Οι διαφωνίες Βενιζέλου – Μεταξά

Ενας από τους ενδιαφέροντες «διαλόγους» στη νεότερη ελληνική ιστορία αφορά τη διαφωνία του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Ιωάννη Μεταξά το 1915 (για την επιχείρηση των Δαρδανελίων και την έξοδο της Ελλάδας στον Μεγάλο Πόλεμο), στην οποία ενεπλάκη και το ζήτημα της Μικράς Ασίας. Οι θέσεις του Βενιζέλου ενσωματώθηκαν στα τρία υπομνήματά του προς τον βασιλιά· του Μεταξά, στα δύο υπομνήματά του τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1915. Τα έγγραφα αυτά αναδεικνύουν την υψηλής ποιότητας ανάλυση και των δύο ανδρών, στις θέσεις των οποίων όμως ενσωματώνονταν διαφορετικές οπτικές. Ο Μεταξάς προέβαλε ένα επιχείρημα το οποίο, έστω και συνδεδεμένο με την πολιτική της ουδετερότητας, θα μπορούσε να αποκληθεί «αμιγώς στρατιωτικό»: υπολόγισε το χειρότερο δυνατό σενάριο (δηλαδή της εισόδου της Βουλγαρίας στον πόλεμο) και βάσει αυτού μέτρησε τις διαθέσιμες στρατιωτικές δυνάμεις και αποτίμησε την αναλογία τους προς τους επιδιωκόμενους στόχους· θεωρούσε ότι η συμμετοχή στην εκστρατεία των Δαρδανελίων θα άφηνε την Ελλάδα με ανεπαρκείς δυνάμεις εναντίον βουλγαρικής εισβολής, ενώ στη Μικρά Ασία δεν υπήρχε σύνορο το οποίο να μπορεί να κρατηθεί στρατιωτικά. Ο Βενιζέλος, αντίθετα, έθεσε το ευρύτερο ζήτημα των επιλογών που διέθετε η χώρα, με βάση τη διεθνή πολιτική κατάσταση και τους κινδύνους που ανέκυπταν από αυτήν. Στο μυαλό του Βενιζέλου το μείζον ερώτημα αφορούσε την επιλογή της σωστής εμπόλεμης πλευράς· επιλογή που μόνη αυτή θα μπορούσε να διασφαλίσει τα συμφέροντα του Ελληνισμού, συμπεριλαμβανομένου του μικρασιατικού.

Η οπτική του Βενιζέλου ήταν περισσότερο πλήρης από τη σκοπιά της στρατηγικής ενός σύγχρονου κράτους. Οι στρατιωτικές πραγματικότητες εντάσσονται μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον που σε μεγάλο βαθμό τις καθορίζει. Ετσι, τον Μάρτιο του 1921, στις συσκέψεις του Μεταξά με τους ηγέτες του Λαϊκού Κόμματος, αναδείχθηκε όχι μόνον η ανεπάρκεια των ελληνικών δυνάμεων στη Μικρά Ασία, αλλά (κυρίως) η στρατιωτική αδυναμία που προέκυψε λόγω της αποτυχίας να διατηρηθεί η αρχική διεθνής συμμαχία. Ωστόσο και στο στρατιωτικό πεδίο ο ίδιος ο Μεταξάς, αρνούμενος την αρχιστρατηγία, σημείωσε: «Το πράγμα θα ήτο διάφορον- προσέθεσα – εάν είχον εις την διάθεσίν μου τον από Νοεμβρίου και πέραν διαρρεύσαντα χρόνον». Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, αν κανείς αποδεχθεί το αμιγώς στρατιωτικό επιχείρημα, θα πρέπει παράλληλα να δεχθεί ότι το 1912 είχε δίκαιο ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, ο οποίος άφηνε τη Θεσσαλονίκη εκτεθειμένη σε βουλγαρική προέλαση και επιζήτησε την κίνηση προς το Μοναστήρι (που θα προσέφερε στην Ελλάδα ηπειρωτική ενδοχώρα)· και ότι είχε άδικο ο Βενιζέλος, ο οποίος επέβαλε τη στροφή προς τη Θεσσαλονίκη και τον Στρυμόνα, που άφησε τα βόρεια ελληνικά σύνορα χωρίς στρατηγικό βάθος. Εξάλλου, από την αμιγώς στρατιωτική άποψη, κατά τον 20ό αιώνα η Ελλάδα δεν θα «έπρεπε» να έχει καταφέρει να διατηρήσει τα βορειοανατολικά εδάφη της (στενή λωρίδα γης) ή τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου· και όμως τα διατήρησε, χάρη σε έναν συνδυασμό πειστικής στρατιωτικής αποτροπής, σύμπηξης συμμαχιών και συμμετοχής στις διεργασίες της διεθνούς ζωής. Με άλλα λόγια, η εμπειρία δικαίωσε την άποψη του Βενιζέλου ότι η επιτυχία στις διεθνείς υποθέσεις εξαρτάται από έναν δυναμικό συνδυασμό πολλαπλών παραγόντων.

Τ ο συμπέρασμα είναι περίπλοκο: σε καμία περίπτωση δεν μπορεί ο υπεύθυνος πολιτικός ηγέτης να αγνοήσει τις συμβουλές των στρατιωτικών συμβούλων του. Αλλά τις αποφάσεις θα τις λάβει αυτός (σταθμίζοντας αυτό το δυσπερίγραπτο μέγεθος, το εθνικό συμφέρον), σε μια διαδικασία στην οποία το στρατιωτικό κριτήριο θα παίξει σημαντικό αλλά όχι αποκλειστικό ρόλο. Και ο ίδιος ο Μεταξάς αυτό έκανε το 1940: δεν καθόρισε τη στάση του βάσει υπολογισμών σχετικά με τον «αριθμό» των στρατιωτικών δυνάμεων που θα παρέτασσαν στο πεδίο της μάχης οι εμπόλεμοι· επειδή για τούτο δεν υπήρχε οποιαδήποτε αμφιβολία. Καθόρισε τη στάση του βάσει ευρύτερων πολιτικών υπολογισμών, που έφεραν την Ελλάδα και πάλι (και παρά το δικό του καθεστώς) στο πλευρό των δημοκρατικών κρατών.

Ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου είναι επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Νέες τουρκικές ΝΟΤΑΜ για Καστελλόριζο – Επανέρχονται με ασκήσεις μετά πυρών!

Nέα προκλητική τουρκική ΝΟΤΑΜ για ασκήσεις με χρήση πυρών μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου, εντός του FIR Αθηνών στις αρχές Δεκεμβρίου. Η ιδιαιτερότητα: Δεσμεύουν σχεδόν την διπλάσια περιοχή για βολές από αυτές που είχαν δεσμεύσει στις προηγούμενες περιπτώσεις. Και πάλι δεν αναγνωρίζουν όρια FIR μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου και αυτή την φορά «κόβουν» την περιοχή στα δύο με χρήση πυρών και όχι για αποστολές έρευνας-διάσωσης, όπως την προηγούμενη φορά.

Η ΝΟΤΑΜ που απέστειλαν αναφέρει ως «τουρκικής αρμοδιότητας» την συγκεκριμένη περιοχή και όλα αυτά βέβαια μόνο τυχαία δεν γίνονται. Υπάρχει ένα συντονισμένο σχέδιο για «απομόνωση» του Καστελλόριζου και να μην λαμβάνεται υπ’όψιν η υφαλοκρηπίδα του νησιού.

Μόλις χθες ο υπουργό Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος στην ενημέρωση της Διαρκούς Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Καστελλόριζο και την σημασία που έχει το νησί, καθώς έτσι εφάπτεται η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη Ελλάδας και Κύπρου.

Υφαλοκρηπίδα, FIR και ΑΟΖ είναι αυτά που θέλει να «σπάσει» η Άγκυρα με την τακτική της μη αναγνώρισης των ορίων του FIR μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου.

Χθες εκδόθηκε άλλη μία ΝΟΤΑΜ για άσκηση που ολοκληρώθηκε το μεσημέρι από την πλευρά της Άγκυρας με την οποία απορρίπτει την ελληνική θέση περί FIR:

A3718/09 (Issued for LTBB LGGG) – NAVIGATIONAL WARNING TO ALL CONCERNED:
REF (A) TURKISH MESSAGE 201240 LTAAYEYX
REF (B) GREEK MESSAGE 231207 LGACYAYC
THE VIEWS EXPRESSED IN TURKISH MESSAGE IN REF (A) REMAIN UNCHANGED
AND THE MESSAGE IN REF (A) IS VALID AND EFFECTIVE. THE GREEK MESSAGE
IN REF (B) IS NULL AND VOID.
TURKEY ALSO WOULD LIKE TO EMPHASIZE THAT NO FURTHER EXPLANATION WILL
BE GIVEN TO ANY OBJECTION RAISED TO TURKISH NOTAM IN REF (A). SFC – FL100, 25
NOV 13:10 2009 UNTIL 25 NOV 22:00 2009. CREATED: 25 NOV 13:25 2009

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

H TOYΡΚΙΑ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΣΕ ΛΥΣΗ ΑΝΑΝ

του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

 Τα τρία ¨σενάρια» της ‘Αγκυρας:
α) λύση Ανάν, β) πολιτική απενοχοποίηση, γ) διχοτόμηση

Το κυπριακό «καταλαμβάνει την ατζέντα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής», αναφέρει η τελευταία έκθεση του Τουρκικού Ιδρύματος SETA, από την ανάγνωση της οποίας τεκμαίρεται αβίαστα πόσο μείζον πρόβλημα είναι για την ‘Αγκυρα και πόσο η «εξάλειψή» του συγκαταλέγεται στις πρώτες προτεραιότητες και πολιτικο-διπλωματικές ανάγκες της ‘Αγκυρας.

Η έκθεση αναφέρεται στα «προβλήματα και τις δυνατότητες» του κυπριακού για την Τουρκία και εκπονήθηκε υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Ταρίκ Ογκουζλού, του Πανεπιστημίου Μπιλκέντ. Το SETΑ (Ίδρυμα Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών) είναι κοντά στην κυβέρνηση ενώ πολλοί πιστεύουν ότι εμπνέεται από τις ιδέες του ισλαμιστή, εξ Αμερικής «δάσκαλου», Γκιουλέν.

Σύμφωνα με την έκθεση, «όσο συνεχίζεται το αδιέξοδο… θα κινδυνεύουν και οι προοπτικές ένταξης της Τουρκίας και η θεσμική σχέση ΕΕ-ΝΑΤΟ». Αυξάνεται επίσης η δυτική δυσφορία για το μπλοκάρισμα της συνεργασίας ΕΕ-ΝΑΤΟ και την αδυναμία χρήσης ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνατοτήτων σε Αφγανιστάν και Κόσοβο. Από την άλλη ο Ομπάμα χρειάζεται πολύ την ‘Αγκυρα για τη μεσανατολική πολιτική του, για να διαταράξει τις σχέσεις του συγκρουόμενος με τις τουρκικές επιδιώξεις στην Κύπρο

Η έκθεση επιβεβαιώνει αυτό που πιστεύουν πολλοί διπλωματικές αναλυτές: Λευκωσία και Αθήνα διαθέτουν τώρα αξιοσημείωτη ισχύ έναντι της ‘Αγκυρας. Θεσμικά, αφού από τη συγκατάθεσή τους εξαρτάται απολύτως η τουρκική ενταξιακή πορεία. Πολιτικά, αφού δεν είναι υπερασπίσιμη η «σουρεαλιστική» κατάσταση υποψήφιας χώρας που δεν αναγνωρίζει και κατέχει στρατιωτικά τμήμα εδάφους χώρας-μέλους της ΕΕ. Η αντικειμενική ισχύς όμως δεν προδικάζει τίποτα, αφού όλα εξαρτώνται από το αν και πως η ελληνική και κυπριακή διπλωματία θα χρησιμοποιήσουν (ή όχι) αυτή την ισχύ, κάτι που δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. ‘Ενα δίλημμα π.χ. μπροστά σε Αθήνα και Λευκωσία είναι αν θα δυσκολέψουν την ‘Αγκυρα τον Δεκέμβρη, συζητώντας για τη μη εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, ή θα προτιμήσουν να της δώσουν παράταση, διακινδυνεύοντας να τη δουν να πιέζει αφόρητα για λύση του κυπριακού στα δικά της μέτρα αμέσως μετά.

Κεντρική τουρκική επιδίωξη (και μόνη αποδεκτή λύση πλην της διοχτομήσεως), σύμφωνα με την έκθεση, παραμένει η υιοθέτηση από τους Κυπρίους του σχεδίου Ανάν ή μίας παραλλαγής του, αρκετά παρόμοιας «στο γράμμα και στο πνεύμα», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. Στις τουρκικές αξιώσεις περιλαμβάνεται επίσης η διαιώνιση των τουρκικών δικαιωμάτων επέμβασης. Η έκθεση απαριθμεί παράγοντες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επιδίωξη αυτή, οι συντάκτες της όμως δεν είναι βέβαιοι για το αν τελικά οι Κύπριοι θα συγκατατεθούν σε μια τέτοια λύση. Σε κάθε περίπτωση όμως διαφαίνεται μέσα από τις γραμμές η επιδίωξη, ακόμη κι αν ένα νέο σχέδιο απορριφθεί σε δημοψήφισμα, να φτάσει τουλάχιστον μέχρις εκεί, ώστε ένα δεύτερο «όχι» των Ελληνοκυπρίων, και μάλιστα εναντίον σχεδίου που έχει προσυπογράψει ο ηγέτης τους να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια ως πολιτικό μέσο «ενοχοποίησης» της ελληνοκυπριακής και «αθώωσης» της τουρκικής πλευράς.

Αν αυτό συμβεί, ο Ερντογάν μπορεί να διεκδικήσει τη λύση του ζητήματος με τη διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους (ΤΔΒΚ), σημειώνει η έκθεση, υπενθυμίζοντας τη μεγάλη αυτοπεποίθηση και τις σχετικές, απειλητικές δηλώσεις Ερντογάν και Νταβούτογλου.

Διερωτάται κανείς αν πρόκειται για ρεαλιστική επιδίωξη ή για έντεχνα διατυπωμένη απειλή προς τους Κυπρίους, να αποδεχθούν όσα «προσφέρονται» έναντι της απειλής διχοτόμησης. Δύσκολα βλέπει κανείς πως, υπό τις προβλέψιμες διεθνείς συνθήκες, και αν δεν κάνουν όλα τα λάθη του κόσμου Αθήνα και Λευκωσία, μπορεί να εφαρμοσθεί σενάριο Κοσόβου στην Κύπρο, εις βάρος μάλιστα χώρας-μέλους της ΕΕ. Εντούτοις, η έκθεση αποκαλύπτει τη «διπλή» τουρκική στρατηγική: προώθηση λύσης Ανάν, εφόσον γίνεται, χρήση αλλοιώς των διαπραγματεύσεων και ενός πιθανού δημοψηφίσματος για διεθνή απομόνωση της Κύπρου, ελπίζοντας, στην καλύτερη και δύσκολα επιτεύξιμη περίπτωση να δημιουργήσει πολιτικές προϋποθέσεις αποδοχής της διχοτόμησης.

Τόσο από την έκθεση, όσο και από όσα ντοκουμέντα μας έρχονται από την Τουρκία, προκύπτει εδραία η εντύπωση ότι η ‘Αγκυρα, παρά τις διακηρύξεις για «μηδέν προβλήματα με τους γείτονες», εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται τις σχέσεις της με όρους γεωπολιτικού ανταγωνισμού (κάτι που δεν είναι βέβαιο ότι συμβαίνει με Λευκωσία και Αθήνα). Η διαφορά με τους ισλαμιστές είναι ότι δίνουν πολύ μεγαλύτερη σημασία απότι στο παρελθόν στον πολιτικό παράγοντα. Η έκθεση σημειώνει εν προκειμένω τα σημαντικά διεθνή πολιτικά κέρδη της Τουρκίας μετά το κυπριακό δημοψήφισμα του 2004, κέρδη που οφείλονται στο ότι ούτε η Λευκωσία, ούτε η Αθήνα υπερασπίστηκαν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος διεθνώς. Ταυτόχρονα, οι δύο διπλωματίες έχουν «αποσύρει» εδώ και χρόνια τη διεθνή πολιτικο-διπλωματική «ατζέντα» κάθε σοβαρή αιτίαση για την εισβολή, εθνοκάιθαρση και κατοχή, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν και να επικρατούν οι τουρκικές θέσεις. Ο μεγάλος ευρωπαϊκός τύπος π.χ. εξίσωνε, στις επετειακές αναφορές για το 1974 του περασμένου Ιουλίου, θύτες και θύματα.

Στηριζόμενο στην επιτυχή εμπειρία της εκμετάλλευσης του δημοιψηφίσματος, το SETA προτείνει στην κυβέρνηση να ασκήσει «προενεργό» πολιτική, για να μεγιστοποιήσει τα πολιτικά κέρδη της ‘Αγκυρας σε κάθε περίπτωση, δεν εξειδικεύει όμως τα μέτρα που εισηγείται (υποθέτει κανείς ότι η ‘Αγκυρα θα προβεί σε κινήσεις «καλής θέλησης», όπως π.χ. μια απόσυρση στρατιωτικών δυνάμεων ή μια συζήτηση για την Αμμόχωστο, υψηλού συμβολικού και ασήμαντου ουσιαστικού περιεχομένου). Προφανής επιδίωξη να έρθουν οι Ελληνοκύπριοι σε κατάσταση «loose-loose», είτε δηλ. να υποχρεωθούν να «εγκλωβισθούν» σε αποδοχή σχεδίου που δεν θέλουν, είτε να το απορρίψουν αθώνοντας την ‘Αγκυρα.

Η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία της συμφωνίας Χριστόφια-Ταλάτ για τη μορφή της λύσης, όπως αποτυπώνεται στο ανακοινωθέν της 23.5.2008: «ο συνεταιρισμός θα έχει μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση με μία διεθνή προσωπικότητα, όπως και ένα τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος και ένα ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος, ισότιμου (equal) καθεστώτος». Σημειώνει όμως ταυτόχρονα τις μεγάλες διαφορές που απομένουν. Οι Ελληνοκύπριοι «δεν μοιάζουν να παραιτήθηκαν από την επιδίωξη να δουν το νησί ενωμένο κάτω από ισχυρή ομοσπονδιακή κυβέρνηση και με τους Τουρκοκύπριους σε ενισχυμένο καθεστώς μειονότητας» και «θέλουν η υπάρχουσα Κυπριακή Δημοκρατία να εξακολουθήσει να υπάρχει ως κυρίαρχη οντότητα και μετά την ενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στη διοικητική δομή» (δηλαδή, σε απλούστερα ελληνικά, επιθυμούν να διατηρήσουν το κυπριακό κράτος!!!).

Εκεί που η έκθεση θέτει ίσως τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων είναι όταν υπογραμμίζει ότι «ορισμένες πρόσφατες δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν ότι αυτό που καταλαβαίνουν οι Τουρκοκύπριοι με τη λέξη «λύση» διαφέρει ριζικά από την ερμηνεία που δίνουν οι Ελληνοκύπριοι. Η αντίληψη της κοινής γνώμης για τις λεπτομέρειες οποιασδήποτε τελικής συμφωνίας διεφέρουν σημαντικά μεταξύ των κοινοτήτων». Η επισήμανση αυτή επιβεβαιώνει όσους αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι διάφορες διαδικασίες «συμφιλίωσης-επαναπροσέγγισης», αλλά και οι ίδιες οι συνομιλίες δεν στηρίζονται σε πραγματικό ξεκαθάρισμα διαφορών, αλλά σε «εποικοδομητικές ασάφειες», βρετανικής μεν προέλευσης, αλλά που μετετράπησαν σε «δεύτερη φύση» πολλών Ελληνοκυπρίων, παγιδεύοντάς τους. Απαραίτητη προϋπόθεση βιώσιμης λύσης είναι η επίτευξη πραγματικού, ειλικρινούς συμβιβασμού, η άρση, όχι το «κουκούλωμα» των διαφορών, όπως το 1960. Διαφορετικά, οι δύο κοινότητες θα τσακώνονται από την επομένη της υπογραφής.

Πέραν της «προενεργού» πολιτικής, η τουρκική διπλωματία μπορεί επίσης, κατά την έκθεση του SETA, να στηριχθεί στους εξής παράγοντες για την επίτευξη των στόχων της

– Πίεση στην Αθήνα να πιέσει εκείνη τη Λευκωσία, ώστε να μη θέτει προσκόμματα στην τουρκική ενταξιακή πορεία

– Χρήση του αυξημένου ειδικού βάρους που αποκτά η Τουρκία ως «κόμβος υδρογονανθράκων» (κάτι που κάνει ακόμα πιο αξιοπερίεργη την ελληνική εμμονή για εισαγωγή αερίου μέσω Τουρκίας, ή την υποστήριξη αγωγών που περνάνε από το έδαφός της)

– Χρήση του ενδιαφέροντος αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών για λύση ώστε να γίνει εκμετάλλευση κοιτασμάτων στην Αν. Μεσόγειο

Δημοσιεύτηκε στον ¨Κόσμο του Εοενδυτή», 21.11.2009

Ο νέος «ατυχής πόλεμος»

Πριν από 112 χρόνια, στις 22 Νοεμβρίου 1897, στην Κωνσταντινούπολη υπεγράφη η συνθήκη ειρήνης με την οποία τερματίστηκε ο τότε ελληνοτουρκικός πόλεμος. Ο «ατυχής πόλεμος», όπως τον αποκαλούμε εμείς οι Έλληνες, επειδή -ως γνωστόν- υπέστημεν ταπεινωτική ήττα. Στις 10-11 Δεκεμβρίου ενεστώτος έτους συνέρχεται στις Βρυξέλλες το Συμβούλιο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ένα κρίσιμο συμβούλιο, αφού μεταξύ άλλων θα συζητηθεί και η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Οι «27» θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα ανάψουν τον πράσινο σηματοδότη για την πορεία της γείτονος προς την Ευρώπη ή θα συνεχίσουν να την έχουν στο περίμενε, στο πορτοκαλί. Λογικά και ορθά ο Γ. Παπανδρέου θα ταχθεί υπέρ της πλήρους εντάξεως της Τουρκίας στην Ε.Ε., υπό την προϋπόθεση ότι αυτή θα εκπληρώσει στο ακέραιο τις αναληφθείσες υποχρεώσεις της.

Ορθό και λογικό θα ήταν και οι υπόλοιποι εταίροι μας να έχουν την ίδια άποψη και θέση. Βεβαίως γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, αφού σχεδόν άπαντες τοποθετούνται επί τη βάσει εθνικών και ευρύτερων γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων, και όχι με κριτήριο το κοινοτικό κεκτημένο και τις αξίες της Ένωσης.

Έτσι, άλλοι θέλουν την Τουρκία εκτός, άλλοι με ειδική σχέση και άλλοι πλήρως ενταγμένη. Οι περισσότεροι εξ όσων αντιτίθενται στην πλήρη ένταξη της Τουρκίας προβάλλουν δύο επιχειρήματα. Πρώτον, δεν θέλουν να αλλοιωθεί με ανατολίτικα στοιχεία ο ευρωπαϊκός πολιτισμός και, δεύτερον, δεν επιθυμούν να «μολυνθεί» το χριστιανικό αίμα της Ευρώπης από τον μουσουλμανικό «ιό».

Ο κυριότερος βέβαια λόγος είναι ο πληθυσμός της Τουρκίας. Τα 80 εκατ. Τούρκων, που σε μερικά χρόνια μπορεί να είναι και 100, τρομάζουν κυριολεκτικά τους Ευρωπαίους.

Εάν η Τουρκία γινόταν πλήρες μέλος, θα επέρχετο πλήρης ανατροπή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από τη σύνθεση των κοινοτικών οργάνων (Ευρωκοινοβούλιο, επιτροπή, άλλες επιτροπές και όργανα της Ε.Ε.) μέχρι τον κοινοτικό προϋπολογισμό και την κοινοτική αγορά έως και τις γεωπολιτικές ισορροπίες, πιθανότατα θα απειλείτο και η εσωτερική και η εξωτερική ασφάλεια της Ε.Ε., καθώς οι περιφερειακές αντιθέσεις στις οποίες εμπλέκεται η Τουρκία και οι αναταραχές που υπάρχουν στα σύνορά της θα εισέβαλλαν στο ευρωπαϊκό σώμα.

Σ’ αυτή τη ζυγαριά, οι ελληνικές και κυπριακές ενστάσεις για τους περισσότερους εταίρους μας είναι ήσσονος σημασίας. Για εμάς, όμως, προέχει η εξημέρωση του «θηρίου». Εμείς συνορεύουμε με την Τουρκία, εμείς έχουμε διαφορές, εμείς δεχόμαστε απειλές.

Άρα για εμάς είναι ζωτικής σημασίας η Τουρκία να παραμένει εντός ευρωπαϊκού πλαισίου. Και είναι ανόητοι άμα και ανιστόρητοι όσοι, ευτυχώς λίγοι, επιθυμούν να επιδείξουμε -όπως λένε- τσαμπουκά έναντι των γειτόνων μας επειδή κατέκτησε προ αιώνων ελληνικά εδάφη στην Ιωνία, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη.

Όσοι ονειρεύονται να πάρουμε πίσω την Κωνσταντινούπολη ας απαντήσουν στην όντως εξωπραγματική και αφελή παρακάτω υπόθεση εργασίας.

Ας πούμε ότι έρχεται μια μέρα ο Ερντογάν και μας λέει: «Λέτε ότι η Κωνσταντινούπολη είναι δική σας. Σύμφωνοι. Ε, λοιπόν, σας τη δίνουμε. Πάρτε μαζί και την Ανατολική Θράκη». Τι θα κάνουμε; Θα την πάρουμε; Είναι συνετό να δεχθούμε να γίνει μέρος της ελληνικής επικράτειας η λεγόμενη ευρωπαϊκή Τουρκία; Μα, αν το δεχθούμε, η Ελλάδα από χώρα 10 εκατ. κατοίκων θα γίνει αυτομάτως μια χώρα 30 εκατομμυρίων, όπου όμως την πλειοψηφία των δύο τρίτων θα την έχουν οι Τούρκοι. Αυτομάτως θα γινόμασταν μειοψηφία.

Μόνοι μας, δηλαδή, θα βγάλουμε τα μάτια μας. Εκτός κι αν όλοι αυτοί οι κουφιοκεφαλάκηδες υποστηρίζουν ότι, μαζί με την «παραχώρηση» που θα μας έκαναν, θα μας άδειαζαν και τη γωνιά, μεταφέροντας 20 και πλέον εκατ. ανθρώπους στο ασιατικό τμήμα της Τουρκίας.

Υπάρχει, βέβαια, και άλλη εκδοχή. Να περάσουμε εμείς οι ίδιοι από λεπίδι 20 εκατ. Τούρκους για να πάρουμε εκδίκηση για όσα δεινά έχουμε υποστεί. Ας σοβαρευτούμε, λοιπόν, και ας κλείσουμε τα αυτιά μας στους εθνοκρετίνους.

Ας διεκδικήσουμε τα συμφέροντά μας όχι με βάση την Ιστορία, αλλά με τα σύγχρονα δεδομένα. Και το ίδιο να κάνουμε και με τα Σκόπια. Δεν πρόκειται να βγάλουμε άκρη, ούτε πρόκειται να λυθεί ποτέ το πρόβλημα της ονομασίας του βόρειου γείτονά μας εάν στις διαπραγματεύσεις που γίνονται συμμετέχει και ο Μεγαλέξανδρος.

Οφείλουν λοιπόν ο πρωθυπουργός και οι επιτελείς του στις διαπραγματεύσεις του Δεκεμβρίου και για τα τρία ανοιχτά θέματα (Σκοπιανό, Κυπριακό, ελληνοτουρκικές διαφορές) να επιμείνουν στις λεγόμενες «κόκκινες γραμμές» που υπάρχουν από την εποχή που ο ίδιος ήταν υπουργός Εξωτερικών. Ούτε τσαμπουκάδες χρειάζονται ούτε παλικαρισμοί για εσωτερική κατανάλωση.

Για μεν το Κυπριακό, η Τουρκία πρέπει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, να ανοίξει τα λιμάνια, να σεβαστεί το κοινοτικό κεκτημένο, να αποχωρήσουν τα στρατεύματα κατοχής και να βρεθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση για το νησί, στο πλαίσιο δικοινοτικής-διζωνικής ομοσπονδίας.

Για δε το Σκοπιανό, μια σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις. Τέλος, για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας αρκεί η σταθερή προσήλωση στις αξίες και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μια χώρα που επιθυμεί να γίνει μέλος μιας ένωσης δεν μπορεί να έχει εδαφικές βλέψεις για ένα άλλο κράτος-μέλος, ούτε μπορεί να το παρενοχλεί ή να απειλεί στρατιωτικά, και θα πρέπει οπωσδήποτε να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θρησκευτικές ελευθερίες.

Οποιαδήποτε δε διαφορά έχει (π.χ. υφαλοκρηπίδα, εναέριος χώρος) θα πρέπει να την επιλύει στα πλαίσια των διεθνών οργανισμών, όπως -για παράδειγμα- το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο της Χάγης. Τόσο απλά και τόσο καθαρά. Τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο.

Όσο οι γείτονές μας δεν συμμορφώνονται, αυτοί θα χάνουν και θα γίνονται αθύρματα παιγνίων άλλων. Ίσως μάλιστα αυτά πρέπει να τους ειπωθούν και κατ’ ιδίαν με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής στις 10-11 Δεκεμβρίου. Και να τους υπομιμνήσκονται συνεχώς και μετά εάν δεν υπάρξει συμφωνία.

Ευκταίον πάντως και γι’ αυτούς και για μας θα ήταν όλες οι εκκρεμότητες να λυθούν όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Η οικονομική κρίση είναι και γι’ αυτούς και για μας η μείζων εθνική απειλή, που μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερες συμφορές απ’ ό,τι οι «ατυχείς πόλεμοι» των τελευταίων δεκαετιών μεταξύ μας.

Ειδικά μάλιστα για εμάς, η οικονομική κρίση και ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός αποτελούν ένα πρόσθετο εμπόδιο εν όψει του Δεκεμβρίου. Αυτή τη στιγμή είμαστε το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης.

Οι συμμαχίες που θα μπορούσαμε να έχουμε είναι ευάλωτες ένεκα της χαμένης αξιοπιστίας στα μάτια των εταίρων μας, αλλά και των διεθνών αγορών. Σίγουρα θα ήταν διαφορετική η διαπραγματευτική μας θέση εάν δεν είχαμε δεχθεί τόσες «κίτρινες κάρτες» από την κοινοτική γραφειοκρατία. Αλλιώς συμπεριφέρονται σε ένα ευνομούμενο κράτος και διαφορετικά σε μια υπό πτώχευση χώρα.

Από αυτή την άποψη, χρειάζεται να κάνει πολλές ακροβασίες ο Γ. Παπανδρέου για να μην ευρεθεί ενώπιον διασταυρούμενων πυρών και πιέσεων. Θα ήταν άδικο οι Ευρωπαίοι εταίροι μας να βγάλουν στα λεγόμενα εθνικά μας θέματα το άχτι τους για τη δημοσιονομική ανταρσία μας.

Όπως και δεν θα ήταν πρέπον να χρησιμοποιήσουν τα λεγόμενα εθνικά μας θέματα για να μας πιέσουν να προσαρμοστούμε βίαια στις δημοσιονομικές κοινοτικές νόρμες. Στη διπλωματία και στις διεθνείς σχέσεις, όμως, η ηθική δεν έχει μεγάλο πεδίο εφαρμογής. Κυριαρχούν τα συμφέροντα. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του οφείλουν, λοιπόν, να πορευθούν με ψυχραιμία και σωφροσύνη.

Το 1897 ηττηθήκαμε στρατιωτικά από την Τουρκία, αλλά οι συνέπειες δεν ήταν τόσον εδαφικές (επανακτήσαμε τη Θεσσαλία, παρ’ ότι τη χάσαμε στο πεδίο της μάχης, και η Κρήτη απέκτησε μετά ένα έτος την ανεξαρτησία της από τους Τούρκους – πρώτο στάδιο για την ενσωμάτωσή της στον εθνικό κορμό), όσον οικονομικές.

Η Ελλάδα, αν και πτωχευμένη (ο Χαρ. Τρικούπης είχε πει το «δυστυχώς, επτωχεύσαμεν»), αναγκάστηκε να καταβάλει στην Τουρκία αποζημίωση 4.000.000 τουρκικών λιρών ως πολεμική επανόρθωση και υποχρεώθηκε να πάρει ένα ακόμη δάνειο προκειμένου να ξεπληρώσει το δυσβάστακτο χρέος της.

Η υπαγωγή της σε διεθνή οικονομικό έλεγχο είχε ως αποτέλεσμα να εκχωρήσει πηγές των δημοσίων εσόδων στους πιστωτές της και να δημιουργηθούν έτσι τα μονοπώλια στο πετρέλαιο, στο οινόπνευμα, στο αλάτι, στον καπνό, στα σπίρτα, στο τσιγαρόχαρτο και στα τραπουλόχαρτα (τομείς ιδιαίτερα σημαντικοί για εκείνη την εποχή) που διατηρήθηκαν μέχρι και το 1981, όταν γίναμε μέλος της ΕΟΚ.

Τηρουμένων των αναλογιών, σήμερα μπορεί, αντιστρόφως, να συμβεί ό,τι και το 1897. Τυχόν οικονομική χρεοκοπία μπορεί να μας θέσει υπό διεθνή έλεγχο (της Ε.Ε., του ΔΝΤ, της ΕΚΤ κ.ά.) κι αυτό θα έχει επιπτώσεις και στα εθνικά μας θέματα και συμφέροντα. Ας προσέξουν λοιπόν οι «άνετοι», οι αστόχαστοι και οι αντικοινοτικοί, μην έχουμε έναν νέο «ατυχή πόλεμο».

Για να μη συμβεί αυτό, θα πρέπει άπαντες να επιδείξουμε σωφροσύνη, αυτοσυγκράτηση και πειθαρχία, εγκαταλείποντας την εθνική αμεριμνησία και τον λαϊκισμό. Και μια τελευταία σημείωση: Για τους αγνοούντες και τους αμνήμονες το «δυστυχώς, επτωχεύσαμεν» ο Χαρ. Τρικούπης το είπε το 1893, τέσσερα χρόνια πριν από τον «ατυχή πόλεμο».

Η δε κήρυξη της Ελλάδος σε πτώχευση έγινε αφού προηγουμένως ο Χαρ. Τρικούπης δεν κατάφερε να συνάψει νέο εξωτερικό δάνειο ένεκα της εκτεταμένης ανθελληνικής εκστρατείας στο εξωτερικό, αλλά και της επιβολής δυσβάστακτων φόρων στον λαό.

posted by felnikos

Ο άλλος Βενιζέλος

του Βλάσση Αγτζίδη

Ο  Βενιζέλος της ήττας

Με το άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε -σχηματοποιώντας κατ’ οικονομίαν- να ανιχνεύσουμε τον άλλο Βενιζέλο. Θα επιχειρήσουμε να θέσουμε τους θεματικούς άξονες που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν οι ερευνητές. Σύνολο ζητημάτων τίθενται στο άρθρο, που το κάθε ένα απ’ αυτά απαιτεί ιδιαίτερη ανάπτυξη και αντίστοιχη τεκμηρίωση.

  (Η Τριανδρία: Βενιζέλος, Κουντουριώτης, Δαγκλής στη Θεσσαλονίκη το 1916)

Απάντηση στο κατηγορητήριο του Θ. Βερέμη κατά του Ελευθ. Βενιζέλου

Στο φύλλο της 15-16 Αυγούστου 2009 δημοσιεύτηκε στην “Καθημερινή” άρθρο του διακεκριμένου δημοσιογράφου κ. Κώστα Ιορδανίδη, στο οποίο ανεφέρετο ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι ο υπαίτιος του Διχασμού και της Μικρασιατικής καταστροφής. Το άρθρο δεν ανέφερε καμμία απολύτως δικαιολογία ή ιστορικό επιχείρημα για τον χαρακτηρισμό αυτό, εκτός από το ότι η συμμετοχή της Ελλάδος στην εκστρατεία της Ουκρανίας έκαμε την κομμουνιστική Ρωσία να βοηθήσει αργότερα τον Κεμάλ. Η διατύπωση δημιουργούσε την εντύπωση – πράγμα που πιστεύω ότι δεν μπορεί να ήθελε ο κ. Κ. Ιορδανίδης – ότι το γεγονός αυτό ήταν η αιτία – ή η κύρια αιτία – της ήττας μας.

Το άρθρο αυτό ήταν συνέχεια άλλων άρθρων ή παρένθετων σχολίων που κατά διαστήματα εμφανίζονται τελευταίως στην “Καθημερινή”, με τα οποία επιχειρείται ακριβώς να αποδοθή ευθύνη, τουλάχιστον για την Μικρασιατική τραγωδία, στον Βενιζέλο.

Την 20 Αυγούστου είχα στείλει στην “Καθημερινή” την παρακάτω επιστολή, που δεν δημοσιεύτηκε – λόγω του μεγέθους της, όπως με άφησαν να καταλάβω.

Στο φύλλο της Κυριακής 8 Νοεμβρίου (σελίδα 34) της “Καθημερινής” δημοσιεύτηκε και άρθρο του κ. Θ. Βερέμη, προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, με τίτλο “Η Εκστρατεία στην Μικρά Ασία”. Ουσιαστικά ο κ. Βερέμης διατυπώνει την ίδια κατηγορία κατά του Βενιζέλου. Φοβούμαι όμως ότι υποπίπτει σε μία τουλάχιστον αντίφαση. Συγκεκριμένα αναφέρει τους διωγμούς εναντίον των Ελλήνων της Μικράς Ασίας ήδη από το 1914 και, σωστά, ότι “οι εκκλήσεις των Μικρασιατών Ελλήνων προς τον Βενιζέλο αποτέλεσαν σοβαρό λόγο για την απόφαση του Έλληνα πρωθυπουργού να διεκδικήσει στο Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι, τη Σμύρνη και το Βιλαέτι του Αϊδινίου. Τη συστηματική προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης ενίσχυσε άθελά της και η διεκδικητικότητα της Ιταλίας και η προτίμηση των Άγγλων και Γάλλων ( αρχικά ) για μια ελληνική κατοχή αντί της, πιο επικίνδυνης για τα συμφέροντά τους, ιταλικής”.

Αμέσως μετά, αγνοεί αυτήν την συστηματική προσπάθεια και, προφανώς επικριτικά, γράφει: “όταν ο Lloyd George, με τη σύμφωνη γνώμη του Clemenceau, πρότεινε στον Βενιζέλο να στείλει ειρηνευτική δύναμη στη Σμύρνη, αυτός άρπαξε την ευκαιρία με ενθουσιασμό”.

Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η αγνόηση, και στα δύο άρθρα, των πραγματικών συνθηκών υπό τις οποίες ενεργούσε τότε ο Βενιζέλος:

α. Η ρωσική αντίθεση ήταν δηλωμένη ήδη από πολύ παλιά. Είναι προφανές γιατί: με οποιοδήποτε καθεστώς, τσαρικό ή κομμουνιστικό, την Ρωσία δεν συνέφερε η Δύση να μπορεί να ελέγχει τα Στενά μέσω συμμάχου της. Η αδύναμη – ή έστω δυνατή αλλά όχι φίλαγγλος – Τουρκία ήταν πάντα προτιμότερη για την Ρωσία.

β. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο η Αγγλία και η Γαλλία προτιμούσαν την Ελλάδα αντί της – πάντοτε αντιπάλου, έστω και με καθεστώς ουδετερότητας – Τουρκίας. Εάν προτιμούσαν την Τουρκία, θα άφηναν τα πράγματα ως είχαν. Η Ελλάδα όμως του Ελ. Βενιζέλου ήταν σύμμαχος· και όσο κυβερνούσε ο Βενιζέλος, η βοήθεια των Συμμάχων ήταν εξασφαλισμένη. Συνεπώς δεν πιστεύω σωστό το γραφόμενο στο άρθρο του κ. Βερέμη πως “το μοναδικό ίσως σταθερό έρεισμα του Βενιζέλου ήταν η ηθική συμπαράσταση του Lloyd George” και παρακάτω ότι “… ο Clemenceau, ο Lloyd George και συνεπώς η αγγλογαλλική εύνοια ήταν εφήμερα στοιχεία της συγκυρίας”. Τα συμφέροντα και επομένως η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων δεν αλλάζουν τόσο εύκολα.

γ. Το σφάλμα του Βενιζέλου λέγεται – και από τον κ. Βερέμη – ότι ήταν ότι ο Βενιζέλος δεν αντελήφθη την κόπωση του ελληνικού λαού από τους διαρκείς πολέμους και – από άλλους – ότι δεν έπρεπε να είχε κάμει τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920. Το πρώτο είναι όντως σφάλμα του Βενιζέλου, αλλά η ενοχή για την ψήφο ανήκει στους ψηφοφόρους των εκλογών αυτών. Όσο για την προκήρυξη των εκλογών εάν δεν τις είχε προκηρύξει – που δεν μπορούσε να το κάμει, γιατί ήταν βαθύτατα δημοκρατικός – τότε, και άσχετα με την όποια τότε ιστορική συνέχεια, σήμερα βέβαια θα τον κατηγορούσαν για δικτατορικές τάσεις.

δ. Τέλος, αγνοείται το γεγονός ότι, όταν εξελέγη η αντιβενιζελική κυβέρνηση, οι Σύμμαχοι την προειδοποίησαν, ευθέως και χωρίς περιστροφές, ότι εάν επανέφερε τον Κωνσταντίνο η Ελλάδα θα έχανε κάθε υποστήριξή τους. Την προειδοποίηση αυτή η κυβέρνηση Γούναρη προτίμησε, χάριν του Κωνσταντίνου, να αγνοήσει πλήρως. Αυτή ήταν η μεγάλη προδοσία. Μαζί με την άφρονα προέλαση προς την Άγκυρα, αυτή ήταν η αιτία της Καταστροφής.

Παραθέτω το κείμενο της μη δημοσιευθείσης επιστολής μου:

Αγαπητή «Καθημερινή»,

Πιστεύω ότι λυπεί και άλλους πολλούς φανατικούς αναγνώστες σου η δημοσίευση κάθε τόσο στις σελίδες σου άρθρων  που αποσκοπούν στην «αποδόμηση» του Ελευθερίου Βενιζέλου, στον οποίο αποδίδουν κυρίως την ευθύνη για τη Μικρασιατική Καταστροφή.  Το άρθρο του κ. Κώστα Ιορδανίδη με τίτλο Η Ελλάς και οι «Ξένοι» στο φύλλο της 15-16 Αυγούστου 2009, τον κατηγορεί επιπλέον ως υπαίτιο του Διχασμού αλλά και για την εισαγωγή της «διαίσθησης» ως βασικής παραμέτρου στην εξωτερική μας πολιτική.  Την άποψη αυτή στηρίζει στο επιχείρημα ότι  όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος επέμενε στο να εισέλθει η Ελλάς στον πόλεμο κατά της Γερμανίας (εδώ έχουμε κάποια διαστρέβλωση: δεν επέμενε να πολεμήσουμε με δική μας πρωτοβουλία, αλλά εάν η Γερμανία επετίθετο κατά της Σερβίας) δεν είχε την παραμικρή «ένδειξη» ότι οι Σύμμαχοι θα κέρδιζαν τον πόλεμο, αλλά μόνο «ενόραση».  Ενόραση, κατά το άρθρο, που ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν την είχε όταν έστειλε τον ελληνικό στρατό κατά των Μπολσεβίκων στην Ουκρανία, ωθώντας έτσι τη Ρωσία να βοηθήσει τον Κεμάλ.  Υπονοείται, υποθέτω, ότι αυτό ήταν αποφασιστικός παράγων για την καταστροφή του 1922!

Οι σε μερικά σημεία όντως πρωτότυπες αυτές απόψεις δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τους βασικά ιστορικά γεγονότα:

Διχασμό δεν προκαλεί η νόμιμη κυβέρνηση μιάς χώρας αλλά όποιος την ανατρέπει για καθαρά προσωπικούς λόγους.  Ο «συνταγματικός» Βασιλιάς Κωνσταντίνος, στρατάρχης του γερμανικού στρατού επί τιμή, γαμπρός του Κάιζερ, έπαυσε τον Ελευθέριο Βενιζέλο από πρωθυπουργό (Σεπτέμβριος 1915) έξη μόλις ώρες (!) μετά από τη λήψη ψήφου εμπιστοσύνης στη Βουλή.  Ο λόγος;  Διότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε πει στη Βουλή ότι η Ελλάς θα βοηθούσε τη Σερβία, τιμώντας την  υπογραφή της σε σχετική συνθήκη, αντιμετωπίζοντας και επίθεση της Γερμανίας εάν αυτή μας επετίθετο.

Η δήλωση αυτή του Ελευθέριου Βενιζέλου  δεν ήταν τόσο «παράλογη» όσο ίσως φαίνεται.  Ο Βενιζέλος προέβλεπε ότι, εάν οι Γερμανοί καταλάμβαναν τη Σερβία, τότε η Βουλγαρία εύκολα θα έβγαινε και αυτή στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας – με ανταλλάγματα εις βάρος της Ελλάδος.  Αυτό ακριβώς και έγινε, χάρις στον Κωνσταντίνο και την κυβέρνησή του.  Επίσης, προ της δηλώσεως αυτής, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εξασφαλίσει διαβεβαιώσεις ότι, εάν η Γερμανία μας επετίθετο, η Αγγλία θα μας έστελλε ένα σώμα στρατού 40.000 ανδρών και θα εκάλυπτε όλα τα έξοδα του πολέμου.  Και εθεωρείτο απίθανο ότι η Γερμανία θα επετίθετο κατα των ηνωμένων στρατών Σερβίας-Ελλάδος-Αγγλίας. Και μάλιστα χωρίς τη βοήθεια της Βουλγαρίας, που πιθανότατα δεν θα ενεπλέκετο υπό τις συνθήκες αυτές  (ίδετε Γ. Βεντήρη, Η Ελλάς του 1910-1920).

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν έκαμε το Κίνημα της Εθνικής  Άμυνας τότε  ακριβώς γιατί δεν ήθελε το διχασμό.  Το έκαμε ένα χρόνο αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1916, όταν είχαν πλέον συμβεί τα παρακάτω (παραλείπω την απόβαση των Συμμάχων στη Θεσσαλονίκη και άλλα σημαντικά):

Η γερμανική επιδίωξη της κατάκτησης της Γαλλίας εντός έξη εβδομάδων είχε αποτύχει μετά τη μάχη του Μάρνη (Σεπτ. 1914) που οδήγησε στην μακρά και εξαντλητική, ιδίως για τη Γερμανία, «μάχη των χαρακωμάτων» και μετά τις  αποφασιστικώτερες για την έκβαση του πολέμου μάχες του Βερντέν στην ξηρά (Φεβρ.-Ιούνιος 1916) και Γιουτλάνδης στη θάλασσα (31 Μαίου 1916).  Η ήττα της Γερμανίας είχε προδιαγραφεί.

Παρά την προδιαγραφόμενη ήττα, η Γερμανία είχε εισβάλει στη Σερβία και καταλάβει την ελληνική Ανατολική Μακεδονία (Σέρρες, Δράμα, Καβάλα) τον Αύγουστο του 1916,  την οποία παρέδωσε αμέσως στους Βουλγάρους.  Επίσης είχε «απαγάγει» στη Γερμανία το ελληνικό Δ’ Σώμα Στρατού.  Η κατάληψη της Αν. Μακεδονίας είχε γίνει χωρίς στοιχειώδη αντίδραση από τον Κωνσταντίνο και η παράδοση αμαχητί ενός ολόκληρου ελληνικού Σώματος Στρατού είχε γίνει με εντολή του Κωνσταντίνου (είναι άνευ ουσίας να μιλάμε για τους αυλικούς που παρίσταναν την κυβέρνηση).

Για την ιστορία, η βουλγαρική κατοχή διήρκεσε 27 μήνες κατά τους οποίους εξετελέσθησαν ή πέθαναν από πείνα 45.000 Έλληνες.  Μέχρι την ανατροπή της, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου, που τα επληροφορείτο και αυτή, περιωρίζετο σε «φιλικές διαμαρτυρίες» προς το Βερολίνο, που απαντούσε ότι οι «φήμες» αυτές ήταν αστήρικτες.  Αλήθεια, πιστεύει κανείς ότι, χωρίς την Εθνική Άμυνα (άρα, τον Διχασμό) και τη συμπερίληψή μας στους νικητές του πολέμου, θα ανακτούσαμε ποτέ την Αν. Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη;

Η δήλωση του 1915 και το Κίνημα του 1916 δεν ήταν «διαίσθηση» ή «ενόραση».  Η έκβαση του πολέμου – αλλά και ποιες θα ήταν οι συνέπειες της απουσίας της Ελλάδος από αυτόν στο πλευρό των Συμμάχων – ήταν από τότε πρόδηλες τουλάχιστον σε ανθρώπους  (δεν ήταν μόνο ο Ελευθέριος Βενιζέλος) που διέθεταν στοιχειώδεις ιστορικές και γεωπολιτικές γνώσεις και λογική λίγο πάνω από την «κοινή».  Οι μεγάλοι πολιτικοί δεν έχουν «διαίσθηση» ή «ενόραση».  ‘Εχουν γνώσεις, πείρα, ευφυία και καλή προετοιμασία προτού τολμήσουν.  Και – επίσης πατριωτισμό.

 Αλλ’ας έλθωμε και στο Μικρασιατικό.

 Ο κ. Ιορδανίδης λέγει ότι υπαίτιος της Καταστροφής είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος και τον κατηγορεί ότι, με την εκστρατεία της Ουκρανίας, έστρεψε τη Ρωσία προς τον Κεμάλ, τον οποίο βοήθησε με όπλα και χρυσό.

 Δεν νομίζω ότι η ρωσική βοήθεια ήταν από μόνη της αποφασιστικός παράγων για το 1922, ούτε πιστεύω  να μπορεί κανείς να το ισχυρισθεί αυτό σοβαρά.

Όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος ξεκίνησε να διεκδικεί μέρος της Δυτικής Μικράς Ασίας, είχε υπ’όψη του τα εξής δεδομένα, τα οποία περιγράφει και στο περίφημο Υπόμνημά του προς το Συνέδριο Ειρήνης του 1919, στο οποίο εξέθετε τα Δίκαια – και τις διεκδικήσεις – της Ελλάδος. Έλεγε ως προς τη Δυτική Μικρά Ασία ότι:  στα βιλαέτια Αϊδινίου, Προύσσας, Ισμίντ (ανατολική ακτή Βοσπόρου, κλπ) και Δαρδανελλίων ζούσαν 1.013.195 Έλληνες (άλλοι 731.000 στην Κωνσταντινούπολη και Αν. Θράκη), που αποτελούσαν σε πολλά τμήματα την μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού.  Επρότεινε συνεπώς την απόσπαση μέρους του βιλαετίου Προύσσας, του μεγαλύτερου τμήματος του βιλαετίου Αϊδινίου (Σμύρνης) και των νησιών, που κατοικούνταν σχεδόν μόνο από Έλληνες (Δωδεκάνησα, Ίμβρος, Τένεδος, νησιά Αρχιπελάγους) και την ένωση τους με την Ελλάδα.  Επεκαλείτο δε την ανάγκη ασφαλείας των πληθυσμών αυτών με αιτιολογία: 

 τη σφαγή των Αρμενίων του 1915, ως δείγμα της τουρκικής πολιτικής,

την απέλαση 450.000 Ελλήνων από το 1914 έως το 1918,

τον εκτοπισμό εκατοντάδων χιλιάδων από τα παράλια στο εσωτερικό όπου πολλοί βρήκαν το θάνατο, και την ανάγκη επανόδου στα σπίτια τους των επιζώντων, πράγμα που προϋπέθετε την παύση της τουρκικής κυριαρχίας.

Παραλείπω εδώ τα όσα αναφέρει για τους άλλους ελληνικούς πληθυσμούς στην Τουρκία. 

Ας υπομνησθή εδώ ότι βλέψεις για τη Σμύρνη είχε και η Ιταλία, η οποία είχε επιτύχει να αποσπάσει από τους Αγγλογάλλους τη  Συμφωνία του Λονδίνου (26 Απριλίου 1915) βάσει της οποίας θα της παρεχωρείτο απροσδιόριστο τμήμα της Μικράς Ασίας, και αργότερα τη Συμφωνία του St-Jean-de-Maurienne με την οποία θα της παρεχωρείτο «ευρεία περιοχή της Δυτικής Μικράς Ασίας περιλαμβανομένης της Σμύρνης και άλλης –απροσδιορίστου-περιοχής βορειότερα αυτής». Συνεπώς, το πρόβλημα που ετίθετο ήτο: ή θα εγκατελείποντο οι Έλληνες της Μικράς Ασίας στις διαθέσεις των Τούρκων ή θα εγένοντο υπήκοοι της Ιταλίας – όπως έγιναν οι Δωδεκανήσιοι – ή θα εγένοντο επιτέλους και πάλι ελεύθεροι Έλληνες.  Τέλος, η Ιταλία είχε ήδη καταλάβει εδάφη νοτιότερα της Σμύρνης.

Είναι γνωστό ότι εδαφικές παραχωρήσεις στα παράλια της Μικράς Ασίας είχαν υποσχεθή στον Ελευθέριο Βενιζέλο οι Σύμμαχοι και το 1915 υπό τον όρο συμμετοχής στην εκστρατεία της Καλλίπολης.  Τον Νοέμβριο 1918 η γαλλική κυβέρνηση έθεσε ουσιαστικά ένα νέο όρο: Ο Κλεμανσώ και ο υπουργός εξωτερικών Πισόν εζήτησαν ελληνική συμμετοχή στην εκστρατεία της Ουκρανίας, με αντάλλαγμα την γαλλική υποστήριξη για την παραχώρηση στην Ελλάδα της Αν. Θράκης και της Σμύρνης, «εφ’όσον ετίθετο τέτοιο θέμα από τους Άγγλους ή Αμερικανούς».  Η φρασεολογία αυτή λίγη αμφιβολία αφήνει ότι, εάν η Ελλάς ηρνείτο, οι Γάλλοι όχι μόνο δεν θα επρότειναν την παραχώρηση, αλλά και δεν θα συμφωνούσαν σ’αυτήν.  Με δεδομένη ήδη την άρνηση της Ιταλίας και (από το 1917 ήδη) και της Ρωσίας, είναι προφανές ότι χωρίς τη συμμετοχή μας στην εκστρατεία δεν θα είχαμε πολλές ελπίδες για τη Μικρά Ασία.

Ως προς την αποδιδόμενη στον Ελευθέριο Βενιζέλο υπαιτιότητα για το 1922:

Όταν ο ελληνικός στρατός πήγε στη Σμύρνη, την 15 Μαίου 1919, την Τουρκία κυβερνούσε ακόμη Σουλτάνος  με κυβέρνηση αποδυναμωμένη και υπάκουη στις θελήσεις των Συμμάχων.  Ο Μουσταφά Κεμάλ ήταν ακόμη απλώς ένας ανώτερος αξιωματικός, που όμως είχε ήδη διακριθεί για τη στρατηγική ιδιοφυία του.  Τον αγώνα εναντίον του Σουλτάνου και για την αποκατάσταση της τουρκικής κυριαρχίας στα εδάφη της Ανατολίας άρχισε όταν μετετέθη στην Σαμψούντα, την 19η Μαϊου 1919, 4 ημέρες μετά την ελληνική κατάληψη της Σμύρνης.  Ο αγώνας του έγινε αισθητός μόνον το 1920, και ιδίως τον Ιούνιο του έτους αυτού, όταν οι Σύμμαχοι εζήτησαν τη βοήθεια του Ελευθέριου Βενιζέλου που, πολύ σοφά, τους προσέφερε περιορισμένη μόνο:  δηλαδή την εξουδετέρωση του κεμαλικού στρατού «προ του μετώπου μας» (δηλαδή του ελληνικού) και την διασφάλιση των παραλίων της Προποντίδας.  Μετά, έχασε τις εκλογές.

Οι διάδοχοί του αγνόησαν την προειδοποίηση των Συμμάχων ότι επάνοδος του Κωνσταντίνου θα επέφερε πλήρη διακοπή της υποστήριξης τους προς την Ελλάδα. Δεν περιόρισαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην άμυνα του παραχωρηθέντος στην Ελλάδα τμήματος της Μικράς Ασίας , αλλά αφρόνως, όπως ο Ναπολέων και ο Χίτλερ, ξεκίνησαν για τη δική τους Μόσχα, την  Άγκυρα, για να καταστρέψουν τον Κεμάλ- αφού πρώτα διέλυσαν τον ελληνικό στρατό με την αποπομπή όλων σχεδόν των έμπειρων ανώτατων και πολλών ανώτερων αξιωματικών για πολιτικούς λόγους, διορίζοντας μεταξύ άλλων έναν ημιπαράφρονα αρχιστράτηγο.   Και όταν επήλθε η κατάρρευση του μετώπου, δεν επέτρεψαν στον στρατό να υπερασπιστεί την Σμύρνη, για να εξασφαλιστεί ότι θα μπορούσε τουλάχιστον να διαφύγει ο εκεί συγκεντρωμένος ελληνικός πληθυσμός.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος  έκαμε ασφαλώς λάθη, αλλά όχι βεβαίως αυτά που του αποδίδει το άρθρο.  Όλοι οι άνθρωποι κάνουν λάθη και τα λάθη τους – όπως και τα επιτεύγματά τους  – είναι ανάλογα του μεγέθους των ιδίων και ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν μεγάλος.  Όπως είπε ο σεβαστός  κ. Κ. Δεσποτόπουλος, είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας πολιτικός σε προσφορά στην Ελλάδα, μετά μόνον τον Ιωάννη Καποδίστρια.  Ας θυμηθούμε ότι ο σοφώτερος όλων ημών, ο Γεώργιος Σεφέρης, έγραψε για το 1922 ότι «….η πραγματική καταστροφή – τα επακόλουθά της δεν ήταν καθόλου απροσδόκητα – ήταν η εσωτερική κατάρρευση του 1920».

Με εκτίμηση,

Κώστας Μ. Μελέγκογλου

Η Μεγάλη των Ταγματασφαλιτών Σχολή

(Δημοσιεύτηκε στο «Π» 28/10/2009)

Όσο μεγαλώνει η απόσταση στην Ιστορία, τόσο πιο κοντά φέρνει τα γεγονότα. Η αλήθεια και η αντικειμενικότητα θέλουν χρόνο προκειμένου να… λάμψουν. Παρά το γεγονός ότι πέρασαν περίπου εφτά δεκαετίες από τις λαμπρές αλλά και ερεβώδεις μέρες της Κατοχής στη χώρα μας και, για το χυμένο αίμα που κατεβλήθη ως βαρύτατο αντίτιμο στην περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, έχει χυθεί επίσης αμέτρητο μελάνι, υπάρχουν ιστορικά γεγονότα τα οποία δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς από τη φιλέρευνη ιστορική επιστήμη. Γεγονότα σκοτεινά, τα οποία εξακολουθούν πεισματικά να κινούνται στις απεχθέστερες ατραπούς της Ιστορίας μας. Γεγονότα και πράξεις που ατίμασαν την περηφάνια του λαού μας, αλλά και έβαλαν βαριά υποθήκη στο μέλλον της χώρας κρατώντας τη δέσμια εφιαλτικών προθέσεων και εγκλημάτων.

Το φαινόμενο του δωσιλογισμού στην Ελλάδα έμεινε στο σκοτάδι· δεν έχει διερευνηθεί αναλόγως του κακού που προκά λεσε στη χώρα, όπως επιβαλλόταν, όχι μόνο για λόγους δικαι οσύνης και σεβασμού απέναντι στα θύματά του, αλλά και για λόγους μαθητείας.

Αυτή η χώρα έχει πληρώσει, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, τη «φιλοπατρία», όπως παραδοσιακά την έχουμε εμπε δώσει στον τόπο μας. Όλοι αυτοί οι περήφανοι εθνοσωτήρες, οι πατέρες του έθνους, οι υπερπατριώτες, είναι αυτοί ακριβώς που σοδόμισαν πάνω στα ιερά και όσια αυτής της πατρίδας, είναι αυτοί που θεώρησαν την ωραία δική μας πατρίδα τσιφλίκι τους· είναι όλοι αυτοί που ψωμίζονται στο όνομα της δικής μας αρχαί ας πατρίδας. Μια δράκα καθαρμάτων, απόγονοι εγκληματιών που λυμαίνονται την ιδέα, την εξουσία αλλά και τον υλικό πλού το της ανεκτίμητης πατρίδας μας, ακόμα και στις μέρες μας.

Κυρίες και κύριοι, αντί μνημόσυνου, στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου θα σας παρουσιάσουμε ελάχιστο δείγμα όλων εκείνων των απερίγραπτων εγκλημάτων που αμαύρωσαν τη λαμπρότερη εποποιία του λαού μας, την περιφανή ηρωική και παλλαϊκή Εθνική του Αντίσταση.

Τη στιγμή που σύσσωμος ο λαός μας υπερασπιζόταν την πατρίδα και την αξιοπρέπειά του, κάποιοι άλλοι (αυτοί που ορκίζονταν στο όνομα της πατρίδας φωναχτά) έτρεχαν πρόθυ μα και αυτοβούλως να προσφέρουν τις θλιβερές τους υπηρεσί ες σε βάρος της πατρίδας τους, των συνανθρώπων τους και της ελαχίστης αξιοπρέπειάς τους που μόλις τους διαφοροποιούσε από τα ζώα.

«Εθνική πολιτική συνεργασίας»

Η Ιστορία του δωσιλογισμού στην Ελλάδα αποτελεί ένα από τα περισσότερο αποσιωπημένα ζητήματα της ελληνικής ιστοριογραφίας. Η εξαιρετικά ελεγχόμενη αιτίαση περί μιας αναγκαίας «κυβερνητικής συνεργασίας» με τον κατακτητή, πράγμα απαράδεκτο έτσι κι αλλιώς, δεν ευσταθεί, μια και η επιδιωκόμενη από τους Ναζί ολοκληρωτική κατάλυση της κρα τικής υπόστασης των υπό κατοχή χωρών, δεν άφηνε περιθώρια για «συνεργασίες».

Πρωταρχικός παράγων για την ανάπτυξη του δωσιλογι σμού υπήρξε αποκλειστικά και μόνο το ενδιαφέρον και συμ φέρον του κατακτητή! Η «εθνικά υπερήφανη» κυβέρνηση Τσολάκογλου, μετά την «ευγενική» προτροπή των κατακτητών, προσέφερε τις υπηρεσίες της σχηματίζοντας κυβέρνηση. Για την εξυπηρέτηση αυτή, το Ράιχ της έκανε την τιμή να «εργα στεί» μαζί της, εξ αιτίας του «ρεαλισμού» που είχε επιδείξει.

Η κυβέρνηση Τσολάκογλου προσέφερε τις ρεαλιστικές εξυ πηρετήσεις της παραλαμβάνοντας και διαβιβάζοντας εντολές, ώστε να λειτουργούν οι δημόσιες υπηρεσίες. Ωστόσο, η έλλει ψη ενδιαφέροντος από το Βερολίνο αποδυνάμωσε το ελάχιστο κυβερνητικό κύρος. Τον Νοέμβριο του 1942 τον Τσολάκογλου αντικατέστησε ο Λογοθετόπουλος, ο οποίος αγνοήθηκε παντελώς από τους Γερμανούς, αν και παντρεμένος με Γερμανίδα και γερμανο σπουδαγμένος. Η πολιτική του ωστόσο έδωσε νέα ώθηση στους εγχώριους κατασταλτικούς μηχανισμούς βίας.

Τον Απρίλιο του 1943, στο αίτημα των Ιταλών περί Ιταλού Ύπατου Αρμοστή, οι Γερμανοί εμφάνισαν την περίπτωση Ιωάννη Ράλλη. Ο Ράλλης φοβόταν ότι το ΕΑΜ θα δημιουργού σε τετελεσμένα γεγονότα στην Ελλάδα, προβλέποντας και την επικράτηση των συμμαχικών δυνάμεων. Εκτιμούσε ότι ο κομ μουνιστικός κίνδυνος θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί εγκαίρως μόνο με τη συγκρότηση «εθνικών δυνάμεων», έστω κι αν αυτές ετίθεντο αναγκαστικά υπό την αιγίδα της Βέρμαχτ.

Τάγματα Ασφαλείας

Τον Σεπτέμβριο του 1943, η γερμανική διοίκηση δυσκολευ όταν να ασκήσει την εξουσία της απέναντι σε έναν εχθρικό πληθυσμό μόνο με τη Βέρμαχτ. Τότε έπεσε στο τραπέζι η άποψη του Γερμανού αρχιστράτηγου Λαιρ, ο οποίος προκειμέ νου, εκτός των άλλων, να «εξοικονομήσει πολύτιμο γερμανικό αίμα» εισηγήθηκε τη συγκρότηση τμημάτων από πρόθυμους «Έλληνες Εθνικιστές Λεγεωνάριους», οι οποίοι θα βοηθούσαν στην καταπολέμηση της Αντίστασης.

Φτάσαμε λοιπόν στον Νοέμβριο του 1943, όταν στην Πελοπόννησο συγκροτήθηκαν τρία Τάγματα Ασφαλείας, τα οποία σε σύντομο χρονικό διάστημα εξαπλώθηκαν και στην υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα. Παραμονές της απελευθέρωσης οι δωσιλογικές αυτές ομάδες αριθμούσαν πάνω από 20.000 ενόπλους.

Αυτούς τους ένοπλους δωσίλογους, ο αρχιστράτηγος Λαιρ τους ενέτασσε στο γενικότερο σχέδιο «καταπολέμησης του κομμουνισμού, στην οποία η αντικομμουνιστική μερίδα του ελληνικού πληθυσμού πρέπει να στρατευθεί πλήρως, για να εκδηλωθεί φανερά, έτσι ώστε να εξαναγκαστεί μιαν απροκάλυ πτη εχθρότητα κατά της κομμουνιστικής μερίδας».

Τραγικό αλλά και ενδεικτικό του κυνισμού των εμπολέμων είναι το σχετικό γεγονός, ότι η Ελλάδα υπήρξε η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα στην οποία, στο αποκορύφωμα της γερμα νικής κατοχής, το φθινόπωρο του1943, επιχειρήθηκε, δίχως ωστόσο επιτυχία, μια από κοινού γερμανοβρετανική συμμαχία, η οποία απέβλεπε στην αντιμετώπιση του άμεσου κομμουνιστι κού κινδύνου.

Το γερμανικό σχέδιο για τα προδοτικά αυτά τάγματα προ έβλεπε την εξώθησή τους σε μια πορεία δίχως επιστροφή. Ξεκίνησαν από τους εντοπισμούς, τις καταδόσεις, τις συλλήψεις, προχώρησαν στους άνανδρους βασανισμούς φανταστικών αντιφρονούντων, για να καταλήξουν στις φρικώδεις δολοφονίες και τα εφιαλτικά αντίποινα εναντίον των αμάχων, ξεπερνώντας κατά πολύ τη βαναυσότητα της Βέρμαχτ.

Οι (αμετανόητοι) απόγονοι αυτών των θλιβερών προδοτών της πατρίδας και της εθνικής μας τιμής καπηλεύτηκαν τα ιερά
και τα όσια της πατρίδας και οικειοποιήθηκαν τη φιλοπατρία σαν να επρόκειτο για οικογενειακό τους οικόπεδο. Ανάμεσα στα ηχηρά ονόματα των δολοφόνων ταγματασφαλιτών θα αναγνωρίσετε κατοπινούς πρωθυπουργούς, αρχηγούς κομμάτων, υπουργούς, βουλευτές κ.ά., όλοι τους εκλεκτά και σημαίνοντα μέλη της μεγάλης και περήφανης φιλελεύθερης παράταξης. Πληρώνονται ακόμη για τις ανεκτίμητες υπηρεσίες που προσέφεραν στο Έθνος και την πατρίδα…

Ανταπόκριση της «Nation»
«Επιτράπηκε σε χιλιάδες προδότες και Κουίσλινγκ να τριγυρίζουν ελεύθερα στην Αθήνα. Κανένας συνεργάτης δεν πέρασε από
δίκη ούτε τιμωρήθηκε από την κυβέρνηση. Βασιλικές οργανώσεις εξοπλίζονταν κρυφά. Μέλη των οργανωμένων ταγμάτων ασφαλείας εξοπλίζονται. Άγριες ιστορίες (ψεύτικες) διασυρμού των κομμουνιστών πέρασαν στον ντόπιο και ξένο Τύπο. Ανώτεροι επίσημοι των διαφόρων υπουργείων που είχαν υπηρετήσει πιστά την κυβέρνηση των Ναζί και των Κουίσλινγκ κρατήθηκαν στα πόστα τους».

Συγχαρητήριο τηλεγράφημα προς τον Χίτλερ

«Οι 5.000 αξιωματικοί και άντρες των ελληνικών εθελοντικών τμημάτων της Πελοποννήσου, με το μεγαλύτερο μέρος
του πληθυσμού όπισθεν αυτών, εκφράζουν την βαθύτατη αγανάκτησή των διά την εναντίον σας απόπειρα, σχεδιασθείσαν και επιχειρηθείσαν υπό υποκειμένων, τα οποία δεν ήθελον να αναγνωρίσουν την αναγκαιότητα του αγώνος κατά του Κομμουνισμού και των πλουτοκρατών συνεργατών του.

Εκφράζουν την χαράν των διά την θαυμαστήν διάσωσή σας και κλίνουν με ευγνωμοσύνη το γόνυ ενώπιον του παντοδύναμου Θεού, όστις ήπλωσεν προστατευτική χείρα επάνω εις την ζωή σας, διά να διαφυλάξει εις το Γερμανικό έθνος και εις την εν αγώνι κατά της κομμουνιστικής πανώλης Ηνωμένην Ευρώπην.

Διά τους Έλληνας εθελοντάς της Πελοποννήσου, η ένδειξη αυτή είναι μία παρόρμησις, όπως συνεχίσουν δι’ όλων των
δυνάμεων μέχρις εσχάτων τον αγώνα κατά των ξένων προς την χώραν Μπολσεβικών ορδών εν Ελλάδι.

Από της ιεράς γης της αρχαίας Σπάρτης, εκ της οποίας προήλθε η δραξ των ηρώων του Λεωνίδου, η οποία έσωσεν
τον Ευρωπαϊκόν πολιτισμόν, υψούται η προσευχή μας: ΚΥΡΙΕ, ΔΙΑΦΥΛΑΣΣΕ ΤΟΝ ΦΥΡΕΡ».

Συνταγματάρχης Παπαδόγκωνας*,
διοικητής Ταγμάτων Ασφαλείας
* Ναι, σωστά μαντέψατε!..

Ξένες δυνάμεις σε ρόλο… μεταφραστή

Από το «ναι» του Προκόπιου στο «όχι» της Ιεράς Συνόδου

Τον Δεκέμβριο του 1898, η βασίλισσα Όλγα απηύθυνε με επιστολή το αίτημά της στην Ιερά Σύνοδο. Στο ενδιάμεσο διάστημα, το ζήτημα διέρρευσε στην κοινή γνώμη, η οποία δυσανασχέτησε έντονα, μια και η συντριπτική πλειονότητα ήταν αντίθετη με τον δημοτικισμό. Ακολούθησαν ζυμώσεις και συζητήσεις πάνω στο θέμα και οι αντιδράσεις έγιναν αφορμή σχολίων στις στήλες των εφημερίδων. (Είναι θλι βερή η παραδοχή πως τότε ολόκληρος ο λαός αλλά και το φοιτητικό κίνημα, όπως θα δούμε πιο κάτω, συνέβαλαν με τη στάση και τη θέση τους στον φανατισμό, που φυσικά συνιστά φαινόμενο καθυστέρησης και οπισθοδρόμησης).

Αφορμή για την αλλοπρόσαλλη αυτή αντίδραση υπήρ ξε και η ρώσικη καταγωγή της βασίλισσας Όλγας, σε μιαν ιστορική στιγμή που οι Σλάβοι λόγω του Μακεδονικού ήταν εχθρικά διακείμενοι προς τα εθνικά μας συμφέροντα. Δεν άργησαν λοιπόν να διογκωθούν οι φήμες –από τη φαντασία και τον πάντα πρόθυμο φανατισμό– και να επινοηθούν στη δημόσια αυτή αντιπαράθεση «σκοτεινές δυνάμεις που επι βουλεύονται τα ιερά και όσια σύμβολα της πατρίδας μας». Κατά γενική ομολογία, ωστόσο, παρά τις ακρότητες, δεν αποδόθηκε στην Όλγα σκοπιμότητα στις προθέσεις για τη μετάφραση των Ευαγγελίων στη «μιαρή» δημοτική.

Η απάντηση της Ιεράς Συνόδου ήλθε τον Μάρτιο του 1899 και ήταν αρνητική για τη μετάφραση που είχε προτείνει η βασίλισσα. Εκείνη επανήλθε και ζήτησε τη διαιτησία του Οικουμενικού Πατριαρχείου πάνω στο ζήτημα. Τόσο όμως ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως όσο και τα Πατριαρχεία των Ιεροσολύμων και της Αλεξάνδρειας είχαν πάρει την ίδια θέση με την Ιερά Σύνοδο. Εδώ, η ευθύνη του μητρο πολίτη Προκόπιου, ο οποίος μάλιστα προΐστατο της Ιεράς Συνόδου, είναι μεγάλη, διότι έπρεπε να έχει κάνει γνωστές στη βασίλισσα τις προθέσεις της Εκκλησίας απέναντι σε ένα παρόμοιο εγχείρημα. Η απάντηση και στη δεύτερη βασιλική επιστολή ήταν ότι η Σύνοδος «εμμένει της δεδογμένης».

 

Οι εφημερίδες στη μάχη… των γλωσσικών χαρακωμάτων

Η υπόθεση βρισκόταν σε εκκρεμότητα, όταν τα πνεύματα άναψαν εκ νέου με την απόφαση της εφημερίδας «Ακρόπολις» να δημοσιεύσει τη μετάφραση του Πάλλη, του οποίου – πάλι καλά… – δεν αμφισβητήθηκαν οι προθέσεις και έτσι δεν κατηγορήθηκε ως προδότης του έθνους, καθοδηγούμενος «υπό σκοτεινών ανθελληνικών δυνάμεων». Η μετάφραση περιείχε αρκετές γλωσσικές ακρότητες, που ωστόσο δεν συνιστούσαν λόγο για τα έκτροπα τα οποία ακολούθησαν, μια και ο Πάλλης υπήρξε μαχητικός υπέρμαχος της δημο τικής, ώστε να μορφωθεί ο λαός και να «ορθοποδήσει το έθνος».

Στη διένεξη έλαβαν μέρος και οι φοιτητές, που σε σχετικό τους ψήφισμα χαρακτήρισαν τη μετάφραση «γελοιοποίησιν των τιμαλφεστέρων του έθνους κειμηλίων». Επίσης, οι καθη γητές ζήτησαν τη διακοπή των δημοσιευμάτων στην εφη μερίδα Ακρόπολις. Όπως τυγχάνει να συμβαίνει στην ευγενή πολιτική σκηνή της πατρίδας μας, κάποιοι επιτήδειοι (το έθνος διαθέτει πληθώρα παρόμοιων υποκειμένων) σκέφτη καν ότι ήταν ευκαιρία για εθνοκαπηλία που θα είχε αποτέλε σμα να αποκομίσουν προσωπικά κομματικά οφέλη.

Έτσι μπήκε μπροστά η πάντα ετοιμοπόλεμη μηχανή «της επιβουλής της πατρίδος». Λέξη κλειδί, η βαρύγδουπη «βεβήλωση» που… στα χέρια της αντιπολίτευσης και πιθανό τατα και ξένων παραγόντων αποτέλεσε την αιχμή του δόρα τος μέσα από μερίδα του Τύπου που είχαν στον έλεγχό τους. Από τις αρχές του Οκτωβρίου, οι εφημερίδες Σκριπ, Καιροί και Εμπρός εγκαινίασαν μιαν επιθετική πολεμική σε βάρος των δημοτικιστών. Άρχισαν να διαδίδουν ότι η μετάφραση κυκλοφορεί χρηματοδοτούμενη από ρώσικα ρούβλια· το ρεπερτόριο περιλάμβανε χαρακτηρισμούς όπως «οι άθεοι» (δημοτικιστές), «οι προδότες», «οι πράκτορες των Σλάβων»…

Τα επεισόδια

 Στις 4, 5 και 6 Νοεμβρίου του 1901, οι φοιτητές έκαναν δια δηλώσεις σπάζοντας τα τζάμια και τις επιγραφές της εφημε ρίδας Ακρόπολις και λιθοβολώντας επίσης τους αστυνομικούς που προσπάθησαν να επέμβουν. Οι «προοδευτικοί» φοιτητές κατέλαβαν το Πανεπιστήμιο κι από εκεί απηύθυναν προκηρύ ξεις προς τον λαό, πυροδοτώντας τα ευαίσθητα θρησκευτικά αντανακλαστικά. Οι εκδηλώσεις έπαιρναν χαρακτήρα εξέγερ σης και η κυβέρνηση έμοιαζε να παρακολουθεί αιφνιδιασμέ νη και ανήμπορη να αντιδράσει, σαν να μην καταλάβαινε τι συνέβαινε.

Μια προσπάθεια για να κατευναστούν τα πνεύματα έπεσε στο κενό και οι υποκινητές των γεγονότων απέβλεπαν πια στην πτώση της κυβέρνησης Θεοτόκη. Οι φοιτητές καλού σαν τον λαό σε γενικό συλλαλητήριο στις 8 Νοεμβρίου και απαιτούσαν τον αφορισμό των μεταφραστών. Το απόγευμα της 8ης Νοεμβρίου, μπροστά στο Πανεπιστήμιο, έγιναν αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα στους διαδηλωτές και τις αστυνομικές δυνάμεις. Ανάμεσα στους φοιτητές υπήρχαν και διάφορα ύποπτα στοιχεία (όπως πάντα!..), τα οποία δρούσαν διαλυτικά. Αποτέλεσμα των συγκρούσεων αυτών ήταν να πέσουν τρεις φοιτητές και οχτώ πολίτες νεκροί, και να τραυ ματιστούν ογδόντα.

Οι φοιτητές οχυρώθηκαν στο Πανεπιστήμιο και το πλή θος σκόρπισε στις γύρω περιοχές. Τη νύχτα, ο βασιλιάς, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα, ζήτησε την παραίτηση του Προκοπίου και έδιωξε τα ναυτικά αγήματα, των οποίων η παρουσία ερέθιζε το πλήθος. Ακολούθησε τετραήμερη κατάληψη του Πανεπιστημίου από τους φοιτη τές. Και ενώ η κηδεία των θυμάτων πραγματοποιήθηκε την άλλη μέρα χωρίς επεισόδια, στη Βουλή έγινε θυελλώδης συζήτηση, με αποτέλεσμα την παραίτηση της κυβέρνησης Θεοτόκη.

Στην «Ιστορία» του, ο Γιάννης Κορδάτος αναφέρει σχετικά με το θέμα ότι έρρευσε άφθονο γερμανικό χρήμα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να περάσει γραμμή σε εφη μερίδες και δημοσιογράφους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στον θρόνο ο βασιλιάς Γεώργιος εξέφραζε τα αγγλικά συμφέροντα (της εθνικής μας ανεξαρτησίας…), ο διάδοχος Κωνσταντίνος και η σύζυγός του Σοφία με φανατισμό εκπροσωπούσαν τα γερμανικά και, όπως είπαμε, η Όλγα τα ρώσικα! Οι νεκροί δια δηλωτές εκπροσωπούσαν τον εγχώριο σκοταδισμό και την τραγική θέση υποτέλειας της χώρας.

Τελειώνοντας επισημαίνουμε ότι τα «Ευαγγελικά» ήταν μια αφορμή την οποία άδραξαν εγχώριοι και ξένοι παράγοντες, προκειμένου να προωθήσουν τις πολιτικές τους σκοπιμότη τες. Το έγκλημα ωστόσο που διαπράχτηκε είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, μια και το γλωσσικό μας ζήτημα πήρε έντονη πολιτική και θρησκευτική χροιά, ως μη όφειλε, με συνέπεια να διαπραχθεί ακόμα ένα απεχθές έγκλημα εναντίον του έθνους μας, ένα έγκλημα που εξακολουθεί να παραμένει ου σιαστικά σε εκκρεμότητα ώς τις μέρες μας.

Προσδοκίες για νέα εποχή στα ελληνοτουρκικά

Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών δημιουργούν προσδοκίες για μια νέα εποχή στα ελληνοτουρκικά. Στην Ελλάδα εξελέγη νέα κυβέρνηση. Η Τουρκία, πάλι, βρίσκεται σε πορεία εκδημοκρατισμού, που τη χαρακτηρίζουν ταχύτατα ανοίγματα προς τους Κούρδους και αλλεπάλληλα χαστούκια προς το στράτευμα.

Του ανταποκριτή μας
στην Κωνσταντινούπολη,
Αλέξανδρου Μασσαβέτα

Η συγκυρία φαίνεται ευνοϊκή για τη σύσφιξη των σχέσεων των δύο χωρών, παρότι τα διμερή προβλήματα παραμένουν και θα εξακολουθήσουν μάλλον να προξενούν εντάσεις.
Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι γνωστός και αγαπητός στην Τουρκία από την εποχή της θητείας του ως υπουργού Εξωτερικών της κυβέρνησης Σημίτη. Στην Τουρκία έχει ταυτιστεί με την τότε ελληνοτουρκική προσέγγιση και τη “σεισμική διπλωματία” το 1999. Τούρκοι αναλυτές ευχήθηκαν η νέα ελληνική κυβέρνηση να προωθήσει μια στενότερη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών.
Τη δεύτερη κυβέρνηση Ερντογάν -προϊόν του εκλογικού θριάμβου του 2007- έπληξαν σοβαρά σκάνδαλα διαφθοράς και η υπαναχώρηση σε προεκλογικές υποσχέσεις της. Η διακυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχει περάσει ωστόσο στην πολιτική ιστορία ως η περίοδος εκδημοκρατισμού της χώρας και η εποχή των πιο ριζικών και εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων μετά από εκείνες του Ατατούρκ. Τις μεταρρυθμίσεις αυτές ενέπνευσε η ενταξιακή πορεία προς την ΕΕ, αλλά και η βούληση του κυβερνώντος κόμματος να απαλλάξει το πολιτικό σκηνικό από την κηδεμονία του στρατεύματος.

ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 70 ΕΤΩΝ
Η κυβέρνηση έχει διαμορφώσει μια εξωτερική πολιτική που βασίζεται στις αρχές του Αχμέτ Νταβούτογλου και ανατρέπει τα δεδομένα 70 ετών. Κύριος σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν από την αρχή της διακυβέρνησής του, υπουργός Εξωτερικών μετά τον ανασχηματισμό του περασμένου Μαΐου, ο Νταβούτογλου οραματίστηκε και εφαρμόζει μια πολιτική δυναμικής παρέμβασης στην ευρύτερη περιοχή. Θεμέλιος λίθος της, η καλλιέργεια σχέσεων οικονομικής αλληλεξάρτησης με τους γείτονες και η προσφορά υπηρεσιών διαμεσολάβησης μεταξύ των εμπλεκομένων σε περιφερειακές συγκρούσεις.
Υπό την καθοδήγηση του Νταβούτογλου, η κυβέρνηση Ερντογάν πραγματοποίησε θαρραλέα ανοίγματα σε γείτονες με τους οποίους η Τουρκία διατηρούσε κάκιστες σχέσεις, όπως η Συρία (με την οποία ήλθαν στα πρόθυρα πολέμου το 1998) και η Αρμενία (με την οποία ουδέποτε σύναψε διπλωματικές σχέσεις). Το αξιοσημείωτο στις διμερείς προσεγγίσεις είναι πως τα προβλήματα που δηλητηρίαζαν τις σχέσεις στο παρελθόν δεν έχουν επιλυθεί σε καμία από τις δύο περιπτώσεις.
Αν και η Συρία αναγνώρισε τα σημερινά σύνορα της Τουρκίας, αποδεχόμενη την προσάρτηση από την τελευταία της περιοχής της Αντιόχειας (οθωμανικό σαντζάκι Αλεξανδρέτας) το 1938, οι διμερείς διαφορές σχετικά με την κατανομή των υδάτων του Ευφράτη παραμένουν. Στην περίπτωση της Αρμενίας, οι δύο πλευρές -μετά από αμερικανική ενθάρρυνση- υπέγραψαν οδικό χάρτη για τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων. Αν και η πορεία προς τη σύναψή τους φαίνεται μακρά και ανηφορική, η εκκίνησή της κατέστη δυνατή λόγω αμοιβαίων υποχωρήσεων. Συγκεκριμένα, η Αρμενία δέχτηκε να αποσύρει την αξίωσή της για αναγνώριση της γενοκτονίας ως απαραίτητο όρο για τη σύναψη σχέσεων με την Τουρκία. Η Τουρκία, από την άλλη, δέχτηκε να αρχίσει τις διαπραγματεύσεις με την Αρμενία χωρίς να θέτει πια ως όρο την αξίωσή της να αποχωρήσουν οι Αρμένιοι από το Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ), όπως στο παρελθόν, γεγονός που έφερε την Άγκυρα σε διάσταση με το “αδελφό” Αζερμπαϊτζάν.

ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΧΩΡΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Η κεντρική ιδέα πίσω από την πολιτική του Νταβούτογλου και τα σχετικά ανοίγματα συνίσταται στην παραδοχή ότι η μακρόχρονη αντιπαράθεση και ψυχρότητα της Τουρκίας με όλους ανεξαιρέτως τους γείτονές της δεν την ωφέλησε στο ελάχιστο, καθιστώντας την δακτυλοδεικτούμενη στην ίδια της τη γειτονιά. Γεφυρώνοντας το χάσμα με τις όμορες χώρες και ποντάροντας ιδιαίτερα στο χαρτί της οικονομικής της δύναμης και των σχέσεών της με τη Δύση, η Τουρκία φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη.
Στις αρχές Νοεμβρίου διέρρεε στον τουρκικό Τύπο η είδηση ότι ο τούρκος πρωθυπουργός έστειλε στον Γιώργο Παπανδρέου επιστολή με την οποία εξέφραζε την επιθυμία να επιταχυνθεί η διαδικασία σύσφιξης των διμερών σχέσεων. Η Άγκυρα έστειλε μηνύματα προς την Αθήνα ότι επιθυμεί τη σύμπραξη των δύο χωρών σε περιφερειακό επίπεδο και την ανάληψη κοινών διπλωματικών πρωτοβουλιών.
Μελετώντας την εξέλιξη των σχέσεων Συρίας – Τουρκίας και Αρμενίας – Τουρκίας, διαπιστώνει κανείς πως και στις δύο περιπτώσεις υφίσταται μια ανισορροπία. Η Αρμενία και Συρία έχουν ανάγκη την εξομάλυνση των σχέσεων πολύ περισσότερο από την Τουρκία. Η πρώτη βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση και αποκομμένη από τη Δύση, η δεύτερη σε διπλωματικό αποκλεισμό. Η προσέγγιση τις ωφελεί διπλωματικά και οικονομικά πολύ περισσότερο από την Τουρκία, που αναζητεί να αυξήσει το διπλωματικό της κύρος και ζητεί αγορές για τα προϊόντα της. Συνεπώς, τόσο η Αρμενία όσο και η Τουρκία είναι έτοιμες να προβούν σε σημαντικές παραχωρήσεις προκειμένου να συσφίξουν τις σχέσεις τους με την Άγκυρα.

Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΕ
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η σχέση μεταξύ των μερών είναι πιο ισορροπημένη. Η Τουρκία υπερέχει σαφώς από την άποψη της οικονομίας και της βαρύτητάς της στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και του Καυκάσου. Παράλληλα, η χώρα αποτελεί πλέον έναν από τους βασικούς κόμβους στο διεθνές σύστημα μεταφοράς ενεργείας. Η Ελλάδα ωστόσο αποτελεί την πύλη της Τουρκίας προς την ΕΕ, η ένταξη στην οποία παραμένει πρωταρχικός στόχος της τουρκικής διπλωματίας παρά την πολυμέτωπη πια δράση της. Η Ελλάδα εξάλλου αποτελεί και μία από τις λίγες χώρες της ΕΕ που είναι υπέρ της τουρκικής ένταξης. Παράλληλα, η εικόνα της Ελλάδας ως χώρας ευρωπαϊκής και με ανεπτυγμένους δημοκρατικούς θεσμούς καθιστά τη σύμπραξή της στις φιλόδοξες διπλωματικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας στην περιφέρεια επιθυμητή για την τουρκική διπλωματία.

Αποτελεί συμφέρον της ελληνικής διπλωματίας η σύμπραξη με την Τουρκία στις διπλωματικές της πρωτοβουλίες στη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο. Πρόκειται για μια κίνηση συμφέροντος, ώστε να μην είναι η Ελλάδα απούσα από τις εξελίξεις και να μην αφήνονται οι τελευταίες στη δυναμικότητα της νέας τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Το συμφέρον της Αθήνας επιβάλλει τη συνεργασία και την οικονομική και διπλωματική διαπλοκή με την Άγκυρα, ακόμη και αν τα διμερή προβλήματα παραμένουν άλυτα. Ελληνικές διπλωματικές πηγές και παρατηρητές πιστεύουν πως η οικοδόμηση σχέσεων αμοιβαίου διπλωματικού και οικονομικού συμφέροντος θα κάνει τις διμερείς διαφορές να επιλυθούν: σε μια σχέση στρατηγικού εταίρου, κανένα από τα δύο μέρη δεν θα επιθυμεί να δυσαρεστήσει το άλλο και να διακυβεύσει την οικονομική και διπλωματική συνεργασία.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (MAKTHES.GR)
*ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ «ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΣΕ ΘΡΑΚΗ, ΣΑΜΟ, ΡΟΔΟ, ΚΡΗΤΗ, ΚΥΠΡΟ ΠΟΥ ΔΟΘΗΚΕ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Read more: http://infognomonpolitics.blogspot.com/2009/11/blog-post_208.html#ixzz0XcBPqFJe
Read more: http://infognomonpolitics.blogspot.com/2009/11/blog-post_208.html#ixzz0XcBPqFJe

Πολιτική, stage και ρουσφετιστάν

(και η θέση της ελληνικής αριστεράς)

Ξαφνικά, εκ δεξιών και αριστερών, από τον ΛΑΟΣ και τη ΝΔ μέχρι το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ξεχείλισε η «κοινωνική ευαισθησία» για τον τερματισμό των συμβάσεων stage. Πρέπει, λένε, να τους μονιμοποιήσουν στο δημόσιο ή πρέπει να τους δώσουν μόρια, για να μπαίνουν πιο εύκολα από τους άλλους, κανονικούς υποψήφιους, στους διαγωνισμούς. Εμείς θα προτείναμε κάτι άλλο, προς απλούστευση των διαδικασιών. Να δίνονται επίσημα ρουσφετόχαρτα από τους βουλευτές, τους δημάρχους, τους πολιτικούς, τα κόμματα, τους υπουργούς και να μετράνε με μόρια στους διαγωνισμούς του δημοσίου, όπως κάποτε τα συγχωροχάρτια του Πάπα επέτρεπαν την είσοδο στον παράδεισο.

Φυσικά, οι άνθρωποι που δουλεύουν σε απαράδεκτες συνθήκες και ανασφάλιστοι αντιμετωπίζουν σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα εξαιτίας του τερματισμού των συμβάσεων. Ενδεχομένως πρέπει να βοηθηθούν π.χ. με την καταβολή ενσήμων. Είναι επίσης αλήθεια ότι το ΠΑΣΟΚ δεν είναι αναμάρτητο, όπως είναι γεγονός ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ανεργίας στη χώρα και κάλυψης πραγματικών αναγκών του δημόσιου τομέα. Ούτε λύση όμως σε αυτά τα προβλήματα, ούτε «κοινωνικά ευαίσθητη» πρόταση είναι η μονιμοποίηση ή μοριοδότηση όσων εργάζονται σήμερα στα stage. Γιατί, αυτού του είδους η «ευαισθησία», συνοδεύεται από πολύ μεγάλη αναισθησία απέναντι στους άνεργους νέους που δεν έχουν ή δεν θέλουν να χρησιμοποιήσουν «μπάρμπα στην Κορώνη», δεν τα κατάφεραν ή δεν θέλησαν να περάσουν από κομματικό, βουλευτικό ή άλλο γραφείο για να βρουν μια δουλίτσα στο δημόσιο. Γι’ αυτούς δεν πρέπει να υπάρχει στον ήλιο μοίρα; Γιατί οι κομματικοί καραγκιόζηδες δεν επιδεικνύουν καμμιά ευαισθησία γι’ αυτούς, αλλά αντίθετα είναι πρόθυμοι να τους μετακυλίσουν όλο το βάρος του προβλήματιος. Γιατί σε αυτούς θα το μετακυλίσουν, εις βάρος αποκλειστικά των άνεργων νέων που δεν πέρασαν από τα γραφεία τους, θα γίνει η κατά προτίμηση πρόσβαση των stagiaires στο δημόσιο, παρακάμπτοντας και ικανότητες και κοινωνικά κριτήρια. Αν αυτό ονομάζεται ευαισθησία οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους.

Αλλά δεν είναι μόνο ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης που παίζεται εδώ. Είναι επίσης η διαιώνιση του «ρουσφετιστάν». Γιατί, ακόμα και ο πιι ηλίθιος κάτοικος της χώρας γνωρίζει τι θα συμβεί αν υλοποιηθούν οι προτάσεις έκτακτης μοριοδότησης ή μονιμοποίησης. Θα τακτοποιηθούν, όπως και όσοι τακτοποιηθούν οι νυν συμβασιούχοι, όπως συνέβη από την προηγούμενη κυβέρνηση, και θα διαιωνισθεί το ίδιο παντοδύναμο σύστημα, που είναι στη βάση της πελατειακής νοοτροπίας, της διάλυσης του δημόσιου τομέα και της παραγωγής μαύρου πολιτικού χρήματος και επιρροής. Αυτό θέλουμε;

Ξεπερνάνε ομολογουμένως και τα συνήθη για τη χώρα μας επίπεδα θράσους οι κατηγορίες της ΝΔ κατά του ΠΑΣΟΚ για αντιλαϊκή πολιτική. Κέρδισαν τις εκλογές στο παρελθόν υποσχόμενοι επανίδρυση του κράτους και πάταξη της διαφθοράς, μονιμοποίησαν όσους συμβασιούχους μονιμοποίησαν, είπαν τέρμα στο σύστημα αυτό και μετά το ξανάστησαν από την αρχή, ξαναδημιουργώντας το πρόβλημα. Τώρα εμφανίζονται τιμητές, απαιτώντας από την κυβέρνηση που τους διαδέχθηκε να «τακτοποιήσει» όσους οι ίδιοι διόρισαν. (Δυστυχώς άλλωστε δεν χρειάζεται κανείς να πάει στα του ρουσφετιού, για να αντιληφθεί ότι, και η ΝΔ, έχει προ πολλού απωλέσει κάθε δυνατότητα πολιτικής, μετατρεπόμενη σε ομοσπονδία μικρών και μεγάλων συμφερόντων. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στο αποκαρδιωτικό θέαμα μιας επελαύνουσας «αυτοκρατορίας του χρήματος», που επιχειρεί αυτές τις μέρες να ελέγξει τη διαδοχή στην αξιωματική αντιπολίτευση και που, μόνη αυτή, εξηγεί, με την ύπαρξή της, τις άνευ προηγουμένου «ιδεολογικές μετατοπίσεις» που βλέπουμε στη διαδικασία εκλογές νέου αρχηγού.) Ο ΛΑΟΣ από την πλευρά του ειρωνεύεται την κυβέρνηση ότι άρχισε την εξυγίανση από τους φουκαράδες και όχι από το «μεγάλο κεφάλαιο» – ο ίδιος μας προτείνει, ως συνταγή εξόδου από την κρίση, τη νομιμοποιίηση του «μαύρου χρήματος», δηλαδή του προϊόντος παράνομων πράξεων, που ωφελούν κυρίως «έχοντες και κατέχοντες».

Θα περίμενε κανείς μια πιο γενναία και πιο πρωτοποριακή θέση από την ελληνική αριστερά, φορέα μιας μεγάλης παράδοσης και μιας μεγάλης ελπίδας κατά τον 20ό αιώνα. Αυτή η αριστερά όμως, που αυτοαποκαλείται «κομμουνιστική» ή «ριζοσπαστική», μοιάζει να έχει μετατραπεί σε συντεχνιακό συνδικάτο, που υιοθετεί κάθε (δικαιολογημένο ή αδικαιολόγητο) αίτημα που διατυπώνεται προς ένα χρεωκοπημένο μάλιστα κατ’ ουσίαν ελληνικό κράτος, αδιαφορώντας για το κόστος που θα πληρώσει η κοινωνία και έχοντας προ πολλού παραιτηθεί από κάθε πραγματική φιλοδοξία και σχέδιο αναμόρφωσής της.

‘Οπως προαναφέραμε, πιθανώς πρέπει να δοθούν τα ένσημα των stage και να βρεθούν τρόποι άμβλυνσης του κοινωνικού προβλήματος που δημιουργήθηκε. Και γιατί άλλωστε μόνο γι’ αυτούς, χρειαζόμαστε εθνικό σχέδιο καταπολέμησης της ανεργίας και των συνεπειών της, όχι νέες και νέες ειδικές ρυθμίσεις για τους ρουσφετολογικά συνδεδεμένους με την κομματοκρατία. Αν χρειάζονται κάποιοι έξτρα μόρια για κοινωνικούς λόγους, ας θεσπισθούν κοινωνικά κριτήρια που θα ισχύουν για όλους, αντίστοιχα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Χρειαζόμαστε κράτος, χρειαζόμαστε εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης, όχι μπλέ και πράσινα φέουδα απομύζησης του εθνικού πλούτου. Χρειαζόμαστε επίσης, έστω και αν ματώσουμε, διαφανείς διαδικασίες στο δημόσιο, αρχής γενομένης από τις προσλήψεις καιο προχωρώντας σε κάθε διοικητική τοποθέτηση (μετάθεση, μετάταξη, απόσπαση, προαγωγή). Με δεδομένη την έντονη οσμή σαπίλας, στο μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού κρατικού μηχανισμού, το λιγότερο που επιβάλλεται είναι να μην προσλαμβάνεται ούτε κλητήρας χωρίς πλήρως διαφανή κριτήρια

‘Οχι μόνο για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης και εν τέλει δημοκρατίας. ‘Οχι μόνο για να σταματήσει η διαφυγή σημαντικών πόρων, μαύρου χρήματος, μέσα από τη διαφθορά στο δημόσιο. Αλλά γιατί το ρουσφέτι, σε κάθε επίπεδο, διαμορφώνει μια τάξη δημοσίων υπαλλήλων-ανδρείκελων, που επιδιώκουν να ανέβουν όχι με τη δουλειά τους, αλλά καθιστάμενοι αρεστοί στους προϊσταμένους τους, στους πολιτικούς, στους επιχειρηματίες. Το ελληνικό «σύστημα», ο ελληνικός «υπαρκτός καπιταλισμός» είναι ένα απέραντο «εργολαβιστάν-λαμογιστάν-ρουσφετιστάν», που καταρρέει μπροστά στα μάτια μας, συμπαρασύροντας τη χώρα. Το κόστος της διαφθοράς είναι τεράστιο καθ’ εαυτό, αλλά δεν είναι τίποτα μπορστά στο κόστος από τη διάλυση της χώρας, διάλυση που είναι η αναγκαία και ικανή συνθήκη για την απομύζησή της. Στην Ελλάδα δεν έχουμε κράτος στην υπηρεσία της κοινωνίας, όχι γιατί οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι τεμπέληδες, αλλά γιατί μόνο ένα αποδιοργανωμένο κράτος και υπάλληλοι χωρίς αξία και χωρίς αξιοπρέπεια (εξαρτημένοι από κάθε εξουσία για την καριέρα τους) και μόνο μπορούν να επιτρέψουν να διαιωνίζεται η ληστεία του. Δεν είναι δυνατόν να ζητάμε από κάθε καινούρια κυβέρνηση που έρχεται να νομιμοποιεί τα εκάστοτε ρουσφέτια, τα εκάστοτε αυθαίρετα και τις εν γένει παρανομίες του άλλου κόμματος, να αποσύρει κι άλλα αυτοκίνητα εις βάρος του περιβάλλοντος και του εξωτερικιού ελλείμματος, ονομάζοντας μια τέτοια πολιτική φιλολαϊκή. ‘Ετσι έφτασε ολόκληρη η Ελλάδα να στάζει από τη διαφθορά της και να εκβιάζεται εύκολα από κάθε Χριστοφοράκο και, πίσω του, από κάθε ξένη δύναμη.

Απομένει φυσικά να δούμε αν το ΠΑΣΟΚ θάχει όντως τα κότσια να αντισταθεί μέχρι τέλους, γιατί αν ανοίξει μια ρωγμή, που έχει μπει ήδη στον πειρασμό να την ανοίξει, άλλωστε το ρουσφέτι είναι απολύτως στο DNA των περισσότερων στελεχών και «φίλων» του, και είναι κιόλας ορατή η διάθεση των «νεοπράσινων», θα πλημμυρίσει εύκολα το παν από τις τεράστιες δυνάμεις του «ρουσφετιστάν-λαμογιστάν-εργολαβιστάν». Μέχρι τώρα, αυτή η κυβέρνηση ως πρόθεση αντιμετώπισης των καίριων προβλημάτων της ελληνικής διοίκησης, δεν τα πάει άσχημα. Η αριστερά θάπρεπε να της συμπαρασταθεί στο σημείο αυτό, για να είναι πιο αξιόπιστη στην κριτική που πιθανώς θα πρέπει να της κάνει αύριο.

Η εμπειρία του παρελθόντος από το ΠΑΣΟΚ κάνει φυσικά οιποιονδήποτε πολύ επιφυλακτικό για το αποτέλεσμα του εγχειρήματος, δεν είναι λόγος όμως αυτός για να μη στηριχθεί. Η προσπάθεια της κυβέρνησης Παπανδρέου είναι πολύ δύσκολη. Δεν διαθέτει το μεγάλο πολιτικο-ιδεολογικό κίνημα, που θα μποιρούσε να συνδέσει με τα κοινωνικά συμφέροντα των πιο αδικημένων, με ένα γενικότερο, διαφορετικό σχέδιο για όλη την κοινωνία. Διερωτάται κανείς που θα στηριχθεί π.χ. η αρίστων προϋποθέσεων Μαριλίζ Ξενογιαννακοπούλου, αν θελήσει να τα βάλει όντως με τις φαρμακευτικές εταιρείες που ληστεύουν τα ασφαλιστικά ταμεία, ή ένα ανάλγητο ιατρικό κατεστημένο, που διαλύει τα δημόσια νοσοκομεία για να ευημερούν οι ιδιωτικές κλινικές και τα διαγνωστικά κέντρα του; Είναι πολύ μεγάλα τα επιμέρους συμφέροντα που αντιδρούν, και περιλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος, ίσως την πλειοψηφία της μεσαίας τάξης. Αυτά τα συμφέροντα καθιστούν πολύ δύσκολη έναν εκσυγχρονισμό, μια δημοκρατική στην ουσία της μεταρρύθμιση του κράτους. Ταυτόχρονα όμως, η γενική διάλυση της χώρας επηρεάζει και όσους ωφελούνται επί μέρους. Εκεί, σε αυτή την ευρύτερη ανάγκη, θα μπορούσαν να στηριχθούν οι όποιιες προσπάθειες μεταρρύθμισης.

Κρίση της πολιτικής και αμηχανία της Αριστεράς

Το «ελληνικό πρόβλημα» δεν είναι του ενός ή του άλλου κόμματος, αλλοιώς θα μπορούσε να λυθεί εύκολα. Συνολικά το πολιτικό σύστημα μοιάζει πλήρως αδύναμο να παράγει λύσεις, είναι το ίδιο πρόβλημα για τη χώρα, και αυτό υποδηλώνουν οι διαδοχικές «καταστροφικές» κρίσεις όλων των κομμάτων, του ΠΑΣΟΚ προ διετίας, του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ φέτος, ίσως και του ΚΚΕ κάποια στιγμή στο μέλλον. Οι πολιτικοί μας μοιάζουν να έχουν προ πολλού χάσει κάθε πολιτική ικανόιτητα, δηλαδή κάθε δυνατότητα να εφράσουν πολιτικά τις ανάγκες της κοινωνίας. Πρακτικά, τείνουν να γίνουν διαχειριστές ενός συστήματος που δεν μοιάζει πολύ βιώσιμο, και των επί μέρους, όλο και πιο ιδιοτελών συμφερόντω που το συγκροτούν.

Θεωρητικά, μια κρίση τόσο βαθειά όσο η σημερινή θα ήταν μια τεράστια ευκαιρία και για την αριστερά να βγει από το περιθώριο. Κι όμως, τα στελέχη της, συχνά απασχολημένα με μια ατέλειωτη «μάχη για την καρέκλα», έχουν καταφέρει να μετατρέψουν την παράταξή τους στην πιο συντηρητική της χώρας. «Προδίδοντας» την ανιδιοτελή πλειοψηφία της βάσης της και μια ιστορική παρακαταθήκη τόσο ηρωϊκή και πλούσια. Στη βιομηχανική Αγγλία του 19ου αιώνα ήταν επαναστατική η ανακάλυψη από τον Μαρξ του τρόπου με τον οποίο οι καπιταλιστές κλέβουν την υπεραξία των εργατών. Αλλά σε μια χώρα με την κοινωνική δομή της Ελλάδας, έχει νόημα άραγε ένα πρόγραμμα «συνδικαλιστικής», «οικονομίστικης» θάλεγε ο Λένιν, υπεράσπισης (άλλοτε δικαιολογημένων και άλλοτε τελείως αδικαιολόγητων) διεκδικήσεων διαφόρων κοινωνικών κατηγοριών, χωρίς την πρόταξη μιας γενικότερης άποψης για την αναδιοργάνωση μιας χώρας που αντιμετωπίζει μια από τις σοβαρότερες κρίσεις της ιστορίας της; Είναι δυνατόν οι ηγέτες της «κομμουνιστικής» ή «ριζοσπαστικής» αριστεράς να χαϊδεύουν τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων ή την απαράδεκτη λειτουργία της δημόσιας ιατρικής; Βεβαίως χρειάζονται προσλήψεις προσωπικού στα νοσοκομεία. Δεν χρειάζονται όμως οι 45 ηλεκτρολόγοι που χτυπάνε κάρτα και φεύγουν κάθε πρωϊ σε μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο. Χρειάζεται η επάνδρωση των 22 άριστα εξοπλισμένων χειρουργείων μεγάλου δημόσιου νοσοκομείου της Αθήνας που αδρανούν σήμερα, γιατί αν λειτουργούσαν δεν θα μπορούσαν να έχουν υπερκέρδη τα ιδιωτικά νοσοκομεία που συνδέονται με τα οικονομικά συμφέροντα των διευθυντών των δημόσιων νοσοκομείων. Ακούσατε εσείς καμιά αριστερά να ενδιαφερθεί γι’ αυτά τα ζητήματα, να στηλιτεύσει με πρακτικές πρωτοβουλίες το φακελάκι, τον τρόπο λειτουργίας της «δημόσιας» ιταρικής, να δώσει μάχη μέσα στα νοσοκομεία; Πως θα κάνει αγώνα εναντίον της «παγκοσμιοποίησης», του «καπιταλισμού», του «ιμπεριαλισμού», αν δεν μπορεί ή δεν θέλει να τα βάλει με τα λαμόγια της γειτονιάς; ‘Η θα περιμένουμε να έρθει η Δευτέρα Παρουσία για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματά μας;

Δυστυχώς άλλωστε, αν κάτι έδειξε ο περασμένος Δεκέμβρης είναι ότι, ούτε σε εξέγερση δεν μπορούμε εύκολα να ελπίζουμε. ‘Οπως είπε μια μέρα πικρά ο Χάρυ Κλυν: «τα παιδιά του Πολυτεχνείου; Τα παιδιά αυτά έχουν τώρα κάτι βίλλες, με κάτι κάγκελλα, που κανένα τανκ δεν μπορεί να τα ρίξει».

«Επίκαιρα», 13.11.2009

Αναρτήθηκε από Konstantakopoulos Dimitris

Ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή ειδική σχέση;

του Γιάννη Μαύρου

Στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου δεσπόζει η αξιολόγηση της υποψηφιότητας  της Τουρκίας που θα κρίνει τη συνέχεια των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων.

Στα πέντε χρόνια που αυτές διεξάγονται επιβεβαιώθηκε η αγεφύρωτη απόσταση που χωρίζει την Τουρκία από την Ευρώπη. Η ασυμβατότητά της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αδυναμία ή απροθυμία της να προσαρμοστεί στο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η απαίτησή της να μπει με τους δικούς της όρους, στη βάση της παραδοχής ότι η Ένωση την χρειάζεται περισσότερο απ’ ότι αυτή εκείνη. Η αλαζονεία της επιτείνεται από την πλήρη κάλυψη που της παρέχουν οι ΗΠΑ, προκειμένου να σταθεί ανάχωμα στην σύσφιξη των σχέσεων της Ένωσης με την Ρωσία και να υπονομευθεί η προοπτική μιας πολιτικά ισχυρής Ευρώπης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, πληθαίνουν οι φωνές που αντιτίθενται στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και επιζητούν τους όρους μιας «ειδικής σχέσης». Δεν είναι μόνο η Γαλλία, η Αυστρία και η Γερμανία, που τοποθετούνται επισήμως υπέρ αυτής, αλλά και ισχυρότατες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα όμως  οι εκάστοτε κυβερνήσεις και «αξιωματικές» αντιπολιτεύσεις, το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, παραμένουν προσκολλημένες στο δόγμα «πλήρης συμμόρφωση – πλήρης ένταξη», ενώ αποφεύγουν  να διεξάγουν δημόσιο διάλογο πάνω σε ένα τέτοιας τεράστιας στρατηγικής -υπαρξιακής θα λέγαμε- σημασίας θέμα, περιφρονώντας και προσβάλλοντας έτσι την μεγάλη πλειοψηφία του Ελληνικού Λαού που είναι αντίθετη σε μια στάση που εκλαμβάνεται ως εκδήλωση υποτέλειας απέναντι στους επικυρίαρχους.  Εξ’ άλλου, η Τουρκία όχι μόνο δεν δείχνει την παραμικρή «συμμόρφωση» αλλά, αντίθετα, επιμένει να διατηρεί το casus belli στο Αιγαίο και να αμφισβητεί καθημερινά και προκλητικά κυριαρχικά μας δικαιώματα (νησιά και βραχονησίδες, εναέριο χώρο) και διεθνείς συμφωνίες (Δίκαιο της Θάλασσας, FIR Αθηνών, λαθρομετανάστες) με τεράστιο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος για τη χώρα μας. Ταυτόχρονα, συνεχίζει να κατέχει στρατιωτικά τη μισή Κύπρο, να καταστρέφει την ιστορική και πολιτιστική της φυσιογνωμία και να την εποικίζει, ενώ αρνείται ακόμη και να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Ένωσης που η ίδια υπέγραψε! Η συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων υπό αυτές τις συνθήκες δεν προσβάλλει απλά τη σοβαρότητα και την αξιοπρέπεια της Ένωσης και των κρατών-μελών της -και κατ’ εξοχήν της Κύπρου και της Ελλάδας- αλλά οδηγεί αναπότρεπτα στην ηθική και πολιτική της κατάλυση. Δεν έχουμε να κάνουμε βέβαια με διαδικασία εξευρωπαϊσμού της Τουρκίας, κάτι που θα μπορούσαμε να συζητήσουμε, αλλά για εκτουρκισμό της Ευρώπης, πράγμα βεβαίως απαράδεκτο.

Εν όψει των παραπάνω, μεθοδεύεται έντεχνα από ορισμένες χώρες και ισχυρά κέντρα η αναβολή λήψης απόφασης επί του θέματος και η Ελλάδα, προσκολλημένη πάντα στο δόγμα «πλήρης συμμόρφωση – πλήρης ένταξη», παρακολουθεί παθητικά τις εξελίξεις. Οι δηλώσεις των αρμοδίων ότι «θα κριθεί αυστηρά η Τουρκία» κλπ δεν πείθουν κανένα. Πότε θα κριθεί αυστηρά; Αν η μέχρι σήμερα προκλητική της στάση δεν έχει επιφέρει κάτι τέτοιο τι περιμένουμε μέχρι τον Δεκέμβρη; Μήπως (ως άβουλοι και μοιραίοι) κάποιο θαύμα, ή μήπως (ως υποτελείς συνένοχοι) κάποια εκ μέρους της «χειρονομία» ώστε να σωθούν τα προσχήματα; Γιατί δεν δηλώνουμε ευθαρσώς ότι, δεδομένης της μη συμμόρφωσης της Τουρκίας, οφείλουμε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο και το περιεχόμενο της ειδικής σχέσης και να ζητήσουμε ταυτόχρονα το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μέχρις ότου επιδείξει πραγματική διάθεση καλής γειτονίας, σεβασμού της υπογραφής της, του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ;

Υπό άλλες συνθήκες κάτι τέτοιο θα ήταν αυτονόητο. Στις μέρες όμως της έσχατης παρακμής και απαξίωσης του πολιτικού συστήματος, τίποτα πια δεν είναι αυτονόητο και όλα μέλλουν να επανατεθούν… Χρειαζόμαστε επειγόντως συνολική Εθνική Στρατηγική. Η νέα μεταπολίτευση θα έρθει όταν ο Λαός μας απαιτήσει ξανά Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία και Κοινωνική Δικαιοσύνη. Είναι όρος επιβίωσής μας και επιβίωσης του Έθνους.

Ως πρώτο βήμα, ΖΗΤΟΥΜΕ την διεξαγωγή –εδώ και τώρα- δημόσιου διαλόγου και την προκήρυξη δημοψηφίσματος με τo ερώτημα:     

Ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή ειδική σχέση;

ΓΙΑΤΙ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Ο κίνδυνος μιας εθνικής (και όχι μόνο) καταστροφής

Για μια ακόμη φορά, η δύναμη ισχύος της αμερικανικής διπλωματίας έχει συγκεντρωθεί στην περιοχή μας. Γιατί είναι κυρίως από τις εξελίξεις σε Ελλάδα και Κύπρο που θα κριθεί αποφασιστικά το μέλλον της τουρκικής ένταξης στην ΕΕ. (Και επιπλέον, γιατί πρέπει να προχωρήσει η επέκταση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια και η αποκοπή της περιοχής από τη Ρωσία, με ότι συνεπάγεται για Σκόπια, Κόσοβο και αγωγούς). Ο κρίσιμος χρόνος για την επίτευξη των αγγλοαμερικανικών επιδιώξεων είναι το επόμενο τρίμηνο έως εξάμηνο.

Η Ουάσιγκτον επιδιώκει την ένταξη της Τουρκίας για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων πρωτεύουσα σημασία έχει ο υπερατλαντικός έλεγχος της Ευρώπης, στοιχείο απαραίτητο για τη διατήρηση της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ, όπως τη γνωρίζουμε. Η τουρκική ένταξη, αν πραγματοποιηθεί, συνιστά τη χαριστική βολή στην ευρωπαϊκή ιδέα, στην ιδέα δηλαδή μιας Ευρώπης δυνάμει ανεξάρτητης από τις ΗΠΑ.

Οι γεωπολιτικές αυτές συνέπειες ενισχύονται από τις κοινωνικές συνέπειες της τουρκικής ένταξης. Η διαρκής διεύρυνση της ΕΕ, σε όλο και πιο διαφορετικές και φτωχότερες χώρες, χωρίς αλλαγή οικονομικού μοντέλου, χωρίς ούτε καν τις χρηματοδοτικές ροές που κατευθύνθηκαν στον ευρωπαϊκό νότο και με απαγόρευση φορολογικής και κοινωνικής εναρμόνισης στο εσωτερικό της ΕΕ, συνιστούν μια ακραιφνώς νεοφιλελεύθερη πολιτική. Οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην εξίσωση προς τα κάτω των κοινωνικών, φορολογικών και οικολογικών στάνταρτς σε μια Ευρώπη που γίνεται, όλο και περισσότερο, αυτό που ανέκαθεν επεδίωκε το Λονδίνο: μια ζώνη ελεύθερων ανταλλαγών. Ζώνη υποκείμενη στη μονεταριστική δικτατορία μερικών εκατοντάδων «ευρωατλαντικών» επιχειρήσεων και τραπεζών, που κρύβονται πίσω από την Κομισιόν και την (υποτίθεται) «ανεξάρτητη» Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Μια τέτοια Ευρώπη θα ολισθήσει αναπόφευκτα όλο και περισσότερο στην εξάρτηση από τις ΗΠΑ, καθιστάμενη απλή οικονομική και ιδεολογική «βιτρίνα» ενός ΝΑΤΟ με παγκόσμιες φιλοδοξίες.

Το σχέδιο της τουρκικής ένταξης είναι πίσω από την κινητικότητα της τελευταίας δεκαετίας περί το κυπριακό. Οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι δεν ξεσηκώθηκαν ξαφνικά να ζητήσουν λύση, ούτε οι διεθνείς δυνάμεις (οι ίδιες ακριβώς άλλωστε που δημιούργησαν το κυπριιακό!) ανησύχησαν ξαφνικά για την ανάγκη συμφιλίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο θέλουν λύση και τη θέλουν, όσο το δυνατόν, στα μέτρα τους, εξυπηρετική δηλαδή και της πάγιας επιδίωξής τους να ελέγξουν την Κύπρο, «οικόπεδο» πρώτης αξίας στην παγκόσμια γεωπολιτική και γεωοικονομική σκακιέρα.

Δεν τους φτάνουν φιλοδυτικές κυβερνήσεις, επιθυμούν την κατάλυση του κυπριακού κράτους, ως οργανωμένης, θεσμικής μορφής άσκησης της κυριαρχίας στο νησί των κατοίκων του, του κυπριακού λαού. Γιατί όσο υφίσταται, έστω και ακρωτηριασμένο κυπριακό κράτος, ανεξάρτητο και δημοκρατικό, γνωρίζουν ότι αυτό το κράτος μπορεί αύριο να συνάψει αίφνης μια συμφωνία με τον Πούτιν για τον ελλιμενισμό του ρωσικού στόλου. Δεν τους φτάνει λοιπόν η τοποθέτηση φιλοδυτικών κυβερνήσεων, ούτε η ύπαρξη βρετανικών βάσεων, χρειάζονται τη διάλυση του κράτους, την θεσμική επαναφορά της Κύπρου σε αποικιακό καθεστώς. Θα μπορούσαν ενδεχομένως να μην το «τραβήξουν» μέχρις εκεί, αλλά, πέραν του κινήτρου της ανάγκης διευκόλυνσης της τουρκικής ένταξης, έχουν διαπιστώσει από την εμπειρία τους ότι η ιθύνουσα τάξη και η πολιτική ελίτ Ελλάδας και Κύπρου είναι συχνά διατεθειμένη να φτάσει ως εκεί τις παραχωρήσεις, ότι συχνά προβάλλει «αντίσταση μηδέν», γεγονός που αναπόφευκτα άνοιξε την όρεξη σε Ουάσιγκτον και Λονδίνο. Είναι οι πολιτικές ηγεσίες Ελλάδας και Κύπρου που συζητάνε εδώ και πάρα πολλά χρόνια απολύτως εξωφρενικές ρυθμίσεις, που κανένα ευρωπαϊκό ή και αφρικανικό κράτος, που θα σεβόταν έστω στοιχειωδώς τον εαυτό του, δεν θα μπορούσε καν να συζητήσει. Ρυθμίσεις που, αν τις πρότεινε πρωτοετής φοιτητής νομικής, θα έπρεπε να τον αποβάλουν από το πανεπιστήμιο ως ανεπίδεκτο μαθήσεως. Ποιο κράτος μπορεί να δεχθεί αίφνης τη μετατροπή της πλειοψηφίας του πληθυσμού σε μειοψηφία στα όργανα τελικών αποφάσεων, εκπροσωπούμενη από μη αιρετούς εκπροσώπους; Ποιο κράτος θα μπορούσε να δεχθεί να «σταθμίζονται» οι ψήφοι των πολιτών, ανάλογα με την εθνικότητά τους; Αυτά όμως προέβλεπε το σχέδιο Ανάν, αυτά προβλέπουν τώρα οι προτάσεις του κ. Χριστόφια στις διακοινοτικές της Λευκωσίας.

Η Κύπρος δεν μπορεί να ξαναγίνει επισήμως αποικία. Η νεοαποικιοποίησή της περνάει μέσα από την υιοθέτηση μιας ρύθμισης που θα καταργεί το κράτος, ως οργανωμένη μορφή λαϊκής κυριαρχίας, χωρίς όμως να το λέει. Το σχέδιο Ανάν ήταν αυτό ακριβώς. ‘Εδινε την απόλυτη εξουσία στην Κύπρο σε τρεις ξένους δικαστές, που διόριζε ο Κόφι Αννάν (η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο δηλαδή) και τρεις ξένους στρατούς, ενώ αφόπλιζε το νησί και στερούσε από τους κατοίκους του το κεντρικότερο δικαίωμα που τους αναγνωρίζει ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ: το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Το σχέδιο δεν συμφιλίωνε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριιους, διαιώνιζε τις αιτίες της διαμάχης τους και προσέθετε νέες, ώστε να στηρίζει τελικά με χιλιάδες πολιτικούς και θεσμικούς μοχλούς τον επιδιαιτητικό ρόλο των Αγγλοαμερικανών. Μετέτρεπε την Κύπρο σε αγγλοαμερικανικό προτεκτοράτο. Ο τρόπος που το κατάφερνε αυτό, δια της εσωτερικής θεσμικής διαιώνισης της διαμάχης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, Ελλάδας και Κύπρου, θα οδηγούσε πιθανότατα σε εθνοτική σύρραξη στην Κύπρο.

Αυτός ήταν ο λόγος που δεν ήταν επιθυμητό από τον τουρκικό στρατό, που δεν ήθελε να παραδώσει την «ΤΔΒΚ». Ο Ερντογάν συμφώνησε στο σχέδιο για τρεις λόγους: πρώτον, για να προωθήσει την τουρκική ένταξη, δεύτερο, γιατί εκτιμά ότι στερούμενοι του κράτους τους, αποποιούμενοι των δικαιωμάτων τους, οι Ελληνοκύπριοι θα βρεθούν σε θέση πλήρους αδυναμίας. Τρίτο, γιατί εκτίμησε ότι αυτό ήταν το μάξιμουμ που μπορούσε να αποσπάσει η Τουρκία στην Κύπρο κι ότι θα έβγαινε κερδισμένη καθιστώντας τους Τουρκοκύπριους (18% του πληθυσμού) απολύτως ισότιμους με τους Ελληνοκύπριους στο μόρφωμα αυτό και κερδίζοντας ταυτόχρονα την αθώωσή της για την εισβολή του 1974 και την ενταξιακή της προοπτική.

Το σχέδιο Ανάν προσέκρουσε όμως στην αντίδραση, έστω και την τελευταία στιγμή, του Τάσσου Παπαδόπουλου, του Βάσου Λυσσαρίδη και μερικών συμμάχων τους, όπως, και κυρίως του ίδιου του κυπριακού λαού. Τώρα επανέρχεται με άλλη μορφή. Τόσο επιτακτική ήταν η ανάγκη της επαναφοράς αυτής, που οι Αγγλοαμερικανοί ενεθάρρυναν, κατά πολύ ασυνήθιστο, εξαιρετικό τρόπο, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κύπρου να αναλάβει τη διακυβέρνηση του νησιού. Το ΑΚΕΛ δεν θα μπορούσε σε καμιά περίπτωση να ελπίζει κάτι τέτοιο. Καλείται, σε αντάλλαγμα της «άδειας» να κυβερνήσει το νησί, να αναλάβει την ευθύνη να περάσει ρυθμίσεις που καταλύουν στην ουσία το κυπριακό κράτος. Φοβούμεθα ότι, ο δρόμος στον οποίο έχει μπει το ΑΚΕΛ κινδυνεύει να το οδηγήσει αναπόφευκτα σε πλήρη εκφυλισμό και προδοσία (και φυσικά στο τέλος του ιστορικού κόμματος της κυπριακής αριστεράς, αφού θα το πετάξουν σαν στυμμένη λεμονόκουπα, όταν θα έχει εκπληρώσει την «αποστολή» του). Ελπίζουμε ότι θα βρεθούν δυνάμεις να διακόψουν έναν κατήφορο που παρουσιάζειο ομοιότητες με την πορεία του ΚΚΕ το 1943-45 ή του ΚΚΣΕ το 1987-91. Δεν θα θέλαμε να περιγράψουμε έτσι το ΑΚΕΛ, με δισταγμό χρησιμοποιούμε τέτοιες βαριές εκφράσεις κι αν το κάνουμε είναι γιατί δεν θα θέλαμε ούτε η κυπριακή αριστερά, ούτε η ελληνική κεντροαριστερά να πρωταγωνιστήσουν σε μια εθνική καταστροφή, που ασφαλώς θα εξελιχθεί και σε κοινωνική. Αλλά πώς να περιγράψουμε πολιτικούς που ισχυρίζονται, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι είναι αριστεροί και δημοκράτες, συγκατατίθενται όμως με τόση ευκολία στην κατάργηση των πιο στοιχειωδών εθνικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων των ομοεθνών τους;

Ο συσχετισμός στρατιωτικής ισχύος Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, Ελλάδας και Τουρκίας στην Κύπρο είναι σαφώς υπέρ της δεύτερης πλευράς, κρινόμενος τουλάχιστο τοπικά, στο ίδιο το νησί. Το ίδιο και η θέληση της ‘Αγκυρας να χρησιμοποιήσει, αν χρειασθεί, την στρατιωτική της ισχύ, αντίθετα με μια Αθήνα και Λευκωσία που φοβούνται τον ίσκιο τους και έχουν εμπεδώσει, μετά το 1974, την ήττα στο μυαλό τους (ένα μέρος μάλιστα της ελίτ και των «διανοουμένων» έχει ανακηρύξει ανύπαρκτο τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό). Οι Ελληνοκύπριοι όμως και η Ελλάδα έχουν με το μέρος τους την ισχύ της νομιμότητας, που είναι σημαντικότατο ηθικο-πολιτικό όπλο, έστω και αν είναι ανεπαρκές για να λύσει όλα τα προβλήματά τους. Πολιτικοί, όχι στρατιωτικοί ήταν οι λόγοι που ανάγκασαν την Τουρκία να σταματήσει και να μην καταλάβει ολόκληρη την Κύπρο το 1974. Και δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτα στο νησί, τουλάχιστο χωρίς δυσανάλογο πολιτικό κόστος, αν δεν της είχαν δώσει την ευκαιρία ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και η κυβέρνηση Καρμανλή-Αβέρωφ, με τις συνθήκες Ζυρίχης-Λονδίνου του 1960, που εγκαθίδρυαν ένα αντιδημοκρατικό «κράτος προς κατάρρευση» εσωτερικά, παρέχοντας δικαιώματα επέμβασης στην Τουρκία εξωτερικά.

Μετά το 1974, η νομικο-πολιτική ισχύς της ελληνοκυπριακής πλευράς και η διεθνής αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας αντιστάθμισαν επί 35 χρόνια την τουρκική στρατιωτική ισχύ στο νησί και, με την επιπλέον ύπαρξη του παράγοντα «Ελλάδα», διατήρησαν την ειρήνη, αποτρέποντας νέο πόλεμο.

Βεβαίως, ουδείς μπορεί να εμποδίσει μια δύναμη να επιτεθεί σε ένα ανεξάρτητο, κυρίαρχο κράτος με υποδεέστερη ισχύ. Θα καταβάλει όμως, αν το πράξει, ένα συνήθως αποτρεπτικό πολιτικό κόστος. Είναι τελείως διαφορετικό το κράτος που επιτίθεται να έχει νόμιμα, αναγνωρισμένα δικαιώματα επέμβασης (όπως συνέβη το 1974) ή να μην είναι σαφές ποιός εκπροσωπεί το απειλούμενο κράτος (όπως μπορεί να συμβεί με την εκ περιτροπής προεδρία που προτείνει ο κ. Χριστόφιας). Αν οι Ελληνοκύπριοι (82% του πληθυσμού!) αποποιηθούν τα δικαιώματα που διαθέτει οποιαδήποτε πλειοψηφία σε όλο τον κόσμο, δεν θα τα επιβάλουν με την ισχύ τους. Οι άλλοι θα επιβληθούν επ’ αυτών. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο το κράτος στην Κύπρο και όχι η διάλυση της νόμιμης κυριαρχίας της πλειοψηφίας σε αδόκιμες, θολές, αντιδημοκρατικές και νεοαποικιακές ρυθμίσεις. Το κύριο πρόβλημα με το σχέδιο Ανάν, δυστυχώς όμως και με το κυοφορούμενο σχέδιο Χριστόφια-Ταλάτ, δεν είναι ο ετεροβαρής χαρακτήρας του υπέρ της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων. Είναι η διάλυση του κράτους που επιχειρείται.

Ας πάρουμε αίφνης την εκ περιτροπής προεδρία. Πουθενά στον κόσμο, ο εκπρόσωπος μιας μειονότητας 18% δεν γίνεται κατά περιόδους υποχρεωτικά αρχηγός του κράτους. Αν το 1963-64 ή το 1974 ήταν ο Κιουτσούκ και όχι ο Μακάριος Πρόεδρος, θα έπαιρνε μαζί του τη διεθνή αναγνώριση του κράτους και οι Ελληνοκύπριοι θα μετετρέποντο σε «κοινότητα εις αναζήτηση διεθνούς κηδεμόνα», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στο ιστορικό διάγγελμά του ο αείμνηστος Πρόεδρος Παπαδόπουλος. ‘Οσο για τη στάθμιση των ψήφων, ανάλογα με την εθνικότητα των κατοίκων, ούτε το νοτιοαφρικανικό καθεστώς του απαρτχάιντ δεν τόλμησε να την προτείνει. Κι όμως, αυτές είναι δύο μόνο από τις προτάσεις της ελληνικής πλευράς στις συνομιλίες της Λευκωσίας. Στο βιβλίο μας «Η Αρπαγή της Κύπρου» (Λιβάνης, 2004) είχαμε χρησιμοποιήσει τον όρο «μεταμοντέρνο προτεκτοράτο» για να χαρακτηρίσουμε το μόρφωμα που δημιουργούσε αυτό το σχέδιο, στη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εδώ μας φαίνονται καταλληλότεροι οι όροι «μεταμοντέρνος ζουρλομανδύας» ή «σαχλαμάρα». Αλλά πρόκειται για πολύ επικίνδυνη, μοιραία σαχλαμάρα.

Για τους λόγους που εξηγήσαμε παραπάνω, οι Ελληνοκύπριοι μπορούν να συνεχίσουν την ασφαλή διαβίωσή τους στην Κύπρο υπό έναν όρο: να διαθέτουν, τουλάχιστον εκεί που ζουν, την προστασία κανονικού κράτους, που σημαίνει κυριαρχία της πλειοψηφίας στις βασικές κρατικές αποφάσεις, αποφασιστική απόρριψη κάθε δυνατότητας τρίτου κράτους να επεμβαίνει στα εδάφη τους, δικαίωμα αυτοάμυνας και μέσο άσκησης κυριαρχίας και αυτοάμυνας, δηλαδή ένοπλες δυνάμεις. Αυτός ο όρος δεν περιγράφει την ιδεώδη λύση, περιγράφει όμως τη συνθήκη υπό την οποία μια λύση θα είναι ασφαλής, θα επιτρέπει δηλαδή μακροχρόνια την επιβίωση των Ελληνοκυπρίων στην Κύπρο και θα καθιστά δυσχερή έναν πόλεμο εναντίον τους.

Δυστυχώς κάτω από την πίεση του διεθνούς παράγοντα, την κληρονομιά σειράς παραχωρήσεων του παρελθόντος, τη διάβρωση των πολιτικών ελίτ και τη βαθειά σύγχυση γύρω από τα ζητήματα της κυριαρχίας και της κρατικής συγκρότησης, η ηγεσία των Ελληνοκυπρίων έχει ήδη ξεπεράσει το όριο της ασφαλούς λύσης. Δυστυχώς υπό το κράτος των ίδιων παραγόντων, και οι αντιτιθέμενοι σε μια τέτοια κατάλυση του κράτους δεν έχουν καταφέρει να διατυπώσουν έναν εύλειπτο και πειστικό, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της Κύπρου λόγο, για να διατυπώσουν τις αντιρρήσεις τους, πολύ περισσότερο για να πάρουν εκίνοι την πρωτοβουλία των κινήσεων. Κατ’ ουσίαν, ουδείς υπερασπίζεται πολιτικά, στο εσωτερικό και διεθνώς, το κυπριακό κράτος, ως θεσμική μορφή της κυριαρχίας της συντριπτικής πλειοψηφίας των κατοίκων του νησιού στην πατρίδα τους. Εξακολουθούν να εκφράζονται σε μια ακατανόητη πλέον γλώσσα, γεμάτη αναφορές σε νομικούς όρους, με την οποία προσπαθούν ανεπιτυχώς να κρύψουν την αμηχανία τους (χαρακτηριστικό παράδειγμα το τελευταίο ανακοιινωθέν του Εθνικιού Συμβουλίου). Επιπλέον, επειδή οι Κύπριοι έχουν συνηθίσει να ακούν για προσπάθειες λύσης και να μην λύνεται τίποτα, δεν συνειδητοποιούν πόσο σοβαρά είναι αυτή τη φορά τα πράγματα, λόγω της πίεσης του διεθνούς παράγοντα.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει κάποτε: «Αν η Κύπρος χαθεί και η Ελλάδα θα χαθεί». Δεν πρόκειται για απλό σχήμα λόγου, πατριωτική «κορώνα» χωρίς περιεχόμενο. Η μετατροπή της Κύπρου σε γιγαντιαία ‘Ιμβρο ή Τένεδο δεν εγκυμονεί μόνο τον κίνδυνο εθνοτικής σύρραξης στο νησί ή τον κίνδυνο ενδοελληνικής σύγκρουσης (όταν οι ‘Ελληνες θα αντιληφθούν σε τι καθεστώς θα ζήσουν). Δένει και τα χέρια της μητροπολιτικής Ελλάδας, καθιστώντας 700.000 ‘Ελληνες, που θα έχουν χάσει το κράτος τους, ομήρους της καλής θέλησης ‘Αγκυρας, Ουάσιγκτον και Λοινδίνου. Υπό παρόμοιες συνθήκες, η Αθήνα δεν θα μπορεί να ασκεί κυριαρχία ούτε στο Αιγαίο ή τη Θράκη.

Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες θα ενταθούν οι προσπάθειες του διεθνούς παράγοντα να εξουδετερώσει κάθε εστία αντίστασης στο πολιτικό, εκδοτικό, επιχειρηματικό, διανοούμενο προσωπικό Κύπρου και Ελλάδας. Θα χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα που μπορεί να αποβούν χρήσιμα. Μπορεί να οργανωθούν προβοκάτσιες ή να γίνουν δήθεν «μεγάλες παραχωρήσεις» από τον Ερντογάν, που θα κάνουν μεν εντύπωση, δεν θα αλλάξουν όμως τα δεδομένα του προβλήματος, θα χρυσώσουν απλώς το χάπι των Ελληνοκυπρίων, που υφίστανται εδώ και δεκαετίες πλύση εγκεφάλου («εμείς φταίμε για το κυπριακό», «κάθε καινούρια λύση θα είναι χειρότερη»), εξαιτίας της οποίας βρίσκονται υπό την επιρροή της θανάσιμης αυταπάτης ότι θα διατηρήσουν και στο μέλλον το κράτος στο οποίο σήμερα ζουν (απλώς θα προστεθεί κάτι λιγότερο ή κάτι περισσότερο). Επιδίωξη να έρθουν οι Ελληνοκύπριοι σε μια κατάσταση «εγκλωβισμού», που δεν θα μπορούν να πουν όχι σε ένα δεύτερο σχέδιο, που θα φέρει μάλιστα τις υπογραφές των ηγετών τους (κι όταν μάλιστα δεν έχουν καν υπερασπιστεί διεθνώς, πολιτικά, το πρώτο όχι που είπαν)

Ειρήσθω εν παρόδω, μια τέτοια λύση δεν θα είναι μόνο παγίδα για την Κύπρο και την Ελλάδα, θα είναι και για την Ευρώπη. Η Τουρκία θα αποκτήσει από τώρα δικαιώματα εντός της ΕΕ, δια της επιρροής στην ψήφο των Ελληνοκυπρίων. Τόσο η ‘Αγκυρα, όσο και πας ενδιαφερόμενος θα αποκτήσει επιπλέον έναν μοχλό μετατροπής, μέσα από τις ασάφειες του σχεδίου, της Κύπρου σε μια Βοσνία εντός της ΕΕ. Και να θέλει, δεν θα μπορεί να πει όχι στην τουρκική ένταξη, χωρίς να διακινδυνεύσει έναν πόλεμο στην Κύπρο (αν όχι μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας).

Οι ΗΠΑ και η Βρετανία αντιμετωπίζουν τεράστιες, σχεδόν ανυπέρβλητες δυσκολίες στη Μέση Ανατολή. Θάταν πραγματικά κρίμα, εξαιτίας του πολιτικού προσωπικού Ελλάδας και Κύπρου και της διάβρωσης των δύο κοινωνιών, να πετύχουν τώρα έναν θρίαμβο με μοιραίες συνέπειες για τον ελληνικό λαό.

18-10-2009, Δημοσιεύτηκε στο κυπριακό περιοδικό «Σύγχρονη ‘Αποψη», τ. 18

Σαν να μην πέρασε μια μέρα

 

 

Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.

Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης

Μεγάλα νέα φέρνω από κει πάνω
περίμενε μια στάλα ν’ ανασάνω
και να σκεφτώ αν πρέπει να γελάσω,
να κλάψω, να φωνάξω, ή να σωπάσω.
Οι βασιλιάδες φύγανε και πάνε
και στο λιμάνι τώρα, κάτω στο γιαλό,
οι σύμμαχοι τους στέλνουν στο καλό.
Καθώς τα μαγειρέψαν και τα φτιάξαν
από ξαρχής το λάκκο τους εσκάψαν
κι από κοντά οι μεγάλοι μας προστάτες,
αγάλι-αγάλι εγίναν νεκροθάφτες
και ποιος πληρώνει πάλι τα σπασμένα
και πώς να ξαναρχίσω πάλι απ’ την αρχή
κι ας ήξερα τουλάχιστον γιατί.

Το ριζικό μου ακόμα τι μου γράφει
το μελετάνε τρεις μηχανορράφοι.
Θα μας το πουν γραφιάδες και παπάδες
με τούμπανα, παράτες και γιορτάδες.
Το σύνταγμα βαστούν χωροφυλάκοι
και στο παλάτι μέσα οι παλατιανοί
προσμένουν κάτι νέο να φανεί.
Στολίστηκαν οι ξένοι τραπεζίτες,
ξυρίστηκαν οι Έλληνες μεσίτες.
Εφτά ο τόκος πέντε το φτιασίδι,
σαράντα με το λάδι και το ξύδι
κι αυτός που πίστευε και καρτερούσε,
βουβός φαρμακωμένος στέκει και θωρεί
τη λευτεριά που βγαίνει στο σφυρί.

Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
μην έχεις πια την πείνα για καμάρι.
Οι αγώνες πούχεις κάνει δεν φελάνε
το αίμα το χυμένο αν δεν ξοφλάνε.
Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.

Το θεατρικό έργο «Το μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, σταθμός για το ελληνικό θέατρο, ανέβηκε το καλοκαίρι του ’73 στα χρόνια της δικτατορίας και οι παραστάσεις του ήταν στην ουσία οι μαζικότερες – μέχρι το Πολυτεχνείο – πολιτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.

Πάνω από 400.000 θεατές σε Αθήνα και επαρχία παρακολούθησαν το έργο που συντελεστές του ήταν μεταξύ άλλων, ο Καζάκος, η Καρέζη, ο Παπαγιαννόπουλος, ο Ξυλούρης, ο Ξαρχάκος και ο Ευγένιος Σπαθάρης.
Το Μεγάλο μας Τσίρκο…όλη η ιστορία της Ελλάδας γραμμένη από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, μελοποιημένη από τον Σταύρο Ξαρχάκο και τραγουδισμένη από τον Νίκο Ξυλούρη. Ποια πιο επίκαιρη στιγμή από την επέτειο του Πολυτεχνείου για να σκύψουμε πάνω σε αυτό το σημαντικό έργο της νέας Ελληνικής μουσικής, αλλά και τέχνης γενικότερα; Και ποιος αρτιότερος να μιλήσει για αυτό από τον Κώστα Καζάκο, πρωταγωνιστή της παράστασης μαζί με την αείμνηστη Τζένη Καρέζη; Συνέβη – επιτέλους – και αυτό. Εν ενεργεία βουλευτής του ΚΚΕ μίλησε σε εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού του Συνασπισμού «105.5 Στο Κόκκινο». Γιατί αν υπάρχει ένα πράγμα που να μένει ζωντανό από το Πολυτεχνείο 34 χρόνια μετά, εκτός από το Ψωμί, την Παιδεία και την Ελευθερία, είναι το μήνυμα της ενότητας. Αντιγράφουμε από το περιοδικό «Ενέδρα», τεύχος Νοεμβρίου 2007, σελ. 15.
Μ.Π.
—–
Ανάμεσα στη μιζέρια και την προκάτ ψυχαγωγία που καλλιεργούσε η Χούντα, φωτεινό παράδειγμα αντιστασιακής και αντιχουντικής τέχνης ήταν η παράσταση «Το Μεγάλο μας Τσίρκο». Το έργο αποτελούσε μια αναδρομή της ελληνικής ιστορίας από την Τουρκοκρατία και την βασιλεία του Όθωνα, μέχρι το 1940 και τα επίκαιρα γεγονότα. Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές ήταν ο Κώστας Καζάκος, η Τζένη Καρέζη και ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, τα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου ερμηνεύονταν από τον Νίκο Ξυλούρη, ενώ τα σκηνικά ήταν δουλειά του Ευγένιου Σπαθάρη. Ο Κώστας Καζάκος, νυν βουλευτής του ΚΚΕ, μίλησε στις 20 Απριλίου 2007 στον Ρ/Σ «105.5 Στο Κόκκινο» για την παράσταση και τον ρόλο του θεάτρου διαχρονικά.

Τη συνέντευξη κατέγραψε ο Νίκος Σβέρκος

«Σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας το θέατρο προσπαθούσε να βρει διαύλους επικοινωνίας με το κοινό και να συνομιλήσει μαζί του για τα τεκταινόμενα της εποχής. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης έγραψε πρώτα ένα έργο ημιτελές, μετά ένα δεύτερο και τελικά το ’73 ωρίμασαν οι συνθήκες, βρήκαμε τις κατάλληλες φόρμες και η παράσταση «χτίστηκε» μέσα στο θέατρο.

Μαζί με τις περιοδείες που έγιναν, μεταξύ άλλων και στη Γερμανία, είδαν την παράσταση συνολικά 550.000 θεατές. Μιλάμε για τεράστια νούμερα που συμβαίνουν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν υπάρχουν γεγονότα που ενώνουν σε μια κοινή κατεύθυνση, όπως ο πόλεμος, η κατοχή, η αντίσταση, η δικτατορία. Μιλάμε για μεγάλες εποχές στις οποίες δημιουργείται κλίμα ανάτασης που συνεπαίρνει τον λαό σαν ένα μεγάλο κύμα.

Η παράσταση συνδέθηκε πολύ με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Μάλιστα τα πανό που χρησιμοποιούσαμε στην παράσταση στην σκηνή του διαλόγου του λαού με το παλάτι για το Σύνταγμα το Σεπτέμβρη του 1843, είχαν μεταφερθεί ακριβώς απέναντι στην πύλη του Πολυτεχνείου. Τα συνθήματα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» και το «Φωνή Λαού-Οργή Θεού» ακούγονταν από τους φοιτητές και εμείς συμμετείχαμε όσο μπορούσαμε στα γεγονότα – χαρακτηριστικά ο Νίκος Ξυλούρης ξεσήκωνε με την παρουσία του και τα τραγούδια του μέσα στο χώρο.
Τα πράγματα ήρθαν έτσι που μας συνέλαβαν. Κάτσαμε στα κρατητήρια μέχρι τα Χριστούγεννα και θα μας περνούσαν από στρατοδικείο, αν δεν γινόταν μια «στραβή». Ο τότε υπουργός Παιδείας με μια δήλωσή του εξέθεσε την κατάσταση και η χούντα αναγκάστηκε να απολύσει περίπου 200 κρατούμενους φοιτητές, μεταξύ των οποίων και εμάς.

Όλο εκείνο τον χειμώνα που παίζαμε στον Ακροπόλ, παίζαμε με όλη την ΕΣΑ και την Αστυνομία στους διαδρόμους του θεάτρου και ανάμεσα στον κόσμο. Προσπαθούσαν να τρομοκρατήσουν τους θεατές. Έρχονταν κατευθείαν για την παράσταση άνθρωποι που μόλις είχαν βγει από τα ΕΑΤ-ΕΣΑ με σπασμένο χέρι, μέλη του ΠΑΚ για παράδειγμα που μπαινοέβγαιναν κρυφά να πάρουν μια μυρωδιά από την παράσταση.

Από αυτά που μου έχουν μείνει ήταν τα κυνηγητά των «παρανόμων» από την ΕΣΑ. Ακόμη θυμάμαι χαρακτηριστικά την τεράστια προσέλευση στο Παλαί ντε Σπορ στην Θεσσαλονίκη στην μεταπολίτευση, όταν δεν είχε ακόμα γίνει η αποχουντοποίηση και όλοι οι υποστηρικτές της χούντας βρίσκονταν στη θέση τους. Εκείνη την εποχή είχε γίνει και κατάληψη του Χημείου της πόλης, το Σεπτέμβρη του ’74. Οι φοιτητές έτρεχαν και άνοιγαν την πίσω πόρτα του Παλαί στα παρασκήνια, έμπαιναν μέσα στον κόσμο και η αστυνομία τους κυνηγούσε ανάμεσα στους θεατές. Φανταστείτε 10.000 κόσμο σε ένα χώρο που χωρούσε 7.500 και τους αστυνομικούς να προσπαθούν να πιάσουν τους φοιτητές. Ήταν ένας ταγματάρχης της χωροφυλακής, ονόματι Θεοδωράκης, που είχε την ευθύνη της περιοχής, ο οποίος ήταν σκυλί μοναχό. Είχε ένα γαλανό μάτι που τρύπαγε τοίχο. Ωρυόταν στην είσοδο του θεάτρου «με βάλανε εδώ να φυλάω τους κομμουνιστές!», και έλεγε στον κόσμο να κάνουν μηνύσεις επειδή δεν χωρούσαν να μπουν στο θέατρο. Έβγαινα έξω με τα ρούχα του ρόλου να καθησυχάσω τον κόσμο και τον έβλεπα σε έξαλλη κατάσταση να ουρλιάζει. Δεν είχαμε αίσθηση του κινδύνου ούτε τα χαμπερίζαμε αυτά. Το ηθικό ήταν τόσο υψηλό που δεν δίναμε σημασία.

Στο θέατρο υπάρχει μια αρχή. Το θέατρο είναι μια τέχνη επίκαιρη, είναι μια συνομιλία των καλλιτεχνών με τους θεατές. Όταν υπάρχουν δύσκολες εποχές, το θέατρο αφήνει τα κλασσικά έργα του και πρέπει να αντιμετωπίσει το παρόν. Είναι η πιο ζωντανή τέχνη. Πρέπει να απαντάει στην ανάγκη του κοινού εκείνη την ώρα. Η τέχνη άλλωστε δεν κάνει από μόνη της επανάσταση. Ευαισθητοποιεί και βοηθάει στην συνειδητοποίηση της πραγματικότητας. […] Το θέατρο πρέπει να απαντήσει, αλλά δεν νομίζω ότι τώρα παίζει το ρόλο του. Είναι μια εποχή που θα έπρεπε να χτίζονται παραστάσεις σαν απάντηση στα καυτά προβλήματα του σήμερα. Ο κόσμος αναζητά στηρίγματα και πρέπει το θέατρο να τα βρίσκει. Αυτή είναι η δουλειά του».

Κώστας Καζάκος

20 Απριλίου 2007

Ρ/Σ «105.5 Στο Κόκκινο» & Περιοδικό «Ενέδρα»

http://www.youtube.com/watch?v=2Tsopg-Pj-w&feature=player_embedded

«Νεο-οθωμανισμός και σύγχρονη Ελλάδα»

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Το βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα», σας προσκαλεί στην συζήτηση με θέμα «Νεο-οθωμανισμός και σύγχρονη Ελλάδα», με ομιλητές τους Γιώργο Καραμπελιά, Νεοκλή Σαρή και Σταύρο Λυγερό. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 18 Νοεμβρίου, στις 7.30 το απόγευμα στο πνευματικό κέντρο «Σήμαντρο» στον Χολαργό (Ελευθ. Βενιζέλου 59 Α ).

Για οποιαδήποτε πληροφορία επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 210-6546742.

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΜΙΛΗΤΕΣ

Ο Νεοκλής Σαρρής είναι καθηγητής της Κοινωνιολογίας της Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και είναι απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια Κωνσταντινουπόλεως, Αθηνών και Γενεύης. Διετέλεσε πολιτικός σύμβουλος του Πατριάρχη Αθηναγόρα. Διαδέχθηκε τον Ιωάννη Ζίγδη στην Προεδρία της Ένωσης Δημοκρατικού Κέντρου (ΕΔΗΚ). Έχει διατελέσει καθηγητής παραγωγικών και ανωτέρων Σχολών του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης. Ως πολιτικός αναλυτής και αρθρογράφος ασχολείται ιδιαίτερα με τα Ελληνοτουρκικά θέματα.

Σαρρής, Νεοκλής. Φιλοσοφία της κοινωνίας και της πολιτείας : Ο αρχαίος κόσμος έως τον Αριστοτέλη / Νεοκλής Σαρρής. – Αθήνα : Κάκτος, 1997. – 467σ. · 24×17εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-352-393-3, ISBN-13 978-960-352-393-2 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 21,84 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Αρχαιότητα [DDC: 930] Φιλοσοφία, Αρχαία ελληνική [DDC: 182]

Σαρρής, Νεοκλής. Εισαγωγή στην κοινωνιομετρία, την ομαδική ψυχοθεραπεία και το ψυχόδραμα / Νεοκλής Σαρρής. – 2η έκδ. – Αθήνα : Δανιά, 1995. – 396σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-7263-15-4, ISBN-13 978-960-7263-15-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,26 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κοινωνιολογία [DDC: 301] Ψυχοθεραπεία [DDC: 616.891 4] Ψυχόδραμα [DDC: 616.891 523]

Σαρρής, Νεοκλής. Προεπαναστατική Ελλάδα και οσμανικό κράτος : Από το χειρόγραφο του Σουλεϋμάν Πενάχ εφέντη του Μοραΐτη 1785 / Νεοκλής Σαρρής. – 1η έκδ. – Θεσσαλονίκη : Ηρόδοτος, 1993. – 510σ. : εικ. · 23×16εκ. – (Ιστορία)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-7290-29-1, ISBN-13 978-960-7290-29-8 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 26,00 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Ιστορία – 1770- [DDC: 938.473]

Σαρρής, Νεοκλής. Οσμανική πραγματικότητα : Η δοσιματική διοίκηση / Νεοκλής Σαρρής. – Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. – 550σ. · 24×17εκ.τ.2 Η τιμή αφορά συνολικά και τους δύο τόμους. ISBN 960-253-001-4(set), ISBN-13 978-960-253-001-6(set). ISBN 960-253-003-0, ISBN-13 978-960-253-003-0 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 78,38 (Τελ. ενημ: 5/6/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Οθωμανική Αυτοκρατορία [DDC: 956.016]

Σαρρής, Νεοκλής. Οσμανική πραγματικότητα : Το δεσποτικό κράτος / Νεοκλής Σαρρής. – Αθήνα : Αρσενίδης, [χ.χ.]. – 557σ. · 24×17εκ.τ.1 Η τιμή αφορά συνολικά και τους δύο τόμους. ISBN 960-253-001-4(set), ISBN-13 978-960-253-001-6(set). ISBN 960-253-002-2, ISBN-13 978-960-253-002-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 78,38 (Τελ. ενημ: 5/6/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.

Ο Σταύρος Λυγερός γεννήθηκε στην Αθήνα. Πτυχίο Μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παρακολούθησε μεταπτυχιακά σεμινάρια διεθνών σχέσεων και διεθνούς οικονομίας στην École des Hautes Études στο Παρίσι.
Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.
Συνιδρυτής και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Τετράδια Πολιτικού Διαλόγου Έρευνας και Κριτικής, το οποίο κυκλοφορεί από το 1980 (εκδόσεις Στοχαστής).
Συγγραφέας των βιβλίων Φοιτητικό κίνημα και ταξική πάλη στην Ελλάδα (1977, 2 τόμοι, εκδόσεις Στοχαστής), ΠΑΣΟΚ, το σύνδρομο του μεγάλου ασθενούς (1990, εκδόσεις Στοχαστής), Σκόπια, το αγκάθι της Βαλκανικής (1992, εκδόσεις Λιβάνη), Άνεμοι πολέμου στα Βαλκάνια (1992, εκδόσεις Λιβάνη), Κύπρος: Στα όρια του αφανισμού (1993, εκδόσεις Λιβάνη), Το παιχνίδι της εξουσίας (1996, εκδόσεις Λιβάνη) και Όταν σκοντάφτει ο Αετός, μία ανάγνωση των γεωπολιτικών μετώπων στις αρχές του 21ου αιώνα (υπό έκδοση). Επίσης, συγγραφέας δεκάδων μεγάλων άρθρων-μελετών για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, την Τουρκία, το Κυπριακό, τα Βαλκάνια, την Ευρώπη, τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και για εσωτερικά πολιτικά θέματα.
Έχει εργασθεί ως κοινοβουλευτικός συντάκτης (εφημερίδα Θεσσαλονίκη), ως πολιτικός-διπλωματικός σχολιαστής στα περιοδικά Αντί, Άμυνα και Διπλωματία, στις εφημερίδες Ποντίκι, Ελευθεροτυπία, Πρώτη, Επικαιρότητα, Επενδυτής, Εξουσία, Αξία, στους ραδιοσταθμούς Κανάλι 15, Σκάι, Αντένα, Πλάνετ και Κανάλι 1 του Πειραιά. Σήμερα εργάζεται στην Καθημερινή και στον Κόσμο του Επενδυτή.

Συλλογικό έργο. 40 χρόνια Μάης ’68 : Πρακτικά εκδήλωσης ΙΣΤΑΜΕ: 16-17-18 Μαΐου 2008 / Συλλογικό έργο · εισήγηση Σταύρος Λαμπρινίδης, Νίκος Κοτζιάς, Σπύρος Καβουνίδης, Μαρία Δαμανάκη, Γιάννης Μοσχονάς, Κώστας Μποτόπουλος, Στέφανος Τζουμάκας, Μαριλένα Κοππά, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Κατερίνα Μπατζελή, Συλβάνα Ράπτη, Πέτρος Τατούλης, Σταύρος Λυγερός, Οδυσσέας Βουδούρης, Θεόδωρος Πάγκαλος, Νίκος Κωνσταντόπουλος, Γεώργιος Α. Παπανδρέου, κ.ά. – 1η έκδ. – Αθήνα : Μίλητος, ΙΣΤΑΜΕ, 2008. – 333σ. · 25×17εκ.Πρόλογος: Γιώργος Α. Παπανδρέου, Πρόεδρος ΠΑΣΟΚ και Πρόεδρος Σοσιαλιστικής Διεθνούς. ISBN 978-960-464-051-5 (Σκληρό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 30,00 (Τελ. ενημ: 23/12/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320] Πολιτική – Ιστορία – Γαλλία [DDC: 320.944]

Συλλογικό έργο. Προκλήσεις ασφάλειας για την Ελλάδα και την Κύπρο / Συλλογικό έργο, Κύρα Αδάμ, Χρήστος Αλεξάνδρου, Κώστας Βενιζέλος, Βασίλειος Γραμματίκας, Παναγιώτης Ήφαιστος, Σταύρος Λυγερός, Θεοφάνης Μαλκίδης, Άγγελος Συρίγος · επιμέλεια Χρήστος Αλεξάνδρου, Θεοφάνης Μαλκίδης. – 1η έκδ. – Αθήνα : Παπαζήσης, 2008. – 242σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-02-2223-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,50 (Τελ. ενημ: 4/9/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320] Ασφάλεια [DDC: 368] Άμυνα [DDC: 355.4]

Λυγερός, Σταύρος. Εν ονόματι της Μακεδονίας : Ο διπλωματικός πόλεμος για το όνομα / Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2008. – 366σ. · 21×14εκ.ISBN 978-960-14-1797-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 18,00 (Τελ. ενημ: 24/6/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Σχέσεις – Σκόπια [DDC: 327.495 049 76] Πολιτική – Ελλάς [DDC: 320.495] Πολιτική – Σκόπια [DDC: 320.497 6]

Συλλογικό έργο. Κόσοβο : Ανατρέποντας τη διεθνή δικαιοπραξία: Αυτοδιάθεση και απόσχιση εθνοτήτων στον 21ο αιώνα / επιμέλεια Στέλιος Περράκης · κείμενα Συλλογικό έργο, Αντώνης Μπερεδήμας, Στέλιος Περράκης, Λ.Α. Σισιλιάνος, Βενιαμίν Καρακωστάνογλου, Κωνσταντίνος Π. Οικονομίδης, Κώστας Χατζηκωνσταντίνου, Γιώργος Σέκερης, Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Σιδέρης Ι., 2008. – 239σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-08-0445-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 22,00 (Τελ. ενημ: 25/5/2009) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320] Διεθνές δίκαιο [DDC: 341]

Λυγερός, Σταύρος. Το παιχνίδι της εξουσίας / Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1996. – 415σ. · 23×15εκ. – (Πολιτική)ISBN 960-236-645-1, ISBN-13 978-960-236-645-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 22,11 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320]

Λυγερός, Σταύρος. Κύπρος : Στα όρια του αφανισμού / Σταύρος Λυγερός. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1993. – 460σ. · 21×14εκ. – (Ελληνισμός)Προλογίζει ο τ. πρέσβης Θέμος Χ. Στοφορόπουλος ISBN 960-236-313-4, ISBN-13 978-960-236-313-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 18,09 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κύπρος – Ιστορία [DDC: 956.45]

Λυγερός, Σταύρος. Σκόπια : Άνεμοι πολέμου στα Βαλκάνια / Σταύρος Λυγερός. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1992. – 286σ. · 21×14εκ. – (Ελληνισμός)ISBN 960-236-241-3, ISBN-13 978-960-236-241-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,57 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Ιστορία – Ελλάς [DDC: 320.949 5] Βαλκανική Χερσόνησος – Ιστορία [DDC: 949.6]

Λυγερός, Σταύρος. ΠΑΣΟΚ : Το σύνδρομο του μεγάλου ασθενούς / Σταύρος Λυγερός. – 1η έκδ. – Αθήνα : Στοχαστής, 1990. – 206σ. · 21×14εκ. – (Σύγχρονοι Έλληνες Συγγραφείς)(Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 7,63 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Ελλάς [DDC: 320.495] Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ) [DDC: 324.24]

Ο Γιώργος Καραμπελιάς γεννήθηκε το 1946 στην Κάτω Αχαΐα

Από το 1964, ως φοιτητής της Ιατρικής, συμμετείχε στη Νεολαία Λαμπράκη. Μετά το 1967 σπούδασε Οικονομία στη Γαλλία.

Συμμετείχε στο αντιδικτατορικό κίνημα και στον «Μάη του ’68», σε ελληνικές και γαλλικές οργανώσεις. Στη Γαλλία γράφει τα πρώτα του βιβλία. Μετά τη μεταπολίτευση συνεχίζει αδιάλειπτα την πολιτική και συγγραφική του δραστηριότητα.

Από το 1979 έως το 1993 εξέδιδε το περιοδικό Ρήξη. Το 1980, μαζί με φίλους, δημιούργησε το Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο και τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. Από τις εκδόσεις έχουν εκδοθεί ως σήμερα πάνω από 120 τίτλοι από τους τομείς της λογοτεχνίας, του δοκιμίου, της Ιστορίας, των κοινωνικών κινημάτων, της οικολογίας καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των έργων του Έλληνα φιλόσοφου Κώστα Παπαϊωάννου. Το 1992 πήρε το μεταπτυχιακό δίπλωμά του από την Οικονομική Σχολή των Παρισίων (Paris VII)

Από το 1993 έως το 1994 διηύθυνε τον Τομέα Πρόληψης, Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης του ΚΕΘΕΑ, για την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και μέλος της Γραμματείας των Οικολόγων – Εναλλακτικών.

Από το 1995 είναι εκδότης και αρχισυντάκτης του διμηνιαίου περιοδικού Άρδην που συνεχίζει να εκδίδεται.

Παράλληλα αρθρογραφεί σε εφημερίδες στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Καραμπελιάς, Γιώργος. Κοραής και Γρηγόριος Ε΄ : Κοινωνικές συγκρούσεις και διαφωτισμός στην προεπαναστατική Σμύρνη (1788-1820) / Γιώργος Καραμπελιάς. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2009. – 197σ.ISBN 978-960-427-111-5 [Εκκρεμής εγγραφή] € 14,63 (Τελ. ενημ: 27/8/2009) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.

Συλλογικό έργο. Εναλλακτικές προσεγγίσεις της ανάπτυξης / Συλλογικό έργο, Γ. Β. Δουράκης, Γ. Ζαρωτιάδης, Γ. Καραμπελιάς, Θ. Μαλκίδης, Χ. Ναξάκης, Γ. Θ. Χατζηκωνσταντίνου, Μ. Χλέτσος · επιμέλεια Χάρης Ναξάκης, Μιχάλης Χλέτσος. – 1η έκδ. – Αθήνα : Πατάκη, 2008. – 186σ. · 24×17εκ. – (Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες · Επιστήμη και Κοινωνία)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-16-2562-1 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 17,00 (Τελ. ενημ: 14/10/2009) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Οικονομική ανάπτυξη [DDC: 338.9] Περιφερειακός προγραμματισμός [DDC: 338.9]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Το 1204 και η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού / Γιώργος Καραμπελιάς. – 2η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2007. – 545σ. · 24×17εκ. – (Ιστορική Μνήμη · 10)1η έκδοση: 2006. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 978-960-427-088-0 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 36,58 (Τελ. ενημ: 11/1/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Ιστορία – 1204- [DDC: 938.3] Βυζαντινή Αυτοκρατορία – Ιστορία – 324-1453 [DDC: 938.3] Ελλάς – Ιστορία – Φραγκοκρατία [DDC: 938.37]

Συλλογικό έργο. Όψεις του σύγχρονου πολιτισμού : Φιλοσοφικό καφενείο / Συλλογικό έργο, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Χρήστος Γιανναράς, Γιώργος Καραμπελιάς, Βασίλης Καραποστόλης, Διαμάντης Λεβεντάκος, Γιάννης Μεταξάς, Μιχάλης Μερακλής, Σάββας Μιχαήλ, Παναγιώτης Νούτσος, Κωνσταντίνα-Νάντια Σερεμετάκη · επιμέλεια Διαμάντης Λεβεντάκος. – 1η έκδ. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, Μουσείο Μπενάκη, 2006. – 150σ. · 24×17εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-442-468-8, ISBN-13 978-960-442-468-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 10,00 (Τελ. ενημ: 11/3/2008) · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτισμός [DDC: 909] Πολιτισμός – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 909]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Η θεμελιώδης παρέκκλιση : Ρομαντισμός και διαφωτισμός στον εικοστό πρώτο αιώνα / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2004. – 327σ. · 24×17εκ. – (Θεωρία · 21)Κεντρική διάθεση: Παρασκήνιο, Βιβλιοπέλαγος. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-079-6, ISBN-13 978-960-427-079-8 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 20,80 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Φιλοσοφία, Σύγχρονη [DDC: 190] Ρομαντισμός (Φιλοσοφία) [DDC: 141.6]

Βαλεοντής, Κώστας. Το μέλλον της Ελληνικής γλώσσας / Κώστας Βαλεοντής, Φώτης Δημητρακόπουλος, Σταύρος Δωρικός, Καραβά – Γαλάνη Μαρίνα, Γιώργος Καραμπελιάς, Κωνσταντίνος Καρκανιάς, Αδαμάντιος Κρασανάκης, κ.ά. – 1η έκδ. – Αθήνα : Αρχέτυπο, 2003. – 320σ. · 23×15εκ. – (Σύγχρονα θέματα · 1)ISBN 960-421-023-8, ISBN-13 978-960-421-023-7 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 18,00 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελληνική γλώσσα – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 480]

Εβραίοι εναντίον του σιωνισμού / επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2003. – 238σ. · 21×13εκ. – (Αντιπαραθέσεις · 19)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-072-9, ISBN-13 978-960-427-072-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,80 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Σιωνισμός [DDC: 320.540 956 94] Εβραίοι – Ιστορία [DDC: 909.925]

Παπαϊωάννου, Κώστας. Μάζα και ιστορία : Γενική θεωρία της επαναστατικής μάζας / Κώστας Παπαϊωάννου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2003. – 240σ. · 21×13εκ. – (Θεωρία · 20)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-073-7, ISBN-13 978-960-427-073-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,60 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κοινωνιολογία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 301] Φιλοσοφία [DDC: 100]

Καραμπελιάς, Γιώργος. 1922 χιλιαεννιακοσιαεικοσιδυο : Δοκίμιο για τη νεοελληνική ιδεολογία / Γιώργος Καραμπελιάς · επιμέλεια Χριστίνα Σταματοπούλου. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 221σ. · 21×14εκ. – (Αντιπαραθέσεις · 18)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης Αθανάσιος. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-071-0, ISBN-13 978-960-427-071-2 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,48 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελλάς – Ιστορία – 1920- [DDC: 938.72] Πολιτική ιδεολογία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320.5] Ελληνισμός [DDC: 938.99]

Makhaiski, Jan Waclav. Ο σοσιαλισμός των διανοουμένων / Γιαν Βάκλαβ Μακάισκι, Αλεξάντρ Σκιρντά · μετάφραση Σπύρος Κακουριώτης · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 205σ. · 21×14εκ. – (Αντιπαραθέσεις · 16)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης. Εισαγωγή του Alexandre Skirda. Γλώσσα πρωτοτύπου: πολωνικά (μετάφραση από τα γαλλικά) Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-056-7, ISBN-13 978-960-427-056-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,48 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Σοσιαλισμός [DDC: 320.531] Διανοούμενοι [DDC: 922]

Metraux, Alfred. Οι Ίνκας : Ιστορία και πολιτισμός / Alfred Métraux · μετάφραση Ελένη Φαμελιάδου – Νάκου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 239σ. · 20×15εκ. – (Γη των Ανθρώπων · 2)1η έκδοση: 1997. Παράρτημα του Abdon Valderrama Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-044-3, ISBN-13 978-960-427-044-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,60 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ίνκας – Ιστορία [DDC: 983]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Στο κοίλον της ιστορίας : Ελλάδα και παγκοσμιοποίηση / Γιώργος Καραμπελιάς. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2002. – 78σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 9)Κεντρική διάθεση: Κατάρτι, Χριστάκης. (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 5,20 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320]

Τουρκία : Ισλάμ και κρίση του Κεμαλισμού / επιμέλεια Κ. Γεώρμας, Γ. Καραμπελιάς. – 2η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2001. – 251σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 7)Γράφουν οι: Αγιάλα, Σ. – Ασκάρ, Α. – Γιεγκέν, Μ. – Γκεκάλπ, Α. – Ζουμπάιντα, Σ. – κ.ά. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-050-8, ISBN-13 978-960-427-050-7 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,48 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Τουρκία [DDC: 320.561] Τουρκία – Ιστορία [DDC: 956.1] Ισλαμισμός [DDC: 297] Οθωμανική Αυτοκρατορία [DDC: 956.016]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Ισλάμ και παγκοσμιοποίηση : Η θανάσιμη διελκυστίνδα / Γιώργος Καραμπελιάς. – 1η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2001. – 236σ. · 21×14εκ. – (Δοκίμια · 13)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-069-9, ISBN-13 978-960-427-069-9 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,21 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ισλαμισμός [DDC: 297] Παγκοσμιοποίηση [DDC: 303.482]

Morin, Edgar. Η ανθρώπινη φύση, το χαμένο παράδειγμα / Edgar Morin · μετάφραση Ελένη Νάκου · επιμέλεια Χ. Σταματοπούλου, Γ. Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2000. – 282σ. · 21×14εκ. – (Δοκίμια · 10)Γλώσσα πρωτοτύπου: γαλλικά Τίτλος πρωτοτύπου: Le paradigme perdu: la nature humaine Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-061-3, ISBN-13 978-960-427-061-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 14,55 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ανθρώπινη εξέλιξη [DDC: 575.016 2]

Σκληρός, Γεώργιος. Η αριστερά και το ανατολικό ζήτημα / Γεώργιος Σκληρός, Δημήτρης Γληνός, Ίων Δραγούμης · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1998. – 170σ. · 21×13εκ. – (Άτροπος · 7)Εισαγωγή: Γιώργος Καραμπελιάς. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-058-3, ISBN-13 978-960-427-058-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 9,15 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Ελλάς – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320.495] Πολιτική – Ιστορία – Ελλάς [DDC: 320.949 5]

Kristeva, Julia. Έθνη χωρίς εθνικισμό / Julia Kristeva · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Κώστας Γεώρμας. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1997. – 100σ. · 17×12εκ. – (Δοκίμια: Μικρή Σειρά · 1)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-049-4, ISBN-13 978-960-427-049-1 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 6,24 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Εθνικισμός – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320.54]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Στα μονοπάτια της ουτοπίας : Για την υπέρβαση του δυτικού παραδείγματος / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1995. – 310σ. · 21×14εκ. – (Όψεις)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-236-578-1, ISBN-13 978-960-236-578-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 15,57 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Κοινωνικές επιστήμες [DDC: 300]

Παπαϊωάννου, Κώστας. Φιλοσοφία και τεχνική : Ο διάλογος Μαρξ – Χέγκελ / Κώστας Σ. Παπαϊωάννου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1994. – 185σ. · 24×17εκ. – (Θεωρία · 18)τ.2 Εισαγωγή: Γιώργος Καραμπελιάς. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-031-1, ISBN-13 978-960-427-031-6 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 12,21 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτικές επιστήμες [DDC: 320]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Ελλάδα, μια χώρα των συνόρων / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1993. – 224σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 3)Συνεκδότης: Αιγαίον ISBN 960-427-022-2, ISBN-13 978-960-427-022-4 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 9,15 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Πολιτική – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 320]

Συλλογικό έργο. Η ελληνική ουτοπία / Συλλογικό έργο · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1993. – 228σ. · 21×12εκ. – (Άτροπος · 4)Γράφουν οι: Μανίκας, Νίκος – Φιλανιώτης-Χατζηαναστασίου, Τάσος – Ζιάκας, Θεόδωρος – Σχίζας, Γιάννης – Αγτζίδης, Βλάσσης κ.ά. Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-025-7, ISBN-13 978-960-427-025-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 9,15 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ελληνισμός – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 938.99]

Καραμπελιάς, Γιώργος. Ο προφήτης, το πετρέλαιο και ο κορμοράνος : Ο πόλεμος στον Κόλπο, το πετρέλαιο και το Ισλάμ η αντιπαράθεση Βορρά-Νότου, η οικολογική καταστροφή του Νότου / Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εξάντας, 1992. – 206σ. · 21×14εκ.Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-256-106-8, ISBN-13 978-960-256-106-5 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 6,10 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Διεθνείς σχέσεις [DDC: 327]

Samuel, Pierre. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου / Πιερ Σαμουέλ · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Λήδα Βλάχου, Γιώργος Καραμπελιάς. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1992. – 195σ. · 18×12εκ. – (Οικολογική Σκέψη · 7)Γλώσσα πρωτοτύπου: γαλλικά Τίτλος πρωτοτύπου: L’ effet de serre ISBN 960-427-016-8, ISBN-13 978-960-427-016-3 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 7,63 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Φαινόμενο θερμοκηπίου [DDC: 363.738]

Παπαϊωάννου, Κώστας. Η αποθέωση της ιστορίας / Κώστας Παπαϊωάννου · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Σπύρος Κακουριώτης. – 2η έκδ. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1992. – 196σ. · 21×12εκ. – (Θεωρία · 14)Γλώσσα πρωτοτύπου: γαλλικά Τίτλος πρωτοτύπου: La consécration de l’ histoire Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-018-4, ISBN-13 978-960-427-018-7 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 10,68 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Ιστορία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 900.4]

Brown, L. Οικολογική κρίση και βιώσιμη κοινωνία / Λ. Μπράουν, Κ. Φλάβιν, Σ. Πόστελ · επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς · μετάφραση Λήδα Βλάχου, Μυρτώ Μπολώτα. – Αθήνα : Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1991. – 118σ. · 18×12εκ. – (Οικολογική Σκέψη · 4)Περιέχει βιβλιογραφία ISBN 960-427-007-9, ISBN-13 978-960-427-007-1 (Μαλακό εξώφυλλο) [Κυκλοφορεί] € 4,58 · Η τιμή περιλαμβάνει Φ.Π.A. 4,5%.Οικολογία – Λόγοι, δοκίμια, διαλέξεις [DDC: 304.2]

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΑΥΚΑΣΟΥ

Συντάχθηκε απο τον/την ΒΛΑΣΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ, ιστορικό

… πόνεσα την αιώνια σταυρωνόμενη ράτσα μου που κιντύνευε και πάλι στο προμηθεϊκό βουνό του Καυκάσου. Δεν ήταν ο Προμηθέας, ήταν η Ελλάδα καρφωμένη πάλι από το Κράτος και τη Βία στον Καύκασο -αυτός είναι ο σταυρός ο δικός της- και φωνάζει. Φωνάζει τους ανθρώπους, τα παιδιά της να τη σώσουν Νίκος Καζαντζάκης («Καύκασος», Αναφορά στον Γκρέκο)   Οι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες (μισό εκατομμύριο πριν τη σοβιετική κατάρρευση) που κατοικούσαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση υπήρξαν φυσικός μάρτυς όλων των αντινομιών του νεοελληνικού φαινομένου από τη μια και όλων των μεγάλων εξελίξεων του 20ου αιώνα που έθεσαν τη σύγχρονη γεωπολιτική σφραγίδα στην ευρύτερη περιοχή μας. Πληθυσμός μικρασιατικός κατά το κύριο μέρος, παρακολούθησε βήμα προς βήμα το ιδιότυπο σοβιετικό πείραμα από τη μια και τον τρόπο συγκρότησης του νεότερου ελληνισμού από την άλλη. Θύμα πρωτίστως της γενοκτονίας που πραγματοποίησε ο τουρκικός εθνικισμός στο γενέθλιο χώρο του μικρασιατικού Πόντου, καθώς και της αντιμειονοτικής πολιτικής του σταλινικού καθεστώτος στο σοβιετικό έδαφος στη συνέχεια. Και παρά πίσω η Ελλάδα, μια «μητέρα-πατρίδα» που τους αγνοούσε ολοκληρωτικά, παραδομένη στο μακάριο βαλκανικό και νατοϊκό της ύπνο. Στις χώρες που προέκυψαν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, στη Ρωσική Ομοσπονδία, στην Ουκρανία, στη Γεωργία, στην Αρμενία, στο Καζαχστάν, στο Ουζμπεκιστάν κ.ά. κατοικούν σήμερα περίπου 300.000 Έλληνες. ‘Αλλοι 170.000 περίπου έχουν ήδη εγκατασταθεί στην Ελλάδα ως «παλιννοστούντες» και 30.000 στην Κύπρο. Ένας από τους βασικούς τόπους συγκέντρωσης των Ελλήνων είναι η Νότια Ρωσία και εδικώτερα οι περιοχές Σταυρούπολη (στο Βόρειο Καύκασο) και Κρασνοντάρ. Στις ρωσικές περιοχές του Βόρειου Καυκάσου ζούσαν οι περισότεροι από τους 90.000 Ελληνες (με βάση την τελευταία σοβιετική απογραφή του 1989) ενώ στη Γεωργία από τους 100.000 Έλληνες πρέπει να έχουν παραμένει οι 20.000. Πιθανότατα, ο πραγματικός αριθμός στη Νότια Ρωσία να υπερβαίνει τον επίσημο αριθμό. Τόσο γιατί πολλοί αναγκάστηκαν λόγω των σταλικών διώξεων να αλλάξουν την εθνοδήλωσή τους, όσο και γιατί πλήθος Ελλήνων προσφύγων από τις περιοχές του πολέμου του Καυκάσου καθώς και από την Κεντρική Ασία κατέφυγαν εκεί. Δεν υπάρχει πόλη που να μην συναντήσεις Ελληνες. Παντού έχουν δημιουργηθεί ελληνικοί σύλλογοι. Στην παραλιακή πόλη του Γελεντζίκ έγινε το Α’ Συνέδριο των Ελλήνων της ΕΣΣΔ ενώ η Σταυρούπολη, στο Κεντρικό Καύκασο αναδεικνύεται όλο και περισότερο σε σημαντικό πολιτιστικό κέντρο των Ελλήνων της περιοχής. Η Ομοσπονδία των Ελληνικών Συλλόγων της Ρωσίας εδρεύει στην πόλη του Κρασνοντάρ, στα περίχωρα της οποίας υπήρχε μέχρι το 1938 η Αυτόνομη Ελληνική Περιοχή. Σήμερα υπάρχει μια αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη του ελληνικού πληθυσμού. Έχουν εμφανιστεί Έλληνες βιομήχανοι και έμποροι, οι οποίοι στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την ελληνική κίνηση στις περιοχές της νότιας Ρωσίας. Υπάρχουν όμως δύο περιοχές της Νότιας Ρωσίας, όπου οι Ελληνες βρέθηκαν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση εξαιτίας των ενόπλων συγκρούσεων που ξέσπασαν. Τέτοιες περιοχές είναι η Τσετσενία και η Βόρεια Οσσετία. Οι ελληνικές κοινότητες επίσης ενεπλάκησαν και στους δύο άλλους πολέμους της περιοχής, στον αρμενο-αζερικό του Ναγκόρνο Καραμπάχ και στον γεωργιανο-αμπχαζικό της Αμπχαζίας. Mετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ Στις 24 Δεκεμβρίου του 1991 διαλύθηκε και τυπικά η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, παραχωρώντας τη θέση της σε ανεξάρτητα και κυρίαρχα κράτη. Την ημέρα αυτή έφτασε στο τέρμα μια ολόκληρη ιστορική περίοδος που ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου του 1917, με την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους. Η κατάρρευση αποτέλεσε τη νομοτελειακή κατάληξη, εφόσον ο κύριος προσανατολισμός ήταν η στρατιωτική ισχύς του κράτους, η οποία συνοδεύτηκε από την αυθαιρεσία της γραφειοκρατίας, την έλλειψη προστασίας του πολίτη, τη μεταφορά του ενδιαφέροντος από την παραγωγή, με εξαίρεση το στρατιωτικοβιομηχανικό συγκρότημα, στην κατανομή. Βασικό πρόβλημα δημιουργούσε το ανεπίλυτο εθνικό ζήτημα, η τάση των διαφόρων εθνών να δημιουργήσουν τα δικά τους έθνη-κράτη και το πολύπλοκο διοικητικό σύστημα που υπήρχε. Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη του ελληνικού κινήματος και στη διαμόρφωση των ελληνικών κοινοτήτων. Η ενιαία ομοσπονδία όλων των ελληνικών οργανώσεων, που είχε τον τίτλο Πανσοβιετική Ομοσπονδία Ελληνικών Οργανώσεων «Πόντος» και πρόεδρο τον τότε δήμαρχο της Μόσχας Γαβριήλ Ποπόφ, αποδυναμώθηκε εξαιτίας της αποχώρησης των οργανώσεων της Γεωργίας, Καζακστάν και Ουκρανίας. Η ευρύτερη αναταραχή που είχε ξεσπάσει στο μετασοβιετικό χώρο δημιούργησε μεγάλα προβλήματα και στην εκπαίδευση των Ελλήνων. Για παράδειγμα, στην Αμπχαζία, όπου έγιναν οι πρώτες απόπειρες ανοίγματος ελληνικών σχολείων και από το 1988 λειτουργούσε το μοναδικό ελληνικό δημοτικό σχολείο, η ελληνική εκπαιδευτική κίνηση έπαψε λόγω του πολέμου. Το κύριο πρόβλημα που αντιμετώπισαν, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι ελληνικοί πληθυσμοί της Υπερκαυκασίας ήταν οι ένοπλες συγκρούσεις και το κλίμα γενικευμένης ανασφάλειας που επικρατούσε. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, στη Γεωργία, πολλά ελληνικά σπίτια καταστράφηκαν και έξι άτομα σκοτώθηκαν από οπαδούς του Γκαμσαχούρντια και από ένοπλες συμμορίες. Σε επερώτηση στην ελληνική Βουλή αναφέρθηκε: «Οι εθνικιστές της Γεωργίας έχουν στρέψει το ρατσιστικό τους μένος εναντίον όλων των ξένων που κατοικούν στη Γεωργία… Η περιοχή της Τσάλκας, όπου υπάρχουν 30 περίπου χωριά με αμιγή ποντιακό πληθυσμό, είναι αποκλεισμένη και βρίσκεται στο στόχαστρο οπλισμένων φανατικών». Προβλήματα στον ελληνικό πληθυσμό, σε όλα τα νέα κράτη, προκάλεσε η στράτευσή τους στους ξεχωριστούς εθνικούς στρατούς. Χαρακτηριστική περίπτωση, που αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος, είναι οι ελληνικές κοινότητες στη Μαριούπολη και το Τανγκανρόκ. Οι Έλληνες των δύο πόλεων, που απέχουν μεταξύ τους λίγο περισσότερο από 100 χλμ., έχουν την ίδια ακριβώς καταγωγή. Οι πόλεις όπου κατοικούν βρίσκονται στις δύο πλευρές των συνόρων. Η πρώτη στην Ουκρανία και η δεύτερη στη Ρωσία. Βρίσκονται πάνω στο δρόμο που οδηγεί στην Κριμαία και τα ελληνόπουλα είναι υποχρεωμένα, τα μεν πρώτα να καταταχθούν στον ουκρανικό στρατό ενώ τα δεύτερα στο ρωσικό, σε μια περιοχή όπου ο ρωσοουκρανικός ανταγωνισμός είναι εξαιρετικά οξύς. Η οικονομική κρίση επίσης επηρέασε αποφασιστικά τις ελληνικές κοινότητες. Την τραγική πολιτική και οικονομική κατάσταση που επικρατούσε στην περιοχή το 1992 περιγράφουν οι ελληνικές οργανώσεις: «Συνεχίζεται η μεγάλη οικονο¬μική και πολιτική κρίση. Κλείνουν τα εργοστάσια. Μεγαλώνει η ανεργία. Χειροτερεύει η υπάρχουσα άθλια κοινωνικοοικονομική κατάσταση των ανθρώπων… Όλα αυτά ενισχύουν τις μεταναστευτικές διαθέσεις των Ελλήνων. Οι άνθρωποι αφήνουν τα σπίτια τους, τις περιουσίες τους, τα αγαθά που απόκτησαν όλα αυτά τα χρόνια και κατευθύνονται προς την Ελλάδα. Η πορεία της παλιννόστησης αποκτά τερατώδη μορφή όντας άκρως ανοργάνωτη, χαοτική, αυθόρμητη…» Από τις περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης που βρέθηκαν στην πιο άσχημη κατάσταση ήταν η Υπερκαυκασία. Ξανάρχισε η επώδυνη διαδικασία δημιουργίας εθνών-κρατών, που είχε σταματήσει με την επικράτηση των μπολσεβίκων εβδομήντα χρόνια πριν. Κύριες εστίες πολέμου ήταν το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Αμπχαζία, η Νότια Οσετία και η Τσετσενία. Οι Έλληνες της Υπερκαυκασίας δεν μετανάστευαν ή προσφυγοποιούνταν μόνο στην Ελλάδα και μερικοί στην Κύπρο. Χιλιάδες μετακινήθηκαν στη νότια Ρωσία, σπρωγμένοι από τους πολέμους που άρχισαν. Χιλιάδες Έλληνες από την Τσάλκα της κεντρικής Γεωργίας, την Αμπχάζια, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Κεντρική Ασία εγκαταστάθηκαν ως πρόσφυγες στη νότια Ρωσία, όπου υπήρχε ηρεμία και οι ελληνικές οργανώσεις μπορούσαν να τους παράσχουν άσυλο. Χιλιάδες επίσης εκτοπισμένοι στη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία, παλιννόστησαν στις γενέθλιες περιοχές της Κριμαίας. Στο Nαγκόρνο Καραμπάχ και στην Οσετία Ένα από τα μεγάλα προβλήματα, που εμφανίστηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 στη Σοβιετική Ένωση, ήταν το πρόβλημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η περιοχή αυτή, κατοικούμενη από Αρμένιους είχε καθεστώς Αυτόνομης Δημοκρατίας, που υπαγόταν όμως στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν. Στο χώρο αυτό υπήρχε ένα αμιγώς ελληνικό χωριό, το Μεχμανά και ένα μικτό, κατοικούμενο από Έλληνες και Αρμένιους, το Ματεκίς. Ιστορικά ο χώρος αυτός υπήρξε πεδίο του αρμενοτουρκικού ανταγωνισμού. Μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων αποδόθηκε, με καθεστώς αυτονομίας, στο Αζερμπαϊτζάν. Οι ένοπλες συγκρούσεις ξεκίνησαν το 1986. Οι Αρμένιοι διεκδικούσαν την ανεξαρτησία του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενώ οι Αζέροι επεδίωκαν την πλήρη προσάρτησή του. Ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων αυτών έγινε η σφαγή των Αρμενίων στο Σουμγκάιτ του Αζερμπαϊτζάν. Πολλοί Έλληνες του Αζερμπαϊτζάν, φοβούμενοι επιθέσεις εναντίον τους, πήραν το δρόμο της προσφυγιάς. Αρκετοί κατέφυγαν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου τους περιέθαλψε ο τοπικός ελληνικός σύλλογος που είχε δημιουργηθεί το 1988. Από το 1989 άρχισε η ένοπλη σύγκρουση, που οδήγησε στα πρόθυρα γενικευμένου πολέμου μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Δύο περιπτώσεις ένταξης στο στρατό του Ναγκόρνο Καραμπάχ εντόπισαν Έλληνες δημοσιογράφοι στην Αρμενία, είναι ο Πάρις Αιμοφρύδης και η Λήδα Θεοφυλαχτίδου, οι οποίοι είναι οργανωμένοι στον Αρμενικό Απελευθερωτικό Στρατό, το μεγαλύτερο στρατιωτικό ένοπλο σώμα στην Αρμενία και αγωνίζονται για την ανεξαρτησία της Αρμενίας και την υπεράσπιση του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Και οι δυο κατάγονται από το Αλαβερντί. Για τους ελληνικούς πληθυσμούς της Αρμενίας είπαν: «Στο σύνολό του ο ελληνικός πληθυσμός της Αρμενίας υποστηρίζει τον αγώνα. Όμως ελάχιστοι συμμετέχουν, γιατί φοβούνται να μην δημιουργηθούν προβλήματα κατά τη μετάβασή τους στην Ελλάδα». Αντίστοιχες περιπτώσεις Ελλήνων εμφανίζονται και στην Αρμενία. Στο στρατό του Ναγκόρνο Καραμπάχ εντάχθηκαν και Έλληνες. Υπήρχαν επίσης περιπτώσεις Ελλήνων από τη Γεωργία που κατατάχθηκαν εθελοντικά στο στρατό του Καραμπάχ για να βοηθήσουν με αυτό τον τρόπο τον ελληνικό πληθυσμό που κινδύνευε. Από αυτούς αναδείχτηκαν ακόμα και ήρωες πολέμου. Τον Αύγουστο του 1992, η κατάσταση οξύνθηκε και στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σε επιθέσεις των Αζέρων καταστράφηκαν πολλά χωριά, μεταξύ των οποίων και το Μεχμανά. Για οκτώ μήνες, το ελληνικό χωριό μαζί με πολλά αρμενικά, ήταν στα χέρια των Αζέρων. Καταστράφηκαν συνολικά 33 ελληνικά σπίτια. Στο κέντρο του χωριού ήταν αναρτημένη η ελληνική σημαία. Ο πρόεδρος του χωριού ανέφερε για τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια του πολέμου: «Το χωριό μας σχεδόν καταστράφηκε. Δεν έχουμε ηλεκτρικό, συγκοινωνία, ένα τηλέφωνο να επικοινωνήσουμε. Περάσαμε δύσκολες ώρες από τις επιθέσεις των Αζέρων. Ζούσαμε μέσα σε ναρκοπέδια. Η εκκλησία έχει και αυτή καταστραφεί. Δεν έχουμε σχολεία και τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο ενός άλλου χωριού σε απόσταση τεσσάρων ωρών. Θέλουμε να ξαναχτίσουμε το χωριό. Κρατάμε την ελληνική γλώσσα και τα έθιμα και όταν ακούω τη λέξη Ελλάδα, η καρδιά μου τρέμει.» Τελικά οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, κατάφεραν να εκδιώξουν τους επιτιθέμενους. Οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής στην πλειονότητά τους προσφυγοποιήθηκαν. Εμπόδια συνάντησαν από τις τοπικές αρχές, οι οποίες δεν επιθυμούσαν την αναχώρησή τους, με το επιχείρημα ότι δεν έπρεπε να εξασθενίσει ο χριστιανικός χαρακτήρας της περιοχής. Μια ομάδα Ελλήνων, εικοσιπέντε ελληνικές οικογένειες του χωριού Μεχμανά της περιφέρειας Μαρτακέρτ του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση να τους παραχωρήσει άσυλο πολέμου. Αντίστοιχη δήλωση κατέθεσαν και στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας του Καραμπάχ, τονίζοντας ότι το αίτημα απόδοσης ασύλου πολέμου από την Ελλάδα έγινε ως ένδειξη διαμαρτυρίας, γιατί η παγκόσμια κοινότητα παρέβλεπε τα συμφέροντα των Αρμενίων και των Ελλήνων της Δημοκρατίας του Καραμπάχ. Τελικά οι περισσότεροι Έλληνες κάτοικοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ κατέφυγαν ως πρόσφυγες στο Στεπανακέρτ, πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, στην Ελλάδα, στην Αρμενία και στη νότια Ρωσία. Στην Ελλάδα υπήρξε πρόβλεψη για απλοποίηση των διαδικασιών μετακίνησης προς αυτήν και ένταξης, κατά προτεραιότητα, στα προγράμματα αποκατάστασης που υπήρχαν τότε. Οι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν κυρίως στη Φλώρινα. Στο Μεχμανά παρέμειναν 30 άτομα. Το ελληνικό σχολείο του χωριού έκλεισε όταν πέθανε η δασκάλα. Η ελπίδα των κατοίκων ήταν η ανοικοδόμηση του χωριού και η επιστροφή των προσφύγων. Κίνηση αλληλεγγύης προς τους Έλληνες του χωριού οργάνωσε η εφημερίδα Γνώμη της Αλεξανδρούπολης και η οργάνωση «Γιατροί του κόσμου». Κατάφεραν να ευαισθητοποιήσουν τους κατοίκους του νομού Έβρου, οι οποίοι προσέφεραν τρόφιμα και ρούχα, μια γεννήτρια για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, μια τηλεόραση με δορυφορική κεραία για να παρακολουθούν την ελληνική τηλεόραση και ένα τρακτέρ για τις γεωργικές εργασίες τους. Η αποστολή κατάφερε να μεταβεί στο Ναγκόρνο Καραμπάχ με την παρέμβαση του ελληνικής καταγωγής υφυπουργού Απόδημου Αρμενικού Πληθυσμού της αρμενικής κυβέρνησης του Εριβάν, Έντουαρντ Πολάτοφ. Η είσοδος για του ξένους υπηκόους ήταν απαγορευμένη στην περιοχή, γιατί τυπικά βρισκόταν ακόμη σε εμπόλεμη κατάσταση.   Πρόβλημα από τους πολέμους που είχαν ξεσπάσει είχαν και οι Έλληνες της Βόρειας Οσετίας, η οποία συνόρευε με την Τσετσενο-ιγκουσέτια. Στο Βλαδικαυκάς, πρωτεύουσα της Βόρειας Οσετίας, κατοικούσαν 5.000 Έλληνες. Η πρώτη σύγκρουση στην ευρύτερη περιοχή ξεκίνησε μεταξύ Τσετσένων και Ινγκουσίων και αφορούσε στο διαχωρισμό των εθνικών τους περιοχών. Στη συνέχεια προστέθηκε η σύγκρουση στη Νότια Οσετία, που υπαγόταν στη Γεωργία, με τη σύγκρουση μεταξύ Γεωργιανών και Οσετίνων. Εκατοντάδες ήταν οι νεκροί των δύο αυτών συγκρούσεων και χιλιάδες οι πρόσφυγες. Ο φόβος φώλιασε βαθιά στις καρδιές των ανθρώπων. Οι Έλληνες, με νωπές ακόμα τις μνήμες των σταλινικών διώξεων, είχαν το αίσθημα ότι στην περιοχή αυτή δεν έχουν μέλλον. Στην Αμπχαζία Η μεγαλύτερη όμως εμπλοκή των Ελλήνων στις ένοπλες συγκρούσεις του Καυκάσου, υπήρξε στην Αμπχαζία. Στην Αμπχαζία κατοικούσαν 15.000 Έλληνες, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είχαν επιστρέψει από την Κεντρική Ασία, όπου είχαν εκτοπιστεί το 1949. Η Αμπχαζία είχε καθεστώς Αυτόνομης Δημοκρατίας, ενταγμένης στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γεωργίας. Οι Γεωργιανοί διεκδίκησαν την πλήρη ενσωμάτωση της Αμπχαζίας στο έθνος-κράτος τους, ενώ οι Αμπχάζιοι θέλησαν να δημιουργήσουν το δικό τους. Η σύγκρουση των Γεωργιανών με τους Αμπχάζιους χρονολογείται από το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα. Η νέα σύγκρουση ξεκίνησε με αφορμή την προσπάθεια των Γεωργιανών να ιδρύσουν στο Σοχούμι, όπου υπήρχε ήδη το πανεπιστήμιο της Αμπχαζίας, γεωργιανό πανεπιστήμιο. Η αντίθεση των Αμπχαζίων και η επιμονή των Γεωργιανών οδήγησε στις πρώτες συγκρούσεις με θύματα και από τις δύο πλευρές. H όξυνση των γεγονότων στην Αμπχαζία οδήγησε 1.400 Έλληνες της περιοχής να προβούν τον Μάιο του 1992 σε έκκληση προς την ελληνική κυβέρνηση, στην οποία δήλωναν ότι: «Ο ελληνικός πληθυσμός σ’ αυτή την περιοχή δεν μπορεί να πάρει μέρος στην σύγκρουση, ούτε να λάβη θέση υπέρ καμιάς πλευράς». Ανέφεραν ότι συνέχεια οι ντόπιοι τους έδιναν να καταλάβουν ότι η πατρίδα τους είναι η Ελλάδα. Ζητούσαν να τεθούν υπό την προστασία της ελληνικής κυβέρνησης και να χαρακτηριστούν «πρόσφυγες». Η αφορμή για την τελική σύγκρουση δόθηκε στην αρχή του καλοκαιριού του 1992, όταν στάλθηκε γεωργιανός στρατός στο Σοχούμι. Οι Έλληνες της περιοχής βρέθηκαν στο μέσο των μαχών. Διακήρυξαν την ουδετερότητά τους, παρότι συναισθηματικά υποστήριζαν τους Αμπχάζιους. Οι Αμπχάζιοι, παρότι ήταν μόνο το 17% του συνολικού πληθυσμού της Αμπχαζίας, κατάφεραν να πάρουν με το μέρος τους τις περισσότερες εθνικές ομάδες της περιοχής, συγκροτώντας έτσι ένα ευρύ αντιγεωργιανό μέτωπο. Υποστηρίχθηκαν επίσης από την Ομοσπονδία των Ορεινών Λαών του Καυκάσου, που είχε ως στόχο την επαναφορά του status quo που υπήρχε πριν την κατάληψη της περιοχής από τους Ρώσους το 19ο αιώνα. Αρχικά και οι δύο πλευρές, ειδικά οι Γεωργιανοί, σεβάστηκαν την ουδετερότητα των Ελλήνων. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις στρατολόγησης νέων Ελλήνων στις περιοχές που ήλεγχε ο καθένας από τους συγκρουόμενους. Η ουδετερότητα που έδειξαν οι Γεωργιανοί απέναντι στους Έλληνες αποδείχθηκε στην περιοχή της Γάγγρας, όπου κατά τη διάρκεια των σκληρών μαχών που έγιναν για την κατάληψή της, τα γεωργιανά στρατεύματα δε βιαιοπράγησαν κατά των Ελλήνων, ενώ φέρθηκαν πολύ άσχημα στους Αμπχάζιους και Αρμένιους της περιοχής. Οι Έλληνες της Γάγγρας εκτιμούν ότι πρέπει να υπήρχε διαταγή για καλή συμπεριφορά προς τους Έλληνες. Αυτό όμως δεν εμπόδισε τους στρατιώτες να λεηλατήσουν ελληνικά σπίτια και να κατάσχουν περιουσιακά στοιχεία Ελλήνων. Με την έναρξη των συγκρούσεων οι ρωσικές εφημερίδες δημοσίευσαν την είδηση ότι η ελληνική κυβέρνηση θα μεριμνήσει για την μεταφορά των εγκλωβισμένων Ελλήνων και ειδικά των παιδιών. Ως αποτέλεσμα της είδησης αυτής, οι Έλληνες της πόλης κατέβαιναν κάθε μέρα στο λιμάνι περιμένοντας το πλοίο, το οποίο έφτασε μετά από 14 μήνες.   Οι Έλληνες της Αμπχαζίας κατέφυγαν σε μεγάλο βαθμό ως πρόσφυγες στην κεντρική Γεωργία, στη νότια Ρωσία και στο Καζακστάν. Η μεγάλη αποχώρηση του πληθυσμού της πόλης του Σοχούμι έγινε με την επίβλεψη του ρωσικού στρατού, ο οποίος με βάση τη συμφωνία διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, είχε την αποκλειστική ευθύνη της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων όλων των νέων κρατών. Έλεγχο έκαναν επίσης και οι στρατιώτες του εθνικού στρατού της Γεωργίας. Καθημερινά συγκεντρώνονταν 5-10.000 άτομα στο λιμάνι και αναχωρούσαν με κάθε είδους πλοιάριο για το Σότσι και το Νοβοροσίσκ της νότιας Ρωσίας, για το Πότι της Γεωργίας και για το Βατούμι της Ατζαρίας (Αυτόνομη Δημοκρατία ενταγμένη στη Γεωργία). Πρακτικά, ήταν αδύνατο με τις συνθήκες αυτές να αναχωρήσουν τα παιδιά και οι γέροντες. Η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Γεωργίας κατήγγειλε ότι τους κρίσιμους επτά μήνες καμιά επίσημη ελληνική αντιπροσωπεία δεν επισκέφτηκε τη Γεωργία, με αποτέλεσμα «… να αναγκαστούμε να ζητήσουμε βοήθεια από το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό». Σύντομα στο Σοχούμι εμφανίστηκαν παρακρατικές ομάδες, οι οποίες λεηλατούσαν και έκλεβαν τον άμαχο πληθυσμό. Παρουσιάστηκαν περιπτώσεις απαγωγής Ελλήνων με σκοπό τα λύτρα, καθώς και επιθέσεις των οργανωμένων παραστρατιωτικών ομάδων στα ελληνικά χωριά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι αυτό του χωριού Γεώργιεφκα, όπου, αφού η ομάδα των ληστών επισκέφτηκε την ελληνική εκκλησία και προσευχήθηκε, άρχισε τις ληστείες και τις βιαιοπραγίες κατά των Ελλήνων. Επίσης πολλά κρούσματα ληστειών και βιασμών σημειώθηκαν μέσα στην ίδια την πόλη του Σοχούμι. Οι Έλληνες αποτέλεσαν ιδιαίτερο στόχο αυτών των επιθέσεων, γιατί υπήρχε η εντύπωση ότι ήταν εύπορη ομάδα, η οποία ενισχυόταν οικονομικά από συγγενείς που ζούσαν στην Ελλάδα. Οι ληστές συνήθως βασάνιζαν τα θύματά τους, για να τους παραδώσουν τα χρήματα και τα διάφορα τιμαλφή. Οι περιουσίες των Ελλήνων βρέθηκαν στο έλεος των φανατικών παραστρατιωτικών ομάδων. Σε μια περίπτωση στάλθηκε επιστολή διαμαρτυρίας προς στον Ε. Σεβαρνάτζε, στην οποία καταγγέλθηκε ότι: «Η επίθεση και η κατάκτηση και η ληστεία των περιουσιών των Ελλήνων πολιτών στην πόλη Σοχούμι γίνεται όλο και πιο συχνά. Το θέμα έφτασε μέχρι την κατευθείαν απαλλοτρίωση της ακίνητης περιουσίας». Περιγράφηκε ο τρόπος κατάληψης: «… η σιδερένια πόρτα της εισόδου παραβιάστηκε με οξυγονοκόλληση υπό την προστασία της εθνοφρουράς. Μετά, σ’ αυτό το διαμέρισμα εγκαταστάθηκε οικογένεια Γεωργιανών, την οποία και μέχρι τώρα προστατεύουν οι στρατιώτες του γεωργιανού κράτους». H συγκεκριμένη πράξη παραλληλίστηκε με τις απαλλοτριώσεις 20.000 ελληνικών σπιτιών, που έγιναν στην Αμπχαζία το 1949, όταν εκτοπίστηκαν οι Έλληνες στην Κεντρική Ασία. Η διαφορά των δύο ληστειών, σύμφωνα με τον καταγγέλλοντα, είναι ότι η πρώτη γινόταν «… κάτω από τη σημαία του μαρξισμού-λενινισμού», ενώ η δεύτερη κάτω από τη σημαία του εθνικισμού. Σημαντική καταστροφή προκάλεσαν οι ομάδες αυτές με την πυρπόληση του Ιστορικού Αρχείου του Σοχούμι. Το Αρχείο καταστράφηκε ολοσχερώς, με αποτέλεσμα την απώλεια του μόνου, σχετικά πλήρους, σώματος της εφημερίδας Κόκκινος Καπνας που υπήρχε στον Καύκασο, καθώς και πολύτιμων ελληνικών βιβλίων του μεσοπολέμου. Μαζί τους καταστράφηκαν και όλες οι πηγές για την ιστορία της περιοχής. Σε απόφαση έκτακτης σύσκεψης προέδρων έξι συλλόγων προσφύγων απ’ όλη την Ελλάδα, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη την 1η Νοεμβρίου 1992, καταγγέλθηκε ότι: «Στην Αμπχαζία και άλλα μέρη της Γεωργίας υπάρχουν θύματα, κλοπές, λεηλασίες, καταλήψεις οικιών… Υπάρχει πείνα. Δυσχέρειες στην επικοινωνία. Δεν υπάρχουν καύσιμα. Έρχεται ο χειμώνας. Τι θα γίνει;» Η σύσκεψη ζητούσε από το ελληνικό κράτος » … να τεθούν υπό καθεστώς προσφύγων όσοι Έλληνες κατορθώσουν να έρθουν από την Αμπχαζία. Άμεση συμπαράσταση με εξασφάλιση στέγης και επιδομάτων. Αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας και ιατροφαρμακευτική στους εγκλωβισμένους Έλληνες της Αμπχαζίας (εάν είναι δυνατόν να σταλεί οργανωμένη ανθρωπιστική βοήθεια σε όλη τη Γεωργία)». Παρόμοια έκκληση έφτασε στην Ελλάδα από το Βατούμι. Ο ελληνικός σύλλογος της πόλης διεκτραγωδούσε την κατάσταση των 1.000 Ελλήνων προσφύγων από το Σοχούμι που είχαν καταφύγει εκεί, έχοντας χάσει τα πάντα στον πόλεμο και περιμένοντας την ελληνική βοήθεια. Χαρακτήριζε την πολιτική που υπέστησαν στο Σοχούμι «γενοκτονία» και καλούσε όλους τους Έλληνες, απ’ όλο τον κόσμο, να συνδράμουν την προσπάθεια περίθαλψης των προσφύγων. Μεταξύ άλλων στην έκκληση γράφεται: «Σήμερα στη Γεωργία μαίνεται φοβερός πόλεμος, χύνεται το αίμα των Ελλήνων ομοεθνών μας, χάνονται γέροι, γυναίκες και παιδιά. 1.000 Έλληνες -πρόσφυγες από την Αμπχαζία- εγκαταλείπουν το βιός πολλών γενεών, τα νοικοκυριά και τα σπίτια τους χωρίς μέσα διαβίωσης για να σώσουν τη ζωή τους. Κατευθύνθηκαν στο Βατούμι για να μεταβούν αργότερα στην Ελλάδα μέσω της γειτονικής Τουρκίας. Είναι δύσκολο να περιγραφούν τα πάθη των. Σε μια στιγμή έχασαν τα πάντα, πολλούς συγγενείς και μόλις πρόλαβαν να φύγουν από τα σπίτια τους και να σώσουν τη ζωή τους. Αλλά το πιο δύσκολο ακόμα είναι να βλέπεις να κλαίνε οι μητέρες, παππούδες, γιαγιάδες. Η γενοκτονία των Ποντίων Ελλήνων συνεχίζεται, τους σκοτώνουν, τους κλέβουν, τους βιάζουν….» Σε έκκληση, που έστειλε στην Ελλάδα η Πανσοβιετική Ομοσπονδία Ελληνικών Οργανώσεων «Ο Πόντος», με την υπογραφή του Γαβριήλ Ποπόφ, αναφερόταν ότι στην Αμπχαζία υπήρχε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τον ελληνικό πληθυσμό. Ότι δεν υπήρχαν πλέον πόροι επιβίωσης και ότι διακόσιες ελληνικές οικογένειες βρίσκονταν σε απελπιστική κατάσταση. Η Ομοσπονδία ζητούσε από την ελληνική κυβέρνηση «… να σταλεί καράβι από την Ελλάδα για να πάρει 600-700 άτομα». Κορυφαία διαμαρτυρία των Ποντίων της Ελλάδας υπήρξε η συγκέντρωση και η πορεία 5.000 ατόμων στο κέντρο της Αθήνας, τον Απρίλιο του 1993 με βασικό σύνθημα «Απομάκρυνση των Ελλήνων από την Αμπχαζία. Τώρα!». Παράλληλα εμφανίστηκαν δημοσιεύματα που καλούσαν σε άμεση δράση. Η πολιτική ηγεσία, με πρωτοβουλία της τότε υφυπουργού Εξωτερικών Βιργινίας Τσουδερού, αποφάσισε τελικά την απομάκρυνση των Ελλήνων, που είχαν εγκλωβιστεί στην περιοχή του Σοχούμι. Κατ’ αρχάς, μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στο Σότσι της νότιας Ρωσίας. Στη συνέχεια οργανώθηκε η βασική επιχείρηση απομάκρυνσης των εγκλωβισμένων Ελλήνων από το Σοχούμι, το οποίο βρισκόταν υπό γεωργιανή κυριαρχία και ήταν περικυκλωμένο από τις δυνάμεις των Αμπχαζίων. Για την επιχείρηση απομάκρυνσης των προσφύγων χρησιμοποιήθηκε το πλοίο Viscountess της εταιρείας Marlines. Το πρωί της 15ης Αυγούστου το πλοίο έφτασε στο λιμάνι του Σοχούμι. Οι πρόσφυγες περίμεναν ήδη στην προβλήτα και επιβιβάστηκαν 1.013 άτομα. Πίσω, στην περιφέρεια του Σοχούμι, έμεινε πλήθος Ελλήνων. Πολλοί δεν αναχώρησαν γιατί δεν άντεχαν την κοινωνική υποβάθμιση που συνεπαγόταν η προσφυγοποίηση. Άλλοι γιατί περίμεναν ότι ο πόλεμος θα τελειώσει σύντομα και δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν το νοικοκυριό τους στο έλεος των συμμοριών. Μερικοί γιατί δεν μπορούσαν να πάρουν μαζί τους γέροντες γονείς τους. Ήταν η τέταρτη κατά σειρά προσφυγιά που βίωνε ο πληθυσμός αυτός μέσα σε εβδομήντα χρόνια. Υπολογίζεται ότι οι Έλληνες νεκροί σε όλη την Αμπχαζία ξεπερνούσαν τους 200. Σε μια πρόχειρη συγκέντρωση στοιχείων, που έγινε από το συγγραφέα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού επιστροφής του πλοίου από την Αμπχαζία, καταγράφηκαν 52 νεκροί από το Σοχούμι. Απ’ αυτούς οι 30 δολοφονήθηκαν από τις παρακρατικές ομάδες και οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς. Υπήρχαν επίσης και σκοτωμένοι στις μάχες. Πρόχειρα καταμετρήθηκαν τρεις από την αμπχαζιανή πλευρά και πέντε από τη γεωργιανή. Όσοι Έλληνες σκοτώθηκαν πολεμώντας στις τάξεις του αμπχαζιανού στρατού κατάγονταν από την Αμπχαζία, ενώ οι σκοτωμένοι στις τάξεις του γεωργιανού στρατού προέρχονταν από την κεντρική Γεωργία. Από έρευνα που έγινε πάνω στο πλοίο, κατά τη διάρκεια της επιστροφής, εξήχθησαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα: Το 83% είχε εξοριστεί στην Κεντρική Ασία από τους σταλινικούς και επανεγκαταστάθηκε στην Αμπχαζία μετά την αποσταλινοποίηση, ξεκινώντας πάλι από το μηδέν. Το 46% των οικογενειών έπεσε θύμα ληστείας, ενώ οι κατοικίες του 45% υπέστησαν ολικές ή μερικές καταστροφές. Η πλειοψηφία των αρχηγών των προσφυγικών αυτών οικογενειών είχε γεννηθεί στο Σοχούμι και στα γύρω χωριά. Ένα 13% είχε γεννηθεί στο Καζακστάν, όπου είχαν εξοριστεί. Από το δείγμα που μελετήθηκε, το 60% των οικογενειών είχαν εκτοπιστεί το 1949 στην Κεντρική Ασία. Ένα 23% δεν απάντησε, μάλλον φοβούμενο. Το υπόλοιπο αποτελούταν κυρίως από νέα άτομα, τα οποία είχαν γεννηθεί στο Σοχούμι. Οι εξορισμένοι είχαν μεταφερθεί σε ποσοστό 70% στο Καζακστάν. Κατά τη διάρκεια του πολέμου της Αμπχαζίας, υπέστησαν ζημιές τα σπίτια του 48% του συνόλου. Απ’ αυτά καταστράφηκε πλήρως το 53%, ενώ το 47% υπέστη μερικές ζημιές (δηλαδή έσπασαν όλα τα τζάμια ή καταστράφηκε μόνο το ένα δωμάτιο κ.λπ.). Στις οικογένειες που μελετήθηκαν έγιναν 290 πράξεις βίας. Οι πράξεις βίας κατανέμονται ως εξής: 46% κλοπή οικοσκευής, 39% κλοπή χρημάτων και κοσμημάτων και 15% κλοπή αυτοκινήτου. Μεταξύ των προσφύγων που ταξίδεψαν με το πλοίο υπήρχαν πάρα πολλά μεμονωμένα άτομα ή ζευγάρια. Αυτό οφείλεται στο ότι τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είχαν φύγει από την Αμπχαζία. Υπήρχαν περιπτώσεις όπου οι γονείς αγνοούσαν αν τα παιδιά τους είχαν καταφύγει στην Ελλάδα, τη Ρωσία και σε πιο ακριβώς μέρος. Πολυπληθέστερες ήταν οι τριμελείς οικογένειες, οι οποίες κατελάμβαναν την τρίτη θέση, ως προς τον απόλυτο αριθμό οικογενειών. Μετά την αναχώρηση του πλοίου παρουσιάστηκαν κρούσματα επιθέσεων από Γεωργιανούς παρακρατικούς. Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης συνεχίστηκαν. Έτσι λίγο αργότερα μετέβη στο Σοχούμι αεροπλάνο, το οποίο παρέλαβε και άλλους πρόσφυγες, ενώ αναχωρήσεις προσφύγων οργανώθηκαν από το Σότσι με λεωφορεία και από την Τιφλίδα αεροπορικώς. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1993, το Σοχούμι καταλήφθηκε, μέσα σε λουτρό αίματος. Ο πρόεδρος της Γεωργίας Έντβαρντ Σεβαρνάτζε, μόλις γλύτωσε τη σύλληψη από τους Αμπχάζιους αυτονομιστές. Χιλιάδες Γεωργιανοί από το Σοχούμι κατάφεραν να εγκαταλείψουν την πόλη, με την κάλυψη του ρώσικου στρατού, για να προστεθούν στο συνολικό όγκο των Γεωργιανών προσφύγων απ’ όλη την Αμπχαζία που ανέρχονταν σε 200.000 άτομα. Τις πρώτες μέρες μετά την κατάληψη, όταν στην πόλη κυριαρχούσαν οι άτακτες ομάδες του αμπχαζιανού μετώπου, αρκετοί Έλληνες έχασαν τη ζωή τους. Ο Γιώργος Ξεμύτοφ, ο οποίος έμεινε στο Σοχούμι καθόλη τη διάρκεια του πολέμου περιγράφει ως εξής την κατάσταση: «Ήταν οι μέρες του Σεπτεμβρίου, οπότε καταστράφηκε το Σοχούμι και γέμισε η πόλη μας νεκρούς. Τα πτώματα ήταν στοιβαγμένα στους δρόμους για μέρες. Ξεχασμένα από θεούς και ανθρώπους. Και μόνο τα σκυλιά νοιάστηκαν, που μετά τις μάχες αναθάρρησαν και βγήκαν από τις κρυψώνες τους να φάνε.» Οι εκτιμήσεις των Ελλήνων της περιοχής ανεβάζουν τον αριθμό σε 50. Η Αμπχαζία ανακηρύχτηκε ανεξάρτητο κράτος, προστιθέμενη με τον τρόπο αυτό στην κατηγορία που ήταν ήδη ενταγμένο το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Δηλαδή κράτος που προέκυψε με πόλεμο, αμφισβητώντας τα εσωτερικά σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης. Στη νέα κυβέρνηση των Αμπχαζίων δόθηκαν δύο υπουργεία στους Έλληνες. Οι ποντιακές οργανώσεις στην Ελλάδα, με παρέμβασή τους στην κυβέρνηση στις 11 Οκτωβρίου ζήτησαν, την άμεση αποστολή διπλωματικής αντιπροσωπείας, τόσο στη Γεωργία όσο και στην Αμπχαζία, για να ζητήσει την προστασία των χιλιάδων Ποντίων προσφύγων που ζούσαν εκεί. Το πιο σοβαρό επεισόδιο από τη δράση των ανεξέλεγκτων αμπχαζιανών ομάδων συνέβη στις 4 Νοεμβρίου 1993, όταν επιτέθηκαν στο ελληνικό χωριό Όντισι (πρώην Άκαπα και μετά Κωνσταντίνοφκα) και δολοφόνησαν δεκαοκτώ Έλληνες. Μαζί τους δολοφόνησαν δύο Αρμένιους και έναν Αμπχάζιο. Οι πρώτες δολοφονίες έγιναν στα χωράφια και συνεχίστηκαν στο χωριό. Στη συνέχεια οι δολοφόνοι συγκέντρωσαν τα πτώματα σε ένα σπίτι και τα έκαψαν. Oι πληροφορίες που έφτασαν στην Ελλάδα ανέφεραν, κατ’ αρχάς, ότι το έγκλημα διαπράχτηκε από ομάδα Τσερκέζων, η οποία πολέμησε στο πλευρό του αμπχαζιανού μετώπου, όπως και άλλες ομάδες από τα μουσουλμανικά έθνη του Βόρειου Καυκάσου. Τελικά όμως αποδείχτηκε ότι οι εκτελεστές ήταν μια πολυεθνική ομάδα κακοπ¬οιών, μισθοφόρων στον αμπχαζιανό στρατό. Η ομάδα αποτελούταν από ένα Ρώσο, έναν Τσετσένο (μουσουλμάνος του Βόρειου Καυκάσου), έναν Καρατσάι (μουσουλ¬μάνος και τουρκόφωνος του Βόρειου Καυκάσου), έναν Έλληνα και ένα Γερμανό του Βόλγα. Η σφαγή ήταν προμελετημένη και αφορούσε στην αίσθηση περί λαφύρων που είχαν οι φιλοαμπχαζιανές άτακτες ομάδες. Οι δολοφόνοι εκτέλεσαν το φρικιαστικό έργο για να εκκαθαρίσουν την περιοχή από τους Έλληνες και να εγκατασταθούν οι ίδιοι. Όντως, οι δολοφόνοι εγκαταστάθηκαν στη συνέχεια στο χωριό, για να συλληφθούν αρκετές μέρες αργότερα από τον στρατό των Αμπχαζίων. Οι μαζικές δολοφονίες συνεχίστηκαν στο χωριό Τσεμπελτά, όπου βρήκαν το θάνατο άλλοι πέντε Έλληνες. Οι δολοφόνοι αυτή τη φορά ήταν Σβάνοι ληστές. …………………….. Οι πράξεις αυτές και η αδράνεια που παρατηρήθηκε από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση των ποντιακών οργανώσεων, οι οποίες κατήγγειλαν την έλλειψη ενδιαφέροντος και απαίτησαν την άμεση κρατική παρέμβαση στους διεθνείς οργανισμούς, για προστασία των 2.000 Ελλήνων που είχαν παραμείνει στην Αμπχαζία, την αποστολή στρατιωτικών παρατηρητών με την κάλυψη του ΟΗΕ και τη διοργάνωση νέας επιχείρησης απομάκρυνσης των Ελλήνων από την επικίνδυνη περιοχή. Στη συνέχεια το υπουργείο Εξωτερικών προέβη σε διαμαρτυρία, μέσω της συνάντησης του προξένου στη Μόσχα με αντιπροσωπεία των Αμπχαζίων, ο Τύπος κάλυψε ουσιαστικά το θέμα και κατατέθηκε επερώτηση στο Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Toν Ιανουάριο του 1994, επισκέφτηκε την περιοχή της Αμπχαζίας ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης Διεθνής Ομοσπονδία για την Προάσπιση των Εθνικών, Θρησκευτικών, Γλωσσικών και άλλων Μειονοτήτων, ο οποίος έτυχε να είναι Έλληνας. Σε έγγραφό του προς την ελληνική κυβέρνηση, περιέγραψε την απελπιστική κατάσταση των Ελλήνων που συνάντησε και ζήτησε, ματαίως, τη συνδρομή της Ελλάδας. Η επιστολή του γ.γ. Μενέλαου Γ. Τζέλιου τέλειωνε με τα εξής λόγια: «Κύριε Υπουργέ, τα αδέλφια μας στην Αμπχαζία χρειάζονται την υλική και ηθική συμπαράσταση της Μητέρας Ελλάδος στις δύσκολες στιγμές που περνάνε. Ελπίζω να δώσετε τη δέουσα προσοχή και να συνδράμετε κατά το δυνατόν στην βοήθεια των Ελλήνων της Αμπχαζίας». Στην Τσετσενία Η νεότερη εστία πολέμου στον Καύκασο εμφανίστηκε στην Τσετσενία, η οποία ήταν Αυτόνομη Δημοκρατία, ενταγμένη όμως στη Ρωσία. Το 1992 ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, σε αντίθεση με τη θέληση της Ρωσίας. . Η Τουρκία, η οποία είχε παραδοσιακούς δεσμούς με τις μουσουλμανικές εθνότητες του Καυκάσου και φιλοξενούσε στο έδαφός της δεκάδες χιλιάδες άτομα τσετσενικής καταγωγής, απογόνους των προσφύγων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μετά την κατάληψη της πατρίδας τους από τους Ρώσους στις αρχές του 19ου αιώνα, βοήθησε το τσετσενικό κίνημα. Ένα από τα μέτρα που πήρε, ήταν η φιλοξενία προσφύγων στην κατεχόμενη Κύπρο. Η πληροφορία αυτή μεταδόθηκε από το Radio Liberty του Μονάχου και ακούστηκε στη Μόσχα. Με βάση τη ραδιοφωνική αυτή ενημέρωση, τρεις Τσετσένοι πρόσφυγες πήγαν στην Κυπριακή πρεσβεία της Μόσχας και ρώτησαν σχετικά: «Επειδή όπως είπαν άκουσαν στο ραδιόφωνο, ότι η Κύπρος θα φιλοξενήσει πρόσφυγες.» Στην Τσετσενία, στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ζούσαν 1.000-1.500 Έλληνες. Υπήρχε και Ελληνικός Σύλλογος στην πρωτεύουσα Γκρόζνι. Οι σχέσεις των Ελλήνων με τους Τσετσένους ήταν πολύ καλές, εφόσον τα δύο έθνη συνδέονταν με τις κοινές μνήμες των μαζικών σταλινικών διωγμών της δεκαετίας του ’40. Οι Τσετσένοι αποκαλούσαν «αδελφούς» τους Έλληνες, λόγω της κοινής ιστορικής εμπειρίας της εκτόπισης. Η πλειοψηφία των Ελλήνων της Τσετσενίας, φοβούμενη τις εξελίξεις άρχισε να φεύγει μετά το 1992 στη νότια Ρωσία και στην Ελλάδα. Την περίοδο που εμφανίστηκε ο ρωσικός στρατός και άρχισαν οι συγκρούσεις, έμεναν περίπου 200-250 Έλληνες στην περιοχή. Ο ακριβής αριθμός τους ήταν αδύνατον να προσδιοριστεί. Όσοι μπόρεσαν έφυγαν από την επικίνδυνη ζώνη. Ένδεκα άτομα που κατέφυγαν στην ελληνική πρεσβεία στη Μόσχα πήραν αμέσως άδεια παλιννόστησης. Άλλοι κατέφυγαν στο Βλαδικαυκάς της Βόρειας Οσετίας, όπου κατοικούσαν 5.000 Έλληνες και ήταν οργανωμένοι στον «Ελληνικό Σύλλογο Φοίνιξ», άλλοι κατέφυγαν στην Μαχατσκαλά, πρωτεύουσα του Νταγεστάν που βρίσκεται στην Κασπία Θάλασσα φιλοξενούμενοι από τους συγγενείς τους ή άλλους ομογενείς. Έλληνες επίσης διέφυγαν μαζί με τους Τσετσένους στα βουνά, ενώ άρχισαν οι βομβαρδισμοί της πόλης από το ρωσικό στρατό. Εκατόν πενήντα είχαν καταφύγει σε κοντινές προς το Γκρόζνι περιοχές. Οι εκτιμήσεις από τη Μόσχα ανέβαζαν τους εγκλωβισμέ¬νους Έλληνες του Γκρόζνι σε 110. Τις πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη εγκλωβισμένων Ελλήνων, τις έδωσαν τρεις Ελληνίδες πρόσφυγες από το Γκρόζνι που κατέφυγαν στη Μόσχα μέσω Ναζράν, πρωτεύουσας της Ινγκουσέτιας, με τη βοήθεια ενός «μεταναστευτικού λεωφορείου», που μάζευε τους Ινγκούσιους του Γκρόζνι. Μια απ’ αυτές, η Κατερίνα Ιωαννίδη, ήταν η Ελληνίδα δασκάλα στο Γκρόζνι. Αυτές έδωσαν κατάλογο 35 Ελλήνων που παρέμεναν στην πολιορκούμενη πόλη, ενώ δεν απέκλειαν την παραμονή και άλλων εκεί. Οι πρόσφυγες φοβούνταν για την τύχη των εναπομεινάντων Ελλήνων, λόγω της επέκτασης των μαχών σ’ όλη την πόλη. Εντοπίστηκαν δεκαπέντε εγκλωβισμένες ελληνικές οικογένειες. Οι τρεις Ελληνίδες του Γκρόζνι, που είχαν ενημερώσει την ελληνική πρεσβεία, έφυγαν τελικά για το Βλαδικαυκάς της Βόρειας Οσετίας, ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν στο σπίτι τους, μόλις παύσουν οι εχθροπραξίες. Η ελληνική πολιτεία αντέδρασε άμεσα στην κρίση. Συγκροτήθηκε συντονιστικό όργανο με επικεφαλής τον πρέσβη στη Μόσχα. Την επιχείρηση ανέλαβε να διεκπεραιώσει το Εθνικό Ίδρυμα Υποδοχής και Αποκατάστασης Προσφύγων Ομογενών Ελλήνων, ο πρόεδρος του οποίου (ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Γιώργος Ιακώβου) μετέβη επιτόπου. Στόχος των προσπαθειών ήταν ο εντοπισμός των Ελλήνων μεταξύ των δεκάδων χιλιάδων προσφύγων από την Τσετσενία, η οικονομική κάλυψη των προσφύγων, η προετοιμασία για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας και η μεταφορά των Ελλήνων προσφύγων σε ασφαλέστερες περιοχές. Έτσι, ο Έλληνας πρέσβης συναντήθηκε με το Ρώσο υπουργό Έκτακτων Αναγκών, ο οποίος προερχόταν από τη βόρειο Οσετία και είχε βοηθήσει την οργάνωση των εκεί Ελλήνων. Παρότι στην περιοχή είχε απαγορευτεί η πρόσβαση οιουδήποτε εκπροσώπου των ξένων διπλωματικών αποστολών, ο Ρώσος υπουργός εξαίρεσε το ελληνικό κλιμάκιο από την γενική απαγόρευση. Με βάση την αποστολή στο Βλαδικαυκάς, καταβλήθηκε προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος. Οι ρωσικές δυνάμεις ανταποκρίθηκαν θετικά στο αίτημα των ελληνικών εκπροσώπων, να εντοπιστούν τα άτομα που ανήκαν στην ελληνική εθνικότητα και ήταν εγκλωβισμένα στο Γκρόζνι. Οι έρευνες έγιναν υπό την προσωπική εποπτεία του υπουργού Έκτακτων Αναγκών. Έγιναν συσκέψεις της ελληνικής αποστολής και των Ρώσων για να διευθετηθούν οι οργανωτικές λεπτομέρειες εξόδου, υποδοχής και εγκατάστασης των Ελλήνων. Ενεργοποιήθηκαν επίσης οι ελληνικές οργανώσεις της ευρύτερης περιοχής, οι οποίες συνεργάστηκαν με την ελληνική αποστολή. Οι ελληνικές οργανώσεις των πόλεων Εσεντουκί, Μινεράλνι Βόντι και Βλαδικαυκάς, συγκρότησαν Επιτροπές Προσφύγων. Στις 15 Ιανουαρίου έλαβε χώρα σύσκεψη δέκα ελληνικών οργανώσεων του βόρειου Καυκάσου, με τη συμμετοχή των απεσταλμένων από την Ελλάδα και με κύριο θέμα την παροχή βοήθειας προς τους πρόσφυγες. Συντάχθηκε ένας κατάλογος με τα ονόματα των εγκλωβισμένων Ελλήνων. Οι Έλληνες που παρέμειναν στο Γκρόζνι, όπως και οι υπόλοιποι κάτοικοί του, πέρασαν εφιαλτικές ώρες την εποχή των βομβαρδισμών. Ζούσαν μέσα σε καταφύγια με ελάχιστα τρόφιμα. Τελικά, μετά την κατάληψη της πόλης από το ρωσικό στρατό, απεγκλωβίστηκαν 75 Έλληνες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στο Εσεντουκί, Βλαδικαυκάς και Μινεράλνι Βόντι. Υπήρχαν μόνο δύο Ελληνίδες τραυματίες και δύο νεκροί Ρώσοι, που ανήκαν σε μικτές ελληνορωσικές οικογένειες. Μέσα στο Γκρόζνι συνέχισαν να παραμένουν 25 Έλληνες. Οι πρόσφυγες φιλοξενήθηκαν σε ξενοδοχείο στο Μινεράλνι Βόντι, ενώ τους δόθηκε και ένα μικρό ποσό για να αντιμετωπίσουν τις άμεσες ανάγκες τους. Όσοι είχαν καταφύγει στη Ρωσία φιλοξενήθηκαν σε σπίτια ντόπιων Ελλήνων και σε ξενοδοχείο, νοικιασμένο από την ελλαδική αποστολή, ενώ αγοράστηκαν με τη μεσολάβηση της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων Ρωσίας τέσσερις κατοικίες για αντίστοιχες οικογένειες προσφύγων. Καταγράφηκαν 29 οικογένειες και 10 μεμονωμένα άτομα. Απ’ αυτούς οι 14 οικογένειες και τα 8 άτομα επιθυμούσαν να παραμείνουν στη νότια Ρωσία, ενώ οι υπόλοιποι δεν είχαν αποφασίσει ακόμη. Μια από τις προτάσεις που τους έγιναν ήταν η ένταξή τους στο πρόγραμμα. Οι παραινέσεις όμως των συγγενών από την Ελλάδα, λειτουργούσαν αποτρεπτικά στο να υιοθετήσουν την επιλογή αυτή. Η βασική όμως επιλογή της ελληνικής πλευράς, στην περίπτωση της Τσετσενίας, ήταν η παραμονή τους στη νότιο Ρωσία, σε σπίτια αγορασμένα από το ελληνικό δημόσιο και ειδικά η εγκατάστασή τους, με πρόγραμμα αγοράς σπιτιών στο ελληνικό χωριό Γκρετσέσκογιε της περιφέρειας της Σταυρούπολης Οι ελληνικοί σύλλογοι της περιοχής ζήτησαν να επεκταθεί το πρόγραμμα αποκατάστασης και σε άλλες περιοχές της νότιας Ρωσίας. Η πρόθεση όμως της ελληνικής πλευράς ήταν να ενισχυθεί ο ήδη υπάρχων ελληνικός οικισμός στο Γκρετσέσκογιε. Διερευνήθηκαν, από κοινού με τις ρωσικές αρχές, οι τρόποι πενταετούς δέσμευσης των σπιτιών αυτών. Η πολιτική των Ρώσων για το ζήτημα αυτό ήταν να απομακρύνουν τους πληθυσμούς της Τσετσενίας, ανεξαρτήτως εθνικότητας, από την περιοχή. Δέχτηκαν όμως να εξαιρέσουν τους Έλληνες, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα αναλάμβανε την αποκατάστασή τους. Μια από τις άμεσα θετικές επιπτώσεις της ελληνικής επιχείρησης διάσωσης και προστασίας των Ελλήνων της Τσετσενίας, ήταν η κατάκτηση αναγνώρισης του κύρους της Ελλάδας από όλους τους παράγοντες και τις εθνότητες της περιοχής. Το τσετσενικό πρόβλημα εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο αγκάθι της εσωτερικής πολιτικής ζωής. Η πολιτική της ακραίας καταστολής που ακολούθησαν οι ρωσικές αρχές ενίσχυσε την εμφάνιση μιας τυφλή και αιματηρή τρομοκρατία των Τσετσένων. Η πλέον πρόσφατη εκδήλωση αυτού του φαινομένου υπήρξαν τα τρομερά γεγονότα του Μπεσλάν της Βόρειας Οσετίας με την ομηρία και τον θάνατο -τελικά- εκατοντάδων αθώων και ανυπεράσπιστων μαθητών. Τα τραγικά γεγονότα στη Βόρεια Οσετία ανέδειξαν για άλλη μια φορά -εκτός από τα σύγχρονα ρωσικά αδιέξοδα του Καυκάσου- το γεγονός της παρουσίας ελληνικών κοινοτήτων στη θερμή αυτή ζώνη του πλανήτη μας. Για άλλη μια φορά κατά τη μετασοβιετική εποχή, το ηφαίστειο του Καυκάσου στέλνει ανησυχητικά σήματα. Η αντιπαράθεση στην Τσετσενία τείνει να λάβει ευρύτερες διαστάσεις. Η συνάντηση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων με τον ακραίο ισλαμικό φανατισμό και την τρομοκρατία από τη μια και η σκληρή ρωσική στάση από την άλλη, οδηγούν τις εξελίξεις στα άκρα. Παράλληλα, οι τάσεις μετατροπής των υπαρκτών εθνικών αντιθέσεων σε θρησκευτικές αντιπαραθέσεις βρίσκουν ολόενα και μεγαλύτερη αποδοχή και στους υπόλοιπους μουσουλμανικούς λαούς του Καυκάσου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Τσετσένοι τρομοκράτες προκάλεσαν το λουτρό αίματος στη Βόρεια Οσετία, σε μια από τις λίγες χριστιανικές περιοχές του Βόρειου Καυκάσου. Το μίσος για τους «απίστους», η περιφρόνηση της ζωής των «γκιαούρηδων» και η αίσθηση ότι επιχειρείται Τζιχάντ δηλαδή «ιερός πόλεμος», οδηγεί την αντιπαράθεση στα άκρα. Εκτός όμως από τα τεκταινόμενα στο Βόρειο Καύκασο, ανησυχητικά σήματα έρχονται και από το Νότο, από την Υπερκαυκασία. Η επανεμφάνιση του γεωργιανικού εθνικισμού- που τυγχάνει της προστασίας των Ηνωμένων Πολιτειών- στο πρόσωπο του Σαακασβίλι και τα ανοιχτά μέτωπα στη Νότια Οσετία και, κυρίως, στην Αμπχαζία προοιωνίζουν δύσκολες μέρες. Η περιοχή τείνει να μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη. Η εξέλιξη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι η αξιοποίηση των εθνοτικών διαφορών της περιοχής αποτελούσαν πάντα μέσο εμπέδωσης της πολιτικής κυριαρχίας της Μόσχας. Μόνο που στο παιχνίδι της χρήσης των διαφορών αυτών σήμερα έχουν μπει και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, η περιοχή αποτελεί σταυροδρόμι για τους πετρελαιαγωγούς που μεταφέρουν στη Δύση το πετρελαιο της Κασπίας -και της Κεντρικής Ασίας αργότερα- καθώς και η μεγάλη διαφορά αντίληψης των συμφερόντων των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών από τις ρωσικές.       ΠΗΓΗ: «Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου», Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, εκδ. Κυριακίδη,  1995.     ————————— Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης ιστορίας. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τη συγγραφή της ιστορίας των Ελλήνων στη  Μαύρη Θάλασσα

Η ΝΕΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΗΣ ΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Συντάχθηκε απο τον ΙΩΑΝΝΗ Σ. ΤΟΥΛΟΥΜΑΚΟ, ομ. Καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ

Η καθιερωθείσα προσφάτως με μία από τις πρώτες αποφάσεις της νέας κυβερνήσεως μετονομασία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σε «Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων», εξ όσων γνωρίζω, δεν συζητήθηκε στον βαθμό και στην έκταση που θα έπρεπε και είναι βέβαιο πως δεν πρόκειται να συζητηθεί. Ο κοινός πολίτης και πολύ περισσότερο ο εκπαιδευτικός που έχει το δικαίωμα – αλλά και την υποχρέωση – να ενδιαφέρεται για το κατ’ εξοχήν εθνικό πρόβλημα, ποιά παιδεία (και πώς) παρέχεται στην νέα γενιά, εύλογα διερωτάται, τι σημαίνει η απαλοιφή του ίδιου – με την σχετική διάταξη και του ισχύοντος Συντάγματος (αρ. 16§2) κατοχυρωμένου – χαρακτηρισμού από την ονομασία του κατ’ εξοχήν αρμόδιου θεσμού της Πολιτείας. Ή, ακριβέστερα: αν και ποια νέα ιδεολογία προϋ­πο­θέτει η μετονομασία και ποιες νέες θεσμικές ή άλλες επιλογές (με τις πιθανές συνέπειες) υποδηλώνει.           Στη θεωρητική της έκφραση αλλά και στην πρακτική της εφαρμογή η νέα ιδεολογία που προφανώς συνδέεται με την καθιερωθείσα μετονομασία είναι, χάρη στην πολύπλευρη προβολή της κατά τα τελευταία δέκα χρόνια στη χώρα μας, ευρέως γνωστή: Εξαιτίας του δυσανάλογα μεγάλου αριθμού οικονομικών μετανα­στών στη χώρα μας (αλλά και για άλλους λόγους που δεν μπορούν να εκτεθούν εδώ) υποστηρίχθηκε με βιβλία, άρθρα και ποικίλα δημοσιεύματα στον ημε­ρήσιο τύπο, ότι το «εθνικό κράτος», όπως είναι γνωστό από τον 19ο αι., δεν μπορεί να αντι­με­τωπίσει τα προβλήματα και τις αναγκαιότητες της νέας «πολυπολιτισμικής κοινωνίας» με τις «ρατσιστικές» και άλλες διαχωριστικές τάσεις που ανέχεται ή περιθάλπειž ότι η ιδέα του Έθνους, όπως και η εθνική ιστορία, είναι «κατασκευές» της αστικής τάξης του 19ου αι.ž και ότι η βασιζόμενη στην εθνική ιστορία (δηλ. την συλλογική μνήμη) κατά κύριο, στην γλώσσα κατά δεύτερο λόγο, εθνική συλλογικότητα πρέπει να αντικατα­σταθεί, σύμφωνα και με τις σύγχρονες ανάγκες της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, με άλλες (όπως είναι εκείνες του «φύλου», ή της «τάξης»).           Στην πρακτική της εφαρμογή η νέα ιδεολογία, με την οποία προφανώς υπαγορεύθηκε η μετονομασία του Υπουργείου, είναι γνωστή από τα σχολικά βιβλία, δηλ. Αναγνωστικά και ιστορικά εγχειρίδια του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, τα οποία εγκρίνονται από το Παιδα­γωγικό Ινστιτούτο και διαβιβάζονται στο Υπουργείο για να αποσταλούν στα σχο­λεία, χωρίς την αρμοδιότητα του τελευ­ταίου για οποιαδήποτε παρέμβαση στο περιεχό­μενό τους: Γεγονότα και πρόσωπα της εθνικής ιστορίας που αποτελούσαν βασικής σημασίας σημεία αναφο­ράς για την συλλογική μνήμη και πρότυπα συμπεριφοράς, ή απουσιάζουν ή υποβαθ­μί­ζονται ή ακόμη – ίσως το χειρότερο – έμμεσα ή και κατάφωρα απαξιώνονταιž απα­ξιώνο­νται για να προβληθούν, αντ’ αυτών, άλλα, επιλεγμένα με ιδεολογικές ή ακόμη και κομματικές σκοπιμότητες, ή αδιάφορα, που καλλιεργούν την αντικοινω­νικότητα, την ταξική αντίθεση ή και το ταξικό μίσος, την αναξιοκρατία και την ισοπέδωση (τα πρώτα), ή προκαλούν την εξασθένηση της συλλογικής μνήμης και όχι σπάνια την φθορά της πνευματικής ευαισθη­σίας (τα τελευταία) – σε κατάφωρη αντίθεση προς την αναφερθείσα συνταγματική διάταξη. [Σχετικά παραδείγματα από όλα τα σχολικά βιβλία βλ. στην μελέτη του υπογράφοντος «Κοινωνική συνείδη­ση και εθνική ταυτότητα στη νέα ιδεολογία των σχολικών βιβλίων», Θεσσαλονίκη 2008].           Εθνική Παιδεία είναι στην δική μας περίπτωση μια μακραίωνη πολιτισμική παράδοση, της οποίας τα χαρακτηριστικά στοιχεία, η ελληνική σκέψη και η χριστιανική πίστη, ως καθορι­στι­κοί παράγοντες ενός τρόπου ζωής αποτέλεσαν και αποτελούν τις βάσεις του δυτικού (ευρωπαϊκού) πολιτισμούž εθνική παιδεία είναι ακόμη η συλλογική μνήμη και η γλώσσα που συνδέουν τους γηγενείς με τους ομοεθνείς τους των πέντε εκατομμυρίων οι οποίοι ζουν απα­­ντα­χού της γης και αισθάνονται αυτήν την χώρα ως πατρίδα τους. Πώς και με ποιες άλλες συλλογικότητες θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την νέα ιδεολογία αυτή η παλαιό­τερη, πολύ ευρύτερη από οποιαδήποτε άλλη, εθνική συλλογικότητα, ή σε άλλη διατύπωση: να αντικατασταθεί ο «παρωχη­μένος» για τους υποστηρικτές της προσδιορισμός του «έθνους» σε ποικίλα συμφραζόμενα, (όπως π.χ. στο «Εθνικό Συμβούλιο» του Κόμματος) αποτελεί πρόβλη­μα, που θα έπρεπε, όπως και άλλα, να συζητηθούν ευρέως, εφ’ όσον άμεσα την αφορά, στην κοινωνία.           Έως ότου πάντως αρχίσει η συζήτηση αυτή, καλό θα ήταν η φοιτητική νεολαία του κόμ­μα­τος να μην έχει ως έμβλημα την υψωμένη γροθιά και την λέξη ανατροπޞ και να μη διαφημίζονται ευρέως, στο χώρο Πανεπιστημίου αλλά και στις οδούς της πόλης, τα «party’s» της, με αφίσες που προσβάλλουν κάθε έννοια παιδείας, εθνικής ή μη.

 

 

Νέο βιβλίο για το Κουρδικό ζήτημα

Ahmet Dere
Οι Κούρδοι. Ένας λαός που δεν μπορεί να
αμφισβητηθεί η ύπαρξή του

Πρόλογος Μιχάλης Χαραλαμπίδης
Εισαγωγή Φάνης Μαλκίδης

Αθήνα: εκδ. Γόρδιος, 2009, τηλ. 210-8252279 e-mail: gordiosbooks@yahoo.gr

Χιλιάδες άνθρωποι μεταπολεμικά, πολιτικοποιήθηκαν με τα μεγάλα απελευθερωτικά και αντιαποικιοκρατικά κινήματα της Αφρικής και της Ασίας, δημιουργώντας και ενεργοποιώντας τα πολιτικά, δημοκρατικά και διεθνιστικά τους αντανακλαστικά. Στις δεκαετίες του 1980 και 1990 λαοί όπως ο ελληνικός αναζήτησε και πέτυχε την πολιτικοποίησή του με ένα απελευθερωτικό κίνημα στα ανατολικά του. Το κουρδικό κίνημα που αναδείχθηκε σ΄ αυτές τις δεκαετίες ώθησε, συγκίνησε, ριζοσπαστικοποίησε και συνεπήρε εκτός από τους Κούρδους και αρκετούς στο εξωτερικό, μεταξύ των οποίων και Έλληνες.
Με την έναρξη του ένοπλου αγώνα στην Τουρκία από τους Κούρδους το 1984, με τη δολοφονία χιλιάδων Κούρδων στο Ιράκ στα τέλη της δεκαετίας του 1980, με τις ειδήσεις για την καταπίεση των Κούρδων του Ιράν και της Συρίας, ο ελληνικός λαός επανασυνδέθηκε μετά από χιλιάδες χρόνια τον Κουρδικό λαό- ο Ξενοφώντας αναφέρεται στους Καρδούχους- ωθώντας να στηρίξει ποικιλοτρόπως τα κινήματα κοινωνικής και εθνικής απελευθέρωσης.

Μάλιστα ο ελληνικός λαός στην αλληλεγγύη του στον αγώνα του κουρδικού λαού για απελευθέρωση, είχε και ένα θύμα, το Θεόφιλο Γεωργιάδη, μέλος της Κυπριακής επιτροπής Αλληλεγγύης στο Κουρδιστάν ο οποίος δολοφονήθηκε, λόγω της δράσης του, το 1994.
Ο Ahmet Dere, πολιτικός πρόσφυγας, αντιπρόσωπος του Κουρδικού Εθνικού Κογκρέσου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τοποθετεί το κουρδικό ζήτημα ιστορικά και στη σύγχρονη διάστασή του. Η σύλληψη του Αμπντουλάχ Οτζαλάν το 1999, δημιούργησε οπωσδήποτε πολλά νέα δεδομένα για το μέλλον του κουρδικού ζητήματος, δεδομένα που αναδείχθηκαν πιο έντονα μετά την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 και τη οικοδόμηση μίας ομόσπονδης κουρδικής κρατικής δομής. Ταυτόχρονα η μετατροπή της θανατικής ποινής του Οτζαλάν σε ισόβια κάθειρξη, οι ολοένα περισσότερες φωνές σε όλο τον κόσμο, ακόμη και στην Τουρκία που ζητούν πολιτική λύση για το Κουρδικό, δίνουν νέες προοπτικές για το μέλλον.

Το βιβλίο του Ahmet Dere, υποστηρίζει ότι το Κουρδικό ζήτημα αποτελεί μία πολύ σημαντική παράμετρος της περιοχής που περιλαμβάνει την Τουρκία, το Ιράκ, το Ιράν και τη Συρία. Και αυτό όχι μόνο γιατί σ’ αυτά τα κράτη οι Κούρδοι αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του συνολικού πληθυσμού και η παρουσία τους είναι αδιάλειπτη εδώ και χιλιάδες χρόνια, αλλά γιατί οι Κούρδοι αποτελούν πλέον κεντρική συνιστώσα των μελλοντικών εξελίξεων στην περιοχή. Αυτό φαίνεται στο Ιράκ, η θέληση των Κούρδων της Τουρκίας να συνεχίσουν την προσπάθειά τους με ένοπλη πάλη και πολιτική δραστηριοποίηση, ο πολιτικός αγώνας των Κούρδων του Ιράν και της Συρίας, δεδομένα που συγκροτούν προϋποθέσεις υλοποίησης δημιουργίας Κουρδικού κράτους, του οράματος δηλαδή εκατομμυρίων Κούρδων σε όλον τον πλανήτη.

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μέρος του προλόγου του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στο βιβλίο του Ahmet Dere

Στη Γιάλτα όπου χαράχθηκαν οι χάρτες του πλανήτη μετά τον δεύτερο πόλεμο δεν εμφανιζόταν ούτε ως κράτος, έστω περιορισμένης κυριαρχίας, ούτε ως λαός ούτε ως έθνος. Οι τύχες τους κρίθηκαν στην αρχή του προηγούμενου αιώνα στην πρώτη Γιάλτα που υπέστησαν οι λαοί, την πλέον βάρβαρη, στην Λωζάννη, το μεγαλύτερο ιμπεριαλιστικό παζάρι του 20ου αιώνα. Εάν στην Ελλάδα υπήρχε μια δεξιά με αίσθηση των συμφερόντων του κράτους και του έθνους θα την ονόμαζε ιμπεριαλιστικό παζάρι. Επρόκειτο όμως για μια δορυφορική δεξιά που μετά πήρε τη μορφή της εθνικοφροσύνης. Υποκατάσταση δηλαδή του εθνικού σχεδίου από αυτό της προστάτιδας δύναμης, Αμερικανοσύνη μετά Αγγλοκρατία πριν. Εάν υπήρχε και μια αριστερά πατριωτική, διεθνιστική, το παζάρι της Λωζάννης θα ήταν η αφετηρία της αντιιμπεριαλιστικής δράσης της. Δεν ήταν όμως ούτε αριστερά, ούτε πατριωτική, ούτε αντιιμπεριαλιστική. Δεν ήξερε τι ήταν ή ήταν εξάρτημα της άλλης υπερδύναμης. Αυτοί που ήξεραν τι ήταν, τι έπρεπε να κάνουν, ήταν ο Γληνός, ο Σοφιανόπουλος, ο Σβώλος και ο πατέρας του Λεωνίδα Κύρκου.

Στη Λωζάννη αποφασίσθηκε να επιτραπεί στον μεγάλο εγκληματία, τον Κεμάλ, να τους ονομάσει «ορεσίβιους Τούρκους» και τη χώρα τους «Ανατολικές επαρχίες». Η ευθύνη ήταν και δική τους, τουλάχιστον ενός μέρους από αυτούς. Δέχθηκαν να είναι δούλοι, σπαθιά των κεμαλικών, όπως των Οθωμανών πριν. Οι Αλβανοί, Τουρκαλβανοί στα Βαλκάνια οι Κούρδοι στη Μικρά Ασία. Παρ’ όλο που ο Κεμάλ και το δεξί του χέρι ο Τοπάλ Οσμάν εξόντωσε χιλιάδες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, στο Κότσκιρι.

Ήχησε στα αυτιά μου ως ιστορική αυτοκριτική και συγγνώμη η δήλωση του Αμπντουλλάχ Οτζαλάν μετά από λίγα λεπτά συζήτησης κατά τη συνάντησή μας στη Μπεκαά το 1988. «Οι Τούρκοι είχαν τον πολιτισμό και το κεφάλαιο που ήταν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι, είχαν και το στρατό που ήταν οι Κούρδοι. Έχασαν τα δύο πρώτα. Τώρα θα χάσουν και το τρίτο και θα καταρρεύσουν».

Μετά από λίγα χρόνια προχώρησε περισσότερο αναγνωρίζοντας τη δεύτερη γενοκτονία του 20ου αιώνα, την Ποντιακή, και την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της. Ήταν η αναγνώριση με το μεγαλύτερο ιστορικό, πολιτικό και ηθικό βάρος. Ο Τύπος, στον τόπο που λέγεται Αθήνα παρ’ όλο που δεν μοιάζει με την Αθήνα, δεν αναφέρθηκε σ’ αυτή την ιστορική αναγνώριση. Δεν αναφέρθηκε ούτε σ’ αυτήν του κυβερνήτη της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, του George Pattaki, λίγα χρόνια μετά. Παράξενος Τύπος, παράξενο σύστημα πληροφόρησης. Το μοναδικό στον ευρωπαϊκό κόσμο.

Έφθαναν αυτές οι φράσεις για να καταλάβει κανείς ότι είχε μπροστά του μια μεγάλη προσωπικότητα, έναν ηγέτη. Παρ’ όλο που πολλοί στην Άγκυρα με πολύ ρατσισμό, στο Παρίσι, στην Ευρώπη με αποικιοκρατική αλαζονεία τον αντιμετώπιζαν με απόψεις πεζοδρομίου.

Μια μικρή ομάδα από την Αθήνα, την Γενεύη, το Παρίσι, ήμασταν πέντε άνθρωποι, διέκρινε από την αρχή ένα νέο απελευθερωτικό κίνημα που γεννιόταν στα ανατολικά μας και υπερασπισθήκαμε, ενάντια στο ανήθικο τότε πλειοψηφικό ρεύμα, το δικαίωμα των Καρδούχων του Ξενοφώντα στη διεθνιστική Αλληλεγγύη. Η ιστορία μας έδωσε δίκαιο.

Πάντοτε στην ιστορία ήταν καθοριστικός ο ρόλος των προσωπικοτήτων. Σε λίγα χρόνια ο Αμπντουλλάχ Οτζαλάν έδωσε όνομα στο λαό του και τον τόπο του. Ένας αυτόχθονας ιστορικός λαός που ρατσιστικές ιδεολογίες κράτησαν εκτός ιστορίας όπως και μια ιστορική περιοχή, η Μεσοποταμία, επέστρεφαν στην Ιστορία.

Έμαθε στις νέες γενιές των Κούρδων ανδρών και γυναικών να πολεμούν. Σύντομα ο μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ γελοιοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν. Εκεί δεν είχαν μια Πέμπτη φάλαγγα να τους ανοίξει το δρόμο όπως στην Κύπρο.

Με τον Αμπντουλλάχ Οτζαλάν, όμως, και το ΡΚΚ οι Κούρδοι έκαναν τη μετάβασή τους από το προπολιτικό στο πολιτικό στάδιο. Ήταν πλέον ένας λαός που μπορούσε να νικά στις στρατιωτικές αλλά και στις πολιτικές μάχες…

Η αξιοπρέπεια, η αυτοεκτίμηση, ο ανθρωπισμός, ο διεθνισμός των Ελλήνων κρίνεται στην Καλόλιμνο της Προποντίδας στο Γκουλάκ στο Ιμραλί.

Η νέα αμερικανική διοίκηση οφείλει να κλείσει αυτό το Γκουλάκ που είναι περισσότερο βάρβαρο από αυτό του Γκουαντάναμο. Ο Αμπντουλλάχ Οτζαλάν είναι ο νόμιμος και ο πλέον αντιπροσωπευτικός εκπρόσωπος του κουρδικού λαού. Δεν είναι τρομοκράτης. Οι τρομοκράτες είναι στα παλάτια και τα στρατόπεδα της Άγκυρας.

Πάντα είχα μια αλλεργία σε σχέση με τη «χρήση» της αντίστασης και τον επαρχιωτισμό. Έτσι, οφείλω να πω, ότι η ελληνική αντίσταση, οι «αντιστασιακοί» καταργήθηκαν στην περίπτωση του δράματος του Κούρδου ηγέτη. Η ιουλιανή ετήσια συνάθροισή τους στους κήπους του προεδρικού μεγάρου δεν συμβάλλει στη ανάκτηση του αντιστασιακού κύρους τους. Αντίθετα, μπροστά στο δράμα του Κούρδου ηγέτη, η εικόνα τους προσβάλει τον εαυτό τους, την ιστορία τους και τη χώρα.

Είναι ερμηνεύσιμος ο επαρχιωτισμός των νέων γενεών σε μια χώρα που το σύστημα παιδείας, πολιτικής παιδείας, ο πνευματικός κόσμος, η πνευματική παραγωγή δεν επιτρέπει την αυτογνωσία, μια αυτόχθονη ματιά του κόσμου. Πρόκειται για τη συνέχεια στο παρακμιακό φαινόμενο που χαρακτήριζε τη μεταπολίτευση και επαναπροτείνεται σήμερα. Ο επαρχιωτισμός δεν αποτελεί βάση μιας διεθνιστικής δράσης. Είναι η ακύρωση του διεθνισμού αλλά και η γελοιοποίησή του.

Μια αυθεντική επεξεργασμένη λογικά διεθνιστική αντίληψη θα έβλεπε ότι ο δικός μας Σουμπκομαντάντε (Υποδιοικητής) Μάρκος είναι ο Αμπντουλλάχ Οτζαλάν. Ο Νέλσον Μαντέλα, ο Αλέξανδρος Παναγούλης του σήμερα είναι ο Προμηθέας στο Ίμραλι.

Όπως μια σοβαρή ελληνική διεθνιστική οπτική του κόσμου θα εξηγούσε στον Μάρκος ότι εμείς γνωρίσαμε την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία, τις Σταυροφορίες και τους Ιερούς πολέμους εκατονταετίες πριν ο Κορτέζ καταλάβει την Πόλη του Μέξικο.

Αυτός είναι ο ρόλος της ελληνικής διεθνιστικής αλληλεγγύης. Οι επαρχιώτες, όμως, δεν μπορεί να είναι χρήσιμοι στις διαδικασίες απελευθέρωσης των λαών στις διάφορες περιοχές του πλανήτη ούτε στη δική μας.

Γιατί η απελευθέρωση των λαών ήταν πάντοτε ζήτημα παιδείας. Αυτό που απουσιάζει στη χώρα μας.

Η έκδοση αυτού του βιβλίου είναι μια επιβεβαίωση αυτού του μορφωτικού κενού. Σε μια χώρα που η ιστορία της δίνει το ρόλο του επιστημονικού κέντρου μελέτης της περιοχής, οι πανεπιστημιακοί τομείς για Κουρδικές Σπουδές όπως και αυτές των άλλων λαών της περιοχής είναι ανύπαρκτες. Αγνοούν δηλαδή το λαό που θα διαμορφώσει την πολιτική και οικονομική εξέλιξη στην περιοχή το νέο αιώνα.

Το βιβλίο, όμως, του Αχμέτ Ντερέ, είναι μια απόδειξη ότι τα παιδιά του Οτζαλάν έμαθαν να κάνουν πολιτική. Από αυτή την εξέλιξη αντλεί δύναμη και ελπίδα ο Πατέρας της Δημοκρατίας στη Μικρά Ασία και τη Μεσοποταμία στις απάνθρωπες συνθήκες κράτησής του που προσβάλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και πρώτα την Ευρώπη. Το Ίμραλι πρέπει να ξαναγίνει Καλόλιμνος. Τόπος μνήμης των λαών που υφίστανται ακόμη μια ιδεολογία του θανάτου, τον κεμαλισμό.

Η Αγροτική Τράπεζα και ο κεφαλικός φόρος

Φάνης Μαλκίδης

Η Αγροτική Τράπεζα της Τουρκίας (Ziraat Bankasi) και ο κεφαλικός φόρος (verlik vergisi)

1. Η Zirat Bankasi

Είχαμε κάνει αναφορά για τη Ziraat Bankasi (Αγροτική Τράπεζα) και τη λειτουργία του υποκαταστήματός της στην Κομοτηνή, όταν η διοίκηση (;) της τράπεζας επέλεξε να στείλει τις προσκλήσεις στην τουρκική και αγγλική γλώσσα. Το κείμενο όμως θα δείξει ότι η τράπεζα συνδέεται εδώ και χρόνια με τους Έλληνες και μάλιστα με σχέσεις εκμετάλλευσης και οικειοποίησης των περιουσιών τους. Η Τράπεζα ιδρύθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1863, από τον κυβερνήτη του Νις, Μιχάτ Πασά, αρχικά με το όνομα «Ταμεία της Πατρίδας». Το 1888 μετονομάστηκε σε Ziraat Bankası, έδρα την Κωνσταντινούπολη, και κεφάλαιο ύψους 10 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών. Από το 1919 το υποκατάστημα της Τράπεζας χρηματοδότησε τον κεμαλικό αγώνα ενάντια στους Έλληνες και από το 1922 κράτησε πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική πολιτική που ακολούθησε το νέο καθεστώς. Στη δεκαετία του 1970 άνοιξε υποκαταστήματα στη Γερμανία, στην κατεχόμενη Κύπρο, στην Ολλανδία, στα Βαλκάνια, στην Κεντρική Ασία και στον Καύκασο, στις αρχές του 1980 στη Νέα Υόρκη, ενώ το 1988 χρηματοδότησε το γνωστό πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ανατολίας (GAP). Το 2005 κατέγραψε τα υψηλότερα κέρδη στην ιστορία του τουρκικού τραπεζικού συστήματος και το 2009 έκανε την εμφάνισή της και στη Θράκη (Σύμφωνα με δημοσίευμα σε εφημερίδα της Κομοτηνής «οι καταθέσεις στα ελληνικά υποκαταστήματα της Ζιράτ άγγιξαν τα 20 εκατομμύρια ευρώ μέσα στους πρώτους μήνες λειτουργίας»). Εδώ οφείλουμε να κάνουμε μία παρένθεση, και παραλληλίζουμε την δραστηριότητα της Ζιράτ με την παρουσία της Εθνικής Τράπεζας στην Τουρκία, μέσω της Finansbank. Ο Οσμάν Ορ, επιθυμούσε να αγοράσει ένα ακίνητο σε κεντρικό σημείο της ευρωπαϊκής ακτής του Βοσπόρου, και συμφώνησε με τη Finansbank, για την σύναψη δανείου ύψους 17,5 εκατ. δολαρίων, με σκοπό να επεκτείνει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες. Είναι όμως παγκοσμίως γνωστό ότι όταν λαμβάνεις δάνειο υποχρεώνεσαι σε εγγύηση. Η άρνηση σύναψης του δανείου, δικαιολογήθηκε από τους κρατικούς μηχανισμούς με το αιτιολογικό ότι η σχετική αίτηση δανειοδότησης του επιχειρηματία είχε γίνει σε τραπεζικό όμιλο ξένων συμφερόντων. Το κράτος έκρινε σκόπιμο να αποτραπεί η έγκριση του δανείου, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε και υποθήκευση του ακινήτου για όσο χρονικό διάστημα θα διαρκούσε το δάνειο, γεγονός που περιείχε το διακύβευμα, σε περίπτωση μη αποπληρωμής του δανείου, να περιέλθει το εν λόγω ακίνητο στην Εθνική. Ο Ορ «προσανατολίστηκε» προς άλλους ομίλους, «καταλήγοντας», ναι σωστά καταλάβατε, στη Ζιράτ, η οποία παραχώρησε το δάνειο, με βαρύτερους όμως όρους από τη Finansbank, με αποτέλεσμα «καπέλο» 300.000 ευρώ (Εφημερίδα Aksam 13/8/2009). Το ερώτημα είναι το εξής: αντίστοιχη ρήτρα για δάνεια, υποθήκες, μη αποπληρωμή και τελικά μεταβίβαση ακινήτου στη Θράκη στην τράπεζα τουρκικών συμφερόντων ισχύει ή όχι;

2. Ziraat Bankasi και Varlık Vergisi
Ας πάμε στο άλλο ζήτημα. Ο Varlık Vergisi ( “φόρος περιουσίας”) ήταν ένας τουρκικός φόρος που επιβλήθηκε στην Τουρκία το 1942, με δεδηλωμένο στόχο την αύξηση των κονδυλίων για την άμυνα της χώρας στην περίπτωση μιας ενδεχόμενης συμμετοχής της χώρας στον Β ‘ Παγκόσμιο Πόλεμο. (Όπως είναι γνωστό η Τουρκία μπήκε στον πόλεμο τρεις μήνες πριν την λήξη του…..)
Το νομοσχέδιο για το φόρο προτάθηκε από την κυβέρνηση του Sukru Saracoglu, και εγκρίθηκε από το τουρκικό κοινοβούλιο στις 11 Νοεμβρίου 1942. Επιβλήθηκε επί των παγίων στοιχείων, όπως κτήματα, κτίρια, οικίες, επιχειρήσεις. Ενώ όμως θεωρητικά ο φόρος είχε σαν ομάδα -στόχο όλους τους Τούρκους πολίτες, εκείνοι που επλήγησαν περισσότερο ήταν οι μη μουσουλμάνοι, όπως οι Εβραίοι, οι Έλληνες, οι Αρμένιοι, οι λεβαντίνοι, οι οποίοι έλεγχαν ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας. Άλλωστε αυτό τόνισε και ο πρωθυπουργός: « η τουρκική αγορά να περάσει στα χέρια των Τούρκων». (Faik Ahmet Barutçu, Siyasi Anılar 1939-1954, Milliyet Y. s. 263; Ayhan Aktar, Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politika).
Παρά το επιχείρημα ότι ο φόρος επιβλήθηκε για να καλύψει την ταμειακή κατάσταση σε περίπτωση που οι Γερμανοί ή οι Ρώσοι εισέβαλλαν στη χώρα, ωστόσο, ο βασικός λόγος ήταν να εθνικοποιήσει την τουρκική οικονομία, μειώνοντας την επιρροή και τον έλεγχο των μειονοτικών πληθυσμών στο εμπόριο, τις χρηματοδοτήσεις, τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες της χώρας.
«Oι ξένες εταιρείες και οι μουσουλμάνοι γλύτωσαν εύκολα από αυτό το φόρο ή πλήρωσαν συμβολικά ποσά. H ντόπια εμπορική αστική τάξη πήρε αυτό που ήθελε από τα χέρια του ξένου βιομήχανου (δηλ. της μειονότητας), για ένα κομμάτι ψωμί. Έψαχνε τρόπους να δημιουργηθεί βιομηχανική αστική τάξη» (Yalcin Kucuk, Turkiye, 1999). Ο έφορος της Κωνσταντινούπολης Φαικ Οκτέ ανέλαβε το συντονισμό και τη συλλογή του φόρου, έφορος ο οποίος έγραψε και ένα σχετικό έργο, το οποίο αποτελεί σημαντικότατη μαρτυρία για το στόχο που είχε ο ρατσιστικός φόρος. (Faik Ökte, Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Y. 1951 )
Ο φόρος που αντιστοιχούσε σε κάθε πολίτη επιβλήθηκε με αυθαίρετα κριτήρια, με στόχο την οικονομική ακόμη και την βιολογική εξόντωση των πολιτών. Αφού περίπου 2.000 μη-μουσουλμάνοι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία Έλληνες, οι οποίοι δεν μπορούσαν να πληρώσουν το τεράστιο ποσό που απαιτούνταν για το φόρο, εντός της προθεσμίας των 30 ημερών, συνελήφθησαν και στάλθηκαν στο στρατόπεδο αναγκαστικής εργασίας στο Aşkale στην ανατολική Τουρκία. 21 από αυτούς πέθαναν εκεί.
Μέσα σε δύο μήνες ( Δεκέμβριος 1942 – Ιανουάριος 1943), είχαν αλλάξει χέρια χιλιάδες ακίνητα, ειδικά στην κεντρική Λεωφόρο Istiklal (Aktar, Ayhan 2002 Varlık Vergisi ve “Türkleştirme” Politikaları İletişim Yayınları 2002)
Ο ρατσιστικός φόρος είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο πληθωρισμού που πίεσε ακόμη περισσότερο την τουρκική οικονομία. Ο νόμος καταργήθηκε την 15η Μαρτίου 1944 και αφού είχε προετοιμάσει το έδαφος για την εκδίωξη των Ελλήνων, η οποία κορυφώθηκε το 1955.
Ο κεφαλικός φόρος είχε σαν αποτέλεσμα να εισρεύσουν τεράστια έσοδα στα τουρκικά ταμεία. O φόρος για τα αγροτικά προϊόντα την περίοδο 1944-1948 για όλη την τουρκική επικράτεια ήταν 229 εκατομμύρια λίρες, ενώ τα έσοδα του Varlik Vergisi ήταν 221 εκατομμύρια λίρες σε δύο μόνο μήνες. «Και όμως το ποσό που κατάφερε να συγκεντρώσει η κυβέρνηση από το φόρο αυτό, ήταν πολύ μικρότερο από ότι υπολόγισε» (Emre Kongar Turkiye’ nin toplumsal yapisi, 2003).

3. Η πραγματικότητα της ιστορίας
Το μεγαλύτερο μέρος της λείας, του πλιάτσικου των ελληνικών περιουσιών κατέληξε στην Ζιράτ. Η Ζιράτ ήταν η τράπεζα στην οποία η εφορία της Κωνσταντινούπολης, το τουρκικό κράτος δηλαδή, κατέθετε τα χρήματα τα οποία έπαιρνε από το ρατσιστικό φόρο.
Η Αγροτική Τράπεζα ήταν αυτή που δέχτηκε τα χρήματα από τον κεφαλικό φόρο και μετά από δεκάδες χρόνια, ένας αγωνιστής, ο Αρμένιος δικηγόρος Βαρνές Γεγκαγιάν, ο οποίος πέτυχε την αποζημίωση των απογόνων των θυμάτων της γενοκτονίας Ελλήνων και Αρμενίων, ετοιμάζεται να μηνύσει την Τράπεζα. Η είδηση αυτή και η σημασία που μπορεί να έχει η συγκεκριμένη περίπτωση και μία ενδεχόμενη καταδίκη της Τράπεζας από αμερικανικό δικαστήριο μπορεί να ανοίξει ακόμη ένα περιθωριοποιημένο ζήτημα, όπως ήταν και οι αποζημιώσεις των απογόνων των θυμάτων της γενοκτονίας. Η υπόθεση έχει μεγάλο ενδιαφέρον, συνέχεια και μάλιστα με Θρακικές πτυχές.

Η Ποντιακή διάλεκτος και ο Αστερίξ

Φάνης Μαλκίδης

Η δύναμη της Ποντιακής διαλέκτου και ο Αστερίξ

1. Τα χαρακτηριστικά της ποντιακής διαλέκτου, της πλησιέστερης προς την αρχαία ελληνική γλώσσα.

Όπως γράφει ο καθηγητής Γ. Σαββαντίδης, η ποντιακή είναι μία διάλεκτος της Ελληνικής γλώσσας που ξεκινάει από τα χρόνια του αποικισμού των Ελλήνων της Ιωνίας και την εγκατάστασή τους στον Πόντο. Μέχρι τον 19ο αιώνα δεν έχουμε καθόλου γραπτά κείμενα για τη διάλεκτο, και η ποντιακή αποτελούσε το σημαντικότερο μέρος της προφορικής παράδοσης, μία διάλεκτο την οποία ονόμαζαν «ρωμέικα». Η καταγραφή διαλεκτικών κειμένων αρχίζει παρά στα τέλη του 19ου αιώνα και γίνεται συστηματικότερη από το 1928 με την ίδρυση του Αρχείου Πόντου στην Ελλάδα, από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών υπό τον Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθο και στη συνέχεια από τον π. Ανθ. Παπαδόπουλο.

Ο Μ. Τριανταφυλλίδης αναφέρει τρεις μεγάλες διαλεκτικές ομάδες στην ποντιακή διάλεκτο: (α) τα οινουντιακά (με έντονες επιδράσεις από την κοινή νεοελληνική) (β) τα τραπεζουντιακά και (γ) τα χαλδιώτικα (με μεγαλύτερες επιδράσεις από την τουρκική). Ο π. Α. Παπαδόπουλος κατατάσσει στα εξαιρετικής σημασίας βιβλία του για την διάλεκτο, τα επιμέρους ποντιακά ιδιώματα σε 6 κύριες ομάδες: α) ιδίωμα Τραπεζούντας, Ματσούκας, Σάντας και Χαλδίας (το πολυπληθέστερο) β) Όφη και Σουρμαίνων γ) Κερασούντας και Τρίπολης δ) Οινόης ε) Αμισού και στ) Ινέπολης.
Απομονωμένος, γεωγραφικά και γλωσσικά ο Πόντος διατήρησε αρκετά αρχαϊκά γλωσσικά στοιχεία, όπως αναφέρει ο Γ. Σαββαντίδης. Ενδεικτικά, το η προφέρεται ως [ε]: νύφη > [νύφε], Γιάννης (Γιάννες), διατηρείται το τελικό [ν] και επεκτείνεται σε λέξεις: πόρταν , τραπέζιν , χώμαν. Η ονομαστική ενικού των δευτερόκλιτων αρσενικών ουσιαστικών λήγει σε -ον ή -ο (ο λύκον/λύκο), ο πάππον/πάππο ). Σχηματίζονται θηλυκά επίθετα με το επίθημα -έσσα, , π.χ. ορφανέσσα (ορφανή). Τα παραθετικά σχηματίζονται ως εξής: (κι) άλλο έμορφος, πολλά έμορφος ‘πάρα πολύ όμορφος’.

Τα ουδέτερα υποκοριστικά σχηματίζονται με το επίθημα -όπον, π.χ. κορτσόπον (κοριτσάκι), λαλόπον (φωνούλα), πουλόπον (πουλάκι). Στα ρήματα δεν γίνεται διάκριση μεταξύ εξακολουθητικού και στιγμιαίου μέλλοντα, π.χ. θα λέγω ‘θα λέω/θα πω, ο παθητικός αόριστος λήγει σε -θα, π.χ. εκοιμήθα (κοιμήθηκα) και ενεργητικός παρακείμενος λήγει σε -να, π.χ. επαρακάλνα (παρακαλούσα).
Στη σύνταξη το αντικείμενο τίθεται πάντα σε αιτιατική, π.χ. είπα τον κύρη (είπα στον κύρη), τα κλιτικά έπονται του ρήματος, π.χ. ντο λες με; (τί μου λές). Επίσης, δεν υπάρχει το αρνητικό μόριο δεν, αλλά στη θέση του εμφανίζεται το κι (ουκ).
Το λεξιλόγιο της διαλέκτου έχει πολλά δάνεια από τις γλώσσες και διαλέκτους με τις οποίες ήρθε σε επαφή (λατινική, τουρκική, αρμενική, γεωργιανή, κουρδική, κ.ά ).
Η ποντιακή διάλεκτος επηρεάστηκε σημαντικά από το μεταναστευτικό ρεύμα προς τη Ρωσία, μετά τον 17ο αιώνα και από τη βίαιη εκδίωξη μετά τη Γενοκτονία, στις αρχές του 20ου αιώνα. Πολλοί ομιλητές της διαλέκτου εγκαταστάθηκαν στον Ελλαδικό χώρο, και μερικές δεκαετίες αργότερα έφυγαν σαν μετανάστες στην Ευρώπη (Γερμανία), Αυστραλία, ΗΠΑ και Καναδά. Παράλληλα, αφού η ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών έγινε στη βάση του θρησκεύματος, παρέμειναν στον Πόντο ελληνόφωνοι μουσουλμανικοί πληθυσμοί κυρίως δυτικά της Τραπεζούντας ( Τόνια) και ανατολικά της (χωριά του Όφεως) .Ο Ομέρ Ασάν συγγραφέας του βιβλίου «ο Πολιτισμός του Πόντου» αναφέρεται σε 300.000 Ποντιόφωνους, σήμερα.

Στην πρώην Σοβιετική Ένωση, τη διάλεκτο την ομιλούν στη Γεωργία και την Αρμενία, στην περιοχή της Σταυρούπολης και του Κράσνονταρ, στην Κριμαία και στην περιοχή της Αζοφικής.
Στον ελλαδικό χώρο, όπως επισημαίνει ο άλλος σημαντικός μελετητής της διαλέκτου, ο καθηγητής Δ. Τομπαίδης, ομιλείται πλέον ως δεύτερη γλώσσα σε περιβάλλοντα οικεία, οικογενειακά ή φιλικά και η χρήση της αποσκοπεί στην επιβεβαίωση πιο πολύ της κοινής καταγωγής και στην εκδήλωση της επιθυμίας για διατήρηση της γλώσσας.

2. Τα μηνύματα ελπίδας για την ποντιακή διάλεκτο

Η ποντιακή διάλεκτος παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αποτελεί μία ζωντανή «γλώσσα». Τα ελπιδοφόρα παραδείγματα πολλά.
Η πρόσφατη δημοσίευση, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των γλωσσών, από την UNESCO (Η εκπαιδευτική επιστημονική και πολιτιστική οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών) του διαδραστικού Άτλαντα των γλωσσών του πλανήτη σε κίνδυνο (www.unesco.org/culture/ich/index.php?pg=00206) , δημιουργεί νέα δεδομένα για την ποντιακή διάλεκτο. Ο Άτλαντας των παγκόσμιων γλωσσών σε κίνδυνο απαριθμεί 18 γλώσσες στην Τουρκία που αντιμετωπίζουν την εξαφάνιση, όπου μεταξύ των άλλων συμπεριλαμβάνεται η ποντιακή διάλεκτος στον κατάλογο των γλωσσών που κινδυνεύουν, προτείνοντας συγκεκριμένα μέτρα για τη διάσωσή της.
Η δημοσίευση του Άτλαντα της UNESCO αποτελεί μία σημαντική εξέλιξη για την Ποντιακή διάλεκτο, αφού για πρώτη φορά γίνεται αναφορά σ’ αυτήν από όργανο του ΟΗΕ. Μάλιστα η αναφορά αυτή συμπίπτει με την προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια για διατήρηση της διαλέκτου και ανάκτησης της ταυτότητας ενός πληθυσμού, που βιώνει την τρομοκρατία και τις διώξεις και κάνει καθημερινές εκπτώσεις στην ποιότητα ζωής του.
Ακόμη η δημιουργία της Wikipedia (Γουικιπαίδεια), στην ποντιακή διάλεκτο, (http://pnt.wikipedia.org) δηλαδή η έκδοση τη ελεύθερης διαδυκτιακής εγκυκλοπαίδειας, που αναπτύσσεται συμμετοχικά από εθελοντές χρήστες και διαμορφώνει συνειδήσεις στην εποχή μας, αποτελεί σημαντική εξέλιξη.
Τα άρθρα της συγκεκριμένης εγκυκλοπαίδειας γράφονται αποκλειστικά στην ποντιακή διάλεκτο, με στόχο από τώρα και στο εξής να μπορεί να ανατρέχει ο κάθε ενδιαφερόμενος, που θέλει να εξασκήσει τις γνώσεις του στην ποντιακή διάλεκτο και παράλληλα να καλυφθούν κυρίως τα «ποντιακά θέματα» και όχι μόνο.
Στην προσπάθεια διάσωσης της ποντιακής διαλέκτου θα πρέπει να προσθέσουμε τις δραστηριότητες των Συλλόγων στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

3. Ο Αστερίκον ο τεμέτερον

Επειδή πολλές φορές γίνεται αναφορά για το γεγονός ότι οι νέοι και τα παιδιά δεν μιλούν Ποντιακά, παρότι τα καταλαβαίνουν, η κυκλοφορία κόμιξ στην ποντιακή διάλεκτο, αποτελεί μία έξυπνη και σύγχρονη προσέγγιση το ζητήματος.
Η πρωτοβουλία για έκδοση τριών κόμιξ της παγκοσμίως αγαπημένης σειράς των Uderzo και Goscinny, Αστερίξ στα ποντιακά, αποτελεί τομή στη προσπάθεια διάσωσης της διαλέκτου, αφού γίνεται κτήμα μικρών αλλά και μεγάλων θαυμαστών των περιπετειών του Γαλάτη ήρωα. Ένας ήρωας ο οποίος φέτος έγινε 50 ετών και οι περιπέτειές του έχουν πουληθεί σε 325 εκατομμύρια αντίτυπα των 33 ιστοριών, με μεταφράσεις σε πάνω από 107 γλώσσες και διαλέκτους.
Έτσι ήρθε και η σειρά των ιστοριών όπου ο Αστερίξ, και οι άλλοι ήρωες του ανυπότακτου χωριού, μιλούν Ποντιακά. Μέχρι σήμερα ο Αστερίξ, «ο Αστερίκον ο τεμέτερον», έχει δώσει μετά από την σημαντική δουλειά του καθηγητή Γ. Σαββαντίδη, ο οποίος μετέφερε στην ποντιακή διάλεκτο τα κείμενα, με τις περιπέτειές του «Το ζιζάνιον», «Σπαθία και Τριαντάφυλλα» και «ο Αστερίκον σα Ολυμπιακά τ’ αγώνας», την ευκαιρία να γίνει διακριτή η διάλεκτος σε όλους τους Έλληνες.
Μέσα από το κόμιξ, μέσα από τον αγαπητό Αστερίξ, που έγινε ο Αστερίκον, η ποντιακή ζωντανεύει και προσεγγίσει με τον γνωστό και μοναδικό τρόπο των εμπνευστών του, τον Πόντο και τη διάλεκτο. Από την Αυστραλία, την Τουρκία, τη Ρωσία και τη Γερμανία, μέχρι τις ΗΠΑ, τον Καναδά και κάθε ποντιακό χωριό και γειτονιά στην Ελλάδα. Είναι μία μοναδική ευκαιρία για να υπάρξει έλξη προς την ποντιακή διάλεκτο από νέους ανθρώπους, είναι μία σημαντική στιγμή, όπου το χθες, συνδυάζεται αρμονικά και παραγωγικά με το σήμερα και το αύριο.

Στρατηγική συμμαχία Ελλάδας-Ισραήλ: Ιστορικό διμερών σχέσεων και προοπτικές συνεργασίας

Οι σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ χαρακτηρίζονται από αμοιβαία καχυποψία και πολλές φορές είχαν κατατείνει σε εχθρότητα και υψηλών τόνων διπλωματική αντιπαράθεση. Η έλλειψη σαφών στρατηγικών στόχων εκ μέρους της Ελλάδας για τη Μέση Ανατολή, η συχνά μονόπλευρη στάση μας υπέρ των αραβικών κρατών, αλλά και η σαφέστατα εχθρική στάση του Ισραήλ κατά την εισβολή και κατοχή της Κύπρου, οδήγησαν στη πρωτοκαθεδρία του Τουρκοϊσραηλινού άξονα στη περιοχή.
Οι γεωπολιτικές ανακατάξεις στην ανατολική Μεσόγειο και η διαφαινόμενη ρήξη(;) στις σχέσεις Άγκυρας-Τελ Αβίβ ώθησαν πολλούς να επαναλάβουν την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου περιφερειακού συστήματος, το οποίο θα δρα ως δίχτυ απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό. Προεξάρχοντα ρόλο σε αυτό θα παίζει μια νέα στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ. Όπως και στο παρελθόν, τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται υπέρ μιας τέτοιας στρατηγικής συμμαχίας για τη προώθηση αμοιβαίων συμφερόντων είναι αφενός ότι θα υπάρξει πρόσβαση στις προηγμένες στρατιωτικές τεχνολογίες της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας, οδηγώντας σε κατακόρυφη αναβάθμιση της ελληνικής στρατιωτικής ισχύος, αφετέρου ότι η συμπόρευση με τις γεωπολιτικές επιλογές ΗΠΑ και Ισραήλ στη Μέση Ανατολή θα αποβούν μακροπρόθεσμα υπέρ των ελληνικών θέσεων σε μια σειρά κρίσιμων εθνικών θεμάτων.

Το επόμενο δίμηνο αναμένεται η διεξαγωγή της δεύτερης φάσης της κοινής ελληνο-ισραηλινής αεροπορικής συνεκπαίδευσης εντός του FIR Αθηνών
Ιστορικό αμυντικής συνεργασίας
Η Ελλάδα προέβη σε de jure αναγνώριση του Ισραήλ μόλις στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το 1994 υπεγράφη Συμφωνία Αμυντικοτεχνικής Συνεργασίας Ελλάδος-Ισραήλ από τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Γ. Αρσένη, η οποία ανανεώθηκε στη συνέχεια το 1999 από τον Α. Τσοχατζόπουλο και το 2005 από τον Σπ. Σπηλιωτόπουλο που μετέβη στο Τελ Αβίβ. Δημοσιεύματα της εποχής έκαναν λόγο για συνεργασία και στο τομέα των πληροφοριών, στα πλαίσια της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Ακολούθησε η συμμετοχή της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού στις πολυεθνικές αεροναυτικές ασκήσεις «Dolphin» των χωρών του Μεσογειακού Διαλόγου τα έτη 2005 και 2006.
Οι βάσεις της συνεργασίας της ΠΑ με την Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία (IAF) τέθηκαν κατά την επίσημη επίσκεψη του -τότε- Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχου Ιωάννη Γιάγκου στο Ισραήλ τον Ιούλιο 2007 και την ανταπόδωση του Ισραηλινού ομολόγου του Υποπτέραρχου Elyezer Shkedy το Δεκέμβριο 2007. Οι δύο κορυφαίες Αεροπορίες συνεκπαιδεύτηκαν για πρώτη φορά το Μάιο-Ιούνιο 2008 υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας κατόπιν ισραηλινής απαίτησης. Λόγω των τεταμένων σχέσεων με τη Τεχεράνη τη περίοδο εκείνη, αρκετοί απέδωσαν την όλη δραστηριότητα σε επικείμενη επίθεση εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Τα σενάρια της υψηλού επιπέδου αεροπορικής άσκησης «Glorious Spartan 2008» περιελάμβαναν ασκήσεις απόκτησης εναέριας υπεροχής, εναέριου ανεφοδιασμού, προσβολή στόχων εδάφους σε μεγάλες αποστάσεις και αποστολές έρευνας & διάσωσης μάχης.

Κύπρος: καταλύτης των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων
Στη χάραξη της πολιτικής απέναντι στο Ισραήλ κυριάρχησαν στο παρελθόν αντιλήψεις και στερεότυπα πέραν κάθε πραγματικότητας, ωστόσο η Κύπρος ήταν και παραμένει βαρόμετρο για τις ελληνο-ισραηλινές σχέσεις. Από το 1954 που η Ελλάδα έφερε το Κυπριακό στον ΟΗΕ, το Ισραήλ, αν και απέφυγε ανοιχτά να υποστηρίξει είτε τη Τουρκία είτε την Ελλάδα, στα παρασκήνια άσκησε πίεση στους Άγγλους και στον ΟΗΕ να υποστηρίξουν την τουρκική θέση για διχοτόμηση, ακριβώς επειδή δεν ήθελε να δει την Ελλάδα να υπαγορεύει την πολιτική της στη Κύπρο και να εμφανίζεται ως περιφερειακή δύναμη με αξιώσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Το 1960, η ηγεσία του Ισραήλ συζήτησε μέχρι και παροχή στρατιωτικής βοήθειας στους Τουρκοκυπρίους, κάτι τελικά που έγινε το καλοκαίρι του 1974 όταν το Ισραήλ στήριξε τη τουρκική εισβολή στη Κύπρο. Οι σχέσεις Λευκωσίας-Τελ Αβίβ αποκαταστάθηκαν μόλις το 1994.
Όπως έχει αποδειχθεί και ιστορικά, κατά τις προηγούμενες αραβο-ισραηλινές συγκρούσεις, ο άξονας Κύπρου-Κρήτης-Μάλτας-Γιβραλτάρ αποτελεί το μοναδικό ασφαλή διάδρομο για την επιβίωση του Ισραήλ. Οι προσπάθειες για την απόκτηση του απαραίτητου γεωστρατηγικού βάθους είτε μέσω συμμαχίας με τη Τουρκία είτε μέσω ενός αυτόνομου Κουρδιστάν φυσικά και δε μπορούν να αντισταθμίσουν τη ζωτική σημασία της Κύπρου για τους Ισραηλινούς. O γνωστός για το ρόλο του, Ηenry Kissinger, έγραφε το 1957 σ΄ένα από τα πρώτα του βιβλία: «Στο ορατό μέλλον θα πρέπει να είμαστε ικανοί να υπολογίζουμε στην Οκινάουα ή τις Φιλιππίνες ως περιοχές εφόδου για την ανατολική Ασία, στην Κύπρο ή τη Λιβύη ως περιοχές εφόδου για τη Μέση Ανατολή, και στην Αγγλία ως βάση εφόδου για την Ευρώπη» («Nuclear Weapons and Foreign Policy»).
Με άλλα λόγια, τα ισραηλινά συμφέροντα συγκρούονται σαφέστατα με τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα στη Κύπρο, στη βάση μιας επανενωμένης (και πραγματικά) ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τη βρετανική παρουσία.

Για μια νέα Μεσανατολική Πολιτική
Η Αθήνα, έχοντας εξασφαλίσει τη πλήρη στρατιωτική κάλυψη της Κύπρου, οφείλει να απαπροσαρμόσει τη μεσανατολική της πολιτική προκειμένου να εξισορροπήσει τα βλαπτικά αποτελέσματα του Τουρκοϊσραηλινού άξονα. Πρέπει να τεθούν σε νέο επίπεδο οι σχέσεις με τα αραβικά κράτη της περιοχής (πρωτίστως την Αίγυπτο, τη Συρία, την Ιορδανία) και να βελτιωθούν περαιτέρω τις σχέσεις με το Ισραήλ. Από τις οκτώ συνολικά συμφωνίες πολιτικοστρατιωτικού χαρακτήρα Τουρκίας-Ισραήλ που υπεγράφησαν το 1996, η Άγκυρα αποκόμισε, σε καθαρά στρατιωτικό επίπεδο, ιδιαίτερα οφέλη για τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, ενδεικτικά:
1. Εκσυγχρονισμό 170 αρμάτων μάχης Μ60Α1 σε Μ-60Τ (Sabra) από την ισραηλινή Ιsrael Military Industries (ΙΜΙ).
2. Αναβάθμιση 54 μαχητικών αεροσκαφών F-4E (Terminator 2020) από την Israel Aerspace Industries (IAI).
3. Αναβάθμιση 48 μαχητικών αεροσκαφών F-5/2020 σε συνεργασία με την ΙΑΙ.
4. Προμήθεια 100 βλημάτων αέρος-εδάφους μακράς ακτίνας PopeyeI της Rafael και 102 φονικών αεροχημάτων Ηarpy κατασκευής ΙΑΙ.
5. Προμήθεια συστημάτων ΙΜΙΝΤ (ως ατρακτίδια μαχητικών αεροσκαφών) της El-op και η προμήθεια εξοπλισμού ESM/ELINT της ELTA για τα τουρκικά αεροσκάφη Έγκαιρης Εναέριας Προειδοποίησης & Ελέγχου (ΑΕW&C) Βoeing-737.
6. Προμήθεια 10 Μη-επανδρωμένων Εναέριων Οχημάτων (UAV) Μέσου Ύψους Μακράς Ακτίνας (MALE) τύπου Heron.
Εκτός αυτών είναι περιττό να τονισθούν τα οφέλη από τις κοινές ασκήσεις, τη μεταφορά κρίσιμης τεχνολογίας και την παροχή φωτογραφιών από τους ισραηλινούς δορυφόρους Ofeq.
Η Ελλάδα μπορεί μέσω της πραγματοποίησης κοινών στρατιωτικών ασκήσεων (χωρίς τη παραπληροφόρηση και τη προπαγάνδα που συνόδευσε τη «Glorious Spartan ΄08») και (γιατί όχι;) την από κοινού ανάπτυξη οπλικών συστημάτων στα πλαίσιο μιας αναγεννημένης ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, να επαυξήσει τη στρατιωτική της ισχύ, αθόρυβα και αποτελεσματικά.

Γράφει ο strategy

Απομάκρυνση του Έλληνα Γενικού Πρόξενου στη Κωνσταντινούπολη ζητά η Άγκυρα

Απαράδεκτη παρέμβαση επιχειρεί η Άγκυρα όσον αφορά τη λειτουργία του ελληνικού Γενικού Προξενείου στην Κωνσταντινούπολη καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες τις εφημερίδας «Το Παρόν», ο E. Bagis στην πρόσφατη επίσκεψή του φέρεται να ζήτησε από τον ΑΝΥΠΕΞ Δ. Δρούτσα την απομάκρυνση του Έλληνα γενικού πρόξενου Β. Μπορνόβα.
Ο Έλληνας διπλωμάτης, ο οποίος έχει συμπληρώσει ένα χρόνο υπηρεσίας στη Κωνσταντινούπολη, έχει ενοχλήσει τη τουρκική πλευρά με τις δραστηριότητες του, όπως η επίσκεψη στην Ίμβρο χωρίς να ζητήσει προηγουμένως άδεια, όπως συνηθιζόταν, τις εκδηλώσεις για την 28η Οκτωβρίου με τη διοργάνωση έκθεσης της νεότερης ελληνικής ιστορίας αλλά και τη καταγραφή όλων των ελληνικών κτηρίων που έχουν κατασχεθεί τα τελευταία χρόνια από το τουρκικό δημόσιο.
Η αναγνώριση της αποσταθεροποιητικής δράσης του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής και οι ολοένα αυξανόμενες φωνές για τη κατάργησή του, ενόχλησαν την Άγκυρα που εκβιάζει με κλείσιμο του Γενικού Προξενείου Κων/πολης. Προ λίγων εβδομάδων, δικαστικός κλητήρας επέδωσε στο Β. Μπορνόβα, επίσημο έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο το 50% του κτηρίου όπου στεγάζεται το ελληνικό Γενικό Προξενείο είναι ιδιοκτησία του τουρκικού Δημοσίου. Μάλιστα για τον λόγο αυτό ζητείται το ποσό των περίπου €400.000 για τη μέχρι τώρα χρήση του κτηρίου.
O B. Μπορνόβας έχει θητεύσει στο Γραφείο Πολιτικών Υποθέσεων Αργυροκάστρου και Ξάνθης, ενώ σύμφωνα με παλαιότερα δημοσιεύμα του Τύπου δεν έχει και τις καλύτερες σχέσεις με τον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα Φ. Ξυδά. Αιτία οι συνεχείς οχλήσεις «να προσαρμοστεί» και να μην αρνείται την έγκριση βίζας ακόμη και σε Τούρκους στρατιωτικούς, που θέλουν να επισκεφθούν την Ελλάδα, οι οποίοι μόνο για τουρισμό δεν έρχονται.

ία του ελληνικού Γενικού Προξενείου στην Κωνσταντινούπολη καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες τις εφημερίδας «Το Παρόν», ο E. Bagis στην πρόσφατη επίσκεψή του φέρεται να ζήτησε από τον ΑΝΥΠΕΞ Δ. Δρούτσα την απομάκρυνση του Έλληνα γενικού πρόξενου Β. Μπορνόβα. Ο Έλληνας διπλωμάτης, ο οποίος έχει συμπληρώσει ένα χρόνο υπηρεσίας στη Κωνσταντινούπολη, έχει ενοχλήσει τη τουρκική πλευρά με τις δραστηριότητες του, όπως η επίσκεψη στην Ίμβρο χωρίς να ζητήσει προηγουμένως άδεια, όπως συνηθιζόταν, τις εκδηλώσεις για την 28η Οκτωβρίου με τη διοργάνωση έκθεσης της νεότερης ελληνικής ιστορίας αλλά και τη καταγραφή όλων των ελληνικών κτηρίων που έχουν κατασχεθεί τα τελευταία χρόνια από το τουρκικό δημόσιο. Η αναγνώριση της αποσταθεροποιητικής δράσης του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής και οι ολοένα αυξανόμενες φωνές για τη κατάργησή του, ενόχλησαν την Άγκυρα που εκβιάζει με κλείσιμο του Γενικού Προξενείου Κων/πολης. Προ λίγων εβδομάδων, δικαστικός κλητήρας επέδωσε στο Β. Μπορνόβα, επίσημο έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο το 50% του κτηρίου όπου στεγάζεται το ελληνικό Γενικό Προξενείο είναι ιδιοκτησία του τουρκικού Δημοσίου. Μάλιστα για τον λόγο αυτό ζητείται το ποσό των περίπου €400.000 για τη μέχρι τώρα χρήση του κτηρίου. O B. Μπορνόβας έχει θητεύσει στο Γραφείο Πολιτικών Υποθέσεων Αργυροκάστρου και Ξάνθης, ενώ σύμφωνα με παλαιότερα δημοσιεύμα του Τύπου δεν έχει και τις καλύτερες σχέσεις με τον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα Φ. Ξυδά. Αιτία οι συνεχείς οχλήσεις «να προσαρμοστεί» και να μην αρνείται την έγκριση βίζας ακόμη και σε Τούρκους στρατιωτικούς, που θέλουν να επισκεφθούν την Ελλάδα, οι οποίοι μόνο για τουρισμό δεν έρχονται.

Μ. Ανατολή: Από τον Λόρενς στον Ερντογάν

Το 1915 ο απεσταλμένος των Βρετανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών Λόρενς -που καθιερώθηκε αργότερα ως ο Λόρενς της Αραβίας- έπεισε τον Χουσεΐν τοποτηρητή της Μέκκας να ξεκινήσει εξέγερση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: Θα ήταν ο βασιλιάς του Ενωμένου Αραβικού Βασιλείου που θα περιελάμβανε το σημερινό Ιράκ, την Συρία, τον Λίβανο, την Παλαιστίνη και μεγάλο μέρος της Αραβικής Χερσονήσου.

Οι προϊστάμενοι του Λόρενς στο Λονδίνο πρόδωσαν τον απεσταλμένο τους: Παρεχώρησαν στη Γαλλία τον Λίβανο και τη Συρία, άνοιξαν την Παλαιστίνη στον Σιωνιστικό Εποικισμό και εγκαθίδρυσαν ημιαποικιακό καθεστώς στο Ιράκ και την Ιορδανία. Αυτό που κέρδισαν οι Άραβες ήταν ο τερματισμός της Οθωμανικής Κυριαρχίας και η αντικατάστασή της από τη βρετανική και γαλλική αποικιοκρατία.

Σχεδόν έναν αιώνα μετά, ο Ερντογάν ανατρέπει με τη σειρά του το Μεσανατολικό Στάτους Κβο: Σήμερα η Αγκυρα συμπληρώνει το κενό που άφησε η παρακμή της Αιγύπτου του Μουμπάρακ, η κατεδάφιση της ισχύος του Ιράκ και η εσωστρέφεια της Σαουδικής Αραβίας.

Ετσι η Συρία δεν είναι πλέον απομονωμένη, τα σενάρια απόσπασης του Λιβάνου από τον Αραβικό Κόσμο ματαιώνονται οριστικά, ενώ οργανώσεις σαν τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς βρίσκουν ως συνομιλητή μια χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε.

Η επισήμανση σε χθεσινή ανάλυση της Μοντ ότι ο Νετανιάχου δεν επιθυμεί πλέον την Τουρκία να διαδραματίζει ρόλο ενδιάμεσου με τη Συρία, με την οποία ο Ισραηλινός πρωθυπουργός επιθυμεί απευθείας διαπραγματεύσεις, είναι αποκαλυπτική: Το Ισραήλ προσλαμβάνει τη δραστηριοποίηση της Αγκυρας στην περιοχή όχι ως διαμεσολάβηση, αλλά ως ντε φάκτο Συμμαχία με τον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο.

Η σημερινή άλλωστε κυβέρνηση του Ισραήλ είναι η τελευταία που θα μπορούσε να δει τη θετική πλευρά της τουρκικής διπλωματικής ενεργοποίησης, την κατάργηση του παρεμβατικού μονοπωλίου του Ιράν.

Ο Ερντογάν σε ρόλο πλέον υποστήριξης της χειραφέτησης και της ακεραιότητας της Αραβομουσουλμανικής Μέσης Ανατολής ακυρώνει την κυριότερη συνέπεια της εξέγερσης που προκάλεσε ο Λόρενς: την έξωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια της Τουρκίας από τους συσχετισμούς της περιοχής.

Η μεσανατολική δραστηριοποίηση της Τουρκίας δυνητικά εξυπηρετεί και τη δραστηριοποίηση της Ε.Ε. στην περιοχή στον βαθμό που οι «27» αποκτήσουν με τη Συνθήκη της Λισαβόνας μια συνεκτική γραμμή πλεύσης, για μια περιοχή όπου διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα.

Ο μεγαλύτερος ευεργετημένος από την πολιτική Ερντογάν θα μπορούσε να είναι η Γαλλία του Σαρκοζί, που θα διευκολυνόταν στην ανάκτηση της παραδοσιακής της επιρροής στη Δαμασκό και τη Βηρυτό, αλλά και στην αναζωογόνηση της περίφημης Μεσογειακής Πρωτοβουλίας που μετά την Πανηγυρική Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι έχει περιπέσει σε αφάνεια. Τα παραπάνω φωτίζουν την απορριπτική ως προς την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας στάση Σαρκοζί ως ακόμη πιο αντιφατική και παράδοξη.

Αν η Αγκυρα εκμεταλλεύθηκε το κενό ηγεσίας και περιφερειακής ισχύος στον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο, η Ε.Ε. θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη φανερή αδυναμία της κυβέρνησης Ομπάμα να πιέσει το Ισραήλ και να δημιουργήσει έτσι νέα δεδομένα.

Τα συμφέροντα Ε.Ε.-Τουρκίας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή είναι κοινά: Η Αγκυρα μπορεί να προσφέρει ρητορική αλληλεγγύης και συμπάθειας, ενώ η Ε.Ε. μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά μια ευνοϊκή για τον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο αλλαγή των διεθνών και περιφερειακών συσχετισμών.

(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 12/11/2009)

Ο «Νεοοθωμανισμός» του Ερντογάν

Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ Αρμενίας και Τουρκίας έχει αναδείξει μια παράμετρο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής που έχουμε αγνοήσει. Την ανάγκη της Τουρκίας να επιτύχει τον διακανονισμό με ιστορικούς αντιπάλους της μέσω της παροχής απρόσκοπτης πρόσβασης στην κίνηση κεφαλαίων, αγαθών και ατόμων. Το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων δηλαδή σε έλληνες κεφαλαιούχους, κυπριακά πλοία, αρμενικά τρένα και ούτω καθεξής. Αυτός ο όρος αποτελεί, τυπικώς ή ατύπως, ουσιαστική παράμετρο της βιωσιμότητας της ενταξιακής πορείας της προς την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) καθώς και εξάλειψης του κινδύνου ρήξης των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων λόγω μιας τυχόν αναγνώρισης από το αμερικανικό Κογκρέσο της αρμενικής γενοκτονίας.

Με άλλα λόγια είναι στο χέρι της Τουρκίας να αποφασίσει αν θα είναι μια χώρα κλειστή ή ανοιχτή προς τον κόσμο και στο κύριο, ακόμη, περιβάλλον αναφοράς της, αυτό της Δύσης. Αυτό που δεν είναι στο χέρι της είναι να παραμείνει ανοιχτή στη Δύση και επιλεκτικά κλειστή στους γείτονές της που διατηρούν- λόγω γεωγραφικής θέσης και/ή πολιτισμικής ταυτότητας- προνομιακή θέση με τη Δύση, δηλαδή την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αρμενία.

Το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων στην κίνηση κεφαλαίων, αγαθών και ατόμων από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αρμενία δεν είναι όμως μια απλώς τεχνική διαδικασία. Στην καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις θέτει σε αμφισβήτηση ισχυρότατα ταμπού της μέχρι πρότινος κεμαλικής τουρκικής δημοκρατίας. Ταμπού όπως την ιδέα ότι στις πάλαι ποτέ μειονότητες δεν θα επιτραπεί ποτέ ξανά να αποκτήσουν οικονομική ισχύ στην Τουρκία. Την αντίληψη ότι η εισβολή της Κύπρου το 1974 αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη νίκη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και την εκπλήρωση ενός εθνικού στόχου που πρέπει να μείνει στο διαχρονικό απυρόβλητο. Την ελπίδα ότι το μεγαλείο της Τουρκίας μπορεί να θεμελιωθεί πάνω στην παντουρκική αδελφότητα και στις προνομιακές σχέσεις με έθνη όπως αυτά του Αζερμπαϊτζάν και του Τουρκμενιστάν.

Η κυβέρνηση Ερντογάν «άνοιξε» τα σύνορα με την Ελλάδα όταν συναίνεσε στην εξαγορά από την Εθνική Τράπεζα της Finansbank, της τέταρτης μεγαλύτερης ιδιωτικής τράπεζας στην Τουρκία. Η πολιτική βαρύτητα αυτής της απόφασης αναδείχθηκε έναν χρόνο αργότερα, όταν η ίδια κυβέρνηση θεώρησε σκόπιμο, λίγο πριν από τις εκλογές του 2007, να παρουσιάσει κώλυμα στην εξαγορά της πολύ μικρότερης Αlternatif Βank από τη δική μας Αlpha (είχε προηγηθεί μια ισομεγέθης εξαγορά από τη Εurobank). Οι αλλεπάλληλες αυτές εξαγορές ακριβώς μετέδιδαν το εκρηκτικό πολιτικό μήνυμα ότι η Τουρκία αλώνεται εκ νέου από το ελ ληνικό κεφάλαιο. Θίχτηκε- και θίγεται- επίσης βάναυσα η παντουρκική αλληλεγγύη (και το εκ των αγωγών διαμορφούμενο τουρκικό γεωπολιτικό συμφέρον) από την ανάγκη της Τουρκίας να ανοίξει τα σύνορά της στην Αρμενία πριν από την απόσυρση των αρμενικών στρατευμάτων από το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν. Το ενδεχόμενο άνοιγμα δε των τουρκικών αεροδρομίων και λιμένων σε αεροσκάφη και πλοία που φέρουν την κυπριακή σημαία ισούται με την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ενοχοποίηση του 1974 από την ίδια την τουρκική κυβέρνηση.

Ο νεοοθωμανισμός του Νταβούτογλου λοιπόν είναι ένα ευφυές επινόημα που έρχεται να μετατρέψει αυτό που ο τουρκικός κεμαλισμός θεωρεί αλλεπάλληλα εθνικά πλήγματα και υποχωρήσεις ολκής σε πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η ίδια η Τουρκία- πρωτοβουλίες οι οποίες πρέπει να εκληφθούν ως ενδείξεις ισχύος και αυτοπεποίθησης, μια που ανατρέχουν στο πάλαι ποτέ αυτοκρατορικό βεληνεκές. Το ζητούμενο βεβαίως δεν είναι η αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- όσο δεν είναι για εμάς η ανακατασκευή της Μεγάλης Ελλάδος όταν μιλούμε για την «ισχυρή» και «εξωστρεφή», στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Ελλάδα. Το ζητούμενο είναι, μέσω αυτής της ιστορικοποίησης της σημερινής τουρκικής διαλλακτικότητας, με την Ελλάδα, την Αρμενία και την Κύπρο, να καταστεί βιώσιμη, με εσωτερικούς πολιτικούς όρους, για τη σημερινή τουρκική ηγεσία η ομαλή εξέλιξη των σχέσεών της με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Με τη σειρά της αυτή η ομαλή εξέλιξη των σχέσεων με τους κύριους δυτικούς εταίρους της Τουρκίας έχει εσωτερική αναφορά. Πρωτίστως στοχεύει στη συνεχιζόμενη εσωτερική νομιμοποίηση του κυβερνώντος ΑΚΡ και στη διατήρηση αυτών των ομαλών σχέσεων με τη Δύση που είναι απαραίτητες στην Τουρκία για να συνεχίσει να διατηρεί επαρκές μερίδιο στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Με την έννοια επαρκές εννοούμε αυτό το μερίδιο που θα μπορέσει να ικανοποιεί τις υλικές ανάγκες ενός ολοένα και πιο επηρεασμένου από δυτικά καταναλωτικά πρότυπα πληθυσμού των 74 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η δε «νεοοθωμανική» νομιμοποίηση του ΑΚΡ υπηρετεί την επιταγή του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος να εξασφαλίσει, μέσω της διατήρησής του στην εξουσία, όσο το δυνατόν πιο προνομιακό μερίδιο των απολαβών αυτής της συμμετοχής στον διεθνή καταμερισμό εργασίας για τα ανερχόμενα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα που εκπροσωπεί και από τα οποία το ίδιο προέρχεται.

Ο κ. Αντ. Καμάρας είναι αναλυτής στη Levant Ρartners.

(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 07/11/2009)

Ο Αγγλος καθηγητής με τη μεγάλη ελληνική ψυχή

Ο συγγραφέας της «Ιστορίας της Μακεδονίας» όργωσε σε ηλικία 22 ετών τη Βόρεια Ελλάδα, έδωσε μάχη κατά του ναζισμού στο πλευρό της Ελληνικής Αντίστασης και αφιέρωσε τη ζωή του στην ανάδειξη της επιστημονικής αλήθειας.

Τόσο πολύ αγαπούσε την Ελλάδα και τον πολιτισμό της ο Νίκολας Χάμοντ, ώστε τρεις εβδομάδες πριν από τον θάνατό του (έφυγε στις 24 Μαρτίου 2001, σε ηλικία 93 ετών) έστειλε στον Τύπο κοινή επιστολή με άλλους τρεις καθηγητές του Κέμπριτζ, επισημαίνοντας την ανάγκη να μη θιγεί η ιστορική τοποθεσία της Μάχης του Μαραθώνα από τα ολυμπιακά έργα του 2004.

«Ενώ εμείς γεννηθήκαμε Ελληνες, αυτός θέλησε να γίνει Ελληνας και τα κατάφερε,» είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, Θάνος Βερέμης, για τον συγγραφέα της πολύκροτης «Ιστορίας της Μακεδονίας».
Με 24 βιβλία και 130 άρθρα στο ενεργητικό του πάνω στην ελληνική ιστορία, την αρχαιολογία, τη γεωγραφία, τη νομισματική επιστήμη και την αρχαία τραγωδία, ο Νίκολας Τζέφρι Λεμπιέρ Χάμοντ αποτελεί την ενσάρκωση της ισοκράτειας ρήσης:

«Και μάλλον Ελληνες καλείσθαι τους της παιδεύσεως της ημετέρας ή τους της κοινής φύσεως μετέχοντας» (Περισσότερο αρμόζει να αποκαλούμε Ελληνες εκείνους που μετέχουν της παιδείας μας παρά όσους έχουν απλώς την ίδια καταγωγή με μας).

Οδοιπορικό
Ο Νίκολας Χάμοντ δεν γνώρισε την Ελλάδα με το ψυχρό μάτι του ακαδημαϊκού, που μελετά χωμένος στην βιβλιοθήκη του. Το 1929, σε ηλικία μόλις 22 χρόνων περπάτησε τα βουνά της Πίνδου και της Βορείου Ηπείρου σε αντίξοες συνθήκες, φτάνοντας από την Αρτα ως τον Αυλώνα, από τα Γρεβενά και την Κόνιτσα ως το Αργος Ορεστικό και την Καστοριά, κι από τη Φλώρινα ως την Κορυτσά.

Με το πάθος περιηγητή του 19ου αιώνα ανακάλυψε νέους αρχαιολογικούς τόπους, έζησε με τους χωρικούς και στις δύο πλευρές των ελληνοαλβανικών συνόρων και… κυνηγήθηκε από τσοπανόσκυλα.

Το οδοιπορικό του συνεχίστηκε στα στενά του Αλιάκμονα, μεταξύ Σερβίων και Βέροιας, όπου η μελέτη των πηγών και η επίμονη ιστορική διαίσθηση του δημιούργησε την πεποίθηση πως η Πέλλα, η Εδεσσα και οι Αιγές είναι διαφορετικές πόλεις.

Μισόν αιώνα πριν από τις μεγάλες ανακαλύψεις του Μανόλη Ανδρόνικου, ο Αγγλος φίλος και συνεργάτης του έθετε τις βάσεις για την ταύτιση της Βεργίνας με τις Αιγές, αρχαίας πρωτεύουσας των Μακεδόνων.

Γεννημένος το 1907 στο Αϊρ της Σκοτίας, ο Νίκολας Χάμοντ μυήθηκε στην ελληνική και λατινική παιδεία από τον αδελφό του πατέρα του, που ήταν αγγλικανός ιερέας.

Σε ηλικία 13 χρόνων αρχίζει να μαθαίνει αρχαία ελληνικά στο κολέγιο Fettes, του Εδιμβούργου και στη συνέχεια κερδίζει υποτροφία Κλασικών Σπουδών για το κολέγιο Caius του Κέμπριτζ.

Το 1929 ήταν χρονιά σταθμός στη ζωή του. Αναγορεύεται βοηθός καθηγητής, μαθαίνει νέα ελληνικά, αλβανικά και γερμανικά και γίνεται μέλος της Αρχαιολογικής Βρετανικής Σχολής των Αθηνών, με ερευνητικά αντικείμενα αρχαιολογικά, γεωγραφικά, ιστορικά και ερμηνείας επιγραφών.

Το 1930 γίνεται Εταίρος του κολεγίου Clare του Κέμπριτζ και λέκτορας στο ίδιο πανεπιστήμιο, ενώ μέχρι το ξέσπασμα του Β Παγκοσμίου Πολέμου, έζησε συνολικά 14 μήνες σε Ηπειρο και Μακεδονία, για να ολοκληρώσει τις μελέτες του σε αρχαιολογικούς χώρους. Στο διάστημα αυτό γνώρισε τη σύζυγό του Μάργκαρετ, με την οποία παντρεύτηκε το 1938 και απέκτησαν πέντε παιδιά…
Στη δίνη του πολέμου και της Κατοχής, ο Αγγλος ελληνιστής σφυρηλάτησε τους δεσμούς του με τη χώρα μας ως αξιωματικός της Διεύθυνσης Ειδικών Αποστολών του βρετανικού στρατού (SOE).

Πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης και με εντολή του Γενικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής ορίστηκε σύνδεσμος της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής με την Ελληνική Αντίσταση, από τον Φεβρουάριο του 1943 ως τον Αύγουστο του 1944.

Συμμετείχε σε σαμποτάζ και επιχειρήσεις κατά των Γερμανών, ενώ διετέλεσε διοικητής της Βρετανικής Αποστολής στη Μακεδονία ως τον Ιανουάριο του 1944 και στη συνέχεια διοικητής αποστολών σε όλες τις περιοχές που ελέγχονταν από τον ΕΛΑΣ.

Τέσσερα παράσημα
Οι αναμνήσεις του από αυτή την ταραγμένη περίοδο με τίτλο «Επιχείρηση στην Ελλάδα» (Venture into Greece) γράφτηκαν τον Σεπτέμβριο του 1944, αλλά δημοσιεύτηκαν μόλις το 1983, λόγω των πολιτικών παθών που εξακολουθούσε να εγείρει η βρετανική ανάμειξη στον εμφύλιο.

Για τη συνεισφορά του στη μάχη κατά του ναζισμού ο Χάμοντ τιμήθηκε με τρία βρετανικά παράσημα κι ένα ελληνικό. Το 1947 η ελληνική πολιτεία τού απένειμε το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα μετά Ξιφών.

Μετά τον πόλεμο ο Χάμοντ επέστρεψε στο Κέμπριτζ, όπου παρέμεινε ως το 1954.

Στο μεταξύ, διορίζεται επισκέπτης καθηγητής της Βρετανικής Σχολής των Αθηνών, ενώ το 1962 γίνεται διευθυντής του κολεγίου Clifton, στο Μπρίστολ, ως τη συνταξιοδότησή του, το 1973.

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ Ν. XAMONT

«Ιστορία της Ελλάδας ως το 322 π.Χ.» (Οξφόρδη 1959, β έκδοση 1967, γ έκδοση 1986)
«Ηπειρος: Γεωγραφία, αρχαία ερείπια, ιστορία και τοπογραφία της Ηπείρου και των γειτονικών περιοχών» (Οξφόρδη 1967)
«Τα κλασικά χρόνια στην Ελλάδα» (Λονδίνο 1975 & 1999)
«Μέγας Αλέξανδρος: Βασιλιάς, στρατηλάτης και πολιτικός» (Νιου Τζέρσεϊ 1980, β έκδοση Μπρίστολ 1989)
«Ατλας του Ελληνικού και Ρωμαϊκού Κόσμου στην Αρχαιότητα» ( Νιου Τζέρσεϊ 1981, Μπρίστολ 1991)
«Με τους αντάρτες», 1984 Ευρωεκδοτική [στα ελληνικά]
«Φίλιππος ο Μακεδών» (Λονδίνο 1994)
«Δυτική Μακεδονία: Αντίσταση και Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή 1943-44 (Αθήνα 1992) [στα ελληνικά]
«Η μεγαλοφυϊα του Μεγάλου Αλεξάνδρου» (1997)
«Ιστορία της Μακεδονίας» 1995, 3 τόμοι, Μάλλιαρης-Παιδεία ΑΕ.
Στην αγγλική έκδοση το έργο κυκλοφόρησε ως εξής:

«Α History of Macedonia, Τόμος Α: Ιστορική γεωγραφία και προϊστορία» (1972)
«Α History of Macedonia , Τόμος Β: 550-336 π.Χ. (1979)
«Α History of Macedonia, Τόμος Γ: 336-167 π.Χ. (1988)
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1945 ΣΤΟ ΚΕΜΠΡΙΤΖ
«Ο Τίτο κατασκεύασε μια βόμβα στη Μακεδονία»

«Κατά την αποχώρηση των Γερμανών (σ.σ. τον Οκτώβριο του 1944), ο Γκότσεφ επικεφαλής «Σλαβομακεδονικών» τμημάτων με υψωμένη την κόκκινη σημαία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, επιχειρεί πορεία προς τη Θεσσαλονίκη.

Η ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ, κατόπιν διαταγής του Σαράφη, του Μπακιρτζή και του Μάρκου Βαφειάδη, παρατάσσει τις δυνάμεις της σε φραγμό στις ορεινές διαβάσεις της Φλώρινας και διαλύουν τα τμήματα Γκότσεφ-Ουρντόφ, που καταφεύγουν στον Τίτο.

Με διαταγή του διοικητή της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας, Ευριπίδη Μπακιρτζή συγκροτούνται ιδιαίτερα συνοριακά τμήματα «προς διαφύλαξη, εξασφάλιση και έλεγχο των συνόρων με επαρκείς δυνάμεις και με σύνθεση τμημάτων τέτοια, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση ενάσκησης προπαγάνδας από τους αυτονομιστές Μακεδόνες»…

… «Την εποχή που ο Τίτο συγκροτεί τη Γιουγκοσλαβία, επιβάλλοντας το ομοσπονδιακό σύστημα και εγκαθιστώντας κυβερνήσεις ομόσπονδων κρατών, της Σερβίας, Κροατίας, Βοσνίας, Σλοβενίας, Μαυροβουνίου και Μακεδονίας, και οραματίζεται το Αιγαίο δημιουργώντας ένα, εκτός πάσης πραγματικότητος «Μακεδονικό κράτος» με «τεχνητή εθνότητα», ο Εντουαρντ Στετίνιους, υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, επισημαίνει στις διπλωματικές και προξενικές υπηρεσίες της χώρας του με εγκύκλιο τηλεγράφημα ότι: «η αμερικανική κυβέρνηση θεωρεί πως κάθε λόγος για μακεδονικό έθνος συνιστά προπαγάνδα ασύστατη και δεν στηρίζεται σε καμιά πολιτική ή ιστορική πραγματικότητα, αποτελεί πιθανή πρόφαση για επιθετικές ενέργειες κατά της Ελλάδος.

Η πάγια πολιτική της κυβέρνησης είναι να αντιταχθεί σε κάθε αναζωπύρωση του μακεδονικού θέματος σε ό,τι αφορά την Ελλάδα.

Το ελληνικό τμήμα της Μακεδονίας κατοικείται από Ελληνες και ο ελληνικός λαός είναι ομόθυμα αντίθετος στη δημιουργία μακεδονικού κράτους.

Η κυβέρνησή μας θα θεωρήσει υπεύθυνη όποια κυβέρνηση ή ομάδα κυβερνήσεων θα ανεχθεί ή θα ενθαρρύνει πράξεις δήθεν μακεδονικών δυνάμεων κατά της Ελλάδος»…

… «Στις 20 Σεπτεμβρίου 1945 στο παλαιό κολέγιο Clare του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ εμφανίζεται ο Νίκολας Χάμοντ με τήβεννο, αγέρωχος, ψηλός, ηλιοκαμένος… Παρασυρμένος από το vertigo της πολεμικής του εμπειρίας, της ιστορικής απειλής και της ελπίδας για δικαίωση, για παλιγγενεσία, περατώνει:

«Ο πόλεμος δεν τερματίστηκε για μένα. Πρέπει να πολεμήσω για την ειρήνη. Si vis pacem para bellum. Κατασκεύασε μια βόμβα ο Τίτο στη Μακεδονία. Υπάρχουν βέβαια οι Μεγάλοι Φύλακες. Sed quid custodiet custodes;», καταλήγει χαρίζοντας τη διδαχή του ως παρακαταθήκη στο ακροατήριο, ενώ ταυτόχρονα «ποιος φυλάττει τους φύλακες;», αναφωνεί μετρικά σαν τραγικός χορός τη μετάφραση από τα λατινικά η ομάδα των μαθητών του, καθώς ο ήρωας του πολέμου και δάσκαλος της ειρήνης τελειώνει αινιγματικά μέσα σε νέα χειροκροτήματα τον λόγο του» .

(Αποσπάσματα από το βιβλίο του νομικού και λογοτέχνη Νίκου Πασχαλίδη «Ο ΒΡΕΤΑΝΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ – Μακεδονική Τριλογία, Βιβλίο τρίτο» β έκδοση. Εκδόσεις Κορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2003).

ΔΙΑΛΕΞΗ – ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ ΤΟ 1992
Βιασμό της ιστορικής αλήθειας αποτελεί η αναγνώριση των Σκοπίων ως «Μακεδονία»

Το 1968, χρονιά στην οποία έγινε μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας, ο Ν. Χάμοντ άρχισε να γράφει την τρίτομη «Ιστορία της Μακεδονίας», σημειώνοντας ότι όφειλε να ξεπληρώσει το χρέος του προς τους κατοίκους αυτής της ελληνικής περιοχής.

«Το να μιλάς μακεδονικά σημαίνει ότι μιλάς μια διάλεκτο της ελληνικής, γιατί η γλώσσα των Μακεδόνων ήταν μια ιδιαίτερη μορφή της ελληνικής, που αντιστάθηκε στις εξωτερικές επιδράσεις», υπογράμμιζε.

Μετά τη συνταξιοδότησή του συνεργάστηκε ως επισκέπτης καθηγητής σε πολλά αμερικανικά και αυστραλιανά πανεπιστήμια, ενώ διατέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας για την Προαγωγή των Ελληνικών Σπουδών.

Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών ανακηρύχθηκε το 1993, όταν συμμετείχε ενεργά στην αντίκρουση των προσπαθειών να πλαστογραφηθεί η ιστορία της Μακεδονίας. Το 1992, όταν ο Κίρο Γκλιγκόροφ είχε κηρύξει την ανεξαρτησία της «Μακεδονίας» και κορυφωνόταν η διπλωματική αντιπαράθεση για το θέμα του ονόματος, ο Χάμοντ χαρακτήρισε «βιασμό της ιστορικής αλήθειας την αναγνώριση της Δημοκρατίας των Σκοπίων με το όνομα Μακεδονία».

Ο ίδιος αντιπρότεινε την αρχαία ονομασία «Παιονία», λέγοντας χαρακτηριστικά σε κάποια διάλεξή του:

«Οι Σκοπιανοί δεν έχουν καμία σχέση με τους αρχαίους Μακεδόνες. Οι Παίονες, από την άλλη πλευρά, είχαν δικό τους βασιλιά αλλά ήταν υπήκοοι των Μακεδόνων. Σήμερα, όμως, οι Σκοπιανοί είναι Σλάβοι και Αλβανοί και δεν έχουν ελληνική φωνή».

Στο ίδιο συνέδριο ο Βρετανός καθηγητής πρότεινε οι πολιτείες της ελληνιστικής περιόδου να μετονομαστούν σε μακεδονικές: «Τότε οι Αθηναίοι δεν έλεγαν είμαστε Ελληνες, όπως δεν το έλεγαν ούτε οι Σπαρτιάτες ούτε οι Μακεδόνες. Ηταν όμως όλοι Ελληνες. Γι’ αυτό προτείνω να μην ονομάζουμε τις πολιτείες ελληνιστικές, αλλά μακεδονικές, επειδή ο Μακεδόνας βασιλιάς δημιούργησε ένα είδος δεσποτάτου, παραχωρώντας δικαιώματα στους επιχωρίους, πέραν του κεντρικού βασιλείου του».

Ο Χάμοντ ήταν επίτιμος πολίτης των Καλαβρύτων, της Βέροιας, του Πενταλόφου, της Δαμασκηνιάς, της Θεσσαλονίκης και των Ιωαννίνων, ενώ του έχουν απονεμηθεί μετάλλια της πόλης της Θεσσαλονίκης, του υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης, της Μακεδονικής Επιτροπής και της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης.

Με αφορμή τον θάνατό του το 2001, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Ευ. Βενιζέλος είχε δηλώσει τα εξής: «Ο Ν. Χάμοντ συνέδεσε το όνομά του και τη διεθνή του φήμη με την Ελλάδα και την ελληνική ιστορία, υπό κάθε έννοια του όρου. Ο θάνατός του είναι μια μεγάλη απώλεια, και η ελληνική πολιτεία θα τιμήσει με κάθε τρόπο τη μνήμη του».

Πηγή ‘Εθνος’

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας π. Αναστάσιος: «Για μια στιγμή σκέφτηκα να παραιτηθώ»

 

Πηγή: Το Βήμα, 8-11-2009 

 

Συνέντευξη στη ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Ο ποιμενάρχης Τιράνων και πάσης Αλβανίας αποκαλύπτει ότι ένιωσε πικραμένος και προδομένος αρκετές φορές, αλλά δηλώνει ότι «όποιος κλείνεται στον εαυτό του χάνει τελικά τον εαυτό του».

«ΑΡΚΕΤΕΣ φορές ένιωσα πικραμένος. Για μια στιγμή σκέφτηκα να υποβάλω την παραίτησή μου» δηλώνει στο «Βήμα» ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης  Αλβανίας κ. Αναστάσιος. 
Ο άλλοτε βοηθός Επίσκοπος Ανδρούσης της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο πρώην ιεραπόστολος των χωρών της Αφρικής, Προκαθήμενος σήμερα μιας Εκκλησίας που είχε κηρυχθεί παράνομη στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού, μιλάει για τις στιγμές της δοκιμασίας του. Για την απόφασή του να φύγει από την Ελλάδα, για την πορεία του την οποία πολλοί προσπάθησαν να ναρκοθετήσουν, για το κλίμα καχυποψίας που αντιμετώπισε.

– Μακαριότατε,συμπληρώσατε το 80ό έτος της ηλικίας σας. Θα ήθελα να μου περιγράψετε τις δύο σημαντικότερες στιγμές της ζωής σας. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά αυτών των στιγμών που σας κάνουν να τα ξεχωρίζετε;

«Θυμούμαι τα Χριστούγεννα του 1962 στην Πάτμο, σε ώρα παρατεταμένης περισυλλογής. Αντιμετώπιζα ένα έντονο δίλημμα: να μείνω στην Ελλάδα, μέσα στο περιβάλλον που αγαπούσα και που με αγαπούσε, ή να αναχωρήσω για ιεραποστολή στην Αφρική, να βοηθήσω μία από τις πιο αδικημένες ανθρώπινες κοινότητες; Ατενίζοντας τον ορίζοντα του ανοικτού πελάγους από το μικρό ασκητήριο όπου είχα αποσυρθεί, ζητούσα μέσα μου μια ουσιαστική απάντηση σε αυτό το δίλημμα. Η απάντηση ήλθε τελικά με ένα κρίσιμο ερώτημα: “Σου φθάνει ο Θεός; Τότε πήγαινε. Δεν σου φθάνει; Τότε κάθησε εδώ που είσαι”. Ενα επόμενο ερώτημα έκανε το πρώτο πιο ισχυρό. “Αν όμως δεν σου φθάνει ο Θεός, σε ποιον ακριβώς Θεό πιστεύεις;”. Ακολούθησε μια ήρεμη απόφαση για την πορεία στην Ανατολική Αφρική, σε περιοχές που είχαν ταλαιπωρηθεί από τη φτώχεια και την αδικία.
Μια άλλη σημαντική στιγμή ήταν στο τέλος του 1990, όταν μου ανακοινώθηκε από τον Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι με καλούσαν να πάω ως πατριαρχικός έξαρχος στην Αλβανία. Βρισκόμουν στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Αποσύρθηκα στο απλό δωμάτιο όπου έμενα. Εβρεχε, και όπως ήμουν γονατισμένος αναλογιζόμουν: Αν σου πρότειναν να πας στην τάδε μεγάλη πόλη, θα έλεγες ασφαλώς ότι έχω προτιμήσει την Αφρική. Τώρα που σου ζητούν να προχωρήσεις σε μια ιδιαίτερα δύσκολη και αμφίβολη αποστολή, έχεις το δικαίωμα να αρνηθείς; Οταν μου ξανατηλεφώνησαν ρώτησα: πότε πρέπει να ΄ρθω; Η απάντηση ήταν “αύριο”. Είχαν αρχίσει τότε κατά κύματα αλβανοί μετανάστες να πηγαίνουν στην Ελλάδα. Εφθασα τελικά στην Αλβανία ύστερα από αναμονή μηνών για τη θεώρηση, τον Ιούλιο του 1991. Οσα συνήντησα στην περιοδεία μου ήταν πραγματικά συγκλονιστικά. Στις 24 Ιουλίου 1992, ύστερα από πρόταση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου εξέλεξε τον έως τότε πατριαρχικό έξαρχο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πάσης Αλβανίας. Είχε προηγηθεί επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη μιας επιτροπής Ορθοδόξων της Αλβανίας που ζήτησαν μια τέτοια εκλογή. Μαζί εξελέγησαν και τρεις αρχιμανδρίτες ως μητροπολίτες των άλλων τριών μητροπόλεων της Αλβανίας.
Οταν μου το ανεκοίνωσαν τηλεφωνικά, ρώτησα αν είχε ενημερωθεί σχετικά η αλβανική κυβέρνηση. Δεν είχε. Ηταν προφανές ότι προχωρούσαμε σε μια φοβερή περιπέτεια. Ζήτησα να δω τον πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Μπερίσα. Οι μέρες περνούσαν χωρίς απάντηση. Εκλεκτοί συνεργάτες μου στην Αλβανία με συμβούλευαν να μην αποδεχθώ την εκλογή, διότι δεν επρόκειτο να γίνει τίποτε σε συνθήκες τόσο αντίξοες. Συνήντησα τον πρόεδρο μόλις στις 30 Ιουνίου 1992. Τόσο στη συνάντηση αυτή όσο και στην τριμελή πατριαρχική Αντιπροσωπεία που τον επισκέφθηκε στις 4 Ιουλίου 1992 δήλωσε ότι δέχεται την εγκατάσταση του έως τότε πατριαρχικού εξάρχου, αλλά επ΄ ουδενί λόγω συγκατατίθεται στην έλευση άλλων ιεραρχών ελληνικής καταγωγής. Νέα φοβερά ερωτήματα: θα μπορούσα μόνος να προχωρήσω σε αυτή την αποστολή; Τελικά έδωσα το μεγάλο μήνυμα στο Φανάρι 20 μέρες μετά την εκλογή μου, 12 Ιουλίου 1992. Το σχετικό έγγραφο της αποδοχής τοποθετείται πάνω στο Ευαγγέλιο που ανοίγεται τυχαία. Εκείνη τη φορά είχε ανοίξει στην περικοπή της Μ. Παρασκευής. Ενθρονίστηκα στον Καθεδρικό των Τιράνων στις 2 Αυγούστου. Ηταν ολοφάνερο ότι η πορεία θα ήταν εξαιρετικά ανηφορική, αμφίβολη και επίπονη. Οχι μόνο διότι όλα έπρεπε να αρχίσουν από μηδενική βάση λόγω ανυπαρξίας οποιασδήποτε υποδομής, αλλά κυρίως λόγω του κλίματος καχυποψίας, το οποίο διάφοροι κύκλοι καλλιεργούσαν εξαιτίας της ελληνικής καταγωγής του νέου Αρχιεπισκόπου».

– Ποιες στιγμές σάς προκάλεσαν πίκρα;
 «Οταν άρχισε να διαδίδεται στην Ελλάδα ότι δεν ήθελα να έχω Ιερά Σύνοδο. Στις συγκεκριμένες συνθήκες που εργαζόμουν έπρεπε να αναζητηθούν λύσεις βιώσιμες. Για να αναγνωρίζεται και να ενεργεί η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας ως νομικό πρόσωπο στο εσωτερικό αποφασίστηκε μέχρι της εγκαταστάσεως της Ιεράς Συνόδου να υπάρχει ως μεταβατικό διοικητικό όργανο Γενικό Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αποτελούμενο από οκτώ κληρικούς και τέσσερις λαϊκούς εκπροσώπους της Αρχιεπισκοπής και των τριών μητροπόλεων. Διάφοροι κύκλοι, οι οποίοι για τους δικούς τους λόγους δεν ήθελαν να επιτύχει η αποστολή μου στην Αλβανία, άρχισαν να ψιθυρίζουν ότι είχα υιοθετήσει, αντί του κανονικού συνοδικού συστήματος, κάποιο προτεσταντικό σύστημα. Διαμαρτυρήθηκα, καταγγέλλοντας σε τόνους που δεν συνηθίζω, ότι πρόκειται για αστήρικτο και κακόβουλο ισχυρισμό που επιδιώκει να σπιλώσει και να υπονομεύσει τον ιερό αγώνα μας στην Αλβανία. Ηταν πάρα πολύ δύσκολες μέρες, να περπατάς (μιλώ συμβολικά) μέσα σε μια χαράδρα χιονισμένη και να δέχεσαι πυρά και από τις δύο πλευρές. Για μια στιγμή σκέφθηκα να υποβάλω την παραίτησή μου. Γνώριζα όμως καλά ότι αυτό δεν θα βοηθούσε την Εκκλησία της Αλβανίας. Τελικά, το θέμα της Ιεράς Συνόδου διευθετήθηκε κατόπιν επιμόνων διαπραγματεύσεων μεταξύ αντιπροσωπειών του Οικονομικού Πατριαρχείου, της Εκκλησίας της Αλβανίας και των αλβανικών αρχών μεταξύ Νοεμβρίου του 1997 και Ιουλίου του 1998, με την εκλογή δύο αρχιερέων αλβανικής καταγωγής και την αποδοχή εισόδου του ενός εκλεγμένου, αρβανίτου, μητροπολίτου. Τελικά η σύνθεση ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2006 με την εκλογή τριών ακόμη αρχιερέων».

– Αν σας ζητούσα να μου πείτε ποια είναι η παρακαταθήκη σας στην Εκκλησίατι θα απαντούσατε;

«Κατ΄ αρχήν, είναι υπερβολικό να μιλάτε για “παρακαταθήκη”. Ακούγεται κάπως υπεροπτικό. Απλώς θα ήθελα να υπογραμμίσω μια βεβαιότητα που έχει σταθεροποιηθεί από την επιστημονική μου αναζήτηση, δεκαετίες τώρα, στον τομέα της Ιστορίας των Θρησκευμάτων. Πιστεύω ότι από όλες τις θρησκευτικές προτάσεις, αλλά και τις φιλοσοφικές, σχετικά με την αξία και το μέλλον του ανθρώπου, η πιο τολμηρή και μεγαλειώδης παραμένει η χριστιανική. Αυτή επιμένει στην ενανθρώπιση του υπερτάτου Οντος, του Θεού, “όστις αγάπη εστί” και στην πορεία του ανθρώπου προς την κατά χάρη “θέωση” με την αγάπη. Ακόμη να υπενθυμίσω ότι λίγο πριν από το Πάθος Του ο Χριστός, ύστερα από μια συνάντηση με Ελληνες (Ιω. 12: 20-26), τόνισε: “Αμήν, αμήν, λέγω υμίν, εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μένει· εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει”. Μόνο με θυσιαστική προσφορά πραγματώνεται η αγάπη. Γενικότερα πιστεύω ότι για να βρει κανείς τον εαυτό του, πρέπει να τον προσφέρει με διάθεση θυσίας. Αυτό ισχύει για τα ανθρώπινα πρόσωπα, για τις οικογένειες, για τις ενορίες, για τις μονές, για τις τοπικές Εκκλησίες. Οποιος κλείνεται στον εαυτό του, χάνει τελικά τον εαυτό του. Η αληθινή άνθηση και καρποφορία προϋποθέτει απόφαση θυσίας. Ανήκουμε στο “Σώμα του Χριστού”, στην Εκκλησία, που οφείλει να αγκαλιάζει με την αγάπη της τους πάντες και τα πάντα».

– Υπήρχαν στιγμές στην πορεία σας που σας έκαναν να αισθανθείτε προδομένος;  
«Αρκετές. Μετά την αλλαγή της εκκλησιαστικής ηγεσίας στην Ελλάδα συνάδελφοι ή υφιστάμενοί μου όχι μόνο έσπευσαν στην άλλη όχθη αλλά στη συνέχεια ποικιλότροπα ναρκοθέτησαν την πορεία μου. Επίσης στην Αφρική και στην Αλβανία δεν έλειψαν ορισμένοι συνεργάτες οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την εμπιστοσύνη μου και, ιδίως σε περιόδους απουσίας μου, υπονόμευσαν το έργο μου. Κάποιοι άλλοι στενοί μου άνθρωποι δεν δυσκολεύτηκαν να κρατήσουν στην αυλή τους πρόσωπα που τους εμπιστεύτηκα για εκπαίδευση. Αρκετές φορές ένιωσα πικραμένος. Προσπάθησα όμως να διώχνω το δηλητήριο του παραπόνου από την καρδιά μου. Τελικά όλα αυτά βοηθούν για να ζούμε συνεπέστερα το “και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”. Αλλωστε ο Θεός μού έδωσε πολλές άλλες χαρές: εξαιρετικούς συνεργάτες, αφοσιωμένους, φίλους πραγματικούς, “συνεργούς εν Κυρίω” πολύτιμους. Προς όλους αυτούς αισθάνομαι βαθιά ευγνωμοσύνη».
 

Αναρτήθηκε από ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ-gvardavas

Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ

απάντηση στον Στ. Ράμφο

Όταν οι Φιλόσοφοι (ή οι «Φιλόσοφοι») βιάζονται να προλάβουν την επικαιρότητα και ιδίως την προβολή που αυτή συνεπάγεται, συνήθως μιλάνε ασθμαίνοντας. Από το στόμα τους ή την γραφίδα τους προκύπτουν μισόλογα, οι λέξεις και οι φράσεις προσπαθούν μάταια να διακονήσουν την περιγραφική ακρίβεια, την νηματική ενότητα και πληρότητα. Αυτή η (αδικαιολόγητη) βιάση διέπει και το άρθρο του κου Ράμφου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 14^ης Δεκεμβρίου 2008 με τίτλο «Το μηδέν σαν μακρόβιος επιθανάτιος ρόγχος» (*1). Επρόκειτο για μια απόπειρα να ερμηνευθεί το φαινόμενο της Δεκεμβριανής Εξέγερσης ως μια μηδενιστική έκρηξη. Αντιπαραβάλλει ο κος Ράμφος τον Γαλλικό Μάιο του ’68 με τον Ελληνικό Δεκέμβριο του 2008 για να διαπιστώσει χίλια δυό θετικά πράγματα στον Μάιο αλλά για τα Δεκεμβριανά θα διαπιστώσει ότι «το μήνυμα και ο συμβολισμός του [ ήταν ] μηδενιστικός ». Το όλο άρθρο παραπαίει ανάμεσα στην καταδίκη και την δικαιολογία – όχι στην επιδοκιμασία – , ανάμεσα στην περιγραφή και την ενόραση, ανάμεσα στον μυστικισμό και την διαύγεια. Είναι ένας κακότεχνος πνευματικός ακροβατισμός προορισμένος για πνεύματα που θέλουν να συσκοτισθούν και όχι να κατανοήσουν. Διαβάζουμε ορισμένα φληναφήματα σχετικά με τον καθαρτήριο συμβολισμό της φωτιάς, για τον Μηδενισμό του Φίχτε και του Νετσάγιεφ, το αντιπολιτισμικό ορθόδοξο «αίσθημα του υπερβατικού» που δήθεν κατέχει τους Έλληνες και την συμφιλίωση της δυτικής χριστιανοσύνης με τον Πολιτισμό και άλλα συναφή. Το άρθρο θα καταλήξει με την βαρύγδουπη διάγνωση ότι «με τον κοινωνικό εκσυγρονισμό» και την ανάπτυξη της προσωπικότητας «δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για έναν μεταχρονολογημένο ιθαγενή μηδενισμό» πάνω στον οποίο, κατά τον κο Ράμφο, θα μπορούσε να «στηριχθεί ένας αξιόλογος νεοελληνικός πολιτισμός». Κανένας λόγος φυσικά για έναν ενδεχόμενο Μηδενισμό της «δεσπόζουσας γενιάς» στην Ελλάδα. Όλα αυτά ασφαλώς είναι ακατέργαστες, ετερόκλητες και ασύνδετες σκέψεις που και τον συγγραφέα μειώνουν και τον αναγνώστη αφήνουν αδιαφώτιστο. Λείπει στο άρθρο του κου Ράμφου το προαπαιτούμενο κάθε δημόσιου λόγου: Η ΣΑΦΗΣ ΘΕΣΗ. [ Αυτό βέβαια δεν του στέρησε καθόλου την επιπλέον δημοσιότητα – αντίθετα του παραχωρήθηκε κι ένα τηλεοπτικό δίωρο με την αφοπλιστικά χαριτόβρυτη κα Φλέσσα (ΝΕΤ, εκπομπή «Στα Άκρα»), όπου ξανακούσαμε ανάλογες πομφόλυγες. ]

Στην ανάρτηση της 16^ης Δεκεμβρίου 2008 είχαμε επισημάνει – επ’ ευκαιρία της Εξέγερσης – πως « όταν η Ιστορία βγαίνει από το λήθαργο, όταν η Ιστορία πυκνώνει και επιταχύνεται, θέτει αναπόδραστα διλήμματα και επιβάλλει επείγουσες, κρίσιμες αποφάσεις». Αυτές οι ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ταξινομούν αυτόματα τον συγκεχυμένο κόσμο του πνεύματος, παραμερίζουν τις αμφιλογίες, προσανατολίζουν τη σκέψη και της δίνουν την αναγκαία ενότητα, συνέπεια και σαφήνεια. Ο κος Ράμφος ζεί ακόμα στον λήθαργο της Ιστορίας κι έτσι δεν έχει πάρει τις κρίσιμες αποφάσεις. Γι’ αυτό ακριβώς μετεωρίζεται ανάμεσα στο μεταφυσικό και στο ιστορικοκοινωνικό, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ανάμεσα στον Χριστιανισμό και τον Μηδενισμό, ανάμεσα στο χθες και το τώρα. Γι’ αυτό ακριβώς τελικά δεν μπόρεσε να κατανοήσει ότι η Εξέγερση του Δεκέμβρη 2008 ήταν μια εξέγερση ενάντια στον κυνικό Μηδενισμό που εμπέδωσε και συσσώρευσε η Γενιά του Νοέμβρη 1973. Αυτή η θέση μας είναι μια συνεπής θεώρηση που κάθε αναγνώστης του BLOG μπορεί να διαπιστώσει στις διαδοχικές αναρτήσεις επ’ ευκαιρία της Εξέγερσης αλλά όχι μόνον. Ο Μηδενισμός της «δεσπόζουσας γενιάς» στη Δύση, αποτέλεσε βασικό στοιχείο ανάλυσής μας. Ήδη στην πρώτη ανάρτηση κάναμε λόγο για την Μεταμοντερνικότητα και για τον κύριο εκπρόσωπό της, «τον λιπαρό, ευκατάστατο Άνθρωπο που μπορεί να το παίζει ανέξοδα παγκοσμιοποιημένος και μηδενιστικά HOMO LUDENS» ενώ στη τελευταία σημειώναμε ότι «ακόμη μια φορά, οι φορείς και εκφραστές του Μεταμοντέρνου Μηδενισμού – με την τύφλωσή τους, που δυστυχώς την εκλαμβάνουν ως διαύγεια και οραματισμό – απλώς θα οδηγήσουν αυτόν τον Μηδενισμό στις ακροτελεύτιες συνέπειές του». Σήμερα εξειδικεύοντας θα πρέπει να πούμε πως ο Μηδενισμός που χαρακτήρισε την «δεσπόζουσα γενιά» της Δύσης, στην Ελλάδα εισήχθη και ευδοκίμησε με όλες εκείνες τις ακρότητες και τις παραμορφώσεις που χαρακτηρίζουν τον φανατισμένο ‘’νεοφώτιστο’’.

Ό Μηδενισμός στη Δύση έχει μια μακρά ιστορία. Τόσο ο ΝΙΤΣΕ όσο και ο ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ τον διέγνωσαν και τον ανέδειξαν ως μείζον πρόβλημα της Μοντερνικότητας. Για τον ΝΙΤΣΕ ο Μηδενισμός αναδύεται από τη στιγμή που η χριστιανική κοσμοθεώρηση και εν μέρει η ηθική της παύουν να έχουν δεσμευτική αξία. Ο θάνατος του Θεού καταλήγει στο θάνατο του νοήματος της ύπαρξης: «Τι σημαίνει μηδενισμός; – Ότι οι ανώτερες αξίες χάνουν την αξία τους. Λείπει ο σκοπός, λείπει η απάντηση στο ερώτημα ‘’ γιατί;’’ ». Από εδώ αρχίζει ο χορός των καταραμένων. Σε πρώτο στάδιο, η απεγνωσμένη για νόημα ύπαρξη θα προσφύγει στην «βούληση – για – ισχύ». Τα αποτελέσματα αυτής της προσφυγής υπήρξαν τόσο οι δυό παγκόσμιοι πόλεμοι όσο και οι ιδεολογικοί και κρατικοί ολοκληρωτισμοί που αναπτύχθηκαν στο περιθώριό τους. Το δεύτερο στάδιο του Μηδενισμού θα εκδιπλωθεί στη Δύση ως «βούληση – για – ηδονή». Κάτω από τις τρομακτικές εμπειρίες του πρώτου σταδίου, η Δύση προσπαθεί να λυτρωθεί από το παράλογο της ύπαρξης (δηλ. την απουσία νοήματος) με μια προσφυγή σ’ έναν Ηδονιστικό Μηδενισμό. Η « βούληση -για – ισχύ» εξακολουθεί να δρα κι εδώ αλλά τώρα αντλεί την παρηγορία και συνάμα την εσωτερική δικαιολογία της από την προσποριζόμενη Ηδονή. Πρόκειται για την εποχή της Μεταμοντερνικότητας. Ιδανικό της εποχής δεν είναι η πολιτική ελευθερία αλλά η ηδονιστική αυτοεκπλήρωση. Το συλλογικό παραμερίζεται για να έρθει στο προσκήνιο το ατομικό. Όλες οι αρχές και οι αξίες, η όποια κοινωνική και πολιτική ηθική στέκονται εμπόδια σ’ αυτήν την ηδονιστική αυτοεκπλήρωση ισοπεδώνονται. Η ηδονή ως αυτοσκοπός και υπέρτατο νόημα της ύπαρξης στη Μεταμοντέρνα Δύση τροποποιεί εσωτερικά τους θεσμούς και τους προσαρμόζει στα δεδομένα και τις παραμέτρους της. Στην Οικονομία εμπεδώνεται ως άκρατος Φιλελευθερισμός ο οποίος αφετηριακά διέθετε όλες τις ηδονιστικές περγαμηνές. Η Πολιτική υποτάσσεται στην Οικονομία και υποδαυλίζει το καταναλωτικό σύνδρομο που είναι μια από τις εκδοχές της ηδονιστικής αυτοεκπλήρωσης. Η Ελευθερία ως ισότιμη πρόσβαση στην Εξουσία τροποποιείται ως Ισότητα στην Καταναλωτική Ηδονή. Ο Αυτοσεβασμός που εκδηλώνονταν στην πεποίθηση ότι ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πραγμάτων, τροποποιείται και έχει ως μέτρο το χρήμα που συνιστά το προαπαιτούμενο της καταναλωτικής κραιπάλης. Οι Δυτικοί τρέφονται πνευματικά και ασκούν πρακτικά « Το Τέλος της Ιστορίας» που επικαλέστηκε ο FRANCIS FUKUYAMA – επιλέγουν δηλ. ‘’συνειδητά’’ να είναι «οι τελευταίοι άνθρωποι» (*2), αυτοί δηλαδή που – σύμφωνα με το ΝΙΤΣΕ – δεν μπορούν να γεννήσουν κανένα αστέρι και μικραίνουν τα πάντα. «Τι είναι αγάπη; Τι είναι δημιουργία; Τι είναι επιθυμία; Τι είναι αστέρι; – έτσι ρωτά ο τελευταίος άνθρωπος και κλείνει [κουτοπόνηρα] το μάτι» (*3). Πρόκειται δηλαδή για όλους όσους έζησαν μέσα στην Μετανεωτερικότητα (ή Μεταμοντερνικότητα) που αναδύεται στο σούρουπο και τον απόηχο του Γαλλικού Μαΐου του ’68. Αυτοί είναι που μαζί με τον GILLES LIPOVETSKY χαιρέτησαν «Το Λυκόφως του Καθήκοντος» και κατασκεύασαν (με πράξεις και παραλήψεις) «Την Εποχή του Κενού» δηλαδή την «μεταμοντέρνα κοινωνία» όπου δεν υπάρχει πλέον «ούτε είδωλο, ούτε ταμπού… ούτε κινητήριο ιστορικό πρόταγμα » και όπου κυριαρχεί «το κενό, ένα κενό ωστόσο χωρίς τίποτα το τραγικό ούτε αποκάλυψη» (*4), οι ίδιοι που εγκαθίδρυσαν την «Αυτοκρατορία του Εφήμερου» (*5), μέσα στην οποία όλα τα στοιχειώδη ορόσημα (κοινωνικά, νοηματικά, χρονικά, ηθικά, πολιτικά, εθνικά ) καταλήγουν βορά ενός ακόρεστου ναρκισσιστικού υποκειμένου που ζει, εμπεδώνει και ενσαρκώνει την Μηδενιστική Ελαφρότητα του Είναι. Πρόκειται για την στάση του «anything goes» που περιέγραψε ο LYOTARD (*6) και η οποία είναι μια ανώδυνη απόδοση του «ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ». Στη βάση αυτής της αρχής και για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, το παρόν, ενσυνείδητα πλέον, θέλει να ζήσει εις βάρος του μέλλοντος – γεγονός που αλώνει όλους τους θεσμούς με την λογική και την ηθική της «αρπαχτής». Αυτή η Μηδενιστική Ελαφρότητα ήταν που οδήγησε στο σημερινό παγκόσμιο οικονομικό Κραχ. Η διαπίστωση της Κας PELOSI, Προέδρου της Αμερικάνικης Βουλής των Αντιπροσώπων, – «No supervision. No discipline. And if you fail, you will have a golden parachute and the taxpayer will bail you out», υπέδειξε ουσιαστικά μια μηδενιστική στάση μασκαρεμένη με ιδεολογία: «They claim to be free-market advocates, when it’s really an anything-goes mentality» (NEW YORK TIMES, 29 Σεπτ.2008) [Πρβ αναρτήσεις της 16^ης & 30^ης Οκτωβρίου 2008].

Όποιες κι αν υπήρξαν οι μορφές που πήρε ο Μεταμοντέρνος Μηδενισμός στη Δύση, στη Ελλάδα η εισαγωγή του έγινε με όλoν εκείνο τoν αδιαφόριστο φανατισμό του Νεόφυτου. Φυσικά δεν μπορούμε εδώ να περιγράψουμε παρά μόνον σχηματικά και επιγραμματικά την Ελληνική Μεταμοντερνικότητα και τον ολέθριο Μηδενισμό που την συνόδευσε. Εκείνοι που πρώτοι τον υιοθέτησαν ήταν οι άπληστοι της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου του 1973 – αυτοί δηλαδή που συνιστούν, ήδη από καιρό, την «δεσπόζουσα γενιά» και επανδρώνουν κατ’ εξοχήν τις Κυρίαρχες Ελίτ της Χώρας. (Οι εξαιρέσεις, αν και υπαρκτές, δεν συγκρότησαν ποτέ μια επαρκή και κρίσιμη μάζα που θα επέβαλε έναν διαφορετικό προσανατολισμό). Δεν χρειάζεται εδώ να επαναλάβουμε το αυτονόητο – ότι δηλ. οι εκάστοτε Ελίτ δίνουν στην Κοινωνία τον τόνο της εποχής και το πλαίσιο των ΑΞΙΩΝ με τις οποίες αυτή συμπεριφέρεται. Σ’ αυτές τις Ελίτ αριστερά στερεότυπα και δεξιές/φιλελεύθερες εμμονές συγχωνεύθηκαν άκριτα και βιαστικά για να αντιγράψουν κακέκτυπα την Δυτική Μεταμοντερνικότητα. Όλοι οι τομείς της κοινωνικής και δημόσιας ζωής από την Πολιτική ως την Οικονομία, από την Παιδεία ως την Τέχνη και την Επιστήμη, από τη Θρησκεία ως τον Πολιτισμό παραδόθηκαν με φανατισμό στην ιδεολογία του «anything goes» και – ακριβέστερα – του εξόχως μηδενιστικού « ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ !!!».

Στην Πολιτική, συλλήβδην , όλοι και όλα ενήργησαν για την μηδενιστική υποθήκευση της Χώρας. Η αποκατάσταση της «Δημοκρατίας» το 1974 δεν συνοδεύτηκε από κανέναν ευρύτερο οραματισμό, από καμιά ανώτερη φιλοδοξία, από καμιά δέσμευση ευθύνης απέναντι στο Μέλλον. Αυτό που παρατηρήθηκε ήταν μόνον μια πληβεία δίψα για Εξουσία και Πλουτισμό – δίψα που τελικά κατέληξε σ’ ένα νοσηρό συγχρωτισμό Πλούτου και θεσμισμένης Εξουσίας τον οποίο η λεξιπλασία μας το απέδωσε εύστοχα με τον όρο «ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΑ». Το παλαιό «ζω για την πολιτική» μετασχηματίσθηκε άρδην και ανερυθρίαστα στο «ζω από την πολιτική» – γεγονός που αποτέλεσε την μήτρα όλων των σκανδάλων, από εκείνο του Κωσκωτά ως τα πρόσφατα του Χρηματιστηρίου, των Ομολόγων, της SIEMENS και του Βατοπεδίου. Υπήρξε ηθελημένο lapsus verbi η υπουργική έκφραση «το νόμιμον είναι και ηθικόν» – ήθελε να πει : «το νομότυπον είναι και ηθικόν» δηλ. το συγγενεύον με το παράνομον. Ακόμα κι αυτόν τον οραματισμό της ένταξης στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι – οραματισμός και φιλοδοξία της γενιάς του ‘50 – οι νεόκοπες Ελίτ τον προσέλαβαν όχι με το πάθος μιας γενικότερης στράτευσης αλλά με την κουτοπονηρία του μεταμοντέρνου Ραγιά, δηλ. ως «άρμεγμα» της παχιάς αγελάδας. Από την άλλη μεριά και προκειμένου να εξυπηρετηθεί η δίψα για Εξουσία – εδώ – και – τώρα, το πελατειακό σύστημα όχι μόνον δεν εξοβελίσθηκε ως ευτελισμός και παθογένεια της «Δημοκρατίας» αλλά παροξύνθηκε σ’ έναν άκρατο Λαϊκισμό. Η εξυπηρέτηση αυτού του Λαϊκισμού είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνον την – με ελαφρά τη συνείδηση – καταχρέωση της Χώρας με το εξωφρενικό ύψος των 260 δις Ευρώ αλλά και τον εθισμό των λαϊκών στρωμάτων σ’ έναν παρασιτικό καταναλωτισμό – δηλαδή καταναλωτισμό με δανεικό κρατικό χρήμα. Έτσι οι πομπώδεις διακηρύξεις περί Εθνικής Αξιοπρέπειας και Αδέσμευτης Πολιτικής κατέληξαν σε επονείδιστη καθυπόταξη της Χώρας στους εξωτερικούς πιστωτές της. Χειρότερα ακόμα – για την εξυπηρέτηση του ίδιου Λαϊκισμού εκποιείται σε τιμή ευκαιρίας όλος οι υπόλοιπος Εθνικός Πλούτος συσσωρεύοντας πάνω στην Νέα Γενιά όχι μόνον το δυσβάστακτο Δημόσιο Χρέος αλλά και το Απόλυτο Μηδέν του Μέλλοντος. Στο ίδιο πλαίσιο, δηλ. της εκχυδαϊσμένης κομματικής πελατείας, ο Κρατικός Μηχανισμός διογκώθηκε με περιττό, ανειδίκευτο και συχνά αμφίβολης ηθικής προσωπικό, γεγονός που κατέληξε σε μια δύσκαμπτη και αναποτελεσματική Δημόσια Διοίκηση της οποίας η διαφθορά είναι πλέον παροιμιώδης σε όλα τα διεθνή φόρα.

Στην Οικονομία όλα εξελίχθηκαν κατά τον τρόπο της μεταμοντέρνας «αρπαχτής» προσαρμοσμένης στην γνωστή ανατολίτικη απληστία. Οι νεόκοπες Οικονομικές Ελίτ όχι μόνον δεν ανέδειξαν ένα νέο οικονομικό – τεχνολογικό όραμα για τη Χώρα αλλά ούτε και ανέλαβαν τα στοιχειώδη καθήκοντα και τις ευθύνες που επωμίζονται γενικά οι Άρχουσες Τάξεις. Αντίθετα, συνεχίζοντας την παράδοση των τσιφλικάδων και των αστικών Τζακιών και μέσω μιας κυνικής Διαπλοκής, φρόντισαν μόνο να διασφαλίσουν τον πλουσιοπάροχο κρατικό παρασιτισμό τους. Έτσι ως » επιχειρηματίες », αντί του ρίσκου και της καινοτομίας, έθεσαν εαυτόν έξω από τους όποιους «άκαμπτους νόμους της αγοράς» και απέτρεψαν την αποφασιστική ένταξη της Ελλάδας στην ομάδα των Βιομηχανικών Χωρών. Και μάλιστα συνειδητά, αφού μέσω της χειραγώγησης των Πολιτικών παρεμπόδισαν ενεργητικά την αποφασιστική στροφή κεφαλαίων και κρατικών επιδοτήσεων σε Επενδύσεις Αιχμής και εκσυγχρονισμού του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού που θα μπορούσε να μετατρέψουν τη Χώρα σε περιφερειακό βιομηχανικό παράγοντα. Έτσι η Ελλάδα καταδικάστηκε σε παρατεταμένη επενδυτική ασιτία και φυσικά σε μόνιμη οικονομική δυσπραγία. Με την ίδια παρασιτική λογική τους συνωμότησαν με την (ευεπίφορη στην διαφθορά) Πολιτική για το Σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου του 2000 και την κολοσσιαία αναδιανομή πλούτου που επέφερε (δηλ. περί τα 100 δις Ευρώ περιήλθαν στα χέρια 600 ‘’οικογενειών’’). Αυτή η τεράστια αναδιανομή πλούτου – που υποτίθεται ότι θα μετέτρεπε το καταναλωτικό χρήμα των πολλών σε παραγωγικό κεφάλαιο των ολίγων – τελικά και πάλι κατέληξε χρήμα ολίγων ραντιέριδων, αυτών δηλαδή που δανείζουν στο Κράτος και σκυλεύουν (αφορολόγητα) το πτώμα του. Τούτη η τελευταία αιμάτινη ευκαιρία της Χώρας να ανατάξει την παραγωγική της υποπλασία θάφτηκε (ακόμα μια φορά) από την οικονομική της Ελίτ. Γοητευμένη από το όραμα ενός παγκοσμιοποιημένου Τζετ – Σετ που συνδαύλιζε η Δυτική Μεταμοντερνικότητα, όραμα που δήθεν υπερβαίνει τις ‘’επαρχιώτικες’’ προκαταλήψεις της καταγωγής ή της γλώσσας και λυτρώνει τους προνομιούχους του κόσμου από τις τετριμμένα »τοπικά» καθήκοντα και υποχρεώσεις, η Ελληνική Οικονομική Ελίτ στάθηκε καταστροφικά αγνώμων προς την Χώρα και υποθήκευσε – με μηδενιστική ευκολία – όλο το προβλεπτό οικονομικό της μέλλον . Γιατί το όποιο μέλλον της Ελλάδας επαφίεται πλέον σε μια φθίνουσα γεωργία, σε μια μάλλον ερασιτεχνική τουριστική βιομηχανία και στην παραδοσιακή ναυτιλία. Συμπληρωματικά ας υπενθυμίσουμε ότι ο τομέας της μικρομεσαίας Μεταποίησης παραδόθηκε στην απαρχαίωση του εξοπλισμού και των δομών του. Το αποτέλεσμα ήταν η απομείωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας η οποία τώρα καταλαμβάνει τριτοκοσμικές θέσεις και φυσικά δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει ούτε τις εγχώριες ανάγκες. Έτσι παρουσιάζεται σήμερα το αξιοθρήνητο φαινόμενο όπου η Ελληνική Μεταποίηση να μην μπορεί να ντύσει με φόρμες ακόμα και τις Ένοπλες Δυνάμεις ( σύμφωνα με επερώτηση στη Βουλή, πρόσφατα το Υπουργείο Άμυνας έχει παραγγείλει σε οίκους του Εξωτερικού 100.000 στολές παραλλαγής, 120.000 ζεύγη άρβυλα και 100.000 μπερέδες).

Αντίστοιχα, η πολιτική συνενοχή, η δημοσιοϋπαλληλική διαφθορά συνδυασμένες με την φορολογική ασυδοσία και τον κυνισμό των εγχώριων Οικονομικών Ελίτ οδήγησε τελικά στο τριτοκοσμικό φαινόμενο της Μαύρης Οικονομίας που αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 1/3 της Δηλωμένης Οικονομίας. Εδώ οι διαφεύγοντες ετήσιοι φόροι αντιπροσωπεύουν πάνω από 30 δις Ευρώ. Αυτοί οι διαφεύγοντες φόροι, ως εισόδημα πλέον, επιτρέπουν αντίστροφα το γκλαμουράτο life style και τον συναγελασμό των γνωστών απαίδευτων με τα λουσάτα πορνίδια του Κολωνακίου .

Όταν οι κεντρικοί πυλώνες μιας Κοινωνίας, δηλ. η Πολιτική και η Οικονομία αλώνονται από τον Μηδενισμό και το μέλλον θυσιάζεται ανενδοίαστα στον ευδαιμονισμό του παρόντος, όλοι οι υπόλοιποι θεσμοί ζουν στον παλμό της ευκαιριακής λογικής και της ηθικής της «αρπαχτής». Περιττεύει λοιπόν να αναλύσουμε σήμερα θεσμούς όπως αυτός της Δικαιοσύνης ή της Παιδείας όπου οι κορπορατιστικές λογικές αναπτύσσονται ως συνένοχη συμπόρευση στη γενικευμένη διαφορά. Χρειάζεται εδώ να υπενθυμίσουμε ότι η Ελληνική Δικαιοσύνη δεν βρήκε ακόμα τον Εισαγγελέα που θα έθετε τουλάχιστον ένα όριο στην διαπλεκόμενη διαφθορά και – εξίσου διαπλεκόμενη η ίδια ;;; – απαλλάσσει με βουλεύματα κρατικούς λειτουργούς αποδεδειγμένης διασπάθισης δημοσίου χρήματος; Χρειάζεται εδώ να υπενθυμίσουμε (για το Πανεπιστήμιο) ότι οι προσφυγές ακυρώσεων στα Διοικητικά Δικαστήρια για παράνομες κρίσεις και διορισμούς ακαδημαϊκών είναι τόσες που χρειάσθηκε να συσταθεί ειδικό τμήμα στο αντίστοιχο Εφετείο;;

Ο κυνισμός και η διαφθορά της Κορυφής, ως κακοήθης πολύποδας διευρύνθηκε και επεκτάθηκε πολύ νωρίς σε όλα τα στρώματα της Κοινωνίας – από τον Δάσκαλο και Καθηγητή των ιδιαιτέρων μαθημάτων ως τον Υπάλληλο της Δημόσιας Διοίκησης, τον Αστυφύλακα, τον Μικροβιοτέχνη, τον Έμπορο, τον Πάροχο Υπηρεσιών, τον Νοσοκομειακό (και όχι μόνο) Γιατρό ή τον Γεωργό. Μαγεμένοι από την ευδαιμονιστική ουτοπία που αναπαράγουν οι οθόνες της τηλεόρασης, ερεθισμένοι από τους πυρετούς των φαντασιώσεών τους, προσχώρησαν (μ’ ένα μοναδικό, για ολόκληρη τη Δύση, φανατισμό ) στην ιδεολογία του «ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ !!!». Σ’ αυτόν λοιπόν τον ορίζοντα δεν είναι καθόλου αυθαίρετο ούτε άδικο το να αποδώσουμε στην «δεσπόζουσα γενιά» της Χώρας έναν ΚΥΝΙΚΟ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟ που εκφράσθηκε ως ατομικιστικός-ευδαιμονιστικός ίλιγγος, ως (παρασιτική) καταναλωτική νεύρωση και ως συλλογικός ωχαδερφισμός. Αυτόν τον μηδενισμό η «δεσπόζουσα γενιά» επί τρεις δεκαετίες τον εκτρέφει, τον αναπαράγει και τον εμβαθύνει – με πράξεις, ανοχές και παραλήψεις – δίχως καμιά αναστολή, δίχως καμιά αυτοκριτική ή στοιχειώδη περισυλλογή. Αποχαυνωμένη από την ιδεοληψία της ατομικής αυτοεκπλήρωσης για 30 ολόκληρα χρόνια δεν διερωτήθηκε στοιχειωδώς : Τι μέλλον διαμορφώνω για τα παιδιά μου; – όχι μόνον ως άτομο αλλά και ως κοινωνία;; Εξαγόραζε μάλιστα την ηχηρή αδιαφορία της με τα ίδια μέσα που ευτέλιζε και την δική της ζωή. Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ λοιπόν ήρθε να απαντήσει σ’ αυτόν τον μηδενιστικό ευτελισμό και τον ζόφο που υφάνθηκε πάνω από τη Χώρα και το μέλλον της. Όλη η ευγένεια της ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ των νέων έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι ήταν μια εξέγερση ενάντια στον Μηδενισμό των γονιών τους. Το μεγαλείο της έγκειται στο γεγονός ότι ήταν η ΠΡΩΤΗ ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟ. Και έτσι θα καταγραφεί στην Δυτική Ιστορία. Και ασφαλώς θα την ακολουθήσουν πολλές. Το κατανοήσατε κε Στ. Ράμφο ;; Το ιλατραγικό της υπόθεσης είναι ότι την επαύριο της ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ η «δεσπόζουσα γενιά» αντί να αφυπνισθεί από το μηδενιστικό της envoûtement , αντί να αδράξει την ευκαιρία μιας ριζικής αυτοκριτικής και να ανατάξει την σκέψη και την συμπεριφορά της, επιδόθηκε σε κατασυκοφάντηση της ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ, δηλαδή των παιδιών της. Το ίδιο και διάφορες Ελίτ της Χώρας που, σαν να μην συνέβη τίποτε, συνεχίζουν ακάθεκτες την μηδενιστική έκπτωση. Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ, ο μόνος επώνυμος που αντελήφθη αυτοκριτικά την ΕΞΕΓΕΡΣΗ, είπε : «θα μας κάψουν τα παιδιά μας γιατί λεηλατήσαμε τη ζωή τους». Αυτό ίσως να συμβεί την επόμενη φορά. Γιατί το μηδενιστικό «ΟΛΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ !!!» είναι συνάμα τραγικό και, σαν τέτοιο, μακροπρόθεσμα, ολοκληρώνει τον κύκλο του….

 

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

(*1) Στον σύνδεσμο:

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_14/12/2008_296056 

(*2) FRANCIS FUKUYAMA, Το Τέλος της Ιστορίας και ο Τελευταίος Άνθρωπος, εκδ. ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ – Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ, 1993

(*3) ΝΙΤΣΕ, Thus Spoke Zarathustra , ed. PENGUIN/ CLASSICS, 1986, σελ. 45 – 47

(*4) GILLES LIPOVETSKY, Το Λυκόφως του καθήκοντος, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, 1998 και του ιδίου, L’ ère du vide , έκδ. GALLIMARD 1983 &1993, page 16

(*5) GILLES LIPOVETSKY, L’empire de l’éphémère, έκδ. GALLIMARD 1987

(*6) FR. LYOTARD, The Postmodern Explained, MINNESOTA PRESS, 1992, page 8
Αναρτήθηκε από anaximandros

Διαχρονικός ο εκβιασμός

 

του Γιάννη Μαρίνου

 

«Εις τον τόπον μας κατήντησε πάσα πρόοδος να σταματά προ των συμφερόντων ομάδος πολιτών εχόντων αντίθετα συμφέροντα, αδιάφορον αν η πρόοδος αυτή ήθελεν είσθαι ωφέλιμος δι΄ όλον τον πληθυσμόν της Ελλάδος,αδιάφορον αν προκαλούμεν τον γέλωτα των ξένων, αντιλαμβανομένων την κατάστασιν αυτήν (…).Αλλά ποίαν σημασίαν έχουσιν τα ανωτέρω εφ΄ όσον λεμβούχοι τε και εκφορτωταί έχουσιν αντίθετα συμφέροντα;».

Φαίνονται τα ανωτέρω σαν να αναφέρονται στα συμβαίνοντα σήμερα στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά περιγράφουν όσα ακριβώς συνέβαιναν πριν από ακριβώς 100 χρόνια (οι τότε λιμενεργάτες δεν επέτρεπαν να γίνουν προκυμαίες για κατ΄ ευθείαν αποβίβαση επιβατών και εκφόρτωση εμπορευμάτων).

Πρόκειται για διαπιστώσεις της «Εστίας» της 3ης Φεβρουαρίου 1909, τις οποίες συμπεριέλαβε πρόσφατα στις πολύτιμες ιστορικές αναδρομές της.

Σήμερα χρειάσθηκε να προσφύγουν εκπρόσωποι παραγωγικών τάξεων (και όχι η κυβέρνηση, ως ώφειλε) και να κηρυχθεί η απεργία των λιμενεργατών του ΟΛΠ παράνομη και καταχρηστική, για να την αναστείλουν προσωρινά(;) και πάντως έχοντας κατοχυρώσει σχεδόν στο σύνολο τα σκανδαλώδη προνόμιά τους. Δεν αποκλείεται όμως να επανέλθουν, ενώ αναμένεται να τους αντιγράψουν και άλλες συντεχνίες ή κλειστά επαγγέλματα, προπομποί των οποίων άρχισαν και πάλι καθημερινά να κλείνουν τους δρόμους, παραβιάζοντας έτσι σωρεία άρθρων του ποινικού νόμου αλλά ακόμη και διατάξεις του Συντάγματος, χωρίς κυρώσεις.

Το φαινόμενο αυτό, το οποίο εμποδίζει την Ελλάδα να απαλλαγεί από τους εκβιασμούς προνομιούχων ομάδων, τις οποίες τα ίδια τα κόμματα έθρεψαν στον κόρφο τους, κλίνοντας το γόνυ στους εκβιασμούς τους από καταβολής ελληνικού κράτους. Το περιέγραψε με την ανεπανάληπτη πένα του ο Ροΐδης πριν από 150 χρόνια. Το υπενθυμίζω, μήπως κάποτε ξυπνήσουμε και αποτινάξουμε από τις πλάτες μας τον «στρατό κατοχής», όπως εγώ τους χαρακτηρίζω.

Εγραφε λοιπόν ο Ροΐδης:

* Ο ελληνικός λαός αναλίσκει τον χρόνον του εις αγόνους συζητήσεις περί κομμάτων και κομματαρχών και άπαν το χρήμα του δαπανά εις συντήρησιν κοπαδίου κομματικών κηφήνων, χάριν των οποίων στέργει την πενίαν, την κακοπραγίαν, την ασημότητα και τους εμπαιγμούς του κόσμου όλου.

* Οι ημέτεροι φατριάρχαι,προς σχηματισμόν ή ενίσχυσιν κόμματος,στρατολογούν εκ των τριόδων μισθοφόρους, τους πληρώνουν διά δημοσίων χρημάτων,ήτοι διά θέσεων περιττών. Των τοιούτων μισθοφόρων επί τοσούτων επολλαπλασιάσθη, προϊόντος του χρόνου, ο αριθμός και το θράσος, ώστε κατέστησαν σήμερον η μόνη αξιόμαχος δύναμις της Ελλάδος,προ της οποίας (…) και κυβέρνησις, και Βουλή, και ολόκληρον το έθνος κύπτουν γόνυ μετά τρόμου.

* Οι κομματάρχαι μας εδημιούργησαν (ούτω) συμμορίας, των οποίων όμως αντί να είναι αρχηγοί, κατήντησαν απλοί μεσίται, διά των οποίων αι συμμορίαι αυταί διαπραγματεύονται προς το έθνος τα λύτρα ανθ΄ ων συγκατανεύουσι να παραχωρήσωσιν αυτώ ασφάλειαν ζωής και περιουσίας. Τα λύτρα ταύτα καλούνται κατ΄ ευφημισμόν προϋπολογισμός. Απόδειξις όμως του αληθούς αυτών χαρακτήρος είναι η δουλική ευπείθεια, μεθ΄ ης ολόκληρος η Βουλή,σιγώσης της (εκάστοτε) αντιπολιτεύσεως, σπεύδει να καταβάλη άνευ συζητήσεως τα λύτρα εις τον εισπράκτορα της κατισχυούσης συμμορίας, καλώς γνωρίζουσα ότι πάσα αντίστασις ή απόπειρα ελαττώσεως αυτών ήθελε τιμωρηθή δι΄ αναστατώσεως την επιούσαν.

* Το δε όντως λυπηρόν είναι ότι και υποτασσόμενοι εις πάσαν ταπείνωσιν και κακουχίαν, στέργοντες να μένωμεν άοπλοι και εις πάσαν ύβριν εκτεθειμένοι, πάλιν δεν κατορθούμεν να πληρώνωμεν ολοσχερώς τα κατ΄ έτος εξογκούμενα λύτρα, αναγκαζόμενοι να δανειζώμεθα ακαταπαύστως. Η επιστήμη υποδεικνύει τας οικονομίας ως την μόνην σωτηρίας οδόν. Προς ταύτην όμως ουδείς πολιτευόμενος τολμά να τραπή,όχι εξ ελλείψεως πατριωτισμού, αλλά διότι καλώς γνωρίζει ότι αδύνατον είναι να προχωρήσει επ΄ αυτής,χωρίς να προσκρούση ανά παν βήμα εις συμφέροντα προσωπικά αίτινα θέλουσιν ορθωθή κατ΄ αυτού ως έχιδναι φαρμακεραί, των οποίων επατήθη η ουρά.

Η Θράκη στο δρόμο που βάδισε η Κύπρος

Πως το Τουρκικό Προξενείο της Κομοτηνής χρησιμοποιεί τους Πομάκους για να εκτουρκίσει την Θράκη (ακομη και με τις τουρκικες μαντιλες, που υποχρεωνονται να φορανε οι νεαρες κοπελλες στις πομακικες ενδυμασιες τους)

Ίσως περιμένετε να διαβάσετε ένα πολιτικό ή εθνικο-πολιτικό άρθρο, με αντίστοιχες τεχνοκρατικές αναλύσεις και σχόλια. Σας πληροφορώ όμως από την αρχή ότι, παρ’ όλο που δεν λείπουν από το παρακάτω κείμενο τέτοιας υφής στοιχεία – βασισμένα σε βαθιά, σοβαρή έρευνα – πρόκειται κατ’ ουσίαν για μια ποιητική έκφραση από καρδιάς, στον απόηχο μιας πραγματικότητας που βίωσα και βιώνω και μιας πίκρας για την απώλεια (ελπίζω όχι οριστικής), της Μνήμης που μας κρατά στην Α-λήθεια.

«Οι άνθρωποι δυστυχώς είναι επιρρεπείς στη λήθη», είχε πει κάποτε μεταξύ άλλων η ποιήτρια Κική Δημουλά, σε σχόλιό της για τον Έρωτα, θέλοντας να σηματοδοτήσει την εύκολη απώλειά του. Φανταστείτε τις απώλειες, όταν η λήθη γίνεται σημαία και προπαγάνδα ενάντια στη ζωτική μνήμη. Τότε, ο υπαρκτικός θάνατος, ο προερχόμενος από την υπαρκτική αμνησία, είναι η μοιραία, νομοτελειακή κατάληξη.

«Η οικογένειά μας έπασχε από μιαν ανίατη ασθένεια: τις αναμνήσεις».
Μάνος Ελευθερίου
«Είμαστε ένας λαός με παλικαρίσια ψυχή, που κράτησε τα βαθιά κοιτάσματα της μνήμης του σε καιρούς ακμής και σε αιώνες διωγμών και άδειων λόγων. Τώρα που ο τριγυρινός μας κόσμος μοιάζει να θέλει να μας κάνει τρόφιμους ενός οικουμενικού πανδοχείου, θα την απαρνηθούμε άραγε αυτή τη μνήμη; Θα το παραδεχτούμε τάχα να γίνουμε απόκληροι…»

Γ. Σεφέρης
Δοκιμές
Προτείνω να «κρατήσουμε» μέχρι το τέλος του αναγνώσματος (και όχι μόνον!) αυτές τις ρήσεις των μεγάλων σύγχρονων ποιητών μας…

ΑΣΚΩΝΤΑΣ ΤΗΝ… ΟΡΑΣΗ
Λόγω παιδείας, ιδιοσυγκρασίας και καταγωγής, έμαθα να αγαπώ την έρευνα της Αλήθειας και να σέβομαι τις προσπάθειες των ανθρώπων να ζήσουν μέσα σ’ αυτήν. Συνακόλουθα, αποστρέφομαι κάθε προσπάθεια και σχέδιο που προσπαθεί να ισοπεδώσει τις ετερότητες των ανθρώπων (οι οποίες συνθέτουν τη Αλήθεια), εντάσσοντάς τους σε μονοκόμματα σχήματα.

Πίσω από τέτοιες προσπάθειες, διαπιστωμένα πάντα κρύβονται δόλιοι σκοποί χειραγώγησης, με εξουσιαστικό προσανατολισμό χρησιμοποίησης, ή υπαρκτικής εξόντωσης, ανθρώπων, ομάδων, λαών κ.ο.κ.

Αυτό ακριβώς (με πολλές συνακόλουθες παραμέτρους βέβαια) συνέβη στην περίπτωση της Κύπρου, το οποίο –σχεδόν πανομοιότυπα– βρίσκεται σήμερα σε δυναμική εξέλιξη στη Θράκη (με σκοπούς ταυτόσημους μ’ αυτούς για τη Μεγαλόνησο).

Και αν επέλεξα να σας παρουσιάσω το θέμα αυτό, δεν είναι λόγω της θρακικής καταγωγής μου, ούτε από κάποιον εθνικιστικό συναισθηματισμό (αντιπαθώ και του εθνικισμούς και τους συναισθηματισμούς).

Επέλεξα αυτό το θέμα, επειδή διαπιστώνω ότι είναι διαποτισμένο με πολλά «κλισέ» σκέψης και αντιμετώπισης, τα οποία θέλω να «σπάσω», επειδή από ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ διαπιστώνω καθημερινά ότι δεν ισχύουν στη θρακική (και όχι μόνο) πραγματικότητα. Ένας ακόμη σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι μού εξέφρασαν την απόγνωση, τους φόβους αλλά και την αποφασιστικότητά τους αναφορικά με τις καταστάσεις που ζουν καθημερινά, κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη μας, χωρίς εμείς να θέλουμε να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε…

Ασκείστε λοιπόν την όρασή σας και ελάτε να κοιτάξουμε μαζί εκείνη την Αλήθεια που βρίσκεται πίσω από προπαγάνδες, από τηλεοπτική «ενημέρωση», από κρατική αδιαφορία, από θρησκευτικό φανατισμό, από ισοπεδωτική άγνοια.

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑΠΙΕΣΤΩΝ!
«Κοίταξα πίσω μου, είδα Ιστορία – ένιωσα τον προορισμό.
»Κοίταξα γύρω μου, είδα χάος – σκέφτηκα ότι χρειάζεται πρόσωπο.
»Κοίταξα μπροστά μου, είδα δρόμο – κατάλαβα ότι αξίζει να προσπαθήσω.
»Κοίταξα μέσα μου, είδα πίστη – ήξερα ότι θα φτάσω σίγουρα στη νίκη».
Ανώνυμος, Κύπρος 1955
(από το ιστολόγιο του Αντίβαρου)

«Βλέπω εδώ μια τουρκική κοινότητα που εργάζεται με ειλικρίνεια και αυταπάρνηση … Συνεχίζετε αυτόν τον αγώνα χωρίς να υποκύψετε και στηρίζετε τον τουρκισμό, χάρη σε σας θα επιβιώσει ο τουρκισμός της Δυτικής Θράκης, και θα συνεχίσει να ζει. Ξέρω ότι υπάρχουν προβλήματα. Όμως πρώτα ο Θεός, θα προσπαθήσουμε να τα λύσουμε βήμα βήμα. Η στήριξή σας είναι πολύ σημαντική. Και εμείς επίσης θα δώσουμε την απαραίτητη στήριξη…»
Όχι, δεν πρόκειται για of the record-κρυφά λόγια Τούρκων πρακτορίσκων που δρουν στη Δυτική Θράκη. Πρόκειται για απόσπασμα από ΕΠΙΣΗΜΟ, ΔΗΜΟΣΙΟ λόγο του Τούρκου Πρόξενου στην Κομοτηνή, Μουσταφά Σαρνίτς, που απηύθυνε στις 11 Ιουνίου, στο Πομακοχώρι Κέχρος της Ροδόπης, σε τελετή αποφοίτησης παιδιών από τα Κοράν Κουρσού (κάτι σαν Κατηχητικά).

Σχολιάζω: πηγαίνει σε χωριό Πομάκων και μιλάει για «τουρκισμό», τη στιγμή που οι Πομάκοι θεωρούν ύψιστη βρισιά το να τους αποκαλέσει κάποιος «Τούρκους» (αυτό είναι κοινώς γνωστό, το διαπίστωσα όμως και προσωπικά, σε συνομιλίες που είχα από κοντά με πολλούς Πομάκους της Θράκης).

Συνεχίζω να σχολιάζω: μιλάει για «προβλήματα», στη λύση των οποίων θα βοηθήσει. Με ποιον τρόπο; Και ποια είναι αυτά τα «προβλήματα»; Η «απάντηση» ίσως έρχεται από την τουρκική εφημερίδα Μιλλέτ, όπου αναφέρει στις 18/6/09: «Η τουρκική μειονότητα στη Θράκη δεν έχει τα δικαιώματά της, που θα έπρεπε να έχει. Και απαιτεί από τον σουλτάνο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν να ζητήσει από την Ελλάδα τη βελτίωση όλων των δικαιωμάτων της μειονότητας…»

Αφήνω τώρα κατά μέρος τα δικά μου σχόλια, και μεταφέρω τα σχόλια –και τις απαντήσεις– τού Σερήφ Μουσταφά, Πομάκου, κατοίκου Μελιβοίων του Νομού Ξάνθης:
«Εγώ λέω ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πάσχει εγκεφαλικά, γιατί απαιτεί δικαιώματα που ποτέ αυτός δεν θα επέτρεπε να έχουν οι μειονότητες στην Τουρκία (να θυμηθούμε τους Κούρδους, την εβραϊκή κοινότητα, την ελληνική, την αρμενική, την αραβική κλπ…).

»Ποια δικαιώματα δεν έχουν οι τουρκογενείς στην Ελλάδα; Δεν έχουν τουρκικά σχολεία; Δεν έχουν τουρκόγλωσσες εφημερίδες; Δεν έχουν τουρκόφωνα ραδιόφωνα; Δεν είναι ισότιμοι Έλληνες πολίτες; Δεν έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν και να ψηφιστούν; … Αλλά, σαν να μην τούς έφθαναν όλα αυτά, βρίσκουν και δικαίωμα στον εαυτό τους να προσδιορίσουν τους Πομάκους και τους Ρωμά ως Τούρκους. Και χωρίς να ντρέπονται, μας απειλούν και μας τρομοκρατούν, εάν τους φέρουμε αντίρρηση. Σε ποιο άλλο κράτος θα μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο; Μήπως στην Τουρκία;… Στην Τουρκία οι μειονότητες ούτε ανάσα δεν μπορούν να πάρουν.

» Εγώ ως Έλληνας Πομάκος ποτέ δεν καταπιέστηκα από τις ελληνικές αρχές, πάντοτε μπορώ να εκπληρώνω τα θρησκευτικά μου καθήκοντα, μπορώ να σπουδάσω… έχω όλα τα δικαιώματα του Έλληνα πολίτη…
»… Καταπιέζομαι όμως και τρομοκρατούμαι από τουρκογενείς συμπολίτες μου: με αναγκάζουν με το ζόρι να μαθαίνω τη γλώσσα τους, τα ήθη και τα έθιμά τους, με αναγκάζουν να κακολογήσω την πατρίδα μου την Ελλάδα, με αναγκάζουν να ψηφίσω τον βουλευτή που κάνει την καλύτερη δουλειά στην Τουρκία, να δηλώσω –εάν έχω δική μου επιχείρηση– ότι είναι τουρκική επιχείρηση, με αναγκάζουν μέσα στο τζαμί να ακούω την τουρκική πολιτική προπαγάνδα, με αναγκάζουν να δηλώνω Τούρκος! …
»… Είμαι περήφανος που είμαι Πομάκος και εύχομαι στους τουρκογενείς συμπολίτες μου να καταφέρουν και αυτοί κάποτε να δείξουν σεβασμό στους συμπολίτες τους Πομάκους και Ρωμά».

Και μέσα σ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν, σε πολλές δηλώσεις του δεν παραλείπει να θέτει θέμα «αυτοπροσδιορισμού» των Μουσουλμάνων της Θράκης, ενώ ταυτόχρονα τούς αποκαλεί «πολίτες της χώρας του». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Τούρκος Πρόξενος στην Κομοτηνή Μουσταφά Σαρνίτς, υπογραμμίζει σε δημόσιους λόγους του τα περί «τουρκικής μειονότητας», και «αδιαλείπτου ενδιαφέροντος της μητέρας-πατρίδας!»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ
Τι σημαίνουν λοιπόν όλα τα παραπάνω; Γιατί τα αναφέρω; Για να δείξω –εμπαθώς ίσως– τους «κακούς» Τούρκους, σε αντίθεση με τους «καλούς» Έλληνες; Δεν νομίζω ότι οποιαδήποτε τέτοια απαξίωση θα είχε κάποιο νόημα, δεν μου ταιριάζει άλλωστε…

Ο πραγματικός λόγος αναφοράς των παραπάνω (τα οποία είναι ένα ελάχιστο δείγμα, μέσα σε πληθώρα παρόμοιων αναφορών) είναι ότι βρίσκονται στη βάση του ίδιου μοντέλου με αυτό τού κυπριακού: τη δημιουργία μειονοτικού ζητήματος-προβλήματος.

Έχουν ήδη περάσει περισσότερα από 30 χρόνια (σε λίγο θα μιλάμε για σαρακονταετία!) από τότε που ολοκληρώθηκε στην Κύπρο ένα φαύλο σχέδιο δεκαετιών, μια εξόφθαλμη πρόκληση προς τη διεθνή κοινότητα, μια καταστροφή ανθρώπων και οικογενειών που «καλά κρατεί» ως σήμερα.

Γυναίκες με φωτογραφίες αγνοουμένων στα χέρια ακόμη περιμένουν, ενώ ομαδικοί τάφοι και κτηνώδη εγκλήματα έρχονται μέχρι και σήμερα στο φως, σηματοδοτώντας το ήθος αυτών που δεν μπορούν ούτε να πουν «συγνώμη».

Το θέμα μας βέβαια δεν είναι η Κύπρος. Μέρος του θέματός μας όμως είναι οι προκλητικές αναλογίες σε κινήσεις και τακτικές που ακολουθούνται (από την Τουρκία στην προκειμένη περίπτωση), σε βάρος κάποιων λαών, με ανάλογους επίσης απώτερους σκοπούς – και με την ίδια κατάληξη (μαθηματικώς διαπιστωμένο).

Ποιες ήταν όμως, στην περίπτωση της Κύπρου, οι βασικές παράμετροι αυτής της τακτικής;
• Κατ’ αρχήν, η Τουρκία είχε πετύχει την αναγνώριση μιας δίγλωσσης και μουσουλμανικής μειονότητας (σημ: με πολλά κρυπτοχριστιανικά στοιχεία, σύμφωνα με τον τέως πρέσβη κ. Θέμη Στοφορόπουλο) ως τουρκικής.
• Κατόπιν πέτυχε την «αναβάθμιση» της μειονότητας σε «κοινότητα», και της κοινότητας σε «έθνος».
• Επίσης, συγκέντρωσε τη μειονότητα αυτή σε συγκεκριμένα εδάφη.
• Φυσικά εκμεταλλεύτηκε δικά μας θανάσιμα λάθη, όταν πέσαμε στην παγίδα να στραφούμε εναντίον των Τουρκοκυπρίων, όπως επίσης και την ευήθη ευπιστία μας στους υποτιθέμενους συμμάχους μας.
Αυτά συνέβαιναν «τότε», στην Κύπρο («σηκώνουν» βέβαια μεγάλη ανάλυση, αλλά δεν είναι του παρόντος). Για να δούμε, τι συμβαίνει σήμερα, στη Θράκη:
• Η Άγκυρα προσπαθεί –και ως ένα μεγάλο βαθμό, το έχει πετύχει– να συνενώσει όλες τις μουσουλμανικές μειονότητες (μεταξύ αυτών, τους Πομάκους και τους Ρωμά) κάτω από ένα ενιαίο επιστέγασμα τουρκισμού.
• Κινείται, μέσω του Προξενείου στην Κομοτηνή, έτσι ώστε όλοι οι Μουσουλμάνοι να αποκτήσουν τουρκική εθνική συνείδηση, ταυτίζοντας τον Μουσουλμανισμό με τον Τουρκισμό.
• Άμεσος σκοπός των παραπάνω, να αναγνωριστεί στη Θράκη η ύπαρξη κάποιας «τουρκικής μειονότητας».
• «Σπάει» κάθε πρωτόκολλο συμπεριφοράς, παραβλέποντας τη Συνθήκη της Λωζάνης και τους όρους περί αμοιβαιότητας, με το ισοπεδωτικό ενδιαφέρον της για τις μειονότητες της Θράκης, ενώ παράλληλα κρατά σιγή ιχθύος για κάποιες άλλες μειονότητες – βλέπε Αρμένιοι, Κούρδοι, Πόντιοι, Μικρασιάτες, μειονότητες που υπέστησαν γενοκτονίες, αδικαίωτες μέχρι σήμερα.
• Ενισχύει με επιδοτήσεις κλπ. την πληθυσμιακή ενίσχυση των Μουσουλμάνων στην περιοχή της Θράκης, ειδικά στον Έβρο.
• Προωθεί την οικονομική εξάρτηση των Μουσουλμάνων από την μητέρα-πατρίδα Τουρκία, δαπανώντας μεγάλα ποσά, μέσω του τουρκικού Προξενείου.
• Εκμεταλλεύεται πλήρως, μέσα από μια έξυπνη εξωτερική πολιτική, τους μεγάλους συμμάχους, την ίδια στιγμή που εμείς ακολουθούμε την ραγιαδίστικη τακτική τού yes men.
• Συντονίζει έξυπνα τους δεσμούς των Μουσουλμάνων της Θράκης με τους Μουσουλμάνους της Βουλγαρίας – ο νοών νοείτω…
• Τέλος, στα επιτεύγματα της Τουρκίας προσθέτω αυτό που ομόφωνα μού είπαν όλοι, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι-Πομάκοι πολίτες της Θράκης, ότι η Τουρκία πέτυχε στην περιοχή μια συγκυριαρχία μέσω του Προξενείου, με πολιτιστικές αυθαιρεσίες, ανιστόρητες οικειοποιήσεις ηθών και εθίμων, ακόμη και με εξαγορές και υποδείξεις αγορών συγκεκριμένων ακινήτων σε συγκεκριμένες περιοχές.

Καλός φίλος, μόνιμος κάτοικος της Θράκης και γνώστης της κατάστασης, όταν του μίλησα για την έρευνά μου για το παρόν άρθρο, μού είπε: δεν ξέρω αν η Θράκη θα γίνει Κύπρος, ή αν έχει ήδη γίνει…

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΟΜΑΚΟΙ
Όλα τα παραπάνω, ενταγμένα σε καλοδουλεμένο σχέδιο της Άγκυρας, ασκούνται κυρίως στο πεδίο που απαρτίζουν οι άνθρωποι εκείνοι της Θράκης που λέγονται Πομάκοι. Γι’ αυτό θεωρώ ότι, πριν προχωρήσουμε, θα ήταν καλό να εξετάσουμε το ποιοι είναι αυτοί, ποιες οι καταβολές τους και πώς έφθασαν να αποτελούν το κύριο αντικείμενο χειραγώγησης της επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας σε βάρος της Θράκης.

Η αλήθεια είναι ότι η παρουσία τους στη Θράκη χάνεται στα βάθη των αιώνων, και τα ουσιαστικά στοιχεία που έχουμε γι’ αυτούς τα αντλούμε από την προφορική Παράδοσή τους και τα πολιτιστικά στοιχεία (ενδυμασίες, μουσικές, τραγούδια, γιορτές κλπ), τα οποία προσπαθούν να διασώσουν όσο πιο ακέραια γίνεται.

Οι Πομάκοι ζουν στα ορεινά της Θράκης από χιλιάδες χρόνια. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος αυτών ζουν στη βουλγαρική πλευρά της οροσειράς της Ροδόπης, ενώ οι λιγότεροι, στην ελληνική. Η ετυμολογία της λέξης Πομάκος προέρχεται –σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη των γλωσσολόγων και των ιστορικών– από την αρχαιοελληνική λέξη Ιππομάχος, που δηλώνει αυτόν που ανήκε στο ιππικό τού Μεγαλέξανδρου.

Πολλοί Πομάκοι επίσης αυτοαποκαλούνται και Αγριάνες ή Αγραίοι, από το όνομα της αρχαίας θρακικής φυλής που κατοικούσε στα άγονα βουνά της βοριοδυτικής Ροδόπης. Οι Πομάκοι θεωρούνται ακόμη πολύ επιδέξιοι ακοντιστές, όπως οι Αγραίοι Θράκες. Η γλώσσα τους είναι ένα κράμα σλαβικών, τουρκικών και ελληνικών στοιχείων, με ιδιαίτερα πολλά αρχαιοελληνικά στοιχεία, ενώ ήταν γλώσσα προφορική.

Μόλις στα τέλη του 20ου αιώνα, ο Πομάκος Ριτβάν Καραχότζα κάνει τις πρώτες προσπάθειες να καταγραφεί η γλώσσα τους, ενώ το 1996 εκδόθηκε με τη χορηγία του κ. Εμφιετζόγλου τρίτομο έργο (λεξικά και γραμματική) για την πομακική γλώσσα, με τη συμμετοχή του δασκάλου Πέτρου Θεοχαρίδη.

Ως προς τη θρησκεία τους, κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ήταν Βογόμιλοι (γνωστικιστικό παρακλάδι του Χριστιανισμού) ενώ άλλοι, ότι ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Πάντως, κανείς δεν αμφισβητεί ότι από το 16ο αιώνα (επί Σελίμ Α΄) άρχισε ο βίαιος εξισλαμισμός τους και ολοκληρώθηκε το 17ο αιώνα (επί Μεχμέτ Δ΄), όπως προκύπτει από τους Κώδικες της Μητρόπολης Φιλιππουπόλεως. Τότε, πλήθος εκκλησιών και ιερών καταστράφηκαν, ενώ αρκετά ερείπιά τους «ξεθάβονται» τυχαία από τα εδάφη τους μέχρι και σήμερα. Μόνον ο Μέγας Βεζύρης Μεχμέτ Κιοπρουλού κατεδάφισε 218 εκκλησίες και 336 παρεκκλήσια.

Στην Παράδοσή τους σήμερα διατηρούνται αρκετά στοιχεία που θυμίζουν τον απόηχο του μακρυνού (αλλά όχι νεκρού) παρελθόντος τους: σταυρώνουν τη ζύμη του ψωμιού, σταυρώνουν το παιδί πριν κοιμηθεί, σύνηθες όνομά τους είναι το Ηλίας, ευλαβούνται ιδιαίτερα τον άγιο Δημήτριο και τον επικαλούνται στις δυσκολίες, κόβουν βασιλόπιτα με νόμισμα, μιλούν με σεβασμό για το Ευαγγέλιο (το αποκαλούν Χρυσό Βιβλίο), ενώ είναι γνωστή στην περιοχή η περίπτωση του κρυπτοχριστιανού Πομάκου Γιουσούφ στον Κέχρο Ροδόπης, ο οποίος έκρυβε σε μπαούλο τα ράσα και τις εικόνες του ιερέα παππού του. Επίσης, οι ονομασίες των χωριών και συνοικισμών τους μαρτυρούν τη σχέση τους με την ελληνική Παράδοση: Ωραίον, Τεοτόκα (Θεοτόκος), Σταματέσκο, Μαρικόζ (Μαρία-Παναγία) κλπ.

Αυτοί λοιπόν οι αγέρωχοι Αγριάνες και φοβεροί Ιππομάχοι, σήμερα βρίσκονται σε καθεστώς άτυπης ομηρίας, από τον Τούρκο Πρόξενο στην Κομοτηνή και τους ανθρώπους του.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΣΑΡΝΙΤΣ
Ο Μουσταφά Σαρνίτς, ο Τούρκος Πρόξενος στην Κομοτηνή, δεν ανήκει στο διπλωματικό σώμα της Τουρκίας – παρ’ όλο που αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κάλυψη της θέσης του Προξένου.

Πέρα όμως από το τι δεν είναι ο κ. Σαρνίτς, ας δούμε, τι είναι, ή μάλλον, τι ήταν πριν διοριστεί Πρόξενος. Ο Σαρνίτς λοιπόν μάς ήρθε από το Κόσσοβο, όπου είχε άκρως επιτυχημένη δράση, ως επίσημος πράκτορας της τουρκικής μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤ. Εκεί στάλθηκε με συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο εκτέλεσε θαυμάσια. Σε απόλυτη συνεργασία με τον εκεί Αμερικάνο Πρόξενο Yee Hoyt κατάφερε τη μεταφορά χιλιάδων φανατικών Ισλαμιστών από την Ασία, οι οποίοι ευθύνονται για μαζικές εκτοπίσεις σέρβικων πληθυσμών, για μαζικές δολοφονίες και καταστροφές ολόκληρων χωριών.

Έχοντας δώσει επιτυχημένες εξετάσεις στο Κόσσοβο, ο Σαρνίτς ήρθε στην Κομοτηνή και ανέλαβε το ρόλο τού Προξένου, όντας ικανότατος στην πρόκληση καταστάσεων αποδόμησης και εκφοβισμού. Έτσι, περιδιαβαίνει όλα τα μουσουλμανικά χωριά της περιοχής μιλώντας στους κατοίκους για τον τουρκισμό και την μητέρα-πατρίδα, η οποία βρίσκεται πάντα δίπλα τους, παραβιάζοντας έτσι ξώφθαλμα κάθε ίχνος διεθνούς νομιμότητας και κάθε αρχή της Συνθήκης της Λωζάνης.

Η Άγκυρα τον θεώρησε ιδανικό πρόσωπο για να χειριστεί το θέμα του εκτουρκισμού της Θράκης, και από τα μέχρι σήμερα δεδομένα, φαίνεται ότι έκανε τέλεια επιλογή. Το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. όμως, μπροστά στα δεδομένα αυτά, τι επιλογές έκανε; Η απάντηση είναι ότι δεν έκανε καμία επιλογή, απλώς παρακολουθεί (αν το κάνει και αυτό) τις καταστάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό μια ανάλογη περίπτωση με Ουκρανό διπλωμάτη στη Ρωσία. Διαπιστώθηκε λοιπόν αντιρωσική δράση του Ουκρανού διπλωμάτη στη Μόσχα, και η Μόσχα ζήτησε αμέσως την απέλασή του. Η απόφαση δε αυτή θεωρήθηκε απόλυτα φυσική και νόμιμη, και κανείς δεν αντέδρασε. Αντιθέτως, στην ανθελληνική συμπεριφορά τού Σαρνίτς, αλλά και στις εκκλήσεις των Ελλήνων Πομάκων για προστασία από τις πιέσεις του Προξένου, σφυρίζουν αδιάφορα οι ιθύνοντες νόες του ελληνικού ΥΠ.ΕΞ.

Το «κερασάκι στην τούρτα»: το Καλοκαίρι που μας πέρασε, στις 15-16 Αυγούστου, πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή το 8ο Παγκόσμιο Συνέδριο Θρακών. Την έναρξη του Συνεδρίου κήρυξε ο Πρωθυπουργός. Ο Τούρκος Πρόξενος εμφανίστηκε στο Συνέδριο, ενώ είναι άγνωστο το αν προσεκλήθη, από ποιους και με ποιο σκεπτικό. Ο δε κ. Καραμανλής, εμφανώς ξαφνιασμένος από την παρουσία του Σαρνίτς, δεν μίλησε για τις προειδοποιήσεις του προς την Τουρκία, στις οποίες άφησε να εννοηθεί κατά το προηγού ότι θα προέβαινε.

Προσωπικά, παρ’ όλο που θεωρώ άκομψο να παραβρίσκεται ο Πρόξενος του κράτους που ευθύνεται για την γενοκτονία του θρακικού ελληνισμού (γεγονός επιστημονικά τεκμηριωμένο και ιστορικά αναμφισβήτητο πλέον) σε σχετικό συνέδριο Θρακών, δεν καταλαβαίνω την απρόσωπη (αν μη τι άλλο) στάση του Πρωθυπουργού. Εκτός και αν θέλησε να εναρμονιστεί με την επίσης απρόσωπη (αν μη τι άλλο) στάση της Υπουργού του κ. Μπακογιάννη…

ΑΠΟΥΣΙΑ Ή ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ;
«Οποιαδήποτε κοινωνία παραχωρήσει λίγη ελευθερία για να κερδίσει λίγη ασφάλεια δεν αξίζει τίποτε από τα δύο και θα χάσει και τα δύο».
Βενιαμίν Φραγκλίνος

Ό,τι αποκόμισα κυρίως από τις επαφές μου με Πομάκους της Θράκης, εν όψει αυτής της έρευνας, ήταν η βαθιά αγωνία και παράκληση προς το ελληνικό κράτος: «προστατέψτε μας, κάντε σχολεία ελληνόφωνα στα χωριά μας για τα παιδιά μας, μην μας παρατάτε». Είναι χαρακτηριστικό ότι στο χωριό Εχίνος οργανώνεται από το τουρκικό κράτος –μέσω του Προξενείου– ίδρυση νοσοκομείου (πολύ έξυπνη κίνηση), ενώ τα δεκάδες αντίστοιχα αιτήματα προς την ελληνική κυβέρνηση έπεσαν στο κενό.

Η ελληνική πολιτεία λάμπει στην περιοχή διά της κραυγαλέας απουσίας της, ενώ η θρησκευτική, οικονομική και πολιτιστική εκμετάλλευση δυναμώνει από την Τουρκία. Στην περίοδο του Ραμαζανίου (θρησκευτική περίοδος μεγάλης νηστείας για τους Μουσουλμάνους), ο ψευδομουφτής Μετέ (άλλο «κεφάλαιο», με το οποίο θα ασχοληθούμε σε επόμενο τεύχος μας), ο Σαρνίτς και διάφοροι πράκτορες του Προξενείου εκμεταλλεύονται τις συνάξεις που γίνονται στα μουσουλμανικά σπίτια μετά τη Δύση του ήλιου, για να κάνουν την προπαγάνδα τους αλλά και να «εξετάσουν» ποιοι κρατούν τη νηστεία και διατηρούν δεσμούς με τη μητέρα-πατρίδα. Πρόκειται για χρόνια πρακτική, που ενοχλεί πολύ τους Πομάκους. Και η ελληνική πολιτεία αδιαφορεί για την κατάφορη καταπάτηση των στοιχειωδών δικαιωμάτων τους, μέσα στην ελληνική επικράτεια…

Τελειώνω, με ένα περιστατικό που συνέβη στις 8 Αυγούστου 2009 στο πομακικό χωριό Κένταυρος, της Ξάνθης. Την ημέρα εκείνη οι νέοι Πομάκοι είχαν οργανώσει μια μεγάλη γιορτή, μια πολιτιστική βραδυά, για όλους τους Πομάκους των γύρω χωριών. Ήταν μια γιορτή, όπου η πομάκικη Παράδοση εκφράστηκε μέσα από τα τραγούδια, τους χορούς, τις ενδυμασίες, τον λόγο, ακόμη και μέσα από τον τρόπο που φλερτάρουν οι νέοι… ήταν ένα γεγονός που έδωσε οξυγόνο και χαρά στους Πομάκους της περιοχής, οι οποίοι έκαναν το «τρομερό»: να είναι οι εαυτοί τους!

Και ενώ όλα εξελίσσονταν με μια χαρούμενη, κινηματογραφική γραφικότητα, κατέφθασαν ξαφνικά και απρόσκλητοι, με πολυτελή αυτοκίνητα, άνθρωποι του τουρκικού Προξενείου. Αναμίχθηκαν με το πλήθος αυτοί οι «αφρόκρεμοι» (όπως τους αποκαλούν οι Πομάκοι), οι οποίοι, μετά τις χαιρετούρες, άρχισαν τις ερωτήσεις και τι καταγραφές. Τα μέλη των πολιτιστικών συλλόγων που οργάνωσαν τη γιορτή άρχισαν να δυσανασχετούν, ενώ πολλοί έφυγαν αμέσως από το χώρο, ή γύρισαν το κεφάλι και απαξίωσαν τους νεοφερθέντες. Με την παρουσία του «τίμησε» τη γιορτή και ο ψευδομουφτής Μετέ, στη θέα και μόνο τού οποίου, αποχώρησε το μεγαλύτερο ποσοστό το Πομάκων, και η γιορτή σχεδόν έληξε.

Τότε, εισέβαλαν στο χώρο, μια ομάδα μουσικών από την Τουρκία και μια τραγουδίστρια, οι οποίοι, χωρίς να ρωτήσουν, άρχισαν τους τουρκικούς αμανέδες και τα τσιφτετέλια, εις αντικατάσταση της μουσικής των Πομάκων που απολάμβαναν μέχρι τότε. Οι ελάχιστοι παρευρισκόμενοι γύρισαν την πλάτη στο «μουσικό σχήμα» και η γιορτή ουσιαστικά είχε λήξει. Αναρωτιέστε αν υπήρξαν εκεί άνθρωποι της ελληνικής πολιτείας; Νομίζω ότι η απάντηση είναι αυτονόητη (δυστυχώς).

Ο Τούρκος δημοσιογράφος Engin Ardic γράφει μεταξύ άλλων στην τουρκική εφημερίδα SABAH (3-7-2009): «Αντί να περηφανευόμαστε με τις πόλεις που κατακτήσαμε, ας περηφανευτούμε με αυτές που ιδρύσαμε, αν υπάρχουν. Αλλά δεν υπάρχουν. Όλη η Ανατολή είναι περιοχή με τη βία κατακτημένη…»

Δεν ξέρω αν μέσα σ’ αυτές τις περιοχές για τις οποίες περηφανεύονται οι Τούρκοι εντάσσεται ήδη και η Θράκη. Δεν θέλω να το σχολιάσω προσωπικά, θέλω να το αφήσω στην ώριμη και ανοιχτή κρίση σας…

ΣΧΟΛΙΑ ΠΟΚΑΚΩΝ
Δύο Κόσμοι Αντίθετοι…
«… Διαφέρουμε σε όλα με τους Τούρκους εκτός από την κοινή θρησκεία. … Η ειλικρίνεια, η τιμιότητα, η εργατικότητα και η πραότητα είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα της φυλής μας. Όλες οι εγκυκλοπαίδειες του κόσμου το αναφέρουν… Στην περιοχή μας εδώ δεν γνωρίζουμε τι θα πει εγκληματικότητα. Δεν έχουμε ούτε μια ανθρωποκτονία, ούτε ένα φόνο, ούτε μια ληστεία. Στην Τουρκία τα κεντρικά δελτία ειδήσεων μόνο για φόνους και εγκλήματα αναφέρουν.

»… Απατεώνες, καταχραστές, εγκληματίες του κοινού ποινικού κώδικα εμείς δεν γνωρίζουμε μέχρι σήμερα… Εμείς, αιμομικτικούς γάμους μεταξύ συγγενών δεν έχουμε. Στην Τουρκία όμως, πριν λίγους μήνες, σκοτώθηκαν 43 άτομα από μια οικογένεια, επειδή η ξαδέρφη δεν παντρεύτηκε τον ξάδερφό της. Επίσης, επειδή μια κοπελίτσα έστειλε ένα μήνυμα στο αγόρι της, την έριξαν από τον έκτο όροφο. Και επειδή δεν πέθανε επί τόπου, την μαχαίρωσαν εννιά φορές μέσα στο ασθενοφόρο. Τέτοια πρωτόγνωρη βαρβαρότητα μόνο στην Τουρκία του 21ου αιώνα μπορείς να βρεις. …

»… Εμείς δεν πουλάμε τα κορίτσια μας, ούτε έχουμε το τιορέ, δηλ. δεν θανατώνουμε γυναίκα που έκανε δεσμό και παντρεύτηκε με ξένο χωρίς άδεια των συγγενών της. Στην Τουρκία το έχουν. Η πορνεία, η μαστροπεία και το εμπόριο λευκής σαρκός είναι άγνωστα στην περιοχή μας. Η πολυγαμία έχει εξαλειφθεί από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Όλα τα παραπάνω όμως ισχύουν στη σημερινή Τουρκία.

»… Διατηρούμε τα ήθη και τα έθιμά μας και τη θρησκεία μας, όπως τα έχουμε διδαχθεί. Οι αρετές της φυλής μας συμπίπτουν απόλυτα με τον πολιτισμένο κόσμο και τις ανθρώπινες αξίες. … Τελειώνω με το στίχο ενός ποιητή μας: «Δεν προσκυνώ ξενόχωρη κορώνα, γιατί είναι φτωχική μπροστά στον Παρθενώνα»».

Ιμάμ Αχμέτ, Πομάκος,
κάτοικος Άνω Θέρμων Ξάνθης
Βοηθείστε μας Γιατί Χανόμαστε!
«Νιώθω φόβο για τις πιέσεις που υφίσταμαι από τους ανθρώπους του τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής … Δυστυχώς μια σκληρή ομάδα ανθρώπων που θέλουν να αποκαλούνται ηγέτες της μειονότητας, σε συνεργασία με άλλους παράγοντες της Τουρκίας, δεν μας αφήνουν να εκφράσουμε την εθνοτική μας συνείδηση, να μιλήσουμε τη γλώσσα μας και να τηρήσουμε τις Παραδόσεις μας. Τα πομάκικα τραγούδια έχουν ξεχαστεί στην ελληνική Θράκη…

»… Το τουρκικό Προξενείο, μέσα από ένα πολύ αποτελεσματικό δίκτυο ανθρώπων, απομονώνει τους Πομάκους που ενδιαφέρονται να εκφράσουν τη δική τους εθνοτική συνείδηση… Το περιοδικό Yeni Batu Trakya που εκδίδεται εδώ και 24 χρόνια στην Τουρκία, απειλεί τον άντρα μου, πρόεδρο του Πομακικού Συλλόγου, να του «ξεριζώσει τη γλώσσα», χαρακτηρίζοντάς τον «πράκτορα, προδότη και ανίκανο»…

» … Το 50% των αρθρογράφων του περιοδικού αυτού ασχολείται με την ελληνική Θράκη επαγγελματικά, είναι απόστρατοι της τουρκικής αστυνομίας και του στρατού. … ‘‘Δεν είμαστε Τούρκοι’’, δηλώνουν οι Πομάκοι της Θράκης. … Θα ήθελα να αναφερθώ στην τρομοκρατία και τις απειλές που τα μέλη του συλλόγου μας υφίστανται από τη στιγμή της ίδρυσής του, από τα άτομα που ανέφερα παραπάνω. …

«… Ζητώ εκ μέρους του Συλλόγου τη βοήθεια και την προστασία σας, για να μη χαθεί αυτή η μικρή μουσουλμανική εθνοτική ομάδα, που συνεισφέρει με την παρουσία της στην πολιπολιτισμικότητα της περιοχής …»

Εμινέ Μπουρουτζή,
εκπρόσωπος του πομακικού συλλόγου Ξάνθης
(από ομιλία της τον Απρίλιο του 2008 στις Βρυξέλες,
στη Σύνοδο για τις Μειονότητες)

Αξιοσημείωτα
1. Πομάκοι πηγαίνουν μόνοι τους για προσκύνημα στη Μέκκα, υψώνοντας την ελληνική σημαία. Σήμερα, εκβιαστικά, στο τουρκικό Προξενείο νοικιάζει πούλμαν και τους μεταφέρει.

2. Ο μεγαλοβιομήχανος της Τουρκίας Οσμάν Ορ αγόρασε ένα από τα μεγαλύτερα ακίνητα της Τουρκίας, το εξοχικό συγκρότημα Ερτζάν στην περιοχή του Βοσπόρου, έναντι 17,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Η τράπεζα Finasbank χρηματοδότησε την αγορά. Η αγορά όμως παραλίγο να ακυρωθεί, επειδή η τουρκική τράπεζα έχει αγοραστεί από τη δική μας Εθνική Τράπεζα – ξεσηκώθηκαν στην Τουρκία ακόμη και το Γενικό Επιτελείο Στρατού και η Διεύθυνση Ασφαλείας, μη τυχόν η περιοχή περάσει στους Έλληνες μέσω leasing! Τελικά, ο Τούρκος επιχειρηματίας αγόρασε το ακίνητο μέσω της τουρκικής τράπεζας Ziraat που εδρεύει στην Κομοτηνή (βλέπε ΑΒΑΤΟΝ 91) και είναι απόλυτα έμπιστη στην τουρκική κυβέρνηση. Μίλησε κανείς για οικονομική διείσδυση;

3. «Ελάτε να θαυμάσετε την τουρκική λεβεντιά», αναφέρεται σε αφίσα που αναρτήθηκε σε πολλά σημεία της Θράκης, για να διαφημίσει τους αγώνες τουρκικής πάλης που οργανώνονται κάθε χρόνο σε διάφορα χωριά της Ροδόπης και του Έβρου, με τη στήριξη του Προξενείου.

Η Ζαγάλισα, ο Μετέ, ο Σαρνίτς, το ΚΕ.ΠΟ.ΕΡ. και Άλλα Τινά…
Ο κύριος Μπίμπαση Σεντάτ είναι εκδότης και διευθυντής της πομακικής εφημερίδας Ζαγάλισα που εκδίδεται στην Κομοτηνή. Είναι επίσης ενεργό μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Πομάκων. Μας μίλησε αφειδώς, μέσα από τις προσωπικές του εμπειρίες, για το θέμα μας, μέρος των οποίων παραθέτουμε εδώ:

• Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πομάκων ιδρύθηκε το 2009, από μια μεγάλη ομάδα Πομάκων με καταγωγή και από τους τρεις νομούς της ελληνικής Θράκης. Οι στόχοι του είναι πολιτικοί και πολιτιστικοί και αφορούν την ανάσχεση της πολιτιστικής γενοκτονίας που υφίστανται οι Πομάκοι από τον τουρκικό εθνικισμό που δρα ανενόχλητος και με την ανοχή της πολιτείας στην ελληνική Θράκη. Αυτοί οι σκοποί μάς οδήγησαν στην ίδρυση του Συλλόγου μας, καθώς και το γεγονός ότι θέλαμε να υπάρξει ένας σοβαρός και πολυπληθής σύλλογος που να εκφράζει πραγματικά τους Πομάκους.
• Η εφημερίδα Ζαγάλισα ιδρύθηκε το 1997, με στόχο να συμβάλλει στην αφύπνιση και διάσωση των Πομάκων. Η υποδοχή ήταν θετική από μεγάλο μέρος της κοινωνίας αλλά αρνητική από όσους θέλουν τους Πομάκους εκτουρκισμένους και απαλλαγμένους από την ιστορική τους μνήμη.
Η αλήθεια είναι ότι η εφημερίδα μας έχει ανάγκη να στηριχθεί και από τους Πομάκους αλλά και από τους Χριστιανούς συμπολίτες μας. Για αυτό, όποιος θέλει να μας βοηθήσει, το λιγότερο που μπορεί να κάνει είναι μία συνδρομή προς την εφημερίδα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να συνεχίζουμε να στεκόμαστε στα πόδια μας και να αντιστεκόμαστε στον εκτουρκισμό των ανθρώπων μας.
• Για την καταγωγή των Πομάκων υπάρχουν πολλές και συγκρουόμενες επιστημονικές θεωρίες. Εμείς στηριζόμαστε σε όσα μας λένε οι παππούδες μας οι οποίοι, βασιζόμενοι στις προφορικές μαρτυρίες που πέρασαν από γενιά σε γενιά, πιστεύουν ακράδαντα ότι είμαστε απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
• Ο Τούρκος πρόξενος έχει αναπτύξει μια έντονη δραστηριότητα με σκοπό τον εκτουρκισμό των Πομάκων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα πομακικά πανηγύρια του Ακρίτα και του Χίλια που έχουν πλέον εκτουρκιστεί πλήρως. Εν τω μεταξύ, οι Τούρκοι έχουν οικειοποιηθεί το σύνολο του λαϊκού πολιτισμού των Πομάκων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι παραδοσιακές πομακικές φορεσιές και η πομακική αρχιτεκτονική, που παρουσιάζονται σήμερα ως «τουρκικές».
• Οι Έλληνες Πομάκοι, μέσα στο ελληνικό κράτος, σήμερα, δεν έχουν τη δυνατότητα να αυτο-προσδιορίζονται ως Πομάκοι. Για την κατάσταση αυτή, δύο είναι οι αιτίες: η πρώτη έχει να κάνει με τον τουρκικό παράγοντα, και πιο συγκεκριμένα, με την καταπίεση και την πολιτισμική γενοκτονία που διεξάγει εις βάρος των ανθρώπων μας.
Η δεύτερη αιτία αφορά στον ελληνικό παράγοντα που, αφενός αδιαφορεί για τα παραπάνω, αφετέρου συμμετέχει εμμέσως σε αυτά, επειδή στηρίζει τον τουρκικό εθνικισμό μέσα από τους μηχανισμούς του πελατειακού-κομματικού συστήματος.
Ένα από τα πολλά παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι ότι ποτέ κανένας Νομάρχης της Ξάνθης και της Ροδόπης δεν κάλεσε έναν πομακικό σύλλογο σε κάποια εκδήλωσή του, και ποτέ ο ίδιος δεν παρέστη σε εκδήλωση πομακικού συλλόγου.
• Ο τουρκοµουφτής Αχµέτ Μετέ στο ποµακικό χωριό Μελίβοια της ορεινής Ξάνθης, στις 19 Απριλίου, παρουσία του Τούρκου υποπροξένου Κοµοτηνής Ονούρ Εκρέν, είπε μεταξύ άλλων: «Πρέπει να είµαστε ενωµένοι έναντι των κινδύνων που µας περικυκλώνουν. Ακούµε ότι στα ορεινά χωριά πρόκειται να ιδρυθεί νέος ελληνοποµάκικος σύλλογος. Γιατί; Γιατί θέλουν να µας διαιρέσουν. Αυτοί κάνουν τη δουλειά τους. Όµως ό,τι γίνεται, γίνεται και μέσα από µας. Κάποιοι από εµάς, κάποιοι πουληµένοι προδότες, γίνονται όργανά τους κι εµείς εξαιτίας τους γινόµαστε θύµατα καταπίεσης. Αυτοί οι σύλλογοι των ελληνοποµάκων προσπαθούν να δείξουν στους διπλωµάτες που έρχονται από την Αµερική και την Ευρώπη ότι είµαστε Ποµάκοι». Θέλω να επισημάνω ότι επειδή οι δηλώσεις αυτές έγιναν παρουσία του υποπροξένου, αυτός έπρεπε να είχε απελαθεί, γιατί αυτό που έγινε αποτελεί ωμή παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας μας. Οι απόψεις του Μετέ είναι απόψεις γενοκτόνων. Επειδή όμως δεν μπορεί να εξολοθρεύσει με φυσικό τρόπο τους Πομάκους, τους εξολοθρεύει πολιτισμικά. Είναι βέβαιο ότι αυτοί οι γενοκτόνοι ενοχλούνται από την αφύπνιση των Πομάκων.
• Υπάρχει το πάγιο και σταθερό αίτημα για δημιουργία δημόσιων «ελληνικών» σχολείων στα Πομακοχώρια, όμως το ελληνικό κράτος αδιαφορεί και συνεχίζει να σιγοντάρει τον εκτουρκισμό των Πομάκων.
• Μεγάλο σκάνδαλο αποτελεί η εκλογή των ψευδομουφτήδων. Αυτά κανονικά είναι καθορισμένα με νόμους του ελληνικού κράτους, αλλά η Τουρκία θέλει να επιβάλλει τους δικούς της ανθρώπους. Στην Τουρκία, οι μουφτήδες δεν εκλέγονται αλλά διορίζονται από το κράτος. Εδώ όμως θέλει να εκλέγονται. Πρόκειται για πολιτική αθλιότητα. Από το προξενείο, τρομοκρατούν χρησιμοποιώντας τη θρησκεία μας. Σε κοινωνικό επίπεδο χρησιμοποιούν τον κοινωνικό αποκλεισμό, την ψυχολογική βία, τον οικονομικό αποκλεισμό.
• Έχουμε πληροφορηθεί ότι ο Τούρκος πρόξενος σε εγκαίνια καταστημάτων χαρίζει κάδρα με προσωπογραφίες του Κεμάλ και άρα εγκαινιάζει και προωθεί αυτήν την πολιτική των αναρτήσεων του σφαγέα των λαών της Ανατολής Μουσταφά Κεμάλ.
• Κορυφαίες προσπάθειες στον αγώνα μας αποτελούν η ίδρυση του Κέντρου Πομακικών Ερευνών (ΚΕ.ΠΟ.ΕΡ.) το 1996, του πρώτου επίσημου θεσμού των Πομάκων από την εποχή που απελευθερώθηκε η ελληνική Θράκη, επίσης η έκδοση της εφημερίδας Ζαγάλισα και στη συνέχεια η ίδρυση συλλόγων όπως του Πανελληνίου Συλλόγου Πομάκων.
Εμείς ζητάμε την αναγνώριση του δικαιώματός μας να μην υφιστάμεθα θεσμοθετημένη γενοκτονία μέσα στα μειονοτικά σχολεία, όπου υποχρεωτικά διδασκόμαστε την τουρκική γλώσσα. Επίσης, ζητάμε να μην ομαδοποιούμαστε θεσμικά μέσα στον απαράδεκτο όρο μειονότητα μαζί με τουρκόφρονες και Ρωμά.

• Ακόμα, ζητάμε το ποσοστό εισαγωγής 0,5 στα πανεπιστήμια ή στη δημόσια διοίκηση, που ισχύει για το σύνολο των Μουσουλμάνων, να εξειδικευτεί και να γίνει 0,3 για τους Πομάκους και το υπόλοιπο 0,2 για τουρκόφρονες και Ρωμά, ώστε να αντανακλάται στα ποσοστά αυτά η πραγματική πληθυσμιακή αναλογία των ετερογενών Μουσουλμάνων της ελληνικής Θράκης.

Πηγή: Περιοδικό «Άβατον» και http://kostasxan.blogspot.com/2009/11/blog-post_5295.html, 06.11.2009

* Η Μαρία Σταματιάδου γεννήθηκε στην Κομοτηνή και από 1987 ζει μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και είναι δικηγόρος με ειδίκευση στο Ποινικό Δίκαιο. Στα φοιτητικά της χρόνια υπήρξε παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών και δημοσίευσε δοκίμια σε διάφορα εναλλακτικά έντυπα. Ακόμη σπούδασε θέατρο και συμμετείχε σε θεατρικά σχήματα. Παράλληλα με τις σπουδές της ασχολήθηκε με την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας, με τη θρησκειολογία και τη φιλοσοφία. Σήμερα, εκτός από τη δικηγορία, ασχολείται με τη συγγραφή και επιμέλεια βιβλίων.

της Μαρίας Σταματιάδου*

Η πραγματική ισορροπία δυνάμεων στους ουρανούς του Αιγαίου

Σάββας Δ. Βλάσσης*

 Η παραπληροφόρηση για τον συσχετισμό ένοπλης ισχύος μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, είναι κάτι σύνηθες στον μη ειδικό Τύπο. Τυπικό πρόσφατο δείγμα, δημοσίευμα της ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ (18-7-2009), στο οποίο, σε μία εντελώς πρόχειρη προσέγγιση, αναφέρεται το παρακάτω ανεδαφικό: «Η Τουρκία εξακολουθεί να διαθέτει σχετική αεροπορική υπεροχή –ποσοτική αλλά κυρίως ποιοτική– έναντι της Ελλάδας». Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκική Αεροπορία διατηρεί μια πολύ σχετική αριθμητική υπεροχή, αλλά η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, στην παρούσα φάση, διαθέτει ΣΑΦΗ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ.

Τα πραγματικά δεδομένα Η Τουρκική Αεροπορία διαθέτει περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη σε απόλυτους αριθμούς και συγκεκριμένα: 209 F-16, 51 εκσυγχρονισμένα F-4E και περί τα 60 μη εκσυγχρονισμένα F-4E. Σύνολο 310 μαχητικά. Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, διαθέτει: 129 F-16, 45 Mirage 2000, 35 F-4E και 41 A-7E. Σύνολο 250 μαχητικά. Η αναλογία 1 προς 1,2 σε μαχητικά υπέρ της Τουρκίας, κρίνεται ως αμελητέα. Εάν λάβουμε υπ’ όψιν ότι τα μη εκσυγχρονισμένα F-4E της Τουρκικής Αεροπορίας και τα Α-7Ε της Ελληνική Πολεμικής Αεροπορίας είναι περιορισμένης αποδοτικότητος, τότε τα αεροσκάφη «πρώτης γραμμής» της Τουρκίας ανέρχονται σε 260 και της Ελλάδος σε 210. Η διαφορά των 40 αεροσκαφών, δεν είναι κρίσιμης σημασίας. Όπως είπαμε όμως, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, σήμερα, διατηρεί ΣΑΦΗ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ.

Αυτό ισχύει διότι διαθέτει σε υπηρεσία μαχητικά αεροσκάφη γ΄ γενιάς αυξημένων ικανοτήτων, σε αντίθεση με την Τουρκική Αεροπορία που ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΚΑΝΕΝΑ. Αναλυτικώς, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία διαθέτει 3 Μοίρες με F-16 Block 52+ (σύνολο 58 αεροσκάφη) και 1 Μοίρα με Mirage 2000-5 (25 αεροσκάφη). Αυτές οι 4 Μοίρες με τα 83 αεροσκάφη, είναι που κάνουν σήμερα ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΑ στο Αιγαίο. Εξηγούμαστε: Τα F-16 Block 52+ διαθέτουν ραντάρ βελτιωμένης αποδόσεως σε σχέση με τις παλαιότερες εκδόσεις του τύπου που διαθέτουν Ελλάδα και Τουρκία. Οι ανώτερες επιδόσεις ραντάρ, επιτρέπουν αυξημένη εκμετάλλευση των βελτιωμένων επιδόσεων των βλημάτων αέρος-αέρος AIM-120C5/7 AMRAAM για εμπλοκές μακρών αποστάσεων. Τα αεροσκάφη αυτά επίσης, πλεονεκτούν στις κλειστές αερομαχίες λόγω του συνδυασμού βλημάτων αέρος-αέρος IRIS T και σκοπευτικού επί κράνους JHMCS, που επιτρέπει στον Ιπτάμενο να εμπλέξει στόχο δίχως να έχει έλθει απαραιτήτως στην ουρά του στόχου του! Κατά συνέπεια, τα F-16 Block 52+ υπερτερούν συντριπτικώς έναντι των παλαιότερων F-16 στην εναέρια μάχη, τόσο σε μεγάλες αποστάσεις όσο και στις κλειστές αερομαχίες. Τέλος, τα συγκεκριμένα μαχητικά, διαθέτουν ικανότητα ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ αεροσκαφών του ιδίου σχηματισμού μέσω του συστήματος IDM, που εξασφαλίζει ανώτερη Ενημερότητα Καταστάσεως (Situation Awareness) στους Έλληνες Ιπταμένους, στοιχείο ιδιαιτέρας κρισιμότητος στην εναέρια μάχη. Από την πλευρά τους, τα Mirage 2000-5 διακρίνονται από εξαιρετικό ραντάρ αυξημένων επιδόσεων, ιδιαίτερα ανθεκτικό σε ηλεκτρονικές παρεμβολές, φέρουν εξαιρετικό ηλεκτρονικό σύστημα αυτοπροστασίας, έχουν σύστημα ανταλλαγής δεδομένων ανάλογο του IDM και φέρουν όπλα αέρος-αέρος MICA αυξημένων επιδόσεων με μοναδικά χαρακτηριστικά, τα οποία αγνοούν οι Τούρκοι. Τα Mirage 2000-5 είναι απολύτως συγκρίσιμα με τα F-16 Block 52+ και συνθέτουν ανώτερη απειλή για τους Τούρκους που θα τολμήσουν να αναμετρηθούν στο Αιγαίο.

Η ΣΑΦΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, συμπληρώνεται από την διάθεση 4 πλήρως επιχειρησιακών αεροσκαφών Εγκαίρου Προειδοποιήσεως και Ελέγχου, τύπου EMB-145H ERIEYE. Αυτά τα ιπτάμενα ραντάρ, με τυπική ακτίνα αποκαλύψεως στόχων μεγέθους μαχητικού 360 χλμ. μπορούν να έχουν πλήρη εικόνα της εναερίου δραστηριότητος στο Αιγαίο, επιτρέποντας την αντιμετώπιση των τουρκικών αεροσκαφών υπό συντριπτικώς ευνοϊκές συνθήκες υπέρ των Ελλήνων αεροπόρων. Πέραν αυτών, στις 4 Μοίρες μαχητικών γ΄ γενιάς αυξημένων επιδόσεων, προστίθεται ήδη μία πέμπτη! Σε εξέλιξη βρίσκεται η παραλαβή 30 ακόμη πιο εξελιγμένων F-16 Block 52+ Advanced, τα οποία παραγγέλθηκαν το 2005. Μέχρι τα τέλη Ιουλίου, είχαν αφιχθεί στην Ελλάδα 12 αεροσκάφη. Τοιουτοτρόπως, μέχρι τον Ιανουάριο του 2010, η Ελλάδα θα διαθέτει 5 Μοίρες με 113 μαχητικά αυξημένων επιδόσεων, αντίστοιχα των οποίων δεν διαθέτει η Τουρκία! Η απόκτηση αεροσκαφών αντιστοίχων ικανοτήτων από την Τουρκία, προβλέπεται να αρχίσει το 2011 αλλά η επιχειρησιακή αξιοποίησή τους θα είναι εφικτή μόνο από το 2012, μέχρι να ολοκληρωθεί η επιχειρησιακή εκπαίδευση των Τούρκων πιλότων. Ακόμη και το 2013, η Τουρκική Αεροπορία δεν θα διαθέτει ανάλογο αριθμό με της Ελλάδος, από αυτά τα αεροσκάφη. Κατά συνέπεια, μέχρι τότε, η Ελλάδα θα διατηρεί ΣΑΦΗ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΝΑΕΡΙΑ ΥΠΕΡΟΧΗ, ικανή να επιφέρει την ΣΥΝΤΡΙΒΗ των τουρκικών μαχητικών σε μία εναέρια αντιπαράθεση. Πέρα απο τους αριθμούς Εκτός των αριθμητικών δεδομένων, η υπεροχή της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας έναντι του αντιπάλου, ολοκληρώνεται από το υψηλό επίπεδο των Ελλήνων Ιπταμένων. Όπως αποδεικνύεται στις διεθνείς ασκήσεις που λαμβάνουν μέρος Έλληνες αεροπόροι, το επίπεδό τους είναι κορυφαίο.

Στην κυριολεξία, οι Έλληνες δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε, από πλευράς εκπαιδεύσεως, σε σχέση με τους συναδέλφους προηγμένων αεροπορικών δυνάμεων. Τον Οκτώβριο του 2008, η συμμετοχή στην διάσημη άσκηση “RED FLAG” στις ΗΠΑ, επέτρεψε μία μοναδική «επίδειξη ισχύος», καθώς οι Έλληνες Ιπτάμενοι κυριολεκτικώς άφησαν άφωνους τους Αμερικανούς αλλά και όλους τους υπολοίπους. Ανάλογες επιδόσεις εμφανίζουν σταθερά οι Έλληνες Ιπτάμενοι, σε όλες τις ξένες διοργανώσεις, αλλά η περίπτωση της “RED FLAG” υπήρξε αποκαλυπτική διότι επρόκειτο για την πρώτη της συμμετοχή σε αυτή την άσκηση που διοργανώνει η παγκόσμια εναέρια υπερδύναμη. Αντιθέτως, οι Τούρκοι, σε όλες τις διεθνείς ασκήσεις, σε καμμία περίπτωση δεν παρουσιάζουν εικόνα ανάλογη με αυτή των Ελλήνων. Είναι δε σύνηθες φαινόμενο να υποπίπτουν σε γκάφες, οι οποίες αρκετές φορές έχουν οδηγήσει και στην αποβολή Τούρκων αεροπόρων από την άσκηση! Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πολύ περισσότερα απ’ όσα γράφουμε. Γενικώς όμως, σε καμμία περίπτωση δεν υφίσταται ζήτημα συγκρίσεως μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων αεροπόρων. Με άλλα λόγια, ο μέσος Έλληνες Ιπτάμενος είναι ανώτερος του μέσου Τούρκου.

Το πραγματικό πρόβλημα Η αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας για τα στρατιωτικά και αμυντικά ζητήματα γενικότερα, αντιπροσωπεύει σοβαρή εθνική αδυναμία και μειονέκτημα. Η προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας σε διπλωματικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την γενική και αόριστη εικόνα περί «ισχυρότερης στρατιωτικώς Τουρκίας», κυριαρχεί στην σκέψη των Ελλήνων πολιτικών τα τελευταία 35 χρόνια, οδηγώντας τους σε εσφαλμένη κρίση κι αναστολές, όσον αφορά την χρήση της ένοπλης ισχύος ακόμη και σε περιπτώσεις που αυτό κρίνεται απαραίτητο! Με απλά λόγια, η Αθήνα, διαπράττει μονίμως το σφάλμα να ΥΠΕΡΤΙΜΑ τον αντίπαλο και να ΥΠΟΤΙΜΑ τον εαυτό της. Από την άλλη, η εσφαλμένη ενημέρωση της κοινής γνώμης, μέσω ανεύθυνων δημοσιευμάτων όπως το παραπάνω, προκαλεί πτώση του ηθικού, μοιρολατρία και τάση προς συμβιβασμό – υποταγή. Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία; Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η ελληνική κυβέρνηση!!! Εξαιτίας της δεινής οικονομικής καταστάσεως της χώρας, η κυβέρνηση Καραμανλή, μέσω του υπουργού Εθνικής Αμύνης Μεϊμαράκη και του διευθυντή ΓΔΑΕΕ Βασιλάκου, έχει διακόψει την τυπική ροή στην προμήθεια ανταλλακτικών για τα αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας! Το αποτέλεσμα είναι η κατακόρυφη πτώση του δείκτου επιχειρησιακής διαθεσιμότητος αεροσκαφών σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα. Η ηγεσία της Πολεμικής Αεροπορίας έχει μεταφέρει σε όλους τους τόνους την επικινδυνότητα της καταστάσεως, πλην όμως δεν έχει βρει ανταπόκριση από τους πολιτικούς προϊσταμένους. Η πολιτική ηγεσία εξακολουθεί να επιβεβαιώνει την επικίνδυνη ανικανότητά της, και στον ευαίσθητο τομέα της Εθνικής Αμύνης.

* Ο Σάββας Δ. Βλάσσης είναι Διευθυντής στο περιοδικό «Ελληνική Άμυνα & Ασφάλεια» .

Η ταξική φύση του Εμφυλίου στα χρόνια της Κατοχής

 αναρτήθηκε απο panosz

 

Η Εθνική Αντίσταση όπως έγινε από το ΄41 έως το ΄44 εξελίχτηκε στην κορυφαία τραγωδία του ελληνισμού, σε ολόκληρο τον εικοστό αιώνα. Μέσα στην Κατοχή ο λαός μας άγγιξε για πρώτη φορά από το 1821 το όνειρο… αλλά το όνειρο έγινε πολύ γρήγορα εφιάλτης: ήδη από το 1943 είχε ξεκινήσει ένας αδυσώπητος εμφύλιος πόλεμος. Ο Εμφύλιος 1943-49.

 

Η έναρξη του Εμφυλίου μέσα στην Κατοχή έγινε με βασική ευθύνη του ΚΚΕ. Και ήταν καταρχήν ένας ταξικός εμφύλιος πόλεμος. Η απόφαση του ΚΚΕ να εξοντώσει τις μη ελεγχόμενες από αυτό ένοπλες αντιστασιακές οργανώσεις, μόνο υπό αυτό το πρίσμα αποκτά νόημα.

 

Το ΚΚΕ ήταν η βασική δύναμη που δημιούργησε το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Χωρίς το ΚΚΕ η Εθνική Αντίσταση θα είχε άλλα χαρακτηριστικά. Θα ήταν και πάλι μαζική και δυναμική, αλλά θα ήταν ευθέως και χωρίς αντιρρήσεις όργανο της Αγγλικής πολιτικής. Που σημαίνει ότι θα ήταν και το πολιτικό όργανο επανίδρυσης του προηγούμενου καθεστώτος, με τα ξεκάθαρα αντικομμουνιστικά του χαρακτηριστικά.

 

Αμέσως μετά την κατάληψη της Ελλάδας έγινε προσπάθεια να στηθούν παρτιζάνικες ομάδες με επικεφαλής και στελέχη Έλληνες αξιωματικούς. Τις ομάδες αυτές ενθάρρυναν οι Άγγλοι και τους παρείχαν πλήρη υποστήριξη, αλλά δεν μπόρεσαν να αναπτύξουν σημαντική δράση, κατά κύριο λόγο επειδή συντρίφτηκαν μία προς μία από τον ΕΛΑΣ. Μόνο ο ΕΔΕΣ κατόρθωσε να ορθοποδήσει στην Ήπειρο, αλλά κι αυτόν τον σακάτεψε, μετά την απελευθέρωση, ο Άρης Βελουχιώτης. Επίσης, η ένοπλη ομάδα του Φωστερίδη, στην Ανατολική Μακεδονία, η οποία πρόλαβε να χτυπήσει πρώτη τον τοπικό ΕΛΑΣ. Γνωστότερη από τις οργανώσεις που διαλύθηκαν και εξοντώθηκαν ήταν το Σύνταγμα 5/42 της οργάνωσης ΕΚΚΑ, με τον συνταγματάρχη Ψαρρό, ο οποίος δολοφονήθηκε από στέλεχος του ΚΚΕ. Αντίστοιχα γεγονότα είχαν συμβεί ήδη στην Πελοπόννησο, στη Μακεδονία και αλλού. Όταν λέμε διάλυση ενόπλων τμημάτων, τα οποία είχαν σχηματισθεί για να πολεμήσουν τους κατακτητές, εννοούμε βίαιη, ένοπλη αντιπαράθεση, συλλήψεις και εκτελέσεις. Πολλές εκτελέσεις.

 

Το ΚΚΕ κυριαρχούσε στο ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, ενώ στις εθνικόφρονες οργανώσεις είχαν ενταχθεί αξιωματικοί του στρατού, αντικομουνιστές, φιλοβασιλικοί, οι οποίοι άκουγαν το κορυφαίο σύνθημα του ΕΑΜ ‘λαοκρατία’ και τους σηκωνόταν η τρίχα. Αυτοί οι αξιωματικοί ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συνεργασθούν με το ΚΚΕ, πολύ περισσότερο να δεχθούν την επικυριαρχία του. Η ελληνική κοινωνία υπήρχε, δεν προέκυψε στην κατοχή με παρθενογένεση. Ο μεγάλος διχασμός Βασιλιά και Βενιζέλου ήταν πολύ πρόσφατος, είχε διαμορφώσει ένα ευρύτατο και ιδεολογικά ανυποχώρητο εθνικιστικό – αντικομουνιστικό στρώμα στους αξιωματικούς, κατά τα άλλα θερμούς πατριώτες. Η δράση και οι ευθύνες του ΚΚΕ στη Μικρασιατική καταστροφή, η θέση που είχε πάρει για τη Μακεδονία, ήσαν επίσης γνωστές. Ακόμα πιο γνωστή ήταν η απόλυτη πρόσδεση του ΚΚΕ με τη Σοβιετική Ένωση, το απόλυτο κακό, εκείνα τα χρόνια, για τη συντριπτική πλειοψηφία των αξιωματικών. Την ίδια αντίληψη είχε το σύνολο της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ελίτ, αλλά και μεγάλα τμήματα των λαϊκών στρωμάτων.

 

Είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς ποιος άρχισε την αντιπαράθεση ανάμεσα στις ένοπλες παρτιζάνικες ομάδες, αλλά είναι προφανές ότι, αντίθετα με τους άλλους, το ΚΚΕ (μέσω του ΕΛΑΣ) εφάρμοζε εξαρχής και με συνέπεια ένα ξεκάθαρο πολιτικό σχέδιο εκκαθάρισης των πολιτικών του αντιπάλων.

 

Η Αντίσταση γίνεται Επανάσταση, δηλαδή Εμφύλιος

 

Είναι μεγάλο θέμα κατά πόσον υπήρχε καν διαμορφωμένη αστική τάξη στην Ελλάδα το 1940, αλλά ας το αφήσουμε αυτό προς το παρόν. Ο πολιτικός κόσμος και η αστική τάξη στεκόντουσαν με συνέπεια στο πλευρό των συμμάχων, δηλαδή των Άγγλων. Η συμμετοχή τους στην Αντίσταση ξεκίνησε και επρόκειτο να συνεχισθεί με τον τρόπο που θεωρούσαν αποτελεσματικότερο οι Άγγλοι, δηλαδή παρουσία και δράση ένοπλων τμημάτων με αξιωματικούς στα μετόπισθεν του εχθρού, σαμποτάζ κλπ. Έπεσαν όμως όλοι πάνω σ΄ έναν ξαφνικό αστάθμητο παράγοντα, που τους ανέτρεψε πλήρως τα σχέδια: Το κράτος είχε ξαφνικά εξαφανιστεί, ιδιαίτερα στην επαρχία! Δεν υπήρχαν πια οι γνωστοί κατασταλτικοί μηχανισμοί, ενώ η κρατική γραφειοκρατία ήταν αποκλειστικά απασχολημένη με την επιβίωσή της.

 

Το αποτέλεσμα ήταν ότι σε όλη την ύπαιθρο κυριάρχησε το ΕΑΜ –ΕΛΑΣ, δηλαδή το ΚΚΕ, με τελείως διαφορετική αντίληψη για την οργάνωση της Αντίστασης: Μαζικές οργανώσεις, δημιουργία μεγάλων ενόπλων σωμάτων όχι από επαγγελματίες, αλλά από αγρότες και ορεσίβιους, πολιτική κατεύθυνση προς τη «λαοκρατία». Ο λαός αρχικά συμμετείχε μαζικά, με ενθουσιασμό. Το ΕΑΜ φρόντιζε για τις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες, τα σχολεία, την οργάνωση της κοινοτικής ζωής και την πολιτισμική δραστηριότητα. Δημιούργησε, κατά τόπους, τον καινοφανή θεσμό των λαϊκών δικαστηρίων, πήρε στα χέρια του τη βοήθεια για τα θύματα των επιδρομών που έκαναν οι κατοχικές δυνάμεις, οργάνωσε μέχρι και εθνικές εκλογές, τον Μάρτη του 44, έφτιαξε δηλαδή ένα καινούριο κράτος! ‘Κράτος’ χωρίς βασιλιά, χωρίς ευθεία αναφορά στους Άγγλους, με πρωτοφανείς συμμετοχικούς θεσμούς (οι οποίοι αμέσως ανέδειξαν την ταξική ή μάλλον την κομματική τους  φύση) και, το κυριότερο, ‘κράτος’ με επικεφαλής την ηγεσία του ΚΚΕ! Όλα αυτά, συν ο αποκλειστικός στρατιωτικός έλεγχος της υπαίθρου, ήταν ήδη πολλά, σήμαιναν όμως πολύ περισσότερα για το τι θα συνέβαινε μετά την απελευθέρωση. Η ελληνική αστική τάξη αλλά και τα πλατιά φιλο-βασιλικά και αντικομμουνιστικά στρώματα δεν μπορούσαν να συμπράξουν, έχασαν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους, οι ένοπλες αντιστασιακές οργανώσεις που δημιούργησαν συνετρίβησαν μία προς μία από το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Εξάλλου, ορισμένα εκλεκτά μέλη της αστικής διανόησης (Σημίτης, Δεσποτόπουλος, Αγγελόπουλος, πολλοί εκπαιδευτικοί, λογοτέχνες κλπ) βρέθηκαν στο ΕΑΜ, έχοντας γοητευτεί από τη σαγήνη ενός νέου κόσμου ο οποίος (υποτίθεται ότι) θα ανέτελλε, μετά τη νίκη κατά του ναζισμού.

 

Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά αν το ΕΑΜ ήταν κυρίως εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση ή ήταν ταυτόχρονα και πολιτικό κίνημα με στόχο την  κοινωνική επανάσταση. Γιατί το δεύτερο χαρακτηριστικό του ήταν αυτό ακριβώς που σφράγισε τις εξελίξεις και οδήγησε την κατεχόμενη χώρα στον Εμφύλιο.

 

Εκ των υστέρων μπορεί καθένας να ισχυρίζεται ό,τι τον βολεύει. Πάντως τότε, στα 1943 – 44, οι άμεσα εμπλεκόμενοι δεν είχαν την παραμικρή αμφιβολία για την επαναστατική πολιτική φύση του ΕΑΜ. Η τόσο ξεκάθαρη αντίληψη των τότε δεξιών (αντικομμουνιστικών) δυνάμεων δεν είναι δυνατόν να υπήρξε προϊόν μαζικής αυθυποβολής ή προπαγάνδας. Άλλωστε το σύνθημα του ΕΑΜ ‘λαοκρατία’ ήταν αρκετά σαφές από μόνο του. Ωστόσο δε μπορούμε να πούμε ότι το ΕΑΜ είχε έτοιμο κανένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα σοβιετικού ή μαρξιστικού τύπου. Περισσότερο εξέφραζε τον αγροτικό χαρακτήρα του αντάρτικου κινήματος, αφού οι αγρότες έτρεφαν πάντοτε μεγάλη αντιπάθεια για το καταπιεστικό και φορομπηχτικό κράτος της Αθήνας. Από την άλλη μεριά, μόνο οι πολιτικά αφελείς δεν έβλεπαν την πλήρη και αναντίρρητη καθοδήγηση του ΕΑΜ από το ΚΚΕ. Μονάχα οι πολιτικά άσχετοι δεν γνώριζαν την απόλυτη ταύτιση του ΚΚΕ με τα συμφέροντα, την πολιτική και την ιδεολογία της Μόσχας, άρα η κατεύθυνση προς μια πολιτική επιλογή σοβιετικού τύπου ήταν κάτι παραπάνω από προφανής. Θα ήταν ανεξήγητη η μαζική ένταξη της αγροτικής Ελλάδας στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ, εάν αυτές οι οργανώσεις ήταν απλά αντιστασιακές, με στόχο την απελευθέρωση της χώρας από τους κατακτητές. Δε φτάνει, δεν είναι αρκετό. Την Αντίσταση την έβλεπαν, από ένα σημείο και μετά, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επερχόμενη ‘λαοκρατία’ και αυτό έδινε μια εκπληκτική πολιτική δυναμική στο ΕΑΜ, δημιουργώντας παράλληλα και αναπόφευκτα  και μια μεγάλη αντιεμική συσπείρωση. Αυτό που δεν έγινε το 1821 και τα επόμενα 120 χρόνια, άρχισε να φαίνεται πραγματοποιήσιμο μέσα στην Κατοχή, όταν ο λαός βρέθηκε με τα όπλα στα χέρια, εκμεταλλευόμενος, όπως είδαμε νωρίτερα, την πλήρη κατάρρευση του γνωστού κράτους. Αλλά το κράτος μπορεί να είχε καταρρεύσει, και στην πράξη αλλά και στη λαϊκή συνείδηση, ωστόσο δεν είχε συμβεί το ίδιο με το παράδειγμα που το ενέπνεε και το στήριζε. Και η προοπτική της εαμικής «λαοκρατίας» ήταν αυτό ακριβώς που οδήγησε στη μαχητική συσπείρωση και την πολιτική ενδυνάμωση του ετερόκλητου και με φαινομενικά αντίθετους στόχους αντικομμουνιστικού στρατοπέδου.

 

Στην Πελοποννησιακή Συνδιάσκεψη του ΕΑΜ, που έγινε τον Ιούνιο του ΄44 στη Στρέζοβα, κοντά στα Καλάβρυτα, η απόφαση  ανέφερε ότι ‘…στα ερείπια του προδοτικού κράτους του Ράλλη, ξεπηδάνε τα πρώτα έμβρυα του αυριανού Λαοκρατικού Κράτους, με τη μορφή του θεσμού της Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης, που αποτελεί το μεγαλύτερο απόχτημα του Ελληνικού Λαού της 120χρονης ζωής του…’. Εδώ είναι το σημείο –κλειδί, που μπορεί να μας δώσει μια λογική ερμηνεία για τη δράση των ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ, αλλά και για τη μεγάλη αντικομμουνιστική συσπείρωση εναντίον τους, δηλαδή για την πραγματική αιτία του Εμφυλίου: ο Εμφύλιος ξεκίνησε μέσα στην Κατοχή ως κοινωνική επανάσταση.

 

Το ΕΑΜ είχε ξεκάθαρα αντικρατική, έναντι του παλαιού κράτους, και αντιβασιλική, αν όχι σοσιαλιστική πολιτική κατεύθυνση. Είχε καταφέρει να κατακτήσει τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού;  Οι ερευνητές λένε πως ούτε καν την σχετική πλειοψηφία δεν είχε, με εξαίρεση τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία. Είχε όμως τεράστιες πολιτικές δυνατότητες. Με αυτό που λέω εννοώ πως αν το ΕΑΜ έπαιρνε την εξουσία και στη συνέχεια προκήρυσσε εκλογές, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κυριαρχούσε και εκλογικά, γιατί στην αίγλη της Αντίστασης θα είχε προστεθεί και το ακαταμάχητο δεδομένο της νίκης. Αυτό δεν συνέβη, αλλά όντως το ΕΑΜ είχε πολλά πλεονεκτήματα έναντι του αντικομμουνιστικού  μπλοκ. Είχε ήδη διαμορφώσει συμμαχία με κόμματα, κινήσεις και προσωπικότητες, διέθετε χιλιάδες αφοσιωμένα στελέχη, είχε στα χέρια του την τρομερή δύναμη του ΕΛΑΣ. Το μόνο που έλειπε ήταν η ολοκλήρωση της πορείας, δηλαδή η κατάληψη της εξουσίας, αλλά καθώς αυτό δεν έγινε όταν έπρεπε, τα πλεονεκτήματα ακυρώθηκαν ένα προς ένα.

 

Η ανάπτυξη του ΕΑΜ, υπό την καθοδήγηση του ΚΚΕ, υπήρξε καταπληκτική και η δράση του επίσης. Οι δυνάμεις της αστικής τάξης, ας το δεχθούμε σχηματικά, υπέστησαν συγκλονιστική ήττα από το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, δεν μπόρεσαν να στεριώσουν στρατιωτικά και πολιτικά. Στις δυνάμεις αυτές πρέπει να συμπεριλάβουμε ευρύτατες αντικομουνιστικές, φιλοβασιλικές, συντηρητικές λαϊκές μάζες. Ήταν εμφανής, από κάποιο σημείο και μετά, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, για πολιτικούς λόγους – εφ΄ όσον την εξουσία την κατέκτησαν de facto οι ηγέτες του ΚΚΕ. Η εξουσία αυτή ήταν, όπως ήδη ανέφερα, άκρως ανατρεπτική για την λεγόμενη καθεστηκυία τάξη, άρα, μοιραία, αυτή θα αναζητούσε μια απάντηση. Είχαμε δηλαδή, κατά τη διάρκεια της κατοχής, στην κατεχόμενη Ελλάδα, από τη μια το ΕΑΜ, δηλαδή το ΚΚΕ – και από την άλλη τους Γερμανούς. Οι Γερμανοί προσπάθησαν με κάθε τρόπο να αντιμετωπίσουν τον ΕΛΑΣ, που τους έκανε τη ζωή δύσκολη στην ύπαιθρο και ο προσφορότερος τρόπος ήταν να δημιουργήσουν ένοπλα αντιεαμικά τμήματα, τα περίφημα Τάγματα Ασφαλείας. Με τον τρόπο αυτόν υποστασιοποιήθηκε ο αντίπαλος πολιτικός και συνάμα στρατιωτικός πόλος και το αποτέλεσμα ήταν ότι η προσχώρηση του πληθυσμού στα Τάγματα υπήρξε μαζική. Στα Τάγματα δεν προσχωρούσαν μονάχα μεμονωμένοι πολίτες, αλλά και ολόκληρα χωριά, ολόκληρες περιοχές.

 

Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα: Το ΚΚΕ ήθελε την εξουσία; Ήθελε το ΚΚΕ να κατακτήσει την εξουσία στην Ελλάδα, όχι μόνο ως προοπτική, μέσα στην Κατοχή, αλλά και μετά την απελευθέρωση, ως τη Βάρκιζα; Γιατί μετά τη Βάρκιζα το ερώτημα είχε μόνο φιλολογική σημασία. Η απάντηση είναι πως όχι. Εννοείται ότι αυτό δεν το είχε πάρει κανείς είδηση τότε, πέρα από τη στενή ηγετική ομάδα… Χιλιάδες κομμουνιστές και λαϊκοί αγωνιστές σκοτωνόντουσαν και σκότωναν για τη λαϊκή εξουσία, δηλαδή την εξουσία του ΚΚΕ, και η ηγεσία του δεν την ήθελε αυτήν την εξουσία, επειδή δεν την ήθελε η Σοβιετική Ένωση. Είναι η μόνη λογική εξήγηση που μπορούμε να δώσουμε. Αλλιώς δεν εξηγούνται οι απανωτές ανεξήγητες ενέργειες της ηγεσίας, επί σειρά ετών. Αν δεν το δεχτούμε αυτό, ότι στην πραγματικότητα οι ηγέτες του ΚΚΕ δεν ήθελαν την εξουσία, τότε απομένουν οι εξής δύο εκδοχές: Είτε ήταν τρελοί, είτε ήταν πράκτορες των Άγγλων. Αλλά και οι δυο αυτές εκδοχές δεν μπορούν να σταθούν.

 

Υπήρχε μια χρόνια υστέρηση, λόγω της δικτατορίας του Μεταξά στις λαϊκές διεκδικήσεις. Ήρθε ο πόλεμος και η Κατοχή, ήρθε η μαύρη πείνα το χειμώνα του 41, μεγάλες μάζες ήρθαν σε απόγνωση και ριζοσπαστικοποιήθηκαν, έφτασαν στο σημείο να ακούνε ακόμα και για κομμουνισμό χωρίς να τινάζονται. Οι μάζες αυτές ήταν η άφθονη πρώτη ύλη για την πολιτική του ΕΑΜ, τους νέους θεσμούς και την μελλοντική ‘λαοκρατία’. Τα στελέχη του ΚΚΕ ξαφνικά βρέθηκαν επικεφαλής ενός τεράστιου λαϊκού ρεύματος, το οποίο όμως δεν μπορούσε σε καμιά περίπτωση να κυριαρχείται από καθαρόαιμες κομμουνιστικές αντιλήψεις. Η ηγεσία του Κόμματος ήταν ανίκανη να διακηρύξει μια καθαρή γραμμή πάνω σ΄ αυτό το καίριο ζήτημα της προοπτικής, ακριβώς γιατί γνώριζε τι ήθελε η Σοβιετική Ένωση, ενώ παράλληλα παρασυρόταν από τη δυναμική του ΕΑΜ. Αναπόφευκτα λοιπόν οι κομμουνιστές που δρούσαν στο ΕΑΜ χωρίστηκαν σε επαναστάτες που ήθελαν την εξουσία για το ΕΑΜ και το Κόμμα, όταν θα έφευγαν οι Γερμανοί και σε μετριοπαθείς, ας πούμε, που προτιμούσαν τη συνεργασία με τα άλλα κόμματα του ΕΑΜ και τους Βρετανούς. Οι δυο γραμμές, εντελώς αντιδιαμετρικές και αλληλοαποκλειόμενες, είναι ξεκάθαρες σήμερα, δεν ήταν όμως καθόλου ευδιάκριτες τότε. Το δράμα συντελέστηκε εξαιτίας του ότι εφαρμοζόντουσαν ταυτόχρονα και οι δύο. Στην πρώτη κατηγορία αναμφίβολα κορυφαίος είναι ο Άρης Βελουχιώτης, στη δεύτερη η ηγετική ομάδα –ειδικά το μοιραίο δίδυμο Ιωαννίδη και Σιάντου. Η επιλογή των τελευταίων δεν ήταν ξεκάθαρη, ταλαντευόντουσαν ανάμεσα στην πίεση της λαϊκής βάσης και στις συμφωνίες που είχαν κάνει με τους Άγγλους, με σοβιετική υπόδειξη. Αν είχαν επιλέξει μια ξεκάθαρη πολιτική στάση, όποια από τις δύο δυνατές, οι εξελίξεις θα ήταν εντελώς διαφορετικές και το λαϊκό κίνημα θα παρέμενε παντοδύναμο μετά την απελευθέρωση. Καίριο σημείο μιας συνεπούς πολιτικής θα ήταν η αποδοχή της δυνατότητας των μη Εαμικών οργανώσεων να σχηματίζουν ένοπλα σώματα και να δρουν στην ύπαιθρο. Αν υπήρχε η βούληση, τα τεχνικά ζητήματα της συνύπαρξης και της συνεργασίας με τον ΕΛΑΣ θα ήταν εύκολο να αντιμετωπισθούν – και φυσικά οι σχέσεις του ΕΑΜ με τους Άγγλους θα έμπαιναν σε εντελώς διαφορετική βάση.

 

Αυτό όμως θα ερμηνευόταν ως ιδεολογική και πολιτική υποχώρηση απέναντι στις παλιές, χρεοκοπημένες πολιτικές δυνάμεις και στο βασιλιά. Ενώ η άλλη εφικτή πολιτική, η επαναστατική, ας πούμε, επιλογή του Άρη Βελουχιώτη ήταν σε αντίθεση με την πολιτική της Μόσχας, άρα δεν μπορούσε να εφαρμοστεί με συνέπεια, ως το τέλος.

 

Το ΚΚΕ βρέθηκε ξαφνικά με τεράστια δύναμη, μέσω του ΕΑΜ. Τι να την κάνει αυτή τη δύναμη; Δεν ήξερε. Δεν υπήρχε πια και η άμεση καθοδήγηση από τη Μόσχα, η Κομιντέρν είχε διαλυθεί και σα να μην έφτανε αυτό κατέφθασε στο βουνό μια στρατιωτική αποστολή από τη Σοβιετική Ένωση, η οποία ευθέως ή πλαγίως δε γνωρίζω, υποδείκνυε στους δυστυχείς παντοδύναμους ηγέτες του ΚΚΕ πως η Ελλάδα ανήκε στη Βρετανική σφαίρα επιρροής, άρα θα έπρεπε να μην τα σπάσουν με τους Άγγλους. Ως τότε η πολιτική του ΕΑΜ έδειχνε προς τα έξω αντιφατική. Εξόντωνε με σύστημα τις λοιπές αντιστασιακές δυνάμεις, εντασσόταν όμως στο συμμαχικό δυναμικό υπό την καθοδήγηση των Άγγλων. Δεν διακήρυττε πως ήθελε την εξουσία με τη βία, μετά την αποχώρηση των Γερμανών, αμφισβητούσε όμως συνεχώς στην πράξη την εξουσία της νόμιμης κυβέρνησης, στην οποία συμμετείχε.

 

Ήταν η έκφραση στην πολιτική πράξη της εσωτερικής πραγματικότητας των δύο γραμμών. Προφανώς η γραμμή του Άρη είχε την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας των ένοπλων λαϊκών αγωνιστών και η ηγεσία του ΚΚΕ ήταν υποχρεωμένη από τα πράγματα να πατάει σε δυο βάρκες, μέχρι που ξεσκίστηκε – μαζί της και η αριστερά στο σύνολό της. Αυτή ήταν η πολιτική της ηγεσίας επειδή οι ηγέτες ήταν καλοί κομμουνιστές, ουσιαστικά πολιτικοί αντιπρόσωποι  των συμφερόντων της μητέρας – πατρίδας, της Σοβιετικής Ένωσης. Η Σοβιετική Ένωση ήθελε μεν να έχει μέσω του ΚΚΕ επιρροή και παρέμβαση στην Ελλάδα, σεβόταν ωστόσο μέχρις κεραίας τις διεθνείς της δεσμεύσεις, συνεπώς η Ελλάδα ήταν και θα παρέμενε στη Βρετανική σφαίρα επιρροής. Η συμφωνία της Γιάλτας απλώς επισημοποίησε αυτό το αυτονόητο.

 

Τέλος, ας δούμε αν η ηγεσία του ΚΚΕ είχε άμεσο έλεγχο των πραγμάτων σε τοπικό επίπεδο. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Αντίσταση εξαρχής χαρακτηριζόταν από έλλειψη συγκεντρωτισμού και πολύ μεγάλη τοπική πρωτοβουλία, συνεπώς ήταν αδύνατον να οργανωθεί και να καθοδηγηθεί αποτελεσματικά από το ΚΚΕ. Προσωπικά δε συμμερίζομαι καθόλου αυτή την άποψη. Η ηγεσία του Κόμματος είχε σε όλες τις περιόδους και για όλες τις περιοχές εξουσία δεσμείν και λύειν – και την εξασκούσε. Παρενέβαινε διορθωτικά μονάχα όταν η κατάσταση εκτραχυνόταν υπέρ το δέον, όπως στον Έβρο, ή όταν κάποιος ισχυρός παράγοντας σαν τον Άρη τα έβαζε με κάποιο τοπικό κομματικό στέλεχος που το παράκανε, εξασκώντας τρομοκρατική πολιτική με τα όπλα του ΕΛΑΣ.  Όμως, τα στελέχη του ΚΚΕ έδρασαν εξτρεμιστικά στην Κατοχή, δεν ήταν απλές μονάδες. Ο Οδυσσέας, ο Ζόγκος, ο Στάθης και τόσοι άλλοι ήταν επικεφαλής εκατοντάδων και χιλιάδων αγωνιστών, τους οποίους κατέστησαν συνενόχους στα πολιτικά τους εγκλήματα, γιατί τους χρησιμοποίησαν ως φυσικούς αυτουργούς σε αυτά. Οι αγωνιστές αυτοί έδρασαν με ενθουσιασμό και πολιτική αφέλεια, το αποτέλεσμα όμως ήταν ότι χρεώθηκαν προσωπικά με έναν ή πολλούς φόνους, με συλλήψεις και ξυλοδαρμούς αντιπάλων, πυρπολήσεις σπιτιών, πλιάτσικο κλπ.

 

Οι πρώτες συγκρούσεις του Εμφυλίου

 

Μέσα σ’ ένα τέτοιο σκηνικό άρχισαν οι συγκρούσεις, καταρχήν στην Πελοπόννησο. Οι πρώτες σοβαρές συμπλοκές ΕΛΑΣ – δεξιών (το «δεξιών» κατά σύμβαση. Πιο σωστός, ίσως, είναι ο όρος «αντικομμουνιστικών») ένοπλων τμημάτων, τα οποία δεν είχαν ακόμα καμιά σχέση με τις κατοχικές δυνάμεις, αλλά είχαν καθαρά αντιστασιακή αποστολή, υπό την άμεση καθοδήγηση των Άγγλων, έγιναν στα τέλη Ιουλίου του ΄43, με νίκη του ΕΛΑΣ, όπως γινόταν σχεδόν πάντοτε στη συνέχεια. Από τους αιχμαλώτους, ο λοχαγός Θεοχαρόπουλος και ο υπενωμοτάρχης Παπαδάμης δολοφονήθηκαν από τους Ελασίτες, ενώ μεταφέρονταν προς τον Αυλώνα. Σε επόμενη συμπλοκή, στην Τριφυλία, σκοτώθηκαν άλλοι 15 κι από τις δύο πλευρές. Ακολούθησαν κι άλλες αιματηρές αντιπαραθέσεις, αποκαλύφθηκε το μυστικό σύμφωνο συνεργασίας του συνταγματάρχη Παπαδόγκωνα με τους Ιταλούς (το οποίο αποδεικνύεται εκ των υστέρων πλαστογραφημένο), γεγονός που πάγωσε τους αντικομμουνιστές και έδωσε το «ηθικό πλεονέκτημα» στο ΕΑΜ . Με το ‘Σύμφωνο Ενότητας’ που υπογράφθηκε στο Δυρράχι φάνηκε ότι βρέθηκε ένας τρόπος συνύπαρξης, με τον ΕΛΑΣ να επικρατεί κατά κράτος. Αλλά τη συμφωνία αυτή την επέκρινε έντονα (και την επικρίνει ακόμα και σήμερα)  η αντιεαμική παράταξη, διότι, κατ’ αυτήν, παρέδωσε τον έλεγχο της Πελοποννήσου στον ΕΛΑΣ, ως μη όφειλε. Από την άλλη πλευρά, είναι χαρακτηριστικό ότι λίγο μετά τη συμφωνία, ο Μπλάνας, Γραμματέας του Πελοποννησιακού Γραφείου του ΚΚΕ, ανακοίνωσε ότι η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος απέρριψε το σύμφωνο του Δυρραχίου ‘γιατί έδινε υπόσταση στην αντίδραση’. Που σημαίνει ότι το ΚΚΕ αποφάσισε πως δεν υπήρχε χώρος για παρουσία άλλης ένοπλης ομάδας, πέρα από τον ΕΛΑΣ και ότι αυτό θα το επέβαλε με τη δύναμη των όπλων.

 

Εντελώς φυσιολογικά, λοιπόν, η εμφύλια διαμάχη συνεχίστηκε. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1943, στο χωριό Καστρίτσι της Αχαΐας έγινε σύγκρουση, με 2 νεκρούς Ελασίτες. Το δεξιό απόσπασμα αφοπλίστηκε και ο επικεφαλής του υπολοχαγός Δροσόπουλος πέρασε μαζί με τους ανθυπολοχαγούς Νηγιάννη και Σκαρτσίλα ‘στρατοδικείο’ και οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα, στις 22 Σεπτεμβρίου, στα Μελίσσια Αιγιαλείας. Οι δεξιοί αξιωματικοί, Καραχάλιος, Βρεττάκος και άλλοι, συνέχισαν να μην υποτάσσονται και να αντιπαρατίθενται με τα όπλα στον ΕΛΑΣ. Τελικά εξοντώθηκαν από τον ΕΛΑΣ, είτε σε ένοπλες συγκρούσεις, είτε μετά από ‘δίκη’. Αξίζει να αναφερθεί η ‘δίκη’ και η εκτέλεση 11 αιχμαλώτων από την ομάδα Βρεττάκου, στο μοναστήρι της Τίμιοβας. Είναι πια αναπόφευκτο να επανδρωθούν μαζικά τα Τάγματα Ασφαλείας των Γερμανών και ο εμφύλιος να πάρει αγριότερες διαστάσεις. Τα Χριστούγεννα του ΄43, μετά από εμφύλια σύγκρουση στους Μολάους, οι νικητές, ως συνήθως ο ΕΛΑΣ, περάσανε από ‘δίκη’ τους αιχμαλώτους των Ταγμάτων και εκτέλεσαν 33. Μεγάλη εμφύλια σύγκρουση έγινε στις 24 Φεβρουαρίου του ’44, κοντά στην Πάτρα, με νέα ήττα των Ταγμάτων: 13 νεκροί και 39 αιχμάλωτοι – δε γνωρίζω τι απόγιναν. Οι συλλήψεις, τα στρατόπεδα για τους ‘αντιδραστικούς’, οι εκτελέσεις ‘προδοτών’ βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη. Με εξίσου άγριο και ανελέητο τρόπο, δρούσαν οι Ταγματασφαλίτες μέσα στις πόλεις, μόνο που αυτοί επειδή είχαν στις τάξεις τους πολλά κοινωνικά κατακάθια έκαναν ακόμα πιο συστηματικά πλιάτσικο, βιασμούς και εξευτελισμούς όσων είχαν την ατυχία να πέφτουν στο δρόμο τους. Ο λαός υφίστατο τα πάνδεινα, μη λησμονάμε τους Γερμανούς και τα τρομερά τους αντίποινα εις βάρος των αμάχων. Ήταν ήδη ολοφάνερο ότι όταν έφευγαν αυτοί, οι δυο οπλισμένοι ‘στρατοί’ θα αντιπαρατίθεντο χωρίς όρια, στο όνομα της «λαοκρατίας» και του αντικομμουνισμού, αντίστοιχα.

 

Η λογική του ταξικού Εμφυλίου λειτουργούσε από μόνη της και δεν μπορούσε καμιά δύναμη να τη σταματήσει. Όχι μόνο δεν προσπάθησαν να σταματήσουν την τραγική μοίρα που ερχόταν καταπάνω στον τόπο, αντίθετα, όλοι την τροφοδοτούσαν με αίμα. Από την άνοιξη του ΄44 είχαμε σημαντικές εξελίξεις. Στις 22 Απριλίου έφτασε στην Πελοπόννησο ο Άρης Βελουχιώτης. Με την καταλυτική του παρουσία τα κατάφερε και τους επόμενους μήνες ο ΕΛΑΣ αναβαθμίστηκε οργανωτικά, από άποψη επιμελητείας και εφοδίων, κυρίως όμως ισχυροποίησε κατά πολύ τη στρατιωτική του παρουσία. Παράλληλα, όπως ισχυρίζονται οι συγγραφείς που τον θαυμάζουν, ο Άρης προσπάθησε να περιορίσει την ‘επαναστατική’ τρομοκρατία εις βάρος των χωρικών, γιατί ο αέρας της εξουσίας που χάριζαν τα όπλα του ΕΛΑΣ και η πολιτική υπεροχή του ΕΑΜ είχε πάρει τα μυαλά από πολλούς τοπικούς δερβέναγες του ΚΚΕ, οι οποίοι δρούσαν ανεξέλεγκτα – και από πολιτική άποψη καταστροφικά εις βάρος της πολιτικής ακτινοβολίας του ΕΑΜ. Από την άλλη μεριά, ο Βελουχιώτης προσδιόρισε ως αντίπαλο άξιο άμεσου θανάτου τους Ταγματασφαλίτες και τους παντοειδείς συνεργάτες των Γερμανών. Παραμένει εξαιρετικά αμφίβολο αν η «γραμμή Βελουχιώτη» εφαρμόστηκε στην πράξη. Οι δραματικές εξελίξεις μετά την αποχώρηση των Γερμανών, συνηγορούν υπέρ του αντιθέτου.

 

Στο ΕΑΜ υπήρχε από τότε αναγνώριση του προβλήματος. Οι νουνεχείς άνθρωποι στις τάξεις του δεν ήταν δύσκολο να καταλάβουν που οδηγούσε η νετσαγεφική «επαναστατικότητα» των καθοδηγητών του ΚΚΕ. Είναι χαρακτηριστική η απόφαση στη Συνδιάσκεψη του ΕΑΜ, στη Στρέζοβα, όπου διαπιστώθηκε ότι: ‘…Στη μεγάλη πορεία του αγώνα μέσα στο Μοριά σημειώθηκαν σοβαρά λάθη μας και αδυναμίες που επηρεάσανε την παραπέρα ανάπτυξή του…’ Ήταν ήδη γνωστή η επαναστατική (ουσιαστικά: εγκληματική) δράση στελεχών όπως ο Κώστας Ζησιάδης, Γραμματέας του ΕΑΜ στην Αρκαδία, ο οποίος μέχρι να αντικατασταθεί έκανε σημεία και τέρατα. Ή ο Τάσος Ζερβός που εκτέλεσε, μεταξύ διάφορων ‘προδοτών’ και αθώους ανθρώπους στην Κορακόβρυση και τον Φενεό, ενώ στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του ΕΑΜ, στη Βαλιμή είχε φυλακίσει ακόμα και στελέχη του ΕΑΜ. Ή ο Σπύρος Ζόγκος, άλλο στέλεχος του ΚΚΕ, υπεύθυνος στο στρατόπεδο κρατουμένων στο Μαυρίκι Αιγιαλείας, ο οποίος δολοφόνησε εκτός των άλλων και τον Στεφανόπουλο, από τους πρώτους που βγήκαν στο βουνό, γιατί ήταν τροτσκιστής. Σε άλλο στρατόπεδο του ΕΑΜ, στον Αϊ Γιώργη Κυνουρίας, ο διοικητής Κόδρος Γρηγορίου είχε πάρει διαταγή να εκτελεστούν οι εκατό κρατούμενοι, άμα έφταναν εκεί οι Γερμανοί και δεν μπορούσε να τους πάρει μαζί του. Το έγκλημα απέτρεψε, κατά μία εκδοχή, ο Ευάγγελος Μαχαίρας, αυτός που έγινε μετέπειτα πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Εαμίτες χρησιμοποιούσαν κάθε επίπεδο βίας. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε να υπάρχουν αποφάσεις οργάνων του ΕΑΜ που προσπαθούν εναγωνίως να αποτρέψουν τα βασανιστήρια ή τον μαρτυρικό θάνατο των κρατουμένων, έστω κι αν αυτοί είναι ‘προδότες’. Οι κρατούμενοι στα στρατόπεδα του ΕΑΜ υφίσταντο πρωτόγονα βασανιστήρια για να ‘μαρτυρήσουν’ Κυριαρχούσαν η προδοτοφοβία και η χαφιεδομανία… Αυτές οι δηλητηριώδεις αντιλήψεις κυριολεκτικά θέρισαν κόσμο – και πάρα πολλούς αγωνιστές της Αντίστασης, αλλά και κομματικά μέλη. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στις εκκαθαρίσεις των τροτσκιστών και άλλων ιδεολόγων του μαρξισμού, τους οποίους το ΚΚΕ θεωρούσε ως επικίνδυνους εχθρούς και τους εξόντωνε χωρίς οίκτο.

 

Το «επαναστατικό μοντέλο» του Μωριά εφαρμοζόταν, όπως ήταν επόμενο, μιας και επρόκειτο για κεντρική πολιτική επιλογή, και σε πολλές άλλες περιοχές. Στο Βάλτο, στη Λιβαδειά δηλαδή, ο «Ροβεσπιέρος» της Πολιτοφυλακής τρομοκρατούσε τα χωριά. Τα ίδια στη δυτική Μακεδονία, στον Έβρο, στη μισή Στερεά Ελλάδα… Στα μέσα του 1944 οι χωρικοί φοβόνταν πολύ το ΕΑΜ για να κάνουν κάτι εναντίον του – και πολλοί πήγαιναν στα Τάγματα, ειδικά στις περιοχές που το ΕΑΜ είχε αναπτύξει παρόμοια δράση.

 

Οι εκκαθαρίσεις που έκανε το ΚΚΕ μέσω του ΕΑΜ σε καμιά περίπτωση δεν περιορίζονταν στους συνεργαζόμενους με τους Γερμανούς: η «ταξική» επανάσταση πολλαπλασίαζε τους στόχους! Όσο περνούσε ο καιρός η μπάλα έπαιρνε και όσους δεν έμπαιναν στο ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Για τα στελέχη του ΕΑΜ, δηλαδή του ΚΚΕ, το ΕΑΜ ήταν η μοναδική γνήσια αντιστασιακή οργάνωση, όλες οι υπόλοιπες ταυτιζόντουσαν με την ‘αντίδραση’ και έπρεπε να εκκαθαρίζονται. Τα αποτελέσματα ήταν αναπόφευκτα. Η χώρα γέμισε ‘συνωμότες’, ‘προδότες’ και ‘αντιδραστικούς’. Ολόκληρες οικογένειες, χωριά ολόκληρα χαρακτηρίστηκαν έτσι και ξεκληρίστηκαν, κάηκαν, πλιατσικολογήθηκαν από τον ΕΛΑΣ. Σε αυτές ακριβώς τις περιοχές παρατηρήθηκε εκρηκτική ανάπτυξη των Ταγμάτων Ασφαλείας. Υπήρχε κομματική κατεύθυνση, γραμμή, για την εκτέλεση όλων όσων πήγαιναν στα Τάγματα Ασφαλείας, πράγμα που τότε το θεωρούσαν αυτονόητο, αλλά και των οικογενειών τους, που δεν είναι το ίδιο αυτονόητο. Μετά ερχόταν το ξεκαθάρισμα των αντιδραστικών, δηλαδή όλων όσοι αμφισβητούσαν την εξουσία του ΕΑΜ, δηλαδή του ΚΚΕ. Αυτά δεν αφορούσαν μεμονωμένες περιπτώσεις ή ενέργειες κάποιου ακραίου κομματικού, ήταν η επίσημη πολιτική του κόμματος και αφορούσε το σύνολο της χώρας. Για παράδειγμα στις Αργολίδα – Κορινθία τον χειμώνα του 43 ο ΕΛΑΣ είχε εξοντώσει αρκετές δεκάδες ανθρώπους, πριν εμφανιστούν τα Τάγματα Ασφαλείας στην περιοχή, ενώ είχε εγκαταστήσει τρία στρατόπεδα συγκέντρωσης ‘αντιδραστικών’ κοντά στα χωριά Μπόρσα, Λίμνες και Χέλι. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν απλώς ‘ύποπτοι’ ή αντιπαθούντες το ΕΑΜ και τον τρόπο που κυβερνούσε τα χωριά που ήλεγχε. Η κατάσταση έγινε τραγική όταν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 44, οι Γερμανοί και τα Τάγματα έκαναν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις επαρχίες. Το ΕΑΜ αντέδρασε με κατακόρυφη άνοδο της επαναστατικής τρομοκρατίας, έγιναν δεκάδες συλλήψεις και εκτελέσεις χωρικών. Κι όταν έφυγαν οι Γερμανοί πολλά ‘προδοτικά’ χωριά πλήρωσαν βαρύ τίμημα, όπως το Χέλι και το Γκέρμπεσι, όπου εκτελέστηκαν δεκάδες άτομα.

 

Από το ΕΑΜ είχαν δημιουργηθεί πολλά στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους λεγόμενους αντιδραστικούς, γιατί εδώ που τα λέμε οι συνεργάτες των Γερμανών δεν ήσαν αφελείς να τριγυρίζουν στις περιοχές του ΕΑΜ, έμεναν κοντά στους Γερμανούς για ασφάλεια. Πολλές φορές η τιμωρία αφορούσε ολόκληρα χωριά, όπως το Βαλτέτσι στην Αρκαδία, εκεί που έδωσε μάχη ο Κολοκοτρώνης το 1821. Το Βαλτέτσι δεν ακολούθησε το ΕΑΜ, υποστήριξε τα Τάγματα. Ουσιαστικά τους έδωσαν όπλα για αυτοάμυνα, αφού οι τσοπαναραίοι του ήταν εναντίον της φορολογίας που ήθελε να τους επιβάλλει το ΕΑΜ. Άρα το χωριό ήταν ‘αντιδραστικό’ και καταδικασμένο. Ο ΕΛΑΣ εξεστράτευσε εναντίον του, και στις 15 Ιουνίου 1944 το κατέλαβε, παρά την άμυνα που προέβαλαν οι Βαλτετσιώτες. Αποτέλεσμα: 46 νεκροί χωριάτες στη μάχη, συν μερικοί Αραχαμιταίοι. Ακολούθησε ‘στρατοδικείο’ στη Δημητσάνα, όπου εκτελέστηκαν καμπόσοι. Πάρθηκαν όμηροι, εκ των οποίων εκτελέστηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Φενεού άλλοι 19, μεταξύ των οποίων ένα νεογέννητο βρέφος που έκλαιγε και ενοχλούσε τους δεσμοφύλακες. Τελικός απολογισμός περί τους 100 σκοτωμένοι στη μάχη ή δολοφονημένοι. Εννοείται ότι έγινε συστηματικό πλιάτσικο του χωριού: Οι Ελασίτες πήραν μαζί τους χιλιάδες γιδοπρόβατα και μερικές εκατοντάδες αγελάδες και μοσχάρια. Κάηκαν και καμιά τριανταριά σπίτια. Η ταξική επανάσταση, υπό αντιστασιακό μανδύα, στην πράξη! Σημειωτέον ότι επιτελικός νους και επικεφαλής της επιχείρησης του ΕΛΑΣ κατά του Βαλτετσίου ήταν ο ίδιος ο Άρης Βελουχιώτης.

 

Ο Οδυσσέας του Έβρου

 

Η περίπτωση του Έβρου είναι χαρακτηριστική και εντελώς αντιπροσωπευτική για τον ταξικό κατοχικό Εμφύλιο. Το νομό Έβρου τον κατείχαν εξαρχής οι Γερμανοί, αντίθετα με την ανατολική Μακεδονία και την υπόλοιπη Θράκη που τις είχαν οι Βούλγαροι. Εκεί έδρασε ο Οδυσσέας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες ήταν εντυπωσιακή μορφή, ασκητικός, επιβλητικός, γεννημένος ηγέτης, αν και χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση. Με τα φτωχά του μέσα, αλλά με ατσάλινη αποφασιστικότητα που του έδινε ο αρχηγός, το ΕΑΜ Έβρου τα έβαλε στην αρχή με τους μαυραγορίτες της περιοχής. Μέλη του ΕΑΜ πήγαιναν και κολλούσαν καταλόγους με τις επιτρεπόμενες από αυτούς τιμές των τροφίμων σε τοίχους και μαγαζιά. Οι μαυραγορίτες γέλασαν, αλλά τα γέλια τους κόπηκαν απότομα, όταν ο Οδυσσέας άρχισε τις εκτελέσεις όσων από δαύτους δεν συμμορφωνόντουσαν. Ως δια μαγείας οι τιμές των τροφίμων διορθώθηκαν και ο Οδυσσέας έγινε λαϊκός ήρωας στον Έβρο.

 

Η επιτυχία αυτή είχε συγκλονιστική επίδραση στην άνοδο της επιρροής του ΕΑΜ, αλλά ο Οδυσσέας έκανε το κρίσιμο βήμα και άρχισε να μιλάει ανοιχτά για την ανάγκη εξόντωσης των ‘ψευτοδημοκρατών, αυτών των αποβρασμάτων που θέλουν το κακό του λαού’. Ορισμένοι από τους τοπικούς ηγέτες του ΕΑΜ αντέδρασαν σ΄ αυτή την καταστροφική πολιτική, αλλά ο ατσαλένιος ιδεολόγος Οδυσσέας δεν δίστασε: Στις αρχές του 1944 συνέλλαβε τον σημαντικότερο απ΄ τους αντιρρησίες, τον ταγματάρχη Σταθάτο, τοπικό ηγέτη του ΕΛΑΣ, και κάμποσους ακόμα και τους προσήγαγε σε ‘Λαϊκό δικαστήριο’. Δεν γνωρίζω με λεπτομέρειες τι ειπώθηκε στη δίκη, αλλά το αποτέλεσμα μιλάει από μόνο του: Ο Σταθάτος και οι συναγωνιστές του βρέθηκαν ένοχοι προδοσίας και ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου. Τους έκοψαν τα κεφάλια και τα εξέθεσαν σε κάποιο σταυροδρόμι, προς παραδειγματισμόν… Ο δρόμος ήταν τώρα ελεύθερος για να εφαρμόσει ο Οδυσσέας το επαναστατικό του πρόγραμμα. Συγκρότησε ειδικό ‘Τάγμα Θανάτου’, στο οποίο δίνονταν τα ονόματα των προδοτών του λαού που έπρεπε να εκτελεί. Σε κάποια περίπτωση δημιουργήθηκαν διχογνωμίες για ορισμένα από τα ονόματα του καταλόγου, ανάμεσα στα μέλη του Τάγματος. Τότε ο Τηλέμαχος, ο διοικητής τους, αυθεντικός ιδεολογικός υιός του Οδυσσέα, τους το ξέκοψε, λέγοντας ότι ‘μακροπρόθεσμα δεν θα βλάψει αν σκοτωθούν και λίγοι αθώοι, προκειμένου να γίνουν ορισμένα πράγματα για την επανάσταση’.

 

Ήταν επόμενο ο Έβρος να μεταβληθεί σε κόλαση. Μετά το θάνατο του ταγματάρχη Σταθάτου οι συνθήκες στην περιοχή Έβρου χειροτέρεψαν πολύ γρήγορα. Εκατοντάδες άνθρωποι δολοφονήθηκαν από τον Οδυσσέα και τους άντρες του. Ανάμεσα στους πολλοί γιατί είχαν μόνο και μόνο εκφράσει την ανησυχία τους για τις πράξεις των ανταρτών. Γιατί κάποιος αντάρτης είχε προηγούμενα μαζί τους. Γιατί ο Οδυσσέας τους υποψιαζόταν για αγγλόφιλους. Γιατί …έτσι! Κάποιος Εβρίτης του ΚΚΕ, που είχε προς στιγμήν αποφύγει το μαχαίρι του Οδυσσέα, έκανε το δύσκολο και επικίνδυνο ταξίδι ως τη δυτική Μακεδονία για να συναντήσει στελέχη του κόμματος. Τους βρήκε, τους εξιστόρησε τα κατορθώματα του Οδυσσέα και επέστρεψε στον Έβρο μαζί με τον νέο αρχηγό για το ΕΑΜ Έβρου, τον Αθηνόδωρο.

 

Οι οδηγίες που είχε ο Αθηνόδωρος περιλάμβαναν και την αυτονόητη εντολή εξόντωσης του Οδυσσέα. Πράγματι, κινήθηκε αστραπιαία και τον συνέλαβε. Επειδή τα προσχήματα είχαν πάντα μεγάλη σημασία, τον πέρασε από ‘Λαϊκό δικαστήριο’, στη Λευκίμμη, το οποίο φυσικά τον βρήκε ένοχο, ότι ήταν ‘εχθρός του Κόμματος και του Λαού’. Ο μόλις χθεσινός παντοδύναμος ηγέτης τουφεκίστηκε αμέσως και ο μακρύς κατάλογος που είχε συντάξει, με τα ονόματα εκατοντάδων μελλοθανάτων, δεν υλοποιήθηκε. Ο Οδυσσέας στην απολογία του, σαν καλός κομμουνιστής, υποστήριξε ότι το Κόμμα έχει δίκιο που τον εκτελεί!

 

Επίλογος

 

Εκτός από τους νεκρούς, που – υποθέτω – περνάνε αυτοδικαίως σε ένα πεδίο απαθείας, όλοι οι εναπομείναντες ήτανε ταυτόχρονα νικημένοι. Δεξιοί και αριστεροί, οι πατεράδες και οι παππούδες μας σφαχτήκανε επιδιώκοντας το ίδιο ακριβώς πράγμα: και οι δύο πιθανότητες, σοσιαλισμός και καπιταλισμός, είναι εκδοχές του ιδίου, του δυτικού παραδείγματος. Αυτού που χρεοκόπησε παταγωδώς στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, αυτού που οδηγεί ολόκληρο τον υπόλοιπο πλανήτη σε πολιτικό και οικολογικό αδιέξοδο. Για ένα πουκάμισο αδειανό… Η ζωή κάνει κύκλους, η ιστορία κάνει κύκλους, οι άνθρωποι νομίζουν ότι κινούν την ιστορία προς τα εμπρός, ώσπου ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι αυτή έχει γυρίσει πίσω και από το σημείο εκκίνησης. Ο μύθος του Σίσυφου είναι ο κατ’ εξοχήν ιστορικός μύθος.