Δημόσιοι υπάλληλοι σε «λευκή απεργία»

Του ΣΠΥΡΟΥ ΦΡΕΜΕΝΤΙΤΗ

 Το αφισάκι που κυκλοφορεί τον τελευταίο καιρό από γραφείο σε γραφείο στις δημόσιες υπηρεσίες είναι σαφές: «ΛΕΥΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ: Βγάλτε τα πέρα χωρίς εμάς». Οι πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας πριν από λίγους μήνες έκαναν την αρχή. Στη συνέχεια τους ακολούθησαν και άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι.

 

Οι πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας έκαναν την αρχή, πριν από λίγους μήνες, βγάζοντας ένα σχετικό αφισάκι Η «λευκή απεργία» είναι μια ιδιότυπη αποχή από την εργασία. Βρίσκεσαι στο γραφείο σου, αλλά δεν κάνεις απολύτως τίποτα. Αρκετοί υπάλληλοι λοιπόν έχουν αφήσει τα μολύβια και τα στιλό κάτω. Ο ήχος από τα πληκτρολόγια έπαψε να ακούγεται σε πολλά γραφεία, ενώ αυξήθηκαν κατακόρυφα οι αιτήσεις συνταξιοδότησης.

 

Βασική αιτία είναι οι περικοπές σε μισθούς και επιδόματα, αλλά φυσικά κι οι αλλαγές στο ασφαλιστικό. Το αφισάκι που προτρέπει σε «λευκή απεργία» δεν έχει εντοπιστεί ακόμη από πού διακινείται. Ωστόσο, έχει πιάσει τόπο, όπως τόπο έχει πιάσει κι η από στόμα σε στόμα προτροπή σε λιγότερη εργασία.

 Το τελευταίο διάστημα έχουν εντοπισθεί αυξημένες περιπτώσεις αδειών για λόγους υγείας, ενώ εμφανίστηκαν και άδειες από την εργασία για ψυχολογικούς λόγους.

 «Υπάρχει δυστυχώς αυτό το φαινόμενο της «λευκής απεργίας» και το έχουμε αντιληφθεί κι εμείς» δήλωσε στην «Κ.Ε.» ο Γ. Ντόλιος, υφυπουργός Εσωτερικών. «Προκαλείτο όμως έως ένα βαθμό στο ότι υπήρχαν κομματικές επιλογές στην επιλογή των προϊσταμένων, ενώ τώρα που αυτό άλλαξε με σχετική νομοθετική πρωτοβουλία, αυτή η αιτία αίρεται. Χρειάζεται ίσως χρόνος για να γίνει συνείδηση η νέα πραγματικότητα. Εάν βέβαια εξακολουθήσει να υπάρχει το φαινόμενο για οποιοδήποτε λόγο, τότε είμαστε υποχρεωμένοι να το αντιμετωπίσουμε με έλεγχο και κυρώσεις» πρόσθεσε ο υφυπουργός.

 Εχει δοθεί μάλιστα εντολή στις αρμόδιες γενικές διευθύνσεις του υπουργείου να υπενθυμίσουν στους υπαλλήλους ότι σύμφωνα με τον «Κώδικα Δημοσίων Υπαλλήλων» όποιος διαπιστωθεί ότι αδικαιολογήτως δεν ασκεί τα καθήκοντά του θα παραπέμπεται ακόμη και στο πειθαρχικό.

 Σοβαρά προβλήματα έχουν εντοπιστεί επίσης και στις εφορίες. Οχι μόνο εξαιτίας των περικοπών στους μισθούς και στα επιδόματα, αλλά διότι «από τη μια το υπουργείο χαρακτηρίζει τους υπαλλήλους κλέφτες και απατεώνες κι από την άλλη τους ζητάει να μαζέψουν έσοδα» μας είπε ο φοροτεχνικός Βαγ. Αμπελιώτης.

 Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν τα «κρούσματα» λευκής απεργίας και στις πολεοδομίες, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς ακινήτων. Διαπιστώνουν ότι υπάρχει καθυστέρηση στην έκδοση αδειών κι ότι οι υπάλληλοι έχουν μεταβληθεί σε «απόλυτους γραφειοκράτες και σχολαστικούς άνευ λόγου και αιτίας…»

 Στο υπουργείο Μεταφορών, Υποδομών και Δικτύων η «λευκή απεργία» των υπαλλήλων έχει γίνει γνωστή ακόμη και στο γραφείο του αρμόδιου υπουργού Δ. Ρέππα, ο οποίος τους διαμήνυσε ότι αναγνωρίζει το πρόβλημα από την περικοπή των επιδομάτων, αλλά πρέπει με ψυχραιμία να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα για να λειτουργήσει η δημόσια διοίκηση.

 «Δεν νοείται «λευκή απεργία» χωρίς συνδικαλιστική κάλυψη» σχολίασε ο Ηλίας Βρεττάκος, αντιπρόεδρος της ΑΔΕΔΥ. Δικαιολόγησε επίσης ορισμένα φαινόμενα άρνησης εργασίας, αφού, όπως είπε, «είναι λογικό να υπάρχει απροθυμία των υπαλλήλων να εργαστούν υπερωριακά ή να αποφεύγουν τις μετακινήσεις εκτός έδρας, αφού τα πληρώνουν από τη τσέπη τους». Πρόσθεσε επίσης ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΔΕΔΥ δεν υπάρχει κανένα απολύτως φαινόμενο «λευκής απεργίας» σε υπηρεσίες που έχουν άμεση επαφή με τον πολίτη.

 Το μεγάλο πρόβλημα είναι στη «γραμμή παραγωγής», πίσω δηλαδή από το γκισέ των δημόσιων υπηρεσιών. Εκεί είναι που παρατηρείται βραδύτητα στην διεκπεραίωση των υποθέσεων, που σε ορισμένες περιπτώσεις, για μια υπογραφή απαιτείται αναμονή, ακόμη και μιας εβδομάδας, με τη δικαιολογία ότι πρέπει να «μελετηθεί ο φάκελος»!

 Είναι χαρακτηριστικό ότι στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διαπιστώθηκε ότι υπάλληλοι δεν τηρούν ούτε το συμβατικό ωράριο εργασίας. Πρόσφατα η υπουργός Κατερίνα Μπατζελή δήλωσε ότι «ορισμένοι έρχονται στις 10, αντί στις 7 το πρωί, και φεύγουν στις 3 το μεσημέρι. Επιπλεόν ουδείς θέλει να εργαστεί υπερωριακώς».

 Τελευταίο μεγάλο θέμα «λευκής απεργίας» ήταν η αποχή από την εργασία των καθηγητών -βαθμολογητών στις πανελλαδικές εξετάσεις.

 Τι προβλέπει ο νόμος

Ο όρος «λευκή απεργία» δεν είναι καινούριος.

 Χρησιμοποιείται σε δικαστικές αποφάσεις και σε έγγραφα υπουργείων, όσο και σε επίσημες δημόσιες ιστοσελίδες, όπως αυτή της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Ξάνθης. Εκεί οι αρμόδιοι απάντησαν σε ερωτήσεις που δέχτηκαν από εκπαιδευτικούς για το θέμα της αποχής τους από τη βαθμολόγηση των γραπτών. Ιδού τι ισχύει συνολικά για το Δημόσιο:

 1 Σύμφωνα με τη νομολογία (8384/79 και 8272/89 αποφάσεις του Εφετείου Αθηνών και 920/1983 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών) η μείωση της απόδοσης των εργαζομένων (ποσοτική ή ποιοτική) ή η επιβράδυνση του ρυθμού της εργασίας -λευκή απεργία- αποτελεί μορφή απεργίας. Συνεπώς, η αποχή των εκπαιδευτικών από ορισμένα καθήκοντά τους συνεπάγεται ποσοτική μείωση της απόδοσής τους, η οποία, κατά τα ανωτέρω, αποτελεί μορφή απεργίας, τη λευκή απεργία (βλ. σχετικώς και ΔΙΚΠΡ/Φ9/2741/7072/3.9.86 και ΔΙΚΠΡ/ Φ9 /241 /11026/ 23.10.85 έγγραφα του υπουργείου Προεδρίας Κυβερνήσεως).

 2 Επακόλουθο της αποχής αυτής των εκπαιδευτικών είναι η υποχρέωση του Δημοσίου, από την άλλη πλευρά, να περικόψει ανάλογα τις αποδοχές τους για τις ημέρες της λευκής απεργίας.

 3 Με βάση τα όσα διετυπώθησαν απαντάμε ως εξής στα ειδικότερα ερωτήματά σας:

 α) Για τους εκπαιδευτικούς που παρουσιάζονται στο σχολείο τους, αλλά αρνούνται να προσφέρουν οποιασδήποτε μορφής υπηρεσία (στην οποία φυσικά περιλαμβάνεται και η κατάθεση της βαθμολογίας) η περικοπή θα γίνει για ολόκληρες τις αποδοχές τους.

 β) Για τους εκπαιδευτικούς που παρουσιάζονται στο σχολείο, προσφέρουν άλλες υπηρεσίες, αλλά αρνούνται να καταθέσουν τη βαθμολογία η περικοπή θα γίνει για το 1/2 των αποδοχών τους, αφού εκτιμάται, σύμφωνα με το ανωτέρω έγγραφο, ότι η εργασία τους αυτή υπερκαλύπτει το ήμισυ των υποχρεώσεών τους, για τον μετά τη διενέργεια των εξετάσεων (προαγωγικών – απολυτηρίων) χρόνο.

 γ) Η περικοπή και στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις θα γίνει από την ημέρα που άρχισε η λευκή απεργία και για όσες ημέρες διαρκεί.

 Ειδικότερα στην περίπτωση β) η λευκή απεργία θεωρείται ότι αρχίζει από την επομένη της τελευταίας ημέρας, κατά την οποία έπρεπε να γίνει η κατάθεση της βαθμολογίας, σύμφωνα με τον νόμο.

 http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=27/06/2010&id=177431

«Mαύρη» έκθεση από το STRATFOR – «H Ελλάδα στη χειρότερη θέση της γεωπολιτικά μετά το … 1820»!

«Μαύρη» έκθεση για την Ελλάδα από το STRATFOR, σε σημείο … παρεξηγήσεως αφού προβλέπει για την ερχόμενη τριετία μόνο γεωπολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δεινά, τα χειρότερα μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους το 1830, η οποία μάλιστα θεωρεί ότι η σύγχρονη Ελλάδα βρίσκεται από άποψη συμμαχιών σε ακόμα δυσμενέστερη θέση από αυτή που βρισκόταν πριν (!) από την Επανάσταση του ’21! Χαρακτηριστικό είναι ότι οι συντάκτες της έκθεσης καταλήγουν διατυπώνοντας τον ισχυρισμό ότι «Η Ελλάδα  είναι η πρώτη φορά από το 1820 που είναι πραγματικά μόνη της!».

Η άκρως αρνητική έκθεση του ινστιτούτου που συγκεντρώνει μερικούς από τους κορυφαίους γεωστρατηγικούς αναλυτές των ΗΠΑ οι οποίοι κατά κανόνα πριν την ενασχόλησή τους με το STRATFOR απασχολούντο σε κυβερνητικές θέσεις (CIA, Στέϊτ Ντιπάρτμεντ κλπ), προβλέπει τα εξής για το βραχυπρόθεσμο εθνικό μας μέλλον: Κρίσιμη μείωση του γεωπολιτικού της ρόλου στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, σενάρια ολοκληρωτικής εσωτερικής κατάρρευσης, παράλυση του πολιτικού ελέγχου, κοινωνική έξαρση με την χρήση βίαιων πρακτικών, σταδιακή αποσύνδεση από τις μεγάλες δυνάμεις,  πολιτική αποσταθεροποίηση σε σημαντικό βαθμό, και έξοδο από την ευρωζώνη!

Και μάλιστα η έξοδος από την Ευρωζώνη, λέει το STRATFOR, θα συντελεστεί όταν τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης πειστούν ότι δεν θα υπάρξει σοβαρός αντίκτυπος στις οικονομίες τους από την εξέλικη αυτή. Δηλαδή τώρα μας έτειναν χείρα βοηθείας προκειμένου να μην δεχθούν πλήγαμ οι οικονομίες τους, αλλά μελλοντικά, μόλιες «ασφαλιστούν» έναντι του ελληνικού «κινδύνου» θα «κόψουν το σχοινί» που μας κρατάει στην επιφάνεια»! 

«Τα τρία επόμενα χρόνια θα είναι καθοριστικά για την σύγχρονη μετεπαναστατική από συστάσεως του ελληνικού κράτους ιστορία της χώρας» αναφέρει η δεκασέλιδη ανάλυση και συμπερασματικά καταλήγει: «Υποβαθμίστηκε ο ρόλος της Ελλάδας ως στρατηγικού συμμάχου στα Βαλκάνια, με την αλλαγή της πολιτικής γεωγραφίας της περιοχής μετά τον πόλεμο στα Βαλκάνια (το 1993), μια απώλεια που ήταν ορατή σε όλους πέρα από την ίδια της Ελλάδα, με αποτέλεσμα η Αθήνα, αρνούμενη να αποδεχτεί την πραγματικότητα, έκανε τα πάντα να διατηρήσει την θέση της, δανειζόμενη αφενός τεράστια ποσά για σύγχρονους στρατιωτικούς εξοπλισμούς και δίνοντας αφετέρου λανθασμένα στοιχεία για να μπει στην ευρωζώνη».

Δηλαδή σύμφωνα με το STRATFOR θα έπρεπε η Ελλάδα να συμβιβαστεί με την ιδέα της γεωπολιτικής έκλειψής της και να μην αναζητήσει νέο ρόλο. Μία άποψη που σίγουρα σηκώνει πολλή συζήτηση…

Από πολιτικής άποψης αυτή η εξέλιξη δεν μπορεί να εξηγηθεί  – πάντα σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης. «Αντιθέτως, η σημερινή οικονομική κρίση περιγράφεται –κυρίως- από τα δυτικοευρωπαϊκά ΜΜΕ ως αποτέλεσμα της ελληνικής τεμπελιάς, υπερδαπανών και ανευθυνότητας με αποτέλεσμα να διογκώνεται το πάντα ελλειμματικό δημόσιο χρέος και ο εσωτερικός και κυρίως εξωτερικός δανεισμός της χώρας».

Συνεχίζοντας, οι αναλυτές εξηγούν «ότι η Ελλάδα, αντιμετωπίζοντας μεταξύ άλλων και την υπαρκτή απειλή για το Αιγαίο (σ.σ. παραδέχονται την απειλή, αλλά δεν κατανοούν τους ελληνικούς εξοπλισμούς ή δεν κατανοούν την σκοπιμότητά τους…) δεν είχε εναλλακτική λύση παρά να χρεωθεί, ύστερα από την απώλεια του ενδιαφέροντος από τους δυτικούς προστάτες εταίρους», για να συμπληρώσουν ότι:

«Σήμερα η Ελλάδα δεν μπορεί ούτε να ονειρεύεται ότι θα μπορέσει να επιτύχει τον 5ο γεωπολιτικό της στόχο, την κυριαρχία της δηλαδή στην ανατολική μεσόγειο. Πάγια θέση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής της τις δυο τελευταίες 10ετιες. Ακόμα και ο 4ος στόχος , που είναι η ενοποίηση της εσωτερικής Ελλάδας βρίσκεται υπό αμφισβήτηση, όπως απεικονίζεται στην έκθεση λόγω της «εσωτερικής της αδυναμίας της να μαζέψει τους φόρους. Σχεδόν το 25% της ελληνικής οικονομίας εντάσσεται στην παραοικονομία, ένα ποσοστό από τα πλέον υψηλότερα ανάμεσα στις ανεπτυγμένες χώρες».

Για το STRATFOR, «η Ελλάδα δεν μπορεί να συνεχίσει χωρίς εξωτερικό προστάτη», και τίθεται το ερώτημα «Αν η Ελλάδα θα μπορέσει να αποδεχτεί την μείωση κατά πολύ του γεωπολιτικού της ρόλου κάτι που δεν εξαρτάται από την ίδια αλλά εξαρτάται από τις στρατηγικές  που υιοθετεί η Τουρκία, η οποία είναι μια αναδυόμενη γεωπολιτική δύναμη που στοχεύει να επεκτείνει την επιρροή της στα Βαλκάνια, την Μέση Ανατολή και τον Καύκασο. Το ερώτημα είναι τώρα αν η Τουρκία θα εστιάσει τους στόχους της στο Αιγαίο ή αντί αυτού επιθυμεί να συμφωνήσει με την Ελλάδα, ώστε να επικεντρωθεί σε άλλα συμφέροντά της».

Η συμβουλή του ινστιτούτου είναι να βρει η Ελλάδα τον τρόπο να ξαναγίνει χρήσιμη σε μια ή περισσότερες μεγάλες δυνάμεις, σπεύδει όμως να πει ότι είναι κάτι απίθανο, «εκτός εάν μια σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων επιστρέψει στα Βαλκάνια».

Για να καταλήξει ότι σε κάθε περίπτωση, τα επόμενα τρία χρόνια θα είναι καθοριστικά για την ελληνική ιστορία, προοιωνίζοντας μια εικόνα αποσταθεροποίησης από τα αυστηρά μέτρα που επέβαλε το ΔΝΤ και η ΕΕ, με αποτέλεσμα την περαιτέρω εξασθένιση της κεντρικής κυβέρνηση, αλλά και την χρεοκοπία προ των πυλών (κρίνοντας από το επίπεδο του χρέους, το οποίο –όπως επισημαίνουν- σύντομα θα είναι πάνω από το 150% του ΑΕΠ), και την στάση επιφυλακής των ευρωπαίων εταίρων για μια διαταγή εξόδου από την ευρωζώνη, μόλις διαπιστωθεί ότι αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Έτσι, το Stratfor εκτιμά ότι η Ελλάδα, χωρίς πρόσβαση σε διεθνή κεφάλαια ή χρήματα στήριξης, μπορεί να αντιμετωπίσει μια ολοκληρωτική κατάρρευση του εσωτερικού  πολιτικού ελέγχου με άμεσο αποτέλεσμα την έξαρση της κοινωνικής βίας, τέτοια που έχει να δει από την περίοδο της στρατιωτικής χούντας την δεκαετία του 70» για να καταλήξουν οι συντάκτης της απαισιόδοξης έκθεσης ότι   «Η Ελλάδα  είναι πρώτη φορά από το 1820 είναι πραγματικά μόνη της!».

Τα όσα αναφέρει η έκθεση «σηκώνουν πολλή κουβέντα» κα σίγουρα δεν ευσταθούν σε αρκετά σημεία ως προς την βάση των επιχειρημάτων. Π.χ. δεν λαμβάνουν υπ’όψιν τους τον παράγοντα «Χ», ο οποίος δεν μπορεί να περιγραφεί, αλλά μπορεί η εμφάνισή του να αλλάξει τον ρου των πραγμάτων και αυτός μπορεί να έρθει είτε υπό την μορφή προσώπου, είτε υπό την μορφή εξέλιξης πραγμάτων. Αλλά και κάποια συμπεράσματα αυτοαναρούνται: Η Ελλάδα ουδέποτε επιδίωξε κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά ισχυρή παρουσία, δεδομένης της ανάγκης υπεράσπισης της ασφάλειας συμπαγούς ομοεθνούς πληθυσμού στην Κύπρο.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

Το νέο ασφαλιστικό και η επιχειρούμενη κατάργηση της συλλογικής αυτονομίας B’ ΜΕΡΟΣ

Όλα τα μέτρα που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο φύλλο (17.6) συνδυάζονται σε ένα εκρηκτικό – κοινωνικά, εργασιακά και ασφαλιστικά – μείγμα με τις μηδενικές αυξήσεις για τους εργαζομένους και συγκεκριμένα:

Για μεν τον ιδιωτικό τομέα: μηδενικές αυξήσεις για την τριετία 2010 – 2013 πρότειναν οι εργοδοτικές οργανώσεις (έμποροι, επαγγελματοβιοτέχνες) στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τη ΓΣΕΕ για την κατάρτιση της νέας Εθν. Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, η οποία καθορίζει τους κατώτατους μισθούς και τα ημερομίσθια στον ιδιωτικό τομέα.

Για δε τον ευρύτατο δημόσιο (συμπεριλαμβανομένων και των ΝΠΙΔ) ήδη ο Ν. 3833/2010 «Προστασία της εθνικής οικονομίας – Επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης» πλην των σημαντικών περικοπών αποδοχών επιβάλλει ήδη και το πάγωμα μελλοντικών αυξήσεων, καταργώντας όμως μονομερώς το ίδιο το δικαίωμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης των κοινωνικών εταίρων. Συγκεκριμένα στο άρθρο 3 – Εισοδηματική πολιτική έτους 2010 προβλέπεται ότι:

1 Από την έναρξη ισχύος του παρόντος και μέχρι 31.12.2010 απαγορεύεται η συνομολόγηση, καθώς και η χορήγηση ή η καταβολή, με οποιονδήποτε τρόπο και για οποιονδήποτε λόγο, αυξήσεων στις κάθε είδους, φύσεως και ονομασίας αποδοχές των λειτουργών, υπαλλήλων και εργαζομένων κατά την ίδια χρονική περίοδο και με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δημόσιο εν γένει, τα ΝΠΔΔ, τους ΟΤΑ, καθώς και τα ΝΠΙΔ που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται τακτικά από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και στις δημόσιες επιχειρήσεις που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των άρθρων 1 παρ. 5 και 2 παρ. 2, πέραν των συνολικών αποδοχών που καταβάλλονται κατά τη δημοσίευση του παρόντος, όπως οι αποδοχές αυτές αναπροσαρμόζονται με την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 1 και 2.

2 Η απαγόρευση αυτή: (α) καλύπτει κάθε συνομολόγηση αυξήσεων που γίνεται με γενική ή ειδική διάταξη νόμου ή ρήτρα ή όρο συλλογικής σύμβασης εργασίας, διαιτητικής απόφασης, υπουργικής απόφασης ή οποιουδήποτε είδους διοικητικής πράξης κανονιστικού χαρακτήρα ή με ατομική σύμβαση εργασίας ή συμφωνία, (β) ισχύει για όλους τους εργαζομένους χωρίς εξαίρεση, στους φορείς της προηγούμενης παραγράφου, που συνδέονται είτε με σχέση δημοσίου δικαίου είτε με σύμβαση ή σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, (γ) καλύπτει κάθε είδους αύξηση στις αποδοχές των εργαζομένων, δηλαδή τους μισθούς, τα ημερομίσθια, τα ωρομίσθια, τα επιδόματα, τα βοηθήματα ή τις οποιεσδήποτε άλλες παροχές προς αυτούς (μπόνους κ.λπ.), κατά οποιονδήποτε τρόπο και με οποιαδήποτε μορφή ή ονομασία επιχειρείται, είτε με αύξηση υφιστάμενων είτε με θέσπιση ή συνομολόγηση νέων τέτοιων αποδοχών ή παροχών.

Εθνοκτόνος πολιτικός κυνισμός

Του ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗ Καθηγητή Διεθνούς Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Οι πρόσφατες δραματικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα στη Γάζα όχι μόνο ανέδειξαν τη συνέχεια και τη διάρκεια της τραγωδίας ενός λαού που διεκδικεί δικαιοσύνη και ελευθερία, αλλά πρόβαλαν για μία ακόμη φορά τον ιδιαίτερο γεωπολιτικό χαρακτήρα και τη γεωστρατηγική υπεραξία του κυπριακού χώρου. Από αρχαιοτάτων χρόνων η Μεγαλόνησος σηκώνει το βάρος του κόστους της γεωπολιτικής θέσης της, κάτι που σημαίνει ότι μεγάλες δυνάμεις της περιοχής, και όχι μόνο, διεκδικούν τον έλεγχό της. Όλοι οι άλλοι διεκδικούν την Κύπρο πλην ημών των Ελλήνων, των κατʼ εξοχήν δικαιούχων!

Η εκστρατεία των ανθρωπιστικών οργανώσεων, γνωστών και «άγνωστων» ΜΚΟ που θέλησαν να προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστινίους της Γάζας, επιχείρησε να χρησιμοποιήσει την Κύπρο ως ορμητήριο, κάτι που ο Πρόεδρος της Κύπρου Δημήτρης Χριστόφιας, δικαίως, το απαγόρευσε. Αυτό για πολλούς λόγους, αφού στις λεγόμενες ανθρωπιστικές οργανώσεις παρεισέφρησε ως κύριος κορμός και ως «πρωταγωνιστής» στην όλη προσπάθεια τουρκική «αρμάδα» αγνώστου προελεύσεως (!) που θα απέπλεε από το παράνομο λιμάνι της κατεχόμενης ελληνικής πόλης-φάντασμα Αμμοχώστου.

Η εκστρατεία απεγκλωβισμού του δεινοπαθούντος πληθυσμού της Γάζας και η ενίσχυσή του με αγαθά που έχει άμεση ανάγκη για την επιβίωσή του δεν ξεκίνησε τώρα ως φαεινή ιδέα των τουρκικών «ΜΚΟ», αλλά συμβαίνει εδώ και χρόνια ως πρωτοβουλία κυρίως Ελλήνων, με επικεφαλής τη γνωστή υπερασπίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την κύπρια γιατρό και ευρωβουλευτή Ελένη Θεοχάρους. Η ανθρωπιστική δράση των ελλαδικών και κυπριακών ΜΚΟ που αγωνίζονται για τον απεγκλωβισμό της Γάζας και την προσφορά βοήθειας στον πληθυσμό της ήταν, οσάκις λάμβανε χώρα, απαλλαγμένη οποιωνδήποτε πολιτικών σκοπιμοτήτων. Δεν καλλιεργούσε το μίσος και τον αντισημιτισμό ούτε και επιδίωκε να εκμεταλλευτεί για ίδιο πολιτικό όφελος το δράμα και την εξαθλίωση του παλαιστινιακού πληθυσμού της Γάζας. Θα ήταν ανεπίτρεπτο για ανθρωπιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται χρόνια στον χώρο της Μέσης Ανατολής υπέρ των κατατρεγμένων, των καταπιεσμένων και των εξαθλιωμένων, που κατάφεραν να διατηρήσουν το προφίλ της ανεξάρτητης και ακομμάτιστης ανθρωπιστικής οργάνωσης οικουμενικής εμβέλειας, να βρεθούν ξαφνικά στο πλευρό ενός πολιτικού οπορτουνισμού και μιας πολιτικής υποκρισίας και κυνισμού πρώτου μεγέθους.

Όπως είχαμε την ευκαιρία επανειλημμένα και από αυτήν τη θέση να τονίσουμε, η Τουρκία, χωρίς ίχνος εντροπής και χωρίς καμία θέληση ή ικανότητα αυτοκριτικής, προσάπτει στους συμμάχους της του κράτους του Ισραήλ πως «σφάζουν παιδάκια» και εξοντώνουν εν γένει τον πληθυσμό της Παλαιστίνης. Ποιοι; Αυτοί που είναι οι αμετανόητοι συνεχιστές των Νεοτούρκων, των γενοκτόνων των Αρμενίων, των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας, των σφαγέων της Κύπρου και του Κουρδιστάν.

Αυτοί λοιπόν έρχονται, αμετανόητοι όντες, και θέλουν να τους ακολουθήσουμε εμείς ως Ελληνισμός στην πολιτική επιχείρηση πρόκλησης των εβραϊκών αρχών για να αναδειχτεί το σουλτανάτο της Άγκυρας σε προστάτιδα δύναμη των κατατρεγμένων μουσουλμάνων της Μέσης Ανατολής, ρίχνοντας ουσιαστικά λάδι στη μηχανή που θα οδηγήσει την Τουρκία, όπως οι ίδιοι το προσδοκούν, στην εγκαθίδρυση της Νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην ευρύτερη περιοχή. Ο κατακτητής και καταπιεστής των Ελλήνων της Κύπρου, η χώρα που κατέχει τη μισή πατρίδα των Κυπρίων, ζητά από τους Κυπρίους και τους Έλληνες εν γένει να τον ακολουθήσουν στον αγώνα για την απελευθέρωση της Γάζας!

Η αφέλεια πολλών ανθρώπων που πιστεύουν στα ανθρώπινα δικαιώματα καμιά φορά δεν έχει όρια. Διότι ακόμα και όταν υποστηρίζεις τα ανθρώπινα δικαιώματα ανεξαρτήτως πολιτικής αντίληψης που τα συντρέχει, όταν είσαι απλώς ένας οικουμενικός ιδεαλιστής, πρέπει να προσέχεις με ποιους συνεργάζεσαι και πού το πάνε αυτοί που έχουν την πρωτοβουλία των κινήσεων τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Διαφορετικά ακολουθούμε πιστά τους στίχους του γνωστού άσματος: «Να δείτε που στο τέλος θα μας πούνε…».

http://www.paron.gr

Tο νέο ασφαλιστικό και η επιχειρούμενη κατάργηση της συλλογικής αυτονομίας

Του Δημήτρη Περπατάρη, δικηγόρου – εργατολόγου

Μαζί με το ασφαλιστικό έρχονται σαρωτικές ανατροπές στο εργασιακό καθεστώς του ιδιωτικού τομέα κατ’ απαίτηση της τρόικας, ιδιαίτερα δε σε ό,τι αφορά τη δεσμευτικότητα και ισχύ των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας αλλά και το ίδιο το δικαίωμα για κατάρτισή τους. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι αποσυσχετισμένες μεταξύ τους, καθόσον οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας κάθε είδους στη χώρα μας, ιδιαίτερα μετά τη θέση σε ισχύ του Ν. 1876/1990 και την ίδρυση και λειτουργία του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, με ισχυρό δίκτυ θεσμικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας, και την κατάρτιση πλήθους ΣΣΕ, είτε επιχειρησιακών είτε κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών, σε συνδυασμό με την εκάστοτε ΕΓΣΣΕ, διαμόρφωναν ένα ελάχιστο επίπεδο μισθολογικών παροχών που ταυτόχρονα διασφάλιζαν τις εισφορές και τους πόρους των ασφαλιστικών ταμείων και οι όποιες ρυθμίσεις των ΣΣΕ διαχρονικά αποδείχθηκαν και ως το πιο αποτελεσματικό μέτρο και κριτήριο ελέγχου της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, αφού οι κανονιστικοί όροι τους εξοπλίστηκαν με δεσμευτικότητα και επαπειλούμενες ποινικές κυρώσεις σε βάρος του εργοδότη που τους παραβίαζε. Έτσι, παρά την αναποτελεσματική λειτουργία του ΣΕΠΕ (Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας), λόγω λειτουργικών αναγκών και έλλειψης προσωπικού (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του, ένας έλεγχος του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας [ΣΕΠΕ] κάθε περίπου 32 χρόνια αντιστοιχεί σε κάθε επιχείρηση της χώρας!), αλλά και ουσιαστικών αρμοδιοτήτων, έγινε κατορθωτή σε βάθος χρόνους μια στοιχειώδης ρύθμιση των κανόνων μισθοδοσίας – παροχών (πολύ λιγότερο δυστυχώς στον τομέα των όρων εργασίας, υγιεινής και ασφάλειας). Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι στο ίδιο το κείμενο του Μνημονίου αναφέρεται ως επιτακτική η ανάγκη για αναβάθμιση και αναδιάρθρωση του ΣΕΠΕ , πολύ λίγο όμως φαίνεται να έχει απασχολήσει την κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας η τόσο άμεση υλοποίηση της κατεύθυνσης αυτής (και πάντως δυσανάλογα αργά σε σχέση με τις ρυθμίσεις των εργασιακών και ασφαλιστικών ζητημάτων), με συνέπεια το Σώμα να λειτουργεί σήμερα κυρίως και χάρη στην εργασιακή συνεισφορά και αυταπάρνηση των συμβασιούχων μέσω προγραμμάτων stage, οι οποίοι προς επιβράβευση για τη μέχρι σήμερα συνεισφορά τους εντός ολίγου… απολύονται!

H συζητούμενη απορρύθμιση και παρέμβαση στη συλλογική αυτονομία θα προέλθει σύμφωνα με τις απαιτήσεις αυτές με το θεσμικά ταχύρρυθμο και άνευ πολύ… διαβούλευσης δρόμο των Προεδρικών Διαταγμάτων του υπουργείου Εργασίας, με τα οποία θα προβλέπονται τα παρακάτω:

Αύξηση του ορίου στις ομαδικές απολύσεις. Οι απολύσεις θα εξακολουθήσουν να είναι ελεύθερες στις μικρές επιχειρήσεις (με προσωπικό έως 20 άτομα), θα τεθεί ως νέο όριο οι 5 απολύσεις τον μήνα σε επιχειρήσεις με προσωπικό από 20 – 150 άτομα (αντί των 4 που ισχύει σήμερα σε επιχειρήσεις 20 – 200 ατόμων) και 4% με ένα όριο ασφαλείας ως προς τον αριθμό των ατόμων σε επιχειρήσεις άνω των 150 ατόμων.

Καθορισμός του ύψους και του τρόπου καταβολής της αποζημίωσης του απολυομένου. Η επιλογή που προκρίνεται προβλέπει τη βελτίωση της αποζημίωσης των εργατοτεχνιτών (σήμερα είναι μόλις πέντε ημερομίσθια το έτος, έναντι ενός μισθού που ισχύει για τον υπάλληλο με έναν χρόνο υπηρεσία) σε συνδυασμό με μείωση κατά 25% των αποζημιώσεων για τους υπαλλήλους και καταβολή της αποζημίωσης σε έξι μηνιαίες δόσεις, αντί της εφάπαξ καταβολής που ισχύει σήμερα.

Αλλαγές στη διαδικασία προσφυγής στον ΟΜΕΔ (Οργανισμός Μεσολάβησης – Διαιτησίας). Στόχος είναι να αρθεί το υποχρεωτικό της διαιτησίας για την πλευρά που δεν το επιθυμεί και συνήθως αυτή είναι η εργοδοτική. Ο σκοπός είναι να αποφευχθεί η προσφυγή στη διαιτησία για τις κλαδικές συμβάσεις εφόσον δεν εξασφαλίζεται και η συναίνεση των δύο πλευρών.

Καθορισμός των όρων απασχόλησης και του κατώτατου ημερομισθίου των νέων ηλικίας κάτω των 25 ετών που απασχολούνται για πρώτη φορά. Ο στόχος είναι να μειωθεί το μισθολογικό κατώφλι στο 80% του βασικού μισθού, που σήμερα είναι στα 740 ευρώ.

Αναθεώρηση του καθεστώτος των διαπραγματεύσεων για τους μισθούς (για τους οποίους ζητείται να παραμείνουν αμετάβλητοι για τρία χρόνια) και η ταυτόχρονη μείωση των αμοιβών και για τις υπερωρίες.

Θα παρέχεται η δυνατότητα υπογραφής συμβάσεων σε τοπικό ή επιχειρησιακό επίπεδο με χαμηλότερες αποδοχές απ’ ό,τι προβλέπουν οι κλαδικές συμβάσεις.

Όλα τα παραπάνω μέτρα συνδυάζονται σε ένα εκρηκτικό – κοινωνικά, εργασιακά και ασφαλιστικά – μείγμα με τις μηδενικές αυξήσεις για τους εργαζομένους και συγκεκριμένα:

Για μεν τον ιδιωτικό τομέα: μηδενικές αυξήσεις για την τριετία 2010 – 2013 πρότειναν οι εργοδοτικές οργανώσεις (έμποροι, επαγγελματοβιοτέχνες) στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τη ΓΣΕΕ για την κατάρτιση της νέας Εθν. Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, η οποία καθορίζει τους κατώτατους μισθούς και τα ημερομίσθια στον ιδιωτικό τομέα.

Για δε τον ευρύτατο δημόσιο (συμπεριλαμβανομένων και των ΝΠΙΔ) ήδη ο Ν. 3833/2010 «Προστασία της εθνικής οικονομίας − Επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης» πλην των σημαντικών περικοπών αποδοχών επιβάλλει ήδη και το πάγωμα μελλοντικών αυξήσεων, καταργώντας όμως μονομερώς το ίδιο το δικαίωμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης των κοινωνικών εταίρων. Συγκεκριμένα στο άρθρο 3 – Εισοδηματική πολιτική έτους 2010 προβλέπεται ότι:

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος και μέχρι 31.12.2010 απαγορεύεται η συνομολόγηση, καθώς και η χορήγηση ή η καταβολή, με οποιονδήποτε τρόπο και για οποιονδήποτε λόγο, αυξήσεων στις κάθε είδους, φύσεως και ονομασίας αποδοχές των λειτουργών, υπαλλήλων και εργαζομένων κατά την ίδια χρονική περίοδο και με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δημόσιο εν γένει, τα ΝΠΔΔ, τους ΟΤΑ, καθώς και τα ΝΠΙΔ που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται τακτικά από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και στις δημόσιες επιχειρήσεις που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των άρθρων 1 παρ. 5 και 2 παρ. 2, πέραν των συνολικών αποδοχών που καταβάλλονται κατά τη δημοσίευση του παρόντος, όπως οι αποδοχές αυτές αναπροσαρμόζονται με την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 1 και 2.

2. Η απαγόρευση αυτή: (α) καλύπτει κάθε συνομολόγηση αυξήσεων που γίνεται με γενική ή ειδική διάταξη νόμου ή ρήτρα ή όρο συλλογικής σύμβασης εργασίας, διαιτητικής απόφασης, υπουργικής απόφασης ή οποιουδήποτε είδους διοικητικής πράξης κανονιστικού χαρακτήρα ή με ατομική σύμβαση εργασίας ή συμφωνία, (β) ισχύει για όλους τους εργαζομένους χωρίς εξαίρεση, στους φορείς της προηγούμενης παραγράφου, που συνδέονται είτε με σχέση δημοσίου δικαίου είτε με σύμβαση ή σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, (γ) καλύπτει κάθε είδους αύξηση στις αποδοχές των εργαζομένων, δηλαδή τους μισθούς, τα ημερομίσθια, τα ωρομίσθια, τα επιδόματα, τα βοηθήματα ή τις οποιεσδήποτε άλλες παροχές προς αυτούς (μπόνους κ.λπ.), κατά οποιονδήποτε τρόπο και με οποιαδήποτε μορφή ή ονομασία επιχειρείται, είτε με αύξηση υφιστάμενων είτε με θέσπιση ή συνομολόγηση νέων τέτοιων αποδοχών ή παροχών.

http://www.topontiki.gr/Articles/view/7164

Αλβανία: αντιδράσεις στο “δόγμα Νταβούτογλου”

«Νεο-Οθωμανισμός και Αλβανία»

Στις 22 Φεβρουαρίου 2010, το αλβανικό πολιτικό περιοδικό MAΡΟ δημοσίευσε άρθρο με τον τίτλο «Νεο-Οθωμανισμός και Αλβανία», γραμμένο από τον γνωστό συγγραφέα και αναλυτή Πίρο Μίσα, με θέμα την ομιλία που εκφώνησε στα τέλη του 2009 στο Σεράγεβο ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου. Σημειώνεται ότι την ομιλία του Τούρκου ΥΠΕΞ δημοσίευσε στο ΜΑΡΟ πριν από ένα μήνα ο δημοσιογράφος του περιοδικού Λορέντς Βαγγέλη, μαζί με σχόλιο ότι το περιοδικό δεν συμφωνεί με τις απόψεις Νταβούτογλου. Επίσης, η εφημερίδα Σέκουλι, είχε φιλοξενήσει σχόλιο του πρώην προέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος των Αλβανών των Σκοπίων, Αρμπέρ Τζαφέρι, ο οποίος στρεφόταν εναντίον των απόψεων του Νταβόυτογλου.

Το άρθρο του Μίσα στο περιοδικό ΜΑΡΟ αναδημοσίευσαν οι κυριακάτικες εφημερίδες Πανοράμα, Κοριέρι, Αλμπάνια κ.ά. Αφού υπογραμμίζει ότι στο Σεράγεβο για πρώτη φορά ο Τούρκος ΥΠΕΞ επιβεβαίωσε τις υπόνοιες που από καιρό κυκλοφορούσαν ότι οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να γίνει παγκόσμια δύναμη υπονοούν τη δημιουργία ζώνης τουρκικής επιρροής (είτε ηγεμονίας), η οποία θα ξεκινά από το μακρινό Αφγανιστάν και θα καταλήγει στις ακτές της Αδριατικής, δηλαδή στις περιοχές όπου κάποτε κυριαρχούσαν οι Οθωμανοί, ο Μίσα αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Στην πράξη ο Νταβούτογλου κατέστησε σαφές στο Σεράγεβο ότι η νομιμότητα των γεωπολιτικών διεκδικήσεων της Τουρκίας επί μερικών περιοχών της Βαλκανικής και ευρύτερα, στηρίζεται και στο γεγονός ότι σήμερα στην Τουρκία ζουν, λέει, περισσότεροι Αλβανοί, Βόσνιοι, Τσετσένοι και Αμπχάζιοι, απ’ ότι ζουν στις αντίστοιχες χώρες τους. Είναι πλέον κατανοητό ότι η αναφορά, όποτε υπάρχει ευκαιρία, στους αποκαλούμενους Αλβανούς της Τουρκίας δεν είναι τυχαία. Όταν ακούγονται τέτοιες δηλώσεις, αυθόρμητα προκύπτουν μερικά ερωτηματικά: Από ποιες πηγές προέρχονται οι πληροφορίες ότι στην Τουρκία ζουν 5 εκατ. Αλβανοί, τη στιγμή που στη χώρα αυτή ποτέ δεν έγινε μια απογραφή όπου οι πολίτες να δηλώσουν την εθνική καταγωγή τους; Εφόσον οι Τούρκοι δέχονται ότι στη χώρα τους υπάρχουν τόσοι πολλοί Αλβανοί, έχουν άραγε αυτοί οι Αλβανοί τη δυνατότητα να ασκήσουν τα δικαιώματα που παγκοσμίως είναι αναγνωρισμένα για τις μειονότητες;

Το Δεκέμβριο ο Πρόεδρος της Τουρκίας Γκιούλ επισκεπτόμενος την Αλβανία, σε ομιλία που εκφώνησε στο τουρκικό σχολείο «Τουργκούτ Οζάλ» στα Τίρανα, δήλωσε εκτός των άλλων: «Επιτρέψτε μου να πω ότι όλοι εμείς μαζί είμαστε συστατικό ενός μεγάλου έθνους». Ποιανού έθνους; Διότι βάσει της διεθνώς αποδεκτής έννοιας «έθνος», Αλβανοί και Τούρκοι δεν μπορεί να είναι συστατικό του ίδιου έθνους. Αυτό θα ίσχυε εάν τη σύγχρονη έννοια του όρου «έθνος» την αντικαθιστούσαμε με την έννοια του όρου «μιλέτ» της εποχής των Οθωμανών, όπου οι κάτοικοι της Αυτοκρατορίας διαχωρίζονταν όχι βάσει της εθνικότητας, αλλά της θρησκευτικής ταυτότητας, θεωρώντας τους Αλβανούς μουσουλμάνους συστατικό του ίδιου μιλέτ με τους Τούρκους, τους Τσετσένους, τους Άραβες κ.ά., ενώ τους Αλβανούς χριστιανούς Ορθόδοξους τους θεωρούσαν συστατικό του μιλέτ των Ρωμιών μαζί με τους Έλληνες, τους Σέρβους, τους Βούλγαρους κ.ά. Πάνε μερικά χρόνια τώρα που ορισμένοι τουρκικοί κύκλοι εργάζονται στη βάση της ίδιας λογικής με εκείνην του Νταβούτογλου.

Την ανησυχία του για το φαινόμενο αυτό εξέφρασε πρώτος ο Άρμπερ Τζαφέρι από το Σεπτέμβριο του 2007, όταν σε άρθρο του έγραψε ότι ορισμένοι κύκλοι της τουρκικής κοινωνίας και του τουρκικού κράτους κάτω από το μανδύα της θρησκευτικής δραστηριότητας χρηματοδοτούσαν εκδηλώσεις ο πραγματικός στόχος των οποίων ήταν να αποδείξουν ότι οι αλβανοί είναι αναπόσπαστο συστατικό του οθωμανικού πολιτισμού. Ο Τζαφέρι αναφέρθηκε και σε μαζική τελετή που έγινε στο Λιμπράζντ όπου 200 αγόρια υποβλήθηκαν σε μαζική περιτομή σύμφωνα με την τουρκική παράδοση και κρατούσαν στα χέρια τους αλβανικές και τουρκικές σημαίες. Τέτοιες δραστηριότητες δεν είναι τυχαίες. Τέτοια σχέδια που κινούνται με το κάλυμμα της θρησκευτικής δραστηριότητας δημιουργούν προβλήματα στους κόλπους της κοινότητας των αλβανών, αλλά και στις κρατικές και εθνικές σχέσεις των αλβανών σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Τι θα γινόταν εάν Έλληνες και Σέρβοι θα έκαναν το ίδιο; Δηλαδή να βάφτιζαν παιδιά Αλβανών ορθοδόξων και να τους έδιναν να κρατούν ελληνικές ή σερβικές σημαίες;

Πέρυσι ο Δήμος Κωνσταντινούπολης με την ευκαιρία της θρησκευτικής εορτής του ιφτάρ γέμισε την κεντρική πλατεία Σκεντέρμπεη στα Τίρανα με τουρκικές σημαίες. Φέτος το ίδιο έγινε και στη Σκόδρα και παραδόξως κανένας δεν θυμήθηκε να πει ότι η τουρκική σημαία είναι σύμβολο του τουρκικού κράτους και δεν υπάρχει λόγος να υψώνεται σε θρησκευτικές εκδηλώσεις στην Αλβανία.

Όλα αυτά μέχρι χθες πιστεύαμε ότι ήταν πρωτοβουλίες μερικών κύκλων, η ομιλία του τούρκου ΥΠΕΞ, όμως, τους αποδίδει άλλο χαρακτήρα. Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι όλο το γεωπολιτικό οικοδόμημα Νταβούτογλου στηρίζεται κυρίως σε δύο πολιτικο-πολιτιστικά στοιχεία: στην ισλαμική θρησκεία και την ιστορία, ή πιο συγκεκριμένα, στην αποκαλούμενη οθωμανική κληρονομιά. Τα δύο αυτά στοιχεία χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία του στενού κυκλώματος Οθωμανική κληρονομιά – ισλαμική θρησκεία – Τουρκία, το οποίο θα καθιστούσε εφικτή την επιτυχία της νέας τουρκικής στρατηγικής. Είναι τα ίδια στοιχεία στα οποία εστιάζεται η δραστηριότητα των κύκλων που αναφέρει ο Άρμπερ Τζαφέρι. Δεν είναι δύσκολο επίσης να αντιληφθεί κανείς ότι πίσω από πολύωρες συζητήσεις των τελευταίων ετών για την ιστορία είτε την ταυτότητα των αλβανών, το διακύβευμα δεν είναι το παρελθόν, αλλά το μέλλον μας. Επιμένοντας για ριζική αναθεώρηση της θέσης που καταλαμβάνει η κληρονομιά της οθωμανικής περιόδου και συνεπώς η ισλαμική θρησκεία στον συλλογικό αυτοπροσδιορισμό, στην κουλτούρα και γενικά στην αλβανική οντότητα, επιδιώκουν τον εκ νέου ιστορικό αυτοπροσδιορισμό των αλβανών και συνεπώς της θέσης τους ως προς το σύγχρονο κόσμο.

Φυσικά, διάφοροι κύκλοι δεν μπορούν να αντιταχθούν ανοικτά στη λαϊκή προσδοκία για ένταξη στην Ευρώπη, αλλά οι κατά καιρούς ιδέες που διατυπώνουν, σύμφωνα με τις οποίες η Αλβανία δεν ανήκει ούτε στη Δύση ούτε στην Ανατολή και ότι λόγω της ιστορίας και της υποτιθέμενης μουσουλμανικής πίστης της πλειοψηφίας των αλβανών, η πιο φυσιολογική γεωπολιτική θέση της Αλβανίας θα ήταν εκείνη της γέφυρας, του μόνιμου μεσολαβητή μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, του παρελθόντος και του μέλλοντος, οι ιδέες αυτές, λοιπόν, δεν είναι και μακριά από τα οράματα του Νταβούτογλου. Θα πρέπει να προσθέσουμε ότι οι απόψεις αυτές καλύπτονται συνήθως με ένα εθνικιστικό πέπλο, όπου σημαντική θέση κατέχει η μεγιστοποίηση στερεοτύπων και υπονοιών που υπάρχουν σε βάρος των χριστιανών γειτόνων μας, ως ιστορικών μας εχθρών, από τις απειλές των οποίων μας υπεράσπισε ιστορικά δήθεν ακριβώς η Τουρκία και η μουσουλμανική μας πίστη.

Αφού αναφέραμε όλα αυτά, δικαιολογημένα προκύπτει το ερώτημα: Υπάρχει λόγος να ανησυχούμε; Υπάρχει άραγε κάτι το αληθινό στα όσα έγραφε ο Άρμπερ Τζαφέρι σε άρθρο στην εφημερίδα Σέκουλι με τίτλο: «Οθωμανική πρόκληση», το οποίο ασχολούνταν με την ομιλία του Νταβούτογλου στο Σεράγεβο, τονίζοντας: «Για μία ακόμα φορά η Τουρκία προσπαθεί να μας απομακρύνει από την Ευρώπη. Αυτή τη φορά επιδιώκει να υπονομεύσει την όλη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Αλβανίας, να μας γυρίσει πίσω στην “οθωμανική στρούγκα” και να μας κάνει συστατικό των σχεδίων της ίσως για μία ακόμα μάχη με την Ευρώπη για τα Βαλκάνια. Οι αλβανοί ανέτρεψαν τον κομμουνισμό για μια ευρωπαϊκή και όχι οθωμανική Αλβανία».

Υπάρχει πράγματι τέτοιος κίνδυνος; Εκ πρώτης όψεως όχι, εάν λάβουμε υπόψη ότι η πλειοψηφία των αλβανών θέλουν την Ευρώπη, γι΄ αυτό και κάθε πρόταση παρεκτροπής από την πορεία μας προς την Ευρώπη θα ήταν απαράδεκτη. Φυσικά οι Αλβανοί πολιτικοί θα πρέπει να καταστήσουν σαφές και χωρίς αμφιταλαντεύσεις στους Τούρκους επισήμους ότι η Αλβανία εκτιμά αρκετά θετικά την ανάπτυξη των σχέσεων με μια φίλη χώρα όπως η Τουρκία, αλλά η φιλία αυτή δεν μπορεί να στηρίζεται σε θέσεις όπως εκείνες του Νταβούτογλου, δηλαδή ούτε στην οθωμανική νοσταλγία, ούτε και στη θρησκευτική αλληλεγγύη! Επίσης θα πρέπει να καταστήσουν σαφές ότι την εμπεδωμένη πλέον αυτή φιλία δεν εξυπηρετούν ενέργειες ορισμένων κύκλων, πόσο μάλλον όταν είναι γνωστό ότι οι αλβανοί είναι πολύ ευαίσθητοι όταν έχουν υπόνοιες πως κάποιος προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τη θρησκεία για άλλους σκοπούς που έχουν συνέπειες διάσπασης. Ελπίζω οι πολιτικοί μας, εάν δεν το έχουν κάνει, να το κάνουν με την πρώτη ευκαιρία. Δυσάρεστη γεύση άφησε κάποιος αλβανός πολιτικός που έγραψε άρθρο με ψευδώνυμο, στο οποίο, κατενθουσιασμένος, περιγράφει τη νέα τουρκική γεωπολιτική στρατηγική ως ιδιοφυία και τον Νταβούτογλου τον θεωρεί προσωπικότητα στο ανάστημα του Κίσινγκερ! Ένας άλλος αλβανός πολιτικός, με αξίωμα ανώτερο από τον προηγούμενο, βγήκε στην τηλεόραση και μιλώντας για την αλβανο-τουρκική παραδοσιακή φιλία, αναφέρθηκε και στον αποκαλούμενο προνομιακό ρόλο που είχαν οι αλβανοί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία? Ο κάθε πολίτης μπορεί να εκφράσει την άποψή του ελεύθερα, αλλάζουν όμως τα πράγματα όταν μιλούν οι πολιτικοί, διότι τίθεται το ερώτημα: Ταυτίζονται οι δηλώσεις αυτές με την επίσημη πολιτική του κράτους;

Φυσικά η Τουρκία ως μεγάλη χώρα μπορεί να προσδοκά να γίνει παγκόσμια δύναμη, οι Αλβανοί από την άλλη, έχουν κάθε λόγο να βλέπουν με συμπάθεια την άνοδο της τουρκικής πολιτικής και οικονομικής παρουσίας στην περιοχή και στη χώρα τους. Στην Αλβανία υπάρχει ολόκληρο δίκτυο τουρκικών σχολείων από την προσχολική ηλικία μέχρι το πανεπιστήμιο, σήμερα τα σχολεία αυτά παρακολουθούν 3.860 άτομα, ενώ άλλα 3.260 άτομα έχουν αποφοιτήσει. Και εδώ όμως υπάρχει ένα αλλά? το οποίο έχει σχέση με τη διαφάνεια. Θα ήταν καλό η αλβανική κοινή γνώμη να γνώριζε περισσότερα για το «Κίνημα Γκουλέν», ιδιοκτησία του οποίου είναι τα τουρκικά σχολεία στην Αλβανία, τι εκπροσωπεί αυτό, μάλιστα να γνώριζε και για την πολεμική που γίνεται κατά καιρούς στην Τουρκία για το Κίνημα και τον ιδρυτή του Φετουλάχ Γκουλέν. Υπάρχουν άτομα που βλέπουν το Κίνημα αυτό με καχυποψία, το θεωρούν ως πολιτικό κίνημα που έχει ως στόχο να δημιουργήσει μια ελίτ που θα δώσει ισλαμικό χαρακτήρα στο τουρκικό κράτος και την τουρκική κοινωνία. Ποια είναι η αλήθεια; Στα Βαλκάνια όμως, περισσότερη διαφάνεια δεν κάνει κακό.

Ο Αλβανός αρθρογράφος καταλήγει ως εξής: «Συμπέρασμα: Θέσεις όπως εκείνες του Νταβούτογλου αποτελούν προκλήσεις, προκλήσεις οι οποίες μπορεί να αντιμετωπιστούν χωρίς να βλάψουν καθόλου τις αρκετά καλές σχέσεις με την Τουρκία και για όσο διάστημα η πολιτική ηγεσία της χώρας θα γνωρίζει ποιο είναι το εθνικό μας συμφέρον και θα είναι εκφραστής της πλειοψηφίας των αλβανών, οι οποίοι σκέπτονται, όπως έγραφε ο Ισμαήλ Κανταρέ, ότι: «Η Δύση αυτή, έτσι όπως είναι, προβληματική, υπεροπτική, πιο πολύ απωθητική παρά φιλόξενη, αυτή η Δύση η οποία, όπως και η δημοκρατία, όπως και η ελευθερία, δεν είναι τόσο όμορφη, ούτε και τέλεια, όπως την ονειρευόμασταν την εποχή της δυστυχίας μας (του κομμουνισμού), αυτή η Δύση λοιπόν παραμένει η μοναδική μας λύση».

http://parisis.wordpress.com

H Τουρκία ευφραίνεται – Όχι όμως οι καταπιεσμένοι

Του Victor Sharpe*

Το 1974, ένας στολίσκος απέπλευσε από την Τουρκία. Δεν είχε όμως προορισμό την Γάζα και ούτε μετέφερε γκάγκστερ και «ιερούς μαχητές» οι οποίοι προσποιούνταν τους ακτιβιστές. Ο στολίσκος του ’74 αποτελείτο από πολεμικά σκάφη με προορισμό την Κύπρο, στο πλαίσιο μιας μεγάλης έκτασης εισβολής, και με την χρήση, παράνομα, αμερικανικών όπλων και εξοπλισμού.

Μετά την συντριβή της αντίστασης των Ελληνοκυπρίων στο βόρειο μέρος της νήσου, οι Τουρκικές δυνάμεις άρχισαν το εθνικό ξεκαθάρισμα. Αργότερα η Τουρκία απέστειλε πρόσθετους στολίσκους στο νησί: σκάφη με επιβάτες 150.000 Τούρκους, οι οποίοι εποίκισαν την περιοχή μετά την εκδίωξη και την προσφυγοποίηση 200.000 Ελλήνων.

Η πρωτεύουσα Λευκωσία, παραμένει μέχρι σήμερα μία διαιρεμένη πόλη, με συρματοπλέγματα να σηματοδοτούν το σύνορο. Τα ίδια έζησαν η Ιερουσαλήμ και οι Εβραίοι κάτοικοι της μεταξύ 1948 και 1967, όταν η πόλη βρισκόταν από Ιορδανική κατοχή. Με την διαίρεση της, ο ανατολικός τομέας και η βιβλική και προγονική πατρώα γη της Ιουδαίας και της Σαμάρειας, γνωστή σήμερα ως Λωρίδα της Γάζας, περιήλθαν στην κατοχή των Αράβων.

Το 1948, ο Αραβικός πληθυσμός της παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ εκδιώχθηκε από την εξουσιάζουσα από τους Βρετανούς Ιορδανική Αραβική Λεγεώνα. Δεν ήταν παρά το 1967, οπότε το Ισραήλ αμυνόμενο πολέμησε εναντίον της Ιορδανίας, της Αιγύπτου και της Συρίας, όταν οι εκδιωχθέντες κατάφεραν να επανακτήσουν τα σπίτια τους στον ανατολικό τομέα της Ιεράς Πόλης και στον ερειπωμένο Εβραϊκό τομέα. 57 αρχαίες συναγωγές βεβηλώθηκαν από τους Άραβες και οι εβραϊκές ταφόπετρες στο Όρος των Ελαιών αφαιρέθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως τουαλέτες από την Αραβική Λεγεώνα.


Ιερουσαλήμ και Λευκωσία – Κοινά βιώματα
Όπως η Λευκωσία είναι σήμερα μοιρασμένη, έτσι ήταν και η Ιερουσαλήμ πριν από την απελευθέρωση και την επανένωση της. Κύπρος και Ισραήλ είναι θύματα της Τουρκικής επιθετικότητας. Η Τουρκία, με τους Ισλαμικούς παιάνες και την συμμαχία με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, έχει μετατραπεί σε εχθρό του Εβραϊκού κράτους, ενώ έχει σκληρύνει ακόμη περισσότερο την στάση της ως προς την επίτευξη ειρηνικής διευθέτησης με τους Έλληνες στην διαιρεμένη Κύπρο.

Είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι όπως η Βρετανία διατήρησε και καταχράστηκε τους όρους της «Παλαιστινιακής Εντολής», εισάγοντας συμφωνία εξπρές για την εγκαθίδρυση εντός των συνόρων της, της Εβραϊκής Εθνικής Γης, έτσι ακριβώς έπραξε και η Τουρκία με την κατοχή της Κύπρου. Η χρήση του όρου Ελληνοκύπριος και Τουρκοκύπριος θεωρείται μία κλασική τακτική του δόγματος «διαίρει και βασίλευε.»

Κατά την κυριαρχία τους, οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν τεράστιες εκτάσεις στη Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια, ως επίσης την Ελλάδα και την Κύπρο. Η αυτοκρατορία τους διήρκησε από το 1517 μέχρι το 1917, και σε αυτήν οι μη-Μουσουλμάνοι αντιμετωπίζονταν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ υπήρξαν θύματα φρικτών εγκλημάτων.

Στο Οθωμανικό κράτος, Χριστιανοί και Εβραίοι δεν δικαιούνταν να καταλαμβάνουν αξιώματα, υπόκειντο σε διακρίσεις και ήταν αναγκασμένοι ως «άπιστοι», να καταβάλλουν στις Μουσουλμανικές αρχές τον «τζίζια», τον απεχθή φόρο υποτελείας.

Κατά τον Μεσαίωνα, Εβραίοι οι οποίοι αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο εκδίωξης ή υποταγής στην Ισπανία και την Πορτογαλία, αναγκάστηκαν να προσηλυτιστούν ώστε να παραμείνουν στην Ιβηρική χερσόνησο. Ωστόσο οι περισσότεροι διατήρησαν μυστικά την Εβραϊκή τους πίστη. Παρομοίως, αρκετοί Έλληνες Χριστιανοί στην Ελλάδα και την Κύπρο προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ, ωστόσο μυστικά αυτοί οι «λινοβάμβακοι» συνέχιζαν να εκκλησιάζονται σε υπόγειες εκκλησίες και να διατηρούν ζωντανό τον ελληνικό πολιτισμό.

Το 1978, οι Τούρκοι πώλησαν την Κύπρο στους Άγγλους για να γεμίσουν τα άδεια τους ταμεία. Εκείνη την περίοδο η Τουρκία παρέπαιε ταχύτατα μετατρεπόμενη σε «ασθενή της Ευρώπης» ενώ στη συνέχεια θα συμμαχούσε με την Γερμανία στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, γεγονός που οδήγησε στην καταστροφή της Οθωμανικής Τουρκικής αυτοκρατορίας και στην απελευθέρωση τεράστιων εδαφών, περιλαμβανομένης το 1917, της Ιερουσαλήμ.

Το 1923, με την Συνθήκη της Λωζάννης, τερματίστηκε η όποια νόμιμη διεκδίκηση εκ μέρους της Τουρκίας στην Κύπρο. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αρκετές Βρετανικές περιοχές άρχισαν να ζητούν την ανεξαρτησία τους. Την απελευθέρωση τους απαίτησαν ως ήταν φυσικό και οι κάτοικοι της Κύπρου. Ωστόσο η Τουρκία αντέδρασε έντονα και ως αποτέλεσμα εκτυλίχθηκε στο νησί μία εκστρατεία βίας και παράνομης κατοχής εδαφών, με την έμπρακτη στήριξη και υποστήριξη της Άγκυρας. Τελικά το 1974, όλοι γνωρίζουμε τι συνέβη – η Τουρκική εισβολή.


Στην Τουρκία ο στολίσκος
Σε έναν ηθικό κόσμο θα συνιστούσε πραγματική δικαιοσύνη ο κατάπλους στολίσκων στην Τουρκία με επιβάτες πραγματικούς ανθρωπιστές οι οποίοι να απαιτήσουν δημόσια τα ακόλουθα:
– αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Κύπρου και πλήρη τερματισμό της Τουρκικής στρατιωτικής κατοχής,
– σεβασμό του δικαιώματος των Κούρδων για ανεξάρτητο Κουρδικό κράτος,
– πλήρη παραδοχή για τα εγκλήματα εναντίον των Αρμενίων.
Επίσης η Τουρκία να συνετιστεί αποδεχόμενη το αναφαίρετο δικαίωμα του Εβραϊκού κράτους να αμύνεται από την Αραβική και Ισλαμική επιθετικότητα που εκπηγάζει από την Γάζα.

Ωστόσο μέχρι και σήμερα, η Τουρκία προωθεί την Ισλαμική της φιλοδοξία να αποκαταστήσει την μισητή Οθωμανική Αυτοκρατορία και το Χαλιφάτο, αντί να μετανοήσει για τις θηριωδίες έναντι των μη-Μουσουλμάνων υποτελών της. Ταυτόχρονα εξακολουθεί να αρνείται πεισματικά την όποια αναγνώριση ή ομολογία των εγκλημάτων που διέπραξε στο παρελθόν και στο παρόν εναντίον της ανθρωπότητας.

Και όλα αυτά, ενώ στο μεταξύ η κυβέρνηση Ομπάμα, τα Ηνωμένα Έθνη και ένας βαθιά ανήθικος κόσμος, παραμένουν σιωπηλοί στην είδηση ότι ακόμη ένας στολίσκος από ψέματα και βία προετοιμάζεται να αποπλεύσει από την Τουρκία και το Ιράν σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει έναν θαλάσσιο αγωγό σύγχρονων και ακόμη πιο δολοφονικών πυραύλων για την Χαμάς, που στόχο θα έχουν Ισραηλινούς αμάχους.

*Πολιτικός αναλυτής και συγγραφέας του δίτομου βιβλίου Politicide

Αναρτήθηκε από Geopolitics-Gr.blogspot

Η πρόκληση συνεργασίας Ελλάδος – Κύπρου – Ισραήλ

Χρήστος Ιακώβου
Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών (ΚΥΚΕΜ)

Οι Ελληνοισραηλινές σχέσεις έχουν αρχίσει να μπαίνουν στο μικροσκόπιο μετά το σπάσιμο του πάγου που επικρατούσε για δεκαετίες στις σχέσεις των δύο κρατών (σημειωτέον ότι Ελλάδα και Κύπρος υπήρξαν οι τελευταίες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναγνώρισαν de jure το Ισραήλ). Οι νέες γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές πραγματικότητες που δημιούργησε ο πόλεμος στο Ιράκ το 2003, λόγω της ανατροπής του καθεστώτος Σαντάμ Χουσείν σε συνδυασμό με την άρνηση της Τουρκίας να ευθυγραμμιστεί τόσο με τις πολεμικές όσο και με τις μεταπολεμικές επιλογές των ΗΠΑ και του Ισραήλ καθώς επίσης και οι νέοι προσανατολισμοί της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή, που στοχεύουν στη διεύρυνση του πεδίου πολιτικής και διπλωματικής δράσης στο μουσουλμανικό κόσμο, αναγκάζουν το Ισραήλ να επανεξετάσει τις μεταψυχροπολεμικές του συμμαχίες στην περιοχή.

Ο τουρκοισραηλινός άξονας, ο οποίος θεωρείτο μέχρι προσφάτως, από αμφοτέρους, μείζονος στρατηγικής σημασίας, εδραίωνε τα δύο κράτη ως ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις, με ιδιαίτερα αναβαθμισμένο ρόλο στον αμερικανικό στρατηγικό σχεδιασμό για τη μεταψυχροπολεμική Μέση Ανατολή. Η αβεβαιότητα για το πολιτικό μέλλον στην Τουρκία, λόγω της παρατεταμένης αντιπαράθεσης ισχύος κεμαλικών – ισλαμιστών, έθεσε ήδη όρια στην τουρκοισραηλινή συνεργασία. Επίσης, η εμφανής τάση της Τουρκίας να καταστεί πυρηνική δύναμη και η νέο-οθωμανική στρατηγική υπερεξάπλωση της κυβέρνησης Ερντογάν δεν μπορούν να ταυτιστούν είτε μεσοπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα με τα στρατηγικά συμφέροντα του Ισραήλ. Για ένα κράτος με εδραιωμένη υψηλή στρατηγική, όπως το Ισραήλ, οι εναλλακτικές λύσεις είναι μέρος του μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού και όχι αποσπασματικών αποφάσεων.

Το άνοιγμα που επιχειρεί σήμερα το Ισραήλ προς Ελλάδα και Κύπρο, μετά τη χειροτέρευση των Τουρκοϊσραηλινών σχέσεων αποτελεί επιλογή ανάγκης λόγω των αδιεξόδων που του δημιούργησε η Τουρκία. Κομβικής σημασίας για την κατανόηση του ανοίγματος του Ισραήλ είναι η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι Ισραηλινές κυβερνήσεις εκλαμβάνουν τον παράγοντα ασφάλεια στη διαμόρφωση της διπλωματίας. Από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ (1948) η εθνική ασφάλεια είχε ως αφετηρία την αντίληψη ότι το εβραϊκό κράτος βρίσκεται υπό μόνιμη απειλή και δεν έχει άλλη διέξοδο από το να διεξάγει μόνιμο αγώνα για την επιβίωσή του. Η μεγιστοποίηση της προτεραιότητας της εθνικής ασφάλειας είχε σαν αποτέλεσμα την αλληλεξάρτηση πλείστων των πολιτικών και διπλωματικών αποφάσεων. Μέσα σε αυτή τη σχέση, η διπλωματία υποτάχθηκε ευθύς εξ αρχής στην στρατηγική αντί το αντίθετο όπως συμβαίνει στον δυτικό κόσμο. Η αντίληψη ότι το Ισραήλ βρίσκεται σε μόνιμο καθεστώς ‘λανθάνοντος πολέμου’ και όταν ακόμη δεν υπάρχουν εχθροπραξίες έδιδε και συνεχίζει να δίδει μεγαλύτερη προτεραιότητα στην εθνική επιβίωση και την καθιστά τον κεντρικό σκοπό τόσο της στρατιωτικής στρατηγικής όσο και της διπλωματίας.

Η Κύπρος και η Ελλάδα μπορούν να προσφέρουν στο Ισραήλ διέξοδο από το μόνιμο μειονέκτημα που του επιβάλλει η έλλειψη στρατηγικού βάθους, αφού γεωγραφικά αποτελεί μία μικρή και στενή λωρίδα η οποία περιβάλλεται από αραβικά κράτη με στρατηγικό βάθος. Επιπλέον, η Ελλάδα και η Κύπρος προσφέρουν μακροπρόθεσμα στο Ισραήλ μία γέφυρα με τον ανεπτυγμένο και πολιτικά σταθερό χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ερώτημα, όμως, που αφορά Κύπρο και Ελλάδα, είναι: τι μπορεί να προσφέρει το Ισραήλ στα δύο κράτη; Το Ισραήλ θα πρέπει, πρωτίστως, να πείσει την Ελληνική πλευρά για τις προθέσεις του, ότι δηλαδή πρόκειται για μία ουσιαστική και όχι κατ’ όνομα διμερή συνεργασία και ούτε εγγράφεται στη λογική εκβιασμού της Τουρκίας, όπου χρησιμοποιείται Ελλάδα και Κύπρος προκειμένου να εξαναγκαστεί η Άγκυρα να επανέλθει στην προηγούμενη τροχιά των σχέσεών της με το Ισραήλ. Με άλλα λόγια, το Ισραήλ θα πρέπει να πείσει τα δύο κράτη ότι το κέρδος από μία τέτοια συνεργασία θα είναι μεγαλύτερο από το κόστος.

Το κέρδος για την Ελληνική πλευρά, από μία ελληνοισραηλινή συνεργασία, θα είναι η ενίσχυση των συντελεστών διπλωματικής ισχύος έναντι της Τουρκίας. Πρώτον, θα διαμορφωθεί ένας φιλοδυτικός άξονας στην περιοχή με σταθερές προοπτικές έναντι των νέων ισλαμικών και προφανώς αντιδυτικών αξόνων που επιχειρεί να κάνει η Τουρκία και δεύτερον θα εξασφαλιστούν προσβάσεις στο αμερικανοεβραϊκό λόμπυ, με όλες τις προεκτάσεις που αυτό συνεπάγεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.

Το πιθανό κόστος από μία τέτοια συνεργασία για την ελληνική πλευρά, ενδεχομένως να έρθει από πιθανές αντιδράσεις του αραβικού κόσμου. Εδώ όμως μπαίνει το δίλημμα: θα παραμείνει η ελληνική πλευρά προσηλωμένη στην παραδοσιακή, πλην όμως αδύνατη υποστήριξη των αράβων ή θα επιδιώξει διπλωματική ενίσχυση μέσω των αμερικανοεβραίων και του Ισραήλ. Με τα νέα ανοίγματα της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, είτε έτσι είτε αλλιώς ο αραβικός κόσμος θα αρχίσει να βλέπει με μεγαλύτερη κατανόηση τις τουρκικές θέσεις στο Κυπριακό.

Η ελληνοισραηλινή προσέγγιση είναι για την ελληνική πλευρά μία πρόσκληση και συνάμα μία πρόκληση που πρέπει να προσεγγισθεί μέσα στα πλαίσια υψηλής στρατηγικής και όχι μέσα από στερεότυπα και υπεραπλουστεύσεις.

http://www.geopolitics-gr.blogspot.com

ΓΑΖΑ, ΚΥΠΡΟΣ, ΕΛΛΑΔΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΒΑΓΓΕΛΗ ΠΙΣΣΙΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟ

Οι Ισραηλινοί στρατιώτες ήξεραν ποιος ήταν, Τον ξεχώρισαν και έπεσαν κατά δεκάδες απάνω του. «Τόσο ξύλο και μόνο δύο παίδια μου έσπασαν», λέει τώρα γελώντας και πονώντας ο αιγυπτιώτης Καθηγητής και παράδειγμα οικουμενικού ‘Ελληνα που τείνει προς εξαφάνιση, ο Βαγγέλης Πισσίας, εκ των εμψυχωτών της διεθνούς κίνησης για μια ελεύθερη Γάζα. ‘Αλλωστε τον είχαν προειδοποιήσει από την Αθήνα, με απειλητικά τηλεφωνήματα και σπάζοντας το αυτοκίνητό του. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Βαγγέλης Πισσίας εξηγεί γιατί η αποστολή στη Γάζα και αποκαλύπτει όλο το παρασκήνιο των συνεννοήσεων με την κυπριακή κυβέρνηση και το τουρκικό ΙΗΗ.

Να σημειώσουμε ότι σοβαρά ερωτηματικά θέτει η συμπεριφορά του Προέδρου Χριστόφια και του Υπουργού Εξωτερικών Κυπριανού. Γιατί δεν περιορίστηκαν στο να μην εμπλέξουν την Κύπρο στην αποστολή, αλλά γιατί έκαναν μεγάλη εξυπηρέτηση στο Ισραήλ, θέτοντας σε κίνδυνο την αποστολή, με το να παγιδεύσουν στην Κύπρο τριάντα Ευρωπαίους βουλευτές, ευρωβουλευτές και διεθνείς δημοσιογράφους. Οι Κύπριοι, που σχεδόν μη αγωνιζόμενοι για την υπόθεσή τους, έχουν την απαίτηση να ενδιαφέρεται όλος ο κόσμος για αυτή, προκάλεσαν διεθνώς αλγεινή εντύπωση για την ιδιοτέλεια της στάσης τους και για το ότι δείχνουν να περιφρονούν τις αρχές που διαρκώς επικαλούνται, εντύπωση που πιθανότατα θα πληρώσουν ακριβά στο άμεσο μέλλον.

Ερ. Ακόμη και σήμερα επικρατεί μια ασάφεια ως προς τον αριθμό και την εθνικότητα των θυμάτων. Υπάρχουν άλλες εθνότητες πλην των Τούρκων;

Απ. Δεν είμαι βέβαιος, δεν έχουμε βέβαια στοιχεία. Πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένας Ινδονήσιος, ίσως και περισσότεροι μεταξύ των νεκρών. Στο Μαρμαρά δεν ήταν μόνο Τούρκοι. ’Ηταν πολλές εθνότητες, μεταξύ των οποίων δύο ‘Ελληνες, ο εκπρόσωπός μας και ο Χατζηστεφάνου του Σκάι. Εννοώ το ραδιόφωνο. Οι ελληνικές τηλεοράσεις δεν θέλησαν να έρθουν. Είχαμε τηλεοράσεις από όλο τον κόσμο πλην Ελλάδος! Και εκ των υστέρων όμως, διαπιστώσαμε ότι οι τηλεοράσεις θέλουν να μας περιορίσουν να πούμε τι έγινε, το δράμα, δεν θέλουν να πούμε γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε, να εκφέρουμε τον πολιτικό λόγο που εξηγεί την πράξη μας.

Ερώτ. Τι σας οδήγησε στην καμπάνια για τη Γάζα;

Απάντ. Η Γάζα δεν είναι η Γάζα. Μάλλον δεν είναι μόνο η Γάζα. Η Γάζα συμπυκνώνει το ανθρώπινο δράμα. Είναι η κατοχή, η προσπάθεια να χάσει ένας λαός την ταυτότητά του, να αλλοτριωθεί. Η Γάζα δείχνει πως ο ισχυρός μπορεί να καταπατά το δίκαιο.

Ερώτ. Θα σας πουν ότι στη Γάζα κυβερνά η «τρομοκρατική» Χαμάς, που θέλει την καταστροφή του Ισραήλ.

Απάντ. Η Χαμάς είναι μικρό σε μέγεθος, μεγάλο σε σημασία πολιτικό υποκείμενο, λόγω της ισχυρής επιρροής της που την κέρδισε, είτε το θέλουμε, είτε όχι, με την προσπάθεια που έκανε στην κατεχόμενη Παλαιστίνη. Εκμεταλλεύτηκε τα κενά ιδεολογίας, πολιτικής, αξιοπιστίας, έντιμης διοίκησης άλλων που προηγήθηκαν. Κατάφερε με πιο χρηστή διοίκηση, πιο αλληλέγγυα διαχείριση και πιο σταθερή πολιτική προάσπισης της παλαιστινιακής υπόθεσης να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Παλαιστινίων και τις εκλογές. Και σημειώνω ότι οι Παλαιστίνιοι είναι οι λιγότερο θρησκευόμενοι στον αραβοϊσλαμικό κόσμο. Τώρα η σχέση της Χαμάς με την τρομοκρατία είναι όση και η σχέση όλων των απελευθερωτικών κινημάτων. Τρομοκράτες είπανε τους Ιρλανδούς, τον Μαντέλα, τον Αραφάτ. Και τον Κολοκοτρώνη ακόμα. Εγώ θα χαρακτήριζα τη Χαμάς κίνημα του μετριοπαθούς πολιτικού Ισλάμ. ‘Όταν βέβαια είσαι σε κατοχή, όταν ο αντίπαλος ασκεί καθημερινά άμετρη βία, είναι φυσικό ακόμα και Βουδιστές να ξεσηκώνονται και να παίρνουν τα όπλα.

Ερ. Κύριε Πισσία ήταν ένα ελληνικό καίκι που έσπασε το 2008, για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια, τον αποκλεισμό της Γάζας. Πως σας υποδέχθηκαν;

Απ. Δεν μπορώ να το περιγράψω, να βρω τα λόγια που χρειάζομαι. ‘Ητανε σαν να τους είχαμε δώσει τη ζωή. Παραμιλούσαν, έκλαιγαν, γελούσαν, παραληρούσαν. Μετέδωσαν και σε μας τα αισθήματά τους. Η μέρα αυτή, η μέρα της συνάντησης με τους Παλαιστίνιους της Γάζας έγινε η μέρα της πιο μεγάλης χαράς, τραγικής χαράς στη ζωή μας.

Ερ. Πως επηρέασαν αυτά τα γεγονότα την εικόνα της Ελλάδας στην περιοχή;

Απ. Τα τελευταία χρόνια η εικόνα των Παλαιστινίων για την Ελλάδα άλλαξε, αισθάνονται ότι αργά αλλά σταθερά τους αφήνουμε, κλεινόμαστε στον εαυτό μας και το ευρωπαϊκό μας καβούκι, ξεχνάμε τους παληούς φίλους, αποσυνδεόμαστε από την πολύ μεγάλη μεσογειακή, μεσανατολική, αραβική, ανατολική ενδοχώρα μας. Η ιστορική Ελλάδα, έννοια και πραγματικότητα, έχει πελώρια ενδοχώρα. Το ξέρουν όσοι ταξιδεύουν ανατολικά, μέχρι και την Κίνα το νοιώθουν κι ακόμα πιο πέρα, στη Λατινική Αμερική, όσοι φεύγουν από την ευρωπαϊκή δύση.

Ερ. Τα λεφτά και η δύναμη όμως; Είναι μαζεμένα στην Ευρώπη, την Βόρειο Αμερική, το Ισραήλ…

Απ. Δεν βλέπω σπουδαίες επιτυχίες αυτού του κόσμου
της ισχύος και του χρήματος, ούτε όσων θέλησαν να μας εντάξουν εκεί πέρα. Μάλλον είναι κόσμος σε κρίση και παρακμή. Εμείς όμως, οι άνθρωποι του πλανήτη, θέλουμε να ζήσουμε κι αλλοιώς, σαν άνθρωποι δηλαδή, πέρα από χρήμα και εξουσία, να ζήσουμε καλά με την ψυχή μας, τις ιδέες μας, τα πιστεύω μας…

Ερ. Η Ελλάδα έχει μια τεράστια πολιτιστική «ήπια ισχύ», είναι η χώρα που γέννησε τη δημοκρατία και την ελευθερία…

Απ. Αυτή εκτιμούν. Οι άνθρωποι σκέφτονται, επικοινωνούν, συμπεριφέρονται σε δύο επίπεδα: στο επίπεδο της πολιτικής/οικονομικής ισχύος, σε αυτό του πολιτισμού, των σχέσεων, της γλώσσας, της τέχνης, της επιστήμης, της φιλοσοφίας, του αγγίγματος, του βλέμματος. Εκεί είναι που οι άνθρωποι θα παραμείνουν άνθρωποι ή θα χαθούν.

Ερ. Είχατε κάποιες προσωπικές απειλές πριν λίγο καιρό…

Απ. Η αποστολή μας πέρασε από σαράντα κύματα, μεγάλες δυσκολίες και εμπόδια. Το πολιτικό περιβάλλον δεν ήταν ευνοϊκό. Δεν ζητάμε κρατική εύνοια. Εμείς, σαν άνθρωποι που δημιουργούμε μια κίνηση, ένα κίνημα, παίρνουμε μια πρωτοβουλία, όλο κι όλο που ζητάμε είναι να μη μας εμποδίζουν. Το πλοίο «Σοφία» που βαφτίσαμε «Ελεύθερη Μεσόγειος», από τη στιγμή που πέρασε στα χέρια μας, πέρασε τις αυστηρότερες και τακτικότερες επιθεωρήσεις στην ελληνική ιστορία, γιατί βάφαμε τα κρεβάτια στις καμπίνες, γιατί χρησιμοποιούσαμε οξυγονοκόλληση να βάλουμε μια μάπα στο κατάστρωμα. Για αυτά ήρθε πέντε φορές το Λιμεναρχείο, ζήτησε σταμάτημα εργασιών, παύση απόπλου, καλούσαν διαρκώς τον πλοίαρχο. Βέβαια συναντήσαμε και πολύ σπουδαίους ανθρώπους που μας βοήθησαν. Δεν θα τους κατονομάσω γιατί δεν ξέρω αν το επιθυμούν. Η εντύπωσή μας ήταν πάντως ότι τα εμπόδια δεν τα έθετε το τοπικό Λιμεναρχείο.

Ερ. Η κυβέρνηση ήταν;

Απ. Κάποιοι με πολιτική ισχύ που χρησιμοποιούσαν τους κρατικούς μηχανισμούς έδιναν εντολές.

Ερ. Μα τι λέτε; Είναι δυνατόν να υπάρχει ισραηλινή διείσδυση στο ελληνικό κράτος; Να συμβαίνουν τέτοια πράγματα στη χώρα μας;

Απ. (γέλια). Εγώ θάλεγα ότι υπάρχει ισραηλινή επιρροή. Που τη νοιώθουμε και τώρα. Γίνεται προσπάθεια να παραμείνουμε για την ελληνική κοινή γνώμη συμπαθείς αγωνιστές καλών προθέσεων, ίσως και ολίγον αφελείς, ή παραπλανημένοι, ή με κάποια ερωτηματικά, που κάναμε ένα εγχείρημα, αλλά δεν έχουμε πολιτικό λόγο, σχέδιο, σκέψη.

Ερ. Εμείς, θα πουν, είμαστε δυτική χώρα. Τι δουλειά έχουμε με τους Μουσουλμάνους, τους ισλαμιστές, όλους αυτούς τους περίεργους;

Απ. Το συμφέρον μας είναι να μελετάμε τη γεωγραφία και γεωοικονομία της περιοχής μας. Η Ελλάδα είναι χώρα ευρωπαϊκή, αλλά και χώρα βαλκανική, μεσογειακή, μεσανατολική, χώρα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με δυνατότητες που της δίνει η ιστορία, η πολιτιστική της παράδοση, που της επιτρέπει να απλώνεται πολύ περισσότερο και από τη γεωγραφική ενότητα που περιέγραψα. Οι παραδόσεις του ελληνικού λαού του επιτρέπουν να επικοινωνεί με άλλες παραδόσεις, έχουμε θρησκεία πιο ανεκτική απέναντι στις άλλες. Από τον Οδυσσέα ταξιδεύουμε, μαθαίνουμε, επικοινωνούμε. Η Μεσόγειος, θάλασσα μεγάλης αλληλεπίδρασης λαών και πολιτισμών, μας έδωσε τη δυνατότητα συνύπαρξης, ανάμειξης, χωνέματος. Η Ελλάδα είναι χώρα με πολύ μεγάλες δυνατότητες αλλά πολύ αδύναμη πολιτική ηγεσία, που κινείται στα πλαίσια των πλουσίων και ισχυρών, σκέφτεται οικονομίστικα. Μόνο με όλες τις διαστάσεις της η Ελλάδα θα πάρει τη θέση που της αξίζει.

Ερ. Δεν φοβάστε; Δεν σας πέρασε από το μυαλό ότι μπορεί να μη γυρίσετε ζωντανός από τις αποστολές σας;

Απ. Ο φόβος είναι ανθρώπινος. ‘Ολοι οι άνθρωποι μπορεί να φοβηθούν, λιγότερο ή περισσότερο. ‘Όμως, οι περισσότεροι φόβοι εκδηλώνονται πριν ξεκινήσεις κάτι. Από τη στιγμή που ξεκινήσεις, αν τάχεις βάλει κάτω και τάχεις σκεφτεί, αν ξέρεις ποιός είσαι, τι θέλεις και που πας, στο δρόμο σου τον φόβο δεν θα τον συναντήσεις.
Κι αν τον συναντήσεις, θα τα κουβεντιάσεις μαζί του και θα του πεις να περιμένει. Θα προχωρήσεις.

Ερ. Η τουρκική οργάνωση ΙΗΗ κατηγορήθηκε ότι σχετίζεται με το βαθύ κράτος, τον βαθύ ισλαμισμό κλπ.

Απ. Το ΙΗΗ είναι μη κυβερνητική οργάνωση. Γνωρίζουμε ότι, παγκοσμίως, οι ΜΚΟ δεν είναι και τόσο ΜΚΟ, ότι όσες είναι ανθρωπιστικές δεν περιορίζονται μόνο στον ανθρωπισμό. Το ΙΗΗ δεν συνιστά εξαίρεση. ‘Εχει σπουδαία φιλανθρωπική δράση όχι μόνο στον μουσουλμανικό κόσμο αλλά και αλλού, όπως στην Αϊτή, όπου είχε πολύ έντονη παρουσία, πολύ σημαντικότερη της ελληνικής. Το Ισλάμ ευνοεί τέτοιες οργανώσεις. Η Χαμάς κέρδισε την επιρροή στη Γάζα με τη δουλειά στα στρατόπεδα και τους καταυλισμούς.

Ερ. Υποκαθιστούν το κράτος πρόνοιας που δεν έχουν…

Απ. Ακριβώς. Κατά τα άλλα το ΙΗΗ είναι μια ΜΚΟ, ο κορμός της οποίας ανήκει στο μετριοπαθές πολιτικό Ισλάμ.

Ερ. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το ισλαμικό ισοδύναμο της Αλληλεγγύης, της ΜΚΟ της Εκκλησίας της Ελλάδας;

Απ. Ναι. Αλλά βέβαια το ΙΗΗ σχετίζεται με την ισχυρότερη τάση του ΑΚΡ. Αλλά συνάντησαν κι αυτοί δυσκολίες από τη γραφειοκρατία.

Ερ. Ο Ερντογάν στήριξε την αποστολή

Απ. Ως ένα σημείο. Περιμέναμε 10 βουλευτές με τα καράβια και δεν ήλθαν.

—————————————————————————

Ερ. Ο Ερντογάν ακυρώνει τη συμμετοχή βουλευτών, ορισμένες πληροφορίες, αν αληθεύουν, φέρουν την ελληνική κυβέρνηση να γνωρίζει αρκετά νωρίτερα τι θα γίνει, μήπως η ισραηλινή επίθεση με τους νεκρούς δεν ήταν ατύχημα, αλλά ήταν επιδίωξη; Στο κάτω-κάτω, το ισραηλινό ναυτικό θα μπορούσε να μπει μπροστά στα πλοία. Γιατί έπρεπε να τα καταλάβει;

Απάντ. Προφανώς. Δεν είμαστε πολεμικός στόλος και δεν είχαμε όπλα. Η κρίση που προκάλεσε το Ισραήλ δεν είναι προς ώφελός του. Αλλά στην πολιτική δεν παίρνονται πάντα οι πιο ορθολογικές αποφάσεις. Είμαστε 300 μέτρα από το Μαρμαρά όταν του επιτέθηκαν. Σκεπτόμενος το θέαμα των ελικοπτέρων και των ανδρών που κατέβαιναν, νομίζω ότι το Ισραήλ θέλησε να δώσει ένα μάθημα στον Ερντογάν, ένα ταπεινωτικό για την Τουρκία θέαμα. Εμείς περιμέναμε ότι θα επιτεθούν πρώτα στα φορτηγά που μετέφεραν τη βοήθεια. Θα μπορούσαν να τα καταλάβουν σε δέκα λεπτά, ακυρώνοντας την αποστολή. Το πρόβλημα ήταν επίσης το δικό μας πλοίο. Το είχαμε περιβάλει με ένα συρματόπλεγμα, απλώσαμε συρματόπλεγμα πάνω στα αμπάρια για να εμποδίσουμε και είχαμε σχεδιάσει και τρόπους ήπιας, άοπλης αντίστασης με πολύ ήπια μέσα. Δεν θα μπορούσαν να πάρουν το πλοίο για πολλές μέρες. Πήραν το πλοίο γιατί απείλησαν χρήση όπλων, έχοντας ήδη στρέψει τα πυροβόλα των τορπιλακάτων επάνω μας και όταν είχαμε μείνει πια το μοναδικό πλοίο που δεν είχε καταληφθεί και έχοντας τεθεί σε επικοινωνιακό αποκλεισμό, που μας εμπόδιζε να στείλουμε εικόνα. Γι’ αυτό και προτιμήσαμε να μην επιχειρήσουμε να τους αποτρέψουμε. Αλλά και μόνο με αυτά πούχαμε βάλει ΄χρειάστηκαν μισή ώρα να ανέβουν, έπεφταν ο ένας πάνω στον άλλο, έπεφταν στη θάλασσα, ξαναπροσπαθούσαν.

———————————————————————

Ερ. Λένε ότι σας «καπέλωσαν» οι Τούρκοι με το μέγεθος της αποστολής, ότι άρχισε ως ελληνική και έγινε τουρκική πρωτοβουλία

Απ. Δεν είναι αληθές. Στη Μέση Ανατολή γνωρίζουν τι συμβαίνει. Εμείς πιστεύουμε ότι με αυτό που κάναμε τιμήσαμε τη χώρα μας, βγάλαμε από πάνω μας τη ρετσινιά που θα μπορούσε να μας αποδοθεί, ιδίως μετά την κυπριακή στάση, ότι εξαγοράστηκαν οι ‘Ελληνες ή εξαναγκάστηκαν σε υποταγή στο Ισραήλ. Ο αραβομουσουλμανικός κόσμος γνωρίζει ότι υπήρξαν ‘Ελληνες δίπλα στους Τούρκους, που έκαναν αυτό που μπορούσαν να κάνουν ξεπερνώντας τους εαυτούς τους. Ξέρουν ότι δεν είχαμε στήριξη από πουθενά, ότι κάναμε ότι κάναμε με τη βοήθεια που μας έδωσε ο ελληνικός λαός. Πρέπει να πω ότι οι Τούρκοι συμπλέοντες μας αντιμετώπισαν ισότιμα. Το σχέδιο της αποστολής το εισηγηθήκαμε εμείς και το αποδέχθηκαν αμέσως όλοι. Οι Τούρκοι αναγνώρισαν ότι το ελληνικό τμήμα συμπύκνωνε την πείρα όλων. Είναι φυσικό όμως όταν έχεις 16 νεκρούς να σου αποδώσουν φόρο τιμής. Τον ίδιο φόρο τιμής τους αποδίδουμε κι εμείς, νάμαστε εξηγημένοι.

Συνεργαστήκαμε με τους Τούρκους, όπως και με τους Ισραηλινούς, τους Εβραίους, τους Αμερικανούς και άλλους από χώρες για τις οποίες δεν τρέφουμε αναγκαστικά συμπάθεια. Οι λαοί είναι λαοί, οι εξουσίες εξουσίες. Είναι τιμή μας που συναντηθήκαμε με τους Τούρκους για να σπάσουμε τον αποκλεισμό της Γάζας. Δεν κάναμε εμείς κοινά γυμνάσια με τους Ισραηλινούς, δεν στείλαμε ανθρώπους στο Αφγανιστάν, τη Σομαλία, την Κορέα, δεν βάλαμε τη χώρα να συνεργάζεται με τους δυνάστες του πλανήτη. Αυτοί που τα κάνουν αυτά έχουν ευθύνες και πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί. Καταλαβαίνουμε την ανάγκη υποχωρήσεων, ελιγμών, συμβιβασμών. ‘Όχι όμως και να κατηγορούμε όσους επιλέγουν τον αγώνα.

Ερ. Οι Κύπριοι σας κατηγορούν ότι δεν σεβαστήκατε την απόφασή τους, ότι μια ομάδα ακτιβιστών πέρασε στα κατεχόμενα, ότι δεν κάνετε αγώνα κατά της τουρκικής κατοχής κλπ.

Απ. Η Κύπρος θάπρεπε να μας ευγνωμονεί κι αυτοί που λένε όσα αναφέρατε να ντρέπονται. Γιατί η Κύπρος έβαλε τα χέρια της και έβγαλε τα μάτια της. Πήγαμε στην Κύπρο 15 μέρες πριν, το κυπριακό Υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε ανησυχία για το ενδεχόμενο ύπαρξης κρυφής τουρκικής ατζέντας, ότι θα επιχειρούσαν ελλιμενισμό στα κατεχόμενα. Τους είπαμε ότι θα θέταμε το ζήτημα στην επόμενη συνεδρίαση του κινήματος και ότι αν οι Τούρκοι έκαναν παρασπονδία και ελλιμενίζονταν στα κατεχόμενα, θα τους καταγγέλλαμε και θα καλούσαμε και τους υπόλοιπους πέντε πυλώνες της Ελεύθερης Γάζας (που αποτελείται, εκτός από την ελληνική και την τουρκική, από πέντε ακόμα κινήσεις) να αποχωρήσουν. Το θέμα αυτό το λύσαμε σε δύο μέρες και πήραμε και τη διαβεβαίωση των πέντε άλλων πυλώνων ότι μας υποστηρίζουν 100%. Ζητήσαμε να αλλάξουν οι ελλιμενισμοί, ζητήσαμε να μην μπει καν το τουρκικό πλοίο στην περιοχή Κύπρου και να μην πάει στην Μερσίνα, να μείνει στην Αντάλεια, για να μην επικαλεσθούν βλάβη, παρόλο που δεν μας είχαν δώσει κανένα δικαίωμα. Δέχθηκαν όλα όσα ζητήσαμε. Ικανοποιήσαμε όλες τις ανησυχίες, ακόμα και τις πιο τραβηγμένες των αδελφών Κυπρίων.
Το σχέδιό μας προέβλεπε όλοι οι διεθνείς θεσμικοί και τα κύρια διεθνή μέσα ενημέρωσης να έρθουν στην Κύπρο και να επιβιβαστούν από κει. Οι άνθρωποι αυτοί έφτασαν όλοι στην Κύπρο και παγιδεύτηκαν. Γιατί η κυπριακή κυβέρνηση δεν τους ενημέρωσε, όπως δεν ενημέρωσε και τους ‘Ελληνες βουλευτές, όταν έφτασαν εκεί, να τους πει αυτή είναι η κατάσταση, φύγετε και βρείτε άλλο τρόπο. Εμείς και η διεθνής Ελεύθερη Γάζα δεχθήκαμε να πάνε οι άνθρωποι αυτοί ως ιδιώτες, να ταλαιπωρηθούν, να ανοιχτούν στη θάλασσα και να επιβιβαστούν στα πλοία εκτός χωρικών υδάτων Κύπρου, ώστε να καθησυχάσουμε τους φόβους της Λευκωσίας. Κύριε Κωνσταντακόπουλε, είχαμε τριάντα βουλευτές και ευρωβουλευτές που μπορούσαν να πάνε στην Αντάλεια κι αυτό θα ήταν το χαστούκι για την Κύπρο. Τους είπαμε και ήρθαν στην Κύπρο. Τριάντα βουλευτές και ευρωβουλευτές από την Ευρώπη, ευαίσθητοι στο παλαιστινιακό, ευαίσθητοι στα ζητήματα κατοχής. Η Κύπρος σκότωσε τους φυσικούς της συμμάχους, αυτούς που θα της συμπαραστέκονταν τα επόμενα χρόνια σε όλα τα φόρουμ. Δεν ήταν τυχαίοι άνθρωποι, κι αυτοί μεταφέρουν τώρα την τραγική εμπειρία να πηγαίνουν από χωρίου εις χωρίον, από λιμανάκι σε λιμανάκι καταδιωκόμενοι από τις κυπριακές αρχές και να τους απαγορεύουν να μπουν σε ένα φουσκωτό και να βγούνε στη θάλασσα, δικαίωμα που έχει οποιοσδήποτε επισκέπτης ευρωπαϊκής χώρας. Λες και η Κύπρος δεν είναι ευρωπαϊκή χώρα, αλλά δικτατορία, μπανανία. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ πιο μυωπική και πιο μειοδοτική διαχείριση της κρίσης. Τριάντα ώρες περιμέναμε στα ανοιχτά, ο βουλευτής Κουράκης τους έλεγε έστω να μπούνε σε μια βάρκα να δηλώσουν ότι πάνε Καστελόριζο, ότι πάνε για ψάρεμα. Οι Τούρκοι έδειξαν αξιοπρέπεια και πολιτική ευφυία, και δεν έστειλαν το τουρκικό πλοίο στην Αμμόχωστο να παραλάβει όσους είχαν πάει εκεί σε αναζήτηση μέσου. Και από κει έφυγαν με το Τσάλεντζερ, που είχε προηγουμένως ζητήσει να βγει στη Λεμεσσό, γιατί το είχε σαμποτάρει η Μοσάντ και έβαζε νερά και οι κυπριακές αρχές τους απάντησαν ελάτε, αλλά δεν θα φύγετε. Είναι απάντηση αυτή σε πλοίο που κινδυνεύει; Προσπαθούμε τώρα να μην πάνε την Κύπρο στα δικαστήρια για άνρηση συνδρομής σε πλοίο που βρίσκεται σε κίνδυνο! Γι’ αυτό σας είπα: η Κύπρος έβαλε τα χέρια της και έβγαλε τα μάτια της!

μέρος της συνέντευξης δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα, 17.06.2010
konatantakopoulos.blogspot.com

Διαμαρτυρία για το ασφαλιστικό νομοσχέδιο

Την Παρασκευή 25/6 στις 6:30, πολίτες από όλη την Αττική θα συναντηθούν στη διασταύρωση των οδών Μητροπόλεως και Φιλελλήνων στην Πλατεία Συντάγματος για να επιδώσουν «ψήφισμα διαμαρτυρίας» σε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ σχετικά με το νομοσχέδιο που διαλύει την κοινωνική ασφάλιση , καλώντας τους να το καταψηφίσουν. 

ΔΙΑΔΩΣΤΕ ΤΟ, η λαϊκή πίεση μπορεί να φέρει αποτελέσματα.

Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Την ερχόμενη εβδομάδα ο Υπουργός Εργασίας καταθέτει το νομοσχέδιο που κατ΄ απαίτηση της τρόικας ισοπεδώνει την κοινωνική ασφάλιση, γυρνώντας την ελληνική κοινωνία στις αρχές του 20ού αιώνα. Η κυβέρνηση απειλεί όσους από εσάς σκέφτονται να μην το στηρίξουν.

 

Πρέπει να γνωρίζετε ότι πέρα από την απειλή της διαγραφής από τον κ. Παπανδρέου –που υλοποιεί το τελείως ανάποδο πρόγραμμα από αυτό που προεκλογικά εξήγγειλε– υπάρχει και η απειλή της διαγραφής από τον ελληνικό λαό.

 

Σας καλούμε έστω και τώρα να πείτε ΟΧΙ σε ένα νόμο που θα καταδικάσει την ελληνική κοινωνία στη βαρβαρότητα. Σας καλούμε να συμπεριφερθείτε ως βουλευτές του ελληνικού λαού και όχι ως εκ των υστέρων διεκπεραιωτές των εντολών του Δ.Ν.Τ. Άλλωστε τον Οκτώβρη του 2009 ψηφίσαμε για Βουλή και όχι για Συμβουλευτική.

 

Ο ελληνικός λαός θα θυμάται τις πράξεις ευθύνης απέναντι στην κοινωνία, θα θυμάται όμως και τις πράξεις που τον στέλνουν στον εργασιακό, ασφαλιστικό και οικονομικό μεσαίωνα.

 

Η ευθύνη είναι στον καθένα σας ξεχωριστά.

Εγκλήματα με το πρόσχημα της Δημοκρατίας – Γιατί δεν έχουμε δημοκρατία στην Ελλάδα

Πολλοί αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν οι Έλληνες να εκλέγουν κάθε φορά αυτούς που κατ’ επανάληψη τους εξαπάτησαν.

Είναι άραγε τόσο αφελής ; Για να πάρει κανείς μια «γεύση» του τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα αρκεί να ρίξει μια ματιά στα εκλογικά αποτελέσματα.

Σύμφωνα με τα τελευταία εκλογικά αποτελέσματα το 30% δηλαδή ένας στους τρεις Έλληνες , δεν πήγε καθόλου να ψηφίσει.

Από αυτούς που πήγαν να ψηφίσουν (να εκλέξουν) δηλαδή το 70% περίπου του Ελληνικού λαού , το 43,9% εξ αυτών εξέλεξαν τη σημερινή κυβέρνηση με ισχυρότατη μάλιστα αυτοδυναμία…

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ! το 43,9% του εκλογικού αποτελέσματοςαπο το 70% που πήγε να ψηφίσει, και οχι το 43,9% του Ελληνικού λαού.(δείτε εδώ)

Αν σε αυτό το ποσοστό προσθέσει κανείς τα άκυρα , τα λεύκα και τα μικρά κόμματα εκτός κοινοβουλίου θα καταλάβει οτι την ισχυρότερη κυβέρνηση στην Ελλάδα έχει το κόμμα του «ΚΑΝΕΝΑ»

Αν τώρα υπολογίσει κανείς στο 43,9% (απο το 70%) τους εργασιακά «αιχμάλωτους» στο δημόσιο (συμβασιούχοι κλπ) , τα οργανωμένα πανίσχυρα κομματικά κέντρα , (ρουσφετολογικά γραφεία) , τις πορωμένες νεολαίες που έχουν δημιουργηθεί ως φυτώρια μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας για να υπηρετούν σκοπό αυτό , αλλά και τους βολεμμένους στην τοπική αυτοδιοίκηση που λειτουργούν ως φερέφωνα για την καθοδήγηση της άβουλης μάζας ψηφοφόρων.

Θα βγάλει ουσιαστικά συμπεράσματα για το πόσο δημοκρατία υπάρχει στην χώρα που γέννησε τη δημοκρατία

Όλα αυτά βέβαια πόσος ενδιαφέρουν τους πολιτικούς «εθνοσωτήρες» που αδιαφορούν για την αντικειμενική έννοια της δημοκρατίας και ενδιαφέρονται μόνο για το πώς θα επικαλεστούν τη λέξη «δημοκρατία» για την συντήρηση των κομματικών επιχειρήσεων στις οποίες προεδρεύουν και να δικαιολογήσουν έτσι τη θέση τους στο κοινοβούλιο και στην διακυβέρνηση της χώρας.

Για το λόγο αυτό επεξεργάζονται συνεχώς τη «δημοκρατία» αλλάζοντας τον εκλογονόμο για να πετυχαίνουν ευκολότερα την πολυπόθητη αυτοδυναμία για την εξουσία.

Οι πρόεδροι των κομμάτων εξουσίας (Mega-Business) στηρίζονται απο τα ξένα κέντρα διακυβέρνησης και τους ισχυρούς του πλανήτη ανάλογα με το ποσοστό που υπηρετούν τα σχέδια τους.

Ας μην ξεχνάμε , το «δαχτυλίδι» του Σημίτη , το «παρόν» του Βενιζέλου και το πώς ο Γιωργάκης τελικά , έγινε ξαφνικά ο καταλληλότερος στη θέση του καταλληλότερου Καραμανλή.

Ο οποίος τελικά φαίνεται ακολουθεί τα βήματα του θείου του (Κ.Καραμανλή) αφού επέλεξε να «αυτοεξορίστει» σε Πανεπιστήμιο της Βοστώνης μετά απο την δήθεν νωπή λαική εντολή που ζήτησε, για να αποδράσει απο την πολιτική και απο τη χώρα . Ίσως κάποτε μας τον ξαναστείλουν κιόλας οι Αμερικάνοι (σαν τον θείο του).

Η ιστορία κάνει επαναλαμβάνεται – αυτά βέβαια- μόνο για τους παλαιότερους που βίωσαν τότε την ιστορία , γιατί οι «νικητές» παρέλειψαν διακριτικά, κάποιες αναφορές στα βιβλία.

Αυτό είναι το σάπιο πολιτικό σύστημα που εκπροσωπεί την δημοκρατία στην Ελλάδα

Η απόλυτη κομματική ΧΟΥΝΤΑ των ισχυρών.

Πώς «νομιμοποιούν» τις κομματικές Mega-Business.

Οι επικοινωνιολόγοι συμβουλάτορες των μεγάλων κομματικών επιχειρήσεων (κόμματα εξουσίας) γνωρίζουν πολύ καλά πως για να κρατήσεις «γονατισμένο» ένα λαό πρέπει να του αποδεικνύεις συνέχεια οτι υπάρχει δημοκρατία στη χώρα και οτι ο ίδιος ο λαός αποφασίζει για το μέλλον του μεταφέροντας του ευθύνες αλλά και ενοχές.

Η προπαγάνδα, τα μεγάλα ερωτηματικά και η τρομοκρατία της κοινωνίας ( π.χ. «Σοσιαλισμός η βαρβαρότητα» , «Καραμανλής ή Χάος», «ισχυρές κυβερνήσεις ή αναρχία») είναι εφαρμογές που υλοποίησε στην πράξη ο Χίτλερ και μάλιστα με απόλυτη επιτυχία στη λαική μάζα.

Για να ελέγξεις τη μάζα είναι σημαντικό να τρομοκρατείς το λαό και να δίνεις την εντύπωση οτι έχεις την αποδοχή του συνόλου σε βαθμό που όλα τα άλλα να φαίνονται ως μειοψηφίες .

Δεν έχει σημασία, ούτε τιμωρείται ο τρόπος που θα εξαπατήσεις έναν ολόκληρο λαό ή θα εκμεταλλευτής τα υποψήφια στελέχη του κόμματος , ο σκοπός «αγιάζει τα μέσα».

Δεν υπάρχουν κανόνες για την αναρρίχηση στην εξουσία κάθε μέσω θεωρείται θεμιτό. Σε μια μεγάλη μπίζνα (κόμματα εξουσίας) υπάρχει ο πυρήνας και τα αναλώσιμα στελέχη. Τα τελευταία μάλιστα, είναι ιδιαίτερα αναλώσιμα όταν δεν αποφέρουν καρπούς στο μοναδικό στόχο της επιχείρησης… την αναρρίχηση στην εξουσία.

Έτσι επαναλαμβάνεται πάντοτε, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, η εξαπάτηση της μάζας με το πρόσχημα της νωπής λαικής εντολής .(εκλογές)

Οι ίδιες αυτές οργανωμένες κομματικές επιχειρήσεις , εισπράττουν απο το Ελληνικό δημόσιο τεράστια κονδύλια (ανάλογα με το «μέγεθος» του κόμματος) τα οποία επενδύουν στην προβολή τους με στόχο να εξαπατήσουν κάθε φορά τους ψηφοφόρους τάζοντας τους «λαγούς με πετραχήλια», εναλλάσσοντας παράλληλα τα στελέχη στις εκλογικές περιφέρειες για να προσελκύσουν ψηφοφόρους – «πελάτες» στο κόμμα τους.

Επιστρατεύουν ακόμη και καλλιτέχνες, αθλητές και δημοφιλή πρόσωπα αρκεί να αυξήσουν τα ποσοστά τους εκμεταλλευόμενοι την αφέλεια των ψηφοφόρων και κάποιες φορές και τους αφελής επίδοξους υποψηφίους. Στο τέλος βέβαια τα δημοφιλή στελέχη αφού ολοκληρώσουν το έργο τους καταλήγουν στο «ράφι» του κόμματος εκτός βέβαια κι αν αποδείξουν στο μέλλον την τυφλή πίστη στις κομματικές γραμμές.

Έτσι η κομματικές επιχειρήσεις ανάλογα πάντα και με την οικονομική δύναμη τα ποσοστά διαπλοκής με τους ισχυρούς , τα ΜΜΕ και τις χορηγίες που έχουν εισπράξει , προβάλουν τις υποσχέσεις τους στους ψηφοφόρους , ξαμολώντας παράλληλα τα υποψήφια στελέχη τους σε όλη τη χώρα με στόχο να φανεί οτι εκλέγονται πρόσωπα , λες και τα πρόσωπα παίζουν κάποιο ρόλο μέσα στο κομματικό μαντρί. (μεγάλη απάτη).

Στην πραγματικότητα ο λαός ξεγελιέται κάθε φορά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο , αφού τα πρόσωπα που εξέλεξε τελικά δεν τον εκπροσωπούν ποτέ . Την επομένη κιόλας των εκλογών , το κόμμα εξουσίας τοποθετεί σε κυβερνητικές θέσεις, οχι αυτούς που πήραν τους περισσότερους ψήφους αλλα τα επιλεγμένα κομματόσκυλα που έγλυψαν περισσότερο για να αναρριχηθούν αποδεικνύοντας την πίστη τους στο κόμμα.

Ο πυρήνας των «μεγαλομετόχων» του κόμματος πάντα ισχυρός.

Έτσι ο υποψήφιος που έλαβε τους περισσότερους ψήφους σε μια περιφέρεια αντί να αναλαμβάνει κάποια θέση στην κυβέρνηση, το κόμμα απλά τον αξιολογεί απο το καταπόσο είναι πιστός στις κομματικές γραμμές και του υπόσχεται μια θέση εξουσίας για το μέλλον ανάλογα με τα ποσοστά που θα φέρει στο κόμμα.

Την κυβέρνηση στελεχώνουν πάντα εκείνοι που θεωρούνται πιστοί στις γραμμές του κόμματος.

Αυτοί έχουν πάντα προτεραιότητα , υποχρεωτικά λοιπόν οι νεώτεροι ή ακολουθούν ή παραμένουν μια ζωή στην απέξω.

Ο προβλεπόμενος ανασχηματισμός στην κυβέρνηση βοηθάει να πιάσουν την «κουτάλα» της εξουσίας κι όσοι έχουν πάρει σειρά και βρίσκονται στους «πάγκους» αναμονής. Έτσι υπάρχει πάντα κίνητρο και ελπίδα για μην υπάρχουν παράπονα και να καλλιεργείται η πίστη στο κόμμα.

Τα παράπονα τον στελεχών που «μένουν στην απέξω» απο θέσεις εξουσίας εκφράζονται με φιλολαικές δηλώσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις κυβερνητικές γραμμές. Έτσι δημιουργούνται τα λεγόμενα εσωκομματικά «παρατράγουδα» , ενώ ο «δελφίνος» βουλευτής στα μάτια του κόσμου προβάλετε ως ο πολιτικός με ήθος που εκφράζει τις δήθεν διαφωνίες του στις κομματικές γραμμές για το καλό του λαού.

Έτσι κάθε φορά , οι σύγχρονοι Μαυρογιαλούροι κοροιδεύουν το λαουτζίκο που περιμένει πως οι εκλεκτοί του θα τον εκπροσωπήσουν στο ναό της δημοκρατίας.

Στην πραγματικότητα όμως όποιος τολμήσει να διαφοροποιηθεί στο κομματικό «μαντρί » και να μείνει μακριά απο τις εσωκομματικές συντεχνίες των διεφθαρμένων κομματόσκυλων , όχι μόνον δεν αναλαμβάνει ποτέ θέση εξουσίας , αλλά το κόμμα παύει να τον στηρίζει στην έδρα που εκλέγεται που σημαίνει πως την επόμενη φορά η επίσημη κεντρική γραμμή του κόμματος στηρίζει στην έδρα του κάποιον άλλο περισσότερο «αγαπητό» στο κόμμα υποψήφιο.

Αυτή ακριβώς είναι η κομματική χούντα που επικρατεί στη χώρα που κάποτε γέννησε τη δημοκρατία.

**********************************************************************************

Όλα τα παραπάνω ίσως για αρκετούς να είναι γνωστά , για τους πολλούς άλλους όμως είναι παντελώς άγνωστα. Είναι η αλήθεια που θέλουν να αποκρύψουν απο τη μάζα , για να περιτυλίξουν την ψευτοδημοκρατία που δημιούργησαν ως άλλωθι για εξαπατούν μονίμως το λαουτζίκο.

Κοινοποιήστε αυτό το άρθρο παντού , διαδώστε το , κάντε κι εσείς μια προσπάθεια να ξυπνήσει αυτός ο λαός , αφορά όλους μας.

http://tiresias-press.blogspot.com/2010/06/blog-post_20.html

H κρίση της ειρήνης και οι ρίζες του πολέμου. Το ερμηνευτικό έλλειμμα της νεοτερικότητας

του Γιώργου Κοντογιώργη

Όλες οι θεωρίες του πολέμου και της ειρήνης λαμβάνουν ως δεδομένη την κρατοκεντρική συγκρότηση της ανθρωπότητας. Με τον όρο κρατοκεντρισμός ορίζουμε την προσέγγιση του συνόλου κοσμοσυστήματος ως του αθροίσματος των κοινωνιών που συνυπάρχουν στον πλανήτη γη. Εκτιμάται δηλαδή ότι η δομή αυτή του κοσμοσυστήματος είναι οριστική, έτσι ήταν ανέκαθεν και, επομένως, θα είναι ανεξέλικτη και στο μέλλον. Απόρροια του γεγονότος αυτού είναι και η επιλογή της νεοτερικής επιστήμης να μη συνδέει το ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης με το είδος και, κατ’επέκταση, με την τυπολογία των κοινωνιών παρά μόνο με τη μορφολογία των πολιτευμάτων που απαντώνται στην εποχή μας.
Εντούτοις, το ερώτημα της εξελιξιμότητας ή μη της κρατοκεντρική δομής το κόσμου παραμένει ανοιχτό, όπως ακριβώς και οι φάσεις του ενγένει κοσμοσυστήματος, καθώς από αυτές εξαρτάται το αντικείμενο του πολέμου ή το κοινωνικό πλαίσιο της ειρήνης.

1.Οι κρατούσες θεωρίες για τον πόλεμο και την ειρήνη.
Η καθολικά αποδεκτή άποψη είναι ότι η διαλεκτική του πολέμου και της ειρήνης είναι νομοτελειακά αναπόφευκτη1. Ως εκ τούτου η προσοχή εστιάζεται στη δικαιολόγηση ή στην καταδίκη του πολέμου, στην θέσπιση ορίων και κανόνων για την διεξαγωγή του και, συνακόλουθα, για την μείωση της σκληρότητάς του. Συγχρόνως, καταβάλλεται προσπάθεια οικοδόμησης διαδικασιών για τη ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ των κρατών, οι οποίες να εξαντλούν τις δυνατότητες της ειρήνης.

Στο πλαίσιο αυτό, οι πόλεμοι ταξινομούνται σε δίκαιους και άδικους, σε επιθετικούς και αμυντικούς και, ακόμη, σε συνάρτηση με το σκοπό τους

2. Ως προς την αιτιολογία του φαινομένου του πολέμου διατυπώνονται διάφορες υποθέσεις, οι οποίες εκπορεύονται από τις γενικότερες θεωρήσεις του κόσμου, όπως για παράδειγμα εκείνες του φιλελευθερισμού και του μαρξισμού. Υποθέσεις που ουσιαστικά διαφοροποιούνται μόνον ως προς τις ειδικότερες εκδηλώσεις του διακυβεύματος, όπως η διερμήνευση των συμφερόντων (οικονομικά, ταξικά, εθνικά, θρησκευτικά κλπ) που λειτουργούν ως κίνητρο ή η αναζήτηση των συνεπαγομένων ψυχολογικών “αιτίων” του πολέμου κλπ

3. Συνοδός του εγχειρήματος να ανασυγκροτηθεί η παγκόσμια τάξη, μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, υπό την ηγεσία του αγγλοσαξονικού παράγοντα, υπήρξε η επεξεργασία μιας πλήρους θεωρίας που συνδέει το διακύβευμα του πολέμου και της ειρήνης με τον πολιτισμό. Το ιδιαίτερο της θεωρίας αυτής έγκειται στο ότι διατείνεται αφενός ότι ο πολιτισμός είναι περίπου ταυτολογικό ισοδύναμο της θρησκείας και αφετέρου ότι η οικείωση ή όχι μιας κοινωνίας με τη «δημοκρατία» συνδέεται ευθέως με το θρησκευτικό της βίωμα. Η θεωρία της “δημοκρατικής ειρήνης” διατείνεται ακριβώς ότι η διάχυση της δημοκρατίας στον κόσμο θα φέρει την ειρήνη

4. Η υπόθεση αυτή λαμβάνει ως δεδομένο ότι η δημοκρατία είναι στενά συνυφασμένη με την ειρήνη, εν αντιθέσει προς τα λοιπά και, συγκεκριμένα, με τα αυταρχικά καθεστώτα που είναι περισσότερο επιρρεπή στον πόλεμο. Στην ίδια ουσιαστικά κατεύθυνση κινούνται επίσης διάφορα “ειρηνιστικά”, όπως αυτοαποκαλούνται, κινήματα τα οποία επιχειρούν να συνδέσουν την ειρήνη άλλοτε με το είδος της πολιτείας άλλοτε της οικονομίας και συχνά με άλλα στοιχεία της διακρατικής λειτουργίας

5.Οι υποθέσεις αυτές θα έπρεπε λογικά να συνοδεύονται από ένα εδραίο αποδεικτικό υλικό που να συγκροτεί την θεωρητική του βάση. Τούτο όμως δεν συμβαίνει, καθώς όλες παραμένουν εγκιβωτισμένες στη στατιστική παρατήρηση και κατευθύνονται μάλλον από ιδεολογικές επιλογές παρά από τη γνωσιολογία της επιστήμης. Ακόμη, όμως, και τα συμβάντα του Μεσοπολέμου, που πιστεύεται ότι αναδεικνύουν τη συγγένεια του ολοκληρωτικού φαινομένου με τον πόλεμο, μπορούν να ερμηνεύσουν την καθόλα μεταβατική από ανθρωποκεντρική άποψη εποχή που διερχόταν τότε ο ευρωπαϊκός κόσμος, δεν είναι όμως ικανά να λειτουργήσουν ως παράδειγμα για τη σπουδή του φαινομένου. Θα λέγαμε μάλιστα ότι εάν επιχειρούσαμε να υποβάλουμε τους πολέμους της μετά τον Β’ Μεγάλο Πόλεμο εποχής σε στατιστική δοκιμασία θα προέκυπτε ότι στο σύνολό τους σχεδόν επιχειρήθηκαν από “δημοκρατικές” δυνάμεις στο όνομα της “δημοκρατίας”, της “οικονομίας της αγοράς” κλπ. Η νομιμοποίηση, εν προκειμένω, των πολέμων αυτών με την κατάταξή τους στην κατηγορία του “δίκαιου πολέμου”, δυνάμει του υποτιθέμενου “κινήτρου” τους (της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων, της ελευθερίας) δεν αναιρεί την εν λόγω διαπίστωση.
Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι και η επισήμανση ότι η προβληματική για τη συσχέτιση του πολέμου (ή της ειρήνης) με το είδος της πολιτείας περιορίζεται στην πολιτική τυπολογία της νεότερης εποχής. Το ιδιαίτερο της τυπολογίας αυτής είναι ότι λαμβάνει ως αυτονόητα ορισμένα ερωτήματα που εξορισμού όφειλαν να είναι ζητούμενα. Το ένα, ότι ο κόσμος γενικά έχει να επιλέξει μονοσήμαντα ανάμεσα στα δημοκρατικά και στα αυταρχικά καθεστώτα. Το άλλο, ότι το σημερινό σύστημα είναι δημοκρατικό.
Στο πλαίσιο αυτό, ορισμένοι διανοητές επιχείρησαν να διατυπώσουν μια γενική θεωρία της ειρήνης με φιλοδοξία καθολικής εφαρμογής και πρόσημο την κατάργηση του πολέμου. Ονομαστότερη είναι αυτή του Εμμανουήλ Καντ

6. Σε ό,τι μας αφορά εκτιμούμε ότι οι θεωρίες αυτές δεν έχουν καμία επιστημονική και, κατ’επέκταση, πραγματολογική θεμελίωση. Ταξινομούνται, ως εκ τούτου, στην περιοχή των διανοητικών ασκήσεων (οι θεωρίες περί της «αιώνιας» ή της διαρκούς ειρήνης) ή είναι απολογητικές της ηγεμονικής τάξης που κυριαρχεί κάθε φορά στον κόσμο. Επιπλέον, στο μέτρο που οι θεωρίες περί της «διαρκούς» ειρήνης δεν εγγράφονται στην προοπτική μιας καθολικής γνωσιολογίας που να επιβεβαιώνεται από την φύση του κοινωνικού φαινομένου ορίζονται ως ουτοπικές.
Στις σελίδες που ακολουθούν θα επιχειρήσουμε να διαγράψουμε τη διαλεκτική του πολέμου και της ειρήνης με βάση την κοσμοσυστημική γνωσιολογία.

2.Ο πόλεμος ως παράγωγο φαινόμενο του κρατοκεντρισμού.
Θεμελιώδης αιτία του πολέμου είναι, κατά την κοσμοσυστημική γνωσιολογία, ο κρατοκεντρισμός. Εννοούμε με αυτό τη συγκρότηση της ανθρωπότητας σε πολιτειακές κοινωνίες/κράτη που όλα μαζί αρθρώνουν οργανικά ένα ή περισσότερα κοσμοσυστήματα. Η πολυπολιτειακή αυτή συγκρότηση του κόσμου τροφοδοτεί τη διαφορετικότητα των συμφερόντων, κυρίως όμως παρέχει την πολιτική δυνατότητα στις κοινωνικές ομάδες να τα υποστηρίζουν με το επιχείρημα της ισχύος. Το κανονιστικό πλαίσιο που ρυθμίζει τις διακρατικές σχέσεις συγκροτεί “τάξη” όχι “σύστημα”, πράγμα που σημαίνει ότι νομιμοποιεί την “αυτοδικία” ή, με διαφορετική διατύπωση, επιδιώκει απλώς την τακτοποίηση των όρων επίκλησης της ισχύος και όχι την υποταγή της σε ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα έθετε τον πόλεμο εκτός νόμου

7. Πρέπει να ειπωθεί ότι η κρατοκεντρική αυτή αντίληψη του κόσμου αποτελεί την αξιωματική βεβαιότητα τόσο της (κλασικής) ελληνικής όσο και της νεότερης γραμματείας. Εάν, επομένως, αποδεχθούμε την άποψη ότι ο κρατοκεντρισμός αποτελεί την τελεολογικά αδιαμφισβήτητη πολιτειακή συγκρότηση της ανθρωπότητας, η προβληματική μας για τη διαλεκτική του πολέμου και της ειρήνης θα όφειλε να εγγραφεί ως υποκεφάλαιο στη λογική της.
Η διαβεβαίωση αυτή εγείρει επομένως το ερώτημα εάν είναι αληθές πως το τέλος του πολέμου θα επέλθει εξ ανάγκης μόνο με το τέλος των κρατών. Η αξία της διερώτησης αυτής οφείλει να παραλληλισθεί με το δόγμα του Κ. Μαρξ ότι το τέλος του κράτους θα επέλθει με το τέλος των τάξεων και ότι, επομένως, η κατάργηση των τάξεων θα επιφέρει επίσης το τέλος του πολέμου. Πέραν του ότι οι υποθέσεις αυτές ελέγχονται για τη γνωσιολογική τους επάρκεια, πρέπει να ειπωθεί ότι δεν διευκρινίζουν τι θα διαδεχθεί το τέλος του κράτους ή, από μια άλλη άποψη, το τέλος των τάξεων. Επιπλέον, εδράζονται σε δυο διακριτές μεν αλλά εξίσου εσφαλμένες λογικά αφετηρίες. Η πρώτη είναι ότι το κράτος ενσαρκώνει εκ φύσεως, δηλαδή νομοτελειακά το πολιτικό σύστημα, οπότε συνάγεται ότι δεν είναι νοητή η συγκρότηση των κοινωνιών χωρίς τη διαφοροποίηση μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων και, κατ’επέκταση, η ενσάρκωση του πολιτικού συστήματος από την κοινωνία των πολιτών. Και η δεύτερη, ότι το σύνολο κοσμοσύστημα δομείται μονοσήμαντα στη βάση του κρατοκεντρισμού. Οι αφετηρίες αυτές, είναι λογικά εσφαλμένες διότι ανάγουν ένα συγκεκριμένο στάδιο της ανθρωποκεντρικής εξέλιξης των κοινωνιών, στο οποίο αντιστοιχούν, σε καθολικό και ανυπέρβλητο διακύβευμα. Το γεγονός ακριβώς αυτό κάνει ώστε να συλλαμβάνονται ως γνωσιολογικά και μεθοδολογικά ανεπαρκείς.
Εντούτοις, η κοσμοσυστημική γνωσιολογία διδάσκει ότι ο κρατοκεντρισμός δεν αποτελεί αξιωματική σταθερά της ανθρώπινης ιστορίας αλλ’απλώς φάση του8. Απαντάται ως φαινόμενο κατά την προ-ανθρωποκεντρική εποχή -την πρωτόγονη και τη δεσποτική- καθώς και κατά την πρώτη φάση του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος. Αυτό σημαίνει ότι, όσον αφορά στο ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα, αναγνωρίζεται μια περαιτέρω φάση ωριμότητας στην οποία παρακάμπτεται ο κρατοκεντρισμός και, ως εκ τούτου, η θεμελιώδης αιτία του πολέμου.

Ποια είναι ακριβώς αυτή η φάση και σε τί έγκειται το πραγματολογικό της υπόβαθρο;
Για να παρακολουθήσουμε το συλλογισμό αυτό είναι αναγκαίο να επιστρέψουμε στην θεμελιώδη υπόθεση της κοσμοσυστημική γνωσιολογίας. Η υπόθεση αυτή προσεγγίζει τον κόσμο υπό το πρίσμα του συνόλου των κοινωνιών, οι οποίες έχουν κοινά θεμέλια/παραμέτρους, ιδεολογικές και θεσμικές ορίζουσες, δηλαδή εσωτερική αυτάρκεια. Το σύνολο των κοινωνιών αυτών το αποκαλούμε κοσμοσύστημα. Ιστορικά, διακρίνουμε δυο τύπους κοσμοσυστημάτων, το δεσποτικό που προηγήθηκε και το ανθρωποκεντρικό

9. Μέτρο για τον ορισμό και, επομένως, για τη διάκριση των δύο αυτών κοσμοσυστημικών τύπων αποτελεί προφανώς η ιδιοσυστασία των κοινωνιών τους και, συγκεκριμένα, η ύπαρξη ή μη της ελευθερίας

10. Η ελευθερία στην κοσμοσυστημική γνωσιολογία καλύπτει ως έννοια το σύνολο των εκδηλώσεων του κοινωνικού βίου των ανθρώπων. Το ανάπτυγμά της όμως εξαρτάται από το ανθρωποκεντρικό ανάπτυγμα του κοσμοσυστήματος. Κατά τούτο, η ελευθερία προσδιορίζει την εσωτερική τυπολογία, δηλαδή τις εξελικτικές του φάσεις.
Το κοσμοσύστημα καλύπτει καταρχήν το σύνολο του πλανήτη γη. Λέμε καταρχήν διότι για μια ορισμένη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας συνέβη να αναγνωρίζεται η συνύπαρξη δύο κοσμοσυστημάτων, τα οποία, αν και επικοινωνούν μεταξύ τους, διαθέτουν ιδίαν εσωτερική λογική/βίο με γνώμονα τα στοιχεία που τα ορίζουν. Αναφέρομαι στο δεσποτικό και στο ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα, το οποίο εξομοιώνεται ταυτολογικά με τον ελληνισμό επειδή αυτός το δημιούργησε και το διακίνησε ως η μήτρα του έως το τέλος.
Σε ό,τι μας αφορά εδώ, επισημαίνουμε ότι η ελευθερία προσεγγίζεται υπό ένα διπλό πρίσμα: ως προς την εσωτερικής της ανάπτυξη, δηλαδή σε σχέση με τα πεδία της κοινωνικής ζωής που καλύπτει, τα οποία συμβατικά ταξινομούμε σε ατομικό, κοινωνικό και πολιτικό. Και ως προς το κοσμοσυστημικό της ανάπτυγμα που συμπίπτει με τις εξελικτικές φάσεις του ανθρωποκεντρισμού.
Και οι δύο αυτές περιοχές της ελευθερίας συνδέονται ευθέως με το ζήτημα του πολέμου. Η πρώτη διότι, όπως θα δούμε, αποφασίζει για το πώς θα ορίσουμε την πολιτική ως φαινόμενο. Η ελευθερία είναι απολύτως ασύμβατη με την πρόσληψη της πολιτικής ως δύναμης και, πολλώ μάλλον, με την έννοια του πολέμου. Η δεύτερη, διότι οριοθετεί το πεδίο της εμπραγμάτωσης της ελευθερίας. Εάν λόγου χάριν η ελευθερία θα περιορισθεί στο εσωτερικό του κράτους ή θα διακτινωθεί πέραν αυτού και, μάλιστα, στο σύνολο κοσμοσύστημα. Στην πρώτη περίπτωση, αφήνεται το έδαφος ελεύθερο ώστε οι διακρατικές σχέσεις να ρυθμισθούν με όρους δύναμης και, συνεπώς, με γνώμονα τον αποκλεισμό της ανθρώπινης αυτονομίας. Στην άλλη, το διακύβευμα της ελευθερίας, στο μέτρο που καλύπτει επίσης το πεδίο των διακρατικών σχέσεων λειτουργεί απαγορευτικά για τη συγκρότηση και τη διαχείριση του πολιτικού φαινομένου υπό το πρίσμα της ισχύος.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η τυπολογία του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος περιλαμβάνει δύο επάλληλα στάδια στην ανάπτυξή του: στο ένα, το κρατοκεντρικό, κατά το οποίο η ελευθερία εμπραγματώνεται αποκλειστικά στο εσωτερικό των θεμελιωδών κοινωνών (στο κράτος), ενώ στο δεύτερο, η ελευθερία ασκείται στο σύνολο ή, τουλάχιστον, σε ένα ευρύ πεδίο του κοσμοσυστήματος.
Στο μέτρο επομένως που η ελευθερία για να υποστασιοποιηθεί απαιτεί την οικοδόμηση θεσμών που θα κανονικοποιούν το πεδίο της άσκησή της θα πρέπει να υποθέσουμε ότι και στο πέραν του κράτους περιβάλλον απαιτείται η υπέρβαση των σχέσεων ηγεμονίας και, ουσιαστικά, της “αυτοδικίας” ή, με άλλα λόγια, του κρατοκεντρισμού. Ώστε, η εμπραγμάτωση της ελευθερίας στο σύνολο κοσμοσύστημα προϋποθέτει την οικοδόμηση μιας μετα-κρατοκεντρικής ή οικουμενικής πολιτειακής οντότητας που θα διασφαλίζει την απόλαυσή της. Οπωσδήποτε, η μετάβαση στην οικουμένη δεν συνεπάγεται την κατάργηση του κρατοκεντρισμού, αλλά τη συγκρότηση μιας υπερκείμενης πολιτειακής οντότητας που θα λειτουργεί εναρμονιστικά στο σύνολο και θα συμπολιτεύεται με τις θεμελιώδεις πολιτειακές κοινωνίες με πρόσημο την ειρήνη και, κατ’ επέκταση, την ελευθερία

11. Η τυπολογική αυτή διακτίνωση του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος σε δύο φάσεις, την κρατοκεντρική και την οικουμενική, δεν αποτελεί εφεύρημα του νου, αλλά σπουδής του εξελικτικού γίγνεσθαι του ελληνικού κόσμου, ο οποίος ενσάρκωσε ιστορικά το ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα μικρής κλίμακας (της πόλης). Όντως, ο ελληνισμός παρουσιάζει το μοναδικό πλεονέκτημα να μας προσφέρει ένα ολοκληρωμένο ανθρωποκεντρικά κοσμοσυστημικό παράδειγμα. Στο παράδειγμα αυτό, αναδεικνύεται τόσο η διαλεκτική της σχέσης ανάμεσα στην ενδοκρατική ελευθερία -στις διάφορες φάσεις της-και στη διακρατική δεσποτική «βαρβαρότητα» -η πολιτική ως δύναμη- όσο και το αποτέλεσμα της υπέρβασης του κρατοκεντρισμού, με την οικουμενική διακτίνωση της ελευθερίας

12. Στο ελληνικό κοσμοσύστημα διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο πόλεμος υπήρξε φαινόμενο της κρατοκεντρικής του φάσης

13. Εξέλειπε εντούτοις συντοχρόνω με την μετάβαση στην οικουμένη και, ιδίως, με την εμβάθυνσή της, η οποία οδήγησε στην υπαγωγή των κοινωνιών των πόλεων σε μια υπερκείμενη πολιτειακή οντότητα την κοσμόπολη. Η αλεξανδρινή ή ελληνιστική, η ρωμαϊκή και η βυζαντινή εποχή αντιπροσωπεύουν ισάριθμες φάσεις της οικουμενικής κοσμόπολης. Η κοσμόπολη αποδίδει ακριβώς τη σύνθεση των πόλεων, που εξακολουθούν να διατηρούν το ρόλο της θεμελιώδους πολιτειακής κοινωνίας, και της μητρόπολης, η οποία αναλαμβάνει μια λειτουργία κεντρικού πολιτικού συστήματος με αρθρωτική και εναρμονιστική λειτουργία στην επικράτεια της οικουμένης

14. Οι σχέσεις των πόλεων μεταξύ τους, αλλά και αυτών με την μητρόπολη εισέρχονται σε μια φάση λειτουργικής συμπληρωματικότητας και συνεργειών που αποκλείουν εξορισμού τον πόλεμο. Η μητρόπολη αναλαμβάνει συγκεκριμένα ρόλο εγγυητή της νέας αυτής κοσμο-πολιτειακής πραγματικότητας. Επομένως, η εξουσία της στην επικράτεια ουδέ κατ’ελάχιστον προσομοιάζει στο πολιτικά κυρίαρχο κράτος της πρωτο-ανθρωποκεντρικής περιόδου

15. Εάν επιχειρήσουμε να εφαρμόσουμε αναλογικά στο σήμερα το σχήμα της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης που συνάγεται από την κοσμοσυστημική ανάγνωση του ελληνικού κόσμου, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι το διακύβευμα του πολέμου και της ειρήνης θα επιλυθεί οριστικά υπέρ της ειρήνης με την μετάβαση στην εφεξής πλανητική οικουμένη. Η μετάβαση όμως αυτή και η συνακόλουθη οικοδόμηση μιας νέας κοσμόπολης/κοσμοκράτους δεν θα αποφασισθεί στο επιστημονικό εργαστήρι. Εναπόκειται στο βάθος του εξελικτικού γίγνεσθαι του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος, δηλαδή στη δυναμική που θα οδηγήσει στη συνολική ωρίμανση των παραμέτρων που το υποστασιοποιούν και οι οποίες λειτουργούν ως το κοινούν αίτιο της ιστορίας του.
Η εξελικτική γνωσιολογία του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος μας πληροφορεί ότι ο κρατοκεντρικός χρόνος της εποχής μας προόρισται να είναι ακόμη μακρύς, καθώς πριν αντιμετωπισθεί η υπέρβασή του, οφείλει ο νεότερος κόσμος να διατρέξει τη φάση της ολοκλήρωσής του εντός του κράτους16. Αν λοιπόν λάβουμε υπόψη ότι οι πολιτειακές κοινωνίες της εποχής μας μόλις διάγουν τη φάση της εδραίωσής τους (οι πρωτοπόρες) ή της υποστασιοποιήσής τους (στις χώρες της περιφέρειας) με όρους (ατομικής) ελευθερίας, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι απομένει ακόμη να διανυθεί πολύς δρόμος έως ότου κατακτηθεί σωρευτικά η καθολική ελευθερία, που αποδίδει πέραν της αντιπροσώπευσης, η δημοκρατία.

3.Η πολιτική ως δύναμη στον κρατοκεντρισμό και η ελευθερία
Επισημάναμε ανωτέρω τη θεμελιώδη διαφοροποίηση ως προς την πρόσληψη του φαινομένου της πολιτικής στο εσωτερικό και στο εξωτερικό πεδίο του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος στην κρατοκεντρική του φάση. Όντως, η διακρατική πολιτική κυριαρχείται από τη λογική της ισχύος και, συγκεκριμένα, της αυτοδικίας, της οποίας ακραία έκφραση αποτελεί ο πόλεμος.
Την ίδια στιγμή στο εσωτερικό της πολιτειακής κοινωνίας, η πολιτική θεσμίζεται με όρους εξουσίας και στο βάθος της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης -που αποδίδει η δημοκρατία- με πρόσημο την αυτονομία του κοινωνικού σώματος. Είτε ως εξουσία είτε ως αυτονομία η πολιτική εγγράφεται σε ένα κανονιστικό περιβάλλον που προσδιορίζει το πεδίο της πολιτικής λειτουργίας των συντελεστών της. Οι σχέσεις δύναμης δεν εξαλείφονται. Περιορίζεται όμως δραστικά ο ορίζοντας και τα μέσα της δράσης τους, έτσι ώστε να υποτάσσονται στο δικαιϊκό περιβάλλον της πολιτείας. Στην πραγματικότητα, η δύναμη αποτιμάται μάλλον με την επιρροή.
Η λειτουργία της δύναμης, στο μέτρο που συνεπάγεται τον καταναγκασμό τοποθετείται στον αντίποδα της ελευθερίας. Η ελευθερία, ορίζεται ως αυτονομία, δηλαδή ως η δυνατότητα του ανθρώπου να ορίζει τη ζωή του όπως αυτός επιθυμεί. Η απόλυτη κατάργηση της ελευθερίας παραπέμπει στη δεσποτεία, στην οποία το άτομο υποτάσσεται στην ιδιοκτησία του δεσπότη. Η εξουσία του δεσπότη διαφέρει εντούτοις από την εξουσία στον ανθρωποκεντρισμό. Η τελευταία δεν είναι ολοκληρωτική. Απορρέει από τη διατήρηση της ιδιοκτησίας επί του συστήματος (της οικονομίας ή της πολιτικής), ασκείται όμως σε μια κοινωνία της οποίας τα μέλη διατηρούν την ατομική τους ελευθερία. Αιτιολογείται επομένως από την μερική ανθρωποκεντρική ανάπτυξη του κόσμου, προβάλλει το επιχειρησιακό της πρόσημο έναντι της κοινωνίας και διαθέτει συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα που συμπίπτει με τα στάδια που προηγούνται της καθολικής ελευθερίας.

Κατά τούτο, η “ανθρωποκεντρική” εξουσία συγκροτεί, όπως και η δεσποτική εξουσία, σύστημα αποστερητικό της ελευθερίας ή, έστω, αναγνωριστικό του ελλείμματός της. Συνοδεύεται ωστόσο με δικαιώματα που οριοθετούν το πεδίο της σχέσης εξουσίας και ελευθερίας και ουσιαστικά κατατείνουν να εξομοιώσουν τη δύναμη με τις σχέσεις επιρροής

17. Τί είναι ακριβώς αυτό που δημιουργεί την αντίθεση στον τρόπο πρόσληψης της πολιτικής στις διακρατικές σχέσεις και στην εσωτερική πολιτική σκηνή; Χωρίς αμφιβολία υπεισέρχεται, εν προκειμένω, η διαφορά φύσεως που χαρακτηρίζει την ιδιοσυστασία του διακρατικού και του ενδο-κρατικού περιβάλλοντος. Το τελευταίο συγκροτεί μια «τάξη κρατών», σύνολο κρατών που διαμορφώνει τις σχέσεις του με γνώμονα είτε συμφωνημένες συνέργειες είτε συσχετισμούς δύναμης. Στον αντίποδα, οι κρατικές κοινωνίες συγκροτούνται σε πολιτειακό σύστημα, το οποίο ανεξαρτήτως των κοινωνικο-πολιτικών συσχετισμών που διαμορφώνονται στο εσωτερικό του, εδράζεται στη λογική μιας αντικειμενικής κανονιστικής συνθήκης, η οποία είναι δεσμευτική έναντι όλων. Διασφαλίζεται έτσι ένα ελάχιστο ελευθερίας στα μέλη του κοινωνικού σχηματισμού. Οι κανόνες στο διακρατικό πεδίο εκπορεύονται ευθέως από την ισχύ του ηγεμόνα ή του ηγεμονικού συμπλέγματος της στιγμής. Εξού και αφορούν όχι στην κατάργηση ή στον περιορισμό της ισχύος του ηγεμόνα αλλά στην επιβεβαίωσή της.
Στη διακρατική τάξη ο σκοπός της πολιτικής καθορίζεται από το συμφέρον που εκπορεύεται από τις σχέσεις δύναμης. Στο ενδο-κρατικό σύστημα διακηρύσσεται η επιδίωξη του δημοσίου, του γενικού ή αναλόγως του κοινού συμφέροντος. Στη διακρατική πολιτική τάξη, ο ηγεμόνας δεν υπόκειται στη δικαιοσύνη. Το ίδιο συμβαίνει, με αποχρώσεις, και στο ενδοκρατικό πεδίο κατά την πρώιμη ανθρωποκεντρική εποχή. Όντως, στην προ-αντιπροσωπευτική πολιτεία είναι η πολιτική τάξη που υπέρκειται της δικαιοσύνης, ενώ στην αντιπροσώπευση και ιδίως στη δημοκρατία εξαιρείται της δικαιοσύνης η κοινωνία των πολιτών/δήμος.
Η διαφορά εντούτοις γίνεται πλέον ουσιώδης εάν ιδωθεί το ζήτημα αυτό υπό το πρίσμα της θεματικής του. Ο πολιτικός, κάτοχος της πολιτικής εξουσίας, σε ό,τι αφορά στις διακρατικές σχέσεις υπέρκειται του δικαίου για ένα σύνολο δράσεων που είναι μη διανοητές στο πλαίσιο του κράτους. Το διακρατικό/διεθνές δίκαιο δεν καταργεί συγκεκριμένα τον πόλεμο, θέτει απλώς κανόνες για τη διεξαγωγή του ώστε να περιορίσει την περιττή βαρβαρότητα

18. Με άλλα λόγια, στην κρατοκεντρική εποχή του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος η πολιτική αρμοδιότητα του κράτους δεν διέρχεται τα όριά του, διότι πέραν αυτού δεν συγκροτεί σύστημα. Επομένως, η πολιτική αρμοδιότητα του κράτους δεν αφορά στις στις διακρατικές σχέσεις, δηλαδή στη διοίκηση του συνόλου κοσμοσυστήματος. Παρόλ’αυτά, η πολιτική διαχείριση των υποθέσεων που αναφύονται στο κοσμοσυστήματος ανήκει στην αρμοδιότητα των κρατών. Το κενό ακριβώς αυτό έρχεται να καλύψει η πολιτική βούληση του κράτους-ηγεμόνα ή του ηγεμονικού συμπλέγματος κρατών, η οποία όμως για να αποκτήσει δύναμη αποφάσεως στο κοσμοσύστημα πρέπει είτε να υιοθετηθεί από τα άλλα κράτη είτε να την επιβάλει στανικώς, ή δια της βίας.
Ώστε, το ζήτημα της ειρήνης εναπόκειται στην «ισορροπία των δυνάμεων» που αντιπαρατίθενται στο κοσμοσύστημα, από τις συνθήκες, δηλαδή που είτε την καθιστούν συμφερότερη σε σχέση με τον πόλεμο είτε κάνουν αβέβαιη την έκβαση του πολέμου

19. Οι ανωτέρω επισημάνσεις είναι, κατά τη γνώμη μας, αποδεικτικές του γεγονότος ότι η κρατοκεντρική περίοδος του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος ταξινομείται στο πρώιμο στάδιο της εξέλιξής του. Στο στάδιο αυτό, η διακρατική σχέση δεν συμπεριλαμβάνεται στις προτεραιότητές του, έτσι ώστε το πολιτικό διακύβευμα να υπαχθεί στις προδιαγρραφές της ελευθερίας. Πιο συγκεκριμένα η πολιτειακή ελευθερία στον κρατοκεντρισμό εστιάζεται στους συντελεστές του, που είναι τα κράτη, δεν αφορά στα μέλη των κοινωνιών τους. Η ανθρωποκεντρική αναγνωρισιμότητα και εξέλιξη του κοινωνικού ανθρώπου περιορίζεται ουσιαστικά στο περιβάλλον της θεμελιώδους πολιτειακής κοινωνίας του κράτους. Κατά τούτο, η πολιτική πέραν του κράτους, στο μέτρο που ορίζεται ως το ταυτολογικό ισοδύναμο της δύναμης, καταγράφεται ως δεσποτική.
Η ιδιότητα του πολίτη -που ορίζει τη θέση του ατόμου στην πολιτειακή κοινωνία- είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την χώρα στην οποία ανήκει ο φορέας της. Πέραν αυτής το άτομο γίνεται απλώς ανεκτό, διαθέτει κατά περίπτωση ορισμένα δικαιώματα που συντρέχουν την ατομική ελευθερία. Όχι όμως την ελευθερία που επάγεται η ιδιότητα του πολίτη. Στην μετα-κρατοκεντρική ή οικουμενική κοσμόπολη, ο πολίτης αναγνωρίζεται επίσης ως κοσμοπολίτης, δηλαδή ως συστατικό μέρος της κοσμόπολης. Εξού και η αρμοδιότητα της επιλογής ως προς τον τόπο άσκησης της πολιτειότητας ανήκει ουσιαστικά στον φορέα της και όχι στην πολιτεία

20. Συνάγεται λοιπόν ότι η διαλεκτική της ειρήνης και του πολέμου παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την ανθρωποκεντρική ωρίμανση του συνόλου κοσμοσυστήματος. Όσο περισσότερο η πολιτική ορίζεται ως δύναμη τόσο λιγότερη ελευθερία απολαμβάνουν στον οικείο χώρο τα μέλη της κοινωνίας ή ορισμένες κοινωνίες έναντι άλλων και το αντίστροφο. Όσο διευρύνεται το υπόβαθρο των παραμέτρων που υποστηρίζει την ελευθερία τόσο η λογική της ισχύος υποχωρεί υπέρ των λειτουργιών της ειρήνης. Την προβληματική αυτή αποδίδουν αντιστοίχως τα στάδια του κρατοκεντρισμού και της οικουμένης, από τα οποία προκύπτει ότι η αδυναμία της ειρήνης να επικρατήσει στο νεότερο κόσμο είναι συμφυής με τον πρώιμο ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα, δεν είναι συνάδουσα με την ανθρώπινη φύση.

4.Οι πολιτείες ενώπιον του πολέμου και της ειρήνης στον κρατοκεντρισμό.
Η νεοτερικότητα συνοδεύει τη βεβαιότητά της ότι ο κρατοκεντρισμός αποτελεί το φυσικό κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον του ανθρώπου με την αντίληψη ότι η δημοκρατία είναι ως εκ του χαρακτήρος της φιλειρηνική

21. Επομένως, υποστηρίζει, η διάδοση της δημοκρατίας στον κόσμο θα ενισχύσει την ειρήνη.
Πριν επανέλθουμε στο λογικό σφάλμα της προσέγγισης αυτής και, οπωσδήποτε, στην ιδεολογική της προσημείωση, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι το πολίτευμα που σταδιοδρομεί στις μέρες μας, με το προσωνύμιο αυτό δεν είναι δημοκρατικό ουδέ καν αντιπροσωπευτικό. Η δημοκρατική αρχή, την οποία αγνοεί ακόμη και ως έννοια η νεοτερικότητα, επαγγέλλεται την ενσάρκωση του συνόλου του πολιτικού συστήματος από τη συγκροτημένη σε δήμο κοινωνία των πολιτών/ société des citoyens. Ο δήμος κατέχει, εν προκειμένω, την καθολική πολιτική αρμοδιότητα. Η αντιπροσώπευση προσομοιάζει στη δημοκρατία κατά το ότι προϋποθέτει την πολιτειακή συγκρότηση της κοινωνίας των πολιτών (σε δήμο). Διαφέρει όμως από αυτήν κατά το ότι επιφυλάσσει στο δήμο μόνο τις αρμοδιότητες που αρμόζουν στην ιδιότητα του εντολέα. Ώστε, στην αντιπροσώπευση, το πολίτευμα επιμερίζεται ανάμεσα στον εντολέα/δήμο και στην εντολοδόχο πολιτική εξουσία

22. Στις μέρες μας, το πολίτευμα που αποκαλείται δημοκρατία αποκλείει την κοινωνία από το πολιτικό σύστημα, επιφυλάσσοντάς της ένα ρόλο ιδιώτη και, ακροθιγώς, μια λειτουργία νομιμοποίησης του πολιτικού προσωπικού στην εξουσία. Λειτουργία που σε καμία περίπτωση δεν ενσωματώνει την ιδιότητα του εντολέα. Στη θέση της συντεταγμένης πολιτικά κοινωνίας των πολιτών τοποθετείται η λεγόμενη “κοινωνία πολιτών” (civil society/société civile) και, ουσιαστικά, οι ομάδες που εξέχουν της κοινωνίας

23.Οπωσδήποτε, το σύστημα αυτό είναι πιο ανοιχτό σε σύγκριση με τα ποικίλα όσα αυταρχικά ή ημι-αυταρχικά καθεστώτα που απαντώνται σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Το ζήτημα, επομένως, στην εποχή μας τίθεται ως εξής: ποιό από τα δύο γνωστά σ’αυτήν πολιτειακά συστήματα (το προ-αντιπροσωπευτικό ή το αυταρχικό) είναι περισσότερο επιρρεπή στην ειρήνη; Επιβεβαιώνεται όντως ο στερεότυπος ισχυρισμός της νεότερης επιστήμης ότι το προ-αντιπροσωπευτικό σύστημα (το αυτοαποκαλούμενο «δημοκρατία») διαθέτει από τη φύση του μια μεγαλύτερη προσήνεια προς την ειρήνη;
Δεν είναι στις προθέσεις μας να επανέλθουμε στο ζήτημα αυτό καθόσον ξεπερνάει το σκοπό μας. Ωστόσο, παρατηρούμε ότι, η σημειούμενη στις μέρες μας κοσμοσυστημική διακτίνωση των παραμέτρων του ανθρωποκεντρισμού -ιδίως της χρηματιστικής οικονομίας και της επικοινωνίας- δεν συνοδεύεται, προφανώς, από μια ανάλογη ανασυγκρότηση του συστήματος της πολιτικής. Το τελευταίο παραμένει αυστηρά προσδεδεμένο στο κράτος. Κατά τούτο, η κοσμοσυστημική διακτίνωση ιδίως των οικονομικών και επικοινωνιακών παραμέτρων δεν μπορεί παρά να μεταβάλλει άρδην τον ρόλο του και, κατ’επέκταση, τον χαρακτήρα των διακρατικών σχέσεων, προκειμένου να παρακολουθήσει τον νέο σκοπό της πολιτικής.
Στην περίπτωση αυτή αλλάζει και η λογική της εκτατικής πολιτικής λειτουργίας του κράτους. Άλλοτε το κράτος -κατά τη φάση της ανθρωποκεντρικής πρωτοοικοδόμησης- απέβλεπε στην εδαφική του επέκταση έτσι ώστε να δημιουργήσει έναν επαρκή ή φιλόδοξο, ανάλογα, εσωτερικό κοινωνικό χώρο, ικανό να υποστηρίξει την ανάπτυξη των παραμέτρων του (της χρηματιστικής οικονομίας κλπ). Η εκτατική αυτή λειτουργία του κράτους της πρωτο-ανθρωποκεντρικής οικοδόμησης (19ος-20ος αιώνας) αποδόθηκε με το πρόσημο είτε του εθνικισμού είτε της αποικιοκρατίας. Και στις δύο περιπτώσεις το κράτος επιδίωκε τη διεύρυνση της επικράτειάς του.
Η εδραίωση των ανθρωποκεντρικών κοινωνιών στις χώρες της πρωτοπορίας συνέπεσε με τη σταδιακή χειραφέτηση και, συνακόλουθα, την αυτονόμηση των θεμελίων του ανθρωποκεντρισμού από το κράτος. Τα οποία θα φιλοδοξήσουν να διακτινωθούν, όπως προείπαμε, πέραν αυτού και μάλιστα να διεισδύσουν στη δεσποτική περιφέρεια του πλανήτη. Εφεξής, οι παράμετροι (η οικονομία κλπ) του ανθρωποκεντρισμού θα διεκδικήσουν μια εταιρική θέση στο διακρατικό πεδίο και, μάλιστα, την αυτονόμησή τους στο όνομα της “αυτορύθμισης” της αγοράς. Σε κάθε περίπτωση, αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής θα είναι να ενσωματωθεί εντέλει το σύνολο των κοινωνιών του πλανήτη στο ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα.
Στη φάση της κοσμοσυστημικής διακτίνωσης των παραμέτρων (της οικονομίας κλπ) του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος, το δόγμα της πρωτοπορίας διδάσκει ότι η έννοια του πολιτικού εδάφους δεν είναι αναγκαία όσο άλλοτε, καθώς το οικονομικό έδαφος καταλαμβάνει ολοένα και πιο σημαντική θέση. Αυτό όμως δεν υποδηλώνει, χωρίς άλλο, ότι ο πόλεμος καθίσταται άχρηστος, αλλ’ότι μεταλλάσσεται ο σκοπός του. Αντίπαλος εφεξής είναι το πολιτικό καθεστώς που εμμένει στο δόγμα της πολιτικής κυριαρχίας ή στην αμφισβήτηση του διεθνούς καταμερισμού ή της “διεθνούς τάξης” και όχι αυτό καθεαυτό το κράτος.

Το κράτος εφεξής δεν καλείται να διασφαλίσει για την “εθνική” οικονομία επαρκές έδαφος ή έστω να την προστατεύει στο πλαίσιο των συνόρων του, αλλά κυρίως στο σύνολο κοσμοσύστημα.
Η επισήμανση αυτή, συνδυάζεται με το γεγονός ότι όσο περισσότερο ανοιχτό στην ελευθερία είναι ένα καθεστώς τόσο μεγαλύτερη ανάγκη για νέους πόρους έχει, διότι περισσότερες είναι και οι ανάγκες των μελών του. Το ερώτημα είναι εάν οι πόροι αυτοί παράγονται από την ίδια την κοινωνία που τις χρειάζεται ή η πολιτεία καλείται να τις αναζητήσει στο διακρατικό πεδίο

24. Η διερώτηση αυτή εγείρει αναπόφευκτα το ζήτημα της θέσης ενός εκάστου στη διακρατική τάξη και, συγκεκριμένα, του ελέγχου των πρώτων υλών, των επικοινωνιών, των όρων του εμπορίου κλπ, με δεδομένο ότι το θεμέλιό της εδράζεται στη λογική των σχέσεων δύναμης.
Στο πλαίσιο αυτό, η λεγόμενη «δημοκρατία» και, συγκεκριμένα, το πολιτικό σύστημα που ως εκ της φύσεώς του προσιδιάζει περισσότερο στο κλίμα της «οικονομίας της αγοράς», θα κληθεί ασφαλώς να αναλάβει την πολιτική διαχείριση της πλανητικής περιμέτρου. Διότι υπερέχει συγκριτικά από το αυταρχικό καθεστώς, το οποίο στις μέρες εμφανίζεται αρωγός των δυνάμεων της συντήρησης. Η «δημοκρατία» επομένως προβάλλει ως το πολιτικό εργαλείο που εξυπηρετεί το «ανοιχτά σύνορα» και, κατ’ επέκταση, το ηγεμονικό σύμπλεγμα που διατηρεί την πρωτοβουλία των κινήσεων και ελέγχει την οικονομική και την επικοινωνιακή αγορά.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι, μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η εκσυγχρονιστική μεθερμήνευση του κρατούντος πολιτικού συστήματος, προέβαλε ως ζητούμενο την συνάντηση των «ομάδων συμφερόντων» με τους πολιτικούς συντελεστές του κράτους και όχι με το σώμα της κοινωνίας των πολιτών. Η πεμπτουσία της «δημοκρατίας» συμπίπτει εφεξής με το πρόταγμα της «καλής διακυβέρνησης» και της «κοινωνίας πολιτών» που προβάλλει ως σκοπό της πολιτικής το συμφέρον της αγοράς»

25. Το πρόταγμα ακριβώς αυτό οδήγησε στο τέλος του 20ου αιώνα στην ολοκληρωτική ανατροπή της ισορροπίας μεταξύ κράτους-κοινωνίας-αγοράς, σε βάρος της κοινωνίας των πολιτών

26. Σε κάθε περίπτωση, το ηγεμονικό σύμπλεγμα που διακινεί την ιδέα της «δημοκρατίας» (της «διακυβέρνησης», της «κοινωνίας πολιτών», της “αγοράς” κλπ) έχει απέναντί του δυνάμεις (π.χ. η Κίνα) ή συμπλέγματα δυνάμεων (π.χ. οι Άραβες) που επιζητούν την αναθεώρηση των όρων της παγκόσμιας οικονομίας με τη δική τους συμμετοχή ή την αποτροπή της άλωσης της εσωτερικής αγοράς. Εντούτοις, το εγχείρημά τους επικαλείται ευρέως τη λογική και τα «εργαλεία» της εποχής της πολιτικής κυριαρχίας του κράτους, την οποία εμβολιάζουν με το πρόσημο του αυταρχικού (ή θεοκρατικού) καθεστώτος.
Στην πραγματικότητα, η αντιπαλότητα αυτή, φέρνει αντιμέτωπες τις κοινωνίες της πρωτο-ανθρωποκεντρικής πρωτοπορίας με εκείνες που μόλις επιχειρούν να οικοδομήσουν την απλώς ανθρωποκεντρική τους ιδιοσυστασία και θέση στο σύνολο κοσμοσύστημα. Στις τελευταίες αυτές κοινωνίες επαναλαμβάνεται αναλογικά η διαδικασία της μετάβασης από τη δεσποτεία στον ανθρωποκεντρισμό που διένυσαν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες το προηγούμενο διάστημα.

5.Η δημοκρατία και ο πόλεμος
Διαπιστώσαμε ήδη πως μολονότι το νεότερο πολιτικό σύστημα δεν είναι δημοκρατικό, παραμένει ανοιχτό στην ατομική ελευθερία και στα κοινωνικο-πολιτικά δικαιώματα, όσο τουλάχιστον το επιτρέπει η αγορά. Αυτό σημαίνει ότι απορρίπτει τη λογική της δύναμης και την συνακόλουθη αυτοδικία στο εσωτερικό του κράτους. Από την άλλη, αν και συγκροτεί το σύστημα της πολιτικής με πρόσημο την πολιτικά κυρίαρχη εξουσία, ισχύει επί της αρχής ό,τι και στη δημοκρατία. Παράγει μεγαλύτερες ανάγκες απ’ ότι ένα δεσποτικό (π.χ. η απόλυτη μοναρχία, η θεοκρατία) ένα ολοκληρωτικό (ο φασισμός, ο υπαρκτός σοσιαλισμός) ή ένα αυταρχικό καθεστώς. Και όπως επισημάναμε ήδη, τις ανάγκες αυτές οι χώρες που δύνανται επιχειρούν να τις ικανοποιήσουν με την εισαγωγή συμπληρωματικών πόρων από το διακρατικό περιβάλλον. Στο επίπεδο αυτό, σημαίνουσα θέση καταλαμβάνουν οι πολιτικές συμμαχίες, δηλαδή η σύνθεση των συμφερόντων που διακινούν οι άρχουσες δυνάμεις των κρατών.
Οπωσδήποτε, η διαλεκτική αυτή της σχέσης εσωτερικών και εξωτερικών πόρων είναι πολυσήμαντη: έχει να κάνει με την νομιμοποίηση του συστήματος και, κατ’επέκταση, με την αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ κοινωνίας και «αγοράς». Η άρχουσα τάξη των χωρών του ηγεμονικού συμπλέγματος αντλεί από το εξωτερικό την αναπλήρωση των απωλειών που συνεπάγεται η ανταποδοτικότητα στη συναίνεση της κοινωνίας, και συγχρόνως, την συμπληρωματική ισχύ για τη διασφάλιση της πολιτικής της ηγεμονίας. Οι άρχουσες ομάδες των χωρών της περιφέρειας ανταλλάσσουν με τη σειρά τους την εξάρτηση με την εισαγωγή πρόσθετης ασφάλειας.
Οι επισημάνσεις αυτές αναδεικνύονται κατά τρόπο εύγλωττο στα παράδειγμα της Αθηναϊκής πόλεως, η οποία αποδίδει το πρώτο και μοναδικό παράδειγμα δημοκρατίας στον ιστορικό κόσμο. Όσο η πολιτεία της Αθήνας εξελισσόταν ανθρωποκεντρικά γινόταν εξωστρεφής και επιχειρούσε να διοχετεύσει την ανάπτυξή της σε έναν συνεχώς διευρυνόμενο περιμετρικά ζωτικό χώρο. Η σταδιακή μετάβαση στην ανθρωποκεντρική και, περαιτέρω, στη δημοκρατική πολιτεία συνάδει με μια ανάλογη ανάπτυξη των παραμέτρων που επέβαλαν την ανάγκη της.

Η κοινωνική και η πολιτική ελευθερία (η δημοκρατία) συνεπάγεται την καλλιέργεια πολλαπλασίων αναγκών και, επομένως, την αναζήτηση αντίστοιχων πόρων για την ικανοποίησή τους. Η οικοδόμηση της οικονομικής «αυτοκρατορίας» της Αθήνας και η φιλοδοξία της να ηγεμονεύσει στο ελληνικό κοσμοσύστημα συμβαδίζουν με την εσωτερική της πορεία προς την ανθρωποκεντρική ολοκλήρωση που επάγεται η δημοκρατία.
Η εσωτερική αυτή πορεία της Αθηναϊκής πολιτείας θα οδηγήσει στην πρόσληψη και της πολιτικής επίσης ως αυτονομίας, δηλαδή ως του πεδίου εμπέδωσης της καθολικής ελευθερίας των πολιτών της. Στις εξωτερικές της σχέσεις όμως η δημοκρατία αντιστοιχείται με ένα πλήρες «σύστημα» αυταρχικών διευθετήσεων, παρεμβάσεων και πολεμικών αναμετρήσεων με κορυφαία εκείνη του ολοκληρωτικού κοσμοσυστημικού πολέμου που αποκλήθηκε Πελοποννησιακός27.
Η Αθήνα είχε στην πραγματικότητα απέναντί της την ομόλογη «ιμπεριαλιστική» πόλη της Κορίνθου η οποία όμως διαμόρφωνε τις πολιτικές της από μια ολιγαρχικά κυρίαρχη χρηματιστική τάξη και όχι προεχόντως από τον δήμο. Εξού και έδινε μεγάλη έμφαση στην οικονομική «διαχείριση» της αυτοκρατορίας της απ’ όσο η Αθήνα η οποία ήταν περισσότερο επεμβατική πολιτικά. Η Σπάρτη, αντιθέτως, κλείστηκε σταδιακά στον εαυτό της και λειτούργησε αμυντικά στις εξωτερικές σχέσεις, αφού ήταν αναγκασμένη να διεξαγάγει ατέρμονους εσωτερικούς πολέμους για τον έλεγχο των ειλώτων.

Συμπέρασμα
Το διακύβευμα του πολέμου και της ειρήνης σε ό,τι αφορά στο ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα συναρτάται με τον βαθμό της ολοκλήρωσής του. Αποτελεί συγκεκριμένα φαινόμενο που απαντάται στην κρατοκεντρική του φάση, ενώ κατά την μετα-κρατοκεντρική ή οικουμενική του περίοδο ο πόλεμος εξορίζεται πέραν των συνόρων της κοσμόπολης.
Στο πλαίσιο του κρατοκεντρισμού, ο πόλεμος επιβεβαιώνει τον περιορισμένο ορίζοντα του ανθρωποκεντρικού του αναπτύγματος. Όντως, η ανθρωποκεντρική ολοκλήρωση κατά την κρατοκεντρική περίοδο εστιάζεται στο εσωτερικό της θεμελιώδους κοινωνίας (του κράτους). Από την άλλη, ο πόλεμος αποβαίνει ολοένα και περισσότερο επιχείρημα της πολιτικής σχέσης όσο οι οικείες κοινωνίες οδεύουν προς τη δημοκρατία. Η ανθρωποκεντρική ολοκλήρωση δημιουργεί μεγαλύτερες ανάγκες και, ως εκ τούτου, η στενότητα των αγαθών βαθαίνει το ρήγμα των αντιθέσεων και, περαιτέρω, την προσφυγή στη βία για την απόκτησή τους.
Συγχρόνως, το αντικείμενο του πολέμου αλλάζει αναλόγως με την φάση που διέρχεται το δεσποτικό ή το ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα. Η παρακολούθηση της αιτιολογίας των πολέμων κατά την περίοδο της μετάβασης από τη δεσποτεία στον ανθρωποκεντρισμό και, προφανώς, κατά τη φάση της εδραίωσης της πρωτο-ανθρωποκεντρικής εποχής στον νεότερο ευρωπαϊκό χώρο, επιβεβαιώνει με εύγλωττο τρόπο την επισήμανση αυτή.
Σε κάθε περίπτωση, το διακύβευμα του πολέμου και της ειρήνης συναρτάται με τον τρόπο πρόσληψης της πολιτικής ως φαινομένου. Η πολιτική ως δύναμη που μαρτυρεί ο πρώιμος ανθρωποκεντρισμός, προσιδιάζει στη δεσποτεία, εν αντιθέσει προς την πολιτική εντός του ανθρωποκεντρικού κράτους που προσλαμβάνεται ως εξουσία (στην προ-αντιπροσωπευτική και εν μέρει στην αντιπροσωπευτική φάση) και εν τέλει ως πεδίο άσκησης της ελευθερίας (στη δημοκρατία). Στην οικουμενική κοσμόπολη, η πολιτική προσαρμόζεται στο διατακτικό της διαπολιτειακής ανθρωποκεντρικής εμπειρίας με αποτέλεσμα το πρόσημό της να αναφέρεται ανάλογα στη δομημένη εξουσιαστικά ή με όρους πολιτικής, ελευθερίας όχι όμως στη δύναμη.
Κατά τούτο, οι θεωρίες της νεοτερικότητας στο μέτρο που εμπνέονται μονοσήμαντα από τον περιορισμένο ορίζοντα της εποχής της είτε πάσχουν γνωσιολογικά είτε κινούνται απολογητικά προς το ηγεμονικό διατακτικό του κρατοκεντρισμού. Εξού και οι υποθέσεις για την “αιώνια” ή μη ειρήνη συλλαμβάνονται ως ουτοπικές, δηλαδή φύσει ανεδαφικές και, ως εκ τούτου, ανέφικτες. Αποδίδουν επιθυμίες ή διανοητικές κατασκευές, όχι όμως και μια πραγματολογική προσδοκία που να απορρέει από την κοσμοσυστημική γνωσιολογία.

«Οικονομικά συστήματα και ελευθερία»

«Οικονομικά συστήματα και ελευθερία» είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου του καθηγητή Γιώργου Κοντογιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Σιδέρη».

Θέματα όπως το «Τι παράγει την εκμετάλλευση;» απασχολούν τον συγγραφέα: «Η ιδιοκτησία επί του κεφαλαίου ή επί του συστήματος της οικονομίας;». Ποια η διάκριση μεταξύ «εργασίας εμπορεύματος» και «εργασίας κεφαλαίου»; Γιατί κατέρρευσαν οι υπαρκτοί φιλελευθερισμοί και σοσιαλισμοί; Γιατί οι σοσιαλιστές διαγκωνίζονται με τους νεοφιλελεύθερους για τον επιχειρησιακό έλεγχο του συστήματος της «αγοράς»; Γιατί το κοινωνικό πρόβλημα επιδιώκεται να επιλυθεί διά «μεταφοράς» και όχι, όπως στο παρελθόν, στον τόπο της παραγωγής του; Τι οδήγησε στην παρούσα κρίση και ποια είναι η σημειολογία της; Πού πηγαίνει εντέλει ο κόσμος της εργασίας, τα οικονομικά συστήματα και, σε τελική ανάλυση, η σχέση μεταξύ της οικονομικής και της πολιτικής «αγοράς»;

Αυτά είναι ορισμένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα στα οποία ο συγγραφέας επιχειρεί να απαντήσει με την πρόταξη μιας τυπολογίας των οικονομικών συστημάτων που διακρίνει στην εξέλιξη είτε την αποδέσμευση του ατόμου από το σύστημα είτε την απόδοση του συστήματος στους κοινωνικούς του συντελεστές.

Στη συνέχεια δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του κ. Κοντογιώργη:

«Η νεοτερική οικονομική επιστήμη ταξινόμησε εξαρχής τα οικονομικά συστήματα βασικά σε τρεις κατηγορίες, με τελευταία εκείνη της «αγοράς», η οποία αναλαμβάνει έναν κεντρικό οργανωτικό και ρυθμιστικό ρόλο.

Η προσέγγιση αυτή παρουσιάζει ένα πολυσήμαντο γνωσιολογικό έλλειμμα, το οποίο επιπλέον συναρτάται με την απόφαση της νεοτερικότητας να αναδείξει την «αγορά» σε διακρίνουσα του συστήματος και, μάλιστα, σε μέτρο της οικονομικής τυπολογίας της ιστορίας. Οντως, η νεότερη οικονομική επιστήμη εδράζεται στην αξιωματική αρχή ότι το σύστημα ανήκει στην ιδιοκτησία. Ως προς αυτό, διαπιστώνουμε ότι συγχέει προφανώς την ιδιοκτησία ως γεγονός που αφορά τα μέσα της παραγωγής (λ.χ. επί του κεφαλαίου), με την ιδιοκτησία επί του συστήματος της παραγωγής, για παράδειγμα μιας επιχείρησης. Η διάκρισή τους όμως έχει καταστατική σημασία, ιδίως ως προς τις επιπτώσεις της στην εργασία του πολίτη ή του μη πολίτη, για παράδειγμα του οικονομικού μετανάστη.

Η ιδιοκτησία επί των μέσων της παραγωγής αποτέλεσε το διακύβευμα της μετάβασης από τη δεσποτεία (π.χ. τη φεουδαρχία) στον ανθρωποκεντρισμό (στις κοινωνίες της κλιμακούμενης ελευθερίας). Στο διακύβευμα αυτό βρήκε έρεισμα εν μέρει η αντιπαλότητα ανάμεσα στον φιλελευθερισμό και στον σοσιαλισμό. Ο μεν θα υποστηρίξει βασικά την ιδιωτική ιδιοκτησία, ο δε ευρέως την κρατική.

Μετα-δεσποτική εποχή

Ο κόσμος της μετα-δεσποτικής εποχής, ενώ προς στιγμήν προέταξε την ατομική ιδιοκτησία για να αντιπαρέλθει τη φεουδαρχία, στην πραγματικότητα ανασυγκροτήθηκε στη βάση του συστήματός της. Ωστε το διακύβευμα της μετάβασης ήταν να εξοικονομηθεί η ιδιοκτησία επί του συστήματος της οικονομίας με την ατομική ελευθερία του φορέα της εργασίας. Το σημείο του συμβιβασμού, που συνάντησε το συμφέρον και των δύο, ήταν η εγκαθίδρυση μιας «σύμβασης» μεταξύ τους, η οποία σηματοδοτούσε την αυτόβουλη εκχώρηση της εργασιακής δύναμης από τον κάτοχό της στον ιδιοκτήτη του συστήματος έναντι «αμοιβής». Διέλαθε εντούτοις της προσοχής ότι, με τον τρόπο αυτό, διεσώζετο το ουσιώδες της ατομικής ελευθερίας, όχι όμως και η κοινωνική ελευθερία. Διότι εντέλει η συναίνεση την οποία υποκρύπτει η συμβατική εκχώρηση της εργασιακής δύναμης δεν είναι σωστική της ομόλογης ελευθερίας. Το καθεστώς του ατόμου που προσέρχεται, εθελουσίως ή μη, στην εξουσία του ιδιοκτήτη του συστήματος μεταβάλλεται δραματικά. Δεν είναι η συναίνεση, αλλά το καθεστώς στο οποίο προσέρχεται το άτομο που ορίζει την κατάσταση της οικείας ελευθερίας. Ο χρόνος της παρεχομένης εργασίας στον ιδιοκτήτη του συστήματος είναι χρόνος εξάρτησης και, κατ’ επέκταση, κοινωνικής ετερονομίας, που προσμετράται αντιστοίχως ως έλλειμμα αυτονομίας ή ελευθερίας του ατόμου.

Υπό το πρίσμα αυτό, μπορεί να κατανοηθεί πλήρως η «περιπέτεια» του μαρξικού προτάγματος και οι εφαρμογές του στο πεδίο του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ο υπαρκτός σοσιαλισμός επαγγέλθηκε όντως την κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας στα μέσα της παραγωγής, όχι την ιδιοκτησία επί του συστήματος. Το επιχείρημα του σοσιαλισμού συνοψιζόταν στο ότι η ιδιωτική ιδιοκτησία στα μέσα της παραγωγής είναι υπαίτια της εκμετάλλευσης και όχι ειδικότερα η ιδιοκτησία επί του συστήματος της οικονομίας. Αφού η πρώτη συνέχεται, από τη φύση της, με τη δεύτερη, αυτή είναι στη βάση τής μειονεκτικής θέσης της κοινωνίας στην παραγωγική διαδικασία και, κατ’ επέκταση, του συστήματος εκμετάλλευσης. Εξ ου και προέκρινε εντέλει όχι την κατάργηση της ιδιοκτησίας γενικώς ή έστω τον αναδασμό της, αλλά την απόδοσή της συλλήβδην -τόσο των μέσων της παραγωγής όσο και του συστήματος της οικονομίας- στο κράτος. Με τον τρόπο αυτό, το κράτος, που από την πλευρά του διατηρούσε επίσης την ιδιοκτησία επί του πολιτικού συστήματος, συγκέντρωνε στα χέρια του μια εκρηκτική δύναμη, που το μετέβαλε και τυπικά σε απολυταρχικό μόρφωμα.

Διασπορά και συγκέντρωση

Ωστε, η διαφορά μεταξύ φιλελευθερισμού και σοσιαλισμού εστιάζεται αποκλειστικά στο ζήτημα της διασποράς ή της συγκέντρωσης της ιδιοκτησίας επί του συστήματος, που εξέφρασε το δίλημμα ιδιωτική ή κρατική ιδιοκτησία. Κανένας όμως δεν συναινεί στην απόδοση του συστήματος στους φορείς της εργασίας και, υπό μια άλλη έννοια, στην ευρύτερη κοινωνία. Και στον μεν και στον δε, ο φορέας της εργασίας, εν ολίγοις η κοινωνία, καλείται να συναντηθεί με το σύστημα της οικονομίας, είτε στο πεδίο της (εξαρτημένης) εργασίας είτε στο πεδίο της κατανάλωσης. Το σύστημα παραμένει ερμητικά συνυφασμένο με την ιδιοκτησία. Το ζήτημα, εναλλακτικά, δεν είναι η κατάργηση του κεφαλαίου, αλλά της μονοσήμαντης ιδιοκτησίας του κεφαλαίου ή της εργοδοσίας επί του συστήματος.

Το γεγονός αυτό εξηγεί ακριβώς γιατί, και στις δύο περιπτώσεις, η προσέγγιση της οικονομίας (και του συστήματός της) γίνεται σταθερά από τη σκοπιά, αφ’ ενός της αποτελεσματικότητάς της και, αφετέρου, του φορέα που είναι ο πλέον αρμόδιος να τη διασφαλίσει. Η επίκληση της ελευθερίας ως κοινωνικού αγαθού διέρχεται και συχνά συγχέεται με την ελευθερία του επιχειρείν με γνώμονα την αγορά. Ευλόγως, από μιαν άποψη, αφού απουσιάζει ολοκληρωτικά η προβληματική της κοινωνικής ιδίως ελευθερίας.

Το ερώτημα είναι αν όντως το σύστημα αυτό, που εξοικονομεί τη συνάντηση του παλαιού καθεστώτος με τη νέα κοινωνία, αποτελεί συμφυές και, ως εκ τούτου, αξεπέραστο ιδίωμα της ανθρώπινης κατάστασης ή όχι. Στην πρώτη περίπτωση, τα οικονομικά συστήματα διαφοροποιούνται ως εκ του φορέα της ιδιοκτησίας (καπιταλιστικό ή σοσιαλιστικό), δεν διακρίνουν μεταξύ της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής (π.χ. του κεφαλαίου) και της ιδιοκτησίας επί του συστήματος. Στη δεύτερη περίπτωση, αποδεχόμαστε ότι η τυπολογία αυτή, δεν αποτελεί παρά μια μορφολογική εκδήλωση στο πλαίσιο του ιδίου τύπου οικονομικού συστήματος -του συστήματος που ανήκει στην ιδιοκτησία- που από εξελικτικής απόψεως προόρισται να μεταλλαχθεί σταδιακά, παρακολουθώντας εκ του σύνεγγυς την εξέλιξη της ελευθερίας. Μετάλλαξη η οποία υποδηλώνει ότι το δίλημμα δεν θα τίθεται με γνώμονα το ανήκειν της ιδιοκτησίας του κεφαλαίου (στον ιδιώτη ή στο κράτος) και, πολλώ μάλλον, σε σχέση με τη μονοσήμαντη επιχειρησιακή λειτουργία της «αγοράς», αλλά με πρόσημο την ελευθερία (και την ευημερία) της κοινωνίας».

Ελευθεροτυπία & http://contogeorgis.blogspot.com/

Η πολυτέλεια της μισθωτής δουλείας

του Περικλή Κοροβέση

Την εποχή όπου η δουλεία ήταν νόμιμος και αποδεκτός θεσμός, ο δούλος είχε μια αξία.

Ο κύριός του για να τον αποκτήσει είχε καταβάλει ένα αντίτιμο και ήταν ένα πολύτιμο τμήμα της περιουσίας του. Και για να αβγατίσει κάποιος την περιουσία του, πρέπει να την προσέχει και να τη φροντίζει. Και ο δούλος είχε πάντα στέγη, τροφή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ηταν ένα είδος ζώου και απολάμβανε όλα τα δικαιώματα του ζώου. Αυτό που έλειπε από τον δούλο ήταν η ελευθερία του. Δεν μπορούσε να ορίσει τη ζωή του. Θα έκανε όποια δουλειά και να του λέγανε και θα έμενε σαν φυλακισμένος στον τόπο που του είχαν επιβάλει άλλοι.

Σήμερα η δουλεία έχει επισήμως καταργηθεί, άσχετα αν σαν θεσμός ζει και βασιλεύει σε πολλά μέρη του κόσμου. Τι γίνεται όμως σήμερα στον λεγόμενο ελεύθερο κόσμο; Εχουμε όλοι τη δυνατότητα να επιλέξουμε μια εργασία που να ταιριάζει με τις δημιουργικές μας ικανότητες; Μπορούμε να επιλέξουμε κάποιον τόπο διαμονής που να μην είναι κάτεργο, αλλά σπίτι; Εχουμε τη δυνατότητα να μετακινηθούμε σε κάποιον επιθυμητό προορισμό; Σίγουρα όχι. Κάνουμε τη δουλειά που βρίσκουμε, μένουμε εκεί όπου μπορούμε να πληρώσουμε το νοίκι και πάμε εκεί όπου βρίσκουμε μια προσφορά. Και ύστερα κάνουμε και τον σταυρό μας. Και λέμε: «Τυχεροί είμαστε. Εχουμε ακόμα δουλειά». Και αυτό πια είναι πολυτέλεια.

Και αν υποθέσουμε πως αυτές οι σκέψεις έχουν κάποιον ειρμό, τότε θα μπορούσαμε να τις τραβήξουμε στα άκρα. Αν κάποιος σκλάβος στοίχιζε στον ιδιοκτήτη του το ίδιο με ένα αυτοκίνητο, ή με ένα άλογο, σήμερα ο εργαζόμενος δεν στοιχίζει τίποτα. Τζάμπα τον παίρνει, τζάμπα τον απολύει. Και αυτό λέγεται ελεύθερη αγορά. Και όλοι μας τρέχουμε να υπερασπιστούμε τις θέσεις εργασίας που χάνονται, καλώς βέβαια, αλλά ποτέ δεν σκεφτόμαστε πως ίσως υπερασπιζόμαστε ένα καθεστώς δουλείας. Αυτό της μισθωτής εργασίας. Προυντόν, Μαρξ, Ενγκελς, Μπακούνιν, Κροπότκιν και πολλοί άλλοι είχαν γράψει γι’ αυτά. Τα θυμάται κανείς σήμερα; Ή έχουμε γίνει όλοι μέρος του συστήματος;

Και αυτά τα ονόματα οδηγούν αναγκαστικά στην Αριστερά. Σε μια εποχή συνολικής καταστροφής, ποια είναι η σκέψη της Αριστεράς; Τι λένε τα κόμματά της; Ποια η σχέση τους με την κοινωνική πραγματικότητα; Ο Μανώλης Γλέζος μέτρησε 49 κόμματα και οργανώσεις της Αριστεράς. Δεν ξέρω αν μέσα σε αυτές βάζει και τους αναρχικούς ή αν αυτός ο αριθμός αφορά μόνο τις κομμουνιστογενείς οργανώσεις. Οπως και να έχει η κατάσταση, ένα πράγμα είναι σίγουρο. Η μια Αριστερά αναιρεί την άλλη. Αλλιώτικα δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης. Πιστεύουν πως το δίκαιο και το σωστό βρίσκεται με το μέρος τους και οι υπόλοιπες είναι λάθος. Είναι ακριβώς η ίδια λογική της ποδοσφαιρικής ομάδας. Το μόνο που μετράει είναι το πρωτάθλημα. Δηλαδή οι εκλογές και τα κουκιά.

Και δεν είναι λίγοι αυτοί οι αριστεροί, οργανωμένοι ή ανοργάνωτοι, που θεωρούν τον εαυτό τους μέλος κάποιου κλαμπ ή ότι ανήκουν σε μια ελίτ που τους επιτρέπει να σχολιάζουν τα πάντα χωρίς οι ίδιοι να κάνουν τίποτα. (Κατά κανόνα έχουν καλές δουλειές και αισθάνονται την Αριστερά σαν κάποιο κληρονομικό τίτλο τιμής.) Αλλά η κοινωνία είναι ένα περίεργο μείγμα που δεν έχει ιδεολογική καθαρότητα. Οι περίφημοι Ταλιμπάν σήμερα θεωρούνται αξιόπιστοι συνομιλητές και τους προσφέρεται μερίδιο στην εξουσία. Και ίσως η λύση στο Αφγανιστάν να προέλθει από έναν τέτοιο συμβιβασμό, δεδομένου ότι ο πόλεμος για το ΝΑΤΟ έχει χαθεί. Αυτό μπορεί να μη σημαίνει Δημοκρατία, αλλά δείχνει πώς διαμορφώνονται τα κοινωνικά φαινόμενα. Η αγανάκτηση και η δυσαρέσκεια των πολλών θα εκφραστούν από αυτόν που θα εκφέρει έναν πειστικό λόγο. Ασχετα αν είναι αληθινός ή ψεύτικος. Εξάλλου, δεν είναι πολλοί αυτοί που ψάχνουν την αλήθεια. Οι περισσότεροι μια πίστη ψάχνουν. Και θρησκείες υπάρχουν πολλές που μπορεί να μην έχουν σχέση με κανένα θεό. Αρκεί ο φανατισμός.

perkor29@gmail.com

Βρέθηκαν σε ένα μόνο λογαριασμό της κόρης του Τσοχατζόπουλου 8 εκατομμύρια ευρώ!

 

Τελειωμό δεν έχουν τα σκάνδαλα γύρω απο το όνομα του πρώην υπουργού Εθνικής ‘Αμυνας.
Όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» εκτός απο την τεράστιας αξίας ακίνητη περιουσία, το ΣΔΟΕ εντόπισε και 8 εκατ. ευρώ σε λογαριασμό της κόρης του.

Σε ένα τρισεκατομμύριο δραχμές υπολογίζονται μόνο οι μίζες από τα εξοπλιστικά προγράμματα που διαχειριζόταν ο πρώην υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας που φαίνεται πως ήταν καλός πελάτης αγοράζοντας…

…κάργα εμπόρευμα για λογαριασμό του Ελληνικού δημοσίου.

Σύμφωνα με το νέο δημοσίευμα της εφημερίδας μετά την μεγάλης αξίας ακίνητη περιουσία που έχει βρεθεί, σε έρευνα που έγινε σε συγκεκριμένη Ελληνική τράπεζα βρέθηκαν σε λογαριασμό της κόρης του πρώην υπουργού, Αρετής , καταθέσεις ύψους 8 εκατ. ευρώ

Η κόρη του Τσοχατζόπουλου είναι αρχιτέκτονας στο επάγγελμα (σπούδασε στο Βερολίνο) και, όπως λένε οι φορολογικές αρχές, το ετήσιο καθαρό της εισόδημα δεν ξεπερνάει τις 50.000-70.000 ευρώ κατ’ έτος (μέσος όρος των τελευταίων 10 ετών) την ίδια στιγμή το ΣΔΟΕ απορεί πως προκύπτουν τα 8 εκατ. ευρώ που εντοπίστηκαν σε λογαριασμό της.

Στην περιουσία της κόρης του Τσοχατζόπουλου, όπως έχουν ανακαλύψει στο ΣΔΟΕ, προστίθεται ένα ακόμη διώροφο διαμέρισμα 272 τ.μ. στο Κολωνάκι, στην οδό Δεινοκράτους 60.

Το διαμέρισμα, ενώ ανήκε στην offshore «Bluebell», η Αρετή Τσοχατζοπούλου το δήλωνε ως κατοικία από το 2001.

Το 2005 το αγόρασε γνωστός κατασκευαστής αντί περίπου 560.000 ευρώ και το 2006 το μεταβίβασε στην κόρη του πρώην υπουργού αντί περίπου 628.000 ευρώ

Η κόρη του Τσοχατζόπουλου , διαθέτει, μεταξύ άλλων, στην οδό Κεφαλληνίας 38 και 40 δύο οικόπεδα, τα οποία το 2008 μίσθωσε για 15 χρόνια στην κατασκευαστική ΛΗΘΑΙΑ ΕΠΕ που συστάθηκε από την ίδια το 2007 προς 227.000 ευρώ για 15 χρόνια.

Μια δεύτερη κατασκευαστική, που ιδρύεται μεταξύ άλλων πάλι από την ίδια την Αρετή Τσοχατζοπούλου το 2003, η ΑΤΕ-ΦΑ ΕΠΕ, φέρνει την κόρη του πρώην υπουργού στο ίδιο διοικητικό συμβούλιο με τη λογίστρια Ευφροσύνη Λαμπροπούλου.

Ομως, η Λαμπροπούλου εμφανίζεται το 2002 να ενεργεί και ως αντίκλητος της offshore εταιρείας «Torcaso», στην οποία ανήκε το πολυτελές διαμέρισμα της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, το οποίο μεταβιβάστηκε σε μια άλλη offshore, τη «Nobilis», η οποία στη συνέχεια το μεταβίβασε στη σύζυγο του Τσοχατζόπουλου, Βίκυ Σταμάτη τον περασμένο Απρίλιο.

Οι εξελίξεις από τα στοιχεία-φωτιά που ανακάλυψαν οι ελεγκτικές αρχές φαίνεται ότι θα είναι ραγδαίες, καθώς η ύπαρξη αυτών των ιδιαίτερα μεγάλης αξίας περιουσιακών στοιχείων λένε ότι δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τα εισοδήματα της κυρίας Τσοχατζοπούλου.

Εμπίπτουν όμως ενδεχομένως, όπως εκτιμούν έγκυροι νομικοί, σε πιθανά αδικήματα ξεπλύματος μαύρου χρήματος και φοροδιαφυγής ιδιαίτερα μεγάλης αξίας.

http://tiresias-press.blogspot.com/2010/06/8.html

Φραγμός στους Αψβούργους

Πριν από 10 χρόνια, στο έμπα του 21ου αιώνα, η ελληνική επιχειρηματικότητα βρισκόταν σε φάση απογείωσης της εξωστρέφειάς της. Ολοένα και περισσότερες εταιρείες, μεγάλες και μικρές, κατακτούσαν τα Βαλκάνια. Οι προοπτικές ήταν θαυμάσιες. Οι ευκαιρίες πολλές. Η πρόκληση μεγάλη.

Οι χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού είχαν αρχίσει να συνέρχονται από την κατάρρευση του εκεί υπαρκτού σοσιαλισμού, είχαν, για σχεδόν μια δεκαετία, οι περισσότερες, εκπαιδευτεί στη δημοκρατία, είχαν ανοίξει τις αγορές τους στα ιδιωτικά κεφάλαια και τα σύνορά τους στους ξένους πολίτες και επενδυτές.

Η Ελλάδα -ως γείτονας και ανεπτυγμένη χώρα- ήταν, εκείνη την εποχή, ένα πρότυπο γι’ αυτούς, αφού (εκτός των άλλων πλεονεκτημάτων) ήταν η μόνη βαλκανική χώρα που ανήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.

Για εμάς, για τους Έλληνες, τα Βαλκάνια μαζί με την Ουκρανία και τη Γεωργία σηματοδοτούσαν την επιστροφή της Ιστορίας. Ο χώρος που στο παρελθόν είχε ακμάσει και μεγαλουργήσει ο Ελληνισμός ήταν και πάλι ελεύθερος για μια νέα «αργοναυτική εκστρατεία». Ήταν ο καιρός για να ξαναπιάσουμε το νήμα του επιχειρείν στη Μολδοβλαχία.

Στο γύρισμα του αιώνα, η «Χάρτα» του Ρήγα Βελεστινλή μπορούσε να ξαναγραφτεί με όρους ηγεμονίας των Ρωμιών. Και σταθήκαμε συνεπείς σ’ αυτό το ραντεβού με την Ιστορία. Επιχειρήσαμε την «έξοδο». Προσπαθήσαμε να εκμεταλλευτούμε τη μοναδική ιστορική ευκαιρία που μας παρουσιάστηκε να αποχτήσουμε μια ενδοχώρα 60-100 εκατομμυρίων ανθρώπων.

Στην αρχή το «πέταγμα» έγινε μεμονωμένα και ασύντακτα. Στη συνέχεια, πιο οργανωμένα και πριν από 10 χρόνια με υποστηρικτή τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες «χτυπήθηκαν» στα ίσα με Αυστριακούς, Γερμανούς, Γάλλους και Ιταλούς για να εδραιώσουν την παρουσία στη Σόφια, το Βουκουρέστι, το Βελιγράδι, τα Τίρανα.

Όσο οι ελληνικές τράπεζες καταχτούσαν μερίδια αγοράς, τόσο η όρεξη των Ελλήνων «κατακτητών» μεγάλωνε. Ήρθε έτσι η σειρά της Τουρκίας με την Εθνική Τράπεζα, της Πολωνίας με την Eurobank, της Αιγύπτου με την Πειραιώς. Το παιχνίδι μεγάλωνε. Από βαλκανικό έγινε της ευρύτερης ΝΑ Ευρώπης και της Μεσογείου.

Εκτός από τις ελληνικές ήταν και οι κυπριακές τράπεζες και εταιρείες που επίσης είδαν το «χρυσόμαλλο δέρας». Βέβαια η κάθε τράπεζα έκανε «απόβαση» μόνη της. Επεκτάθηκαν ευθύγραμμα στις γειτονικές χώρες. Χωρίς μεταξύ τους συνεννόηση. Χωρίς πρότερες οδηγίες ή εκ των υστέρων βοήθεια και καθοδήγηση από το ελληνικό κράτος.

Ο εγχώριος ανταγωνισμός μεταφέρθηκε και στην αποκαλυφθείσα ενδοχώρα. Αυτό είχε τα θετικά του, αλλά -όντας μη ενταγμένο σε μια συντεταγμένη στρατηγική «εξόδου» του Ελληνισμού- δεν διέθετε τα κατάλληλα υποστηρίγματα και τις εναλλακτικές τακτικές σε περίπτωση που τα δεδομένα άλλαζαν.

Γι’ αυτό ευθύνεται και το «ανάπηρο», εσωστρεφές και κατά βάσιν κομπραδόρικο ελληνικό κράτος, αλλά και ο αλαζονικός κοσμοπολιτισμός που σε μεγάλο βαθμό επέδειξαν οι Έλληνες επιχειρηματίες και ο οποίος μπορεί να αιτιολογηθεί αφενός λόγω του αισθήματος ισχύος που ένιωθαν ότι είχαν και αφετέρου ένεκα αυτής καθαυτής της φύσης της ελληνικής επιχειρηματικότητας που κατά βάσιν είναι ιδιωτική και πολλές φορές εγωιστική υπόθεση. Κυρίως, όμως, λόγω της απουσίας κουλτούρας συνεργασίας.

Ο εγχώριος πόλεμος για επικράτηση στον τραπεζικό τομέα μεταφέρθηκε αυτούσιος και στις νέες και υπό κατάκτησιν αγορές. Κατά κάποιον τρόπο στον τραπεζικό πόλεμο της Βαλκανικής μπορούμε να πούμε ότι οι ελληνικές τράπεζες εμφανίστηκαν ως οικογενειακές επιχειρήσεις, τη στιγμή που οι αντίπαλοί τους ήταν πολυεθνικοί όμιλοι.

Οι γερμανικές, γαλλικές, ιταλικές, αυστριακές τράπεζες έχουν ένα παγκόσμιο δίκτυο, ενώ οι δικές μας για πρώτη φορά επιχειρούσαν να γίνουν σε τέτοια έκταση και εν απουσία του ομογενειακού στοιχείου «διεθνή μαγαζιά». Η ΕΤΕ, η Alpha, η Eurobank, η Πειραιώς κατάφεραν πάντως, παρά τις προαναφερόμενες, αλλά και άλλες αδυναμίες, να δώσουν έντονο ελληνικό χρώμα στην τραπεζική αγορά της ευρύτερης περιοχής όπου δραστηριοποιήθηκαν.

Σήμερα, στη Βουλγαρία δραστηριοποιούνται τέσσερις ελληνικές τράπεζες με συνολικό μερίδιο αγοράς στις χορηγήσεις 38% και στις καταθέσεις 25%. Στη Ρουμανία επίσης τέσσερις τράπεζες με μερίδια 22% και 16% αντίστοιχα. Στη Σερβία πέντε τράπεζες με μερίδια 29% και 22%. Στην Αλβανία τέσσερις τράπεζες με μερίδια 44% και 20%. Στα Σκόπια δύο με μερίδια 30% και 30%. Στην Κύπρο πέντε τράπεζες με μερίδια 13% και 11% και στην Ουκρανία τρεις τράπεζες με μικρότερα μερίδια (1,5% και 1,2%).

Τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα και πριν εκδηλωθεί η κρίση στην ελληνική οικονομία η παρουσία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στις ως άνω χώρες (περιλαμβανομένων και της ΕΤΕ κατά μείζονα λόγο στην Τουρκία και της Eurobank στην Πολωνία) απέβαινε σε όφελος όλων: των τραπεζών και των μετόχων τους, της εθνικής οικονομίας, αλλά και των τοπικών κοινωνιών.

Από τη στιγμή όμως που η Ελλάδα μπήκε στην περιπέτεια των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του χρέους με επακόλουθο την ασφυκτική παρουσία του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της Κομισιόν, τα πράγματα άλλαξαν. Οι έκτακτες συνθήκες που δημιουργήθηκαν στα οικονομικά της χώρας, και από εκεί επεκτάθηκαν στην αγορά, επηρέασαν το τραπεζικό μας σύστημα. Η αδυναμία άντλησης χρηματοδοτικών πόρων από τις διεθνείς αγορές και η υπολειτουργία της διατραπεζικής αγοράς ώθησαν τις τράπεζες στη μόνη πηγή χρηματοδότησης, την ΕΚΤ.

Η νέα πραγματικότητα, επομένως, ανέτρεψε το μέχρι σήμερα σκηνικό της παρουσίας των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό. Πλέον, φαντάζει πολυτέλεια να έχουν οι ελληνικές τράπεζες πολλαπλή και ανταγωνιστική μεταξύ τους παρουσία σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Σερβία.

Είναι υπερβολική σπατάλη πόρων η παρουσία τεσσάρων ή πέντε τραπεζών σε χώρες με μέγεθος τραπεζικού ενεργητικού όσο μιας μεσαίας ελληνικής τράπεζας. Για να καταλάβετε τι εννοώ, το σύνολο του ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος της Ρουμανίας (87 δισ. ευρώ) ισούται σχεδόν με αυτό της Eurobank, της Βουλγαρίας (36 δισ. ευρώ) μόλις ξεπερνά το ενεργητικό της ΑΤΕ και της Σερβίας (24 δισ. ευρώ) υπολείπεται αυτού της Εμπορικής. Θα πρέπει, λοιπόν, κάτι να γίνει.

Και το καλύτερο που θα μπορούσε να γίνει θα ήταν να αποφασίσουν οι διοικήσεις των τραπεζών να ενώσουν τις δυνάμεις τους. Δεν μπορεί, στη δύσκολη τούτη εποχή, οι τράπεζές μας στη Βαλκανική να έχουν η κάθε μια χωριστή διοίκηση, χωριστά κτίρια, συχνά η μία τράπεζα να είναι απέναντι στην άλλη και να παρέχουν υπηρεσίες υποστήριξης για τα ίδια προϊόντα με τεράστια κόστη για την κάθε μία.

Το ζητούμενο, συνεπώς, σήμερα είναι το πώς: Πρώτον, οι τράπεζες θα συνασπίσουν τις δυνάμεις τους στις επιμέρους αγορές, ώστε να επιτύχουν τη μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση πόρων και τη σοβαρή μείωση των δαπανών τους.

Δεύτερον, θα αποκτήσουν ισχυρό μέγεθος που θα προσδίδει εμπιστοσύνη και κύρος ώστε να αυξήσουν το μερίδιό τους στις τοπικές αγορές και να αντλήσουν περισσότερες και μεγαλύτερες καταθέσεις και άλλα κεφάλαια από το εξωτερικό, ενισχύοντας την αυτοδύναμη ανάπτυξή τους.

Και, τρίτον, θα αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή και αποτελεσματικότητα, που θα τις βοηθήσει να υποστηρίξουν όχι μόνον τα ελληνικά κεφάλαια στις χώρες αυτές, αλλά και τις οικονομίες στις οποίες λειτουργούν.

Τώρα, μάλιστα, που τα μέτρα αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας επεκτείνονται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και θα επηρεάσουν άμεσα ή έμμεσα και τις περισσότερες από τις χώρες αυτές.

Εάν τα παραπάνω είναι ορθά και υπάρχει συμφωνία, ίσως θα πρέπει οι ελληνικές τράπεζες να κινηθούν αντίστροφα απ’ ό,τι σχεδιάζουν. Αντί να συνεργαστούν και να συγχωνευθούν στα καθ’ ημάς, να το πράξουν πρώτα στο εξωτερικό. Να ξεκινήσουν από κει την προσπάθεια για δημιουργία «εθνικών πρωταθλητών».

Ίσως θα έπρεπε και η κυβέρνηση να τους «συστήσει» να το κάνουν και να τους βοηθήσει ώστε να γίνει με επωφελή τρόπο και για τις τράπεζες και για την εθνική οικονομία. Ένα υβρίδιο συνεργασίας στο εξωτερικό μπορεί σε δεύτερο χρόνο να λειτουργήσει και ως υπόδειγμα εγχώριων συγχωνεύσεων.

Αν, τελικά, επείγει η συγχώνευση τραπεζών στην Ελλάδα, όπως πολλοί διατείνονται, τότε ίσως είναι πολύ περισσότερο αναγκαία και πιο επείγουσα η ενοποίησή τους στο εξωτερικό.

Θα πρέπει, μάλιστα, να ληφθούν σοβαρά υπόψη τα μεγέθη των τοπικών αγορών και τα μερίδια που ελέγχουν οι ελληνικές τράπεζες, ώστε αλλού να δημιουργηθεί μια τράπεζα και αλλού δύο, όχι πάντως περισσότερες. Μ’ αυτό τον τρόπο, οι ελληνικές τράπεζες θα μετέχουν στα τραπεζικά σχήματα που θα δημιουργηθούν με βάση τα μερίδια αγοράς και τα κεφάλαιά τους, διατηρώντας στην Ελλάδα την αυτονομία τους και -κυρίως- χωρίς συνέπειες στις θέσεις εργασίας τη δύσκολη αυτή περίοδο.

Εάν το πείραμα πετύχει, που θα πετύχει, και όταν αρχίσουν να βελτιώνονται οι συνθήκες, τότε ανοίγει και το πεδίο των εγχώριων συγχωνεύσεων. Μάλιστα, θα έλθει περίπου και ως κάτι το φυσιολογικό. Θα είναι το δεύτερο βήμα για να δημιουργηθούν «εθνικοί πρωταθλητές». Και εάν κάποιοι δεν πιστεύουν στην πολιτική αυτή, μπορούν να προχωρήσουν σε συνεργασίες με ξένες τράπεζες, ώστε να δυναμώσουν.

Ανεξαρτήτως πάντως της στρατηγικής που έχει η κάθε ελληνική τράπεζα για το μέλλον της, το ευκταίο σήμερα θα ήταν να πειραματιστούν συγχωνευόμενες στο εξωτερικό. Η δυναμική που θα παραχθεί θα δράσει ευεργετικά και πολλαπλασιαστικά και στην εγχώρια τραπεζική αγορά, αλλά και την εθνική οικονομία.

Εξάλλου θα ήταν λάθος αυτό που καταχτήθηκε, η σημαντική δηλαδή παρουσία της Ελλάδος στην ευρύτερη περιοχή, να χαθεί. Και δεν θα χαθεί απλώς μια μεγάλη εμπορική αγορά, αλλά μια ευρύτερη εθνική γεωπολιτική δυνατότητα επηρεασμού των εξελίξεων στην περιοχή.

Η ευκαιρία «εξόδου» του Ελληνισμού στη Βαλκανική Χερσόνησο, την Ανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο -που παρουσιάστηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα και στις αρχές του νέου- δεν παρουσιάζεται κάθε μέρα. Συμβαίνει κάθε πενήντα ή εκατό χρόνια. Είχαμε την ευκαιρία. Την αξιοποιήσαμε. Θα ήταν τραγικό να τη χάσουμε και να παραχωρήσουμε ζωτικό χώρο σε άλλους.

Εάν λόγω της οικονομικής κρίσης φύγουμε από τις «αποικίες» που φτιάξαμε, θα τις καταλάβουν άλλοι. Και υπάρχουν πολλοί. Οι Τούρκοι, οι Ρώσοι και οι παλιοί Αψβούργοι. Δεν ξέρω αν πρέπει να τους δώσουμε αυτή τη δυνατότητα.

Πάντως και σε κάθε περίπτωση θα ήταν έγκλημα η Βαλκανική να περικυκλωθεί είτε από τους νεο-οθωμανούς του Ερντογάν, όπως τον 16ο και 17ο αιώνα, είτε να γίνει φέουδο των νεο-Αψβούργων της Μέρκελ, όπως τον 18ο και 19ο αιώνα, είτε η σφαίρα επιρροής των νεο-ολιγαρχών Ρώσων του Πούτιν, όπως τον 20ό αιώνα.

Εκτός λοιπόν από τα καθαρά εμπορικά και τραπεζικά κίνητρα, η ενδυνάμωση της παρουσίας στα Βαλκάνια υπαγορεύεται και από ευρύτερους γεωστρατηγικούς λόγους της Ελλάδας. Μάλιστα, η κρίση μπορεί να γίνει ευκαιρία.

Και η ευκαιρία στο συγκεκριμένο θέμα έγκειται στο εξής απλό: Οι συγχωνεύσεις των τραπεζών -που είναι όντως ανάγκη για να ξεπεραστεί η κρίση- μπορεί να έλθει απ’ έξω. Όσο δυναμώνει η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό, τόσο αυξάνεται η δυνατότητα να γίνουν συγχωνεύσεις στο εσωτερικό, που με τη σειρά τους μπορούν να γίνουν καταλύτης για αναθέρμανση της οικονομίας, της αγοράς, του Χρηματιστηρίου, των επιχειρήσεων.

Ίσως οι Έλληνες τραπεζίτες, αλλά και η κυβέρνηση θα έπρεπε να το σκεφθούν σοβαρά…

 

 http://felnikos.blogspot.com/

Η καταστροφή των Ψαρών στις 20 Ιουνίου 1824

Σαν σήμερα, στις 20 Ιουνίου 1824, ο ενωμένος τουρκοαιγυπτιακός στόλος κατέλαβε τα Ψαρά και προχώρησε σε ολοκληρωτική σφαγη των κατοίκων τους. Διαβάστε το ιστορικό αφιέρωμα στην επέτειο αυτή. Κατά το τέταρτο έτος της Εθνικής Παλιγγενεσίας, ο σουλτάνος Μαχμούτ βρισκόταν σε αδυναμία να καταστείλει την Επανάσταση και ζήτησε τη βοήθεια του υποτελούς του Μεχμέτ Αλή Πασά της Αιγύπτου. Το Μάρτιο του 1824 συνήφθη μεταξύ των δύο ανδρών συμφωνία, με την οποία ο Μεχμέτ Αλή δεχόταν να συμπράξει, υπό τον όρο να του παραχωρηθεί η Κρήτη, η Κύπρος και να διορισθεί ο θετός γιος του, Ιμπραήμ, διοικητής της Πελοποννήσου. Την ίδια ώρα, οι ελληνικές δυνάμεις, ευρισκόμενες στη δίνη του Εμφυλίου Πολέμου, είχαν φθαρεί και αποσυντονισθεί. Οι Τουρκοαιγύπτιοι έδιδαν πρωταρχική σημασία στις κατά θάλασσα επιχειρήσεις, γιατί αν δεν καταστρεφόταν ο ελληνικός στόλος και δεν εξουδετερώνονταν οι ναυτικές βάσεις των Ελλήνων, δεν θα ήταν δυνατό να ευδοκιμήσουν οι κατά ξηρά προσπάθειές τους. Αποφασίσθηκε, λοιπόν, ο αιγυπτιακός στόλος υπό τον περιβόητο Χουσεΐν να προσβάλλει την Κάσο και ο τουρκικός υπό τον Χοσρέφ Πασά τα Ψαρά. Τα Ψαρά, ένα μικρό νησί στα βορειοδυτικά της Χίου, είχε σπουδαία θαλασσινή παράδοση και ήταν η τρίτη ναυτική δύναμη της Ελλάδας, μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες, με ονομαστούς πυρπολητές, όπως ο Παπανικολής, ο Κανάρης και ο Πιπίνος. Ο Χοσρέφ είχε εντολή από τον σουλτάνο να εξαφανίσει από προσώπου γης τα Ψαρά, που τόσα προβλήματα δημιουργούσαν στον δυσκίνητο τουρκικό στόλο. Το πρωί της 20ης Ιουνίου ο τουρκικός στόλος απέπλευσε από το Σίγρι Μυτιλήνης με προορισμό τα Ψαρά. Απετελείτο από 176 πλοία (πολεμικά και φορτηγά) και 12 χιλιάδες άνδρες (τούρκους και τουρκαλβανούς). Η τουρκική αρμάδα έφθασε στον αβαθή ορμίσκο Κάναλος, στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, το απόγευμα της ίδιας μέρας. Τη στιγμή εκείνη, άρχισε μία εκ των πλέον δραματικών δοκιμασιών του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Έπειτα από ισχυρό κανιοβολισμό, οι Τούρκοι πέτυχαν την απόβαση των αγημάτων τους. Οι κάτοικοι του νησιού ανέρχονταν σε 30.000, οι 7.000 ντόπιοι και οι υπόλοιποι πρόσφυγες από τη Χίο και τις ακτές της Μικράς Ασίας. Το υπερασπίζονταν 1.300 Ψαριανοί, 700 πάροικοι και 1027 μισθοφόροι από τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Οι μαχητές των Ψαρών υπέπεσαν σε ένα σοβαρό λάθος, καθώς αποφάσισαν να περιορισθεί ο αγώνας στην άμυνα της νήσου. Έτσι, έθεσαν σε απραξία τον στόλο και δεν χρησιμοποίησαν καθόλου τα πυρπολικά. Μάλιστα, αφαίρεσαν τα πηδάλια των πλοίων. Ακόμη, διασκόρπισαν τις δυνάμεις τους στην ξηρά και δεν έδιωξαν τα γυναικόπαιδα. Οι αποβιβασθέντες Τούρκοι του Χοσρέφ κατέβαλαν με σχετική ευκολία τους αμυνομένους και μέσα σε δύο μέρες είχαν καταλάβει το νησί. Επακολούθησε η φοβερή καταστροφή. Το πλήθος έσπευσε να σωθεί στα λίγα πλοία, από τα οποία δεν είχαν αφαιρεθεί τα πηδάλια. Λίγοι τα κατέφεραν, καθώς ο στόλος του Χοσρέφ είχε περικυκλώσει το νησί. Μόνη εστία αντίστασης παρέμεινε το Παλαιόκαστρο, η οχυρή θέση που δεσπόζει της Χώρας. Οι υπερασπιστές του, ανάμεσά τους και πολλά γυναικόπαιδα, αμύνθηκαν σθεναρά εναντίον 6.000 Τούρκων που τους πολιορκούσαν. Όταν η αμυντική γραμμή τους έσπασε και το φρούριο πλημμύρισε από Τούρκους, ο Αντώνιος Βρατσάνος έβαλε φωτιά στην πυριταδοποθήκη για να μην πέσουν στα χέρια των εισβολέων. Η καταστροφή και η σφαγή που ακολούθησε υπήρξε τρομερή. Από τους 30.000 κατοίκους του νησιού, οι 18.000 θανατώθηκαν ή πωλήθηκαν ως σκλάβοι. Την εικόνα της καταστροφής δίνει με τον πιο παραστατικό τρόπο ο εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολωμός στο περίφημο επίγραμμά του: «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη περπατώντας η Δόξα μονάχη μελετά τα λαμπρά παλληκάρια και στην κόμη στεφάνι φορεί γινωμένο από λίγα χορτάρια πούχαν μείνει στην έρημη γη» Από τα περίπου 100 πλοία των Ψαριανών, μόνο 16 διασώθηκαν, καθώς και 7 πυρπολικά με τον Κανάρη. Όσοι από τους κατοίκους των Ψαρών γλίτωσαν από το γιαταγάνι των Οθωμανών εγκαταστάθηκαν στη Μονεμβασιά και μετά την απελευθέρωση στην Αρχαία Ερέτρια, που πήρε την ονομασία Νέα Ψαρά. Η Καταστροφή των Ψαρών υπήρξε δεινό πλήγμα για την Επανάσταση. Χάθηκε μία από τις σημαντικές βάσεις του ελληνικού ναυτικού, ενώ διέτρεξαν άμεσο κίνδυνο οι υπόλοιποι. Η άμεση κινητοποίηση και η αντίδραση των υπόλοιπων δυνάμεων της μαχόμενης Ελλάδας έσωσε την κατάσταση. Το ολοκαύτωμα των Ψαρών συγκλόνισε την επαναστατημένη Ελλάδα και ιδιαίτερα τα νησιά, που απειλούνταν πλέον άμεσα από τον οθωμανικό στόλο. Όμως, ο Χοσρέφ Πασάς, αντί να επιτεθεί στη Σάμο, όπως ήταν σχεδιασμένο, προτίμησε να επιστρέψει στη Λέσβο για να γιορτάσει το μπαϊράμι. Με πρωτοβουλία τότε του υδραίου Λάζαρου Κουντουριώτη συγκροτήθηκε στόλος υπό τους Σαχτούρη και Μιαούλη, προκειμένου να ανακαταλάβει το μαρτυρικό νησί και να εκδικηθεί τους Οθωμανούς για τη μεγάλη σφαγή. Οι ναυτικές μοίρες των δύο ναυάρχων συναντήθηκαν στο ακρωτήρι Λιμνιονάρι των Ψαρών τα ξημερώματα της 3ης Ιουλίου 1824. Σε σύσκεψη, που ακολούθησε, αποφασίσθηκε να πραγματοποιηθεί άμεση απόβαση στο νησί. Το ελληνικό αποβατικό σώμα αριθμούσε 1500 άνδρες, ενώ τα Ψαρά υπερασπίζονταν 600 Τουρκαλβανοί. Οι Έλληνες κατέβαλαν δια περιπάτου τους υπερασπιστές του νησιού, οι περισσότεροι από τους οποίους κατέφυγαν στα τουρκικά πλοία, που ναυλοχούσαν στο λιμάνι των Ψαρών. Γύρω στους 150 δεν μπόρεσαν να φθάσουν στα πλοία και ταμπουρώθηκαν στα σπίτια των Ψαρών, προσπαθώντας να αποκρούσουν τους επιτιθέμενους Έλληνες, που είχαν καταλάβει όλες τις οχυρωματικές θέσεις, μεταξύ αυτών και το Παλαιόκαστρο. Τα πληρώματα των 25 εχθρικών πλοίων, προσπάθησαν να αντιδράσουν, αλλά όταν πληροφορήθηκαν από τους πανικόβλητους τουρκαλβανούς, ότι οι έλληνες ήταν κύριοι σχεδόν όλου του νησιού, έλυσαν τους κάβους και προσπάθησαν να διαφύγουν στην Λέσβο. Ο Μιαούλης τους κατεδίωξε και στ’ ανοιχτά της Χίου συνήφθη ναυμαχία, που κράτησε σχεδόν 5 ώρες, με νικηφόρο αποτέλεσμα για τους έλληνες. Μόνο 5 από τα 20 τουρκικά σκάφη έφθασαν σώα στον προορισμό τους, ενώ σύμφωνα με τις αναφορές του Μιαούλη οι απώλειές τους ξεπέρασαν τους 1000 άνδρες. Οι έλληνες είχαν μόνο ένα νεκρό και έξι τραυματίες. Μετά τη νικηφόρα ναυμαχία, ο Μιαούλης και τα πλοία του επέστρεψαν στα Ψαρά. Αντί, όμως, οι ελληνικές δυνάμεις να φροντίσουν να διώξουν τους λίγους τουρκαλβανούς που παρέμειναν οχυρωμένοι στα σπίτια και να γίνουν κύριοι του νησιού, άρχισαν το πλιάτσικο. Ναύτες και πλοίαρχοι επιδόθηκαν σε αρπαγή κανονιών, τροφίμων και εμπορευμάτων, όσων είχαν απομείνει στο νησί, για να τα μεταφέρουν ο καθένας στα πλοία του. Τα περισσότερα κανόνια ήταν λάφυρα των Οθωμανών από την καταστροφή του ψαριανού στόλου, ενώ τα τρόφιμα και τα εμπορεύματα τα είχαν αρπάξει οι τουρκαλβανοί από τα σπίτια πλουσίων Ψαριανών, μετά το Ολοκαύτωμα. Η διαταγή του ναυάρχου Μιαούλη να θεωρηθούν τα κανόνια περιουσία του ελληνικού κράτους δεν εκτελέσθηκε ποτέ. Η διαμάχη για τη μοιρασιά της λείας παρέλυσε την πειθαρχία του στόλου. Με επιστολή του στους προκρίτους της Ύδρας, στις 6 Ιουλίου, ο Μιαούλης διεκτραγωδούσε την κατάσταση: «…Σας αφήνω να στοχασθήτε οποία ακαταστασία, ασυμφωνία και ιδιοτέλεια βασιλεύει εις τον στόλο μας και αν εις τοιαύτην κατάστασιν ευρισκομένου του στόλου εμπορούμεν να βάλωμεν βάσιν και να ελπίζομεν εις αυτόν…». Προφητική διαπίστωση, που θα επαληθευθεί μια μέρα αργότερα. Στις 7 Ιουλίου, η γολέτα του Τομπάζη, που έπλεε μεταξύ Χίου και Ψαρών, ειδοποίησε ότι μοίρα του οθωμανικού στόλου κατευθυνόταν προς τα Ψαρά. Ο Μιαούλης διέταξε τον στόλο να τεθεί σε πολεμική ετοιμότητα. Από τα 51 ελληνικά πλοία μόνο τα 14 πειθάρχησαν. Ο τουρκικός στόλος κατόρθωσε να επιβιβάσει ενισχύσεις στο νησί, που ενώθηκαν με τους ολίγους πολιορκούμενους τουρκαλβανούς. Στις 10 Ιουλίου 1824 ο Μιαούλης βλέποντας την κακή κατάσταση του στόλου έλυσε την πολιορκία και εγκατέλειψε την περιοχή με τα πλοία του. Κατέφυγε στο Σούνιο, όπου περίμενε διαταγές από την Ύδρα, ενώ τα υπόλοιπα ελληνικά πλοία κατευθύνθηκαν προς το Κάβο-Ντόρο. Έτσι, η εκστρατεία του ελληνικού στόλου για την ανακατάληψη των Ψαρών δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα, εκτός από την καταστροφή της τουρκικής ναυτικής μοίρας. Το νησί θα παραμείνει υπό οθωμανική κυριαρχία ως το 1912, οπότε θα ενσωματωθεί στον εθνικό κορμό κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Τμήμα ιστορίας defencenet.gr σε συνεργασία με το περιοδικό ΠΟΛΕΜΟΣ & ΙΣΤΟΡΙΑ

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ Μ. ΑΝΑΤΟΛΗ.Λευκωσία – Τελ Αβίβ ψάχνουν στα βαθιά

 

Μια λιτή επιστημονική ανακοίνωση του Κέντρου Γεωλογικών Μελετών των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS) αλλάζει ριζικά το ενεργειακό τοπίο στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, με πρώτους κερδισμένους την Κύπρο και το Ισραήλ.

Σύμφωνα με την αμερικανική μελέτη, στον βυθό της λεκάνης της Λεβαντίνης (που περιβάλλεται από την Κύπρο, το Ισραήλ, τη Γάζα, τον Λίβανο και τη Συρία) βρίσκονται τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, που εκτιμώνται σε τουλάχιστον 1,7 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και 122 τρισ. κυβικά πόδια αερίου.

Η πετρελαιοπιθανή περιοχή εκτείνεται μέχρι το Δέλτα του Νείλου (Αίγυπτος) και τις ακτές στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Σχετική ανακοίνωση για ανακάλυψη (και όχι εκτίμηση) μεγάλων κοιτασμάτων έκανε και το Ισραήλ, ενώ ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, Βλαδιμίρ Πούτιν, δήλωσε πριν από λίγες ημέρες στους δημοσιογράφους, από τουρκικό έδαφος, ότι Ρωσία και Τουρκία εξετάζουν να μην προεκταθεί ο υπό κατασκευή αγωγός Μπλου Στριμ μέχρι το Ισραήλ και να σταματήσει στο τουρκικό λιμάνι Τσεϊχάν, όχι γιατί αυτό αποτελεί αντίποινο για την ισραηλινή επίθεση στον «στόλο της ελευθερίας» και τον θάνατο εννέα τούρκων επιβατών, αλλά γιατί το Ισραήλ δεν θα έχει ανάγκη να εισάγει ενέργεια. Απεναντίας, τόνισε ο Πούτιν, θα είναι αύταρκες και θα κάνει και μεγάλες εξαγωγές. Ρωσία και Τουρκία εξετάζουν επίσης την κατασκευή αγωγού πετρελαίου που θα καταλήγει στο Τσεϊχάν της Τουρκίας, μετά την άρνηση της Βουλγαρίας να κατασκευαστεί ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης.

Ηδη, αμερικανικές, ισραηλινές, νορβηγικές και άλλες εταιρείες έχουν πάρει άδειες έρευνας της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ και τρεις εταιρείες έχουν ανακοινώσει την εύρεση κοιτασμάτων αερίου. Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φαίνεται πως είναι στα σύνορα που συναντώνται οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) των δύο χωρών. Ομως ακόμη δεν έχουν οριοθετηθεί οι ΑΟΖ στην περιοχή και γι’ αυτόν τον λόγο έχουν αρχίσει πυρετώδεις διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών.

Για το ίδιο θέμα συναντήθηκαν ήδη δυο φορές μέσα σε δυο μήνες οι πρόεδροι της Αιγύπτου και της Ελλάδας. Μέχρι στιγμής, τόσο η Αγκυρα όσο και το Τελ Αβίβ δεν ήθελαν να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση ΑΟΖ και τώρα η μόνη χώρα της περιοχής που φαίνεται αρνητική στη διευθέτηση είναι η Τουρκία. Οι ΑΟΖ οριοθετούνται με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, που δεν έχει υπογράψει ακόμη η Τουρκία.

Ερωτηματικό είναι και τι θα γίνει με την ΑΟΖ της Γάζας, ποιος θα έχει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και πώς αυτό θα επηρεάσει τις ενδοπαλαιστινιακές ισορροπίες. Και είναι μάλλον εύλογο να σκέφτεται κανείς πως η ανακάλυψη του ενεργειακού Ελντοράντο μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ μπορεί να επηρέασε την απόφαση της κυπριακής κυβέρνησης να μην επιτρέψει τον κατάπλου ή και τον απόπλου από λιμάνι της του «στόλου της ελευθερίας», καθώς οι ακτιβιστές προσπαθούσαν να σπάσουν τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας, ενάντια στη θέληση του Ισραήλ.

Και είναι επίσης ειρωνεία ότι η ισραηλινή εταιρεία Isramco αρχίζει δοκιμαστικές γεωτρήσεις σε απόσταση 80 μιλίων από την ακτή (εκεί όπου ανεκόπη βίαια ο πλους των ακτιβιστών), στο ύψος του Ασντοτ, στο λιμάνι όπου οδηγήθηκαν τελικά σιδηροδέσμιοι.

Ν.Ζ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2010/06/blog-post_4127.html

Τούρκοι, Οθωμανοί και Εβραίοι

Του Μάριου Ευρυβιάδη*
Το 1826 ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β’ κατέσφαξε δημοσίως τους γενίτσαρους, ένα γεγονός γνωστό στην οθωμανική ιστορία ως Βακα-i-Χαϊριζέ (αίσιο τέλος). Το έτος και το γεγονός, σηματοδότησε τις κατοπινές προσπάθειες των Οθωμανών για «μεταρρυθμίσεις» (Τανζιμάτ) ώστε να ελεγχθεί η φθίνουσα πορεία της Αυτοκρατορίας.
Το ίδιο έτος ο Μαχμούτ Β’ κρέμασε τους τρεις πιο σημαντικούς και πιο πλούσιους Εβραίους της Πόλης και δέσμευσε τις περιουσίες τους. Ο ένας εκ των τριών ήταν και προστάτης της μεγάλης εβραϊκής κοινότητας της οθωμανικής Βαγδάτης. Μόλις οι Μουσουλμάνοι της Βαγδάτης πληροφορήθηκαν ότι ο προστάτης των Εβραίων στην Υψηλή Πύλη απαγχονίστηκε, ξεχύθηκαν κατά των Εβραίων της Βαγδάτης σε ένα όργιο αίματος, βιασμών και εξανδραποδισμού.

Οι απαγχονισμοί του 1826 και το πογκρόμ της Βαγδάτης σημάδεψαν τόσο πολύ τους Εβραίους, ώστε από τότε μέχρι τις αρχές του 1950 κάθε Σάββατο στις συναγωγές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας καθιέρωσαν συγκεκριμένη προσευχή, που μνημόνευε τους τρεις και τα θύματα του πογκρόμ.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 το κράτος του Ισραήλ έδωσε εντολή στους Εβραίους της Πόλης να τερματίσουν το μνημόσυνο και τη συγκεκριμένη προσευχή. Την ίδια περίοδο το κράτος του Ισραήλ απαγόρευσε την κυκλοφορία στο Ισραήλ μιας παγκόσμιας λογοτεχνικής επιτυχίας. Τη νουβέλα «Τhe FortyDays ofΜusa Dagh» (Οι Σαράντα Μέρες του Όρους του Μωυσή). Η νουβέλα καταγράφει τις 40 μέρες πολιορκίας και αντίστασης, μέχρι την τελική σφαγή, ενός αρμενικού χωριού στη Μικρά Ασία, στο Όρος του Μωυσή. Η νουβέλα είχε τρομακτική απήχηση στο νεόδμητο κράτος του Ισραήλ.

Καλώς ορίσατε στις σχέσεις Τουρκο-Οθωμανών και Εβραίων. Είναι και αυτές σχέσεις υποτέλειας και ραγιαδισμού σχεδόν αντίστοιχες με τις δικές μας (Στην εβραϊκή και αραβική η έννοια του ραγιαδισμού αποδίδεται με το αραβικό dhimma. Οι ραγιάδες είναι dhimmies και ο ραγιαδισμός dhimmitude).

Μετά το 1948-49, όταν δημιουργήθηκε το εβραϊκό κράτος, οικοδομήθηκε η σύγχρονη έκφανση του ραγιαδισμού μεταξύ Άγκυρας και Ιερουσαλήμ. Αυτή πήρε τη μορφή μιας υπέρ των Τούρκων λεόντειας συμμαχίας. Πέραν των στρατιωτικών και άλλων διαστάσεών της, η συμμαχία αυτή επέβαλε στους Ισραηλινούς την πολιτική στήριξη των Τούρκων, σε διεθνή πολιτικά και οικονομικά φόρα, καθώς επίσης και την καλλιέργεια της εικόνας της Τουρκίας στη Δύση ως κράτος «μοντέλο» και ως κράτος «ανεκτικό και φιλειρηνικό». Την εικόνα δηλαδή που κυριαρχεί στη Δύση και τον κόσμο από το 1950 μέχρι σήμερα.
Για να ακριβολογήσω, το Ισραήλ συνέβαλε σημαντικά στη δημιουργία της εικόνας της Τουρκίας στο πλαίσιο της συμμαχίας της με την Άγκυρα. Ωστόσο τον καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε η Ουάσινγκτον σε άμεση συνεργασία και συνέργια με Ιερουσαλήμ και Άγκυρα (χωρίς να λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή, δηλ. οι Εγγλέζοι).

Στη λεόντειο αυτή σχέση, τη ραγιαδίστικη δηλαδή, το Ισραήλ έπρεπε να μη φαίνεται ούτε να ακούγεται. Έπρεπε να εξυπηρετεί και να γνωρίζει πάντοτε τη θέση του. Μάλιστα, τόσο Εβραίοι όσο και Τούρκοι έχουν περιγράψει τη σχέση αυτή ως σχέση της «ανεπίσημης ερωμένης». Ήταν μια σχέση κάθετη ακριβώς όπως οι Τούρκοι αντιλαμβάνονται τόσο τις διεθνείς τους σχέσεις όσο και αυτές εντός της κοινωνίας τους που είναι ιεραρχικά δομημένες.

Ποια τα οφέλη του Ισραήλ; Μας τα θύμισε πρόσφατα δημόσια ο διευθυντής της Μοσάντ 1998-2002, Εφρέμ Χαλεβί: Υπάρχει, υπογράμμισε, «μια βαθιά κατανόηση» στο Ισραήλ για τη θέση της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή. Υπάρχει, λέει ο Χαλεβί, «επίγνωση της ιστορίας», «κοινά συμφέροντα» και «χρόνια ειλικρινούς και βαθιάς συνεργασίας» ανάμεσα σε Ισραήλ και Τουρκία που αξίζουν και πρέπει να «προστατευθούν». Και εξέφρασε την πεποίθηση ότι με χρόνο και σκληρή διπλωματία, οι δύο χώρες θα τα ξαναβρούν.

Δεν είναι μόνο ο Χαλεβί που τα λέει αυτά. Αν μελετήσει κανείς επισταμένα το δημόσιο διάλογο και τα δημοσιεύματα γύρω από την πρόσφατη κρίση στο Ισραήλ, θα διαπιστώσει ότι ο «σκληρός πυρήνας» του ισραηλινού κράτους δεν ξεπερνά τις «κόκκινες γραμμές» της βαθιάς σχέσης υποτέλειας μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας και Τουρκο-Οθωμανών και Εβραίων. Η επίσημη δημόσια κριτική που ασκείται κατά της Τουρκίας αφορά σε ζητήματα τακτικής και όχι στρατηγικής.

Κάθε κρίση προσφέρει και ευκαιρίες, λέει το γνωστό γνωμικό. Θα μπορούσε μία ευρηματική στρατηγική από Αθήνα και Λευκωσία να αποκομίσει σημαντικά οφέλη από την παρούσα κρίση και κατάσταση στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής.

Κάτι τέτοιο ωστόσο προϋποθέτει αυτογνωσία, γνώση και επίγνωση. Κυρίως προϋποθέτει την αποβολή της δικής μας ραγιαδίστικης συμπεριφοράς. Είναι ψηλά δηλαδή ο πήχης για να ξεπεραστεί. Ο νεο-ραγιαδισμός έχει εγκατασταθεί για καλά στα μυαλά των ταγών μας. Και η χαμέρπειά τους έχει γίνει φύση. Οι Ισραηλινοί τουλάχιστον κρατάνε κάποιες αποστάσεις από τους Τούρκους ενώ διατηρούν, στο τέλος της ημέρας, έναν αξιόπιστο αποτρεπτικό λόγο. Αντίθετα, οι δικοί μας ταγοί και μαζί τους οι πρόθυμοι και προοδευτικοί διανοούμενοι και οι λογής-λογής διεθνιστές σε Ελλάδα και Κύπρο αδημονούν για τον εναγκαλισμό των Τούρκων, αποζητούν την τουρκική ειρήνη και μαζί της και ένα αίσιο τέλος θα μπορούσε να υποθέσει κανείς. Για ν’ αγιάσουν προφανώς.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
http://infognomonpolitics.blogspot.com/2010/06/blog-post_4770.html

Ο φασισμός των αγορών

Ας κάνουμε μια μικρή ανακεφαλαίωση, μπας και καταλάβουμε τι μας γίνεται. Το 2007 ξέσπασε στις ΗΠΑ η χρηματοπιστωτική κρίση, με επίκεντρο την αγορά στεγαστικών δανείων. Από τότε, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έδωσαν ένα σκασμό λεφτά (πάνω από 12 τρισ. δολάρια) των φορολογουμένων για να σώσουν τις τράπεζες. Οι πολιτικές ηγεσίες, ακολουθώντας τα κελεύσματα αυτών που προκάλεσαν την πρώτη κρίση, δημιούργησαν μια δεύτερη, πολύ σοβαρότερη. Την κρίση του δημόσιου χρέους, που απειλεί με χρεοκοπία πρώτα απ’ όλα τους αδύναμους κρίκους της αδύναμης Ευρωζώνης. Τώρα, επιχειρούν να λύσουν αυτή τη δεύτερη κρίση δίνοντας κι άλλα λεφτά των φορολογουμένων στους ίδιους που δημιούργησαν και την πρώτη και τη δεύτερη: στις τράπεζες. Οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν δρομολογήσει πολυετή προγράμματα εξουθενωτικής δημοσιονομικής λιτότητας. Οι περικοπές κρατικών δαπανών που έχουν ανακοινωθεί στις βασικές χώρες της νομισματικής ένωσης υπερβαίνουν τα 200 δισ. ευρώ. Δίπλα σ’ αυτό υπάρχει και το «ταμείο» των 750 δισ. του μηχανισμού στήριξης για χώρες που τυχόν θα βρεθούν στο χείλος της χρεοκοπίας. Πού θα καταλήξει αυτό το 1 τρισ. ευρώ, στον βαθμό που χρησιμοποιηθεί; Στο μεγαλύτερο μέρος του θα καταλήξει στις τράπεζες (κυρίως ευρωπαϊκές) που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους κρατικά ομόλογα. Είναι μια σπάνια περίπτωση ανταμοιβής του συλληφθέντος ληστή με τα κλοπιμαία που βρέθηκαν στα χέρια του και κάτι παραπάνω…

ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΥΜΕ σε ό,τι συντελείται στην Ευρώπη, το επόμενο ερώτημα είναι πώς ακριβώς υποτίθεται ότι λύνεται η κρίση του χρέους. Η επιλογή, με χώρα μοντέλο την Ελλάδα, είναι σαφής: με την κατεδάφιση όλου του μεταπολεμικού «κοινωνικού συμβολαίου» το οποίο στηριζόταν στην ελάχιστη προστασία της εργασίας, στην εγγύηση ενός ελάχιστου εισοδήματος, στη χρηματοδότηση μιας στοιχειώδους πρόνοιας και ασφάλισης και στη φιλοσοφία διαπραγμάτευσης των κοινωνικών εταίρων, που ορίζεται ως προϋπόθεση της «κοινωνικής ειρήνης». Δεν χρειάζεται να είναι κανείς αμετανόητος οπαδός της πάλης των τάξεων για να αντιληφθεί ότι συντελείται μια αλλαγή ιστορικών διαστάσεων. Συμβολικά μπορούμε μόνο να αναφέρουμε ότι το καθεστώς απολύσεων και αποζημιώσεων το οποίο σήμερα ξηλώνει με διαδικασίες οριακής νομιμότητας ο κ. Λοβέρδος έχει ηλικία 60 χρόνων, στη διάρκεια των οποίων, με πολύ κόπο και πολλές στρεβλώσεις, εδραίωσε αυτό το στοιχειώδες πλαίσιο προστασίας που δεν εμπόδισε καθόλου τη διεύρυνση της απασχόλησης από τις λίγες εκατοντάδες χιλιάδες της μετεμφυλιακής περιόδου, στα 6,5 εκατομμύρια μισθωτών που σήμερα κρεμιούνται σαν κρέας στο τσιγκέλι.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ και ποιοι οι υποβολείς του μεγάλου ξηλώματος στην Ελλάδα και σε όλη την Ε.Ε.; Εκ πρώτης όψεως, είναι οι πολιτικοί ηγέτες που φαίνεται να «προηγούνται» στην προώθηση της συνταγής η οποία βασίζεται στη μείωση της τιμής της εργασίας. Όμως, ευτυχώς, ήμασταν όλοι παρόντες στον κανιβαλισμό που διαδραματίστηκε το τελευταίο οκτάμηνο, με βασικό (αλλά όχι μόνο) έδεσμα την Ελλάδα και το χρέος της. Και είδαμε με τα μάτια μας ότι οι πραγματικοί εισηγητές του μείγματος πολιτικής στο οποίο κατέληξε η ευρωκρατία ήταν οι υποκριτικά καταγγελλόμενοι κερδοσκόποι και οι αγορές, στις οποίες πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν οι τράπεζες, εντός ή εκτός Ε.Ε. Η κρίση των spreads, ο πόλεμος των υποβαθμίσεων από τους «επάρατους» οίκους αξιολόγησης, η οριστική «εξορία» των ελληνικών ομολόγων στη χωματερή του παγκόσμιου χρέους από Moody’s και Fitch, τα στοιχήματα υπέρ της χρεοκοπίας της Ελλάδας και άλλων χωρών του ασθενούς Νότου, οι «επενδύσεις» των hedge funds στην κατολίσθηση του ευρώ, πέρα από τους καθαρά κερδοσκοπικούς στόχους, ήσαν εργαλεία πολιτικού εκβιασμού των λύσεων που ευνοούν οι αγορές του χρήματος. Όλα αυτά που σήμερα ανακοινώνονται ως «συμφωνίες» κυβέρνησης και επιτηρητών στην Ελλάδα ή ως έκτακτα μέτρα και «μεταρρυθμίσεις» στις άλλες χώρες της Ε.Ε. τα διαβάζαμε πολλούς μήνες πριν ως συστάσεις των αγορών ή ως ερμηνείες των ανοδικών ή καθοδικών αντιδράσεών τους. Άλλωστε, η πεμπτουσία αυτών των συστάσεων ήταν εγγυηθεί αυτές τις αλλαγές στην Ε.Ε. ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της διεθνούς τοκογλυφίας, το ΔΝΤ. Όπερ και εγένετο.

ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΚΡΙΒΕΙΣ, δεν χρειάστηκε και ιδιαίτερη προσπάθεια. Μπορεί να πει κανείς ότι η κερδοσκοπία χρησιμοποιήθηκε περισσότερο ως εφέ στη σκηνοθεσία της καταστροφής, παρά ως μηχανισμός πειθαναγκασμού των κυβερνήσεων. Σοσιαλδημοκράτες, χριστιανοδημοκράτες, κεντρώοι, κόμματα με φρέσκια και ισχυρή λαϊκή εντολή σε όλη την Ε.Ε. πέταξαν με εξαιρετική ευκολία στα σκουπίδια τις προεκλογικές δεσμεύσεις τους για να θέσουν σ’ εφαρμογή το «πρόγραμμα των αγορών». Ρισκάρουν συνταγματικές ακροβασίες, κινούνται στα όρια της δημοκρατικής νομιμότητας ή και εντελώς εκτός αυτής, διακινδυνεύουν με ταξική αυταπάρνηση ακόμη και την κατάρρευση των κομμάτων τους ή ολόκληρου του συστήματος εξουσίας, προκειμένου να είναι συνεπείς στα κελεύσματα των αγορών, που ζητούν αίμα, αίμα κι άλλο αίμα. Τόσο, ώστε η προθυμία τους να κάνει πολλούς ν’ αναρωτιούνται αν είναι κάτι παραπάνω από υποτελείς των αρπακτικών του χρήματος. Αρκετοί δεν έχουν αμφιβολίες περί αυτού. Όσο για τους ευρωκράτες, αυτό το ιδιαίτερο στρώμα από σπεσιαλίστες του μονεταρισμού, φονταμενταλιστές της αγοράς που δεν έχουν το παραμικρό δημοκρατικό έρεισμα, τη στοιχειώδη εξουσία εκπροσώπησης, αυτοί αποτελούν το πιο απτό δείγμα άλωσης της πολιτικής από την αγορά και μετατροπής 500 εκατομμυρίων ανθρώπων στις κοινωνίες της Ε.Ε. σε αναλώσιμα της μηχανής του κέρδους. Καταρρίπτεται έτσι και ο θεμελιώδης αστικός μύθος που θέλει την αγορά να τρέφεται αποκλειστικά από το οξυγόνο της δημοκρατίας.

Ο Κ. ΜΠΑΡΟΖΟ, για παράδειγμα, αυτό το υβρίδιο πολιτικού του κεφαλαίου, την περασμένη Παρασκευή, σε συνάντησή του με την Συνομοσπονδία των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, διατύπωσε ως εξής τον εκβιασμό προς τις κοινωνίες: «Η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και άλλες χώρες μπορεί να εξαφανιστούν ως δημοκρατίες αν δεν εφαρμόσουν τα πακέτα λιτότητας». Ήταν απλώς μια ακραία ανησυχία ή μια κυνική προειδοποίηση για την καταστολή της όποιας αντίστασης; Προσωπικώς, δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι πρόκειται για το δεύτερο, ότι είναι απλώς η ωμή έκφραση του φασισμού των αγορών, του οποίου η Κομισιόν και άλλα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. φέρονται ως πολιτικοί διαμεσολαβητές. Η μόνη ανακρίβεια στη διατύπωση του δεξιού -πρώην μαοϊκού- προέδρου της Κομισιόν είναι ότι η εξαφάνιση των δημοκρατιών δεν είναι ένα ενδεχόμενο, αλλά μια διαδικασία που συντελείται. Το ΔΝΤ, στην τελευταία του έκθεση για τις οικονομίες της Ε.Ε., το λέει ανοιχτά: «Το ιδεώδες για την οικονομική διακυβέρνηση είναι να επιτευχθεί η μετατόπιση των αποφάσεων προς το κέντρο», δηλαδή όσο πιο μακριά από την επιρροή των εκλογικών σωμάτων και των κοινωνιών. Η πολιτική ελίτ, που για χρόνια βαυκαλίζεται με γκρίνιες περί δημοκρατικού ελλείμματος, που έκλεισε σχεδόν δεκαετία διαπραγμάτευσης για την ευρωπαϊκή συνθήκη ώστε να παρακάμψει τα δημοκρατικά «όχι» των δημοψηφισμάτων, μέσα ελάχιστες εβδομάδες έχει επιτύχει μια θεσμική εκτροπή όχι μόνο από την ουσία, αλλά ακόμη και από τον τύπο της δημοκρατίας, υποβαθμίζοντας τα εθνικά Κοινοβούλια στη θέση μιας υποτελούς γραφειοκρατίας που απλώς πρέπει να επικυρώνει αποφάσεις και αποκλείοντας από κάθε δημοκρατική δοκιμασία αυτό που αποκαλείται οικονομική διακυβέρνηση.

ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ; Αν πιστέψει κανείς τις διακηρυττόμενες προθέσεις της ευρωπαϊκής ελίτ, η πρόοδος περνά μέσα από την οπισθοδρόμηση. Παρ’ ότι θα έπρεπε να έχουν όλοι παραιτηθεί για την παταγώδη αποτυχία της «στρατηγικής της Λισσαβώνας», που θα καθιστούσε φέτος, το 2010, την Ε.Ε. πιο ανταγωνιστική οικονομία του κόσμου (!), καλούν τις κοινωνίες να θυσιάσουν κεκτημένα ενός αιώνα για να υπάρξει «βιώσιμη ανάπτυξη» και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Φθηνές και πολλές. Όπως στην Κίνα, αυτό το παγκόσμιο μοντέλο ανταγωνιστικότητας. Αυτό υποδεικνύουν ως αξιοζήλευτο υπόδειγμα ο φασισμός των αγορών και ο ολοκληρωτισμός των ευρωκρατών. Γιατί να μη μιμηθούν και το πολιτικό της μοντέλο, μια απροκάλυπτη δικτατορία, βασισμένη στον φόβο, την πλύση εγκεφάλου και τα τεθωρακισμένα;
Η λεπτομέρεια που ξεχνούν ή κάνουν ότι αγνοούν είναι ότι ακόμη και αυτός ο κοιμώμενος γίγας, η κινεζική εργατική τάξη των εκατοντάδων εκατομμυρίων ξυπνά, διεκδικεί, θέλει μερίδιο στον πλούτο με τον οποίο πλημμυρίζει τις αγορές του κόσμου. Αλίμονό τους αν η κινεζική αφύπνιση εκτροχιαστεί και συγχρονιστεί με την ευρωπαϊκή δυσφορία. «Μεγάλη αναταραχή, ωραία κατάσταση», που θα ’λεγε και ο Μεγάλος Τιμονιέρης.

Posted by ΚΙΜΠΙ – http://kibi-blog.blogspot.com/

ΔΥΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝ ΟΨΕΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ

Βόρειοι κατά Νοτίων

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

«Στις αρχές Ιανουαρίου, η ελληνική κυβέρνηση συγκαλεί κατεπειγόντως σύσκεψη κορυφαίων οικονομικών ειδικών. Μεταξύ αυτών, ένας αξιωματούχος του ΔΝΤ εξηγεί ξερά στον Πρωθυπουργό ότι πρέπει να διαλύσει το κράτος πρόνοιας. ‘Ενας άλλος σύμβουλος, που ανήκει στον ΟΟΣΑ, πετάει, με έναν τόνο ιλαρότητας: “μια απόφαση που προκαλεί φρίκη σε όλους, περιλαμβανομένων των οπαδών σας, δεν μπορεί παρά να είναι καλή”»

Την περιγραφή της σύσκεψης χρωστάμε σε έναν πολύ γνωστό οικονομολόγο, φίλο του κ. Παπανδρέου, τον Γκαλμπρέιθ, καθηγητή πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, γιο ενός από τα μεγαλύτερα ονόματα των οικονομικών του 20ού αιώνα.

Χάος στην Ευρώπη

Μερικές μέρες πριν από μία από τις κρισιμότερες συνόδους της ΕΕ, αρκεί μια επιπόλαιη ματιά στον ευρωπαϊκό τύπο για να διαπιστώσει κανείς εύκολα το χάος μεταξύ των Ευρωπαίων ιθυνόντων ως προς τις κεντρικές στρατηγικές επιδιώξεις τους. «Να σώσουμε το Ευρώ» παραμένει βέβαια ο κεντρικός άξονας του mainstream προβληματισμού (αν και εκεί ακόμα σημειώνονται διαφοροποιήσεις). Αλλά στο πως θα το σώσουμε διατυπώνονται κάθε είδους αλληλοαποκλειόμενες και σε κάθε περίπτωση όχι πολύ επεξεργασμένες γνώμες.

Στο περιβάλλον αυτό διατυπώνονται και αρκετές γνώμες για αλλαγή της σύνθεσης της ευρωζώνης. «Μια πολύ διαδεδομένη θέση είναι η ανάδυση δύο νομισματικών ζωνών στην Ευρώπη», υπογραμμίζει ο Klaus Abberger του IFO στη Monde, αποφεύγοντας να προσδιορίσει σε ποια ζώνη θα τοποθετούσε τη Γαλλία. Ο Γάλλος συνάδελφός του Jean-Pierre Vesperini, προτείνει την έξοδο της Γερμανίας από μια ευρωζώνη, που «δεν είναι βιώσιμη στη σημερινή μορφή της», ως «λιγότερο κακή λύση». Για τον Michel Aglietta, μεγάλο όνομα διεθνώς, «η επιβολή μιας συντριπτικής λιτότητας στην Ελλάδα…ισοδυναμεί με… ωρολογιακή βόμβα που μπορεί να στοιχίσει πολύ ακριβά στην Ευρώπη». Θα ήταν, λέει, πιο φρόνιμο να αναγνωρισθεί η ανάγκη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.

Στην κακοφωνία πρέπει να προστεθεί η όλο και μεγαλύτερη δυσκολία συνεννόησης μεταξύ της πολιτικής «καρδιάς» της ‘Ενωσης, του Παρισιού, και ενός Βερολίνου που μοιάζει να συγκινείται μόνο από ισολογισμούς τραπεζών και εμπορικά πλεονάσματα. Η Ευρώπη δύσκολα όμως θα επιβιώσει «συμπτυσσόμενη» στο εμπορικό κέντρο της Sony, που έχτισαν οι Γερμανοί στη θέση του Τείχους. Μια Ευρώπη, ένα κόσμος που στηρίζεται στο «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», στην απαγόρευση της αλληλεγγύης, μοιάζει καταδικασμένος. Μόλις την περασμένη βδομάδα, οι γερμανικές τράπεζες κατηγόρησαν δια του Σπήγκελ τις γαλλικές ότι «ξεφορτώνονται» στην ΕΚΤ ελληνικό χρέος, ενώ οι ίδιες υποσχέθηκαν στον Σόιμπλε να μην πουλάνε ελληνικά ομόλογα.

Πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμπέραναν ήδη από την εμπειρία των τελευταίων μηνών ότι υπάρχουν κρίσιμα προβλήματα στη λειτουργία της ευρωζώνης που μπορεί να την οδηγήσουν σε διάλυση. Τα εργαλεία, οι λειτουργίες που αφαιρέθηκαν από τα κράτη-μέλη δεν επανεμφανίσθηκαν σε υπερεθνικό επίπεδο, αλλά μεταφέρθηκαν στις «αγορές», πάσης φύσεως χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και κατόχους χρηματιστικού κεφαλαίου. Η κρίση χρέους μετατρέπεται σε κρίση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Το λένε ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι στο άρθρο της γαλλικής Monde Diplomatique με τον προκλητικά ενδεικτικό (και αδιανόητο προ τριμήνου) τίτλο: «Πρέπει πραγματικά να σώσουμε το ενιαίο νόμισμα;». Αλλά το λένε ανωνύμως, καταδεικνύοντας πόσο δύσκολη είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων, αφού ούτε καλά καλά ανοιχτή συζήτηση δεν μπορεί να γίνει.

Η λύση του ΔΝΤ και η λύση του «μεγαλο-κράτους»

Απέναντι στην κρίση προτείνονται ουσιαστικά δύο λύσεις, αμφότερες πολύ ριζοσπαστικές, αμφότερες με βαθιές, ιστορικές επιπτώσεις στο μέλλον της Ευρώπης. Από τη μια, ο ριζοσπαστισμός των αγορών, η απόλυτη, αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, που υποστηρίζουν Μέρκελ, ΔΝΤ και, λιγότερο, Τρισέ με την ΕΚΤ. Από την άλλη, η πρόταση δημιουργίας ενός «μεγάλο-κράτους» που να μπορεί να αντισταθεί στους οίκους αξιολόγησης και τις αγορές των CDS και να οργανώσει την ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ των δύο προτάσεων, υπάρχουν όσοι επιδιώκουν μεταβολή στη σύνθεση της ευρωζώνης, ενδεχόμενη δημιουργία βόρειας και νότιας ευρωζώνης, ή σκέπτονται ακόμα και τη διάλυσή της. Μια διάλυση όμως που θα αφαιρέσει ζήτηση, θα ξαναδημιουργήσει τα προβλήματα σε άλλο επίπεδο και θα οδηγήσει σε άγριους ενδοευρωπαϊκούς ανταγωνισμούς.

Οι συγκρούσεις στο εσωτερικό της ευρωζώνης αντανακλούν τις συγκρούσεις στους G-20. Οι πλεονασματικές Γερμανία και Κίνα, όπως και οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες, οι «πρίγκηπες» της Wall Street και του City, αντιδρούν αποφασιστικά σε κάθε πρόταση που συνεπάγεται να ρίξουν τα πλεονάσματά τους στην αγορά για να τονώσουν τη ζήτηση ή να θέσουν σε κίνδυνο την αξία των χρημάτων τους με πληθωριστικές, αντικυκλικές πολιτικές. Οι τράπεζες δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για έστω περιορισμένη επιστροφή των κολοσσιαίων κεφαλαίων που κινητοποιήθηκαν για τη διάσωσή τους μετά το 2007, αναγκάζοντας τον Ομπάμα να καυτηριάσει πρόσφατα τις «ορδές από λομπίστες». Επιπλέον, ανησυχούν για την κρίση χρέους γιατί αντιλαμβάνονται ότι πλησιάζει σε σημείο που κινδυνεύει να διαγραφεί τουλάχιστο μέρος του. Πιέζουν αφόρητα για αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, συντριπτική συμπίεση κόστους εργασίας, κατάργηση του θεσμού συντάξεων και του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Το ΔΝΤ, ενεργώντας ως συλλογικός εκφραστής τους, προέβη προ ημερών στην πρωτοφανή ενέργεια να στείλει επιστολή ζητώντας τη θεσμοποίηση και αυστηροποίηση των μηχανισμών δημοσιονομικής πειθαρχίας στους Υπουργούς της ΕΕ!

Ο τραπεζικός και γερμανικός «μονεταριστικός φονταμενταλισμός» έχει ενοχλήσει τους Γάλλους και όσους εμφορούνται ακόμα από ευρωπαϊκή πολιτική φιλοσοφία. Είναι ενδιαφέρον ότι ο ίδιος ο πρόεδρος του Eurogroup Γιουνκέρ (που είχε προ καιρού καλέσει τη Μέρκελ να μην ανοίγει το στόμα της!), δια δηλώσεων ανωνύμων προσκείμενων κύκλων του στη Monde Diplomatique, υπογράμμισε ότι ο κ. Τρισέ υπέκυψε στις τραπεζικές πιέσεις για το «σχέδιο σωτηρίας», αλλά δεν είχε υποκύψει ποτέ μέχρι τότε στους πολιτικούς που τούλεγαν να είναι πιο ελαστικός με τα επιτόκια και να θέτει σε προτεραιότητα την ανάπτυξη.

Το υπονοούμενο του κ. Γιουνκέρ είναι σαφές: το πρόγραμμα σωτηρίας είναι περισσότερο σωτηρίας των τραπεζών παρά των χωρών. ‘Εγινε δυνατό, αφήνει να εννοηθεί η Monde Diplomatique χάρη στη γνωστή πλέον κερδοσκοπική «επίθεση της Παρασκευής» (8.5). Να υπενθυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι οι Financial Times έγραψαν επίσης την Παρασκευή 8.5, παραμονή της συνεδρίασης των Ευρωπαίων, για επιστολή 47 τραπεζών προς τον κ. Τρισέ, με την οποία ζητούσαν από την ΕΚΤ να υποκαταστήσει τη διατραπεζική αγορά και να αγοράσει κρατικά χρεώγραφα.

Η Μέρκελ προτείνει ουσιαστικά στους Ευρωπαίους να επιβάλουν εκείνοι στον εαυτό τους αυτό που θα τους κάνουν οι αγορές αν συνεχίσουν με τα ελλείμματα. Η δραστική όμως συμπίεση αμοιβών της εργασίας και κοινωνικού κράτους κινδυνεύει να οδηγήσει σε κοινωνικές εκρήξεις, να ρίξει την Ευρώπη σε περαιτέρω ύφεση και απόκλιση νοτίων και βορείων οικονομιών. Σπουδαίοι κοινωνικοί επιστήμονες και οικονομολόγοι, όπως ο Τοντ ή ο Αμίν στη Γαλλία, προειδοποιούν επίσης για τον κίνδυνο δικτατοριών, ολοκληρωτισμών ή ακροδεξιών λύσεων, που θα κληθούν να διαχειρισθούν ένα τέτοιο οικονομικό πρόγραμμα.

Στην άλλη άκρη του πολιτικού φάσματος, Ευρωπαίοι σοσιαλιστές, συνδικάτα, ριζοσπαστική αριστερά αναπτύσσουν ένα διεκδικητικό λόγο, που, όμως, αφενός δεν είναι συντονισμένος σε ευρωπαϊκή κλίμακα, αφετέρου δεν προβάλλει ένα συνεκτικό όραμα μιας διαφορετικής Ευρώπης, που να μπορεί να στηρίξει τις διεκδικήσεις τους.

Είναι χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής αμηχανίας, αλλά και του συντηρητισμού που διακρίνει την εποχή, ότι δεν είναι τόσο Ευρωπαίοι, όσο Αμερικανοί πολιτικοί και διανοητές που εκφράζουν με τη μεγαλύτερη σαφήνεια τις διαφορετικές εναλλακτικές της Ευρώπης. Αν το ΔΝΤ επιχειρεί να συγκροτήσει την απάντηση των αγορών στην κρίση, τον αντίστροφο ριζοσπαστισμό επιχειρεί να εκφράσει ένας Αμερικανός όπως ο Γκαλμπρέιθ, στον οποίο αναγκάζεται να καταφύγει η Monde Diplomatique, για να περιγράψει στο πρωτοσέλιδο του τελευταίου φύλλου της πως μπορεί ενδεχομένως να οργανωθεί μια διαφορετική Ευρώπη. Μια Ευρώπη που θα συμπληρώσει το «κενό» ενός μηχανισμού μακροοικονομικής ανάκαμψης, στηριζόμενη στις κοινωνικές δυνάμεις που έφτιαξαν το ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας και που, ο διάσημος οικονομολόγος, καλεί να «εξεγερθούν» για να το σώσουν.

Η ΕΕ, υποστηρίζει ο Γκαλμπρέιθ, χρειάζεται ολοκληρωμένο φορολογικό καθεστώς, κεντρική τράπεζα αφοσιωμένη στην ευημερία, χρηματοπιστωτικό τομέα που να μην μπορεί να τη βλάψει». Η Ευρώπη πρέπει να γίνει «μεγάλο-κράτος» ικανό να ελέγχει τις τράπεζες, αντί να ελέγχεται από αυτές. Η επιβίωση του πολιτισμού θα κριθεί από τηn μάχη με τις αγορές.

Δημοσιεύτηκε στον Κόσμο του Επενδυτή, 12.6.2010
Konstantakopoulos.blogspot.com

Η αισιόδοξη πλευρά της χρεοκοπίας

του Γιάνη Βαρουφάκη

 *Ο Γιάνης Βαρουφάκης διδάσκει οικονομική θεωρία και πολιτική οικονομία στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
 Για μέρες τώρα βαραίνουμε τις ψυχές μας με μια μόνιμη αγωνία:

Θα χρεοκοπήσει  το κράτος μας; Ε, λοιπόν, ήρθε η ώρα να αγκαλιάσουμε αυτό που φοβόμαστε.

Αν οι φίλοι μας οι Γερμανοί δεν έχουν πρόβλημα να χρεοκοπήσουμε, καιρός είναι
 να το κάνουμε. Χωρίς δεύτερη κουβέντα. Όχι ως διαπραγματευτική μπλόφα και
 ούτε μόνο γιατί το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί είναι να χρεοκοπήσουμε
 σε ένα χρόνο (βλ. το προηγούμενο άρθρο μου: Το Πρώτο Τάνγκο στην Ευρωζώνη)
 αλλά επειδή ήρθε η ώρα να στρέψουμε το βλέμμα στην αισιόδοξη πλευρά της
 χρεοκοπίας.
 
 Υπάρχει τέτοια πλευρά; Και βέβαια υπάρχει. Σε σχέση με χώρες όπως η γνωστή
 τρόικα Πορτογαλία, Ισπανία και Ιρλανδία, αλλά και η Βρετανία και το Βέλγιο,
 το σύνολο του χρέους μας (δημοσίου και ιδιωτικού) είναι το μικρότερο. Πως
 αυτό; Επειδή οι έλληνες, ως άτομα αλλά και ως ιδιωτικός τομέας, χρωστάμε
 πολύ λιγότερα εκείνων. Ακόμα και οι αντιπαθέστατες τράπεζές μας έχουν ένα
 μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα: Πάνω από 150 δις πραγματικών καταθέσεων!
 Μιλάμε για άνω του μισού ΑΕΠ σε καταθέσεις, κάτι για το οποίο οι
 περισσότεροι εταίροι μας θα σκότωναν να το έχουν, που λέει ο λόγος. Αν
 μάλιστα προσθέσετε και όλα τα χρήματα ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό,
 θα δείτε ότι οι έλληνες δεν είμαστε και τόσο φτωχοί κατά μέσον όρο, κι ας
 έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό φτώχειας στην Ευρώπη (με εξαίρεση την
 Λεττονία).
 
 Ως πολίτες είμαστε ελάχιστα χρεωμένοι σε σχέση με πολλούς από τους επικριτές
 μας στις Λόνδρες, στα Παρίσια και στις Νέες Υόρκες. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει
 ότι είμαστε λευκές περιστερές. Για δεκαετίες φορτώναμε το δημόσιο με τόσο
 μεγάλο χρέος που το βλέπουμε πλέον να βουλιάζει μπροστά στα μάτια μας. Εδώ
 όμως που φτάσαμε, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Ακόμα και να αποφασίσουμε
 σύσσωμοι (ΣΕΒ και ΓΣΕΕ, γιάπηδες και στελέχη του ΠΑΜΕ, αστοί των βορείων
 προαστίων και αναρχικοί της Πλατείας Εξαρχείων) να δώσουμε ό,τι έχουμε και
 δεν έχουμε στο κράτος, δεν αρκεί. Αν μάλιστα το παρακάνουμε στην αλληλεγγύη
 προς το δημόσιο, η ‘γενναιοδωρία’ μας αυτή θα στεγνώσει την κυκλική ροή του
 πλούτου από το οποίο εξαρτάται το δημόσιο για τα έσοδά του το 2011, το 2012
 κ.ο.κ.
 
 Ποια είναι λοιπόν τα χαρμόσυνα νέα; Ότι μια πτώχευση θα αποδειχθεί σχετικά
 ανώδυνη. Ο λόγος διττός: Πρώτον, δεν είμαστε κατά μέσον όρο ούτε οι
 φτωχότεροι ούτε οι πιο υπερχρεωμένοι. Δεύτερον, όσον αφορά τα χρέη του
 δημοσίου, αυτά βαραίνουν εμάς, ως άτομα, πολύ λιγότερο από όσο βαραίνουν
 τους ξένους.
 Κάντε την σύγκριση με την Ιαπωνία, το χρέος της οποίας ανήκει σε Ιάπωνες σε
 ποσοστό 95%. Αν το Ιαπωνικό κράτος αναγκαστεί στην πτώχευση, η καταστροφή
 της χώρας θα είναι ολική. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για εμάς, καθώς μας ανήκει
 (δηλαδή στις δικές μας τράπεζες) μόνο το 25% του δημόσιου χρέους μας. Έτσι
 λοιπόν, δεδομένου ότι η πτώχευση του δημοσίου διαγράφεται ως αναπόφευκτη
 (εκτός αν πανικοβληθούν οι εταίροι μας αρκετά και το συνδράμουν για χρόνια
 πολλά, οπότε έχει καλώς), το κόστος της στάσης πληρωμών δεν θα το υποστούμε
 μόνοι μας.
 Μα αν το δημόσιο κηρύξει στάση πληρωμών, τι θα γίνει την επόμενη μέρα; Πως
 θα ξανα-δανειστεί; Πράγματι, το κράτος θα στριμωχθεί. Για κάμποσο καιρό το
 δημόσιο θα πρέπει απλώς να ξοδεύει όσα μαζεύει από φόρους. Και γιατί είναι
 κακό αυτό; Να μάθει επί τέλους, αφού θα έχει ανακουφιστεί από το νταλκά των
 τοκοχρεολυσίων, να ζει με αυτά που εισπράττει. Π.χ. να καταγγείλει όλες τις
 εξοπλιστικές συμβάσεις, να συμπιέσει τους ανώτερους μισθούς (τον δικό μου
 συμπεριλαμβανομένου) τόσο που να καλύπτει τις δαπάνες του από τους φόρους
 που εισπράττει κλπ.
 Οι τράπεζές μας; Θα υποφέρουν, είναι αλήθεια – δεδομένου ότι ακόμα και το
 25% του δημόσιου χρέους που διαθέτουν θα παγώσει. Ναι, αλλά μην ξεχνάμε ότι
 το έχουν ήδη διαθέσει στην ΕΚΤ ως ενέχυρο για ζεστό χρήμα που έχουν ήδη
 πάρει. Και ότι έχουν πρόσβαση στις τεράστιες, κατά κεφαλήν, αποταμιεύσεις
 μας. Για να μην προσθέσω ότι απολαμβάνουν εγκληματικά υψηλά ποσοστά κέρδους
 τόσα χρόνια. Όπως το κράτος μας, έτσι κι αυτές να μάθουν να ζουν λιτά και με
 σύνεση όπως κάνουν χρόνια τώρα οι εργαζόμενοι των 700 ευρώ.
 Επί πλέον, ο αποκλεισμός του κράτους μας από τις χρηματαγορές δεν θα
 διαρκέσει πολύ. Αν κηρύξει στάση πληρωμών, και ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό
 του, δεν θα περάσει πολύ καιρός που παλιοί δανειστές θα αποδεχθούν νέους
 όρους αποπληρωμής ενός ποσοστού των περασμένων δανεικών και νέοι υποψήφιοι
 δανειστές (μπορεί και οι ίδιοι με τους παλιούς) θα σχηματίσουν ουρά έξω από
 το Υπουργείο Οικονομίας να το δανείσουν! Βλέπετε, το χρέος μας θα έχει
 μειωθεί τόσο που θα αποτελούμε εξαιρετική επένδυση. Έτσι είναι το κεφάλαιο –
 όταν οσφραίνεται ένα επικερδές deal δεν σέβεται ούτε τον εαυτό του.
 Σε τελική ανάλυση, είναι λάθος μας να φοβόμαστε τόσο πολύ την στάση πληρωμών
 του ελληνικού δημοσίου. Άλλοι πρέπει να φοβούνται μια τέτοια εξέλιξη
 περισσότερο από εμάς:
 * η κυβέρνηση της κας Μέρκελ η οποία θα πρέπει να διασώσει τις Γερμανικές
 τράπεζες που θα κλονιστούν από μια δική μας στάση πληρωμών
 * η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα πρέπει να δει τι θα κάνει με μία χώρα-μέλος
 την οποία δεν μπορεί να αποβάλει από την ΕΕ αλλά η οποία τελεί υπό πτώχευση
 * οι κυβερνήσεις όλων των άλλων χωρών (πλην ίσως της Ολλανδίας και της
 Αυστρίας) που θα τρέμουν για το ποιος θα είναι ο επόμενος στόχος των αγορών
 (των οποίων η όρεξη θα έχει ανοίξει από την ‘επιτυχημένη’ επίθεση στο χρέος
 της Ελλάδας)
 * οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας (χωρών με συνολικό χρέος πάνω από
 400%)
 * όλοι όσοι έχουν επενδύσει στο ευρώ, είτε σε περιουσιακά στοιχεία είτε ως
 μέσο συναλλαγής.
 Στάση πληρωμών λοιπόν!
 Τώρα!
 Με χαμόγελο και αισιοδοξία!
 (Και ξέρετε ποιο είναι το ωραίο; Ότι αν πειθόμασταν να απελευθερωθούμε από
 τον φόβο της πτώχευσης, οι φίλοι μας οι Γερμανοί θα έσπευδαν την ίδια στιγμή
 να την αποσοβήσουν…)

Η ζώνη του ευρώ και η διεθνής οικονομική κρίση – 2

Του Θεόδωρου Μαριόλη – Monthly Review 53

Η ζώνη του ευρώ και η κρίση

Στα μέσα του 2007 η ΖΕ άρχισε να υπόκειται στη δράση δύο «διαταραχών», δηλαδή δυνάμεων που αναπτύχθηκαν στο περιβάλλον του συστήματος, οι οποίες είναι: α) η χρηματοπιστωτική αναταραχή που ξέσπασε στις ΗΠΑ και προκάλεσε περιορισμό της ρευστότητας, άνοδο των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων, έντονες διακυμάνσεις των βασικότερων συναλλαγματικών ισοτιμιών και αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας· και β) η μεγάλη αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, των βασικών μετάλλων και των τροφίμων, η οποία δημιούργησε έντονες πιέσεις στο –άμεσο και έμμεσο– κόστος παραγωγής, πληθωριστικές προσδοκίες και αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη του επιπέδου των τιμών.

Αυτά είχαν ως συνέπεια, από τη μία πλευρά, τη μείωση του ρυθμού ανόδου της συνολικής ενεργού ζητήσεως, τόσο για κατανάλωση όσο και για επενδύσεις, και, από την άλλη πλευρά, τη χειροτέρευση των συνθηκών της προσφοράς· και, έτσι, το διεθνές σύστημα άρχισε να κινείται, έπειτα από μία περίοδο μάλλον επιταχυνόμενης μεγέθυνσης (2002–2006), προς την καθοδική φάση του οικονομικού κύκλου (ο παγκόσμιος ρυθμός μεγέθυνσης έπεσε στο 1% το τελευταίο τετράμηνο του 2008 και είναι ο χαμηλότερος μετά το 1982). Οι επακόλουθες μειώσεις των τιμών των βασικών εμπορευμάτων και η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, στα μέσα του 2008 (από 4,8% τον Ιούλιο σε 0,6% το Δεκέμβριο), ώθησαν τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες σε συντονισμένη αντιστροφή της πολιτικής που ακολούθησαν κατά την περίοδο 2006–2007, αλλά οι ισχυρές μειώσεις των βασικών επιτοκίων δεν αποδείχθηκαν ικανές να τονώσουν την ενεργό ζήτηση και, έτσι, να αποτρέψουν την είσοδο του συστήματος σε φάση ύφεσης, η οποία δεν αποκλείεται να μετατρέπεται, σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες ενδείξεις και εκτιμήσεις, σε βαθιά κρίση [15] .

Εάν η ΖΕ ήταν ή είχε μετατραπεί, μετά τη σύστασή της, σε μία «άριστη νομισματική περιοχή» (η δεύτερη πιθανότητα είχε υποστηριχθεί από ορισμένους μελετητές που πρόκριναν μία «δυναμική ή ex post» εκδοχή της θεωρίας των «άριστων νομισματικών περιοχών»), τότε οι χώρες-μέλη θα ήταν σε θέση (και θα όφειλαν) να επιδιώξουν τη διαχείριση της παρούσας κρίσης μέσω μίας ενιαίας δέσμης μέτρων, ακριβώς επειδή αυτή εκδηλώνεται με «συμμετρική μορφή». Το εάν η διαχείριση θα αποδεικνυόταν τελικά επιτυχής, είναι άλλο, βεβαίως, ζήτημα, το οποίο αποτελεί πεπλεγμένη συνάρτηση σειράς παραγόντων, ορισμένοι εκ των οποίων, μάλιστα, βρίσκονται πέραν του πεδίου ελέγχου των αρχών της ΖΕ (όπως π.χ. η εξέλιξη της ζήτησης από τον υπόλοιπο κόσμο για τα εμπορεύματα που παράγει η ζώνη). Τα πραγματικά δεδομένα δείχνουν, όμως, ότι οι χώρες-μέλη ούτε βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση (ακόμη και όσον αφορά σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη) ούτε φαίνεται να θεωρούν ότι είναι δυνατή η διαχείριση της κρίσης μέσω μίας ενιαίας δέσμης μέτρων. Πλέον, όλοι είναι αναγκασμένοι να μιλούν, άμεσα ή έμμεσα, για την ύπαρξη «αδύναμων κρίκων» στο εσωτερικό της ΖΕ, η εξισορρόπηση των οποίων απαιτεί ειδικούς χειρισμούς. Και η έκταση και ένταση του ζητήματος είναι ακόμη μεγαλύτερη στα πλαίσια της «ΕΕ των 27», όπου ομάδα χωρών εμφανίζει θεαματικά ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ ορισμένες (Βουλγαρία, Λετονία, Ουγγαρία, Ρουμανία) βρίσκονται ήδη στην «πόρτα» του ΔΝΤ [16] .

Κατά συνέπεια, εάν η ύφεση συνεχισθεί, δεν θα αργήσει η στιγμή όπου οι επιμέρους εθνικές οικονομίες θα μετρήσουν με ικανοποιητική προσέγγιση, και αναδρομικά, το «κόστος οικονομικής ευστάθειας» (βλ. την πρώτη ενότητα του παρόντος) που συνεπάγεται η συμμετοχή των στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αυτό, σε αντίθεση με ό,τι υποστηριζόταν στα πλαίσια των κυρίαρχων αναλύσεων, θα συμβεί σε συνθήκες ξεσπάσματος μίας «σύμμετρης κρίσης», η οποία πλήττει, ανισότροπα όμως, τις χώρες-μέλη, ακριβώς επειδή οι τελευταίες ούτε ήταν ούτε έγιναν ισόμετρα ανεπτυγμένες [17] .

Σύμφωνα με τη μετακεϋνσιανή θεωρία, οι οικονομικές διακυμάνσεις προκύπτουν από πολύπλοκες και –βασικά– αυτοτροφοδοτούμενες αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στην κατανομή του εισοδήματος, την ενεργό ζήτηση, την επισώρευση κεφαλαίου και την τεχνολογική μεταβολή· ενώ, οι περίοδοι υφέσεων και κρίσεων συνίστανται, καταρχάς, σε καταστάσεις υπερβάλλουσας παραγωγής (δηλαδή επισώρευσης αποθεμάτων, όπου οι εκούσιες ή, αλλιώς, ex ante αποταμιεύσεις υπερβαίνουν τις εκούσιες επενδύσεις), υποαπασχόλησης του επενδεδυμένου κεφαλαίου (ή, αλλιώς, της δυναμικότητας παραγωγής), ανεργίας και επιβάρυνσης του κρατικού προϋπολογισμού. Αυτές οι καταστάσεις δύνανται να διορθωθούν μόνον με την αύξηση της ενεργού ζητήσεως (από τον ιδιωτικό, τον κρατικό ή/και τον εξωτερικό τομέα) και διακρίνονται, κατά βάση, στις τρεις ακόλουθες κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις που έχει μία αύξηση των μισθών ανά μονάδα συνολικού εισοδήματος του συστήματος (δηλαδή του μεριδίου των μισθών) [18] : α) υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, όπου το τελικό αποτέλεσμα είναι η αύξηση βαθμού απασχόλησης της δυναμικότητας παραγωγής και η μείωση του ποσοστού κέρδους και του ρυθμού μεγέθυνσης του συστήματος· β) υποκατανάλωσης, όπου το τελικό αποτέλεσμα είναι η αύξηση του βαθμού απασχόλησης της δυναμικότητας, του ποσοστού κέρδους και του ρυθμού μεγέθυνσης· και γ) κεϋνσιανή, όπου το τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση του βαθμού απασχόλησης της δυναμικότητας, του ποσοστού κέρδους και του ρυθμού μεγέθυνσης. Έτσι, για παράδειγμα, όταν το σύστημα βρίσκεται σε «κατάσταση υποκατανάλωσης», μία ανακατανομή του εισοδήματος εις βάρος των μισθωτών (μία μείωση μεριδίου των μισθών) δεν θα επιλύσει το πρόβλημα, αλλά θα το επιδεινώσει, από κάθε άποψη.

Παρ’ όλα αυτά, δεν θα πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι, στην πράξη, ο ακριβής προσδιορισμός της ιδιαίτερης κατάστασης, στην οποία όντως βρίσκεται το κάθε επιμέρους εθνικό σύστημα (ή, ακόμη, η παγκόσμια οικονομία), καθώς και του εύρους της απαιτούμενης μεταβολής (ή μεταβολών), για την υπέρβαση των κρισιακών φαινομένων, αποτελεί μία μάλλον αμφιλεγόμενη υπόθεση, διότι, όπως δύναται να αποδειχθεί αναλυτικά, οι επιπτώσεις των διαφόρων μέτρων πολιτικής προσδιορίζονται, σε τελική ανάλυση, συστημικά, δηλαδή μέσω διαδικασιών που εξελίσσονται «πίσω από την πλάτη» των διάφορων υποκειμένων και, έτσι, είναι a priori άγνωστες. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, θεωρούμε ότι δεν είναι καθόλου αμφιλεγόμενες οι επιπτώσεις που θα έχει η –έως τώρα– κυρίαρχη απόπειρα, δηλαδή αυτή της διευθέτησης των τρεχόντων ζητημάτων μέσω της μείωσης των επιτοκίων (γενικά, της νομισματικής πολιτικής) [19] και, εν συνεχεία, αναπομπής των στις «αόρατες χείρες» των αγορών [20] . Επομένως, οι επιμέρους εθνικές αρχές πολιτικής θα όφειλαν να εμμείνουν στο πρόβλημα, ήτοι σε μία συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης που η κάθε μία αντιμετωπίζει, και, στη συνέχεια, να αναζητήσουν πρότυπα διεξόδου από την κρίση τους και διεθνούς συνεργασίας.

Συμπερασματικές παρατηρήσεις

Η ανάλυση έδειξε ότι η ΖΕ όχι μόνον δεν αποτελεί μία «άριστη νομισματική περιοχή», αλλά και ότι έχει αναπτύξει ορισμένα κρίσιμα δομικά χαρακτηριστικά, τα οποία ενδέχεται να λειτουργήσουν αποσταθεροποιητικά κατά μήκος της καθοδικής φάσης του οικονομικού «κύκλου». Δύναται, συνεπώς, να υποστηριχθεί ότι οι κλυδωνισμοί που σημειώνονται στη ΖΕ κατά την τρέχουσα περίοδο ανάγονται περισσότερο στην ίδια τη ΖΕ, παρά στην παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία διαδραματίζει το ρόλο της αφορμής. Ειδικότερα, αναλόγως του βάθους και της διάρκειας της κρίσης, και σε συνδυασμό τόσο με την αντιστροφή του προσήμου της οικονομικής πολιτικής που φαίνεται να σημειώνεται στις ΗΠΑ όσο και με την πρακτική ορισμένων άλλων χωρών, όπως η Κίνα (η οποία εξήγγειλε, τον Νοέμβριο του 2008, διετές πρόγραμμα επενδύσεων στις υποδομές, της τάξης του 15% του ΑΕΠ της), δεν αποκλείεται να αναπτυχθεί σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες η αντίληψη ότι η περαιτέρω ευθυγράμμιση με τα αιτήματα της ΖΕ συνιστά μία τακτική χωρίς στρατηγικό στόχο.

Παρατηρείται, τέλος, ότι η προσεκτικά υπολογισμένη σιγή, η οποία συνόδευσε σειρά αποφασιστικών κοινωνικοοικονομικών μεταβολών, άρχισε να δίνει τη θέση της σε μακροσκελείς ετυμηγορίες: τώρα, η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική καταδικάζεται, από πολλούς, για αυτουργία. Καίτοι επιγραμματικά, η προηγηθείσα ανάλυση έδειξε, επίσης, ότι αυτή η «απόφαση» δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Οι υφέσεις και οι κρίσεις απορρέουν από την ίδια τη λειτουργία των «οικονομιών της αγοράς», ενώ το μόνο που είναι σε θέση να κάνουν οι διάφορες, εναλλακτικές οικονομικές πολιτικές συνίσταται σε προσπάθειες εξασθένισης και ανακατανομής των σχετικών επιπτώσεων, σε αυστηρή αντιστοιχία με τους στόχους που η κάθε μία από αυτές τις πολιτικές υπηρετεί.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Μαριόλης, Θ. 1999α, «Ο νέος διεθνής καταμερισμός εργασίας», στο Θ. Μαριόλης & Γ. Σταμάτης 2000, Η εντός ΟΝΕ εποχή. Παγκοσμιοποίηση, ΟΝΕ, δραχμή, Χρηματιστήριο, εκδ. Στάχυ, Αθήνα, σελ. 24-40.

Μαριόλης, Θ. 1999β, «Ευρωπαϊκή οικονομική και νομισματική ένωση», στο Θ. Μαριόλης & Γ. Σταμάτης 1999, ΟΝΕ και νεοφιλελεύθερη πολιτική, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, σελ. 233-253.

Μαριόλης, Θ. 2006, Εισαγωγή στη θεωρία των ενδογενών οικονομικών διακυμάνσεων. Γραμμικοί και μη γραμμικοί οικονομικοί ταλαντωτές, εκδ. Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός, Αθήνα.

Σαχινίδης, Φ. Δ. & Γ.Α. Χαρδούβελης 1998, Ευρώ: ένα νόμισμα για την Ευρώπη, εκδ. Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα.

Τράπεζα της Ελλάδος 2006, Έκθεση του διοικητή για το έτος 2005, Αθήνα.

Τράπεζα της Ελλάδος 2007, Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2006, Αθήνα.

Τράπεζα της Ελλάδος 2009, Νομισματική πολιτική 2008–2009, Αθήνα.

Arthur, B.W. 1989, «Competing Technologies, Increasing Returns, and Lock-in by Historical Events», The Economic Journal, τόμ. 99, τεύχ. 394, σελ. 116-131.

Bhaduri, A. & S. Marglin 1990, «Unemployment and the Real Wage Rate: the Economic Basis for Contesting Political Ideologies», Cambridge Journal of Economics, τόμ. 14, σελ. 375-393.

Blanchard, O. 2006, Μακροοικονομική, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη.

Brewer, A. 1985, «Trade with Fixed Real Wages and Mobile Capital», Journal of International Economics, τόμ. 18, τεύχ. 1/2, σελ. 177-186.

De Grauwe, P. 2001, Τα oικονομικά της νομισματικής ένωσης, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα.

Ellis, L. & K. Smith 2007, «The Global Upward Trend in the Profit Share», Bank for International Settlements, Working Paper No 231, Βασιλεία.

Korpinen, P. 1987, «A Monetary Model of Long Cycles», στο T. Vasko (επιμ.), The Long-Wave Debate, Springer-Verlag, Βερολίνο, σελ. 333-341.

Krugman, P. & M. Obstfeld 2002, Διεθνής οικονομική. Θεωρία και πολιτική, τόμ. 1, εκδ. Κριτική, Αθήνα.

Krugman, P. & M. Obstfeld 2003, Διεθνής οικονομική. Θεωρία και πολιτική, τόμ. 2, εκδ. Κριτική, Αθήνα.

Kurz, H.D. 1990, «Technical Change, Growth and Distribution: a Steady-state Approach to “Unsteady” Growth», στο H.D. Kurz (επιμ.), Capital, Distribution and Effective Demand. Studies in the «Classical» Approach to Economic Theory, Polity Press, Καίημπριτζ, σελ. 211-239.

MacCan, P. 2002, Αστική και περιφερειακή οικονομική, εκδ. Κριτική, Αθήνα.

Mainwaring, L. 1976, «The Correction of the Neo-Ricardian Trade Losses», Economia Internazionale/International Economics, τόμ. 29, σελ. 92-99.

Mariolis, T. 2000, «The Division of Labour in EMU: Absolute versus Comparative Advantage», European Research Studies, τόμ.3, τεύχ. 1/2, σελ. 79-90.

Mariolis, T. 2004, «Pure Joint Production and International Trade: a Note», Cambridge Journal of Economics, τόμ. 28, τεύχ. 3, σελ. 449-456.

Mariolis, T. 2005, «A Neo-Ricardian Critique of the Traditional Static Theory of Trade, Customs, Unions and Common Markets», στο V.B. Jugale (επιμ.), World Trade Organisation and Indian Economic Reforms, τόμ. 1, Serials Publications, Δελχί, σελ. 127-152.

Mariolis, T. 2006, «Distribution and Growth in a Multi-Sector Open Economy with Excess Capacity, Economia Internazionale/International Economics, τόμ.59, σελ. 51-61.

Mariolis, T. 2008a, «Pure Joint Production, Income Distribution, Employment and the Exchange Rate, Metroeconomica, τόμ. 59, τεύχ. 4, σελ. 656-665.

Mariolis, T. 2008b, «Heterogeneous Capital Goods and the Harrod-Balassa-Samuelson Effect», Metroeconomica, τόμ.59, τεύχ. 2, σελ. 238-248.

Metcalfe, J.S. & I. Steedman 1981, «Some Long-Run Theory of Employment, Income Distribution and the Exchange Rate», The Manchester School, τόμ. 49, τεύχ. 1, σελ. 1-20.

Mongeli, F.P. 2002, «“New” Views on the Optimum Currency Area Theory: What is EMU Telling Us?», Working Papers Series, Working Paper No 138, European Central Bank, Φρανκφούρτη.

Mundell, R.A. 1963, «Capital Mobility and Stabilization Policy under Fixed and Flexible Exchange Rates», Canadian Journal of Economics, τόμ. 29, τεύχ. 4, σελ. 475-485.

Parrinello, S. 2006, «National Competitiveness and Absolute Advantage in a Global Economy», Working Paper No 95, Πανεπιστήμιο La Sapienza, Ρώμη.

Patterson, B. & S. Amati 1998, «Adjustment to Asymmetric Shocks», Economic Affairs Series, Working Paper ECON 104, 09–98, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Λουξεμβούργο.

Puga, D. 2002, «European Regional Policies in the Light of Recent Location Theories», Journal of Economic Geography, τόμ. 2, σελ. 373-406.

Steedman, I. (επιμ.) 1979, Fundamental Issues in Trade Theory, Macmillan, Λονδίνο.

Steedman, I. 1993, Διεθνές εμπόριο, εκδ. Κριτική, Αθήνα.

Thirlwall, A.P. 2001, Μεγέθυνση και ανάπτυξη, τόμ. 1, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα.

Williamson, J. 1995, «The Evolution of Global Market since 1830. Background Evidence and Hypotheses», Explorations in Economic History, τόμ. 32, τεύχ. 2, σελ. 141-196.

You J.I. & A.K. Dutt 1996, «Government Debt, Income Distribution and Growth», Cambridge Journal of Economics, τόμ. 20, σελ. 335-351.

ΕΛΛΑΔΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Μερικές φορές η ίδια η πραγματικότητα όχι μόνο είναι εντελώς απίστευτη, αλλά χρησιμοποιείται ακριβώς το απίστευτο για να την κάνει ανεκτή. ‘Εχω την εντύπωση ότι αυτό ακριβώς γίνεται με την καμπάνια “ψυχολογικού πολέμου” κατά του ελληνικού λαού, που έχει εξαπολυθεί για να τον κάνει να αποδεχθεί πράγματα, μέτρα και πολιτικές εκτός πάσης λογικής. Tείνω να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι αυτή η καμπάνια είναι σε μεγάλο βαθμό σχεδιασμένη, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι όσοι συμμετέχουν γνωρίζουν τον ρόλο που τους επιφυλάσσεται.

Είναι τόσο τρομακτικές οι πληροφορίες που διοχετεύονται στον ελληνικό λαό ώστε αφενός του προκαλούν έναν παραλυτικό τρόμο, αφετέρου τον σπρώχνουν στην αβάσιμη, αλλά εξίσου παραλυτική ελπίδα ότι μπορεί να ξυπνήσει κάποια μέρα και να διαπιστώσει ότι επρόκειτο για κακό όνειρο. Αυτό μεταφράζεται σε παράλυση του υποκειμένου και στροφή σε αναζήτηση βασικά ανύπαρκτων ατομικών λύσεων. Η επικοινωνιακή αυτή επίθεση έχει εξαπολυθεί από κέντρα που συντονίζονται με την κερδοσκοπία, η επικοινωνιακή αλληλοτροφοδοτήθηκε επί μήνες με την κερδοσκοπική επίθεση.

‘Όταν η κυβέρνηση έλεγε το φθινόπωρο ότι είμαστε στο κατώφλι της χρεωκοπίας, στην εντατική,ή στον Τιτανικό, οι πληροφορίες αυτές δεν ήταν μόνο εσωτερικής χρήσεως, ήταν και διεθνούς. Τροφοδοτούσαν με πυρομαχικά τον κερδοσκοπικό πόλεμο κατά της Ελλάδας, αλλά και ενέτειναν την απομόνωση της Αθήνας εντός της ΕΕ. Με τη σειρά τους, οι νέες τιμές των σπρεντς που προέκυπταν έδιναν αντικειμενική υπόσταση στον ισχυρισμό ότι έχουμε χρεωκοπήσει.

Αν με κάποιο τρόπο οι επικοινωνιακοί “συγκοινωνούσαν” με τους οικονομικούς συμβούλους της κυβέρνησης, τότε μπορούμε να φανταστούμε και σε ποιό σημείο παράγεται το χρήσιμο βραχυκύκλωμα. Μια τέτοια καμπάνια θυμίζει κάπως την περίπλοκη διαφημιστική καμπάνια ορισμένων καπνοβιομηχανιών, που χρησιμοποιούν τον φόβο από τις βλαβερές συνέπειες του τσιγάρου για να αυξήσουν το άγχος και την κατανάλωση καπνού! Tέτοιες μέθοδοι νομίζω ότι χρησιμοποιήθηκαν τους τελευταίους μήνες στην Ελλάδα, έχοντας ως αποτέλεσμα την αύξηση του φόβου, του ατομικισμού, του πένθους και της ενοχής.

Ουσιαστικά επιχειρείται οι ‘Ελληνες, μην αντέχοντας αυτό που τους προτείνουν ως αναπόφευκτο μάλιστα, να κλείσουν τα αυτιά τους, να αρνηθούν τη λογική επεξεργασία των πληροφοριών που δέχονται και να μην αντιδράσουν, ή να αντιδράσουν καθυστερημένα. ‘Ηδη άλλωστε έγινε η πρώτη μελέτη του αποτελέσματος, που επιβεβαιώνει όσα προηγουμένως εκθέσαμε, στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου (βλ. το άρθρο της Αγγέλας Νταρζάνου στον Κόσμο του Επενδυτή, 8.5.2010).

Σφαγή εργαζομένων και συνταξιούχων

Δέστε π.χ. τα μέτρα για το ασφαλιστικό. Ο γράφων δεν είναι ειδικός στο θέμα. ‘Οποιος όμως διαβάσει προσεκτικά τους λίγους έντιμους ειδικούς και δημοσιογράφους που διαθέτει η χώρα για το θέμα, όπως ενδεικτικά αναφέρουμε η Αστέρω Χριστοδουλίδου στο Παρόν, η Ρούλα Σαλούρου στον Κόσμο του Επενδυτή, ο Γιώργος Ρωμανιάς, ο Σάββας Ρομπόλης και μερικοί ακόμα, βγάζει αβίαστα το συμπέρασμα ότι το ασφαλιστικό νομοσχέδιο προβλέπει τη γενοκτονία των συνταξιούχων, δηλαδή και των σημερινών εργαζομένων, που ενίοτε, βλακωδώς τους έπεισαν ότι το κοντέρ της ζωής τους θα μείνει αιωνίως κολλημένο στα νιάτα τους. Πρακτικά μειώνονται στο μισό οι συντάξεις των ήδη συνταξιούχων και για τους καινούριους, που είναι τώρα μέχρι 45 χρονώ, προβλέπεται περίπου, σε συνδυασμό με την ελαστικοποίηση της εργασίας, η ουσιαστική κατάργηση των συντάξεων. Σα να μη φτάνουν αυτά, περιορίζονται τρομακτικά οι αποζημιώσεις απόλυσης, τη ευγενεί φροντίδει του εγχώριου ΣΕΒ, που φαίνεται ότι άνοιξε τα μάτια της τρόικας για τις λεπτομέρειες του συστήματος απολύσεων στην Ελλάδα, ενώ καταργούνται και οι συλλογικές συμβάσεις. Καταργείται επίσης η προτεραιότητα των απαιτήσεων των εργαζομένων στις περιπτώσεις πτωχεύσεων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κοινωνική οπισθοδρόμηση στην ελληνική ιστορία. Μιλάμε για γενοκτονία των Αρμενίων και των Ποντίων, διερωτάται όμως κανείς μήπως ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για γενοκτονία των Νεοελλήνων;

Επειδή είπαμε στηρίζουν τον παραλογισμό στον … εαυτό του, υποστηρίζουν ότι αυτά τα μέτρα είναι απαραίτητα για να σωθεί η χώρα από τη χρεωκοπία. Μα τέτοια μέτρα συνιστούν ήδη χρεωκοπία. Τι περισσότερο θα πάθαινε ο ελληνικός λαός από μια χρεωκοπία; Πως έχουμε φτάσει άραγε στο σημείο μια ελληνική κυβέρνηση, ‘Ελληνες Υπουργοί και βουλευτές να υποστηρίζουν τέτοια πολιτική; Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είπε προ μηνών ότι κάποιες δυνάμεις έκαναν την Ελλάδα πειραματόζωο. Το ερώτημα είναι όμως τι κάνει η κυβέρνηση. Βοηθάει ή ανθίσταται σε αυτές τις δυνάμεις; Αν αύριο, οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο και η Ουάσιγκτον ανακηρύξουν και επισήμως δούλους τους μέχρι χθες ‘Ελληνες πολίτες, τι θα μας πει η κυβέρνηση; ‘Ότι πρέπει να υπακούσουμε για να μην καταστραφούμε.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε να έχει πράξει πάρα πολλά για να μην βρεθεί στη θέση που τελικά βρέθηκε, έναντι των αγορών και της ΕΕ. Αλλά και αν δεχθούμε ότι έφτανε εκεί, δεν έπρεπε κάπου η πίεση να βρει τη σπονδυλική της στήλη; Στη σημερινή κατάσταση των ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών η απειλή μιας παύσης πληρωμών θα ήταν πολύ αποτελεσματική, γιατί θα οδηγούσε σε τεράστια προβλήματα τις τράπεζες. Δεν είναι καλό να φτάνει κανείς σε αυτό το σημείο, αλλά επιτέλους δεν μπορεί να αφήνεται να καταστρέφεται η χώρα του.

Δεν είναι μόνο που τα μέτρα αυτά θα τσακίσουν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας, θα τσακίσουν και την ελληνική οικονομία! Είναι μια γιγαντιαία κυκλική και όχι αντικυκλική παρέμβαση, που θα οδηγήσει σε κραχ την οικονομία. ‘Ηδη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προσφεύγει το ίδιο στην απάτη για την οποία αυτοκατηγούνται κατά καιρούς οι ‘Ελληνες αρμόδιοι. Παραποίησε τα στοιχεία του πληθωρισμού, όπως αποκάλυψε ο Κώστας Τσουπαρόπουλος στον Κ.τ.Ε. για να αποδείξει ότι το πρόγραμμα είναι βιώσιμο. Προσέξτε βιώσιμο όχι ως προς την ελληνική κοινωνία και οικονομία, αλλά βιώσιμο ως προς την προοπτική μείωσης του χρέους. Ως αποτέλεσμα των μέτρων, το χρέος θα αυξηθεί.

Οικονονμικό πρόγραμμα χρεωκοπίας, όχι σωτηρίας

‘Ετσι φτάνουμε στον επόμενο παραλογισμό: ένα πρόγραμμα που συντάχθηκε για να αποφύγουμε τη χρεωκοπία μας οδηγεί στη χρεωκοπία! Γιατί όμως αφού εκεί οδηγούν τα πράγματα, δεν μας αφήνουν να χρεωκοπήσουμε τώρα; Για να γίνει η χρεωκοπία με τους δικούς τους και όχι με τους δικούς μας όρους. Για να αγοράσουν ότι αξίζει στην Ελλάδα και να διασφαλίσουν όσο μπορούν τις τράπεζές τους. Η κυβέρνηση ήδη προσέλαβε τη γαλλική Λαζάρ για την αναδιάρθωση του χρέους. Τώρα θα γίνουμε κακοί, αν υποθέσουμε ότι ένας Εβραίος τραπεζίτης με εμπειρία ενός αιώνα θα πάρει “και τα σώβρακα” των Ελλήνων διαπραγματευτών, προτού αυτοί προλάβουν να πούν κίμινο; Αν υποθέσουμε δηλαδή ότι γίνεται κάποια διαπραγμάτευση από ελληνικής πλευράς, πράγμα διόλου βέβαιο.

Η στρατηγική που ακολουθείται κατά της Ελλάδας δεν αποβλέπει βέβαια στην … σωτηρία της, την καταστροφή της προετοιμάζει. Δεν περιορίζεται άλλωστε στην οικονομία. Διερωτάται κανείς προς τι η σπουδή με τον Καλλικράτη; ‘Ολο για διαβουλεύσεις ακούμε, αλλά ένα μόνο κόμμα και πιο συγκεκριμένα ένας άνθρωπος, ο κ. Ραγκούσης, αλλάζει βίαια όλο τον αυτοδιοικητικό χάρτη της Ελλάδας. Για ποια αυτοδιοίκηση άλλωστε μιλάμε, η αυτοδιοίκηση προϋποθέτει, αν μη τι άλλο, κοινότητα, δεν μπορεί η εκπροσωπούσα αρχή να είναι δεκάδες χιλιόμετρα μακριά, ή να ψηφίζουν οι κάτοικοι της Αγίας Παρασκευής υποψήφιο Πρωθυπουργό με τον τίτλο του Δημάρχου Αθηναίων! Εν πάσει περιπτώσει, γιατί η κυβέρνηση δεν φροντίζει να λειτουργήσουν οι υπάρχοντες θεσμοί του κράτους, που τελούν σε παράλυση, αντί να πειραματίζεται; Το ελληνικό κράτος υφίσταται μια τεράστια πίεση από πάνω, τις αγορές και την ΕΕ, στην οποία η πολιτική μας ηγεσία λυγίζει. Μήπως θα ήταν καλό να μην το κάνουμε σάντουιτς, δημιουργώντας μεγάλα υποκράτη και από κάτω;

Εξωτερική πολιτική και η κυβερνητική … αντιπάθεια στο ελληνικό έθνος!

Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής τι να πούμε; Σε λιγότερο από ένα χρόνο καταφέραμε να έχουμε από ψυχρές έως εχθρικές σχέσεις με τη Γερμανία και με τη Ρωσία, αλλά να έχουμε άριστες σχέσεις με έναν Ταγίπ Ερντογάν που ανανεώνει στην Αθήνα την απειλή πολέμου κατά της χώρας μας και στέλνει τα πολεμικά του στη Λούτσα. Δεν κάνουμε τίποτα για να εμποδίσουμε την υιοθέτηση του κανονισμού για το εμπόριο με τα κατεχόμενα και προφανώς θα άρουμε οσονούπω το βέτο που έθεσε ο Παπαδόπουλος σε αριθμό κεφαλαίων της τουρκικής ενταξιακής διαπραγμάτευσης, το σημαντικότερο διπλωματικό χαρτί της Ελλάδας και της Κύπρου.

Ποιος άραγε λόγος υπαγορεύει την κατάργηση του επιθέτου Εθνικός στα Υπουργεία Παιδείας, ‘Αμυνας κλπ., όπως υπάρχει στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη; Τι σπρώχνει τον κ. Χρυσοχοίδη να ζητάει εισηγήσεις από το ΕΛΙΑΜΕΠ που να ζητούν την κατάργηση των μαθημάτων ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού στους αξιωματικούς της Ελληνικής Αστυνομίας; Τι και ποιόν εξυπηρετεί ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης, όταν χαρακτηρίζει φανταστική την τουρκική απειλή;
Εδώ δεν μιλάμε πια για αντιπάθεια στον εθνικισμό, μιλάμε για αντιπάθεια στο ελληνικό έθνος, στον ελληνικό εθνισμό, από την ίδια την κυβέρνησή του! Μήπως πρέπει αυτή η κυβέρνηση να δώσει κάποιες εξηγήσεις; Μήπως ο ελληνικός λαός οφείλει να της ζητήσει εξηγήσεις, προτού χάσει τη χώρα του και διερωτάται τι συνέβη;

‘Εχει δίκηο ο Πρωθυπουργός. Στην Ελλάδα γίνεται όντως ένα τεράστιο πείραμα σήμερα. Μελετάνε πόσο μπορούν να φτωχοποιήσουν τους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, θα μελετήσουν πως θα χειρισθούν τις αναπόφευκτες κοινωνικές εκρήξεις που θα προκαλέσουν με τις πολιτικές τους, θα δουν πως θα χρησιμοποιήσουν τους μετανάστες για να διοχετεύσουν την κοινωνική οργή, αλλά και να σπάσουν την κοινωνική συνοχή, θα χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα για να δοκιμάσουν τις αντοχές της ΕΕ και του ευρώ. Και φυσικά, θα αρπάξουν το γεωπολιτικό φιλέτο που ακούει στο όνομα Ελλάδα+Κύπρος και ελέγχει την πρόσβαση της Ρωσίας στη Μεσόγειο, της Γαλλογερμανίας στην Μέση Ανατολή. Το αληθινό ερώτημα είναι αν θα εξακολουθήσουμε να βλέπουμε την επίθεση κατά της χώρας μας να εκτυλίσσεται από τις πολυθρόνες μας.
20.5.2010

Δημοσιεύτηκε στο HellenicNexus, τεύχος Ιουνίου 2010

konstantakopoulos.blogspot.com

Πόθεν Έσχες Κύριε Υπουργέ;

 Αυτές τις μέρες ο τύπος – έντυπος και ηλεκτρονικός – βοά με τα ακίνητα του Τσοχατζόπουλου, γνωστού και με το χαϊδευτικό Άκης. Τα ακίνητα των εκατομμυρίων ευρώ «πάνε κι έρχονται». Ο ταλαιπωρημένος από την ανεργία, την ακρίβεια και τις περικοπές λαός σκανδαλίζεται και εξανίσταται. Ο ίδιος ο Άκης μιλάει για μεθοδευμένη κίνηση «κέντρων» που επιθυμούν την εξόντωσή του (πολιτική, ηθική και σωματική).

Ποιος ήταν ο τρόπος με τον οποίο ψάχναμε μέχρι σήμερα τους κλέφτες πολιτικούς; Ήταν η διερεύνηση ενός σκανδάλου που συγκλόνιζε την κοινή γνώμη. Κατόπιν με την μέθοδο των Εξεταστικών και Προανακριτκών Επιτροπών και τα Ειδικά Δικαστήρια φτάναμε (αν και όταν…) στην διερεύνηση του σκανδάλου και τελικά στην τιμωρία των ενόχων. Πράγματι χρειάζονται αλλαγές στο Σύστημα και στον Νόμο περί Ευθύνης Υπουργών (στην αλλαγή του Νόμου ήδη προχωρεί ο Καστανίδης) για να προχωρήσει πιο στέρεα η πολιτική κάθαρση που είναι απαραίτητη στη χώρα μας.

Τι έγινε με τον Τσοχατζόπουλο; Η Ν.Δ. τον είχε κατηγορήσει για σκάνδαλα με τις προμήθειες οπλικών συστημάτων (π.χ. TOR – M1). Έκανε Εξεταστική Επιτροπή την περίοδο 2004 – 2007 και τελικά δε βρήκε τίποτα. βέβαια γνωρίζουμε ότι για να κατηγορήσεις κάποιον κλέφτη πρέπει να είσαι ο ίδιος καθαρός, γιατί «κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει!». Αν είσαι ο ίδιος κλέφτης και στείλεις τον αντίπαλο κλέφτη στην «ψειρού» αύριο θα στείλουν και σένα μέσα. Μόνο ένας τίμιος μπορεί να στείλει τους κλέφτες στη φυλακή. Και η Κυβέρνηση Καραμανλή δεν ήταν.

Αφού όμως δεν ξεκίνησαν ψάχνοντας από κάποιο σκάνδαλο, πως έφτασαν τα Μ.Μ.Ε. στα ακίνητα του Άκη; Προφανώς κάποιοι θέλανε είτε «να τελειώσουν» τον Άκη, είτε να αποπροσανατλίσουν την κοινή γνώμη από τις Εξεταστικές Επιτροπές που συζητάνε τα σκάνδαλα του Βατοπεδίου και της Ζήμενς. Μήπως τότε έχει δίκιο ο Άκης; Φαίνεται πως όχι. Η απάντηση θα δοθεί σίγουρα από τις δηλώσεις «πόθεν έσχες» του Άκη που κάνουν «φύλλο – φτερό» το ΣΔΟΕ. Γι’ αυτό άλλωστε και το ΠΑΣΟΚ προχώρησε στην αναστολή της κομματικής του ιδιότητας, πράγμα ιδιαίτερα σκληρό για έναν που υπήρξε ιδρυτικό μέλος και Γραμματέας του κόμματος.

Και ερχόμαστε στο προκείμενο: Αφού η Πολιτεία έχει ένα αμάχητο όπλο στα χέρια του που της δίνει το δικαίωμα να βρίσκει αμέσως τους κλέφτες πολιτικούς, για ποιον λόγο δεν το χρησιμοποιεί; Για ποιο λόγο αφήνει την πρωτοβουλία σε άγνωστα κέντρα, με αγνώστους σκοπούς και επιδιώξεις, που μπορεί να είναι αντίθετοι με τους σκοπούς της Πολιτείας και του λαού; Το όπλο αυτό είναι οι δηλώσεις «πόθεν έσχες» των Υπουργών και ο έλεγχός τους από το ΣΔΟΕ.

Τι πρέπει να γίνει: Ο Υπουργός Δικαιοσύνης να φτιάξει τον κατάλογο όλων των εν ζωή νυν και πρώην Υπουργών και Υφυπουργών και αφού τον δώσει στην δημοσιότητα να τον παραδώσει στο ΣΔΟΕ με την εντολή να κάνει εξονυχιστικό έλεγχο και αφού συζητήσει με τους κρινόμενους να εκδώσει εντός ρητού χρονικού διαστήματος (π.χ. 12 μηνών) τα αποτελέσματα. Τόσο απλό. Και έτσι δεν θα βρεθούν μόνο οι επίορκοι που μπλέχτηκαν σε σκάνδαλα που έγιναν γνωστοί στην κοινή γνώμη, αλλά και αυτοί – που πιθανόν να είναι οι περισσότεροι – που τα σκάνδαλα στα οποία πρωταγωνίσθηκαν να μην έγιναν γνωστά στην κοινή γνώμη. Και αμέσως μετά προχωρούν και σε άλλους καταλόγους (δημοσίων λειτουργών, επιχειρηματιών κ.λ.π.).

Το μεγαλύτερο σκάνδαλο της μεταπολίτευσης είναι ο μη έλεγχος των δηλώσεων «πόθεν έσχες». Και ευθύνονται γι’ αυτό οι δικαστικές αρχές και όλες οι κυβερνήσεις. Η ατιμωρησία των κλεφτών πολιτικών ήταν το τέλειο έγκλημα του συστήματος. Υπήρχε ο νόμος του «πόθεν έσχες» και με ευθύνη των δικαστικών αρχών και των κυβερνήσεων δεν γινότανε ο έλεγχος. Έτσι ο κάθε κλέφτης δήλωνε τα κλοπιμαία (= το έσχες) και οι αρμόδιοι δεν έψαχναν το «πόθεν». Σήμερα όμως που ο Πρωθυπουργός «δε χρωστάει σε κανέναν», όπως έχει ο ίδιος δηλώσει, η κυβέρνηση πρέπει επιτέλους να προχωρήσει σ’ αυτόν τον έλεγχο. Έτσι οι όποιοι κατεργάρηδες θα κάτσουν στον πάγκο τους∙ θα πάψει η πολιτική ζωή της πατρίδας μας να είναι έρμαιο σκοτεινών κέντρων και θα πάρουμε πίσω τα κλοπιμαία.

 Δημ. Χ. Ράπτης, Χημικός, Πρώην Δ/ντής ΕΛΠΕ

Η ζώνη του ευρώ και η διεθνής οικονομική κρίση – 1

Περί νομισματικών ζωνών[1] .[2] :
1. Την έκταση του συνολικού, δηλαδή του διακλαδικού και του ενδοκλαδικού, εμπορίου στο εσωτερικό της ζώνης.
2. Το «ειδικό βάρος» του διακλαδικού εμπορίου (διότι το ενδοκλαδικό εμπόριο, σε ευθεία αντίθεση με το διακλαδικό, ανάγεται στην ύπαρξη «εσωτερικών οικονομιών κλίμακας» και, έτσι, αντανακλά την ομοιογένεια των επιμέρους εθνικών παραγωγικών δομών (Krugman & Obstfeld 2002: 179-208).
3. Την απουσία των λεγομένων «χρηματικών και τεχνολογικών οικονομιών χωρικής συγκέντρωσης» (διότι οι «εξωτερικές οικονομίες» αυτού του είδους δημιουργούν τάσεις παγίωσης του ήδη διαμορφωμένου, ιστορικά, καταμερισμού–συνδυασμού εργασίας, αποτρέποντας μία εθνική οικονομία ή μία περιφέρεια από την παραγωγή εμπορευμάτων, στα οποία θα μπορούσε να εμφανίσει «συγκριτικό πλεονέκτημα» (Krugman & Obstfeld 2002: 219-226· McCann 2002, κεφ. 2).
4. Την ευκαμψία των τιμών των εμπορευμάτων και των αμοιβών των υπηρεσιών των συντελεστών της παραγωγής.
5. Τη διεθνή κινητικότητα των χρηματικών κεφαλαίων.
6. Τη διεθνή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού.
7. Τους βαθμούς ελευθερίας (ανεξαρτησίας) των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών.
8. Τη διαμόρφωση ενός υπερεθνικού δημοσιονομικού συστήματος, το οποίο θα λειτουργεί ως αναδιανεμητικός μηχανισμός μεταβιβαστικών πληρωμών και φορολόγησης.

Η «νομισματική ζώνη» συνιστά μία ιδιαίτερα ανεπτυγμένη μορφή διεθνούς οικονομικής ολοκλήρωσης, η οποία μετεξελίσσεται σε «πλήρη οικονομική ένωση», όταν χαρακτηρίζεται (και) από την ύπαρξη υπερεθνικής οικονομικής πολιτικής. Οι οικονομίες που συστήνουν μία νομισματική ζώνη παραιτούνται από τη δυνατότητα άσκησης εμπορικής (δασμολογικής και μη) και συναλλαγματικής πολιτικής. Λιγότερο προφανές, αλλά αδιαμφισβήτητο, είναι ότι η συμμετοχή σε μία νομισματική ζώνη, στην οποία δεν υφίστανται περιορισμοί στις κινήσεις των χρηματικών κεφαλαίων, συνεπάγεται και το αδύνατον άσκησης εθνικά αυτόνομης νομισματικής πολιτικής (Mundell 1963). Κατά συνέπεια, τα μέλη μίας νομισματικής ζώνης δεν έχουν μόνον «όφελος» αλλά και «κόστος». Το πρώτο προκύπτει, σε γενικές γραμμές, από την εξάλειψη της αβεβαιότητας που δημιουργούν οι διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, και καλείται «όφελος νομισματικής αποτελεσματικότητας». Το δεύτερο προκύπτει από την αξιοσημείωτη συρρίκνωση του πλήθους των μέσων/εργαλείων που είναι διαθέσιμα για την «ταυτόχρονη» εξισορρόπηση του εσωτερικού και του εξωτερικού τομέα κάθε επιμέρους εθνικής οικονομίας, και καλείται «κόστος οικονομικής ευστάθειας»

Ο ακριβής προσδιορισμός του βαθμού ευστάθειας αυτής της μορφής ολοκλήρωσης συνιστά ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο πρόβλημα, το οποίο μάλλον δεν επιλύεται θεωρητικά. Πρακτικά ελέγχεται στην περίπτωση εκείνη, κατά την οποία οι οικονομίες–μέλη υπόκεινται στη δράση ασύμμετρων ενδογενών μεταβολών, είτε από την πλευρά της ζήτησης (π.χ. σημειώνεται μερική στροφή των προτιμήσεων των καταναλωτών της ζώνης από τα εμπορεύματα μίας οικονομίας σε αυτά άλλης) ή από αυτήν της προσφοράς (π.χ. σημειώνεται άνοδος της λεγόμενης «συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής» σε μία ή ορισμένες μόνον οικονομίες). Ειδικότερα, και σύμφωνα πάντοτε με την κυρίαρχη οικονομική θεωρία περί ανοικτών οικονομιών (και, συγκεκριμένα, με τη λεγόμενη «θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών»), η εγγενής ευστάθεια μίας νομισματικής ζώνης εξαρτάται θετικά από τις ακόλουθες, κατά βάση, «μεταβλητές»

Όσο χαμηλότερα είναι τα επίπεδα στα οποία βρίσκονται οι προαναφερθείσες μεταβλητές, τόσο περισσότερο μειώνεται το «όφελος νομισματικής αποτελεσματικότητας» και αυξάνεται το «κόστος οικονομικής ευστάθειας», και, άρα, τόσο πιο ασταθής τείνει να είναι η ζώνη στο σύνολό της.

Η ζώνη του ευρώ[3] :
α) Η έκταση του εμπορίου όχι μόνον δεν είναι η ενδεικνυόμενη, αλλά και υπολείπεται σημαντικά της αντιστοιχούσας στο εσωτερικό των ΗΠΑ.
β) To ενδοκλαδικό εμπόριο μεταξύ «βόρειων» και «νότιων» (π.χ. Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Νότια Ιταλία) περιοχών είναι ιδιαίτερα περιορισμένο. Οι κατά σειρά πρώτες τείνουν να εξειδικεύονται στους τομείς παραγωγής «συνθέτων βιομηχανικών αγαθών και εντάσεως εξειδικευμένης εργασίας» (και να αναπτύσσουν το μεταξύ των ενδοκλαδικό εμπόριο), ενώ οι δεύτερες στους «εντάσεως φυσικών πρώτων υλών και ανειδίκευτης εργασίας» (και, γενικά, «χαμηλής και μέσης τεχνολογίας») τομείς [4] .
γ) Παρατηρούνται αποκλίσεις στις τιμές των εμπορευμάτων (σημαντικές, σε ορισμένες περιπτώσεις) και διαπιστώνεται, γενικά, ότι το σύστημα δεν διέπεται από το «νόμο της μίας τιμής» [5] .
δ) H κινητικότητα του εργατικού δυναμικού ανάμεσα στις διάφορες χώρες είναι ιδιαίτερα χαμηλή, και στο εσωτερικό των αρκετά περιορισμένη. Γενικά, υπολείπεται σημαντικά της αντίστοιχης στις ΗΠΑ (κυρίως) και στον Καναδά.
ε) Το Σύμφωνο Σταθερότητας περιστέλλει σημαντικά τους βαθμούς ελευθερίας των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών και, ταυτόχρονα, σε ευθεία αντίθεση με ό,τι ισχύει στις ΗΠΑ και στον Καναδά, ο αναδιανεμητικός ρόλος του κοινοτικού προϋπολογισμού είναι οριακός. Σε αυτήν τη συνάφεια αξίζει, μάλιστα, να αναφερθεί ότι συγκριτικές μελέτες των διαδικασιών προσαρμογής (σε ασύμμετρες μεταβολές) των πολιτειών της Αμερικής και του Καναδά, από τη μία πλευρά, και ορισμένων, αντιστοίχου μεγέθους, ευρωπαϊκών οικονομιών (πριν από τη δημιουργία της ΕΕ), από την άλλη πλευρά, έχουν δείξει τα εξής: οι κατά σειρά πρώτες διαδικασίες είναι σχετικά ταχύτερες και διέπονται από, πρώτον, τη μετακίνηση του εργατικού δυναμικού (με εξαίρεση του γαλλόφωνου εργατικού δυναμικού του Κεμπέκ, του οποίου η κινητικότητα είναι έξι φορές χαμηλότερη από αυτήν του αγγλόφωνου εργατικού δυναμικού του Καναδά) και, δεύτερον, την αντίστροφη μεταβολή ομοσπονδιακών μεταβιβάσεων–φορολογικών εσόδων, ενώ οι κατά σειρά δεύτερες διαδικασίες χαρακτηρίζονταν από σημαντικές αυξήσεις τόσο της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας (υποτιμήσεις σε πραγματικούς όρους) όσο και του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού [6] . Έτσι, είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν, εντός της ΖΕ, ορισμένες, σχετικά μικρές οικονομίες θα κατορθώσουν, σε περιόδους αναταράξεων και κρίσεων, να ακολουθήσουν επιτυχείς διαδικασίες προσαρμογής.
στ) Εάν το ζήτημα τεθεί σε όρους της σχέσης ανάμεσα στο βαθμό ετερογένειας των εθνικών παραγωγικών δομών και στο βαθμό «ευελιξίας» της αγοράς εργασίας (κινητικότητα εργατικού δυναμικού και ευκαμψία μισθών), δηλαδή ότι όσο υψηλότερος είναι ο πρώτος τόσο υψηλότερος απαιτείται να είναι και ο δεύτερος, τότε εκτιμάται ότι υφίσταται ένα υποσύνολο χωρών (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία), το οποίο μάλλον συνιστά μία «άριστη νομισματική περιοχή» (De Grauwe 2001: 127-132). Ωστόσο, ακόμη και στα πλαίσια αυτού του υποσυνόλου υπάρχουν έντονες διαφοροποιήσεις, από την άποψη π.χ. του «ανοίγματος» στο ενδοζωνικό εμπόριο (στη Γαλλία και τη Γερμανία οι εισαγωγές και οι εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι συγκριτικά πολύ χαμηλές).υπάγεται, αντικειμενικά, στο πεδίο ελέγχου των αρχών της οικονομικής πολιτικής, αλλά μάλλον (υπερ-)καθορίζεται από τη διαδικασία της επισώρευσης του κεφαλαίου, αυτήν καθαυτήν [7] . Δεδομένης της ελευθερίας στην κίνηση των χρηματικών κεφαλαίων, έπεται, έτσι, ότι η ευστάθεια της ΖΕ οφείλει να βασίζεται, αποκλειστικά και μόνον στη μεγιστοποίηση του επιπέδου της υπ’ αριθμ. 6 μεταβλητής, ήτοι στη διαμόρφωση μίας «απελευθερωμένης» και διεθνώς ενοποιημένης αγοράς εργασίας (κατεύθυνση την οποία σαφώς υποδεικνύει, εξάλλου, η «Στρατηγική της Λισσαβόνας») [8] .[9] . Σε πρώτη φάση, η αδυναμία άσκησης αυτόνομης εμπορικής πολιτικής, σε συνδυασμό με τους αυστηρούς περιορισμούς κατά την άσκηση της συναλλαγματικής, νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, οδηγεί στη ρύθμιση του ευρωπαϊκού καταμερισμού της εργασίας από την αδιαμεσολάβητη δράση του «νόμου του συγκριτικού πλεονεκτήματος», την απρόσκοπτη λειτουργία του οποίου αναλαμβάνουν, είτε το επιθυμούν είτε όχι, οι εθνικές εισοδηματικές πολιτικές [10] . Στη δεύτερη φάση, όπου εισάγεται στο σύστημα η ελευθερία της κίνησης των χρηματικών κεφαλαίων και το ενιαίο νόμισμα, συντελείται μία τροποποίηση του εν λόγω νόμου υπό την έννοια ότι αυτός δρα, πλέον, στη βάση ύπαρξης ενός διεθνώς ενιαίου (ως προς την τάση, τουλάχιστον) επιτοκίου [11] . Αυτές οι εξελίξεις συμβάλλουν, βεβαίως, στην περαιτέρω υποβάθμιση των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών και, έτσι, προάγουν την ανισόμετρη ανάπτυξη του συστήματος στο σύνολό του. Τέλος, κατά την τρίτη φάση (η οποία βρίσκεται στα πρώτα της στάδια και της οποίας η πλήρης υλοποίηση κρίνεται, όπως είδαμε, απαραίτητη από την άποψη της ευστάθειας) διαμορφώνεται (και) ένα διεθνώς ενιαίο (ως προς την τάση, τουλάχιστον) ωρομίσθιο [12] , και αυτό συνεπάγεται, με τη σειρά του, ότι ο καταμερισμός της εργασίας διέπεται, πλέον, από τα απόλυτα πλεονεκτήματα κόστους. Με άλλα λόγια, δηλαδή, λαμβάνει χώρα η μετατροπή του «νόμου του συγκριτικού πλεονεκτήματος» στο αντίθετό του, ήτοι στο «νόμο του απόλυτου πλεονεκτήματος», μετατροπή η οποία, σε συνδυασμό με την ύπαρξη «οικονομιών συγκέντρωσης», οδηγεί στην ανάπτυξη έντονων (και, πιθανότατα, αυτοτροφοδοτούμενων) πολώσεων στην παραγωγή και κατανομή του εισοδήματος μεταξύ χωρών και περιφερειών [13] . Βεβαίως, αυτή η διαδικασία έχει και ορισμένες παράπλευρες, αλλά εξίσου σημαντικές, συνέπειες: α) στενεύει διαρκώς τα περιθώρια άσκησης αντι-κυκλικής δημοσιονομικής πολιτικής στις υποβαθμιζόμενες οικονομίες· και β) υπονομεύει, με αποφασιστικό τρόπο, την προοπτική συγκρότησης ενός πράγματι ενεργού υπερεθνικού δημοσιονομικού συστήματος, ακριβώς επειδή οι καθαρές μεταβιβάσεις εισοδήματος απαιτείται να είναι, συστηματικά, μονόδρομες (δηλαδή από τις αναβαθμιζόμενες στις υποβαθμιζόμενες οικονομίες) [14] .

Η ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων έχει δείξει ότι η ΖΕ δεν συγκροτεί μία «άριστη νομισματική περιοχή», ούτε σε «απόλυτους» αλλά ούτε και σε σχετικούς όρους, δηλαδή σε σύγκριση με άλλες ήδη οικονομικά ολοκληρωμένες περιοχές, όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Ειδικότερα (αλλά συνοπτικά)

Όλα αυτά μάλλον σημαίνουν ότι η συντονισμένη «απελευθέρωση των αγορών» στον ευρωπαϊκό χώρο (όπως αυτή προσδιορίστηκε, καταρχάς, από τη «Λευκή Βίβλο» και την «Έκθεση Ντελόρ»), καίτοι επηρέασε, προς την απαιτούμενη κατεύθυνση, τις υπ’ αριθμ. 1 έως και 5 μεταβλητές που είναι καθοριστικές για την ευστάθεια μίας νομισματικής ζώνης (βλ. την αμέσως προηγούμενη ενότητα του παρόντος), δεν κατόρθωσε να επαυξήσει την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού και, κατ’ επέκταση, την ευκαμψία των μισθών. Παράλληλα, οι υπ’ αριθμ. 7 και 8 μεταβλητές είναι, συνεπεία της κυριαρχίας μονεταριστικών–νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων κατά την άσκηση της οικονομικής πολιτικής, πλήρως αδρανοποιημένες.

Τέλος, η περαιτέρω εξέλιξη των υπ’ αριθμ. 1 έως και 4 μεταβλητών δεν

Η προηγηθείσα συζήτηση μας επιτρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αναπτύσσει, κατά την πορεία διαμόρφωσής της, ορισμένα δομικά χαρακτηριστικά, τα οποία δύνανται να αποτελέσουν σημαντικές πηγές αστάθειας

Η ζώνη του ευρώ και η διεθνής οικονομική κρίση – Εισαγωγή

Του Θεόδωρου Μαριόλη* – Monthly Review No 53

Εισαγωγή Οι διεθνείς οικονομικές ολοκληρώσεις συνιστούν μορφές διευθέτησης και τρόπους ύπαρξης της αντίφασης ανάμεσα στην τάση διεθνοποίησης των «οικονομιών της αγοράς» και την εθνική συγκρότησή των, δηλαδή της βασικής, στο διεθνές επίπεδο, αντίφασης του υφιστάμενου συστήματος παραγωγής. Βρίσκονται, επομένως, σε μία κατάσταση δυναμικής ισορροπίας και χαρακτηρίζονται από τη μετατροπή των αποτελεσμάτων των σε νέα αίτια, στη βάση των οποίων τείνουν να αναπαράγονται σε μία υψηλότερη κλίμακα. Ωστόσο, όταν αδυνατούν, συνεπεία εσωτερικών ή μη εξελίξεων, να επιτύχουν την προαναφερθείσα διευθέτηση, γίνονται ασταθείς και, τελικά, μεταβαίνουν σε κατάσταση παραβίωσης ή αποσύνθεσης, όπως η Κοινή Αγορά Κεντρικής Αμερικής (1960) ή η Λατινική Νομισματική Ένωση (1865–1927), αντιστοίχως.

 

Η ύφεση στην οποία εισήλθε η παγκόσμια οικονομία, στα τέλη του 2008, και η οποία δεν αποκλείεται να μετατρέπεται, σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες ενδείξεις και εκτιμήσεις, σε βαθιά κρίση, αποτελεί μία –για να χρησιμοποιήσουμε την κυρίαρχη ορολογία– «διαταραχή» που δημιουργεί κλυδωνισμούς στο εσωτερικό της διεθνώς πιο προωθημένης ολοκλήρωσης, ήτοι της Ζώνης του Ευρώ (ΖΕ) και, κατ’ επέκταση, στην «Ευρωπαϊκή Ένωση των 27».

 

Το παρόν άρθρο επιχειρεί να αναλύσει αυτήν τη συγκυρία, από τη σκοπιά της ΖΕ, και να υποστηρίξει, λαμβάνοντας υπ’ όψιν, συνοπτικά, τη σύνολη πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ότι το πρωτεύον ζήτημα δεν είναι η οικονομική κρίση αλλά η ίδια η ΖΕ. Η συζήτηση που ακολουθεί δομείται ως εξής: η αμέσως επόμενη ενότητα εστιάζει στη έννοια της «νομισματικής ζώνης» (ή, αλλιώς, «οικονομικής και νομισματικής ένωσης»)· εν συνεχεία εξετάζεται η ευστάθεια της ΖΕ· τέλος, αναλύεται η σχέση κρίσης–ΖΕ και συνοψίζονται τα συμπεράσματα της συζήτησης.

 

 

Περί νομισματικών ζωνών

 

 

Η «νομισματική ζώνη» συνιστά μία ιδιαίτερα ανεπτυγμένη μορφή διεθνούς οικονομικής ολοκλήρωσης, η οποία μετεξελίσσεται σε «πλήρη οικονομική ένωση», όταν χαρακτηρίζεται (και) από την ύπαρξη υπερεθνικής οικονομικής πολιτικής. Οι οικονομίες που συστήνουν μία νομισματική ζώνη παραιτούνται από τη δυνατότητα άσκησης εμπορικής (δασμολογικής και μη) και συναλλαγματικής πολιτικής. Λιγότερο προφανές, αλλά αδιαμφισβήτητο, είναι ότι η συμμετοχή σε μία νομισματική ζώνη, στην οποία δεν υφίστανται περιορισμοί στις κινήσεις των χρηματικών κεφαλαίων, συνεπάγεται και το αδύνατον άσκησης εθνικά αυτόνομης νομισματικής πολιτικής (Mundell 1963). Κατά συνέπεια, τα μέλη μίας νομισματικής ζώνης δεν έχουν μόνον «όφελος» αλλά και «κόστος». Το πρώτο προκύπτει, σε γενικές γραμμές, από την εξάλειψη της αβεβαιότητας που δημιουργούν οι διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, και καλείται «όφελος νομισματικής αποτελεσματικότητας». Το δεύτερο προκύπτει από την αξιοσημείωτη συρρίκνωση του πλήθους των μέσων/εργαλείων που είναι διαθέσιμα για την «ταυτόχρονη» εξισορρόπηση του εσωτερικού και του εξωτερικού τομέα κάθε επιμέρους εθνικής οικονομίας, και καλείται «κόστος οικονομικής ευστάθειας» [1] .

 

Ο ακριβής προσδιορισμός του βαθμού ευστάθειας αυτής της μορφής ολοκλήρωσης συνιστά ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο πρόβλημα, το οποίο μάλλον δεν επιλύεται θεωρητικά. Πρακτικά ελέγχεται στην περίπτωση εκείνη, κατά την οποία οι οικονομίες–μέλη υπόκεινται στη δράσηασύμμετρων ενδογενών μεταβολών, είτε από την πλευρά της ζήτησης (π.χ. σημειώνεται μερική στροφή των προτιμήσεων των καταναλωτών της ζώνης από τα εμπορεύματα μίας οικονομίας σε αυτά άλλης) ή από αυτήν της προσφοράς (π.χ. σημειώνεται άνοδος της λεγόμενης «συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής» σε μία ή ορισμένες μόνον οικονομίες). Ειδικότερα, και σύμφωνα πάντοτε με την κυρίαρχη οικονομική θεωρία περί ανοικτών οικονομιών (και, συγκεκριμένα, με τη λεγόμενη «θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών»), η εγγενής ευστάθεια μίας νομισματικής ζώνης εξαρτάται θετικά από τις ακόλουθες, κατά βάση, «μεταβλητές» [2] :

1. Την έκταση του συνολικού, δηλαδή του διακλαδικού και του ενδοκλαδικού, εμπορίου στο εσωτερικό της ζώνης.

 

 

2. Το «ειδικό βάρος» του διακλαδικού εμπορίου (διότι το ενδοκλαδικό εμπόριο, σε ευθεία αντίθεση με το διακλαδικό, ανάγεται στην ύπαρξη «εσωτερικών οικονομιών κλίμακας» και, έτσι, αντανακλά την ομοιογένειατων επιμέρους εθνικών παραγωγικών δομών (Krugman & Obstfeld 2002: 179-208).

 

 

3. Την απουσία των λεγομένων «χρηματικών και τεχνολογικών οικονομιών χωρικής συγκέντρωσης» (διότι οι «εξωτερικές οικονομίες» αυτού του είδους δημιουργούν τάσεις παγίωσης του ήδη διαμορφωμένου, ιστορικά, καταμερισμού–συνδυασμού εργασίας, αποτρέποντας μία εθνική οικονομία ή μία περιφέρεια από την παραγωγή εμπορευμάτων, στα οποία θα μπορούσε να εμφανίσει «συγκριτικό πλεονέκτημα» (Krugman & Obstfeld 2002: 219-226· McCann 2002, κεφ. 2).

 

 

4. Την ευκαμψία των τιμών των εμπορευμάτων και των αμοιβών των υπηρεσιών των συντελεστών της παραγωγής.

 

 

5. Τη διεθνή κινητικότητα των χρηματικών κεφαλαίων.

 

 

6. Τη διεθνή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού.

 

 

7. Τους βαθμούς ελευθερίας (ανεξαρτησίας) των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών.

 

 

8. Τη διαμόρφωση ενός υπερεθνικού δημοσιονομικού συστήματος, το οποίο θα λειτουργεί ως αναδιανεμητικός μηχανισμός μεταβιβαστικών πληρωμών και φορολόγησης.

 

 

Όσο χαμηλότερα είναι τα επίπεδα στα οποία βρίσκονται οι προαναφερθείσες μεταβλητές, τόσο περισσότερο μειώνεται το «όφελος νομισματικής αποτελεσματικότητας» και αυξάνεται το «κόστος οικονομικής ευστάθειας», και, άρα, τόσο πιο ασταθής τείνει να είναι η ζώνη στο σύνολό της.

 

 

Η ζώνη του ευρώ

 

 

Η ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων έχει δείξει ότι η ΖΕ δεν συγκροτεί μία «άριστη νομισματική περιοχή», ούτε σε «απόλυτους» αλλά ούτε και σε σχετικούς όρους, δηλαδή σε σύγκριση με άλλες ήδη οικονομικά ολοκληρωμένες περιοχές, όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Ειδικότερα (αλλά συνοπτικά) [3] :

α) Η έκταση του εμπορίου όχι μόνον δεν είναι η ενδεικνυόμενη, αλλά και υπολείπεται σημαντικά της αντιστοιχούσας στο εσωτερικό των ΗΠΑ.

 

 

β) To ενδοκλαδικό εμπόριο μεταξύ «βόρειων» και «νότιων» (π.χ. Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Νότια Ιταλία) περιοχών είναι ιδιαίτερα περιορισμένο. Οι κατά σειρά πρώτες τείνουν να εξειδικεύονται στους τομείς παραγωγής «συνθέτων βιομηχανικών αγαθών και εντάσεως εξειδικευμένης εργασίας» (και να αναπτύσσουν το μεταξύ των ενδοκλαδικό εμπόριο), ενώ οι δεύτερες στους «εντάσεως φυσικών πρώτων υλών και ανειδίκευτης εργασίας» (και, γενικά, «χαμηλής και μέσης τεχνολογίας») τομείς [4] . 

 

 

γ) Παρατηρούνται αποκλίσεις στις τιμές των εμπορευμάτων (σημαντικές, σε ορισμένες περιπτώσεις) και διαπιστώνεται, γενικά, ότι το σύστημα δεν διέπεται από το «νόμο της μίας τιμής» [5] .

 

 

δ) H κινητικότητα του εργατικού δυναμικού ανάμεσα στις διάφορες χώρες είναι ιδιαίτερα χαμηλή, και στο εσωτερικό των αρκετά περιορισμένη. Γενικά, υπολείπεται σημαντικά της αντίστοιχης στις ΗΠΑ (κυρίως) και στον Καναδά.

 

 

ε) Το Σύμφωνο Σταθερότητας περιστέλλει σημαντικά τους βαθμούς ελευθερίας των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών και, ταυτόχρονα, σε ευθεία αντίθεση με ό,τι ισχύει στις ΗΠΑ και στον Καναδά, ο αναδιανεμητικός ρόλος του κοινοτικού προϋπολογισμού είναι οριακός. Σε αυτήν τη συνάφεια αξίζει, μάλιστα, να αναφερθεί ότι συγκριτικές μελέτες των διαδικασιών προσαρμογής (σε ασύμμετρες μεταβολές) των πολιτειών της Αμερικής και του Καναδά, από τη μία πλευρά, και ορισμένων, αντιστοίχου μεγέθους, ευρωπαϊκών οικονομιών (πριν από τη δημιουργία της ΕΕ), από την άλλη πλευρά, έχουν δείξει τα εξής: οι κατά σειρά πρώτες διαδικασίες είναι σχετικά ταχύτερες και διέπονται από, πρώτον, τη μετακίνηση του εργατικού δυναμικού (με εξαίρεση του γαλλόφωνου εργατικού δυναμικού του Κεμπέκ, του οποίου η κινητικότητα είναι έξι φορές χαμηλότερη από αυτήν του αγγλόφωνου εργατικού δυναμικού του Καναδά) και, δεύτερον, την αντίστροφη μεταβολή ομοσπονδιακών μεταβιβάσεων–φορολογικών εσόδων, ενώ οι κατά σειρά δεύτερες διαδικασίες χαρακτηρίζονταν από σημαντικές αυξήσεις τόσο της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας (υποτιμήσεις σε πραγματικούς όρους) όσο και του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού [6] . Έτσι, είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν, εντός της ΖΕ, ορισμένες, σχετικά μικρές οικονομίες θα κατορθώσουν, σε περιόδους αναταράξεων και κρίσεων, να ακολουθήσουν επιτυχείς διαδικασίες προσαρμογής.

 

 

στ) Εάν το ζήτημα τεθεί σε όρους της σχέσης ανάμεσα στο βαθμό ετερογένειας των εθνικών παραγωγικών δομών και στο βαθμό «ευελιξίας» της αγοράς εργασίας (κινητικότητα εργατικού δυναμικού και ευκαμψία μισθών), δηλαδή ότι όσο υψηλότερος είναι ο πρώτος τόσο υψηλότερος απαιτείται να είναι και ο δεύτερος, τότε εκτιμάται ότι υφίσταται ένα υποσύνολο χωρών (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία), το οποίο μάλλον συνιστά μία «άριστη νομισματική περιοχή» (De Grauwe 2001: 127-132). Ωστόσο, ακόμη και στα πλαίσια αυτού του υποσυνόλου υπάρχουν έντονες διαφοροποιήσεις, από την άποψη π.χ. του «ανοίγματος» στο ενδοζωνικό εμπόριο (στη Γαλλία και τη Γερμανία οι εισαγωγές και οι εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι συγκριτικά πολύ χαμηλές).

 

 

Όλα αυτά μάλλον σημαίνουν ότι η συντονισμένη «απελευθέρωση των αγορών» στον ευρωπαϊκό χώρο (όπως αυτή προσδιορίστηκε, καταρχάς, από τη «Λευκή Βίβλο» και την «Έκθεση Ντελόρ»), καίτοι επηρέασε, προς την απαιτούμενη κατεύθυνση, τις υπ’ αριθμ. 1 έως και 5 μεταβλητές που είναι καθοριστικές για την ευστάθεια μίας νομισματικής ζώνης (βλ. την αμέσως προηγούμενη ενότητα του παρόντος), δεν κατόρθωσε να επαυξήσει την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού και, κατ’ επέκταση, την ευκαμψία των μισθών. Παράλληλα, οι υπ’ αριθμ. 7 και 8 μεταβλητές είναι, συνεπεία της κυριαρχίας μονεταριστικών–νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων κατά την άσκηση της οικονομικής πολιτικής, πλήρως αδρανοποιημένες.

 

Τέλος, η περαιτέρω εξέλιξη των υπ’ αριθμ. 1 έως και 4 μεταβλητών δενυπάγεται, αντικειμενικά, στο πεδίο ελέγχου των αρχών της οικονομικής πολιτικής, αλλά μάλλον (υπερ-)καθορίζεται από τη διαδικασία της επισώρευσης του κεφαλαίου, αυτήν καθαυτήν [7] . Δεδομένης της ελευθερίας στην κίνηση των χρηματικών κεφαλαίων, έπεται, έτσι, ότι η ευστάθεια της ΖΕ οφείλει να βασίζεται, αποκλειστικά και μόνον στη μεγιστοποίηση του επιπέδου της υπ’ αριθμ. 6 μεταβλητής, ήτοι στη διαμόρφωση μίας «απελευθερωμένης» και διεθνώς ενοποιημένης αγοράς εργασίας (κατεύθυνση την οποία σαφώς υποδεικνύει, εξάλλου, η «Στρατηγική της Λισσαβόνας») [8] .

 

Η προηγηθείσα συζήτηση μας επιτρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αναπτύσσει, κατά την πορεία διαμόρφωσής της, ορισμένα δομικά χαρακτηριστικά, τα οποία δύνανται να αποτελέσουν σημαντικές πηγές αστάθειας [9] . Σε πρώτη φάση, η αδυναμία άσκησης αυτόνομης εμπορικής πολιτικής, σε συνδυασμό με τους αυστηρούς περιορισμούς κατά την άσκηση της συναλλαγματικής, νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, οδηγεί στη ρύθμιση του ευρωπαϊκού καταμερισμού της εργασίας από την αδιαμεσολάβητη δράση του «νόμου του συγκριτικού πλεονεκτήματος», την απρόσκοπτη λειτουργία του οποίου αναλαμβάνουν, είτε το επιθυμούν είτε όχι, οι εθνικές εισοδηματικές πολιτικές [10] . Στη δεύτερη φάση, όπου εισάγεται στο σύστημα η ελευθερία της κίνησης των χρηματικών κεφαλαίων και το ενιαίο νόμισμα, συντελείται μία τροποποίηση του εν λόγω νόμου υπό την έννοια ότι αυτός δρα, πλέον, στη βάση ύπαρξης ενός διεθνώς ενιαίου (ως προς την τάση, τουλάχιστον) επιτοκίου [11] . 

 

Αυτές οι εξελίξεις συμβάλλουν, βεβαίως, στην περαιτέρω υποβάθμιση των λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών και, έτσι, προάγουν την ανισόμετρη ανάπτυξη του συστήματος στο σύνολό του. Τέλος, κατά την τρίτη φάση (η οποία βρίσκεται στα πρώτα της στάδια και της οποίας η πλήρης υλοποίηση κρίνεται, όπως είδαμε, απαραίτητη από την άποψη της ευστάθειας) διαμορφώνεται (και) ένα διεθνώς ενιαίο (ως προς την τάση, τουλάχιστον) ωρομίσθιο [12] , και αυτό συνεπάγεται, με τη σειρά του, ότι ο καταμερισμός της εργασίας διέπεται, πλέον, από τα απόλυτα πλεονεκτήματα κόστους. Με άλλα λόγια, δηλαδή, λαμβάνει χώρα η μετατροπή του «νόμου του συγκριτικού πλεονεκτήματος» στο αντίθετό του, ήτοι στο «νόμο του απόλυτου πλεονεκτήματος», μετατροπή η οποία, σε συνδυασμό με την ύπαρξη «οικονομιών συγκέντρωσης», οδηγεί στην ανάπτυξη έντονων (και, πιθανότατα, αυτοτροφοδοτούμενων) πολώσεων στην παραγωγή και κατανομή του εισοδήματος μεταξύ χωρών και περιφερειών [13] . 

 

Βεβαίως, αυτή η διαδικασία έχει και ορισμένες παράπλευρες, αλλά εξίσου σημαντικές, συνέπειες: α) στενεύει διαρκώς τα περιθώρια άσκησης αντι-κυκλικής δημοσιονομικής πολιτικής στις υποβαθμιζόμενες οικονομίες· και β) υπονομεύει, με αποφασιστικό τρόπο, την προοπτική συγκρότησης ενός πράγματι ενεργού υπερεθνικού δημοσιονομικού συστήματος, ακριβώς επειδή οι καθαρές μεταβιβάσεις εισοδήματος απαιτείται να είναι, συστηματικά, μονόδρομες (δηλαδή από τις αναβαθμιζόμενες στις υποβαθμιζόμενες οικονομίες) [14] .

 

Υποσημειώσεις[2]

Ως γνωστόν, η εν λόγω θεωρία αναπτύχθηκε, κατά τη δεκαετία του 1960, από τους R.A. Mundell, R. Mc Kinnon και P. Kenen. Για εύστοχες εκθέσεις της όλης, παλαιότερης και νεότερης, συζήτησης, βλ. De Grauwe 2001, κεφ. 1-4· και Mongelli 2002.

[3]

Για μία πολύ ενδιαφέρουσα σχετική μελέτη, η οποία δεν βρίσκεται, όμως, πάντοτε σε συμφωνία με ό,τι αναφέρεται εδώ, βλ. Patterson & Amati 1998.

[4]

Για μία συνοπτική, αλλά παραδειγματική, ανάλυση των διαχρονικών μεταβολών της διάρθρωσης του εμπορίου της ελληνικής οικονομίας, βλ. Τράπεζα της Ελλάδος 2006, σελ. 112-119, 316-321, 325-330.

[5]

Γενικεύοντας το γνωστό θεώρημα των Harrod-Balassa-Samuelson, oι ενδοζωνικές αποκλίσεις των γενικών επιπέδων τιμών δύνανται να αναχθούν, σε ορισμένο βαθμό, τουλάχιστον: πρώτον, στις διεθνείς διαφορές των παραγωγικοτήτων στους τομείς παραγωγής των διεθνώς εμπορεύσιμων και μη προϊόντων· και, δεύτερον, στην κατανομή του εισοδήματος: για αυτήν τη γενίκευση, βλ. Mariolis 2008b.

[6]

Βλ. π.χ. Σαχινίδης & Χαρδούβελης 1998, σελ. 48-50· De Grauwe 2001, σελ. 132-137· Krugman & Obstfeld 2003, σελ. 456-458.

[7]

Εάν θέσουμε στην άκρη τις εκκλήσεις, δηλαδή τις διάφορες εκθέσεις για την αναγκαιότητα των «διαρθρωτικών μεταβολών», πώς και σε ποιο βαθμό δύναται η οικονομική πολιτική να αναδράσει πράγματι επί, π.χ., της δυναμικής που θέτουν σε κίνηση οι «εσωτερικές και εξωτερικές οικονομίες κλίμακας»;

[8]

Εάν υπήρχαν περιορισμοί στην κίνηση των χρηματικών κεφαλαίων, η αυτόματη προσαρμογή μίας επιμέρους οικονομίας δεν θα είχε ως προαπαιτούμενο τη μετακίνηση του εργατικού δυναμικού.

[9]

Η συνοπτική προσέγγιση που ακολουθεί βασίζεται στα Μαριόλης 1999α και Mariolis 2001, 2005. Ο ενδιαφερόμενος για ορισμένες επιπρόσθετες φορμαλιστικές αποδείξεις αναγνώστης παραπέμπεται στις αξιοσημείωτες αναλύσεις των Brewer 1985 και Parrinello 2006.

[10]

Eν αντιθέσει με ό,τι υποστηρίζει η κυρίαρχη θεωρία (ακόμη και στη «ριζοσπαστική», à la Krugman, εκδοχή της), η σραφφαϊανή θεωρία αποδεικνύει ότι το ελεύθερο, και βασιζόμενο στα «συγκριτικά πλεονεκτήματα», διεθνές εμπόριο δύναται να οδηγήσει σε ζημία, δηλαδή σε συρρίκνωση των καταναλωτικών δυνατοτήτων σε μία ή, ακόμη, και σε όλες τις συμμετέχουσες οικονομίες, και ότι αυτό είναι τόσο πιο πιθανό, όσο μικρότερος είναι ο ρυθμός μεγέθυνσης του συστήματος: βλ. Steedman 1979, essays 4, 9, 11και 12· και Mariolis 2004, σελ. 451.

[11] Έτσ

ι, δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με αυτό που διαβάζουμε σε ένα ενδιαφέρον άρθρο, με τίτλο «Ο κόσμος είναι ενιαίος: αγορά, ανταγωνισμός και κράτος στο νέο περιβάλλον», το οποίο δημοσιεύθηκε στο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank (τεύχ. 104, Ιανουάριος 2008, σελ. 19-20): «[Με την ένταξή της στη ζώνη του ευρώ, η Ελλάδα αποδέχεται ότι] τα μέτρα πολιτικής που έχει στη διάθεσή της για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας συνοψίζονται στα ακόλουθα: α) στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την επίτευξη υψηλών ρυθμών αυξήσεως της παραγωγικότητας· β) στην προσαρμογή της πολιτικής μισθών και εισοδημάτων με στόχο την αναγκαία βελτίωση της ανταγωνιστικότητας». Μάλλον δεν θα ήταν άστοχο να σημειωθούν, επίσης, τα εξής: το 2006 και το 2007 το έλλειμμα του ελληνικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ανήλθε αντίστοιχα στο 11% και στο 14% του ΑΕΠ (στις περιόδους 1983–85 και 1995–98, όπου η δραχμή υποτιμήθηκε αντίστοιχα κατά περίπου 15% και 14%, αυτό το ποσοστό ήταν αντίστοιχα της τάξης του 5–10% και του 3–4%). Η διεθνής ανταγωνιστικότητα της οικονομίας υποχώρησε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, δεδομένου ότι η πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (έναντι 28 εμπορικών εταίρων της χώρας), με βάση τις τιμές καταναλωτή, αυξήθηκε σωρευτικά μεταξύ του 2000 και του 2007 κατά 15%, ενώ το σχετικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, εκφρασμένο σε κοινό νόμισμα, αυξήθηκε σωρευτικά κατά 20% στο σύνολο της οικονομίας και κατά 41% στη μεταποίηση: βλ. σχετικά Τράπεζα της Ελλάδος 2008, σελ. 135. Τέλος, κάτω από το λεγόμενο «όριο της φτώχειας» βρίσκονται περίπου το 20% των ελληνικών νοικοκυριών, το 13% των εργαζομένων, το 25% των συνταξιούχων, το 33% των ανέργων και το 41% των μονογονεϊκών οικογενειών με ένα τουλάχιστον εξαρτώμενο παιδί: βλ. σχετικά Τράπεζα της Ελλάδος 2008, σελ. 49.

[12]

Θα μπορούσε να σημειωθεί ότι τα εμπειρικά δεδομένα της περιόδου με την πλέον υψηλή διεθνή κινητικότητα της εργασίας (1870–1914), στα πλαίσια του παγκόσμιου συστήματος, υποδεικνύουν την ύπαρξη σημαντικής τάσης σύγκλισης των πραγματικών μισθών ανάμεσα στις χώρες προέλευσης και προορισμού του εργατικού δυναμικού: βλ. σχετικά Williamson 1995, σελ. 153-157, 178-180.

[13]

Για μία αναλυτική διερεύνηση της γεωγραφικής συγκέντρωσης και της ανισόμετρης ανάπτυξης στην ΕΕ, βλ. Puga 2002. Για τους μηχανισμούς αυτοτροφοδότησης (θετικής ανάδρασης), βλ. Arthur 1989· και Thirlwall 2001, σελ. 328-334, 344-350.

[14] Ε

ίχαμε την ευκαιρία, πριν από αρκετά χρόνια, να υποστηρίξουμε ότι το αριστερίζον αίτημα περί «δημοσιονομικού φεντεραλισμού» παραγνωρίζει το γεγονός ότι η προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης επιτείνει την ανισόμετρη ανάπτυξη και, άρα, θα αποδειχθεί ουτοπικό: βλ. Μαριόλης 1999β, σελ. 247-248. Η πρόσφατη, χωρίς περιστροφές, απόρριψη (Φεβρουάριος 2009), από την πλευρά –κυρίως– της Γερμανίας, της πρότασης έκδοσης ενιαίου ευρωπαϊκού ομολόγου, καθώς και οι αυστηρές συστάσεις, σε φάση διεθνούς ύφεσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μάρτιος 2009) προς τις χώρες που εμφανίζουν «υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα και χρέη», δύνανται να ιδωθούν ως μία επαλήθευση. Αξιοσημείωτες είναι, επίσης, οι επισημάνσεις της «Έκθεσης για τη Νομισματική Πολιτική 2008–2009» της Τραπέζης της Ελλάδος (Φεβρουάριος 2009), σελ. 40: «Στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία, η Ελλάδα λόγω των ιδιαίτερων δημοσιονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, θα πρέπει να ακολουθήσει περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, αντίθετα από πολλές άλλες χώρες της ΕΕ»· και σελ. 32: «Μολονότι άλλες χώρες αναμένεται να παρουσιάσουν μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα από την Ελλάδα για την περίοδο 2008-2010, η διαφορά των αποδόσεων των ομολόγων τους από εκείνες των γερμανικών ομολόγων είναι πολύ μικρότερη από ό,τι για τα ελληνικά ομόλογα. Αυτό συμβαίνει επειδή οι εν λόγω χώρες έχουν εισέλθει σε ύφεση και τα ελλείμματά τους έχουν κυρίως κυκλικό χαρακτήρα, ενώ το δημόσιο χρέος τους είναι πολύ χαμηλότερο από το ελληνικό. Αντίθετα, τα προβλήματα της Ελλάδος που απασχολούν τις αγορές (το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, οι προοπτικές αντιμετώπισης των υποχρεώσεων του ασφαλιστικού συστήματος) έχουν κυρίως διαρθρωτικό χαρακτήρα» (πρόσθετη η έμφαση).

[15] Σ

ύμφωνα με τις τελευταίες (12/3/2009) προβλέψεις του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία, κατά το πρώτο τετράμηνο του 2009 η παγκόσμια οικονομία θα εμφανίσει, για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του 1930, αρνητικό ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ακαθάριστου προϊόντος, της τάξης του -0,8% (-3,3% στη ΖΕ, -1,9% στις ΗΠΑ, -4% στην Ιαπωνία, -2,7% στη Βρετανία, -3% στη Ρωσία και -1,4% στη Λατινική Αμερική), ενώ το διεθνές εμπόριο θα μειωθεί κατά 11,5%. Για το 2010 προβλέπεται ένας ασθενής ρυθμός μεγέθυνσης της παγκόσμιας οικονομίας (2,1%), ενώ θα εξακολουθούν να συρρικνώνονται οι οικονομίες της ΖΕ (-0,2%), της Βρετανίας (-0,1%) και της Ρωσίας (-1%), με ανάλογες συνέπειες για τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα ποσοστά ανεργίας. (Για τη ΖΕ εκτιμάται ότι το έλλειμμα και το ποσοστό ανεργίας θα ανέλθουν, αντίστοιχα, από 1,7% και 7,3%, στο 4,2% και στο 9,3% το 2009, και στο 4,8% και 10,2% το 2010.)

Παρόμοια μοτίβα μεταστροφών του οικονομικού «κύκλου» έχουν παρατηρηθεί στις δεκαετίες 1820–1830, 1870–1880, 1920–1930 και 1970–1980: για ένα υπόδειγμα που επιχειρεί να τα απεικονίσει, βλ. Korpinen 1987, το οποίο σχολιάζεται στο Μαριόλης 2006, σελ. 183-188.

[16]

Είχαμε την ευκαιρία, πριν από αρκετά χρόνια, να υποστηρίξουμε ότι, συνεπεία των βαθμιαίων, αλλά σταθερών, μετατροπών που επιφέρει η λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση» στις νομοτέλειες που διέπουν τον διεθνή καταμερισμό της εργασίας, οι λιγότερο προηγμένες οικονομίες «είτε θα μετατρέπονται σε σχετικά παρηκμασμένες περιφέρειες των υπερεθνικών ενώσεων, στις οποίες υπάγονται … ή θα προστρέχουν, αργά ή γρήγορα, στο δανεισμό από την Παγκόσμια Τράπεζα, κάτω από τους όρους και την επίβλεψη του ΔΝΤ, το οποίο και θα επιβάλει έναν νέο γύρο παράδοσης του εσωτερικού και του εξωτερικού τομέα των εν λόγω οικονομικών στις “υγιείς δυνάμεις” της παγκόσμιας αγοράς»: Μαριόλης 1999α, σελ. 38-39.

[17]

Ορισμένοι, προκειμένου να υπενθυμίσουν τα οφέλη (υποθετικά, στην προκείμενη περίπτωση) της ελληνικής οικονομίας από τη συμμετοχή της στη ΖΕ, προβάλλουν, κάπως έντονα, τις υποτιμήσεις των νομισμάτων της Ισλανδίας (12%), της Ουγγαρίας (9%), της Πολωνίας (18%), της Ρουμανίας (7%) και της Σουηδίας (11%) το τελευταίο τρίμηνο του 2008. Οι υποτιμήσεις δεν είναι, όμως, ζήτημα εθνικής ταπείνωσης αλλά εξισορροπητικές μεταβολές, τις οποίες είτε πραγματοποιεί η διεθνής αγορά (της οποίας την ορθολογικότητα οι προαναφερθέντες δεν φαίνεται να αμφισβητούν) ή κρίνουν ότι πρέπει να πραγματοποιήσουν οι εθνικές αρχές, στα πλαίσια ενός –κατά το δυνατόν– συνεκτικού προγράμματος σταθεροποίησης και ανάπτυξης.

[18] Ενα

λλακτικά, δύναται κανείς να αναφερθεί στις επιπτώσεις μίας μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας, των φορολογικών συντελεστών, των ελλειμμάτων ή των χρεών, ανά μονάδα επενδεδυμένου κεφαλαίου, του κρατικού και του εξωτερικού τομέα (καθώς επίσης και των επιτοκίων επί αυτών των χρεών). Για τις αποδείξεις, στα πλαίσια μονοτομεακών υποδειγμάτων, βλ. Bhaduri & Marglin 1990· Kurz 1990· και You & Dutt 1996. Για πολυτομεακές αναλύσεις, βλ. Mariolis 2006· και Μαριόλης 2006, σελ. 208-214.

[19]

Πρόσφατη μελέτη της Goldman Sachs εκτιμά ότι ceteris paribus η ανάκαμψη των ΗΠΑ προαπαιτεί την πτώση των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων σε ένα αρνητικό επίπεδο της τάξης του -6% (Business Week, 19/1/2009). Εξάλλου, όπως είναι γνωστό, σε περιόδους ύφεσης υπάρχει τάση εγκλωβισμού του συστήματος στη λεγόμενη «παγίδα ρευστότητας» (ή, ακόμη, και στην «παγίδα επενδύσεων»), και αυτό συνεπάγεται ότι η νομισματική πολιτική δεν είναι από μόνη της σε θέση να προκαλέσει τόνωση της ενεργού ζητήσεως – τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα εγκλωβισμού είναι αυτό της Ιαπωνίας, κατά τη δεκαετία του 1990, όπου η ύφεση ξεπεράστηκε, τελικά, με τη συνδρομή της δημοσιονομικής επέκτασης: βλ. σχετικά, Blanchard 2006, σελ. 524-532.

[20] Η εν λόγω απόπειρα ενέχει και τον ακόλουθο –άρρητο– συλλογισμό: η αναμενόμενη, στην αμέσως επόμενη περίοδο, ισχυρή αύξηση της ανεργίας θα συμπιέσει το μερίδιο των μισθών (συνεπεία μείωσης της διαπραγματευτικής ισχύος των μισθωτών) και, άρα, θα αυξήσει τα κέρδη και, κατ’ επέκταση, τον όγκο των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα. Επομένως, δεν απαιτείται η αύξηση των κρατικών δαπανών, διότι η τόνωση της ενεργού ζητήσεως θα συντελεσθεί μέσω της αύξησης των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα. Όπως ήδη σημειώσαμε, όμως, εάν το σύστημα βρίσκεται σε «κατάσταση υποκατανάλωσης» (πράγμα που δεν αποκλείεται καθόλου, εάν ληφθεί υπόψη ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρατηρείται, σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες, τάση σταθερής μείωσης του μεριδίου των μισθών –βλ. π.χ. Ellis & Smith 2007– τότε το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η μείωση της ενεργού ζητήσεως.

 

 

* Ο Θεόδωρος Μαριόλης είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου και Managing Editor του περιοδικού Bulletin of Political Economy. Προγενέστερες μορφές του παρόντος άρθρου, το οποίο γράφτηκε τον Μάρτιο του 2009, παρουσιάστηκαν σε συναντήσεις της «Ομάδας Μελέτης Σραφφαϊανών Οικονομικών» στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ευχαριστίες οφείλει ο γράφων στην Ελευθερία Ροδουσάκη, στον Νίκο Ροδουσάκη και τον Γιώργο Σώκλη για συζητήσεις και σχόλια καθώς και στον Λευτέρη Τσουλφίδη (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) για συζητήσεις πάνω στην τρέχουσα οικονομική κρίση. Αυτονοήτως, η ευθύνη για τις απόψεις που διατυπώνονται και τα όποια λάθη και αβλεψίες ανήκουν στον γράφοντα.

[1]

Δεν ενδιαφέρει, εδώ, ο έλεγχος του βαθμού πρακτικής αποτελεσματικότητας της εμπορικής και της συναλλαγματικής πολιτικής, αλλά μόνον η απώλειά των, σε συνδυασμό με το γνωστό θεώρημα («δίλημμα πολιτικής»), ότι η επίτευξη δύο ανεξάρτητων στόχων (εσωτερική και εξωτερική εξισορρόπηση) προϋποθέτει τη χρήση δύο τουλάχιστον μέσων. Ας σημειωθεί, ωστόσο, το εξής: υπερβαίνοντας τη γνωστή διαμάχη κεϋνσιανών–μονεταριστών, γύρω από την αποτελεσματικότητα του μέσου της συναλλαγματικής πολιτικής, η σραφφαϊανή θεωρία αποδεικνύει ότι, στη γενική περίπτωση, μία υποτίμηση έχει a priori άγνωστες επιπτώσεις (στο προϊόν, στην απασχόληση, στο ισοζύγιο και το βαθμό απασχόλησης της δυναμικότητας παραγωγής), διότι μεταβάλλει τις ημεδαπές σχετικές τιμές και, έτσι, επηρεάζει, με απρόβλεπτο τρόπο, τους διανυσματικούς πολλαπλασιαστές τoυ συστήματος (Metcalfe & Steedman 1981· Mariolis 2006, 2008a). Για την εμπορική πολιτική, αντιστοίχως, βλ. Mainwaring 1976· και Steedman 1993, κεφ. 6, 7 και 10).

 

 

 

 

 

 

 

Θα βιώσετε βαθιά ύφεση

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ – ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

«Το πρόγραμμα σωτηρίας της ελληνικής οικονομίας δείχνει απίθανο να πετύχει», εκτιμά ο διάσημος οικονομολόγος και πρώην διευθυντικό στέλεχος του ΔΝΤ, Σάιμον Τζόνσον.

«Αν η ανάπτυξη παραμείνει αναιμική, είναι προετοιμασμένοι οι Ελληνες για όλο και σκληρότερα μέτρα για να πληρώσουν τους Γερμανούς;» Ο καθηγητής του ΜΙΤ σε πρόσφατο άρθρο του στο μπλογκ «baselinescenario», αναλύοντας την σκέψη του υποστηρίζει ότι για κάθε 1% μείωση κρατικών δαπανών επί του ΑΕΠ η συνολική ζήτηση στη χώρα μειώνεται κατά 2,5% επί του ΑΕΠ. Αν η κυβέρνηση Παπανδρέου μειώσει τις δαπάνες της κατά 15% του ΑΕΠ, το αρχικό σοκ στη ζήτηση θα ήταν περίπου 30% του ΑΕΠ. Προφανώς αυτοί οι αριθμοί είναι απλουστευτικοί, παρ’ όλα αυτά δείχνουν ότι η Ελλάδα θα βιώσει οξεία ύφεση. Σημειωτέον, το πρόγραμμα σταθερότητας υπολογίζει ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα πέσει κατά 4% φέτος, 2,6% το 2011 μέχρι να επιστρέψει σε ανάπτυξη το 2012.

Αυτά τα νούμερα, θεωρούνται κατά τον Σάιμον Τζόνσον, εξαιρετικά αισιόδοξα. «Η Ελλάδα πρέπει να βγει από το χρέος της μέσω ανάπτυξης, όμως το χρέος της θα είναι 145% του ΑΕΠ στο τέλος του 2011», γράφει. «Αν υπολογίσουμε ρεαλιστικά νούμερα στις προβλέψεις του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία, π.χ. το ΑΕΠ να πέφτει κατά 12% το 2011, τότε στο τέλος του 2011 το χρέος θα ανέλθει περίπου στο 155% του ΑΕΠ. Με επιτόκιο δανεισμού στο 5% και μηδενική ανάπτυξη, η Ελλάδα θέλει πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 8% του ΑΕΠ για να κρατήσει το χρέος της σταθερό».

Για τον πρώην ανώτατο αξιωματούχο του ΔΝΤ, οι επιπτώσεις είναι σημαντικές καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό του ελληνικού χρέους είναι σε ξένες τράπεζες. Κάτι που σημαίνει ότι περίπου το 80% των περικοπών στον προϋπολογισμό της ελληνικής κυβέρνησης πάει κατευθείαν σε Ευρωπαίους ξένους επενδυτές. «Αν η ανάπτυξη παραμείνει αναιμική, είναι προετοιμασμένοι οι Ελληνες για όλο και σκληρότερα μέτρα για να πληρώσουν τους Γερμανούς; Ακόμα και αν όλα πάνε βάσει σχεδίου, οι Ελληνες πολίτες μάλλον δεν θα δεχτούν νέο πακέτο μέτρων».

Ο αμερικανός οικονομολόγος υποστηρίζει ότι τις τελευταίες εβδομάδες οι ηγέτες της Ε.Ε. πανικοβλήθηκαν -πολύ αργά- όταν κατάλαβαν ότι η ευρωζώνη «κατέρρεε». Αν η ευρωζώνη αποδειχτεί ανίκανη να προστατεύσει ένα μέλος όπως η Ελλάδα, τότε οι επενδυτές ομολόγων θα φύγουν και από την Πορτογαλία και την Ισπανία. Υπό την απειλή αυτού του σεναρίου, οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν να διασώσουν την Ελλάδα. Το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε έχει μικρή πιθανότητα να αποτρέψει την ελληνική πτώχευση, αλλά μπορεί να αποτρέψει τον φαύλο κύκλο στην Ευρώπη.

Το ΔΝΤ, σημειώνει, έχει κυκλοφορήσει και το σενάριο της αναδιάρθρωσης του χρέους, αλλά αυτό απορρίφθηκε και από τους Ευρωπαίους, και από την κυβέρνηση Παπανδρέου. Ο πανικός που αυτό θα έσπερνε κάνει ένα τέτοιο σενάριο εφιαλτικό: Αν οι Ελληνες πληρώσουν μόνο το 50% του χρέους τους, τι πρέπει να περιμένουμε από τους Πορτογάλους και τους Ισπανούς; «Ολα γίνονται αυθαίρετα, συμπεριλαμβανομένου και του ποιος επιβιώνει και ποιος γκρεμίζεται» και καταλήγει: «Πρέπει όμως να ληφθεί μία απόφαση για το ποιος σώζεται και με τι κόστος, και οι ευρωπαϊκές δομές είναι τελείως ανίκανες για τέτοιου είδους αποφάσεις υπό τέτοια πίεση».

*Σημειώνεται ότι ο Σάιμον Τζόνσον είναι καθηγητής του ΜΙΤ της Βοστώνης. Το 2007-2008 υπήρξε επικεφαλής των οικονομολόγων του ΔΝΤ.

Η Ελλάδα είναι μόνο η αρχή

δημοσιευμένο στο ιστολόγιο Ροίδη Εμμονές

 

 Εντός των πλαισίων μιας δημοκρατικής ρητορείας, διαπιστώνουμε ότι:
«…Οσο λιγότερα χρήματα δαπανηθούν από το δημόσιο σε κοινωνικά προγράμματα τόσο περισσότερα χρήματα «διάσωσης» θα καταβληθούν στις τράπεζες για τις εκθετικά αυξανόμενες επισφαλείς απαιτήσεις τους, οι οποίες στο τέλος δεν θα είναι δυνατόν να καταβληθούν. Είναι αναπόφευκτο ότι τα δάνεια και τα ομόλογα θα χαθούν στη συνήθη αναταραχή της πτώχευσης…» [Michael Hudson μτφρ. «Ιός» ]

 Ήδη από το 1998 με τις ωμές δηλώσεις του Tietmeyer, προέδρου της Bundesbank είχε επισημανθεί (με ικανοποίηση) ως εξέλιξη η σταδιακή μετατόπιση και παραίτηση των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων από τις θεμελιώδεις εξουσίες λήψης των αποφάσεων μεταβιβάζοντές τες στους «νομισματικούς εμπειρογνώμονες», πρόκειται για πολιτική η οποία προκρίνει το «μόνιμο δημοψήφισμα των αγορών» σε σχέση με το πιο αυτονόητο «δημοψήφισμα της κάλπης»[1], στο οποίο όμως οι συμμετέχοντες είναι αναρμόδιοι. Πιο κυνικά δεν θα μπορούσε να λεχθεί.

 Τα χρήματα για τη διάσωση της χώρας μας παρέχονται από τις άλλες κυβερνήσεις της ευρωζώνης, οι οποίες στην ουσία με αυτόν τον τρόπο εγγυούνται την αποπληρωμή των ξένων κατόχων ομολόγων, οι οποίοι ρυθμίζουν –μέσω των αγορών Τους- και την κατά περιόδους κυμαινόμενη τιμή, τον τελευταίο καιρό αγοράζουν τα ομόλογα σε τιμές εξευτελιστικές, είναι οι λεγόμενοι κερδοσκόποι, οι αγοραστές των ελληνικών ομολόγων αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι κερδοσκόποι των ευρω-ομολόγων και άλλοι παίκτες του καπιταλιστικού καζίνο. Όσοι χάνουν από αυτές τις ανταλλαγές (swap) θα πρέπει με τη σειρά τους να «διασωθούν» κι αυτό θα συνεχίζεται μέχρι το άπειρο. Αυτό το απρόβλεπτο κόστος θα το πληρώσουν οι φορολογούμενοι –και τελικά οι φορολογούμενοι της Ελλάδας (μάλιστα οι εργαζόμενοι, διότι ο πλούτος έχει απαλλαγεί από τη φορολογία)- ώστε να εξοφληθούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, το ΔΝΤ και ακόμα το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ για τη ληστρική τους χρηματοδότηση. Η πληρωμή των κατόχων ομολόγων θα χρησιμοποιηθεί ως μια δικαιολογία για την περικοπή των δημόσιων υπηρεσιών, των συντάξεων και άλλων κρατικών δαπανών στην Ελλάδα. [πηγή]

 Το λόμπι του χρηματοπιστωτικού τομέα χρησιμοποιεί την ελληνική κρίση ως ένα μάθημα για να προειδοποιήσει ότι χρειάζεται περιστολή των δημόσιων δαπανών στην Κοινωνική Ασφάλιση και την Περίθαλψη. Αυτό είναι το αντίθετο από εκείνο που ζητούν οι Ελληνες διαδηλωτές: να αντιστραφεί το συνολικό βάρος που πέφτει πάνω στους εργαζόμενους και να δοθεί προτεραιότητα στις συντάξεις έναντι της απαίτησης των τραπεζών να πληρωθούν στο ακέραιο για δάνεια υψηλού ρίσκου αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. [πηγή]

 Προς το παρόν υπάρχει μια σχετική αντίδραση των χαμηλών και μεσαίων τάξεων στα μέτρα η οποία πρέπει επιτακτικά να αυξηθεί, εάν η αντίδραση αυτή δεν συνεχιστεί με αυξανόμενη συνέπεια και δυναμική, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των κοινωνικών δαπανών, για συντάξεις, μισθούς, υγεία, πρόνοια, παιδεία κ.α. θα χρησιμοποιηθούν για την πληρωμή ή τον ανεφοδιασμό του ευρωπαϊκού τραπεζικού κεφαλαίου, το οποίο κερδίζει από την αύξηση της εσωτερικής λιτότητας της χώρας.

 Οι διαπιστώσεις του καθηγητή Michael Hudson στον «Ιό», δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας:

 «…Τίθεται, δηλαδή πρόβλημα δημοκρατίας;

 

– Με τρόπο πραγματικά οργουελιανό, οι δεξιοί της Ευρώπης και των ΗΠΑ (όπως ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Μπεν Μπαρνάνκι) αποκαλούν αυτή την κατάσταση «σήμα κατατεθέν της δημοκρατίας». Στην πραγματικότητα πρόκειται για τη σφραγίδα της ολιγαρχίας, που αποκλείει τον έλεγχο της κατανομής των οικονομικών πιστώσεων –και κατά συνέπεια του μελλοντικού προγραμματισμού- ενώ παράλληλα επιτρέπει στα μεγάλα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα να στραγγαλίζουν τα προγράμματα δημοσίων δαπανών

 

Η Ισλανδία, η Λετονία και τώρα η Ελλάδα είναι το πρελούδιο στην παγκόσμια εκστρατεία που ετοιμάζεται για να ανατραπεί το μεγάλο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του 19ου αιώνα: η φορολόγηση της γης και της υπεραξίας των ακινήτων, των μετοχών και των ομολόγων καθώς και η υπαγωγή του χρηματοπιστωτικού τομέα στις ανάγκες της οικονομικής ανάπτυξης κάτω από δημοκρατική διεύθυνση. Το δόγμα αυτό συνέχιζε να ακολουθείται από τη μεταπολεμική περίοδο της προοδευτικής φορολόγησης που σήμανε τη μεγαλύτερη άνοδο σε ποιότητα ζωής και οικονομική ανάπτυξη του 20ού αιώνα. Αλλά οι περισσότερες χώρες έχουν αντιστρέψει τη δημοσιονομική τάση από το 1980.

 

Οι εφορίες «απελευθέρωσαν» το εισόδημα από τις υποχρεώσεις του στο δημόσιο, με μόνο αποτέλεσμα να το δουν να δίνεται ενέχυρο στις τράπεζες για μεγαλύτερα δάνεια. Κατοικίες, κτίρια γραφείων και ολόκληρες επιχειρήσεις αξίζουν ό,τι τους δανείζουν οι τράπεζες. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι πολίτες (και οι επιχειρήσεις) αντέδρασαν στην αύξηση της φορολόγησης με την καταφυγή σε δάνεια για να αγοράσουν σπίτια (και εταιρείες), έως ότου οι τιμές ανέβηκαν και άλλο. Και η φορολόγηση της εργασίας τώρα ληστεύεται ώστε να αποπληρωθεί το δημόσιο χρέος που προκύπτει από τον πληθωρισμό και το δημοσιονομικό ναυάγιο, το οποίο βοήθησε να δημιουργηθεί η περικοπή της φορολογίας των ακινήτων. Αυτός είναι ο λόγος που δημιουργούνται τα εθνικά χρέη. Οι κυβερνήσεις καταφεύγουν στο δανεισμό ως συνέπεια της γενικής φοροαπαλλαγής του πλούτου γενικά και όχι μόνο των ακινήτων.

 

Ποιο μοντέλο ακολουθεί η Ελλάδα;

 

– Ακολουθώντας τις δυτικές κυβερνήσεις η ελληνική κυβέρνηση μετατόπισε τα φορολογικά βάρη από τα ακίνητα και τον χρηματοπιστωτικό τομέα στους εργαζόμενους τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμεί να φορολογήσει τους πλούσιους ή ακόμα και τους ευκατάστατους επαγγελματίες. Και όμως οι νεοφιλελεύθεροι κατηγορούν την ελληνική και άλλες χρεωμένες κυβερνήσεις ότι δεν ξεπουλάνε αρκετή δημόσια γη και κρατικές επιχειρήσεις για να καλύψουν το έλλειμμα…»

 Μέσω του Γερμανικού σάιτ kapitalismuskrise.org (το κείμενο του οποίου μετέφρασε το ιστολόγιο you pay your crisis και αναπαρήγαγε «Το Ποντίκι»  ) μαθαίνουμε ότι σήμερα 11.06 και αυρίο 12.06 στη Γερμανία οι εργαζόμενοι κρούουν τον κώδωνα ανησυχητικά… 

«…Με το σύνθημα “Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση σας” και “από την Αθήνα μέχρι το Βερολίνο την κρίση να πληρώσουν οι τράπεζες και οι πολυεθνικές” περισσότερες από 100 οργανώσεις και πρωτοβουλίες, σωματεία και εργατικά συνδικάτα, ακόμα και το Die Linke καλούν σε διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τους Έλληνες εργαζόμενους σε Στουτγάρδη (11.6.2010) και Βερολίνο (12.6.2010).
Η συγκεκριμένη Πρωτοβουλία ενάντια στην κρίση γεννήθηκε με την έναρξη της κρίσης το 2008 και πλέον αναδεικνύει ως αιχμή το ζήτημα της Ελλάδας. Κι αυτό γιατί όπως αναφέρεται και στο σχετικό κάλεσμα όσοι μετέχουν της Πρωτοβουλίας συμφωνούν ότι “Η Ελλάδα ήταν μόνο η αρχή” και πως οι Έλληνες όχι μόνο δεν ευθύνονται για την κρίση του ευρώ, αλλά αντίθετα αποτελούν “τον αποδιοπομπαίο τράγο της γερμανικής κυβέρνησης και των γερμανικών ΜΜΕ για την ανεπίλυτη κρίση του καπιταλισμού”. Τώρα, “σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, κυβερνήσεις και επιχειρήσεις προσπαθούν να επιβάλουν πολιτική δραστικών περικοπών”. Απευθυνόμενοι δε στους συμπατριώτες τους λένε πως “Με το πακέτο διάσωσης των 750 δις δεν πληρώνουμε ούτε για τους Έλληνες ούτε για τη σωτηρία της Ευρώπης, αλλά μονάχα για τη σωτηρία των τραπεζών και των επενδυτών, που έχουν στοιχηματίσει στην πτώχευση του ελληνικού κράτους και κερδίζουν από τα ελληνικά χρέη”…». ( οι υπογραμμίσεις δικές μου). 

[1] Λουτσιάνο Κάμφορα, Κριτική της δημοκρατικής ρητορείας, εκδόσεις Μεταίχμιο.

 http://roides.wordpress.com/2010/06/11/11jun10/

«Το στρατηγικό βάθος» μιάς μεγαλοϊδεατικής παράκρουσης

Του καθηγητού Βασίλη Φίλια, πρώην Πρύτανη Παντείου Πανεπιστημίου.

Την προπερασμένη Παρασκευή [4/6/2010] στην εκποπμή «Ανιχνεύσεις» της ΕΤ3, τρείς Έλληνες καθηγητές συζήτησαν το νεοεκδοθέν βιβλίο του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου «Το στρατηγικό βάθος».

Από τη συζήτηση «προέκυψε» ότι το βιβλίο αυτό διακρίνεται από αναλυτικό βάθος, ατράνταχτη επιχειρηματολογία και πολιτικό αισθητήριο πρώτου μεγέθους.

Είναι έτσι τα πράγματα οπότε θα έχουμε να κάνουμε με ένα έργο μεγάλης επιστημονικής και πολιτικής εμβέλειας ή όχι; Πρώτο ερώτημα. Και ένα δεύτερο: Σε τι αποσκοπεί και τι υποκρύπτει η συγγραφή του;;;;

                                               

Θα προχωρήσω στην επί της ουσίας ανάλυση του βιβλίου αυτού και δεν θα υπεισέλθω στο διάχυτο φοβικό και ηττοπαθές κλίμα, που επικράτησε στη διάρκεια αυτής της συζήτησης.

Ο καθένας , που αξιώνει μία θέση ως διαμορφωτής της κοινής γνώμης πρέπει κάθε φορά, που λέει κάτι να αναλογίζεται την ευθύνη του απέναντι στο λαό, που τον γέννησε αντί να ηδονίζεται αυτάρεσκα με τους χρησμούς και τους φραστικούς πομφόλυγες που εκπέμπει.

                                              

Πρώτη και καίρια παρατήρηση, που πρέπει να γίνει και δεν την έκαναν οι συνομιλητές της προπερασμένης Παρασκευής είναι ότι η συνολική σύλληψη και ο τρόπος προσέγγισης του βιβλίου του Νταβούτογλου δεν είναι ούτε νέα, ούτε πρωτότυπη. Αποτελεί κακέκτυπο του υποδείγματος των γνωστών βιβλίων του Μπρεζινσκυ και του Χαντιγκτον γιά να αναφερθούμε στα σημαντικότερα.

Δεύτερη παρατήρηση, το βιβλίο του Νταβούτογλου χαρακτηρίζεται από μία άναρχη παρουσίαση σκέψεων και «αποδεικτικού» υλικού και είναι φλύαρο και ανακυκλούμενο. Λίθοι και πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμένοι και η εικόνα ενός σκύλου που κυνηγάει την ουρά του.

Αλλά ας τα παραβλέψουμε αυτά ως «δευτερεύοντα» και ας προχωρήσουμε στα πρωτεύοντα.

Ο Νταβούτογλου διαστρέφει συστηματικά την ιστορία είτε παρερμηνεύοντάς την είτε με ηθελημένες παραλείψεις κρισίμων στοιχείων.

Ότι δεν μας συμφέρει απλά δεν το αναφέρουμε ή το φωτίζουμε μονόπλευρα καλλωπίζοντάς την εικόνα του. Η Ιστορία , όμως δεν  διορθώνεται με τη χρήση κολλογόνων ουσιών και ψιμυθίων.

Σε δύο κρίσιμα κεφάλαια [2ο και 3ο] μας λέει, μεταξύ άλλων,  ο κ. Νταβούτογλου τα εξής ανήκουστα.

–         Η Οθωμανική Αυτοκρατορία σε αντίθεση με τη Δύση δεν είχε αποικίες, ούτε αποικιοκρατική αντίληψη..

Τι να τις κάνει τις αποικίες όταν είχε σε καθεστώς δουλείας δεκάδες λαούς, που μέσω ενός στυγνού φορολογικού συστήματος τους απομυζούσε μέχρι το κοκκαλο;;;

–         Η Οθωμανικη Τουρκία είχε μια ιδιαίτερη πολιτική κουλτούρα, που έχει και η σημερινή Τουρκία. Μια κουλτούρα ανοχής, κοσμοπολιτισμού και σύνθεσης σε τρόπο ώστε να υπάρχει ένα υπόβαθρο ισότητας για όλους τους λαούς, που την συνέθεταν….

Ούτε κουβέντα για τη λέξη «ραγιάς» που αφορούσε σε όλους τους μη Οθωμανούς υπηκόους της, κουβέντα για την αδιάκοπη αλυσίδα σφαγών των υποτεταγμένων πληθυσμών, κουβέντα για το παιδομάζωμα, κουβέντα για το θεάρεστο έργο της «Ένωσης και Πρόοδος» με την εξολόθρευση των Αρμενίων, Ποντίων και των άλλων Ελλήνων, των Ασσυρίων κ.ο.κ, ούτε φυσικά τη σημερινή διά μαχαίρας αντιμετώπιση του κουρδικού και του αλεβιτικού ζητήματος.

–         Οι Οθωμανοί «εγκατέλειψαν» τη Βόρειο Αφρική, τη Μέση Ανατολή, το Νότιο Καύκασο και τα Βαλκάνια [μέγα λάθος μας λέει ο Νταβούτογλου]…..

«Εγκατέλειψαν» ή εξεδιώχθησαν;;; [πόσο ,αλήθεια, μας θυμίζει αυτό τον ρεπούσιο «συνωστισμό¨στη Σμύρνη»]. Σαν να μην υπήρξαν οι αλλεπάλληλες συντριπτικές ήττες των Οθωμανών από τους Ρώσους, η Ελληνική Επανάσταση, το Ναυαρίνο, ο Λώρενς της Αραβίας και ο ξεσηκωμός των Αράβων. Όλα εξαφανίζονται στο «μεγαλείο» του νέο-οθωμανικού οράματος… 

–         Ο Οθωμανικός πολιτισμός , ανεξάρτητα από την όποια συρρίκνωσή της Αυτοκρατορίας δεν είναι μόνον πολιτικός , αλλά ένας ευρύτατος πολιτισμός που γεφυρώνει το χριστιανικό με το μουσουλμανικό, το δυτικοευρωπαικό με το ασιατικό «βάθος»[;;;][τα ερωτηματικά δικά μας]…..

Πρόκειται περί αμάθειας  ή περί θράσους;;;;

Ποία είναι στην πραγματικότητα τα αυτόχθονα στοιχεία του οθωμανικού πολιτισμού;;; στις εικαστικές τέχνες, τα γράμματα , τη μουσική, την αρχιτεκτονική κ.ο.κ.;; Στο σύνολό του ο οθωμανικός πολιτισμός είναι επιγονικός, χωρίς να είναι συνθετικός’ αραβικός, περσικός, και ελληνικός ακόμα και χριστιανικές καταβολές με ελάχιστα στοιχεία πρωτοτυπίας συγκροτούν το ετερόκλητο μίγμα, που ο Νταβούτογλου ονομάζει «οθωμανικό πολιτισμό»

                                                   ***

Οι Οθωμανοί Τούρκοι [Οσμανλήδες] ξεκίνησαν ως ορδή και έγιναν λαός με βίαιους εξισλαμισμούς τεράστιας κλίμακας. Ορθά λοιπόν ο Νταβούτογλου τοποθετεί τη θρησκεία ως παράμετρο εθνικής συνοχής. Όμως δεν μας εξηγεί γιατί αυτή η συνοχή δεν λειτουργεί απέναντι και σε σχέση με τους Κούρδους που είναι μουσουλμάνοι. Πού «μπάζει» εδώ και για ποίους λόγους το νέο-οθωμανικό όραμα;;;;

Αφήνει να εννοηθεί ο συγγραφέας ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία έδοσε ένα υπέρτερο τρόπο διοίκησης και οργάνωσης του κράτους. Αγνοεί λοιπόν ότι οι Σελτζούκοι Τούρκοι πολύ πριν εμφανισθούν οι Οθωμανοί στο προσκήνιο αναγνώριζαν σε όλη τη γραμμή το διοικητικό, πολιτικό και πολιτιστικό προβάδισμα του Βυζαντίου, το οποίο ήθελαν όχι να καθυποτάξουν , αλλά να υποκαταστήσουν;;

Σεβάστηκε η Οθωμανική Αυτοκρατορία τις ξένες θρησκείες, βασικά τον Εβραϊσμό και τον Χριστιανισμό. Ναι , διότι αν δεν το έκανε θα είχε να αντιμετωπίσει μία συνεχή επαναστατική διέγερση των αλλοθρήσκων πληθυσμών. Όμως από το άλλο μέρος αποκεφάλισε μεθοδικά τις όποιες πολιτικές ηγεσίες των κατακτημένων λαών, ακόμη και εκείνες που επρόσκειντο στο «τουρκικόν σαρίκιον» [παράδειγμα ο Νοταράς και οι συν αυτώ].

Χρησιμοποίησε χριστιανούς- κυρίως Έλληνες- η Οθωμανική Αυτοκρατορία ως ανωτάτους αξιωματούχους της Πύλης με κορυφαίο παράδειγμα τους Μεγάλους Δραγουμάνους [Υπουργούς Εξωτερικών]. Ναι , αλλά αυτοί ακολουθούσαν σε όλη τη γραμμή πλεύσης τις εντολές του Σουλτάνου και λόγω θρησκείας , μορφώσεως και γλώσσας [ελληνικής , που ήταν η lingua franca-κοινή γλώσσα- της Αυτοκρατορίας] είχαν την καλλίτερη δυνατή πρόσβαση και ικανότητα χειρισμού προς τους δυτικούς και τους Ρώσους. Το περίφημο «χωνευτήρι  λαών και πολιτισμών του κ. Νταβούτογλου ήταν, επομένως, από κάθε άποψη επίπλαστο και ψευδεπίγραφο.

                                                    ***

Το όραμα Νταβούτογλου χρησιμοποιώντας αυτά τα ανύπαρκτα δεδομένα βάσης είναι να ανασυσταθεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία ως μία ανατολική πολυεπίπεδη υπερδύναμη  , που στηριγμένη στο πολιτικο-στρατιωτικό της βάρος και την οικονομικο-βιομηχανική της ισχύ θα επιτύχει «ειρηνικά» με μια σειρά από  «διεισδύσεις»  να γίνει

πρώτον, ο βασικός συντελεστής των γεωπολιτικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, την Πρόσω Ασία και τα Βαλκάνια,

δεύτερον, ο κύριος παράγων , που θα γαληνεύσει και θα καθοδηγήσει τους Άραβες και θα βάλει το Ισραήλ στη θέση του,

τρίτον,   ο μεγάλος γεφυροποιός μεταξύ του ΝΑΤΟ και των Δυτικών από το ένα μέρος και των παραδοσιακών αντιπάλων τους [Συρία, Ιραν και όλου του κατά τον Μπους, «άξονα του κακού»],

τέταρτον, η δύναμη εκείνη που στηριγμένη στις οθωμανικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, της επαναστατικές δυνάμεις της Τσετσενίας και τη «βελούδινη» Γεωργία θα συμβάλει αποφασιστικά στη συγκράτηση του ρωσικού επεκτατισμού,

πέμπτον, η μεγάλη εκείνη χώρα από την οποία υποχρεωτικά θα περνάνε οι κύριοι αγωγοί ανεφοδιασμού της Ευρώπης με ενεργειακά καύσιμα [πετρέλαιο, φυσικό αέριο]

                                                    ***

Η λογική του βιβλίου του Νταβούτογλου έχει πολλές ομοιότητες με εκείνη του «Ο Αγών μου του Χιτλερ. Αρκεί στη θέση του «πανγερμανισμός» να μπεί η λέξη «παντουρκισμός», στη θέση τη «άριας φυλής» η θέση «τουρκική φυλή» στη θέση του «ζωτικού , γερμανικού, χώρου», το «ευρύτερος οθωμανικός χώρος».Με μία διαφορά θα μπορούσε να πεί κάποιος «καλόπιστος»: Ο Νταβούτογλου θέλει την πραγμάτωση του νέο-οθωμανικού οράματος  να γίνει με «διεισδύσεις» και χρησιμοποίηση των τουρκικών πυρήνων, που έχει αφήσει πίσω της η παλαιά Οθωμανική Αυτοκρατορία, όχι διά των όπλων.

Οι πυρήνες αυτοί ως εφαλτήρια μιάς νέας εξόρμησης, που θα υπονομεύσουν εκ των έσω τα όσα δημιούργησαν οι ρωσικές επελάσεις, οι βαλκανικοί πόλεμοι, οι συνθήκες τύπου Σεβρών και Λωζάνης.Οι τουρκικοί μειονοτικοί πληθυσμοί, επομένως ως «πέμπτη φάλαγγα» που πολλά μας θυμίζει από την αλήστου μνήμης χιτλερική Γερμανία.

Όμως και αν ο τρόπος αυτός δεν αποδόσει υπάρχει πάντοτε η δύναμη των όπλων μας υπενθυμίζει ο κ. Νταβούτογλου, που δεν πρέπει να διστασουμε να χρησιμοποιήσουμε. Εναντίον ποιών και με ποίο στόχο; Η απάντηση δίνεται έμμεσα: τα μεγάλα εμπόδια για την πραγμάτωση του νεοοθωμανικού οράματος είναι η απουσία τουρκικού ελέγχου στο Αιγαίο και η Κυπρος.Όπερ έδει δειξαι….

Και μονον γι αυτόν τον σαφή υπαινιγμό ο Νταβούτογλου δεν θα έπρεπε να γίνει δεκτός στην Ελλάδα.Αλλά τι μπορεί να περιμένει κανείς από τους καραγκιοζοπαίκτες της πολιτικής στη χώρα μας , που πέραν των πολιτικά ηλίθιων και άκαιρων επιλογών τους αναφορικά με την Τουρκία δεν δίστασαν να χαρακτηρίσουν τον τουρκικό πηλινο γίγαντα «εκτη υπερδύναμη» στον κόσμο και άλλες αρλούμπες.

Μήπως όμως είναι η Τουρκία πράγματι τόσο ισχυρή όσο θέλει να μας την εμφανίσει ο κ. Νταβούογλου; Αντί απαντήσεως παραπέμπουμε στα όσα έγραψε με τίτλο «Μαθηματα από την Αρμενία» στον Φιλελεύθερο Λευκωσίας  ο Μιχάλης Ιγνατίου στις 11/4/2010, που αποκαλύπτουν όχι μόνον τις αντιφατικότητες , αλλά και τη σαθρότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Επίσης οσα είπε ο Σ.Καλεντερίδης στην προαναφερθείσα εκπομπή της ΕΤ3 : Επιχειρείται εκτόνωση της ενδημούσας και σε βάθος εσωτερικής πολιτικής κρίσης με εξωτερικές μεγαλοστομίες και λεονταρισμούς , από τις κινήσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και τα ασυνάρητα περι νεοοθωμανικού οράματος του κ Νταβουλογλου.

                                                   ***

Τι πετυχαίνει ο Νταβούτογλου εκτός του να εκφοβίσει ορισμένους , ούτως  ή άλλως περιδεείς Έλληνες πολιτικούς και διανοουμένους…

Στην Καθημερινη της 14/5/2010 υπάρχει ένα δημοσίευμα με τίτλο «Κριτική εκ των έσω στο δόγμα Νταβούτογλου», που αναφέρεται στη σχιζοφρένεια, την αλαζονεία και την αναποτελεσματικότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής από τουρκους πανεπιστημιακούς και καθηγητές πολιτικής επιστήμης.

«Τα εκατο ταξίδια στο εξωτερικό του Νταβούτογλου ως υπουργού οι πενήντα επισκέψεις ξένων ηγετων και αξιωματούχων στην Άγκυρα επικρίνονται δριμύτατα ως αδιεξοδική πορεία , που δεν οδηγει πουθενα»αναφέρει το δημοσίευμα, Πουθενα εκτός από την επίταση των εντάσεων και των αντιπαλοτήτων θα προσθεταμε εμείς.

Ο ίδιος ο πολιτικός της πράξης αναιρεί και διαψεύδει τον «θεωρητικό» Νταβούτογλου, που ισχυρίζεται ότι η προσέγγιση στο παγκόσμιο και ιδιαίτερα στο μεσανατολικό πολιτικό γίγνεσθαι και τα Βαλκάνια, δεν είναι συγκρουσιακή όπως εκείνη του Χαντιγκτον, αλλά ομαλοποιητική και ειρηνική..

                                                 ***

Από το άλλο μέρος είναι προφανές ότι η δεινή εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με μεγαλοιδεατικούς παροξυσμούς και φαντασιακές ονειρώξεις τύπου Νταβούτογλου.

Από το Ντιαμπακιρ και κάτω ένας λαός είκοσι εκατομμυρίων, οι Κούρδοι, αξιώνουν δυναμικά τα δικαιώματά τους ενώ η διασταση μεταξύ κεμαλιστών και ισλαμιστών έχει πάρει σαφέστατα εμφυλιοπολεμικό χαρακτήρα .

Η Ελλάδα , επομένως κινδυνεύει από την Τουρκία μόνο στο βαθμό και διότι υπάρχουν στη χώρα μας αγοραίοι χρεοκόποι και μειοδότες, αλλά και ηττοπαθείς και περιδεείς , που μας οδήγησαν στη Μαδρίτη, το Ελσίνκι και τα Ιμια. Ακατονόμαστοι , που ευαγγελίζονται «λύση» των Ελληνοτουρκικών διαφορών –όχι μόνον της υφαλοκριπίδος, αλλα και του εναερίου χώρου- με προσφυγή στο «ουδέτερο» δικαστήριο της Χάγης. Ακατονόμαστοι που μεθόδευσαν συστηματικά την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας με προσφυγή στο ΔΝΤ. Αυτοί τελικά συνθέτουν μία πολύ μεγαλύτερη απειλή από εκείνη της Τουρκίας , γεγονός, που ευτυχώς, έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί ο ελληνικός λαός.-

 Αθήνα  08 Ιουνίου 2010

 [Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΠΑΡΟΝ» Της 13^Ης Ιουνίου 2010, σελ. 8]

Ο επικεφαλής του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα, Σουηδός Στούρε Λιννέρ, στο βιβλίο του «Η Οδύσσειά μου» γράφει για το Δίστομο

Παντρευτήκαμε στις 14 Ιουνίου. Ο υπεύθυνος της ελληνικής επιτροπής, Έμιλ Σάντστρομ, παρέθεσε γαμήλιο γεύμα προς τιμήν μας. Αργά το βράδυ με πλησίασε και με απομάκρυνε από τα γέλια και τις φωνές, προς μια γωνιά όπου θα μπορούσαμε να μιλήσουμε οι δυο μας. Μου έδειξε ένα τηλεγράφημα που μόλις είχε λάβει: οι Γερμανοί έσφαζαν για τρεις ημέρες τον πληθυσμό του Διστόμου, στην περιοχή των Δελφών, και στη συνέχεια πυρπόλησαν το χωριό. Πιθανοί επιζώντες είχαν ανάγκη άμεσης βοήθειας. Το Δίστομο ήταν μέσα στα όρια της περιοχής την οποία, την εποχή εκείνη, ήμουν αρμόδιος να τροφοδοτώ με τρόφιμα και φάρμακα. Έδωσα με τη σειρά μου το τηλεγράφημα στην Κλειώ να το διαβάσει, εκείνη έγνεψε κι έτσι αποχωρήσαμε διακριτικά από τη χαρούμενη γιορτή.  Περίπου μα ώρα αργότερα ήμασταν καθ’ οδόν μέσα στη νύχτα. Απαιτήθηκε ανυπόφορα μεγάλο χρονικό διάστημα έως ότου διασχίσουμε τους χαλασμένους δρόμους και τα πολλά μπλόκα για να φτάσουμε, χαράματα πια, στον κεντρικό δρόμο που οδηγούσε στο Δίστομο. Από τις άκρες του δρόμου ανασηκώνονταν γύπες από χαμηλό ύψος, αργά και απρόθυμα, όταν μας άκουγαν που πλησιάζαμε. Σε κάθε δέντρο, κατά μήκος του δρόμου και για εκατοντάδες μέτρα, κρεμόντουσαν ανθρώπινα σώματα, σταθεροποιημένα με ξιφολόγχες, κάποια εκ των οποίων ήταν ακόμη ζωντανά. Ήταν οι κάτοικοι του χωριού που τιμωρήθηκαν με αυτό τον τρόπο: θεωρήθηκαν ύποπτοι για παροχή βοήθειας στους αντάρτες της περιοχής, οι οποίοι επιτέθηκαν σε δύναμη των Ες-Ες.  Η μυρωδιά ήταν ανυπόφορη. Μέσα στο χωριό σιγόκαιγε ακόμη φωτιά στα αποκαΐδια των σπιτιών. Στο χώμα κείτονταν διασκορπισμένοι εκατοντάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας, από υπερήλικες έως νεογέννητα. Σε πολλές γυναίκες είχαν σχίσει τη μήτρα με την ξιφολόγχη και αφαιρέσει τα στήθη, άλλες κείτονταν στραγγαλισμένες, με τα εντόσθια τυλιγμένα γύρω από το λαιμό. Φαινόταν σαν να μην είχε επιζήσει κανείς.  Μα να! Ένας παππούς στην άκρη του χωριού! Από θαύμα είχε καταφέρει να γλιτώσει τη σφαγή. Ήταν σ ο κ α ρ ι σ μ έ ν ο ς από τον τρόμο, με άδειο βλέμμα, τα λόγια του πλέον μη κατανοητά. Κατεβήκαμε στη μέση της συμφοράς και φωνάζαμε στα ελληνικά: «Ερυθρός Σταυρός! Ερυθρός Σταυρός! Ήρθαμε να βοηθήσουμε». Από μακριά μας πλησίασε διστακτικά μια γυναίκα. Μας αφηγήθηκε ότι ένας μικρός αριθμός χωρικών πρόλαβε να διαφύγει προτού ξεκινήσει η επίθεση. Μαζί με εκείνη αρχίσαμε να τους ψάχνουμε. Αφού ξεκινήσαμε οι τρεις μας, διαπιστώσαμε ότι [η γυναίκα] είχε πυροβοληθεί στο χέρι. Τη χειρουργήσαμε αμέσως με χειρουργό την Κλειώ. Ήταν το ταξίδι του μέλιτός μας. Και ο Ελληνικός Πολιτισμός: Λίγο καιρό αργότερα η επαφή μας με το Δίστομο θ‘ αποκτούσε και έναν αξιοσημείωτο επίλογο. Όταν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, δεν πήγαν και τόσο καλά τα πράγματα, αφού μια γερμανική μονάδα κατάφερε να περικυκλωθεί από αντάρτες ακριβώς στην περιοχή του Διστόμου. Σκέφτηκα ότι αυτό ίσως θεωρηθεί από τους Έλληνες ως ευκαιρία για αιματηρή εκδίκηση, πόσο μάλλον που η περιοχή εδώ και καιρό είχε αποκοπεί από κάθε παροχή βοήθειας σε τρόφιμα. Ετοίμασα λοιπόν φορτηγά με τα αναγκαία τρόφιμα, έστειλα μήνυμα στο Δίστομο για την άφιξή μας και έτσι βρεθήκαμε στο δρόμο για εκεί, για άλλη μια φορά, η Κλειώ και εγώ. Όταν φτάσαμε στα όρια του χωριού, μας συνάντησε μια επιτροπή, με τον παπά στη μέση. Έναν παλαιών αρχών πατριάρχη, με μακριά, κυματιστή, λευκή γενειάδα. Δίπλα του στεκόταν ο αρχηγός των ανταρτών, με πλήρη εξάρτυση. Ο παπάς πήρε το λόγο και μας ευχαρίστησε εκ μέρους όλων που ήρθαμε με τρόφιμα. Μετά πρόσθεσε: «Εδώ είμαστε όλοι πεινασμένοι, τόσο εμείς οι ίδιοι, όσο και οι Γερμανοί αιχμάλωτοι. Τώρα, εάν εμείς λιμοκτονούμε, είμαστε τουλάχιστον στον τόπο μας. Οι Γερμανοί δεν έχουν χάσει μόνο τον πόλεμο, είναι επιπλέον και μακριά από την πατρίδα τους. Δώστε τους το φαγητό που έχετε μαζί σας, έχουν μακρύ δρόμο μπροστά τους». Σ’ αυτή του τη φράση γύρισε η Κλειώ το βλέμμα της και με κοίταξε. Υποψιαζόμουν τι ήθελε να μου πει με αυτό το βλέμμα, αλλά δεν έβλεπα πλέον καθαρά. Απλά στεκόμουν κι έκλαιγα.   Από το βιβλίο «Η Μαύρη Βίβλος της Αντίστασης»

Ουγγαρία, Ρουμανία: σκηνές από το (άμεσο) μέλλον

Ο δρόμος του ΔΝΤ στρωμένος με αγκάθια

του Λ. Βατικώτη (Επίκαιρα, 10-16/6/2010)

Θα μπορούσε να είναι και κουίζ: Κέρδισε τις εκλογές με πολύ μεγάλη διαφορά έναντι του ανταγωνιστή του, μόνο και μόνο επειδή είχε εξαγγείλει ένα πρόγραμμα ελάφρυνσης των οικονομικά ασθενέστερων. Τις πρώτες εβδομάδες μετά τις εκλογές οι αναφορές του στο προεκλογικό του πρόγραμμα ενέπνευσαν τους ψηφοφόρους του, δικαιώνοντάς τους για την επιλογή τους, μέχρι… Μέχρι που ήρθε η ώρα να εξαγγείλει την οικονομική του πολιτική. Τότε η νέα κυβέρνηση διαπίστωσε ότι βρίσκεται αντιμέτωπη με μια οικονομική κατάσταση εντελώς διαφορετική απ’ αυτήν που νόμιζε, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν σημαντικά μεγαλύτερο απ’ ότι γνώριζε. Υπό το βάρος αυτής της πραγματικότητας οι προεκλογικές εξαγγελίες έμειναν στα χαρτιά (παρά τη θέληση και την αρχική πρόβλεψη του κυβερνώντος κόμματος, εννοείται) και στη θέση τους ανακοινώθηκαν νέα αντιλαϊκά μέτρα που θα επιτρέψουν την μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Για να μη μείνει δε κι η παραμικρή αμφιβολία για την κρισιμότητα της κατάστασης και τις ευρύτερες συνέπειες που απειλούνταν αν συνεχιζόταν η υπάρχουσα δημοσιονομική… κραιπάλη ήρθε και μια φημολογία για χρεοκοπία από την ίδια την πολιτική ηγεσία που τροφοδότησε μια κερδοσκοπική επίθεση στο ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα με αποτέλεσμα να χάσει μέρος της αξίας του.

 

Ποιος είναι; Χάσατε αν το μυαλό σας πήγε στον πρόεδρο της σοσιαλδημοκρατικής διεθνούς που διαβεβαίωνε ότι «λεφτά υπάρχουν». Τα ίδια ακριβώς γεγονότα με απαράλλαχτο τρόπο, μετά την Αθήνα, εξελίχθηκαν και στην Ουγγαρία από τις 25 Απρίλη, οπότε διεξήχθη ο δεύτερος γύρος των πολύ κρίσιμων εκλογών, μέχρι την προηγούμενη Παρασκευή. Τοποθετώντας και τα πρόσωπα του υπό εξέλιξη δράματος στους αντίστοιχους ρόλους, τα γεγονότα στην Ουγγαρία έχουν ως εξής: Κατά τις πρόσφατες εκλογές το δεξιό κόμμα Φιντέζ πέτυχε μια θριαμβευτική νίκη απέναντι στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα του Φερέντς Γκιουρσάνι, κερδίζοντας τα δύο τρίτα των κοινοβουλευτικών εδρών και συγκεκριμένα τις 263 από τις 386. Η αιτία της συντριβής των σοσιαλδημοκρατών έγκειται στο γεγονός ότι σήκωσαν όλο το πολιτικό βάρος από την προσφυγή στο ΔΝΤ. Οι σοσιαλδημοκράτες οδήγησαν την Ουγγαρία στην μέγγενη ενός μηχανισμού άμεσης επέμβασης που στήθηκε τον Οκτώβρη του 2008, για να αποτελέσει προάγγελο του πρόσφατου «μηχανισμού διάσωσης» που επιλήφθηκε και της Ελλάδας. 

Η λαϊκή κατακραυγή απέναντι στα μέτρα που επέβαλλαν ΔΝΤ και ΕΕ για να δώσουν ένα δάνειο 20 δισ. ευρώ ήταν τόσο μεγάλη ώστε ο ηγέτης του κόμματος, Φερέντς Γκιουρτσάνι, παραιτήθηκε τον Απρίλιο του 2009, παραχωρώντας την πρωθυπουργία σε έναν 42χρονο τεχνοκράτη, ονόματι Μπατζναΐ, εκλεκτό του Τζορτζ Σόρος, που ηγήθηκε μιας κυβέρνησης ακραίων νεοφιλελεύθερων και τεχνοκρατών που επέβαλαν τα πιο αντιλαϊκά μέτρα. Οι Ούγγροι ψηφοφόροι φυσικά τους σοσιαλιστές θεώρησαν υπεύθυνους, με τις ψήφους των οποίων κυβέρνησε το κόμμα των αυτεπάγγελτων σωτήρων ή «ΔΝΤ εσωτ.», κι αυτούς μαύρισε! Ταυτόχρονα δε έδωσε κι ένα απρόβλεπτα υψηλό ποσοστό σε ένα νεοναζιστικό κόμμα, το Τζομπίκ, που έφθασε να εκλέξει 47 βουλευτές, μόλις 8 λιγότερους από τους Σοσιαλιστές.

Το δεξιό κόμμα Φιντέζ εκλέχτηκε με μια σχετικά φιλολαϊκή ατζέντα κι ο ηγέτης του, Βίκτορ Ορμπάν, μέχρι και πριν δύο εβδομάδες, μετά δηλαδή την εκλογή του, δεσμευόταν πως θα διαφοροποιηθεί από τις καταστροφικές οδηγίες του ΔΝΤ. Όλα αυτά μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, λίγες μόλις μέρες μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης όταν ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος πλέον κόμματος, Φιντέζ, δήλωσε δημόσια πως η Ουγγαρία αντιμετώπιζε κρίση δανεισμού παρόμοια με αυτή της Ελλάδας. Ο υπουργός Εσωτερικών μάλιστα, Μιχάλι Βάργκα, δεν δίστασε να εκθέσει την προηγούμενη κυβέρνηση των Ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού, ότι παραπληροφορούσαν τις αγορές με πλαστά στοιχεία! «Πρέπει να δηλώσουμε ότι η πρόσφατη κυβέρνηση του Μπατζναΐ, όπως και η προηγούμενη του Γκιουρτσάνι το 2006, δεν παρουσίασε μια αξιόπιστη εικόνα για την πραγματική κατάσταση της χώρας», ήταν τα λόγια του. Ακόμη πιο δραματικές δε ήταν οι δηλώσεις του πρωθυπουργού: «Στην Ουγγαρία η προηγούμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση παραποίησε τα στοιχεία, όπως έκαναν και στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα η ώρα της αλήθειας έφθασε. Για την Ουγγαρία όχι ακόμη».

Το σκηνικό τρόμου ενίσχυσε και μια κερδοσκοπική επίθεση που προκλήθηκε μετά από τις υστερικές κραυγές της ουγγρικής πολιτικής ηγεσίας τόσο απέναντι στο εθνικό νόμισμα, το φιορίνι, που έπεσε κατά 5,6%, όσο κι απέναντι στο ευρώ που έπεσε κάτω από 1,20 δολ., στο επίπεδο που βρισκόταν τον Μάρτιο του 2006…

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα κακοστημένο έργο, με ένα χιλιοπαιγμένο σενάριο, ατάλαντων και χωρίς φαντασία σκηνοθετών που παίζεται από την μια άκρη της Ευρώπης ως την άλλη. Το αποκάλυψε η ίδια η Γκόλντμαν Σακς, που τις περισσότερες φορές πρέπει να έχει λόγο και στη διανομή των ρόλων: «Πιστεύουμε ότι τα χθεσινά δραματικά σχόλια ήταν για εσωτερική κατανάλωση και χρησίμευαν για να δημιουργήσουν ένα δραματικό υπόβαθρο που θα επιτρέψει στο Φιντέζ να υποχωρήσει από τις περισσότερες προεκλογικές του εξαγγελίες και κατά βάση να συνεχίσει τις οικονομικές πολιτικές των προηγούμενων κυβερνήσεων, όπως επίσης και να προετοιμάσει το έδαφος για έναν νέο γύρο συνομιλιών με το ΔΝΤ», ανέφερε η Γκόλντμαν Σακς, αποκαλύπτοντας την συμπαιγνία σε όλο της το μεγαλείο!

Η κοροϊδία σε βάρος των ούγγρων εργαζομένων γίνεται ακόμη πιο προκλητική αν δούμε τα μεγέθη τα οποία κραδαίνουν απειλητικά πάνω από το κεφάλι τους, σαν πύρινες ρομφαίες. Το έγκλημα λοιπόν που αποκαλύφθηκε στα δημόσια οικονομικά της Ουγγαρίας αφορούσε ένα δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 7% (κι όχι 3,8% όπως ζητούσαν οι ξένοι πιστωτές) κι ένα δημόσιο χρέος της τάξης του 78%! Πραγματικά αμελητέα μεγέθη.

Ακόμη κι έτσι ωστόσο αξίζει να επισημάνουμε ορισμένες πλευρές του ουγγρικού παραδείγματος. Κατ’ αρχήν ότι ο δρόμος του ΔΝΤ είναι στρωμένος με αγκάθια και οδηγεί στην… κόλαση. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι η κυβέρνηση των τεχνοκρατών που κυβερνούσε μέχρι πρόσφατα έλαβε τα πιο αντιλαϊκά μέτρα που μπορούσε να εφαρμόσει μια πολιτική ηγεσία: από την αύξηση των έμμεσων φόρων και την απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, μέχρι την κατάργηση όλων των κοινωνικών παροχών. Γι αυτό άλλωστε της δόθηκε και το χρίσμα: Για να αναλάβει το κόστος που δεν τολμούν να σηκώσουν τα περισσότερα κόμματα. Το αποτέλεσμα ωστόσο, στα δημόσια οικονομικά, απείχε έτη φωτός από τις εξαγγελίες. Σε τέτοιο βαθμό ώστε η τωρινή κυβέρνηση να καταγγέλλει την προηγούμενη ότι «φούσκωνε» τα προβλεπόμενα έσοδα και υποτιμούσε τις προβλεπόμενες δαπάνες! Η αιτία φυσικά δεν βρίσκεται στον δόλο, δεδομένου ότι δεν την ενδιέφερε καθόλου η δημόσια εικόνα της. Η αιτία βρίσκεται στην οικονομική ερήμωση που προκάλεσαν οι συνταγές του ΔΝΤ. Μάρτυρας η συρρίκνωση του ΑΕΠ τον προηγούμενο χρόνο κατά 6,3% και η εκτίναξη της επίσημης ανεργίας στο 11,4%. Κατά συνέπεια την οικονομική άβυσσο που συνοδεύει με νομοτελειακό τρόπο τις οδυνηρές συνταγές του ΔΝΤ δεν μπορεί να την αποφύγει ούτε ακόμη και μια διορισμένη κυβέρνηση ανδρείκελων του ΔΝΤ, όπως αυτή την οποία εμφανίζουν ως από μηχανής θεό ποικίλα εξωθεσμικά κέντρα και στην Ελλάδα!

Επίσης αξίζει να θυμηθούμε την επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στην Βουδαπέστη, την Τρίτη 16 Μάρτη. Ήταν η εποχή που απειλούσε τους Ευρωπαίους πως θα προσφύγει στο ΔΝΤ σε μια τρομερή επίδειξη αυτοχειριαστικών ικανοτήτων. Η επίσκεψή του δε στην ουγγρική πρωτεύουσα αποσκοπούσε να εξωραΐσει την εικόνα του μισητού διεθνούς οργανισμού και να εξοικειώσει τους έλληνες εργαζόμενους με την πραγματικότητα ενός κράτους που έχει υποστεί τις βάρβαρες θεραπείες σοκ, για τις οποίες είναι διάσημο το ΔΝΤ. Τώρα που απέτυχε κι εκεί παταγωδώς το ΔΝΤ τι θα έχει να πει ο έλληνας πρωθυπουργός;

Με δραματικό τρόπο τα παραπάνω επιβεβαιώθηκαν επίσης από τη Ρουμανία, όπου οι μέχρι τώρα δραματικές περικοπές αποδείχθηκαν ανεπαρκείς για τις απαιτήσεις του ΔΝΤ κι η νέα οδηγία του προβλέπει μείωση των μισθών κατά 25% και των συντάξεων και επιδομάτων ανεργίας κατά 15%.

Ό,τι ακριβώς θα γίνει και στην Ελλάδα τους επόμενους μήνες…

 

http://youpayyourcrisis.blogspot.com/2010/06/blog-post_3442.html?utm_source=feedburner&utm_medium=email&utm_campaign=Feed%3A+YouPayYourCrisis+%28You+Pay+Your+Crisis%29

Η Αργεντινή προειδοποιεί την Ελλάδα: «Το τέλος θα είναι άσχημο!»

Η Πρόεδρος της Αργεντινής Κριστίνα Φερνάντεθ ντε Κίρχνερ (Cristina Fernandez de Kirchner) δήλωσε πρόσφατα σε μια κίνηση καλοπροαίρετης και ειλικρινούς προειδοποίησης της Ελλάδος ότι τα μέτρα που θα εφαρμοστούν από το ΔΝΤ στην Ελλάδα είναι ταυτόσημα με αυτά που εφαρμόστηκαν στην Αργεντινή [‘ΕΡΤ’ 06/05/2010] και προκάλεσαν την πλήρη κατάρρευση της χώρας και την κοινωνική αναταραχή. Φυσικά και η σημασία των δηλώσεων αυτών είναι τεράστια και το περιεχόμενό τους πέρα από κάθε αμφιβολία, αφού προέρχονται από την νυν πρόεδρο μιας μεγάλης και πλούσιας χώρας η οποία ισοπεδώθηκε από το ΔΝΤ πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά στο πρόσφατο παρελθόν. Δυστυχώς τα λεγόμενά της, τα οποία φυσικά και αποκρύφτηκαν επιμελώς από τα εγχώρια ελληνόφωνα ΜΜ«Ε», επιβεβαιώνονται ήδη: Κοινωνική αναταραχή, μείωση μισθών, διάλυση του κοινωνικού ιστού. Είναι όλα φαινόμενα που υποβόσκουν χρόνια στην Ελλάδα και που τους τελευταίους μήνες διογκώνονται και αναμένεται να κλιμακωθούν το επόμενο διάστημα.

Παράλληλα με αυτήν την βαρυσήμαντη δήλωση της Προέδρου της Αργεντινής, την οποία ευχαριστούμε από το βάθος της καρδιάς μας και για την οποία ντρεπόμαστε σαν Έλληνες πολίτες που εισέπραξε αδιαφορία από το Ελλαδικό κατεστημένο, ο λαός της  Αργεντινής πραγματοποίησε μια διαδήλωση συμπαράστασης στους Έλληνες πολίτες [‘Ημερησία’ 07/05/2010] , γεγονός το οποίο επίσης αποσιωπήθηκε μαζικά με τη γνωστή λύσσα του γνωστού και μη εξαιρετέου πλέγματος των πλήρως απαξιωμένων ΜΜ «Ε» που προσπαθούν πάντοτε να ελέγξουν το εκ φύσεως ανεξέλεγκτο, δηλαδή την ελεύθερη πληροφόρηση!

Ενώ ένας λαός που υπέφερε από τις πολιτικές του ΔΝΤ και που κατάφερε τελικώς να ορθοποδήσει και να επανέλθει στην ανάπτυξη διώχνοντάς τον ΔυΝάσΤη από την χώρα του και μη αναγνωρίζοντας το χρέος του και άρα ένιωσε το πετσί του τι εστί ΔΝΤ, διαδηλώνει για συμπαράσταση προς τους Έλληνες, οι εδώ δυνάστες μας μάς τρομοκρατούν σε μια προσπάθεια να παρουσιαστεί η παράδοση της χώρας στο ΔΝΤ ως μια αναγκαιότητα, ελλείψει άλλων επιλογών! Και ενώ φυσικά και οι δηλώσεις της προέδρου της Αργεντινής και η αυθόρμητη πορεία αλληλεγγύης αποσιωπήθηκαν εντέχνως και δεν σχολιάστηκαν από κανέναν εκπρόσωπο του Ελλαδικού κατεστημένου, μεγαλοδημοσιογράφου, πολιτικάντη, επιχειρηματία ή ακαδημαϊκού – αν αναφέρθηκε έστω κι ένας παρακαλούμε αν το γνωρίζει κάποιος αναγνώστης μας να μας ειδοποιήσει και θα διορθωθεί αμέσως – , ο πρόεδρος του ΣΕΒ αναφέρθηκε στην σημασία της εμπειρίας της Τουρκίας απο το ΔΝΤ [‘Το Βήμα’ 15/05/2010] !!! Δηλαδή κύριοι η εμπειρία της Αργεντινής που σας σερβίρεται στο πιάτο από την ίδια Πρόεδρο και τον λαό αυτής της χώρας δεν έχει σημασία; Μάλλον όχι.

Φυσικά το παράδειγμα της Αργεντινής αποσιωπάται για δύο λόγους. Τον πρώτο τον αναφέραμε ήδη:  Αποκρύπτεται η εμπειρία της Αργεντινής από τον ελληνικό λαό για να αποπροσανατολιστεί άλλη μια φορά, να λυγίσει υπό το βάρος των ψευδοδιλημμάτων [‘Έθνος’  06/05/2010] ώστε να δεχτεί το ΔΝΤ σαν μόνη επιλογή, και χωρίς να γνωρίζει τις επιπτώσεις που μαθηματικά θα έχει και που είχε η Αργεντινή.

Ο δεύτερος λόγος είναι όμως σημαντικότερος. Η Αργεντινή καταλόγισε στο ΔΝΤ ευθύνες για κακοδιαχείριση [‘Defence Net’ 06/05/2010] , δεν αναγνώρισε το χρέος της, απαίτησε την διαγραφή του και το κατάφερε αφού το ΔΝΤ δέχθηκε να διαγράψει το 75% του χρέους (προφανώς για να πληρωθεί τουλάχιστον το 25%) !! Η Αργεντινή είναι το ζωντανό παράδειγμα μιας χώρας που αντιστάθηκε στην δικτατορία του ΔΝΤ, που τόλμησε να μην αναγνωρίσει το χρέος της, που το κατάφερε, και που σήμερα είναι σε τροχιά ανάπτυξης! Αποτελεί δηλαδή τον τάφο της προπαγάνδας των ντόπιων πολιτικάντηδών μας και των ΜΜ«Ε» που τους σιγοντάρουν με τρόπο χοντροκομμένο πλέον ότι η χώρα θα πρέπει να ξεπληρώσει το χρέος (πράγμα ούτως ή άλλως αδύνατον), δικαιολογώντας τα μέτρα και τον ερχομό του ΔΝΤ σαν μονόδρομο. Ψεύδονται ασύστολα ως συνήθως, και υπάρχει η απόδειξη γι’αυτό! Ευχαριστούμε και πάλι τους Aργεντινούς και την ηγεσία τους που προσπαθούν να μας ανοίξουν τα μάτια.

http://www.efylakas.com/archives/6359

Οι αξίες της μεσαίας τάξης, η ασφάλεια και ο πατριωτισμός της Ελβετίας γοητεύουν τους μετανάστες της

«Για περισσότερη ασφάλεια», λέει η περιβόητη αφίσα με τα προβατάκια του UDC. Αυτή η αφίσα στάθηκε αφορμή το κόμμα να δεχθεί επιθέσεις από “αντιρατσιστικές” οργανώσεις σε όλο τον κόσμο.

 

‘Εμπροσθοφύλακας’
«Οι αξίες της μεσαίας τάξης, η ασφάλεια και ο πατριωτισμός της Ελβετίας γοητεύουν τους μετανάστες της»
10 Ιουνίου 2010
Συντακτική Ομάδα

 

Όλο και περισσότεροι μετανάστες στην Ελβετία στηρίζουν το -αγροτικών καταβολών- κεντρώο, συντηρητικό UDC που εκπροσωπεί την «μεσαία τάξη», ένα κόμμα που αντιτάχθηκε σφοδρά στις μαζικές πολιτογραφήσεις-”ελβετοποιήσεις”, και το οποίο κυκλοφόρησε παλαιότερα τις γνωστές “ρατσιστικές” αφίσες με τα προβατάκια που προκάλεσαν σάλο. Γιατί άραγε;

 

Σύμφωνα με τους ηγέτες του κόμματος, οι μετανάστες πυκνώνουν τις τάξεις τους χωρίς να υπάρξει κάποια ιδιαίτερη και στοχευμένη προσπάθεια προσέλκυσής τους! Ο Kurt Imhof, κοινωνιολόγος και ειδικός στον ρόλο των μειονοτήτων στην κοινωνία, θεωρεί πως η μετατόπιση μεταναστών προς το UDC οφείλεται στο «τεράστιο έλλειμμα πατριωτισμού» του κεντροαριστερού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, που σύμφωνα με αυτόν διαδραματίζει έναν κεντρικό ρόλο. «Είναι ακριβώς για το λόγο αυτό που το Λαϊκό Κόμμα (UDC) θα μπορούσε να κερδίσει τους νέους αυτούς ακτιβιστές, οι οποίοι έχουν γοητευτεί από τις παραδοσιακές ελβετικές αξίες».

 

Για τον Urs Meuli, κοινωνιολόγο στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, «η γλώσσα μέρους του Λαϊκού Κόμματους, ο δυναμισμός του και οι απλές μέθοδοι του αντιστοιχούν σε αυτό που ζητούν οι νέοι ανθρώποι στην πολιτική όσον αφορά τη μετανάστευση». Επίσης αναφέρει πως ο “ελιτισμός” και η “στενότητα” των Σοσιαλδημοκρατών, το κόμμα όπου παραδοσιακά κάλυπτε τους μετανάστες, τώρα τους απωθεί. Οι μαρτυρίες μεταναστών-μελών του UDC στο αποδελτιωμένο κείμενο της ‘SwissInfo.ch’ [31/05/2010] που παραθέτουμε πιο κάτω είναι συγκλονιστικές.

 

 

Ο Στρατηγός Henri Guisan με ένστολα παιδάκια στο ορεινό χωριό Engelberg το 1943

 

Στην πιο πάνω φωτογραφία βλέπουμε τον λαϊκό ήρωα, πλέον, Στρατηγό Henri Guisan με ένστολα παιδάκια στο ορεινό χωριό Engelberg το 1943.  Μια όμορφη εικόνα που θα προκαλούσε ποταμούς εμετών στην ελληνική και την κυπριακή Βουλή. Αυτή είναι η κραταιά Ελβετία; Ουσιαστική άμεση δημοκρατία και δημοψηφίσματα; Πολίτες-Οπλίτες; Λαϊκός στρατός υπό μορφή πολιτοφυλακής;  Σεβασμός στον πολιτισμό; «Α πα πα πα! Φασισμός!» θα ούρλιαζε αφρισμένος ο Γιωργάκης, ο Χριστόφιας, ο Τσίπρας και ο Χατζηδημητρίου. Αυτές όμως είναι οι «ελβετικές αξίες» της «μεσαίας τάξης» που γοήτευσαν τους μετανάστες, και όχι ο “αντιρατσιστικός” πατερναλισμός και ο ψευδοελιτισμός!

 

Η Ελλάδα και η Κύπρος είναι …Ελβετία; Όχι βέβαια. Η Ελβετία είναι ένα ισχυρό κράτος με αμεσοδημοκρατικές δομές (και όχι διεφθαρμένες κοινοβουλευτικές), με στιβαρή οικονομία, ισχυρό και ακμαιότατο στρατό θητείας, πατριώτες πολίτες-οπλίτες, βιομηχανική παραγωγή, αγάπη στην ιστορία και τον πολιτισμό της. Οι μετανάστες λοιπόν στην Ελβετία συμπεριφέρονται -και έτσι θέλουν!- ως Ελβετοί. Ασπάζονται τις αρχές και τις αξίες της χώρας και της κοινωνίας που τους φιλοξενεί.

 

Στην Ελλάδα, οι απανωτές “ελληνοποιήσεις” με λαθρονομοσχέδια, η ασέβεια προς τις ελληνικές αξίες, ο βίαιος ανθελληνισμός τεράστιας μερίδας της εσωκοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής “αριστεράς” δεν θα φέρει φυσικά ένταξη των μεταναστών, σεβασμό στον πολιτισμό μας, και συνεργασία με τους Έλληνες, αλλά αντιθέτως θα φέρει εξαθλίωση των ίδιων των μεταναστών, βία, ανισότητα, ρατσισμό και συγκρούσεις στην βάση της κοινωνίας. Ήδη τα ζούμε. Αυτοί που επιμένουν στην μη-ομαλή ένταξη των μεταναστών, στην τυφλή νομιμοποίηση των λαθρομεταναστών και στον αφελληνισμό-ανθελληνισμό είναι οι ένοχοι συνήγοροι του σύγχρονου δουλεμπορίου.

 

Και πριν κλείσουμε, μια σημείωση: Η ελβετική “αριστερά”, σε σχέση με την αντίστοιχη ελληνική (ακόμη και με την ελληνική “δεξιά”!), είναι ήδη η ίδια πολύ “εθνικιστική” για τα γούστα μας!

 

 

«Το να είσαι Ελβετός είναι μια υπόθεση αξιών», λέει η αφίσα του “ρατσιστικού” UDC, όπως το χαρακτήρισαν οι επαγγελματίες “αντιρατσιστές” και οι ένοχοι συνήγοροι του σύγχρονου δουλεμπορίου

 

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

 

‘SwissInfo.ch’
«Why foreigners move to the political right»
31 March 2010

 

The rightwing Swiss People’s Party is attracting more and more young foreigners at the expense of parties on the left, the traditional base for migrants.

 

Aleksander, Naveen, Anastasia, Shanky and Shahid: their names or skin colour betray their origins. What they have in common, however, is their allegiance to a party reputed to be the most hostile to foreigners in Switzerland.

 

“We’ve got nothing against foreigners – we welcome them with open arms!”

 

This catchphrase, repeated over and over at the People’s Party’s small grassroots gatherings, might look like a slogan, but the growing infatuation of secondos – children of immigrants – and other young foreigners for a party that is otherwise typically agrarian is very real.

 

“We don’t have statistics, but it’s a very real phenomenon,” said Silvia Bär, a political scientist and member of the party’s central staff in Zurich.

 

“I’ve been criss-crossing the country for around 20 years and I’ve never seen so many people with foreign origins at our meetings, whether they are members or just sympathisers.”

 

This trend is confirmed by the party’s vice-president, Yvan Perrin, who adds that the phenomenon is more pronounced in the German-speaking part of the country than in the French-speaking part.

 

“And we didn’t do anything to attract this demographic. It was they who came to us because they can see the difference between us and the other parties and they find our values appealing,” he said.

 

Blessing

 

As the People’s Party defends its initiative to deport foreign criminals, which will go to a popular vote at an unannounced date, this development appears to be a blessing, if one looks for example at the comments of Shanky Wyser, born in India, adopted as a baby by a Swiss couple and currently an icon for this new political wave.

 

“All foreign criminals should be deported,” he writes on his Facebook page. “We want stricter laws against criminality.”

 

For the People’s Party it’s hard to imagine better standard-bearers than these “foreign” activists.

 

“Like other Swiss, they respect our laws and want to preserve those Swiss qualities which drew them here in the first place,” said Daniel Schär, from the party’s Fribourg section, which has a local representative of Indian origin.

 

For Nenad Stojanovic, a political scientist and former adviser to transport minister Moritz Leuenberger, this could be an “election manoeuvre” and “political marketing” on the part of the People’s Party.

 

“But what counts is that young people with foreign backgrounds are welcomed by all parties. In that sense, the attitude of the People’s Party is actually good news.”

 

” What counts is that young people with foreign backgrounds are welcomed by all parties. ”
Nenad Stojanovic

 

Role of patriotism

 

Putting the issue of deporting foreign criminals to one side, the involvement of these new activists also boosts the party in areas with which it is less commonly associated.

 

In Renens, a traditionally left-leaning commune outside Lausanne in the canton of Vaud, three Swiss of foreign origin have given rise to a youth section of the party and could enable the People’s Party to make its breakthrough into the legislative elections in 2011.

 

“We recently produced a 30-page paper inviting those responsible for our regional sections to open their doors to activists. This document, which we closely guard from our political rivals, also provides many tips on how to approach this issue,” said Claude-Alain Voiblet, secretary-general of the People’s Party in canton Vaud.

 

Kurt Imhof, a sociologist and specialist in the role of minorities in society, believes it is the centre-left Social Democrat Party’s “enormous deficit concerning patriotism” that plays a central role.

 

“It’s precisely on this ground that the People’s Party could win over these new activists seduced by traditional Swiss values,” he said.

 

For Urs Meuli, a sociologist at Zurich University, “the People’s Party’s language, dynamism and uncomplicated methods correspond to what young people drawn to politics expect regarding immigration”.

 

He added that the Social Democrats, the traditional ground for such citizens, had become “too rigid and too elitist”.

 

Meuli believes young people coming from Eastern Europe would also be attracted by the rightwing’s conservative values and authoritarian tone.

 

“Totally absurd”

 

“That’s totally absurd,” retorted Aleksander Naumovic, a cantonal delegate for the People’s Party in Zurich. “If I were to follow the political values in force in my country of origin when my parents emigrated, I’d be a dyed-in-the-wool socialist!”

 

Political scientist Stojanovic confirms this is a cliché that has nothing to do with reality.

 

“The political sympathies of young people with foreign origins go from one end of the scale to the other. Their origins play no role,” he said.

 

He is convinced that in a few years people will no longer be amazed that so-called secondos have an interest in Swiss politics and for rightwing parties in particular.

 

Imhof concludes that “the working-class activism of the first and second waves of migration from the south of Europe no longer appeals to young people, who prefer to belong to parties on the right, which they equate with social climbing”.

 

Nicole della Pietra, swissinfo.ch (Translated from French by Thomas Stephens)

 http://www.efylakas.com/archives/6709

1929-1932: Η Παγκόσμια Οικονομική Κρίση και η Ελληνική Πτώχευση

Του κ. Θάνου Κονδύλη (*)

α. Τα πρώτα σημάδια της παγκόσμιας κρίσης στην Ελλάδα

Το οικονομικό πρόγραμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου είχε στόχο την οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας. Γι’ αυτό είχε δρομολογήσει έναν αριθμό από μεγάλα δημόσια έργα, η ολοκλήρωση των οποίων θα ωθούσε τη χώρα στην ευημερία και στην ανάπτυξη. Όλα αυτά θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα, αλλά κυρίως η διεθνής οικονομική συγκυρία δεν επέτρεψε την άμεση και έγκαιρη ολοκλήρωσή τους. Η κατάρρευση (κραχ) του αμερικανικού χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης το 1929, είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις στις οικονομίες των κρατών της Ευρώπης και κυρίως σ’ αυτές των ασθενέστερων κρατών, όπως η Ελλάδα. Ήδη από το 1930, άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια της κρίσης και στην Ελλάδα. Οι εξαγωγές άρχισαν να μειώνονται, ενώ δύσκολα μπορούσαν να βρεθούν χρηματοδοτήσεις από το εξωτερικό, για τη χρηματοδότηση των δημοσίων έργων. …

Πράγματι, την ίδια εποχή ο Αλέξανδρος Διομήδης, διοικητής της Τ.τ.Ε. περιόδευε στο εξωτερικό, για να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για το δάνειο. Η διεθνής οικονομική κατάσταση ήταν δύσκολη, γιατί οι ευρωπαϊκές οικονομίες ήδη πλήττονταν από την κρίση που είχε ξεκινήσει από την Αμερική. Τελικά, υπήρξαν ευνοϊκές εξελίξεις και στις 19-3-1931, ο Διομήδης ανέφερε από το Λονδίνο την έγκριση της απόφασης για την παραχώρηση δανείου 4.600.000 λιρών στην Ελλάδα. …Η τιμή έκδοσης του δανείου ήταν 83,5% με επιτόκιο 6%. Έτσι, το πραγματικό κεφάλαιο ανερχόταν μόλις στα 3.800.000 λίρες, ενώ το επιτόκιο στο 7,18%. …

Αν και οι όροι δεν ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκοί, το δάνειο ήταν μια επιτυχία της Ελλάδας. Ένα μήνα πριν, στις 5 Φεβρουαρίου, η Ρουμανία είχε πάρει δάνειο 8.000.000 λιρών από τη Γαλλία στην τιμή του 76% και με επιτόκιο 7%. …Αυτή την εποχή η παγκόσμια οικονομική κρίση φαίνεται ότι δεν τρόμαζε πολύ τους Έλληνες υπευθύνους. Στις 27-3-1931, ο Υπουργός Οικονομικών, Μαρής, σε συζήτηση στη Βουλή για τον προϋπολογισμό του έτους 1931/1932, υποστήριξε ότι η Ελλάδα θα ξεπερνούσε την κρίση και μάλιστα έκανε λεκτική επίθεση εναντίον όσων προέβλεπαν το αντίθετο. Είχε, όμως, άδικο, όπως αποδείχτηκε μόλις λίγους μήνες αργότερα.

Οι συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης δεν είχαν φτάσει ακόμα στην Ελλάδα και το νόμισμα ακολουθούσε τη σταθεροποιητική του πορεία. Όμως, ήδη από τις 30 Ιουνίου 1931, ο διορισμένος από την Κ.Τ.Ε. Άγγλος σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδας, Η. C. Finlayson, έγραψε στο Βενιζέλο προειδοποιώντας τον: «…εξακολουθεί να υφίσταται στην Ελλάδα σοβαρή έλλειψις οικονομικής ισσοροπίας και ότι, αν δε ληφθούν διορθωτικά μέτρα, είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια σοβαρή κατάστασις…» …

β. Το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και η αντίδραση της κυβέρνησης Βενιζέλου

Η κατάρρευση του αμερικανικού χρηματιστηρίου στη Νέα Υόρκη το φθινόπωρο του 1929, είχε σοβαρές συνέπειες σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Αυτές έγιναν έντονες στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο του 1931. Την άνοιξη του 1931, η κατάσταση είχε χειροτερέψει για τις οικονομίες των ευρωπαϊκών κρατών, τα περισσότερα από τα οποία αδυνατούσαν να εξοφλήσουν τα χρέη τους προς την Αμερική. Επίσης, υπήρχε πρόβλημα και στις διευρωπαϊκές πληρωμές δανείων, πράγμα που επιδείνωνε περισσότερο το οικονομικό κλίμα. Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα το παρουσίαζε η οικονομία της ηττημένης κατά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο Γερμανίας, η οποία, εκτός των άλλων χρεών της οικονομίας της, είχε και τις μεγαλύτερες πολεμικές οφειλές προς τις νικήτριες δυνάμεις. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες στις 20 Ιουνίου 1931, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Χούβερ, πρότεινε την ετήσια αναστολή των πληρωμών των επανορθώσεων από τη Γερμανία προς τους Συμμάχους σε συνδυασμό με την ετήσια αναστολή της πληρωμής των πολεμικών χρεών των Συμμάχων προς την Αμερική.

Η Γερμανία είχε τόσο επηρεαστεί από την οικονομική κρίση, ώστε αδυνατούσε να συνεχίσει τις πληρωμές προς το εξωτερικό. Αν η γερμανική οικονομία κατέρρεε, θα έπαυε να υφίσταται για τα αμερικάνικα εξαγώγιμα προϊόντα και η γερμανική αγορά, αφού θα είχε πτωχεύσει. Άμεσο αποτέλεσμα θα ήταν να χαθούν τα αμερικανικά κεφάλαια, που είχαν επενδυθεί εκεί τα τελευταία χρόνια, πράγμα που θα επιδείνωνε περισσότερο την κατάσταση στην ίδια την Αμερική. Τελικά, οι σύμμαχοι συμφώνησαν στο “χρεοστάσιο Χούβερ”. Η σημαντικότερη επίπτωση για την Ελλάδα ήταν ότι έχανε -οριστικά όπως αποδείχτηκε αργότερα- αρκετά ποσά που της είχαν επιδικαστεί τα προηγούμενα χρόνια από τις γερμανικές επανορθώσεις, ποσά που θα χρησιμοποιούνταν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στη χρηματοδότηση των δημοσίων έργων που είχε θέσει σε κίνηση ο Βενιζέλος.

Η κατάσταση στην Ευρώπη επιδεινώθηκε το δεύτερο εξάμηνο του 1931. Στις 14 και 15 Ιουλίου, η Γερμανία επέβαλε έλεγχο του συναλλάγματος κι έκλεισε τα χρηματιστηριακά ιδρύματα. Αυτή η κίνηση είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο εξωτερικό. Η δέσμευση των αγγλικών χρημάτων επέφερε την ταχεία πτώση της τιμής της αγγλικής λίρας. Στην Αγγλία σχηματίστηκε εθνική κυβέρνηση στις 24 Αυγούστου και στις 21 Σεπτεμβρίου η λίρα Αγγλίας εγκατέλειψε τη χρυσή βάση (πράγμα που έκανε και η Αμερική πολύ αργότερα, στις 19-4-1933), δηλαδή έπαψε να μετατρέπεται σε χρυσό. Αυτό επέφερε την άμεση και κατά 30% υποτίμησή της μέσα σ’ ένα τρίμηνο. Μέχρι το τέλος του 1932, το ίδιο παράδειγμα ακολούθησαν ακόμα άλλες είκοσι τέσσερις χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες το τελευταίο τετράμηνο του 1931, υπήρχαν δύο βασικές απόψεις για την τακτική που έπρεπε να ακολουθήσει η Κυβέρνηση Βενιζέλου για το νόμισμα: είτε να αποδεσμεύσει, επίσης, τη δραχμή από το χρυσό, είτε να αποδεσμεύσει τη δραχμή από τη λίρα Αγγλίας και να τη συνδέσει με νόμισμα που ακόμα μετατρεπόταν σε χρυσό. Ο Βενιζέλος πρόκρινε τη δεύτερη λύση, γιατί πίστευε ότι η νομισματική σταθερότητα ήταν απαραίτητη προκειμένου να διατηρήσει στο εξωτερικό την καλή φήμη της χώρας, ως προς την οικονομία της. Αν αποδέσμευε παντελώς το νόμισμα από το χρυσό, η απότομη υποτίμηση θα αλλοίωνε το οικονομικό προφίλ της χώρας και θα μειώνονταν οι ελπίδες για νέο δάνειο.

Έτσι ανακλήθηκε (ν. 5322/28-9-1931) η σύνδεση με την αγγλική λίρα και την ισοτιμία του 1928 (1 λίρα=375 δραχμές) και το νόμισμα συνδέθηκε με το δολάριο (1 δολάριο=77,05 δραχμές) που ακόμα διατηρούσε τη σχέση του με το χρυσό. Η αποσύνδεση της δραχμής από την αγγλική λίρα είχε άμεση συνέπεια την υποτίμηση της δραχμής σε σχέση με τη λίρα κατά 31,2%, ενώ η αύξηση των τιμών στην αγορά δεν ήταν πάνω από 6,8%. Επίσης, έκλεισε το χρηματιστήριο, ώστε να περιοριστεί η ζήτηση του χρυσού και του ξένου συναλλάγματος. Ο δείκτης μέσης διακύμανσης αξιών των μετοχών του Χρηματιστηρίου Αθηνών, ενώ ήταν στις 82,83 μονάδες το Σεπτέμβριο του 1929, τον αντίστοιχο μήνα το 1931 είχε πέσει στις 45,08 μονάδες, έχοντας απωλέσει το 46% της αξίας του. Αλλά αυτά τα μέτρα δεν μπορούσαν να σώσουν την ελληνική οικονομία….Την ίδια στιγμή η γενική κατάσταση των Τραπεζών και των διαθεσίμων τους επιδεινώθηκε. …Τα μεγαλύτερα προβλήματα τα αντιμετώπιζε η Τ.τ.Ε. καθώς η διαμάχη της με τις εμπορικές τράπεζες, έσπρωχνε τις δεύτερες να οδηγούν το συνάλλαγμα στο εξωτερικό προφασιζόμενες ότι αγόραζαν τα ελληνικά χρεόγραφα. Επίσης, στο εσωτερικό η μείωση του καλύμματος των χαρτονομισμάτων που διαχειριζόταν αποκλειστικά η Τ.τ.Ε. γρήγορα θα έφτανε στο όριο του 40%, που η ίδια είχε θέσει το 1927. Έτσι, για ν’ αποφύγει οποιεσδήποτε επιπλοκές, η Τ.τ.Ε. στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 1931, μετέτρεψε τις καταθέσεις όψεως σε καταθέσεις προθεσμίας.

Παρά ταύτα, το συνάλλαγμα διέφευγε στο εξωτερικό και το όριο του αποθεματικού της μειωνόταν γρήγορα. Το Δεκέμβριο του 1928, ήταν στα 11,3 εκατομμύρια αγγλικές λίρες, και στα 5,1 εκατομμύρια το Δεκέμβριο του 1931 (και τον Απρίλιο του 1932 στα 2,3 εκατομμύρια). … Στις 5 Δεκεμβρίου, ο Δημήτριος Μάξιμος, τέως διοικητής της Εθνικής Τράπεζας και οικονομικός Σύμβουλος του αντιβενιζελικού Λαϊκού Κόμματος, έγραψε άρθρο στις εφημερίδες “Πρωία” και “Καθημερινή” και υποστήριζε την αναστολή όλων των πληρωμών της χώρας σε συνάλλαγμα. Αυτό ισοδυναμούσε με παραδοχή χρεοκοπίας της Ελλάδας. Επίσης, πρότεινε τη συγχώνευση της Τράπεζας της Ελλάδας με την Εθνική Τράπεζα, πράγμα που προκάλεσε θόρυβο όχι μόνο στους εγχώριους οικονομικούς κύκλους, αλλά και στο εξωτερικό. Σε απάντηση η Κυβέρνηση δήλωσε ότι δε σκόπευε να κάνει κάτι τέτοιο, καθώς ανέμενε ότι θα βοηθούνταν οικονομικά με νέο δάνειο από την Ευρώπη.

Στις 10 Δεκεμβρίου 1931, τα άσχημα νέα συνέχισαν να έρχονται από την Ευρώπη. Ο Έλληνας πρέσβης από το Λονδίνο, Κακλαμάνος, ανέφερε ότι η τιμή των ελληνικών ομολογιών είχε πέσει κατακόρυφα και ότι η φήμη για ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας ήταν έντονη. Τον ίδιο μήνα, ο Διοικητής της Τ.τ.Ε., Τσουδερός, επισκέφτηκε το Παρίσι και το Λονδίνο προκειμένου να εξασφαλίσει ένα δάνειο για την Ελλάδα, αλλά δεν τα κατάφερε.

γ. Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας στα τέλη του 1931

Το γεγονός ότι η Λίρα Αγγλίας εγκατέλειψε τη χρυσή βάση είχε την αρνητική συνέπεια για την Ελλάδα να χαμηλώσει το κάλυμμα της Τ.τ.Ε. Απ’ την άλλη στα θετικά καταγράφεται ότι μειώθηκε και το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, αφού αυτό οφειλόταν κυρίως σε λίρες Αγγλίας. Πέρα από αυτά, ο γενικός δείκτης της οικονομικής δραστηριότητας (με βάση το 1928=100) έπεσε στο 95,3. Σε σχέση με το 1930, οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν 23,2% σε ποσότητα και 30% σε αξία. Ως προς τις εξαγωγές των γεωργικών προϊόντων τα οποία αποτελούσαν και τη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών εξαγωγών, οι τιμές τους έπεσαν κατακόρυφα, ενώ ο δείκτης τιμών εξαγωγικών προϊόντων μειώθηκε από το 100 (κατά το 1928) στο 83,4 το 1931.

Το κράτος με τη σειρά του, για ν’ αυξήσει τα έσοδά του, αλλά και για να εμποδίσει τις εισαγωγές και άρα την εκροή συναλλάγματος στο εξωτερικό, αύξησε τους εισαγωγικούς δασμούς. Έτσι, τα έσοδα του κράτους από τους εισαγωγικούς δασμούς αυξήθηκαν από τα 3,6 δισεκατομμύρια δραχμές του 1928 (28,8 % επί της αξίας των εισαγωγών), στα 4 δισεκατομμύρια δραχμές το 1931 (46,3% επί της αξίας των εισαγωγών, οι οποίες μάλιστα μειώθηκαν σε σχέση με το 1928 κατά 30%). Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου από 6,1 δισεκατομμύρια δραχμές (1928), περιορίσθηκε στα 4,5 δισεκατομμύρια (1931), λόγω των συναλλαγματικών ελέγχων και της μείωσης των διεθνών τιμών. Παράλληλα, όμως, μειώθηκε και η αναλογία των εξαγωγών ως προς τις εισαγωγές στο 47,95% (1931) από 50,98% (1928).…

Ο δείκτης της αξίας της γεωργικής παραγωγής (με βάση το 1928=100) έπεσε στο 67,6 το 1931 και ο όγκος της γεωργικής παραγωγής στο 86,7. Ο γενικός δείκτης χονδρικών τιμών (με βάση το 1928=100), ήταν στο 86 το 1931. Αναλυτικότερα, για τα γεωργικά προϊόντα έπεσε στο 78, για τα ζωικά στο 98, για τα βιομηχανικά στο 86, για τα εγχώρια γενικά στο 85 και για τα ξένα προϊόντα γενικά στο 86.

Κρίση εκδηλωνόταν και στις επιχειρήσεις. Ήδη από το 1928, οι πτωχεύσεις παρουσίαζαν αύξηση. Μεταξύ του 1928 και 1929, αυξήθηκαν 150%, ενώ μεταξύ 1929 και 1930 κατά 90% (συνολικά 893 πτωχεύσεις μόνο γι’ αυτή τη χρονιά). Συνολικά την περίοδο 1927-1929, πτώχευσαν 779 εταιρείες από τις οποίες οι 20 ήταν βιομηχανίες. Την περίοδο 1929-1932, πτώχευσαν 1.937 εταιρείες από τις οποίες οι 501 ήταν βιομηχανίες. Είναι φανερό δηλαδή ότι η οικονομική κρίση από το 1930 και μετά είχε χτυπήσει πολύ τη βιομηχανία.

Σε σχέση με το 1928, ο γενικός τιμάριθμος κόστους ζωής παρουσίασε το 1931 πτώση 8,68%, της διατροφής 17%, της ενδυμασίας 0,14% και των διαφόρων προϊόντων 3,49%. Αντίθετα, αύξηση σημείωσαν ο τιμάριθμος κατοικίας κατά 21% και αυτός του φωτισμού/θέρμανσης κατά 4%. Το μέσο ονομαστικό ανδρικό ημερομίσθιο του εργάτη στην περιοχή Αθήνας-Πειραιά παρουσίασε πραγματική πτώση 10%. Η ανεργία χτύπησε τη βιομηχανία. … Έτσι, γενικά η ανεργία υπερδιπλασιάστηκε και από 75.000 άτομα το 1928 ανήλθε το 1931 στα 165.000 άτομα (και το 1932 στα 218.000 άτομα).

Τέλος, η οικονομική δραστηριότητα άρχισε να μειώνεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1927 παρουσίασε αύξηση 5,79%, το 1928 αύξηση 1,42%, το 1929 αύξηση 3,5%. Αντίθετα, μειώθηκε το 1930 κατά 3,48% και το 1931 κατά 4,6% (και το 1932 κατά 3,98%). Το 1931, το εθνικό εισόδημα μειώθηκε σε σχέση με το 1928 κατά 14,6%, ενώ το ισοζύγιο πληρωμών μειώθηκε ελαφρά λόγω των δασμών που επέβαλλε το κράτος, αλλά και της αποσύνδεσης της λίρας Αγγλίας από τη χρυσή βάση. Έτσι, από 8,9 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας το 1928, έπεσε στα 7 εκατομμύρια το 1931.

Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες ο Βενιζέλος πιεζόταν να προχωρήσει στην υποτίμηση του νομίσματος, διαφορετικά γρήγορα θ’ αναγκαζόταν να διακόψει τις πληρωμές των χρεών προς το εξωτερικό, πράγμα που θα σήμαινε χρεοκοπία για την Ελλάδα. Αυτός, όμως, πίστευε ότι δεν είχαν χαθεί τα πάντα. Έλπιζε ότι θα μπορούσε να στηριχθεί σ’ ένα ακόμα δάνειο, για να συνεχίσει τα αναπτυξιακά έργα κι έτσι θα πετύχαινε την οικονομική ανάκαμψη. Γι’ αυτό ήταν αναγκαίο να διαφυλάξει τη νομισματική σταθερότητα και την ελληνική πίστη στο εξωτερικό σε υψηλά επίπεδα, πράγμα που θα διευκόλυνε το δανεισμό. Μ’ αυτό το σχέδιο στις αρχές του 1932, ξεκίνησε τις ενέργειες για την επίτευξη του νέου δανείου από το εξωτερικό.

δ. Οι προσπάθειες του Βενιζέλου για την αντιμετώπιση της κρίση στις αρχές του 1932

Στις 20 Ιανουαρίου 1932, οι Έλληνες πρέσβεις στη Ρώμη, στο Παρίσι και στο Λονδίνο ανέλαβαν να προετοιμάσουν τις ξένες κυβερνήσεις για την έλευση του Βενιζέλου. …. Για τούτο, η ελληνική κυβέρνηση ζητούσε πενταετή αναστολή πληρωμής τοκοχρεολυσίων του δημοσίου χρέους (το εξωτερικό χρέος απορροφούσε πλέον πάνω από το 40% του δημοσίου προϋπολογισμού και άνω του 80% του συναλλάγματος, που απέφεραν οι εξαγωγές) και παροχή δανείου 50.000.000 δολαρίων σε τέσσερις ετήσιες δόσεις. Μ’ αυτά τα χρήματα θα ολοκληρώνονταν τα δημόσια έργα, θα ισοσκελιζόταν το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών και η χώρα θα απέφευγε τη χρεοκοπία. Επιπλέον, η Τ.τ.Ε. είχε ζητήσει από την Δημοσιονομική Επιτροπή της Κ.Τ.Ε. να στείλει στην Ελλάδα μια επιτροπή που θα εξέταζε την οικονομία και θα πρότεινε τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν.

Ο Βενιζέλος ξεκίνησε τις επισκέψεις από τη Ρώμη, όπου συναντήθηκε με το Μουσσολίνι και τον Grandi στις 22-1-1932. …Κατόπιν ο Βενιζέλος επισκέφτηκε το Παρίσι. …Στις 25 Ιανουαρίου, ο Βενιζέλος έφτασε στο Λονδίνο. Συνάντησε τον πρωθυπουργό R. MacDonanld και τον Υπουργό Εξωτερικών, Simon και στις 26 Ιανουαρίου συναντήθηκε με τον Υπουργό Οικονομικών, Neville Chamberlain. Του είπε ότι, αν δε βοηθούσαν την ελληνική οικονομία, αυτή θα χρεοκοπούσε σύντομα και ότι μόνο οι προτάσεις που είχε στο υπόμνημα μπορούσαν να είναι κάποια σοβαρή βοήθεια. Ο Άγγλος απάντησε ότι η αναστολή πληρωμής των χρεών δε θα είχε σοβαρό αποτέλεσμα. Αλλά, ακόμα κι αν γινόταν, χρειαζόταν τόσο τη