις λειτουργούσαν με ανακλητούς εκπροσώπους, είχαμε πάνω από δύο-τρεις συντονιστικές επιτροπές από τις συζητήσεις και οι διάλογοι ήταν ένα πραγματικό μάθημα δημοκρατίας. Δηλαδή αυτό που έγινε εκεί μέσα ήταν μία μεγάλη κομμούνα κι έβγαζε ο καθένας ό,τι πιο δημιουργικό είχε. Ηταν μια ερωτική ατμόσφαιρα. Υπερβήκαμε τους εαυτούς μας και τους φόβους μας.

Δεν θέλαμε αίμα. Θέλαμε ελευθερία. Κλειδώσαμε το χημείο, από όπου θα μπορούσαν να φύγουν βόμβες. Γι’ αυτό λέγαμε από το ραδιόφωνο ότι ήμασταν άοπλοι. Το μόνο όπλο που είχαμε ήταν η πίστη μας στην ελευθερία μας, σ’ αυτό που κάνουμε.

Η δύναμή μας έβγαινε από την πίστη και από το όνειρο για τον κόσμο που θέλαμε να φτιάξουμε. Ημασταν όλοι μαζί και νικήσαμε το φόβο μας. Το φόβο που στρώνει το δρόμο για το φασισμό και τον εκφασισμό της κοινωνίας. Αν δείτε τα συνθήματα, ήταν και ευφάνταστα και καίρια. Τη άλλη μέρα, όταν βγήκε ο Ζουρνατζής, προσπάθησαν να αμαυρώσουν τους εξεγερμένους και είπαν για όργια και βανδαλισμούς.

Εμείς όμως, προστατεύαμε και καθαρίζαμε το χώρο. Είχαμε συναισθανθεί την ευθύνη μας, ότι έξω δεν ήταν σφαίρες πλαστικές. Κάποιοι μπορεί να έφυγαν. Αλλά έμειναν μέσα και πολλοί που ήταν εναντίον. Το Πολυτεχνείο είχε μία δύναμη ενωτική.

– Ωστόσο η ενωτική αυτή δύναμη δεν σήμαινε και πάνδημη εξέγερση;

– Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Ημασταν μία οικτρή μειοψηφία, που ξέπλυνε την ντροπή των γονιών μας και της χώρας. Ηταν πέντε χιλιάδες φοιτητές, όταν η Αθήνα είχε 70 χιλιάδες. Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν εναντίον μας. Μας είχαν και στην αγκαλιά τους. Με την έννοια ότι πολλοί παραμέρισαν την ανασφάλεια και το φόβο και ήρθαν στη σχολή. Και ο κόσμος. Στην αρχή ήταν πέντε χιλιάδες, δέκα, και όλο αυξάνονταν. Αυτός ο κόσμος ήταν η ασπίδα μας.

Αυτοί άνοιξαν τις πόρτες τους και μας έκρυψαν. Γιατί οι περισσότεροι νεκροί ήταν έξω από το Πολυτεχνείο. Αρα το σύνθημα «συμπαράσταση λαέ» το βρήκαμε. Εμείς ήμασταν η σπίθα για να ανάψει η φωτιά.

– Σήμερα διατυπώνονται «απόψεις» που δεν έχουν ξανακουστεί από την πτώση της χούντας όπως: οι εκλογές βλάπτουν, η αντιπολίτευση είναι παράνομη, ο συνδικαλισμός εμποδίζει την ανάπτυξη, οι κοινωνικοί αγώνες είναι τρομοκρατία. Πώς θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για να ανάψει μια νέα σπίθα που θα υπερασπιστεί τα δημοκρατικά κεκτημένα που μπήκαν στο στόχαστρο;

– Υπάρχουν λαμπρά κύτταρα δημοκρατίας σε όλη την Ελλάδα, κύτταρα ενεργών πολιτών που δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση. Στις δικές τους φριχτές επιλογές, πρέπει να προετοιμάσουμε και να υπερασπιστούμε αυτά τα κύτταρα δημοκρατίας και ελευθερίας. Χρειάζεται ένα κίνημα εθνικό, ταξικό, πατριωτικό, απελευθερωτικό. Και λέω και απελευθερωτικό, γιατί πρέπει να απελευθερωθούμε από την κατοχή που έχουμε, από τη νέα χούντα, η οποία δεν είναι μόνο στο οικονομικό επίπεδο. Η κρίση αντιμετωπίζεται από αυτούς και με περιστολές κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων. Αρα δεν μπορούμε να περιμένουμε σαν τους χριστιανούς τον Παράδεισο για να δούμε άσπρη μέρα. Ούτε και να προσδοκάμε δικαιοσύνη.

Γι’ αυτούς θεός είναι το χρήμα και το κέρδος. Για εμάς, ο θεός είναι η ψυχή και ο άνθρωπος. Οι αρχαίοι έλεγαν ότι ο άνθρωπος είναι θνητός θεός και ο θεός αθάνατος άνθρωπος. Για να γίνουμε έτσι, πρέπει να αποκτήσουμε συνείδηση, να υπάρξει μια αφύπνιση.

Χρειάζεται λοιπόν νέος Διαφωτισμός, να μη μείνουμε στο 1770. Γιατί πέραν όλων των άλλων, ο καπιταλισμός παίζει και με τον πολιτισμό, καθώς παράγει έναν πολιτισμό βαρβαρότητας. Αλώνει έθνη, λαούς, κράτη. Ο κόσμος ντύνεται, τρώει, συμπεριφέρεται βάσει των μοντέλων και των προϊόντων που -ακόμη κι αν δεν τα έχεις ανάγκη- τον πείθουν να τα καταναλώσει.

Αυτό το μοντέλο πρέπει να αλλάξει. Να μπει ο πολιτισμός στην πολιτική, στην κοινωνία. Ομόρριζα είναι, δεν ξεχωρίζουν.

Διανοούμενοι δεν είναι μόνο οι καλλιτέχνες και οι συγγραφείς. Είναι ο καθένας που υπάρχει από κάτω και σκέπτεται. Αρα πρέπει όλοι να ξανασκεφθούμε πάνω σε ένα κίνημα εξανθρωπισμού των κοινωνιών. Να φύγουμε από τη βαρβαρότητα.

Κι όλα αυτά δεν πρέπει να είναι συνθήματα, αλλά τα βήματα αυτών που θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, τα οποία δεν πρέπει να εξαντληθούν σε εκτονωτικές διαδηλώσεις που θα χρησιμοποιήσει το σύστημα.

– Μιλάτε για μια μαζική κοινωνική αφύπνιση. Σήμερα πόσο γόνιμες είναι οι συνθήκες για κάτι τέτοιο;

– Δεν έχω ψευδαισθήσεις. Τα βήματα γίνονται σιγά σιγά στον ιστορικό χρόνο. Ωστόσο μπορούμε να προετοιμάσουμε το έδαφος. Η σύγκρουση δεν μπορεί να αποφευχθεί. Αλλά και δεν θα χαριστούνε πράγματα. Πρέπει να γίνει αγώνας.

Σήμερα υπάρχουν δύο πόλοι. Αυτοί, οι έχοντες και οι κατέχοντες, και εμείς, οι οποίοι θα πρέπει να υπερασπιστούμε πλέον το παιδί μας, τον εαυτό μας, την πατρίδα μας. Να ένα λάθος που κάνει η Αριστερά, όταν ακούει τη λέξη πατρίδα. Στο όνομα ενός ψευτοδιεθνισμού, μαζεύεται λίγο.

Ξέρετε ότι στην αρχή μου έλεγαν ότι ο Παπαχρήστος εθνικίζει, επειδή είπα τον εθνικό ύμνο; Εγώ, που η μόνη πατρίδα που έχω είναι η κοιλιά της μάνας μου. Από την άλλη πλευρά όμως, χωρίς να πατήσεις στον τόπο σου και την πατρίδα σου δεν μπορεί να είσαι οικουμενικός και παγκόσμιος πολίτης.

Κάπου έχουμε μπερδευτεί. Και σ’ αυτό ευθύνονται, πρώτον, όλοι εκείνοι που βάζουν το χεράκι τους να στρογγυλέψουν την Ιστορία. Και, δεύτερον, οι διανοούμενοι που στην πλειονότητά τους νομίζουν ότι έκαναν το χρέος τους απέναντι στην κοινωνία γράφοντας κι ένα βιβλίο επαναστατικό.

Οταν είσαι διανοούμενος και σκέπτεσαι για το σύνολο της κοινωνίας, είσαι ψυχή τε και σώματι και πνεύματι ενάντια σε κάθε μορφή εξουσίας. Ειδάλλως θα γίνεις δεκανίκι, θα ψάξεις να δεις αν πούλησε το βιβλιαράκι σου, αν βγήκες στην τηλεόραση, κι αν σε έγραψαν στις εφημερίδες. Δεν έχουν μάθει σε έναν ακτιβισμό, σε μία συμμετοχή. Ομως δεν είναι έτσι τα πράγματα.

Τώρα χτυπάει η καμπάνα. Δεν είναι καμπανάκι. Και θα χτυπήσει για όλους. Και δεν πρέπει να είναι πένθιμη. Καλύτερα θα είναι να είναι επαναστατική, εξεγερτική.

– Ποια είναι η αναλογία, η αναγωγή του πολιτικού νοήματος του Πολυτεχνείου με το σήμερα;

– Υπάρχει μία αναλογία που αγγίζει τα όρια της υπερβολής, όπως για παράδειγμα η εξίσωση που ακούστηκε τελευταία, ότι η «ΕΡΤ θυμίζει μέρες Πολυτεχνείου».

Εχουμε βέβαια και τους προσκυνημένους, τους πληρωμένους κονδυλοφόρους, που θέλουν να ταυτίσουν το Πολυτεχνείο με τη σημερινή κατάντια και την απαξίωση της πολιτικής, πατώντας στους ελάχιστους που ενσωματώθηκαν στα αστικά κυβερνητικά κόμματα και έγιναν αρνητικό παράδειγμα, δυσφημώντας την εξέγερση.

Το Πολυτεχνείο όμως είναι ζώσα μνήμη. Εμείς τότε, ως εξεγερμένοι, αποδείξαμε ότι η δημοκρατία μπορεί να είναι υπόθεση δική μας και όλων και πως δεν μπορεί να είναι κουτσουρεμένη και στα μέτρα τους. Και εδώ ακριβώς μπαίνει η ιστορική αναλογία με το σήμερα, που έχουμε μία καλυμμένη δικτατορία, δημοκρατικού τύπου.

Κάποτε φοβούνταν τον κομμουνισμό γιατί θα τους έπαιρνε το σπίτια. Τώρα τι έχουμε, κρατικό κομμουνισμό, καπιταλιστικό κομμουνισμό, που θα μας τα πάρουν;

Αρα το Πολυτεχνείο σήμερα δεν είναι μόνο ένα σύμβολο, μία πραγματικότητα ιστορική. Είναι και μία δυνατότητα, ένα βήμα για να πατήσουμε πάνω και να κάνουμε το επόμενο. Αλλά δεν χωράει στην Πατησίων αυτό που λέω, θα πρέπει να γίνει όλη η Ελλάδα. Και δεν έχω ψευδαισθήσεις. Αυτά κατακτώνται σιγά σιγά στον ιστορικό χρόνο.

Δυστυχώς έχουν περάσει 40 χρόνια, κι εγώ μεγάλωσα λίγο. Θα περιμένουμε όμως άλλα 40 χρόνια για να δούμε φως;

 

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=398583

Πολυτεχνείο: Η εκδίκηση των νάνων

Του Νίκου Σιδέρη*

Η κατάληψη του Πολυτεχνείου είναι η τελευταία συλλογική εποποιία της Ελληνικής ιστορίας. Πέρα από τις πολιτικές της επιπτώσεις, δημιούργησε τρία στοιχεία διιστορικά, που σημαδεύουν τα πνεύματα:

Πρώτο, ένα σύμβολο: Μέχρι την κατάληψη, «Πολυτεχνείο» σήμαινε Πολιτικός Μηχανικός = Καλός Γαμπρός. Μετά την κατάληψη, «Πολυτεχνείο» σημαίνει Θυσία για την Ελευθερία.

Δεύτερο, έναν τρόπο πολιτικής πρακτικής: Πολιτική μαζικού κινήματος. Πολιτική πάλη με μόνο όπλο τον λόγο. Άμεση δημοκρατία. Ειδικά για την άμεση δημοκρατία: Την ώρα που τα τανκς της χούντας ετοιμάζονταν να επιτεθούν, στο Πολυτεχνείο πραγματοποιούνται Γενικές Συνελεύσεις κατά Σχολή, όπου συζητούνται διεξοδικά οι απόψεις και παίρνονται οι αποφάσεις για το αν θα συνεχιστεί ή όχι η κατάληψη, παρά την απειλή της αιματοχυσίας. Οι οποίες αποφάσεις είναι δεσμευτικές για τους εκπροσώπους κάθε Σχολής στη Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης. Που σημαίνει ότι η Δημοκρατία είναι εφικτή ακόμη και σε συνθήκες μάχης. (Κάθε σύγκριση με το παρόν των πράξεων νομοθετικού περιεχομένου δεν είναι τυχαία, αλλά αναγκαία και μοιραία.)

Τρίτο, ένα μέτρο ήθους: Δόσιμο, ανιδιοτέλεια, θάρρος. Συνέπεια λόγων και έργων – τουτέστιν, λόγος που δεσμεύει αυτήν-όν που τον εκφέρει. Πάθος για την Ελευθερία. Μαχητικότητα και αυτοθυσία.

Ο χρόνος κύλησε. Πρώτα, οι λέξεις εξευτελίστηκαν και διαλύθηκαν (από το «Οι βάσεις φεύγουν για πάντα» στο «Λεφτά υπάρχουν»…) Μετά, το νόημα των πραγμάτων στρεβλώθηκε και πνίγηκε στο έλος του καταναλωτικού ναρκισσισμού. Τέλος, η ίδια η σκέψη κηρύσσεται υπό διωγμόν («Είναι μονόδρομος» σημαίνει «Απαγορεύεται να σκεφτείς!»). Παράλληλα, μέσω του καθεστωτικού δικομματισμού, συγκροτείται και επιβάλλει την κυριαρχία της η χειρότερη συντεχνία που έχουμε γνωρίσει – το διαπλεκόμενο σύμπλεγμα αδίστακτων πολιτικάντηδων, επιτήδειων μιντιαρχών και άπληστων κερδοσκόπων.

Το Πολυτεχνείο, παρ’ όλες τις απόπειρες ιδιοποίησης και χειραγώγησης του συμβόλου, παραμένει ωστόσο αναφορά καταλυτική. Που αποκαλύπτει τον πολιτικό νανισμό και την ηθική αναπηρία των πολιτικάντηδων και των διεφθαρμένων κολαούζων τους. Παρεμποδίζοντας την ηγεμονία της αθλιότητας και την αποδόμηση της αρχοντιάς του λαού μας. Γι’ αυτό ενοχλεί. Το Υψηλό και το Καλό μας θυμίζει οικεία κακά και χαμέρπειες. Δείχνει ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι, ότι μπορούμε να συνδυάζουμε υψηλό ήθος και αποτελεσματική πολιτική πρακτική. Το σύμβολο μας επιβάλλει μια σύγκριση που μας αποκαλύπτει. Χώρια που μόνο η Αριστερά μπορεί να το επικαλείται δίχως αναστολές: Εκμηδενίστε το!

Έτσι εξαπολύθηκε η επιχείρηση «Εκδίκηση των Νάνων». Πρώτο βήμα, η αλλοίωση του νοήματος της έννοιας «Γενιά του Πολυτεχνείου»: Η απόπειρα φυσικοποίησης και μετατροπής της, από ιστορική-πολιτική κατηγορία που δηλώνει αρετή και ήθος, συμβολιζόμενα από το Πολυτεχνείο, σε ηλικιακή-δημογραφική κατηγορία («όσοι ήταν συν-πλην είκοσι ετών το 1973»). Σβήνοντας έτσι το αντίπαλο δέος του πολιτικαντισμού. Και (δεύτερο βήμα), ενοχοποιώντας την ηλικιακή αυτή κατηγορία με την ευθύνη για τη διαφθορά και την υποβάθμιση της πολιτικής στους καιρούς μας. Είναι τόσο εξώφθαλμη η σκοπιμότητα της εν λόγω καταφοράς, που ξεπερνά τα όρια του γελοίου. Παράδειγμα: Η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη (10/3/2012) τύπτει τα στήθη της και κραυγάζει «Η γενιά μου, η γενιά του Πολυτεχνείου» έφερε τη χώρα σ’ αυτό το κατάντημα… Κατά τη λογική αυτή, λοιπόν, μάλλον έφτασε η στιγμή να βγουν μπροστά οι νεαροί εσατζήδες που βασάνιζαν τόσο τεχνικά και φιλότιμα τους (συνομήλικούς τους) φυλακισμένους φοιτητές, να υπενθυμίσουν ότι (δημογραφικά) είναι η γενιά του Πολυτεχνείου και να διεκδικήσουν αναγνώριση ενσήμων και συντάξιμου χρόνου επειδή πέρασαν τόσους μήνες ο καθένας… στα κρατητήρια της ΕΣΑ, ασκώντας βαρύ και ανθυγιεινό επάγγελμα! Άντε, εβίβα κι έξω φτώχεια και καλή καρδιά !

Δεν είναι όμως μόνο για γέλια η Εκδίκηση των Νάνων. Έχει και μια βαθύτερη διάσταση: Δείχνοντας με το δάχτυλο, λασπώνοντας, ενοχοποιώντας τη «γενιά του Πολυτεχνείου», οι πολιτικοί συνεχιστές της παράταξης της Μακρονήσου απαιτούν και σήμερα ό,τι ακριβώς και τότε: Δήλωση μετανοίας από όσους αγωνίστηκαν για την ελευθερία και την τιμή της χώρας και των πολιτών της. Ήθος ανθρώπω δαίμων. Και ο νοών, νοείτω.

 

* Ο Νίκος Σιδέρης είναι ψυχίατρος και συγγραφέας (υπήρξε εκπρόσωπος της Ιατρικής στη Συντονιστική Επιτροπή κατάληψης του Πολυτεχνείου το ’73).

http://www.avgi.gr/article/1312540/polutexneio-i-ekdikisi-ton-nanon

«Θα έρθουν οι κομμουνιστές να μας πάρουν τα σπίτια»!

του Μελέτη Η. Μελετόπουλου

 

  ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ μεταπολεμικές δεκαετίες, και με την φρίκη του Εμφυλίου Πολέμου ακόμα ζωντανή, ο μεγάλος φόβος των αστών, μικροαστών, μεγαλοαστών, ακόμα και εργατών και αγροτών-κατόχων ενός έστω μικρού κλήρου, ήταν «μην έρθουν οι κομμουνιστές και μας πάρουν τα σπίτια».

    Η απειλή της κρατικοποίησης των επιχειρήσεων και της κατάσχεσης της ακίνητης περιουσίας λειτούργησε ως μηχανισμός ανάσχεσης της εκλογικής επιρροής του κομμουνιστικού κόμματος και κοινωνικής αποδοχής κατασταλτικών μέτρων εναντίον του. Ήταν το βασικό πολιτικό επιχείρημα των αστικών πολιτικών δυνάμεων, της Δεξιάς και του Κέντρου, εναντίον της κομμουνιστικής αριστεράς.

    Ο χρόνος πέρασε, ο «υπαρκτός σοσιαλισμός» εξέλιπε, οι κατά τόπους νοσταλγοί του έχουν πιά ασήμαντη εκλογική επιρροή. Τα κομμουνιστικά κόμματα έχουν πάψει προ πολλού να θεωρούνται πραγματική απειλή για τις περιουσίες του κόσμου.

      Αίφνης, η απειλή εναντίον της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας επανεμφανίζεται σήμερα, εν έτει 2013! Αυτήν την φορά, όμως, δεν είναι οι κομμουνιστές που την εκφράζουν, αλλά μία κυβέρνηση της….Δεξιάς (και των υπολειμμάτων του ΠΑΣΟΚ), με μεγαλοαστό πρωθυπουργό, και μεγαλοαστούς, μεσοαστούς και μικροαστούς υπουργούς (και πάντως όχι ακτήμονες και κομμουνιστές).

    Και η απειλή αυτή είναι πολύ πιο άμεση, υπαρκτή και σοβαρή απ’ αυτήν των ηττημένων και πολιτικά εξουδετερωμένων ιδεολόγων κομμουνιστών του ’50 και του ’60. Εδώ η απειλή προέρχεται από μία «αστική» κυβέρνηση, που έχει στα χέρια της την νομική ισχύ να την υλοποιήσει.

    Εκπλήσσει και βάζει σε σκέψεις η επιμονή  της τρόικας, που επέτυχε, με την επαχθή και απεχθή φορολογία,  ό,τι δεν επέτυχε ο κομμουνισμός στα ενενήντα χρόνια που παλεύει να ανατρέψει το αστικό καθεστώς στην Ελλάδα. Πιθανόν πίσω της να ακολουθούν σχεδιασμοί μεγάλων γραφείων real–estate ή ασφαλιστικών οργανισμών της βόρειας Ευρώπης, που επιδιώκουν να μεταβάλουν την Ελλάδα σε χώρο διακοπών ευρωπαίων συνταξιούχων.

    Αλλά πολύ περισσότερο εκπλήσσει η συμμόρφωση της κυβέρνησης στο τροϊκανό σχέδιο διάλυσης της ακίνητης περιουσίας, που αποτελεί το καταφύγιο όχι μόνον της εξουθενωμένης αστικής τάξης αλλά ολόκληρου του ελληνικού λαού. Οι τρομακτικοί φόροι, η κατάρρευση της αξίας των ακινήτων και των ενοικίων  έρχονται τώρα να συμπληρωθούν με μαζικές κατασχέσεις ακινήτων μικρής ή μεγάλης αξίας, σε ακριβές ή φθηνές περιοχές.

    Και ο μεν κύριος Στουρνάρας ίσως να αισθάνεται έτσι ότι αναβαπτίζεται στους μαρξιστικούς προσανατολισμούς της νιότης του. Ο δε κύριοςΧατζηδάκης ότι υπηρετεί το αστικό καθεστώς διαπραγματευόμενος με την τρόικα, όπως διατείνεται, «σε ποιές κατηγορίες θα ισχύσει το μέτρο», αντί να πετάξει αμέσως έξω από το γραφείο του αυτούς που τολμάνε να απαιτήσουν αυτό που δεν έκανε ούτε η τουρκοκρατία: να καταστήσουν τους Έλληνες ανέστιους και πλάνητες, λαθρομετανάστες στην ίδια τους την πατρίδα.

    Η κυβέρνηση έπρεπε να έχει συνειδητοποιήσει ότι ο νόμος για τους πλειστηριασμούς δεν θα περάσει από την Βουλή και να τον έχει εξαιρέσει από κάθε συζήτηση. Αν όμως βρεθεί, με όποιον τρόπο βρεθεί (με κομματικές «πειθαρχίες», απειλές διαγραφών, πολιτικά ανταλλάγματα και υποσχέσεις υπουργοποίησης, απειλή προκήρυξης εκλογών κλπ.), μία επονείδιστη πλειοψηφία που θα περάσει τέτοιον νόμο από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, τότε το πολιτικό σύστημα θα βρεθεί μπροστά στην μεγαλύτερη κοινωνική έκρηξη στην Ελλάδα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

   

 

 

Ο Stephen Fry μιλά για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα

17 ΝΟΕΜΒΡΗ 1973 – ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

 Από το μεσημέρι της Παρασκευής θεάθηκαν στην Πλατεία Συντάγματος άντρες με πολιτικά, που κουβαλούσαν δύσκολα καλυπτόμενα μακρύκανα όπλα, τυλιγμένα με εφημερίδες και νάιλον.  Πήγαιναν να πάρουν θέσεις σε ταράτσες, απ’ όπου σε λίγο θα πυροβολούσαν διαδηλωτές ή ανύποπτους διερχόμενους, παρ’ ότι… ναι υπήρχαν ακόμα ανύποπτοι.

Αργότερα και μόλις άρχισε να σκοτεινιάζει, στο σιντριβάνι της πλατείας Βικτωρίας μερικοί έριχναν νερό στα μάτια τους προσπαθώντας, χωρίς αποτέλεσμα, να τα ανακουφίσουν από τα πρώτα δακρυγόνα, που είχαν αρχίσει να πέφτουν. Στο ύψος της πλατείας την ίδια ώρα, μεγάλη ομάδα διαδηλωτών διασχίζοντας την Αριστοτέλους, ξήλωνε από τα πεζοδρόμια τα σήματα της τροχαίας και ένα στέγαστρο από τη στάση των λεωφορείων. Στην Πατησίων, λίγο πιο κάτω από τον ΟΤΕ, είχε ακινητοποιηθεί διαγώνια ένα τρόλεϊ φορτωμένο με συνθήματα κλείνοντας έτσι το δρόμο, ενώ δίπλα στεκόταν μια μεγάλη ομάδα αστυφυλάκων. Έξω από το Πολυτεχνείο, στο οδόστρωμα, είναι αναμμένες  φωτιές που τροφοδοτούνται με εφημερίδες για τα δακρυγόνα που έχουν πνίξει την περιοχή. Ένα ειδικό όχημα της αστυνομίας περνάει με μεγάλη ταχύτητα σκορπίζοντας και άλλα, ενώ τα μεγάφωνα μέσα στο χώρο του πανηγυριού που θα ξετυλιγόταν σε δράμα, διακόπτουν κατά διαστήματα τα συνθήματα και δίνουν οδηγίες προστασίας απ’ τα αέρια.

Οι πύλες και απ’ τις τρεις πλευρές είναι αμπαρωμένες και δεν επιτρέπεται από τους έγκλειστους η είσοδος πλέον σε κανέναν.  Μέσα από τα κάγκελα και σκαρφαλωμένοι σ’ αυτά στέκουν οι νέοι, κουνώντας σημαίες και κραυγάζοντας ότι μέχρι τότε τους απαγόρευαν. Η κεντρική πύλη είναι υποστυλωμένη με δοκάρια.  Μια ομάδα μετακινεί τραμπαλίζοντας ένα αυτοκίνητο «Μερσεντές» και το στήνει πίσω της.  Σε λίγο, με τον ίδιο τρόπο, θα μεταφερθεί και ένα μικρότερο δίπλα στο προηγούμενο.

Μέσα στο χώρο του Πολυτεχνείου, παρά το σκοτάδι που κυριαρχεί έξω από τα κτήρια, ο τόπος σφύζει από ζωή. Μια ηλικιωμένη γυναίκα, γυρίζει ρωτώντας αν είδε κανείς μια πιτσιρίκα, για να της δώσει τη ζακέτα της μην τυχόν και κρυώσει….Είναι μόνο δώδεκα, καταλάβατε, θα μου κρυώσει η εγγονούλα….!

Κατά διαστήματα φτάνουν νεαροί με μηχανάκια που φέρνουν μηνύματα από τις συγκρούσεις που έχουν αρχίσει στην Αθήνα, από πολιορκίες κτιρίων και τέτοια, σκληρά, αιματηρά. Ακούγονται πυροβολισμοί και κυκλοφορούν οι πρώτες φήμες για νεκρούς, ενώ μεταφέρονται τραυματίες στο πρόχειρο ιατρείο, σε κάποιο από τα κτίρια του Πολυτεχνείου. Ο σταθμός ζητάει  ιατρικό υλικό.  Μια ομάδα μεταφέρει φορείο και εύκολα διακρίνεται ότι ο μεταφερόμενος είναι νεκρός. Ακούγεται ότι στην ταράτσα του απέναντι ξενοδοχείου υπάρχουν ελεύθεροι σκοπευτές, δεν διαπιστώθηκε τελικά αν μέσα στο Πολυτεχνείο πυροβολήθηκε κανείς.

Τα τανκς που πλησιάζουν, πρώτα ακούγονται και μετά φαίνονται με τους αναμμένους προβολείς, ενώ συγχρόνως σβήνουν τα φώτα σε όλη την περιοχή καθώς διακόπηκε το ρεύμα. Σαν με σύνθημα ξαφνικά όλα σώπασαν, η παγωμάρα διακόπτεται μόνο από ψιθυρίσματα. Ο σταθμός όμως εξακολουθεί να λειτουργεί και μια ομάδα νέων, φωνάζοντας συνθήματα, διασχίζει το πλήθος που συγκεντρώθηκε στον κεντρικό μπροστινό περίβολο.  Ήταν εμφανής η προσπάθεια να δοθεί κουράγιο στους έγκλειστους, που πάγωσαν με την εμφάνιση των αρμάτων. Καταφτάνουν τρία και στέκονται κατά μήκος της Πατησίων, με το πρώτο στο ύψος ακριβώς της κεντρικής πύλης.  Περιφέρουν τους προβολείς στις προσόψεις των γύρω κτιρίων, απ’ όπου ακούγονται να χτυπάνε τα πορτοπαράθυρα που κλείνουν οι ένοικοι.  Μια ριπή πέφτει στο μπαλκόνι ό,που διακρίνεται ανοικτή κάποια πόρτα.

Πίσω από τα τανκς βρίσκεται μια στοιχισμένη σειρά αντρών με πολιτικά, που ακουμπάνε σε μεγάλα φρεσκοκομμένα στειλιάρια ενώ μερικοί απ’ αυτούς τα κραδαίνουν απειλητικά.  Πολλοί στρατιώτες παίρνουν θέση κυκλώνοντας από αριστερά το Πολυτεχνείο και μια μεγάλη ομάδα βρίσκεται κοντά στο πρώτο άρμα.  Όλοι κρατούν όπλα. Μετά το πρώτο πάγωμα οι συγκεντρωμένοι πίσω από τα κάγκελα, απευθυνόμενοι στους στρατιώτες, αρχίζουν να φωνάζουν το σύνθημα «είμαστε αδέλφια σας», ενώ άλλοι αποδοκιμάζουν κάποιον που εκσφενδόνισε ένα μπουκάλι προς την Πατησίων, και έναν άλλον που έριξε μερικά νεράντζια.  Αυτές ήταν και οι μόνες πράξεις αντίδρασης στην όλη επιχείρηση.

Έχουν αρχίσει διαπραγματεύσεις για την έξοδο των περικυκλωμένων και κάποιος έχει ανέβει όρθιος στον μεσαίο πέτρινο στύλο της πύλης, κουνώντας συνεχώς τα χέρια του σαν να θέλει να καθησυχάσει το πλήθος, που είναι πλέον σιωπηλό από κάτω. Τα λίγα λεπτά που δόθηκαν από τον αξιωματικό που διαπραγματευόταν με κάποιους της συντονιστικής επιτροπής για την έξοδο, κοντεύουν ήδη να τελειώσουν.  Ο ανεβασμένος στο στύλο εξακολουθεί να κινεί τα χέρια του καθησυχαστικά, χωρίς να σταματά.  Δεν παίρνει είδηση το άρμα, που στρέφοντας προς τα πίσω το πυροβόλο του, έχει ξεκινήσει εναντίον της πύλης.  Ακούει όμως το μούγκρισμα της μηχανής μόλις αυτή ανεβαίνει το διάζωμα που χωρίζει την Πατησίων, γυρίζει έντρομος και γκρεμίζεται δίπλα στις ερπύστριες τη στιγμή που η πύλη και η υποστύλωση διαλύονται.

Η «Μερσεντές» και το μικρότερο αυτοκίνητο λιώνουν κάτω από το άρμα που προχωρώντας συνεχώς πατάει πύλη, δοκάρια και αυτοκίνητα και σταματάει πιο πέρα, έχοντας εκπληρώσει την αποστολή του. Ο κόσμος που ήταν στα κάγκελα, πάνω στα δοκάρια και στα αυτοκίνητα μέσα από τη πύλη, έχει σκορπίσει φωνάζοντας έντρομος. Οι στρατιώτες μπαίνουν τρέχοντας σε δύο γραμμές δεξιά και αριστερά από το άρμα και δημιουργούν ένα διάδρομο μέσα απ’ τον οποίο αρχίζει η έξοδος.  Οι φαντάροι καθοδηγούν τους εξερχόμενους, μερικοί μάλιστα παίρνουν απ’ το χέρι γυναίκες και τους συνιστούν να προσέχουν που πατάνε, για να μη χτυπήσουν από τις σκόρπιες λαμαρίνες και πέτρες. Κάποιος φωνάζει να μην καπνίσει κανείς φαντάρος, γιατί κάτω υπάρχει βενζίνη από τα διαλυμένα αυτοκίνητα.

Ο συνεχής οξύς ήχος που ακούγεται, όταν προβάλλεται η ταινία της εισβολής στο Πολυτεχνείο, είναι απ΄ την κολλημένη κόρνα της «Μερσεντές», που ισοπεδώθηκε και χτυπούσε συνεχώς όλη την ώρα της εξόδου, εκφράζοντας τη δική διαμαρτυρία. Όσοι περνούν πίσω από το άρμα, δέχονται τα καυσαέρια και τις φλόγες από την τεράστια εξάτμιση της μηχανής που δουλεύει συνεχώς. Μια κοπέλα έχει αγκαλιάσει έναν αξιωματικό και σε κατάσταση υστερίας του φωνάζει να τη σώσει.  Αυτός προσπαθεί να την καθησυχάσει, λέγοντάς της πως γι’ αυτό ήρθε ο στρατός στο Πολυτεχνείο.

Παράλληλα, στον τοίχο έξω απ’ την πύλη στην Πατησίων, έχουν στηθεί οι ροπαλοφόροι και χτυπάνε με τα ξύλα όποιον προλάβουν.  Κάποιος στρατιώτης ορμάει σε έναν απ’ αυτούς και τον γκρεμίζει χτυπώντας τον με τον υποκόπανο του όπλου του στην κοιλιά, βρίζοντάς τον συγχρόνως: «Γιατί χτυπάς, ρε μαλάκα»…!!  Ολόκληρο το τετράγωνο του Πολυτεχνείου είναι κυκλωμένο και τρέχοντας όλοι προσπαθούν να βρουν άνοιγμα να περάσουν.

Αριστερά στη Στουρνάρα βρίσκεται παραταγμένο ένα τμήμα λοκατζήδων με επικεφαλής αξιωματικό που διακρίνεται πολύ καλά.  Τέσσερα χρόνια μετά, τον Αύγουστο του 1978 στο πολεμικό ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑ ο ίδιος αξιωματικός θα εκμυστηρεύεται στο συντάκτη του παρόντος με κάθε ειλικρίνεια τα συναισθήματα από την παρουσία του εκείνο το βράδυ στο Πολυτεχνείο.  Στη Μπουμπουλίνας, ξεπροβάλλει πίσω από ένα αυτοκίνητο κάποιος με πιστόλι στο χέρι και το προτείνει φωνάζοντας «πίσω τσογλάνι και σ’ έφαγα».

Στην άλλη γωνία, μια ομάδα από νέους είναι γύρω από έναν στρατιώτη και μια κοπέλα του λέει πως έχει και αυτή αδελφό στα ΛΟΚ και τον εκλιπαρεί να τους βοηθήσει.  Ο στρατιώτης ξεκινάει τρέχοντας προς την πλατεία Εξαρχείων, καταπάνω σε μια πυκνή σειρά από αστυνομικούς που κλείνουν το δρόμο.  Συγχρόνως πυροβολεί στον αέρα ενώ πίσω του τρέχει η ομάδα των φυγάδων, που πέφτει πάνω στο φράγμα των αστυνομικών.  Οι τελευταίοι τους περιμένουν με τα ρόπαλα και τους χτυπούν.  Κάποιοι έπεσαν κάτω… κάποιοι πέρασαν και γλίτωσαν.  Ο στρατιώτης έκανε μεταβολή και γύρισε πίσω. Από τα μπαλκόνια πετούν προς τους αστυνομικούς γλάστρες και στις πολυκατοικίες ανοίγουν οι πόρτες δίνοντας άσυλο. Στην κορυφή ενός δρόμου ένας γέρος στέκεται με τα χέρια στη μέση και φωνάζει στους αστυνομικούς ν’ αφήσουν τα παιδιά να φύγουν.

Στην Αλεξάνδρας μια άλλη ομάδα από άρματα κατεβαίνει με μεγάλη ταχύτητα, ενώ ένα αυτοκίνητο προβάλλει έτοιμο να βγει στη λεωφόρο και με πανικόβλητο τον οδηγό στρίβει επιτόπου και τρυπώνει στο δρόμο από τον οποίο ήρθε, γλιτώνοντας την τελευταία στιγμή τη σύγκρουση.  Ένα άλλο σταματάει και παίρνει τρεις που παρακαλούν τον οδηγό να τους μεταφέρει όπου πάει ο ίδιος.  Το ότι αυτός άκουγε από το ράδιο δυνατά έναν σταθμό που εξέπεμπε για το Πολυτεχνείο, το ότι δεν έδειχνε να φοβάται καθόλου και το ότι ήταν έξω με αυτοκίνητο εκείνη την ώρα, έβαλε σε υποψία τους επιβάτες, που κατέβηκαν λίγο πιο κάτω, στη Φωκίωνος Νέγρη. Στους δρόμους δεν υπάρχει ψυχή, είναι ακόμα νύχτα, αλλά κοντεύει να ξημερώσει, και στην πλατεία Κυψέλης, στη στάση των τρόλεϊ, ένας εισπράκτορας με στολή περιμένει να πάει, καθώς φαίνεται, στη δουλειά του.  Κάτω από μια συστάδα δέντρων πιο κει μόλις και διακρίνεται μια μεγάλη ομάδα από αστυνομικούς, που στέκουν όρθιοι και αμίλητοι.

Αργά το πρωί του Σαββάτου ακούγονται οι πυροβολισμοί από τανκς που κατεβαίνουν την Αχαρνών, ενώ στην Πατησίων σταματάει ένα καμιόνι με αστυνομικούς που ορμάνε και ξυλοκοπούν όσους κάθονταν αμέριμνοι στο ζαχαροπλαστείο Φούτζι. Στο τέρμα της Αχαρνών, έξω από μια πολυκατοικία, σταματάει ένα απ’ τ’ άρματα και ένα καμιόνι με άντρες της ΕΣΑ.  Προπηλακίζουν ένα παιδί και το πεζοδρόμιο γεμίζει γάλατα και γιαούρτι που ο μικρός μετέφερε από το απέναντι καφενείο …..  Η τηλεόραση δείχνει εικόνες από το ρημαγμένο Πολυτεχνείο.  Οι βανδαλισμοί και τα προβοκατόρικα συνθήματα, που είχαν γραφτεί εκ των υστέρων, αποδίδονται στους φοιτητές.

Την άλλη μέρα, Κυριακή μεσημέρι, ο αξιωματικός της Αστυνομίας που είχε βάρδια στο κέντρο Άμεσης Δράσης της Τροχαίας μαθαίνει τις λεπτομέρειες μιας εκτέλεσης ενός νέου έξω από το Πολυτεχνείο, γωνία Στουρνάρα και Πατησίων.  Τις μετέδιδε με το ραδιοτηλέφωνο ο οδηγός ενός περιπολικού, όπως ακριβώς τις έβλεπε μπροστά στα μάτια του.  Αυτός ο αξιωματικός τις διηγούταν δεκάξι χρόνια μετά με σιγανή φωνή και ανατριχιάζοντας.  Ο νέος έδειχνε να μην ξέρει πως είχε απαγορευτεί η κυκλοφορία, όταν ο συνοδηγός του περιπολικού του φώναξε έντονα να εξαφανιστεί.  Μόλις έστριβε για να φύγει, ένας αξιωματικός του Στρατού που κατέβηκε με στολή εκστρατείας από ένα τζιπ, τον πυροβόλησε.  Ο χτυπημένος γονάτισε και γύρισε να κοιτάξει αυτόν που τον χτύπησε.  Ο τελευταίος πλησίασε και τον ξαναπυροβόλησε, από κοντά αυτή τη φορά.  Ο νέος ξάπλωσε στην άσφαλτο και ο εκτελεστής του τον πυροβόλησε τρίτη φορά, έχοντας φτάσει ακριβώς από πάνω του.  Και οι δύο είναι γνωστοί πια.

Αυτό ήταν το Πολυτεχνείο.  Ο εισπράκτορας του τρόλεϊ στη στάση, ο φαντάρος με το υποκόπανο, ο άλλος που ξόδευε τα πυρά στον αέρα να δώσει θάρρος στους φυγάδες, ο οδηγός του περιπολικού, ο αξιωματικός των ΛΟΚ με τις τύψεις, κάποιος άλλος με την ίδια στολή μα αλλιώτικος….  Και εκείνη η γυναίκα που έψαχνε την εγγόνα της μέσα στο χαμό και το πανηγύρι, να της δώσει τη ζακέτα να μην κρυώσει το παιδί…….

 Δέκα επτά του Νοέμβρη του 2011, αυξήθηκαν οι κατάρες και τα συσσίτια…. λιγόστεψαν τα σκουπίδια που όλο και περισσότεροι τα σκαλίζουν ψάχνοντας…. στέρεψαν οι ευχές…ελπίδες φαίνονται μονάχα με την οργή…

 

Α. Κακαράς

antonis.kakaras@gmail.com

Το Πολυτεχνείο στη ζωή μας

Μετά από τόσες δεκαετίες, ας σκεφτούμε επιτέλους ότι η επανάληψη δηλώνει όχι μόνο βαρεμάρα, αλλά κυρίως διεκπεραιωτική αντίληψη έναντι του βαθύτερου νοήματος της γιορτής

γράφει ο Δημήτρης Αγγελής

Πήγα σήμερα το πρωί την κόρη μου στο νηπιαγωγείο. Μπαίνοντας στην τάξη της άκουσα τα γνωστά τραγούδια που συνοδεύουν τη γιορτή του Πολυτεχνείου και ανατρίχιασα. Από τότε που ήμουν στο δημοτικό τα ίδια και τα ίδια, αλλά τώρα και στο νηπιαγωγείο; Χρειάζονται τα παιδιά τέτοια προπαίδεια στον θαυμαστό κόσμο της Μεταπολίτευσης;

Πέρυσι, τα ίδια στο προνήπιο. Γύρισε η κόρη μου από τη σχετική γιορτή (!) φωνάζοντας με πάθος το ρυθμικό σύνθημα «Ψωμί – παιδεία – ελευθερία! Κάτω η Χούντα, ζήτω η Δημοκρατία!» Το αστείο, μάλιστα, είναι ότι δεν ήξερε τις λέξεις οπότε είχε πολύ βολικά αντικαταστήσει το σύνθημα και φώναζε «Ψωμί – τυρί – ελευθερία»!

Διαφωνώ κάθετα με όσα υποστηρίζει η Χρυσή Αυγή για το θέμα. Διαφωνώ όμως και με πολλούς άλλους. Το Πολυτεχνείο υπήρξε μια αυθόρμητη λαϊκή εξέγερση, απρογραμμάτιστη (χαρακτηριστικό ότι η τότε Αριστερά ήταν εναντίον της), αληθινή και γι’ αυτό οφείλουμε να τη γιορτάζουμε. Συμβολίζει τους αληθινούς και ακομμάτιστους αγώνες για τη Δημοκρατία, έναν υψηλό πατριωτικό και δημοκρατικό ιδεαλισμό. Από εκεί και πέρα, όμως, οι λαϊκές φιέστες που καθιερώθηκαν επί ΠΑΣΟΚ με τα στεφάνια των πολιτικών, με τον πετροπόλεμο και τους εμπρησμούς των αναρχικών αργότερα (δηλαδή των εχθρών της δημοκρατίας!), με την πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία και τους επίσημους σχολικούς εορτασμούς (που ενώ ο νόμος έλεγε για δίωρη γιορτή και μάθημα εξελίχθηκαν σε γιορτή μόνο) εξευτέλισαν το αληθινό νόημα της επετείου και την έκαναν ακόμα μία φούσκα της μεταπολίτευσης. Ήταν η πρώτη «κοσμική» γιορτή που θεσμοθετούσε το Κράτος, εννοώ γιορτή με αναγωγή αποκλειστικά και μόνο στην «ιερότητα» της Δημοκρατίας και όχι στη θρησκευτικότητα του Έλληνα (όπως όλες ανεξαιρέτως οι άλλες επέτειοι που γιορτάζουμε), οπότε συνοδευόταν με ανάλογη αμηχανία και ήταν φυσικό γρήγορα να φθαρεί.

Κι έτσι φτάνουμε στο σημείο στη γιορτή της 28^ης Οκτωβρίου τα παιδιά του νηπιαγωγείου να ζωγραφίζουν περιστέρια και να βλέπουν αντιπολεμικές ταινίες και στη γιορτή του Πολυτεχνείου να ακούνε το «Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία». (Ωραίο τραγούδι, αλλά είναι σα ν’ ακούς το «Πάγωσε η τσιμινιέρα» με τον Νταλάρα σε διαδήλωση του ΚΚΕ. Μετά από τόσες δεκαετίες, ας σκεφτούμε επιτέλους ότι η επανάληψη δηλώνει όχι μόνο βαρεμάρα, αλλά κυρίως διεκπεραιωτική αντίληψη έναντι του βαθύτερου νοήματος της γιορτής).

(*Και μια σημείωση: Αν και επί χρόνια υποστήριζα τις αδυναμίες της μεταπολιτευτικής μας δημοκρατίας, συντάσσομαι πλέον μ’ εκείνους που θεωρούν ότι η πλήρης απαξίωση της Μεταπολίτευσης ευνοεί πλέον αποκλειστικά και μόνο την άνοδο των άκρων).

http://manifestomag.wordpress.com/2012/11/16/%CF%84%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B6%CF%89%CE%AE-%CE%BC%CE%B1%CF%82/

Εδώ Πολυτεχνείο – Του Βασίλη Ραφαηλίδη

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Γιώργο, έναν καλοκάγαθο αστυφύλακα μιας κάποιας ηλικίας που έπαιρνε σύνταξη σε λίγο. Απ’ αυτόν μαθαίναμε στο κρατητήριο, όπου οι εφημερίδες απαγορεύονταν αυστηρά, τα σημαντικά διεθνή γεγονότα. Αυτός ήταν που μας πληροφόρησε για το θάνατο του Γκεβάρα, για τον οποίο, άλλωστε, με δυσκολία έκρυβε το θαυμασμό του. Φυσικά, όλα αυτά μας τα’λεγε εμπιστευτικά, σχεδόν συνωμοτικά.

Ωστόσο, δεν έκανε ποτέ κουβέντα για τη χούντα και τα σχετικά με τον πάνω κόσμο, των ζώντων ελλήνων. Αυτών που ακόμα δεν ήξεραν τίποτα για τη μεγάλη ευκαιρία που θα τους προσέφερε το Πολυτεχνείο αργότερα, ώστε να νοιώσουν κι αυτοί λιγάκι αντιφασίστες, χαμένοι μέσα στη μεγάλη μάζα των δημοκρατών που πολιορκούσαν το Πολυτεχνείο. Το μεγάλο πλήθος παρέχει ασφάλεια. Όσους κι αν συλλάβουν, όσους κι αν σκοτώσουν, ξέρεις πως οι πιθανότητες να σου συμβεί κακό είναι περίπου ίσες με τις πιθανότητες να κερδίσεις τον πρώτο λαχνό του λαχείου. Ρισκάρεις λοιπόν, σχεδόν εκ του ασφαλούς κι έτσι ανέξοδα αποχτάς το δικαίωμα να παριστάνεις τον αντιστασιακό. Πού ήταν όλοι αυτοί οι καλοί άνθρωποι όταν τους είχαμε ανάγκη; Μα, περίμεναν να ξεθυμάνει η χολέρα που λέγεται χούντα για να βγουν από το καβούκι, αυτοί οι καλοί νοικοκυραίοι.

Το μπουντρούμι της Ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας βρίσκεται πίσω από το Πολυτεχνείο. Κι όσοι πέρασαν από εκεί, δεν νομίζω πως θα ήταν δυνατό να έχουν διάθεση να συνεορτάσουν με τους πανηγυριώτες της 17ης Νοέμβρη.
Ο λαός της Αθήνας έβλεπε την χούντα να καταρρέει από τα ίδια της τα ανομήματα και μπήκε στον εύκολο αγώνα, έτσι για την τιμή των όπλων, που λέμε, και ίσα-ίσα για να λέμε πως την χούντα την έριξε ο λαός, τη στιγμή που και οι κότες ξέρουν εκείνο που καμώνονται πως δεν ξέρουν τα μουλάρια, ότι δηλαδή η χούντα έπεσε γιατί σάπισε. Γιατί, λοιπόν, σκοτώνονται να μαζέψουν τα σάπια φρούτα που κάθε χρόνο πέφτουν κάτω από το δέντρο του Πολυτεχνείου οι όψιμοι αντιστασιακοί; Και, βέβαια, δεν αναφέρομαι εδώ στους έτσι κι αλλιώς ζωηρούς έφηβους που, με κάθε ευκαιρία, το παίζουν επαναστάτες ή περίπου.
Ένας κόμπος κάθεται στο λαιμό μου κάθε φορά που περνώ έξω από το Πολυτεχνείο.
Εκεί μπροστά μας ξεφόρτωσαν για να μας παν στη σήμανση, λίγο πιο κάτω, στα Χαυτεία. Από την Ασφάλεια μέχρι το Πολυτεχνείο, η απόσταση είναι δυο βήματα.
Κι ωστόσο μας φόρτωσαν στην κλούβα για να μας ξεφορτώσουν λίγο παρακάτω. Ίσως δεν ήθελαν να βλέπουν οι περαστικοί πως από την Ασφάλεια βγαίνουν πολιτικοί κρατούμενοι δεμένοι με χειροπέδες, σαν εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου.
Ευτυχώς, να λες, που ήμουν δεμένος με τον Περικλή Κοροβέση –πάντα με τον Περικλή θα με δένουν από δω και πέρα σε κάθε μετακίνηση.
Ίσως γιατί στην πρεμιέρα ήμασταν πολύ καλοί σαν ζευγάρι κωμικών. Ασουλούπωτοι και οι δύο, άνθρωποι με χιούμορ και οι δύο, προσφέραμε θέαμα υψηλής ποιότητας στο εθνικό θέατρο του παραλόγου.
Μας μεταφέρουν την άλλη μέρα από την οδό Μπουμπουλίνας στην οδό Ρεθύμνης, εκεί κοντά, προς τη λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Σε ένα νεοκλασικό της συμφοράς, ήταν οι κοιτώνες των αστυφυλάκων που υπηρετούσαν στην Ασφάλεια.
Ήταν σκοτάδι πίσσα εκεί μέσα.
Από πουθενά δεν έμπαινε φως και πουθενά δεν άναβε φως.
Καμιά εικοσαριά ανθρώπους, μας αδειάζουν στον καινούργιο μας τάφο.
Δεν έχω ιδέα, κανείς δεν θα ήταν δυνατό να έχει ιδέα, πόσες μέρες μείναμε εκεί.
Ούτε ρολόι, ούτε φως, ούτε ώρες ύπνου, ούτε ώρες ξύπνιου.
Προσπαθούσαμε να μετρήσουμε το χρόνο με το κατούρημα. Δύο κατουρήματα, μια μέρα.
Το φαΐ, οι μανάδες συνέχιζαν να το πηγαίνουν στην Μπουμπουλίνας.
Στη Ρεθύμνης ήμασταν ινκόγκνιτο. Κανείς δεν ήξερε πως υπάρχει κρατητήριο, παρεκκλήσιο το λέγαμε, στην οδό Ρεθύμνης. Όλοι γνώριζαν τον μητροπολιτικό ναό της οδού Μπουμπουλίνας, κι εκεί πήγαιναν τις προσφορές τους.
Και οι διάκονοι του εθνικού συμφέροντος, όπως λέμε στην Ελλάδα το ιδιωτικό συμφέρον, μετέφεραν τον άρτον ημών τον επιούσιον ιεροκρυφίως στο παρεκκλήσιον, όπου και κοινωνούσαμε των αχράντων μυστηρίων των σωτήρων του έθνους. Ανοίγαμε τα τάπερ στα τυφλά, κι ό,τι άρπαζαν τα δάχτυλα, τούτο το πανάρχαιο πηρούνι που είναι δυνατό να λειτουργήσει και σα μαχαίρι. Κεφτέδες, φώναζε ο ένας τυφλοπόντικας. Κοτόπουλο έλεγε από δίπλα ο άλλος τυφλοπόντικας. Ήταν το παιχνίδι μας. Κι ο Περικλής Κοροβέσης να λέει ανέκδοτα και να μη σώνει ποτέ.

Μεταφορά στις φυλακές Αβέρωφ: ρίγη συγκινήσεως ανεβοκατέβαιναν στην αντεθνική μου ράχη μου καθώς περνούσα στην πύλη των φυλακών Αβέρωφ. Κόσμος και κοσμάκης πέρασε από τις σωφρονιστικές φυλακές Αβέρωφ, από το 1892 που κτίστηκαν μέχρι πριν από λίγα χρόνια που κατεδαφίστηκαν για να χτιστεί στην θέση τους ο σημερινός Άρειος Πάγος, κοντά στην Ασφάλεια, επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας.

Το θέμα είναι να μην μπεις φυλακή. Όμως, έτσι και μπεις, αισθάνεσαι ελεύθερος. Κανείς δεν μπορεί να σε συλλάβει όταν ήδη σε έχουν συλλάβει και σε έχουν βάλει φυλακή. Παίζαμε σκάκι, παιχνίδι θα’ λεγες σπέσιαλ για φυλακισμένους που δεν κατάλαβα πως γίνεται και το παίζουν και εκτός φυλακής. Κάναμε διαλέξεις με θέματα γενικού εγκυκλοπαιδικού ενδιαφέροντος, αφήνοντας την πολιτικολογία για τις κατ’ ιδίαν ατέλειωτες συζητήσεις, και γενικά περνούσαμε την παγιδευμένη ζωή μας με τον πιο εποικοδομητικό τρόπο, όπως έλεγαν οι συνηθισμένοι στη χρηστομάθεια παλιότεροι σύντροφοί μας, που ένοιωθαν στη φυλακή σα στο σπίτι τους. Ειδικότερα ο Χρόνης Μίσσιος, που είχε πάθει τον παθών του τον τάραχο μια ζωή στις φυλακές και στα απομονωτήρια των φυλακών, ήταν σχεδόν ευτυχής που πρώτη φορά στην καριέρα του ως δεσμώτης βρίσκονταν ανάμεσα σε τόσους πολλούς και τόσο διαπρεπείς συντρόφους. Δίπλα μου ακριβώς, κολλημένο στη γωνία, ήταν το κρεβάτι του Λεωνίδα Κύρκου, που δεν ήταν ακόμα ούτε ευρωκομμουνιστής, ούτε ανανεωτικός.
Βρισκόμουν από την πρώτη μέρα της δικτατορίας στον προθάλαμο της κόλασης και ήδη είχα αρχίσει να εξοικειώνομαι σιγά-σιγά με την ιδέα ενός θανάτου διά τυφεκισμού. Εκείνους τους πρώτους μήνες της αναγέννησης του φοίνικα από τις παλιές του στάχτες, που ξέμειναν από άλλους καιρούς, κανείς δεν ήξερε πως θα εξελιχτούν τα πράγματα. Οι αντιστασιακοί σε ένα χρόνο, όταν θα γίνει φανερό πως η χούντα είναι της πλάκας, θα πληθύνουν πολύ. Εύκολα αντιστέκεται κανείς όταν ξέρει πως τουλάχιστον η ζωή του δεν κινδυνεύει. Όμως, εμείς είχαμε αρχίσει την αντίσταση κατά της χούντας από την πρώτη κιόλας μέρα, χωρίς να νοιαστούμε και πολύ για τις συνέπειες της στράτευσής μας.

Δεν ήμασταν μέλη της «Δημοκρατικής Άμυνας» που πάρα πολύ όψιμα αποφάσισαν να αντισταθούν κι αυτοί στη χούντα, κυρίως δια συνεδριάσεων. Ήμασταν νέοι κομμουνιστές, που μπορεί να μην είχαμε ακόμα ιδιαίτερα αναπτυγμένη την πολιτική μας συνείδηση, πάντως συνείδηση του κινδύνου είχαμε. Το γεγονός πως τα ιδανικά μας αργότερα θα στραπατσαριστούν κι εδώ στην Ελλάδα, όπως παντού, απ’τους χυδαίους γραφειοκράτες, δεν μειώνει την αξία της στράτευσής μας σε έναν αγώνα που όχι μόνο δεν γινόταν για τα προσωπικά μας συμφέροντα, αλλά τα έβλαπτε στα σίγουρα.
Είχα μπει στο αγώνα κατά της χούντας από την πρώτη κιόλας μέρα της δικτατορίας.
Αλλά στα μετά την πτώση της χούντας χρόνια δεν πήγα να γραφτώ στο σύλλογο των αντιστασιακών, για να μπορέσω να εξαργυρώσω σε κάποιο δημόσιο ταμείο τη μικρή, την ελάχιστη προσφορά μου στον αγώνα κατά της νέας παραλλαγής του παλιού φασισμού.
Ούτε δέχτηκα να γραφτώ στην ΕΣΗΕΑ, το επαγγελματικό μου σωματείο, ως αντιστασιακός. Ούτε πήγα να εξαγοράσω τα εφτά χρόνια της δικτατορίας για να μου αναγνωριστούν ως συντάξιμα.
Κι όταν κάποτε απόχτησα τα από το καταστατικό της ΕΣΗΕΑ προβλεπόμενα τυπικά προσόντα και πήγα να γραφτώ στο επαγγελματικό μου σωματείο, με απέρριψαν ως στερούμενο… ουσιαστικών προσόντων.
Πέντε χρόνια απέρριπταν συνεχώς την αίτησή μου. Φαίνεται πως ούτε μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια κατάφερα να αποκτήσω ουσιαστικά προσόντα ως δημοσιογράφος.
Και ξέρετε ποιοι αντέδρασαν περισσότερο στην εγγραφή μου; Αυτοί που γράφτηκαν ως αντιστασιακοί!
Για μένα, η πιο σημαντική πράξη ήταν το ότι μπόρεσα και αντιστάθηκα στον πειρασμό να εξαργυρώσω καθ’οιονδήποτε τρόπο τη στράτευσή μου στον αγώνα κατά της χούντας. Κι ακόμα, το ότι πέτυχα την εγγραφή μου στην ΕΣΗΕΑ με δικαστική απόφαση. Ήμουν ο πρώτος δημοσιογράφος που εγγραφόταν στο επαγγελματικό του σωματείο με δικαστική απόφαση. Και η νομολογία που δημιουργήθηκε άνοιξε το δρόμο για πολλούς συναδέλφους. Δεν έχει σημασία που έχασα εφτά συντάξιμα χρόνια. Κέρδισα την αξιοπρέπειά μου. Άλλωστε από αξιοπρέπεια μάλλον παρά για λόγους ιδεολογικούς στρατεύτηκα στον αγώνα κατά της χούντας.

Πάντα έλεγα πως, ναι μεν είμαι κομμουνιστής, αλλά ποτέ δεν ισχυρίστηκα πως από κομμουνιστής σκέτα είμαι επιπροσθέτως και καλός κομμουνιστής. Άλλωστε ένας ρεβιζιονιστής από πεποίθηση, όπως εγώ, ποτέ δεν θα μπορούσε να γίνει καλός κομμουνιστής. Εν πάση περιπτώσει, ήμουν και παραμένω ένας ελεύθερος σκοπευτής, που πάει με αυτούς που τον έχουν ανάγκη, και όχι με εκείνους που τους έχει ανάγκη για να τη βολέψει.
Στρατεύτηκα με το κομμουνιστικό ΠΑΜ όχι γιατί με επιστράτευσε το κόμμα, αλλά γιατί έτσι έκρινα σκόπιμο.
Όπως και να΄ναι, το καλοκαίρι του 1968 είμαι ελεύθερος, ύστερα από δέκα μήνες φυλακή. Εντάξει, ήμουν ελεύθερος, αλλά τι να την κάνω την ελευθερία χωρίς δουλειά, χωρίς τους φίλους που είχαν σκορπίσει εδώ και κει στην Ευρώπη, στα νησιά και στις φυλακές; Το πρώτο που σκέφτηκα ύστερα από μια εβδομάδα ελεύθερου βίου ήταν να κάνω κάτι κατεπειγόντως ώστε να ξαναμπώ φυλακή, ή έστω εξορία. Το σκέφτηκα μεν σοβαρά, όμως ήταν αδύνατο να έχω επαφή με κάποια αντιστασιακή οργάνωση. Αφενός γιατί οι αντιστασιακές οργανώσεις είχαν ήδη μετακομίσει στο εξωτερικό για να κάνουν από κει τουριστική αντίσταση εκ του ασφαλούς, και αφετέρου διότι ήμουν ήδη σεσημασμένος, και οι συνωμοτικοί κανόνες λεν να μην πλησιάζεις τους σεσημασμένους.

Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε σοβαρή αντίσταση κατά της χούντας. Η αντίσταση ήταν λίγο ως πολύ πλατωνική, εκτός απ’την ηρωική μεν αλλά δυστυχώς αποτυχημένη απόπειρα του Αλέξανδρου Παναγούλη να σκοτώσει το δικτάτορα. Όλες οι προσπάθειες για οργάνωση ένοπλης αντίστασης έμειναν σχέδια, ενώ οι βομβιστικές ενέργειες κάποιων ζωηρών και ριψοκίνδυνων γίνονταν ερήμην των μεγαλυτέρων σε αριθμό αντιστασιακών οργανώσεων, του ΠΑΜ και του ΠΑΚ. Ούτε το πεπειραμένο ΚΚΕ ενέκρινε την βίαιη εξέγερση, τώρα που και τα αστικά κόμματα θα την επιθυμούσαν πολύ. Τελικά το πράγμα περιορίστηκε σε μία τουριστικού τύπου αντίσταση απ’το εξωτερικό, όπου πρωταγωνιστούσε, όπως και στο κυρίως ειπείν θέατρο, η πληθωρική Μελίνα Μερκούρη, που το έπαιζε Πασιονάρια.

Ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης, γνωστός και ως «πίθηκος», ήταν πολύ άτυχος. Διορίστηκε πρωθυπουργός την 8η Οκτωβρίου 1973, και ενάμιση μήνα μετά την ορκωμοσία του, εκδηλώνεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ήρθε στην εξουσία υποτίθεται για να εκτονώσει την κατάσταση και να κατασιγάσει τα πάθη μετά την εξέγερση της Νομικής αλλά τα πάθη φούντωσαν εντελώς απροσδόκητα στο Πολυτεχνείο από την 14η Νοεμβρίου 1973 που αρχίζει η κατάληψη, μέχρι τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή της 17ης Νοεμβρίου, που τα τανκς θα σπάσουν την πόρτα και θα καταστείλουν την αυθόρμητη, αυτοκαθοδηγούμενη και ακαθοδήγητη από τα κόμματα φοιτητική εξέγερση. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί η εξέγερση του Πολυτεχνείου ονομάστηκε έπος. Τούτη η αυθόρμητη παθητική αντίσταση στη χούντα έχει μάλλον έναν λυρικό παρά έναν επικό χαρακτήρα. Και η επέλαση των τανκς κατά των νεαρών αόπλων έχει περισσότερη σχέση με γκραν κινιόλ μέσα στη νύχτα παρά με έπος.
Το «έπος» δημιούργησε εντελώς κατά λάθος μια «ηρωίδα», τη Μαρία Δαμανάκη, της οποίας ο ηρωισμός συνίσταται στην εκφώνηση -από το ραδιόφωνο των φοιτητών- των συνθημάτων και των ανακοινώσεων της συντονιστικής επιτροπής.
Πάντως πολλοί είχαν την ευκαιρία να βάλουν υποψηφιότητα για πολιτικοί εκεί μέσα στο Πολυτεχνείο. Για τον Μίμη Ανδρουλάκη, τον Κώστα Λαλιώτη και τον Στέφανο Τζουμάκα, ηγετικά στελέχη της εξέγερσης, ο δρόμος προς τη Βουλή, την πολιτική σκηνή, το πολιτικό παρασκήνιο και την εν γένει ελληνική πολιτική αθλιότητα, ξεκινάει από κει.

Δεν πήγα ποτέ στο Πολυτεχνείο, ούτε μέσα ούτε έξω, ούτε τότε ούτε αργότερα. 
Δεν πήρα ποτέ μέρος στις προσκοπικές τελετές και τις ηλίθιες πορείες κατά την ημέρα της «επετείου του Πολυτεχνείου» τούτο το μεγάλο συλλογικό άλλοθι για την ηθική ανεπάρκεια ενός ολόκληρου λαού. Πρόκειται για ένα πολύ βολικό άλλοθι, που το οικειοποιήθηκαν όσοι νοιώθουν την ανάγκη να ξεπλύνουν την ντροπή για την απέραντη δειλία τους επί έξι ολόκληρα χρόνια.

Υ.Γ. Τα προεκτεθέντα αποτελούν μία ανθολογία από τα όσα έγραψε ο Βασίλης Ραφαηλίδης σχετικά με τη φυλάκισή του στη χούντα και σχετικά με την εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Πηγές:
1. Βασίλη Ραφαηλίδη, Μνημόσυνο για έναν ημιτελή θάνατο, σελ.397-401, 402,408-9,419-20,444.
2. Βασίλη Ραφαηλίδη, Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού κράτους 1830-1974, σελ.419,436-7.

ΠΗΓΗ

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης ποτέ δεν μάσαγε τα λόγια του, και φυσικά δεν το έκανε ούτε για το Πολυτεχνείο. Σκληρά τα λόγια του, αλλά ποιος μπορεί να πει ότι είναι και άδικα…

Αναδημοσίευση από το http://remaliaclub.gr/

 

Εδώ Πολυτεχνείο – Του Βασίλη Ραφαηλίδη.

Συζήτηση με θέμα: «Των Ελλήνων οι Κοινότητες, Χθες – σήμερα – αύριο»

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Ο Δημοτικός Οργανισμός Κοινωνικής Μέριμνας και Προσχολικής Αγωγής

του Δήμου Παπάγου – Χολαργού

και το βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα»

σας προσκαλούν στην συζήτηση με θέμα 

«Των Ελλήνων οι Κοινότητες

Χθες – σήμερα – αύριο»

την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου, στις 19.00.

Συμμετέχουν οι: Μελέτης Μελετόπουλος – Νίκος Ντάσιος – Κώστας Σαμάντης

 Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΚΑΠΗ (εντευκτήριο) Αγαμέμνονος 4         (1η παράλληλος απο το σταθμό του μετρό Χολαργού).

Για πληροφορίες επικοινωνήστε στο 210-6546742 ή στο nonamebk@otenet.gr

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Πρώην Ελληνική Δημοκρατία!

Αυτή είναι η Πρώην Ελληνική Δημοκρατία των Βαλκανίων (πΕΔΒ). Και συνορεύει με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ). Δύο από τα μορφώματα που προέκυψαν από τη διάλυση των Βαλκανίων, σε διαφορετική χρονική στιγμή και με διαφορετικές μεθόδους.

Πρώην Ελληνική Δημοκρατία! Δεν χρειάστηκαν βομβαρδισμοί με εμπλουτισμένο ουράνιο, ούτε κατεδάφιση εργοστασίων, γεφυρών και κρατικών τηλεοπτικών σταθμών με πυραύλους ακριβείας. Ούτε καν ειρηνευτικές δυνάμεις για να τηρήσουν το νέο καθεστώς. Εφαρμόστηκε μια πιο εξελιγμένη μέθοδος.

Οι δοσίλογοι της κατοχής 1940-’44 και το τέλος που είχαν…

Κύπρος: ένα βήμα πριν το τέλος

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Είναι τέτοια η κατάσταση, είναι τόσο απίστευτα αυτά που συμβαίνουν σε Ελλάδα, Κύπρο, διεθνώς που κινδυνεύει κάποιος, γράφοντας και αναλύοντάς τα, να μην γίνει πιστευτός, να θεωρηθεί «υπερβολικός», «ακραίος», «κινδυνολόγος»,  «συνωμοσιολόγος». Για όλα αυτά κατηγορήθηκε ο γράφων κατά καιρούς και για αυτό παραπέμπει τους δύσπιστους στην καταγεγραμμένη αρθρογραφία του 15 χρόνων (τα πέντε τελευταία εύκολα προσβάσιμα στην ιστοσελίδα μας) για την ελληνική εξωτερική πολιτική και το κυπριακό, περιλαμβανομένων και δύο βιβλίων για την Κύπρο, την Μεσόγειο και την παγκοσμιοποίηση, όπου μπορούν να διαπιστώσουν την ορθότητα ή μη των μοντέλων που χρησιμοποιεί και την ακρίβεια των προβλέψεων που έχει κάνει. Αυτό είναι άλλωστε το μόνο αληθινά επιστημονικό κριτήριο, όχι τι μας αρέσει και τι όχι, τι νομίζουμε ή όχι ευλογοφανές, «λογικό».

 

 

 

«Σε ΗΠΑ και Ισραήλ τα πετρέλαια και οι δύο χώρες (Ελλάδα και Κύπρος), στους Ευρωπαίους οι τόκοι, στην Τουρκία η Βόρεια Κύπρος και σε μας τ’ αρχ… μας».

 

 

 

Δεν συνηθίζουμε την αναπαραγωγή τέτοιων εκφράσεων κι αν το πράττουμε τώρα είναι γιατί είναι ο μόνος τρόπος να υπηρετήσουμε την αλήθεια. Την παραπάνω έκφραση ακούσαμε πρόσφατα από βετεράνο πρώην Υπουργό, με μακρά θητεία στους κρίσιμους τομείς που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής, που θέλησε να συνοψίσει έτσι την τωρινή «στρατηγική εξίσωση» Ελλάδας και Κύπρου.

 

 

 

Είναι τώρα στην Κύπρο που συγκεντρώνονται οι μεγαλύτεροι, πιο άμεσοι κίνδυνοι για τον ελληνισμό, παρόλο που και η μητροπολιτική Ελλάδα δεν πάει πολύ πίσω. Το κυπριακό κράτος έχει ήδη σχεδόν καταλυθεί, μετατρεπόμενο σε αποικία χρέους, ενώ ο κίνδυνος οριστικής, μη αντιστρέψιμης κατάλυσής του μέσω σειράς διαδικασιών (παράδοση ορυκτού πλούτου στο Ισραήλ,  αναγνώριση ντε φάκτο των τετελεσμένων δια του «πακέτου Αμμοχώστου» και, τελικά, μια παραλλαγή του σχεδίου Ανάν) μοιάζει μεγαλύτερος από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 1960. Αλλά δεν ζούμε στην εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όταν οι λαοί δεν είχαν δικαίωμα αυτοδιάθεσης και δεν είχαμε μεταναστευτικές ροές του σημερινού τύπου. Τυχόν κατάλυση του κυπριακού κράτους στις σημερινές συνθήκες σημαίνει τέλος στην ελληνική παρουσία στο νησί (αυτό φαίνεται τρομακτικό και απίθανο, αλλά υποθέτουμε το ίδιο πίστευαν κάποτε οι κάτοικοι της Πόλης και της Ιωνίας). Σημαίνει τέλος του κυπριακού ελληνισμού γιατί το Γένος δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς κράτος στην παγκοσμιοποίηση, γιατί η Αυτοκρατορία (που είναι ο πραγματικός εχθρός της Κύπρου και αυτή που έβαλε στο παιχνίδι και χρησιμοποιεί την ‘Αγκυρα), έχει μεγάλο συμφέρον να αλλάξει τη δημογραφία, για να μην αξιοποιηθεί οποτεδήποτε στο μέλλον το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης από την σημερινή πλειοψηφία του πληθυσμού.

 

 

 

Τα συμβαίνοντα εν Κύπρω δεν έχουν καμιά σχέση με τα όποια οικονομικά της προβλήματα – είναι ανόητο και να το υποθέτει κανείς αυτό. Η Κύπρος είναι οικονομικά ασήμαντη για την ΕΕ, το ίδιο και τα προβλήματά της. Αντίθετα, η Κύπρος ήταν και είναι εξόχως σημαντική για την τεράστια στρατηγική της σημασία. Γι’ αυτό η Αυτοκρατορία (βρετανική, αμερικανική ή χρηματιστική) ήθελε/θέλει πάντα να τη διατηρήσει υπό τον ασφυκτικό έλεγχό της από τότε πούβαλε το πόδι της στο νησί, το 1878. Η κατάλυση της κυπριακής ανεξαρτησίας υπήρξε κεντρική βρετανική επιδίωξη ήδη πριν υπάρξει κυπριακή ανεξαρτησία (!!!) και αποτυπώθηκε στον ανεφάρμοστο λαβύρινθο της Ζυρίχης και του Λονδίνου («Ανταλκιδείου Ειρήνης», κατά Ηλία Ηλιού). Αφού δεν το πέτυχε το 1964, ούτε το 1974, με στρατιωτικά μέσα, η Αυτοκρατορία το δοκίμασε το 2002-04 με τα μέσα της παραπλάνησης του λαού, της διαχρονικής υποτέλειας και της «εξαγοράς» του πολιτικού προσωπικού Κύπρου και Ελλάδας για να γίνει δεκτό το σχέδιο Ανάν. Σήμερα, είναι με τα μέσα του χρηματιστικού-οικονομικού και του πληροφοριακού-ψυχολογικού πολέμου που επιχειρείται το ίδιο. Η απόφαση του Eurogroup και του ΔΝΤ τον Μάρτιο, με τις ευλογίες της Ουάσιγκτον και εν γνώσει του Ισραήλ, δεν ήταν παρά συνέχεια της οικονομικής, πολιτικής και γεωπολιτικής επίθεσης που δέχεται ολόκληρος ο ελληνισμός από την Αυτοκρατορία μετά τον Απρίλιο του 2010 (και προηγουμένως με το σχέδιο Ανάν το 2002-04) και που αποβλέπει (και εν μέρει ήδη πέτυχε) στην κατάλυση της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας των δύο κρατών του.

 

 

 

Τύφλα νάχουν Γκουντέριαν και Ναπολέων, μπροστά στα όσα, η Αυτοκρατορία, οι «Πιστωτές» και οι «Προστάτες» μας κάνουν τώρα στην Κύπρο, χωρίς μάλιστα να κινητοποιούν κανένα στρατό, χωρίς κανένα κόστος και με την ευθύνη να επιπίπτει επί των ατυχών θυμάτων τους. Πάρτε τη συνεδρίαση του Eurogroup του Μαρτίου 2013. Αποφασίζοντας το κούρεμα των καταθέσεων, Eurogroup, ΔΝΤ και ΕΚΤ, κλόνισαν θανάσιμα την εμπιστοσύνη των καταθετών στις κυπριακές τράπεζες, άρα τις ίδιες τις τράπεζες, δηλαδή την οικονομία του νησιού, που στηρίζεται κατά το ήμισυ στις τράπεζες, δηλαδή το ίδιο το κράτος. Κανένας στρατός στον κόσμο δεν θα μπορούσε να καταστρέψει, και μάλιστα σε δύο ώρες, το κυπριακό κράτος. Θεωρητικά θα μπορούσαν να το κάνουν με μια πολύ μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση, στην πραγματικότητα όμως μια τέτοια επιχείρηση θα ήταν πολιτικά αδιανόητη και θα είχε πολύ μεγάλο κόστος και, ακόμα άλλωστε και αν γινόταν και πετύχαινε, δεν θα μπορούσε να νομιμοποιηθεί διεθνώς.

 

 

 

Σα να μην έφτανε η καταστροφή οικονομίας, κοινωνίας και κράτους, με αυτές τις αποφάσεις, οι Πιστωτές και οι Προστάτες φρόντισαν να δέσουν την Κύπρο και οικονομικο-νομικά, με τρόπο που να μη μπορεί να ξεφύγει εις το διηνεκές, δηλαδή χρηματοδοτώντας με ένα τεράστιο ποσό και πιθανώς παράνομα τη Λαϊκή Τράπεζα από την ΕΚΤ, μετά φορτώνοντας την Κύπρου με το χρέος της Λαϊκής και, τελικά, φορτώνοντας το κυπριακό κράτος με ένα μη βιώσιμο χρέος. ‘Όπως γνωρίζουμε από την ελληνική περίπτωση, δυστυχώς πολύ καλά, η αποδοχή και προσπάθεια εξυπηρέτησης μη βιώσιμου χρέους με σύναψη Δανειακών και Μνημονίων σημαίνει ότι καταστρέφεσαι για να υποδουλωθείς!

 

 

 

Θάταν εξάλλου μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθούμε με την ευκαιρία και σε μια ακόμα σοβαρότατη παρενέργεια των αποφάσεων του Μαρτίου, που δεν ήταν άλλη από τη δυνητικά θανάσιμη επίθεση και πάντως σοβαρότατη υπονόμευση της σχέσης Μόσχας και Λευκωσίας, σχέσης ζωτικής σημασίας για την ίδια την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά το 1960. Μία μόνο φορά ξανάγινε αυτό το πράγμα, στις ρωσο-κυπριακές σχέσεις, τον Ιούλιο του 1974, όταν η εξουσία στη Λευκωσία  πέρασε υπό τον έλεγχο της αμερικανοκίνητης χούντας του Ιωαννίδη και γνωρίζουμε τι ακολούθησε.

 

 

 

Αλλά οι χρηματοπιστωτικοί «Ναπολέοντες» και «Γκουντέριαν» δεν ήταν ικανοί να αποτελειώσουν την υπόθεση, γι’ αυτό επιστρατεύτηκαν τώρα και ολίγοι Ζαμιάτιν, Χάξλευ, ‘Οργουελ. Οι Κύπριοι πολίτες έπαθαν τρομακτικό σοκ από τη συναίσθηση του τι τους έκαναν. Οι επιτιθέμενοι χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν το σοκ που προκάλεσαν για να τους αποκοιμίσουν! Η τακτική αυτή είναι παρόμοια με τις ανακριτικές τεχνικές της Γκεστάπο και με την τεχνική μάρκετινγκ των καπνοβιομηχανιών, που χρησιμοποιούν το άγχος για τις θανάσιμες συνέπειες του καπνίσματος, προκειμένου να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Είναι αντίστροφη και πολύ πιο επικίνδυνη από τις τεχνικές χειραγώγησης του δημοψηφίσματος. Τότε γέμισαν τον κόσμο ψέμματα και προσπάθησαν να τον τρομοκρατήσουν με φανταστικές απειλές και κινδύνους. Τώρα, η παραπλάνηση στηρίζεται στην αλήθεια της απώλειας και στην απροθυμία των ανθρώπων να παραδεχτούν ότι η πατρίδα τους καταστράφηκε, με τον ίδιο τρόπο που δεν παραδεχόμαστε την απώλεια ενός συγγενούς ή που οι στρουθοκάμηλοι αγχολύονται με το κεφάλι στην άμμο. Τώρα το πρόγραμμα των Προστατών λέει  στα άτυχα πειραματόζωα, ίσως του πιο προχωρημένου προγράμματος χειραγώγησης κοινωνίας στην ιστορία της ανθρωπότητας:

 

 

 

«Κυττάξτε έχετε χαθεί, αλλά έχετε μία ελπίδα ακόμα, την τελευταία. Τους υδρογονάνθρακες και τη συμμαχία με το Ισραήλ. Αλλά ακόμα και για να μας δώσετε τα αέρια και τα πετρέλαια, πρέπει να λύσετε το κυπριακό» (η κυβέρνηση των ΗΠΑ έκανε δηλώσεις σχετικά με την ανάγκη λύσης του κυπριακού για να γίνει εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων αμέσως μετά τις αποφάσεις του Μαρτίου).

 

 

 

Ταυτόχρονα, προχωράει και η υπόθεση «Αμμόχωστος», που είναι, υπό τους όρους που προτείνεται, μια επιχείρηση επίλυσης ντε φάκτο του κυπριακού με ντε φάκτο αναγνώριση των τετελεσμένων. Αφού, ανοίγοντας το αεροδρόμιο Τύμπου στα κατεχόμενα και απελευθερώνοντας το εμπόριό τους, ουσιαστικά η Κυπριακή Δημοκρατία παραιτείται του τελευταίου πρακτικού μέτρου μη αναγνώρισης της εισβολής και κατοχής. Επιπλέον, η άρση του βέτο στο άνοιγμα περαιτέρω κεφαλαίων της ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης συνεπάγεται αφοπλισμό Αθήνας και Λευκωσίας από το σημαντικότερο διπλωματικό όπλο που διαθέτουν σήμερα, το μπλοκάρισμα της τουρκικής πορείας προς την ΕΕ.

 

 

 

‘Εχουμε υπογραμμίσει επανειλημμένως τις σοβαρότατες επιφυλάξεις μας  για την ενεργειακή πολιτική και τις σχέσεις με το Ισραήλ που αναπτύσσει η Λευκωσία, σχέσεις δορυφοροποίησης και προτεκτοροποίησης, όχι σχέσεις ισότιμης συνεργασίας. Είμαστε – προς καθόλου χαρά, προς βαθύτατη λύπη μας – ίσως οι μόνοι, σε όλο τον ελληνικό χώρο, ή πάντως από τους ελάχιστους που διέβλεψαν ότι κάτι τρομερό θα συμβεί στην Κύπρο την εποχή που όλοι έλεγαν τι καταπληκτικές επιτυχίες έχει κάνει με υδρογονάνθρακες, Ισραήλ και ΑΟΖ. Το τυρί ήταν μεγάλο, η φάκα ακόμα μεγαλύτερη, οι Κύπριοι την κατάπιαν ολάκερη και με όρεξη και ακόμα δεν έχουν καταλάβει τι έγινε – ή, όσοι κατάλαβαν ποιούν την νήσσαν, με το αζημίωτο.

 

 

 

Δεν θα επαναλάβουμε εδώ τη συζήτηση για τις επιλογές ενεργειακής πολιτικής και εξωτερικής στρατηγικής που διέθετε, κάθε χρονική στιγμή, η Κυπριακή Δημοκρατία. Οφείλουμε όμως να επισημάνουμε μερικά πράγματα. ‘Όταν έχεις βαλθεί να εξυπηρετήσεις μη βιώσιμο χρέος και όταν έχεις ήδη καταστεί αποικία χρέους, η εξόρυξη οποιουδήποτε ορυκτού πλούτου είναι πράξη εθνικής προδοσίας, όπως είναι σε περιόδους ξένης κατοχής. Γιατί θα δώσεις τους πόρους στους ξένους, χωρίς να ξεχρεώσεις! Από την άλλη, η Κύπρος διαθέτει δύο ακόμα όπλα για να τη βοηθήσουν να σωθεί, αν θελήσει, κι αυτά είναι οι υδρογονάνθρακες και το, πολύ σοβαρότερο, η γεωπολιτική της θέση (ίσως, αν θέλετε, και τα θεσμικά-πολιτικά δικαιώματα από τη συμμετοχή στην ευρωζώνη, αν θελήσει να τα χρησιμοποιήσει, γι’ αυτό και είναι στρατηγικό σφάλμα η αποχώρηση τώρα από το ευρώ με πρωτοβουλία της). Αυτά τα δύο πάνε άλλωστε και μαζί, αφού αυτός που θα εκμεταλλευθεί τους υδρογονάνθρακες, είναι αυτός που θα «καλύψει» στρατιωτικά τον χώρο.

 

 

 

Η Κύπρος δεν πρέπει να δώσει σε κανέναν τους υδρογονάνθρακές της και τον στρατηγικό της χώρο, παρά μόνο εξασφαλίζοντας, σε αντάλλαγμα την απελευθέρωσή της από το μη βιώσιμο χρέος και το καθεστώς αποικίας χρέους. Αν κάνει κάτι τέτοιο το Ισραήλ, ας το συζητήσουμε. Αλλοιώς, γιατί δεν δοκιμάζει η Λευκωσία να το κάνει με τους Ρώσους, τους Κινέζους, τους BRIICS; Χρειάζονται βέβαια πατριώτες για κάτι τέτοιο.

 

 

 

23 Οκτωβρίου 2013

 

 

 

Konstantakopoulos.blogspot.com

 

 

 

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Hellenic Nexus, Νοέμβριος 2013

Το μνημόνιο αποδυναμώνει γεωπολιτικά την χώρα

του Μελέτη Η. Μελετόπουλου

 

        Η ΕΠΙΜΟΝΗ της τρόικας στο κλείσιμο των αμυντικών βιομηχανιών (αντί της οπωςδήποτε αναγκαίας εξυγίανσής τους)  είναι εθνικά επικίνδυνη. Οδηγεί στην εξαφάνιση οποιαςδήποτε προοπτικής υπάρχει σήμερα, για μία έστω σχετική και μερική αμυντική αυτονομία της χώρας.

    Η τρόικα και το λόμπυ του ευρώ προφανώς θεωρούν την εθνική άμυνα ένα ακόμα είδος ΔΕΚΟ ή δημόσιου οργανισμού, που επιδέχεται περικοπών και απολύσεων! Ορισμένοι δε φιλομνημονιακοί κύκλοι έφθασαν στο σημείο να ζητήσουν και την κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας!

   Οι περικοπές που έχει επιβάλλει η τρόικα έχουν οδηγήσει σε κατάργηση στρατοπέδων, ελλείψεις καυσίμων και ανταλλακτικών, κατάρρευση του μισθού των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Με αποτέλεσμα την πτώση του ηθικού των αξιωματικών αλλά και τεράστια πρακτικά προβλήματα.

    Αλλά και γενικότερα το μνημόνιο έχει αποδομήσει την ελληνική κοινωνία σε τέτοιο βαθμό, που η χώρα καθίσταται ευάλωτη.

   Οι τροϊκανοί βεβαίως δεν πρόκειται να πολεμήσουν για την δική μας πατρίδα. Αυτοί προέρχονται από χώρες που (προς το παρόν τουλάχιστον, γιατί στο μέλλον κανείς δεν ξέρει) ζουν σε αγαστές σχέσεις με τους γείτονές τους.

    Η Ελλάδα, όμως, περιβάλλεται από κράτη με επίσημα διακηρυγμένες αναθεωρητικές βλέψεις επί ελληνικών εδαφών. Αντιμετωπίζει καθημερινά και έμπρακτα τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, την έγερση τουρκικών βλέψεων στην Θράκη και στα Δωδεκάνησα. Οι σκοπιανοί συμπεριλαμβάνουν την Θεσσαλονίκη στην…φυσική τους επικράτεια, ενώ ο αλβανικός εθνικισμός της Τσαμουριάς εκπροσωπείται πλέον επίσημα στην βουλή των Τιράννων.

    Το παρανοϊκό (πλην υπαρκτό και επικίνδυνο) αυτό τόξο τριτοκοσμικών εθνικισμών που περιβάλλει την χώρα μας, καθίσταται σήμερα ακόμη πιο εύφλεκτο, λόγω των τεραστίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου πάνω στα οποία εκτείνεται η Ελληνική επικράτεια. Η παγκόσμια ενεργειακή κυριαρχία θα κριθεί (και) από την κατοχή των κοιτασμάτων του ελληνικού υπεδάφους, αφού οι παραδοσιακές πετρελαιοφόρες περιοχές σταδιακά εξαντλούνται. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι το διακύβευμα είναι κολοσσιαίο. Χώρες με περιφερειακές «φιλοδοξίες» όπως η Τουρκία δεν θα παρακολουθούν αμέτοχες την κατανομή των ενεργειακών πηγών, αλλά και η επιθετικότατη Αλβανία κοιτά με μεγάλο ενδιαφέρον το ενεργειοφόρο Ιόνιο.

   Άρα βρισκόμαστε σε εποχή μεγάλης γεωπολιτικής ρευστότητας και κινητικότητας στην «παγκόσμια σκακιέρα», μπροστά σε πιθανώς βίαιες μεταβολές θαλασσίων ή και χερσαίων συνόρων. Η Ελλάδα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Χωρίς ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και υψηλή αμυντική ικανότητα, η συζήτηση περί οικονομίας χάνει την σημασία της, αν πρόκειται να χάσουμε την εθνική μας ακεραιότητα.

    Η Ελληνική κυβέρνηση, ταγμένη από το Σύνταγμα  να υπερασπίζεται την εθνική κυριαρχία, οφείλει να εξαιρέσει άμεσα από τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα τις αμυντικές δαπάνες. Να διακηρύξει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν συμπεριλαμβάνονται στα προς συζήτηση θέματα.

  Η αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη προβάλλεται από το λόμπυ του ευρώ ως γεωπολιτική αποδυνάμωση της χώρας. Συμβαίνει όμως το ακριβώς αντίθετο. Η παραμονή στην Ευρωζώνη έχει ως τίμημα την αμυντική κατάρρευση.

    Η Ευρωζώνη δεν διαθέτει στρατό, στόλο και αεροπορία για να παρέμβουν στο επόμενο θερμό επεισόδιο. Η Ελλάδα είναι άλλωστε μέλος της ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας του πλανήτη, του ΝΑΤΟ, και της ισχυρότερης οικονομικής ένωσης του κόσμου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκεί είναι τα πεδία στα οποία θα αναζητήσουμε συμμάχους και την αμυντική και διπλωματική μας θωράκιση. Υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα μας θα εκπροσωπηθεί από ακέραιες προσωπικότητες με διεθνές κύρος, ώστε να παύσει να λειτουργεί ως επαίτης και υποτελής των συμμάχων της και να διεκδικήσει την θέση της ως ισότιμος εταίρος.

Το ευρώ και η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση

του Γιώργου Καραμπελιά,

 

Η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. την οποία επιδιώκουν οι ελληνικές κυβερνήσεις από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 και η οποία εγκαινιάσθηκε το 1980 αποτελεί συνέπεια δύο βασικών γεωπολιτικών δεδομένων. Πρώτον, του χωρισμού της Ευρώπης σε ανατολικό και δυτικό στρατόπεδο με αποτέλεσμα η Ελλάδα να αποτελεί μέχρι το 1989 τη μοναδική χώρα που ανήκε στη δυτική συμμαχία και το ΝΑΤΟ στη νοτιοανατολική Ευρώπη έναντι των υπόλοιπων βαλκανικών χωρών που ανήκαν είτε στο σύμφωνο της Βαρσοβίας, είτε στους αδέσμευτους (Γιουγκοσλαβία), είτε συμμαχούσαν με την «μακρινή κόκκινη Κίνα» (η Αλβανία του Εμβερ Χότζα). Ο χωρισμός των Βαλκανίων ανάμεσα σε μια «δυτική» Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες απέκλειε λίγο πολύ μια βαλκανική στρατηγική, τέτοια που προσπάθησε να αναπτύξει ο Παπαναστασίου από το 1930. Το δεύτερο γεωπολιτικό δεδομένο το οποίο επιτείνεται μετά το 1974 την κατοχή της Β. Κύπρου από την Τουρκία και την τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο, είναι η αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής μέσω της προσφυγής σε μια ευρύτερη ευρωπαϊκή συμμαχία. Στρατηγική που ήταν ιδιαίτερα εμφανής στις προσπάθειες του Κων. Καραμανλή και την ιδιαίτερη σχέση που ανέπτυξε με την Γαλλία στην δεκαετία του ’70.

Τέλος, και ίσως αποφασιστικότερης σημασίας, η παρασιτική φύση του κεφαλαίου έναντι της Δύσης βαθειά ριζωμένη στην ελληνική κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, ολοκλήρωνε τον «μονόδρομο» της στροφής προς την Ε.Ε. Και όλα αυτά παρ’ ότι ήταν προφανές πως η ένταξη αυτή θα είχε αρνητικές συνέπειες ιδιαίτερα για την ελληνική βιομηχανική παραγωγή η οποία καλούνταν να ανταγωνιστεί χωρίς δασμολογική προστασία τις πολύ ισχυρότερες δυτικοευρωπαϊκές οικονομίες.

Ωστόσο, κατ’ εξοχήν το γεγονός της δραματικής και βίαιης επανεμφάνισης της τουρκικής επιθετικότητας μετά το 1974, παρέσυρε οποιαδήποτε αντίθετη άποψη. Ακόμα και το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου το οποίο είχε ταχθεί ενάντια στη ΕΟΚ (είναι γνωστό το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο») προσαρμόστηκε εν τέλει σ’ αυτή τη νέα «εθνική» στρατηγική απέναντι στην οποία αντιτασσόταν μόνο το ΚΚΕ – αντίθεση που θεωρούνταν ιδιοτελής εξαιτίας της προσκόλλησής του στην Σοβιετική Ένωση και τα συμφέροντά της.

Η ένταξη στην ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από λίγα χρόνια) μετέβαλε ριζικά την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Αποσυνέθεσε σταδιακά την ελληνική βιομηχανία και μετέβαλε την αγροτική παραγωγή σε έναν επιδοτούμενο τομέα που προσέφερε μεν εισόδημα και ανέβασε το βιοτικό επίπεδο των αγροτών, με τίμημα όμως τη σταδιακή μεταβολή τους σε παράσιτα της ευρωπαϊκής οικονομικής μηχανής. Η ελληνική οικονομία και ιδιαίτερα το τραπεζιτικό σύστημα «εκσυγχρονίστηκαν», οι Έλληνες είδαν μία άνοδο των εισοδημάτων του τριτογενή τομέα, και μία ενίσχυση του καταναλωτικού τους επιπέδου. Ωστόσο, αυτός ο παρασιτικός «εκσυγχρονισμός» στηριζόταν σ’ ένα συνεχώς διογκούμενο δανεισμό, και την οικοδόμηση ενός κοινωνικού κράτους με δανεικά, χωρίς να θιγούν ουσιαστικά τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα που συνέχιζαν να αναπαράγουν τη θέση τους μέσω της φοροδιαφυγής και της εκτεταμένης φυγής των κεφαλαίων. Βέβαια, η κατάρρευση του ανατολικού στρατοπέδου μετά το 1989 και η γενικευμένη τάση όλων των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών να προσδεθούν στην Ε.Ε., μετέβαλε την Ελλάδα σε μια ευρωπαϊκή «όαση» «ευημερίας στην νοτιοανατολική Ευρώπη και ενίσχυσε της φιλοευρωπαϊκές τάσεις. Στην ίδια κατεύθυνση θα λειτουργήσει και η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ η οποία λειτουργούσε ως παράγοντας αποτροπής της τουρκικής επιθετικότητας. Εξάλλου, η αθρόα είσοδος μεταναστών από την καταρρεύσασα ανατολική Ευρώπη, η εγκαινίαση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και μια ροή άφθονου και άκοπου χρήματος προς τις ελληνικές ψευδοελίτ και τελευταίο αλλά όχι ελάχιστο η μεταφορά του κέντρου βάρους της χρηματοδότησης εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων από την Αθήνα στις Βρυξέλλες, δημιούργησε μία ευρύτατη και πρωτοφανή φιλοευρωπαϊκή συναίνεση στο σύνολο των νέων και των παλαιών ελίτ.

Το κλεπτοκρατικό σύστημα τροφοδοτούνταν πλέον από το «χρήμα των Βρυξελλών» με αντίτιμο την αυξανόμενη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας και τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος. Αυτή η διαδικασία θα γνωρίσει ένα νέο τεράστιο άλμα προς τα εμπρός με την ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, η οποία δεν ανταποκρινόταν σε καμιά ζωτική ανάγκη της οικονομίας ή των γεωπολιτικών συμφερόντων μας. Αντίθετα θα μας αφαιρέσει τη δυνατότητα της προσαρμογής στον οικονομικό κύκλο και στην αντιμετώπιση του ανταγωνισμού πολύ ισχυρότερων οικονομικά χωρών.  Το ευρώ βοήθησε μόνο τον δανεισμό που έγινε πολύ ευκολότερος και την πάρα πέρα παρασιτοποίηση της ελληνικής οικονομίας.

Έτσι στην δεκαετία του 2000 οι Έλληνες μπορούσαν να νοιώθουν πλέον «δυτικοευρωπαίοι». Μπορούσαν να ταξιδεύουν σ’ ολόκληρη την Ευρώπη χωρίς διαβατήριο και αλλαγή συναλλάγματος, να καταναλώνουν ταυτόχρονα με τους Παριζιάνους τα τελευταία δημιουργήματα της μόδας και να αγοράζουν φτηνώτερα αυτοκίνητα. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 και η κατάκτηση του Euro στο ποδόσφαιρο, αποτέλεσαν το απόγειο αυτής της ευφορίας παρασιτικού χαρακτήρα. Η αριστερά συμμετείχε στις ευρωπαϊκές κινητοποιήσεις στη Γένοβα, στη Βαρκελώνη, στις Βρυξέλλες, στην Πράγα, οργάνωνε  συγκεντρώσεις του ευρωπαϊκού φόρουμ στη Θεσσαλονίκη και δεν διανοούνταν πλέον παρά μόνο ένα αποκλειστικά δυτικοευρωπαϊκό μέλλον. Γι’ αυτό θα στρέφεται βίαια ενάντια σε κάθε «εθνικιστική» παρέκκλιση ταυτιζόμενη με τις αξίες της Δύσης. Εξ ού και η αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα, η εγκατάλειψη της παράδοσης, η γενικευμένη πολιτιστική αλλοτρίωση της νεολαίας.

Η γερμανική Ευρώπη και η κρίση

Το 2009 θα έλθει λοιπόν η ώρα μιας αναπάντεχης κρίσης που έπιασε στον ύπνο τους πάντες. Και όμως οι προϋποθέσεις είχαν ήδη συγκεντρωθεί.  Η Ελλάδα, δεν αποτελεί πλέον για τη γερμανοκεντρική Ευρώπη παρά μία ανατολικομεσογειακή απόφυση, μια και η διεύρυνση της ΕΕ προς Ανατολάς μας είχε αφαιρέσει το ρόλο της βιτρίνας της Δύσης στα Βαλκάνια και την Ανατολή. Η κατάρρευση και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης εξάλλου, μείωσαν την γεωπολιτική της σημασία ως προμαχώνα έναντι της σοβιετικής διείσδυσης, ενώ το οικονομικό βάρος της περιοχής μετακινήθηκε προς την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα. Γι’ αυτό και η νέα γλώσσα της Γερμανίας και της ευρωπαϊκής επιτροπής έναντι της Ελλάδας.

Η ίδια η Ε.Ε. είχε πλέον μεταβληθεί ριζικά. Η αρχική ευρωπαϊκή κοινότητα των έξι χωρών είχε μεταβληθεί σε έναν γίγαντα είκοσι εφτά χωρών, με πάνω από πεντακόσια εκατομμύρια κατοίκους, οικοδομημένη σε δύο ομόκεντρες ζώνες. Η πρώτη περιλαμβάνει τις δεκαεφτά χώρες της ευρωζώνης με πυρήνα τους τη νέα ενιαία Γερμανία που υποκατέστησε το ισχυρό μάρκο με το ισχυρό ευρώ. Η γερμανική ενοποίηση είχε πλέον μεταβάλει και τα γεωπολιτικά δεδομένα στην Ευρώπη. Μέχρι το 1989, τέσσερεις χώρες με ταυτόσημο πληθυσμιακό βάρος και λίγο πολύ ανάλογο οικονομικό βάρος, η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Μ. Βρετανία (με πληθυσμούς εξήντα εκατομμυρίων η καθεμία και ΑΕΠ λίγο πολύ ισοϋψές) εξασφάλιζαν μία πολυμέρεια στην ευρωπαϊκή οικοδόμηση που είχε σαν κέντρο της τον άξονα Βόννης-Παρισίων. Σε αυτή την Ευρώπη η συμμετοχή των εθνών κρατών ήταν λίγο πολύ τυπικά ισότιμη με δικλείδες ασφαλείας που ενίσχυαν τις μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες (ισχυρότερη αντιπροσώπευσή τους στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, αρχή της ομοφωνίας ή της πλειοψηφία κρατών στη λήψη αποφάσεων κ.λπ.). Από τη στιγμή όμως που κατέρρευσε το αντίπαλο σοβιετικό δέος, ενοποιήθηκε η Γερμανία και άρχισε η κούρσα της παγκοσμιοποίησης, τα δεδομένα μεταβλήθηκαν δραματικά:

Η Γερμανία μεταβάλλεται και πάλι σε μια πρωσική αυτοκρατορική δύναμη (εξάλλου η πρωτεύουσά της μεταφέρεται στο Βερολίνο), ενώ στα ανατολικά της ανοίγεται μια αγορά εκατό εκατομμυρίων ανθρώπων. Μεταβάλλεται στην κεντρική δύναμη της νέας αυτής Ευρώπης που θα της προσφέρει τα μεγέθη για να μπορεί να ανταγωνιστεί ισότιμα τις άλλες μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις (ΗΠΑ, Ινδία, Κίνα, κ.λπ.). Το Μάαστριχτ, το ευρωπαϊκό σύνταγμα, το ευρώ και η ευρωζώνη αποτελούν τους αναβαθμούς της οικοδόμησης αυτής της νέας αυτοκρατορικής γερμανικής Ευρώπης, την οποία η Γερμανία βλέπει να οικοδομείται σε δύο ή ίσως και τρεις ζώνες. Μία ζώνη του πυρήνα της Β. Ευρώπης στην οποία θα συμμετέχει και η υποταγμένη αλλά ακόμα πυρηνική δύναμη Γαλλία και μία δεύτερη που θα περιλαμβάνει τις χώρες της νότιας και ανατολικής Ευρώπης, είτε συμμετέχουν είτε όχι στην ευρωζώνη, καθώς και –υπέρτατη ύβρη για τις ΗΠΑ– τη Μεγάλη Βρετανία.

Η οικονομική κρίση, απετέλεσε την ευκαιρία και την στιγμή για να διευκρινιστούν και να οριστούν αυτά τα νέα πεδία. Η γερμανική στρατηγική αντιμετώπισε ένα νέο πρόβλημα. Ενώ η ανατολική Ευρώπη βρίσκεται εκτός της ζώνης του ευρώ και επομένως τα δημοσιονομικά προβλήματά τους δεν επηρεάζουν άμεσα τον ευρωπαϊκό πυρήνα, αντίθετα οι χώρες της νότιας Ευρώπης ως επιβίωση μιας παλιότερης εποχής βρίσκονται στο εσωτερικό της και επηρεάζουν αποφασιστικά το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής. Για τους Γερμανούς πρόκειται για μία απαράδεκτη «επιβίωση» μιας παλιάς Ευρώπης των εθνών-κρατών. Διότι το αυτοκρατορικό σχήμα επιτάσσει τον διαχωρισμό μεταξύ των ζωνών του κέντρου και της περιφέρειας.

Η παρουσία λοιπόν της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα, αποτελούσε μια πρωτοφανή παραφωνία για τη γερμανική πολιτική (γι’ αυτό και η Μέρκελ θα κατηγορήσει τον Σρέντερ και τους σοσιαλδημοκράτες ότι την άφησαν κακώς να εισέλθει στην ζώνη του ευρώ). Η αρχική στρατηγική των Γερμανών το 2010, όπως το αναγνώρισε ο Σόιμπλε, στόχευε στην εκδίωξη της Ελλάδας και την μετάθεσή της στη δεύτερη ευρωπαϊκή ζώνη. Εν τέλει όμως αυτό δεν μπόρεσε να το επιτύχει κυρίως λόγω της αλλαγής των γεωπολιτικών δεδομένων στην περιοχή. Η άρνηση των Τούρκων να επιτρέψουν τη χρήση του τουρκικού εδάφους για την επίθεση στο Ιράκ, η σύγκρουση της Τουρκίας με το Ισραήλ, η αυξανόμενη αναταραχή που έφερε η «αραβική άνοιξη» σε όλη την περιοχή, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και κ.ο.κ. μετέβαλαν τα γεωπολιτικά δεδομένα.

Ο συμβιβασμός έγινε πάνω στην πλάτη μας

Οι Αμερικανοί δεν επιθυμούσαν καθόλου την είσοδο και της Ελλάδας σε μια εποχή αβεβαιότητας, την οποία θα προκαλούσε ούτως ή άλλως η εκδίωξή της από την ευρωζώνη σε συνθήκες αναταραχής και πανικού, στο βαθμό μάλιστα, που ανάλογη έτεινε να είναι και η στάση του εβραϊκού λόμπι. Έτσι, πραγματοποιήθηκε ένας συμβιβασμός μεταξύ Αμερικανών και Γερμανών που εκφράστηκε από έναν άνθρωπο των Αμερικανών τον Γιώργο Παπανδρέου και τη συγκρότηση της τρόικας και τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Η Ελλάδα θα παρέμενε στην ευρωζώνη με τίμημα όμως μια εσωτερική υποτίμηση χωρίς ιστορικό προηγούμενο και την μεταβολή της σε αποικία χρέους των Γερμανών.

Ένας τέτοιος συμβιβασμός είναι προς όφελος και των υπόλοιπων νότιων χωρών και της Γαλλίας διότι διατηρεί στο εσωτερικό της ευρωζώνης εκείνες τις δυνάμεις που θα επιτρέψουν πιθανώς στο μέλλον μια αναμέτρηση με τις αυτοκρατορικές διαθέσεις της Γερμανίας! Πολλοί υποστηρίζουν πως οι Γερμανοί υποχώρησαν από τη στρατηγική της εκδίωξης της Ελλάδας, διότι φοβούνταν ένα πιθανό ντόμινο που θα οδηγούσε σε κρίση το σύνολο της Ευρωζώνης και θα εξαπλωνόταν πιθανώς στην Ισπανία, την Πορτογαλία ή ακόμα και την Ιταλία. Εν τούτοις, εάν η Γερμανία ήθελε να εκκαθαρίσει την ευρωζώνη από τα ξερά κλαδιά, δεν μπορούσε να φοβηθεί μία τέτοια κρίση που θα οδηγούσε σε μια στενότερη και «υγιή» ευρωζώνη, ενώ θα κρατούσε τις υπόλοιπες χώρες του νότου και κατ’ εξοχή την Ελλάδα σε μία δορυφορική θέση στο εσωτερικό της ενωμένης Ευρώπης. Οι μόνοι που αντιδρούσαν σθεναρά εκείνη την εποχή σε μια τέτοια κρίση, ήταν οι Γάλλοι των οποίων η οικονομία κινδύνευε να συμπαρασυρθεί στη δίνη της κρίσης. Γι’ αυτό, και ενώ έβαλαν φραγμό στην εκδίωξη της Ελλάδας, όπως και οι Αμερικανοί συμφώνησαν εν συνεχεία να αφήσουν στους Γερμανούς το «ελεύθερο» στο χειρισμό του ελληνικού ζητήματος στο εσωτερικό της Ευρωζώνης (εξού και η μη συμμετοχή τους στην τρόικα, η αποδοχή των Ράινχεμπαχ και Φούχτελ ως αντιπρόσωπων της ΕΕ στην Ελλάδα κ.ο.κ.).

Οι Γερμανοί έχοντας υποχωρήσει σε αυτό που οι ίδιοι θεωρούσαν μείζον, δηλαδή την εκδίωξη της Ελλάδας,  δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν καμία περαιτέρω παραχώρηση, και θέλουν να μας γονατίσουν, χρησιμοποιώντας τα κρατικά πλέον δάνεια (το χειρότερο μνημονιακό έγκλημα των Παπαδήμου-Βενιζέλου– Σαμαρά υπήρξε η αποδοχή του PSI και η μεταβολή δανείων ιδιωτικών, σε ελληνικό δίκαιο και σε μεγάλο βαθμό εσωτερικού χαρακτήρα, προς έλληνες ομολογιούχους, σε Ελλάδα και Κύπρο, σε δανεισμό έναντι ξένων κρατών!). Γι’ αυτό και επιμένουν σε ένα ακόμα μνημόνιο ώστε να κρατήσουν τη χώρα όσο το δυνατόν περισσότερο δεμένη στο άξονά τους, αφού εξάλλου στο μεταξύ έχουν εξοντώσει και την κυπριακή οικονομία που αποτελούσε ένα παράθυρο της Ρωσίας στην νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η σύγκρουση με τους Γερμανούς όχι μόνο δεν θα λάβει τέλος, αλλά θα συνεχιστεί και θα πάρει και γεωπολιτικές διαστάσεις μια και η Γερμανία και πάλι αναβαθμίζει τις σχέσεις της με την Τουρκία (πράγμα στο οποίο θα συμβάλει και η συμμετοχή των σοσιαλδημοκρατών στην νέα κυβέρνηση) ενώ η λυκοφιλία με τον Πούτιν ίσως σύντομα λάβει τέλος στην ουκρανική σύγκρουση.

Οι προϋποθέσεις και η στρατηγική της αντίστασης

Η Ελλάδα επομένως, βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μία στρατηγική οικοδόμησης της Ευρώπης και σε ένα νόμισμα, εχθρικά σε αυτή και τα συμφέροντά της. Κατά  συνἐπεια, θα πρέπει να παλέψει για να απεγκλωβιστεί. Πως όμως μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Κατ’ αρχάς επειδή και η οικονομική και η κοινωνική και η γεωπολιτική μας κατάσταση είναι εξαιρετικά αρνητικές, όλες μας οι κινήσεις πρέπει να είναι βαθύτατα μελετημένες και να στηρίζονται σε μια βαθιά συναίνεση του ελληνικού λαού:

Πρώτον, στα επόμενα χρόνια θα πρέπει να αλλάξουμε το οικονομικό μοντέλο του παρασιτισμού προς μία κατεύθυνση μεγαλύτερης αυτονομίας.

Δεύτερο, θα πρέπει να διευρύνουμε τις γεωπολιτικές συμμαχίες μας με άλλες δυνάμεις τόσο στο νότο της Ευρώπης, όσο στα Βαλκάνια και στην ανατολική Ευρώπη καθώς και στη Μ. Ανατολή.

Σε ότι αφορά στο ευρώ και την Ε.Ε. η αποδέσμευσή μας θα πρέπει να αρχίσει από την άρνηση των νέων μέτρων εσωτερικής υποτίμησης που επιτάσσει η γερμανική στρατηγική (που δεν έχει πάψει να επιδιώκει έμμεσα την εκδίωξη της Ελλάδας) και τη σταδιακή αναζήτηση συμμαχιών σε δυνάμεις που τα επόμενα χρόνια θα αμφισβητήσουν το ευρώ είτε ως κοινό νόμισμα, είτε ως ευρώ ταυτισμένο με τη γερμανική πολιτική. Ήδη, στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία, πληθαίνουν οι φωνές που τάσσονται ενάντια στο ευρώ και οι προσεχείς ευρωεκλογές θα αποτελέσουν μάλλον μια διατράνωση της θέλησης  των ευρωπαϊκών λαών να αντιταχθούν στην αυτοκρατορική Γερμανία. Ακόμα και στην τόσο φιλοευρωπαϊκή Γαλλία σε πρόσφατη δημοσκόπηση για πρώτη φορά πάνω από το 60% των Γάλλων θεωρούν την επίδραση της Ευρώπης αρνητική για τη γαλλική οικονομία και κοινωνία. Ενώ, τα κόμματα που τάσσονται εναντίον του ευρώ είτε από τα αριστερά είτε από τα δεξιά ενισχύονται σε όλες τις χώρες. Ο ακροαριστερός Ιταλός φιλόσοφος Τζορτζιο Αγκαμπέν, μίλησε πρόσφατα για μια «λατινική αυτοκρατορία» μεταξύ των χωρών του Νότου και της Β. Αφρικής σε αντιπαράθεση με τη γερμανική Ευρώπη.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι πολύ σύντομα η Ελλάδα θα έχει βγει από την «καραντίνα», στην οποία την είχαν θέσει μετά από γερμανική πίεση οι υπόλοιπες χώρες της νότιας Ευρώπης, και η πάλη ενάντια στο γερμανικό ευρώ θα γίνει όλο και πιο έντονη. Το γεγονός εξάλλου, ότι εμφανίστηκε ήδη στη Γερμανία ένα κόμμα που ζητάει την έξοδο της Γερμανίας από το ευρώ, και υποστηρίζεται από την ένωση Γερμανών βιομηχάνων, καταδεικνύει πως οι πιθανές λύσεις είναι ακόμα άδηλες και το μόνο σίγουρο είναι πως το ευρώ θα μπει σε κρίση.

Όπως έχουμε καταδείξει πολλές φορές, μία βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της γερμανικής στρατηγικής, ήταν και παραμένει η συμμαχία (συμφέροντος και όχι αγάπης βέβαια) με τη Ρωσία. Η Ρωσία προμηθεύει πρώτες ύλες και κυρίως καύσιμα στη Γερμανία και αγοράζει από αυτήν μηχανήματα και καταναλωτικά προϊόντα με τα χρήματα που εισπράττει από την πώληση ενέργειας. Τι πιο συμβολικό άλλωστε από το γεγονός ότι ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Σρέντερ έγινε οικονομικός σύμβουλος και αντιπρόσωπος της Γκάζπρομ. Ωστόσο, όσο αναπτύσσεται το Ντραγκ ναχ όστεν της Γερμανίας και όσο ανασυγκροτείται η ρωσική βιομηχανία και οικονομία, τα συμφέροντα αρχίζουν να αποκλίνουν όλο και περισσότερο. Και αν επιβεβαιωθεί η σύγκρουση του Νοεμβρίου γύρω από την Ουκρανία (για το εάν θα προσχωρήσει δηλαδή σε σύνδεση με την Ε.Ε. ή στην «κοινή αγορά» Λευκορωσίας-Ρωσίας και Καζακστάν θα κρίνει εν πολλοίς το μέλλον το γερμανορωσικών σχέσεων. Η Ρωσία δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δεχθεί μία Ουκρανία ενταγμένη στη γερμανική σφαίρα επιρροής. Αποτελεί έγκλημα καθοσιώσεως και αιτία πολέμου (τουλάχιστον διπλωματικού οικονομικού και πολιτικού). Εξάλλου, ήδη η Ρωσία πλήρωσε ακριβά τη φιλία της με τη Γερμανία στην Κύπρο.

Αυτές οι συνθήκες, η εσωτερική ενδυνάμωση, και η διαμόρφωση πατριωτικών πολιτικών κινημάτων που έχουν συνείδηση των διακυβευμάτων του ελληνισμού καθώς και η ανάπτυξη σχέσεων τόσο στο εσωτερικό της Ευρώπης, όσο και προς τα ανατολικά και προς νότια, αποτελούν τις προϋποθέσεις για τη σταδιακή ανάκτηση της αυτονομίας μας που κάποια στιγμή θα οδηγήσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και στην απομάκρυνση/αποδέσμευση από το γερμανικό ευρώ.

Είτε –αν φτάσουμε στο αμήν και με τη συναίνεση του μεγαλύτερου μέρους της ελληνικής κοινωνίας– μονομερώς, είτε σε συμφωνία μαζί με άλλες χώρες της ευρωζώνης, είτε μέσα από την απομάκρυνση της Γερμανίας από το ευρώ, ή τέλος πάντων μέσα από την αποτυχία της αυτοκρατορικής γερμανικής στρατηγικής, θα πρέπει να ανακτήσουμε τα στοιχειώδη όπλα της οικονομικής και πολιτικής μας αυτονομίας, επομένως και ένα νόμισμα που να μπορεί να μπει στην υπηρεσία της οικονομίας μας. Αυτό στο βάθος χρόνου σημαίνει και μία διαφορετική αντίληψη για την Ευρώπη. Έχουμε επαναλάβει χιλιάδες φορές, πως για μας μια ενιαία Ευρώπη, θα σήμαινε μια Ευρώπη από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια, με ισότιμη συμμετοχή όλων των λαών και τη διαμόρφωση ενός βαλκανικού πόλου στο εσωτερικό της. Και προφανώς έχοντας απεγκλωβιστεί από ατλαντικούς επιθετικούς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ, και έχοντας δημιουργήσει έναν νέο οργανισμό συλλογικής ασφάλειας της Ευρώπης – της όλης Ευρώπης.