ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

 Από τον Αλέξανδρο Ι. Νομικό *

Οι θάνατοι από ναρκωτικά αποτελούν ένα πρόβλημα με τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Σκοπός του παρόντος άρθρους είναι η διερεύνηση και η παρουσίαση του προβλήματος, γεγονός που αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την πρόληψή του. Παράλληλα απαραίτητη γίνεται η παράθεση έστω και επιγραμματικά ορισμένων χρήσιμων επιδημιολογικών στοιχείων σχετικών με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών στον Ελλαδικό πληθυσμό. Προκειμένου να διευκολυνθεί η μελέτη των ναρκωτικών, έχουν ταξινομηθεί σε κατηγορίες με βάση ορισμένα κοινά στοιχεία. Η πλέον πρόσφορη ταξινόμηση φαίνεται να είναι εκείνη που βασίζεται στη φαρμακολογική τους δράση και είναι αυτή που παρατίθεται.

Α. ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ-ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ

L.S.D. (Διαιθυλαμίδιο του d-λυσεργικού οξέος), Προϊόντα του φυτού της κάνναβης (χασίς, μαριχουάνα,κλπ), Μεσκαλίνη, τρυπταμίνες (ψυλοκίνη, ψυλοκυμβίνη, βουφοτενίνη, DMT) και άλλες ουσίες φυσικές ή συνθετικές (STP, MDA, “68”, morning glory seeds, nutmeg).

Β. ΔΙΕΓΕΡΤΙΚΑ ΤΟΥ Κ.Ν.Σ. (Κεντρικού Νευρικού Συστήματος) Κοκαΐνη, Αμφεταμίνες, Crack

Γ. ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΤΟΥ Κ.Ν.Σ Οινόπνευμα, Παράγωγα του βαρβιτουρικού οξέος, Υπνωτικά μη βαρβιτουρικά, ηρεμιστικά, Φαινκυκλιδίνη (PCP)

Δ. ΠΤΗΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Αιθέρας, χλωροφόρμιο, τετραχλωράνθρακας, χλωριωμένοι υδρογο-νάνθρακες, Είδη κόλλας (glues),που περιέχουν ακετόνη, τολουόλιο, οξικό αιθυλεστέρα κ.λ.π

Ε. ΚΑΤΕΞΟΧΗΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Όπιο και παράγωγά του (Μορφίνη, ηρωίνη) Ναρκωτικά-Αναλγητικά (Μεθαδόνη, πενταζοκίνη, δεξτροπροποξυφαίνη, διφαινοξυλάτη, φαιντάνυλη, μεπεριδίνη).

 Οι θάνατοι από ναρκωτικές ουσίες αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα με τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Τα οπιούχα και κυρίως η ηρωίνη ευθύνονται για τους περισσότερους θανάτους από οξεία δηλητηρίαση, ενώ άλλες ναρκωτικές ουσίες όπως τα παράγωγα της κάνναβης προκαλούν το θάνατο έμμεσα. Η προαναφερθείσα οξεία δηλητηρίαση εκδηλώνεται ύστερα από λήψη υψηλής δόσης. Σε πολλές περιπτώσεις η περιεκτικότητα του προϊόντος σε δραστική ουσία είναι άγνωστη και εξαρτάται από τα συμφέροντα του λαθρέμπορου. Η οξεία δηλητηρίαση εξελίσσεται ταχέως, με κυάνωση, αναπνευστική δυσχέρεια (που μπορεί να οφείλεται και σε εγκατάσταση πνευμονικού οιδήματος) και προοδευτική απώλεια της συνείδησης που καταλήγει σε κώμα. Χαρακτηριστικό διαγνωστικό σημείο αποτελεί η μύση, ενώ διευρυσμένη κόρη, που δεν αντιδρά μπορεί να οφείλεται σε υποξία ή δράση άλλων φαρμάκων, που έχουν ληφθεί ταυτόχρονα.

Ο θάνατος επέρχεται λόγω παράλυσης του κέντρου της αναπνοής (μηχανισμός που αποδίδεται στην άμεση δράση των οπιούχων), ενώ μπορεί να συντελούν και άλλες ενέργειες των ουσιών αυτών, όπως αρρυθμία ή υποξία. Yπάρχει ακόμη η ερμηνεία των θανάτων από ηρωίνη και διαμέσου του μηχανισμού της αναφυλακτοειδούς αντίδρασης, βασιζόμενη στη δυνατότητα των οπιοειδών να διεγείρουν μη ειδικά την απελευθέρωση της ισταμίνης, καθώς και άλλων συστατικών, που περιέχονται στα κοκκία των μαστοκυττάρων. Αυτό σημαίνει πως αρκετοί θάνατοι οφειλόμενοι στην ηρωίνη μπορούν να αποδοθούν σε αναφυλακτικό shock.

Τοξικολογικές αναλύσεις σε περιπτώσεις θανάτων που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών συχνά αποκαλύπτουν την παρουσία περισσότερων της μιας ναρκωτικών ουσιών, ενώ η ταυτόχρονη κατανάλωση οινοπνεύματος είναι γνωστό ότι αυξάνει τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση τόσο της ηρωίνης όσο και της κοκαΐνης. Εξάλλου, ένας αρκετά μεγάλος αριθμός θανάτων που σχετίζονται με ναρκωτικά είναι βίαιοι θάνατοι. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι αυτοκτονίες και τα τροχαία ατυχήματα.

Σε ότι αφορά τον Ελλαδικό χώρο, η τελευταία επιδημιολογική έρευνα στο γενικό πληθυσμό της χώρας πραγματοποιήθηκε το 2004, σχεδόν έξι χρόνια πριν, και πλέον γίνεται ιδιαίτερα αισθητή η ανάγκη συλλογής νέων στοιχείων για την επικράτηση της χρήσης στην Ελλάδα.

Από την έρευνα ESPAD, που πραγματοποίησε το ΕΠΙΨΥ το 2007 στο μαθητικό πληθυσμό, φαίνεται ότι η χρήση παράνομων ουσιών αυξήθηκε σημαντικά από τη δεκαετία του ’80, και μάλιστα διπλασιάστηκε στα αγόρια, όπου σημαντική αύξηση παρατηρείται μεταξύ 2003 και 2007. Παράλληλα αυξάνεται το ποσοστό των μαθητών που υποτιμούν τους κινδύνους από τη χρήση ναρκωτικών, ιδιαίτερα της κάνναβης και της Έκστασης (ecstasy).

Ο αριθμός των προβληματικών χρηστών παραμένει σταθερός τα τελευταία χρόνια, μειώνεται όμως το 2008 ο αριθμός των χρηστών που κάνουν ενέσιμη χρήση. Ως προβληματική χρήση ναρκωτικών ορίζεται η ενέσιμη χρήση ναρκωτικών ή η μακροχρόνια ή συστηματική χρήση οπιούχων, κοκαΐνης και/η αμφεταμινών. Ο ορισμός αυτός εξαιρεί τη χρήση «ecstasy» και κάνναβης καθώς και τη σπάνια ή μη συστηματική χρήση οπιούχων (στα οποία περιλαμβάνονται τα οπιούχα που χορηγούνται με ιατρική συνταγή, όπως η μεθαδόνη), κοκαΐνης ή αμφεταμινών. Στον ορισμό περιλαμβάνονται και τα συνταγογραφούμενα οπιούχα (όπως η μεθαδόνη). Αυτό μπορεί να σημαίνει είτε ότι αυξάνεται ο αριθμός των χρηστών που χρησιμοποιούν άλλους τρόπους χρήσης της ουσίας εκτός από την ένεση είτε ότι ο πληθυσμός των Ελλήνων χρηστών «γηράσκει» και δεν μπορεί πλέον να κάνει χρήση σε ενέσιμη μορφή. Αυτό είναι μια αμφίσημη διαπίστωση, διότι από τη μια μεριά σημαίνει ότι οι χρήστες μεγαλώνουν χωρίς να απαλλάσσονται από την εξάρτησή τους και από την άλλη ότι επιβιώνουν των κινδύνων που η εξάρτηση εγκυμονεί. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις είναι σχετικά ασφαλές το συμπέρασμα ότι το έργο των υπηρεσιών μείωσης της βλάβης αποδίδει καρπούς.

Η συλλογή στοιχείων που αφορούν τους αιφνίδιους θανάτους από ναρκωτικά γίνεται από το Τμήμα Ναρκωτικών της Διεύθυνσης Δημόσιας Ασφάλειας της Ελληνικής Αστυνομίας. Τα στοιχεία αυτά βασίζονται στα αποτελέσματα των ιατροδικαστικών εξετάσεων και των τοξικολογικών αναλύσεων που διενεργούνται σε περιπτώσεις θανάτων από τους αρμόδιους φορείς (Εργαστήρια Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας των πανεπιστημίων και Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης). Στους θανάτους αυτούς καταγράφονται μόνο οι οξείες δηλητηριάσεις, δεν καταγράφονται δηλαδή οι θάνατοι που σχετίζονται έμμεσα με τα ναρκωτικά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Ναρκωτικών της Διεύθυνσης Δημόσιας Ασφάλειας της Ελληνικής Αστυνομίας (μέχρι 30-6-2009), το έτος 2008 αναφέρθηκαν 209 θάνατοι από ναρκωτικά, από τους οποίους οι 111 (53,1%) έχουν επιβεβαιωθεί με τις απαραίτητες τοξικολογικές αναλύσεις. Μελετώντας διαχρονικά τον αριθμό των βεβαιωθέντων θανάτων από ναρκωτικά, το 2008 φαίνεται να συνεχίζεται η μείωση του αριθμού που έχει αρχίσει να καταγράφεται ήδη από το 2005. Θετική εικόνα παρουσιάζει ο τομέας της κοινωνικής επανένταξης, με την ίδρυση νέων προγραμμάτων και τη σημαντική αύξηση των απεξαρτημένων χρηστών που επωφελήθηκαν το 2008 από τέτοιου είδους παρεμβάσεις.

Πράγματι, με την ισχύουσα οικονομική κρίση χρειάζεται εντατικοποίηση των προσπαθειών στην κοινωνική επανένταξη, και ιδιαίτερα στο κομμάτι της ένταξης στην αγορά εργασίας. Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτό ότι το πρόβλημα της εξάρτησης δεν περιορίζεται στα ναρκωτικά, στο αλκοόλ και στον καπνό. Έτσι, εμφανίζονται προγράμματα που είτε απευθύνονται σε άλλου είδους εξαρτήσεις, όπως είναι ο τζόγος, η παθολογική χρήση του διαδικτύου, οι διατροφικές διαταραχές, είτε περιλαμβάνουν παρεμβάσεις για άλλες εξαρτήσεις παράλληλα με αυτές των ναρκωτικών. Αυτό οδηγεί, ενδεχομένως, όχι μόνο σε μια ολιστική θεώρηση της εξάρτησης αλλά και της ένταξής της σε ένα γενικότερο πλαίσιο κοινωνικών διαταραχών. Συμπερασματικά, πρέπει να τονιστεί πως οι θάνατοι από ναρκωτικά αποτελούν ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα με σοβαρές κοινωνικές προεκτάσεις παγκόσμια.

Η διακίνηση και η χρήση ναρκωτικών είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένες με πολλές από τις πιο πιεστικές σημερινές ανησυχίες. Η χρήση ναρκωτικών έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια υγεία και ανάπτυξη, την εγκληματικότητα και την ασφάλεια των προσώπων καθώς και στη διεθνή ασφάλεια.

* Ιατρός-Παθολογοανατόμος, Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Α. Νομικός. Αιτίες θανάτου τοξικομανών στην Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαετία. Διδακτορική διατριβή. Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα 2006.

ΕΚΤΕΠΝ (2009). Ετήσια έκθεση του ΕΚΤΕΠΝ για την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ελλάδα. ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗΣ Α. (1997) Τοξικολογία. Επιστημονικές εκδόσεις ‘’Γρ. Παρισιάνος’’, Μαρία Γρ. Παρισιάνου. Αθήνα. Τόμος Β΄.

ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗΣ Α. (2000) Ιατροδικαστική. Επιστημονικές εκδόσεις ‘’Γρ. Παρισιάνος’’, Μαρία Γρ. Παρισιάνου. Αθήνα. Δ΄ έκδοση.

ΕΚΠΝΤ (2005). Ετήσια έκθεση σχετικά με την κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στις εντασσόμενες και τις υποψήφιες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση χώρες. Eυρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας.

Ελληνική και δυτική Οικουμένη

Θεόδωρος Ι. Ζιάκας

     Η Ορθοδοξία είναι η ελληνική Οικουμένη, όπως το Ισλάμ είναι η αραβική Οικουμένη και η σημερινή Δύση δεν είναι παρά η αγγλοσαξωνική Οικουμένη. Κάθε οικουμενικός πολιτισμός έχει τους εθνικούς φορείς του, όπως έχει και τη δική του περί έθνους αντίληψη. Στην πάλη των εθνών συχνά αντιπαρατίθενται διαφορετικές εκδοχές οικουμενικότητας, πράγμα που αδυνατούν να το αντιληφθούν όσοι διαχωρίζουν μηχανιστικά το «εθνικό» από το «οικουμενικό» και τα αντιπαραθέτουν. Ακόμα και ο ρατσισμός δεν στερείται «οικουμενισμού». Ας θυμηθούμε τον χιτλερικό ρατσισμό, που μέσω της «Νέας Τάξης» του, στόχευε σε μια οικουμενική χιλιετία διαφορετικού τύπου.

     Η Ορθοδοξία θεωρούμενη ιστορικά (όχι θεολογικά) είναι η οικουμενική ολοκλήρωση του ελληνισμού, η αναγωγή του δικών του κριτηρίων και αξιών σε πρότυπο καθολικό, διεθνικό.

     Η καθολικότητα των προτύπων δημιουργεί οικουμενικότητα και παρέχει στους εθνικούς φορείς τους δυνατότητες ηγεμονίας. Στην ελληνική περίπτωση η ηγεμονία δεν είναι πολιτική και οικονομική, ενός έθνους πάνω σε άλλα έθνη. Είναι ηγεμονία κυρίως πνευματική. Δεν έχει εξουσιαστικό περιεχόμενο. Και ανατρέπεται όταν χάνει τον πνευματικό της χαρακτήρα. Αδιάψευστη ανά τους αιώνες μαρτυρία είναι ο θρύλος του Μεγαλέξανδρου στην Ανατολή και των Βυζαντινών Ελλήνων στον σλαβικό κόσμο.

     Φυσικά το αληθινά καθολικό είναι διαχρονικό και υπόκειται στη διάκριση ιδανικού-πραγματικού. Τίθεται επομένως το ερώτημα: Είναι «αληθινή» η καθολικότητα των ελληνικών προτύπων; Ή όφειλαν την οικουμενική ακτινοβολία τους σε συγκυριακούς-ιστορικούς παράγοντες; Πάντως η καθολικότητα των ελληνικών προτύπων αμφισβητήθηκε με επιτυχία από τον Μωάμεθ και τον Καρλομάγνο και τελικά ανετράπη. Η ανάδυση της ισλαμικής οικουμενικότητας στην Ανατολή και της φραγκικής στη Δύση περιθωριοποίησαν την ελληνική. Η αμφισβήτηση αυτή θίγει μόνο την ιστορική πραγματοποίηση των ελληνικών προτύπων ή αφορά και το βιοθεωρητικό τους δυναμικό;

     Αντίστοιχα ερωτήματα προκύπτουν για τον δυτικό (σήμερα αγγλοσαξωνικό) τύπο οικουμενικότητας. Το «χάσμα» Βορρά-Νότου, η κοινωνία των «δύο τρίτων», το ασυμβίβαστο μεταξύ του κυρίαρχου συστήματος αξιών-αναγκών, αφ’ ενός, και της επιβίωσης της ζωής στον πλανήτη, αφ’ ετέρου, συνειδητοποιούνται ευρύτατα και πλήττουν στον πυρήνα του τον δυτικό πολιτισμό . Ουσιαστικά έχουμε μπει σε γενικότερη πολιτισμική καμπή: Η ανθρωπότητα θα αναζητήσει μια νέα καθολικότητα, μια νέα οικουμενικότητα, ή θα δεχθεί ότι δεν υπάρχει μία μόνο μορφή Οικουμένης και θα συμβιβαστεί με τον πολιτιστικό πλουραλισμό;

     Για τους δυτικιστές και πλείστους των αντιδυτικιστών «ελληνιζόντων», ελληνικά πρότυπα που δεν έγιναν δεκτά από το Βυζάντιο βρήκαν τη θέση τους στη Δύση. Δεν είναι σαφές τι ακριβώς εννοούν, πέρα από την άρνηση του κριτικού πνεύματος, με την οποία συνήθως ταυτίζουν την Ορθοδοξία, πέρα δηλαδή από μια έμφαση στην ελευθεριότητα του ατομικού λόγου. Αποδεικνύεται όμως εύκολα ότι η δυτική «ελληνικότητα» είναι εν πολλοίς παρανόηση και παραχάραξη, δεδομένου ότι η ταύτιση κοινωνείν-αληθεύειν αποτελεί την κεντρική και συγχρόνως την ηγετική παράδοση στον αρχαίο ελληνισμό. Τα στοιχεία που η Δύση εμφανίζει ως «ελληνικά» ανήκαν μάλλον σε περιφερειακές παραδόσεις του αρχαίου ελληνισμού και καθώς αποσπάστηκαν από το πλαίσιο τους δεν είναι δυνατόν να είχαν πράγματι το νόημα που τους αποδίδεται.

     Η έκλειψη των ελληνικών «αξιών» συμπίπτει με την άνοδο των δυτικών προτύπων -προτύπων με αδοκίμαστες προοπτικές παγκοσμιότητας. Αυτές οι προοπτικές αποδείχνονται σήμερα ανυπόστατες και η ακτινοβολία τους άρχισε ήδη να εξαντλείται. Η «έκλειψη» λοιπόν παρέρχεται και οι κυριαρχούμενες παραδόσεις συνέρχονται σαν από βαριά υπνωτική επήρεια. Ήδη η «περιφερειακή» διανόηση «αφυπνίζεται» σε παγκόσμια κλίμακα. Η δική μας τολμά για πρώτη φορά να υποστηρίξει ότι ο ελληνισμός δεν ταυτίζεται με τη δυτική του παραχάραξη. Η θεολογική «άνοιξη» της δεκαετίας του ’60 ανάγεται σ’ αυτό το ευρύτερο πλαίσιο. Είναι τυχαίο ότι αντίστοιχες «αναγεννητικές τάσεις» εμφανίζονται σε όλες τις μεγάλες θρησκείες τη δεκαετία του ’60 και έπειτα (ακόμα και στον μαρξισμό!);

     Σε μια τέτοια βάση ανακύπτει και το ερώτημα: Τι περιμένουμε από την «αυθεντική» Ορθοδοξία; Ζητούμε τη μετάβαση ξανά σε έναν μετα-ορθολογικό πολιτισμό, βασισμένο στην επανανακάλυψη του Προσώπου, στην αποκάλυψη του Τριαδικού; Αν το πέρασμα από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο αντιπροσωπεύει τη στροφή από τον Κόσμο στο Πρόσωπο, μήπως κάτι ανάλογο είναι και σήμερα, στις νέες ιστορικές συνθήκες, το κυοφορούμενο και εναγωνίως ζητούμενο;

     Αν προσδοκούμε την «αναβίωση» της ελληνικής οικουμενικότητας πρέπει να λάβουμε υπόψη την ιστορική διαφοροποίηση του εθνικού φορέα της. Φορέας της Ορθοδοξίας στο κατώφλι του 21ου αιώνα δεν είμαστε μόνο εμείς αλλά και οι Σέρβοι, οι Ρουμάνοι, οι Ρώσοι, οι ορθόδοξοι λαοί γενικά. Οι «αναδελφισμοί» είναι ανυπόστατα^[18] ιδεολογήματα. Η αλλοτρίωση της ελληνικής Οικουμένης αντανακλά τη μείζονα καθίζηση (τον αλλοτριωτικό εκδυτικισμό) όλων των ορθοδόξων εθνών.

     Ανυπόστατοι είναι και οι ενδεχόμενοι μεσσιανικοί ελληνοκεντρισμοί, πριν απ’ όλα για πληθυσμιακούς λόγους. Είμαστε σήμερα δεκαπέντε περίπου εκατομμύρια οι Έλληνες και λιγοστεύουμε αδυσώπητα. Η «μαγιά» έχει χαλάσει. Η «υπογεννητικότητα» είναι διαπιστωμένη. Όταν όμως φτιάχναμε την ελληνική Οικουμένη το ποσοστό μας επί του συνολικού πληθυσμού της Γης ήταν 5% -όσο περίπου είναι σήμερα το ποσοστό των ΗΠΑ, της ΕΟΚ και της τέως κραταιάς Ρωσίας^[19]. Αν λοιπόν μιλάμε για τον ρόλο της «ελληνικής Οικουμένης» στον «γενναίο καινούργιο κόσμο» μας, πρέπει να τοποθετούμαστε στον ορίζοντα των ορθοδόξων εθνών. Μόνο σ’ αυτό τον ευρύτερο ορίζοντα υπάρχει και η πιθανότητα να αποφύγουμε τον τελικό στραγγαλισμό. Η επιβίωση, ιδιαίτερα των μικρών εθνών, θεμελιώνεται μόνο σε εκείνα τα στοιχεία του εθνικού πολιτισμού που έχουν οικουμενική διάσταση^[20].

 

---

[18] Ο χαρακτηρισμός του «ανάδελφου» αποδίδεται κυρίως στους Έλληνες και τους Εβραίους. Για μεν τους Εβραίους που είναι ένας λαός κλειστός τούτο ίσως να φαίνεται εύλογο. Το να χαρακτηρίζεις όμως έτσι τον πιο ανοιχτό στις αλληλεπιδράσεις λαό, όπως εμείς, μου φαίνεται τελείως εξωφρενικό. Αν ουσία του έθνους είναι πολιτισμική, η συγγένεια με άλλα έθνη προκύπτει στο μέτρο που υφίσταται κοινότητα παραδόσεων. Δεδομένου ότι όλοι δηλώνουν ότι πήραν από μας τα «φώτα του πολιτισμού» (κι εμείς καμαρώνουμε) και ότι για μια τεράστια ιστορική περίοδο χιλίων ετών θεωρούσαμε αδελφά έθνη τους άλλους λαούς της βυζαντινής αυτοκρατορίας, πώς νομιμοποιούμαστε να αυτοχαρακτηριζόμαστε ανάδελφοι; Εκτός και αν συγχέουμε την εχθρότητα με την έλλειψη συγγένειας. Αν εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες αισθανόμαστε ανάδελφοι ας αναζητήσουμε καλύτερα τις αιτίες στο χαμηλό πολιτιστικό μας επίπεδο και όχι σε κάποιο αναλλοίωτο εθνικό γονίδιο.

[19] Όσο για την αρχαία Ελλάδα, είχε 1 εκατομμύριο πληθυσμό το 1000 π.Χ. στο σύνολο των 10 εκατομμυρίων της Ευρώπης και 3 εκατομμύρια το 450 π.Χ., όταν ολόκληρος ο πλανήτης δεν ξεπερνούσε τα 100 εκατομμύρια και η Ευρώπη τα 20. Και όλα αυτά παρά τη μετανάστευση 500 χιλιάδων ατόμων. Οι ελληνικοί πληθυσμοί, μαζί με τις αποικίες και την ελληνική Μικρά Ασία, ξεπερνούσαν τα 5 εκατομμύρια, το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή σαν ποσοστό η αρχαία Ελλάδα είχε τα μεγέθη των ΗΠΑ και της σημερινής ΕΣΣΔ! Κάτω απ’ αυτό το πρίσμα μπορούμε να κατανοήσουμε ευκολότερα το «ελληνικό θαύμα».
(Με άλλα λόγια θα έπρεπε οι Έλληνες να φτάνουν σήμερα τα 200 εκατομμύρια! Τι απέγιναν; Την απάντηση την έχει δώσει ο Μακρυγιάννης. Ένα από τα «θεριά» που τους έφαγαν είναι οι Τούρκοι, που όταν ήρθαν στη Μικρασία δεν αριθμούσαν ούτε 5 χιλιάδες. Αυτό αποτελεί και ένα ακόμη επιχείρημα που ανατρέπει τη λογική του αναδελφισμού «από τα μέσα». Δεν είμαστε ανάδελφοι γιατί φυλετικά είμαστε συγγενείς, πριν απ’ όλα, με τους μικρασιατικούς λαούς, που δηλώνουν σήμερα Τούρκοι. Αν ο ορισμός του έθνους είναι φυλετικός (καταγωγή) τότε οι «Τούρκοι» είναι τόσο «Έλληνες» όσο και εμείς.)

[20] Και όχι, όπως τραγικά νομίζουμε, στην εθνική αποκλειστικότητα, την ιδιορρυθμία και τη φολκλορική «αξιοποίησή» τους. Βλ. και 4ο κεφ. 1ου μέρους του παρόντος.

 

Απ’ το βιβλίο: Θεόδωρος Ζιάκας, Έθνος και παράδοση, Εναλλακτικές Εκδόσεις
Το κείμενο παρατίθεται χωρίς παραπομπές.

Το πολυτονικό ζήτημα σήμερα και νέες τεχνολογίες

 Συνέντευξη τοῦ Γιάννη Χαραλάμπους στὸ περιοδικὸ ΒΗΜΑMen (25/12/2008)

Μπορεῖτε νὰ μᾶς πεῖτε δύο λόγια γιὰ τὸν ἑαυτό σας. Μὲ τί ἀκριβῶς ἀσχολεῖσθε; πῶς βρεθήκατε στὴ Γαλλία;

Ἀπόφοιτος τοῦ Λεοντείου Λυκείου Πατησίων, ἔφυγα τὸ 1979 στὴν Γαλλία γιὰ σπουδὲς καὶ ἔκτοτε ζῶ ἐκεῖ. Ἀπὸ τὸ 2001 διδάσκω Πληροφορικὴ στὴν Ἀνωτάτη Σχολὴ Τηλεπικοινωνιῶν τῆς Βρετάνης (Télécom Bretagne), στὴν πόλη τῆς Βρέστης. Τὸ ἕτερον ἥμισύ μου εἶναι ἐπίσης Ἑλληνίδα καὶ ἔχουμε δύο ὑπέροχες κοροῦλες, 5 καὶ 11 χρονῶν.

Ποιά εἶναι ἡ σχέση σας μὲ τὴ τυπογραφία;

Τὰ τελευταῖα 20 χρόνια ἀσχολοῦμαι ἑρευνητικὰ μὲ τὴν ψηφιακὴ τυπογραφία καὶ τὸ ἠλεκτρονικὸ ἔγγραφο. Εἰδικότερα ἔχω ἐργασθεῖ ἐκτεταμένα πάνω στὴν διαφύλαξη τῆς τυπογραφικῆς παράδοσης διὰ μέσου τῶν νέων τεχνολογιῶν καὶ πάνω στὴν διεθνοποίηση τοῦ ἠλεκτρονικοῦ κειμένου.

Εἶναι γεγονὸς ὅτι, μέσῳ τοῦ βιβλίου καὶ τοῦ Διαδικτύου, ὁ γραπτὸς λόγος παίζει ὁλοένα καὶ σημαντικότερο ρόλο στὴν ἀνθρώπινη ἐπικοινωνία. Ἀντλώντας ἀπὸ τὸ μεσαιωνικὸ χειρόγραφο οἱ τυπογράφοι τῶν τελευταίων πέντε αἰώνων ἀνέπτυξαν ἕνα σύνολο ὁπτικῶν μεθόδων (τὴν «τυπογραφικὴ παράδοση») ποὺ ἀποσκοποῦν στὸν ἐμπλουτισμὸ τοῦ μηνύματος ποὺ μεταφέρει τὸ ἔντυπο κείμενο. Τὶς τελευταῖες δεκαετίες ὅμως ἡ τυπογραφικὴ παράδοση κινδυνεύει ἀπὸ τὶς διαδοχικὲς ἀλλαγὲς τεχνολογίας ποὺ ὑπέστη τὸ γραπτὸ ἔγγραφο. Πάρτε ὡς ἁπλὸ παράδειγμα τὸ πέρασμα ἀπὸ τὴν μονοτυπία στὴν φωτοσύνθεση, καὶ ἔπειτα στὸν Η/Υ: καθεμία ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀλλαγὲς ἐπέφερε καὶ μία ποιοτικὴ πτώση τοῦ ἐγγράφου.

Τί σᾶς ὁδήγησε στὴ τυπογραφία; Ποιά ἦταν ἡ πρόκληση;

Ἡ πρόκληση ἦταν νὰ περάσει ἡ «ψυχὴ» τοῦ βιβλίου στὸν Η/Υ. Νὰ καταλάβω δηλαδὴ ποιές ἦταν οἱ μέθοδοι τῶν παραδοσιακῶν τυπογράφων καὶ νὰ τὶς ἐφαρμόσω σὲ πληροφοριακὰ συστήματα, ξεκινώντας ἀπὸ τὸ μικροσκοπικὸ ἐπίπεδο (οἱ παραμικρὲς λεπτομέρειες στὴν χάραξη τῶν τυπογραφικῶν στοιχείων) καὶ καταλήγοντας στὸ μακροσκοπικὸ (λέξεις, παράγραφοι, σελίδες, τὸ βιβλίο, ἡ ψηφιακὴ βιβλιοθήκη). Τὸ ἔργο αὐτὸ ξεκίνησε ὁ μεγάλος πληροφορικὸς καὶ ἐκλεκτὸς φίλος Donald E. Knuth στὸ Stanford. Ὁ Knuth ὅμως περιορίσθηκε στὸ λατινικὸ ἀλφάβητο. Ἐγὼ προσπάθησα νὰ τὸ συνεχίσω γιὰ ὅλες τὶς ἄλλες γραφὲς τοῦ κόσμου. Ταυτόχρονα ἐξελίχθηκαν καὶ οἱ τεχνολογίες τοῦ Διαδικτύου, καὶ ἀνοίχθηκαν νέοι ὁρίζοντες στὸ ἡλεκτρονικὸ κείμενο.

Τὸ 1994 ἱδρύσαμε μὲ τὴν σύζυγό μου ἕνα ἐργαστήρι ἠλεκτρονικῆς στοιχειοθεσίας καὶ σελιδοποίησης (τὸ Atelier Fluxus Virus). Στὸν ἑλληνικὸ χῶρο γνωρίσαμε ἄτομα ποὺ εἶχαν τὴν ἴδια δίψα γιὰ τὴν διατήρηση τῆς παραδοσιακῆς τυπογραφίας (ἂς μὴ ξεχνᾶμε ὅτι τὰ βιβλία τῶν Ἑλλήνων «μαστόρων τῆς μονοτυπίας» ἦταν ἔργα τέχνης ποὺ κέρδισαν πάμπολλα βραβεῖα σὲ διεθνεῖς ἐκθέσεις). Ὁραματιστὲς καὶ πρωτοπόροι ἐκδότες ὅπως ἡ Τζούλια Τσιακίρη καὶ ὁ Σταῦρος Πετσόπουλος μᾶς ἀνέθεσαν τὴν στοιχειοθεσία βιβλίων μὲ τὴν νέα μέθοδο ποὺ ἀναπτύξαμε: τὴν «ψηφιακὴ μονοτυπία», ποὺ ἀποσκοπεῖ νὰ παράγει ἀποτέλεσμα πανομοιότυπο μὲ αὐτὸ τῆς παραδοσιακῆς μονοτυπίας. Μέχρι σήμερα στοιχειοθετοῦμε ὅλα τὰ βιβλία τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου Τὸ Ροδακιὸ καὶ συνεισφέρουμε ἔτσι, ἐξ ἀποστάσεως, στὴν τυπογραφικὴ πορεία τῆς χώρας μας.

Γιὰ ποιό λόγο ἐπιμένετε στὴ χρήση τοῦ πολυτονικοῦ συστήματος;

Γιατὶ πιστεύω ὅτι οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα μεταφέρουν πληροφορία ἀπαραίτητη γιὰ τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα. Τὸ μονοτονικὸ ἐπιβλήθηκε τὸ 1982 γιὰ λόγους ψηφοθηρικοὺς (τὸ ΠΑΣΟΚ δὲν εἶχε πλέον ἄλλη μεταρρύθμιση νὰ κάνει στὸν τομέα τῆς γλώσσας, ἀφότου ἡ ΝΔ εἶχε ἤδη θεσπίσει τὸ 1976 τὴν δημοτικὴ ὡς ἐπίσημη γλώσσα τοῦ κράτους) καὶ κερδοσκοπικούς (τὸ λόμπυ τοῦ ἡμερήσιου τύπου ἔκανε σημαντικὲς οἰκονομίες στὴν στοιχειοθεσία τῶν κειμένων).

Γιὰ ποιό λόγο πιστεύετε ὅτι τὸ πολυτονικὸ σύστημα δὲν εἶναι ξεπερασμένο ἢ ἄχρηστο;

Τὸ μονοτονικὸ στηρίζεται στὴν (ἐσφαλμένη) ἄποψη ὅτι πρέπει σὲ ὅλες τὶς γλῶσσες (γαλλική, γερμανική, βιετναμεζική, κ.λπ.) τὰ διακριτικὰ σημεῖα νὰ λειτουργοῦν μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, δηλαδὴ ὁ ρόλος τους νὰ εἶναι καθαρὰ φωνητικός. Ἡ δική μας γλώσσα ὅμως λειτουργεῖ διαφορετικά. Στὴν ἑλληνικὴ τὰ μὲν πνεύματα μεταφέρουν πληροφορία ἐτυμολογικῆς φύσεως (ὁ «ἐπίτιμος» παίρνει ψιλὴ γιατὶ τὸ ἔψιλον ἀνήκει στὴν πρόθεση «ἐπὶ» ἐνῷ ὁ «ἑπόμενος» παίρνει δασεία γιατὶ προέρχεται ἀπὸ τὸ ρῆμα «ἕπομαι»), οἱ δὲ τόνοι μεταφέρουν πληροφορία μορφολογική (ἡ λέξη «τὰ ὡραῖα» παίρνει περισπωμένη ἑνῷ «ἡ ὡραία» παίρνει ὀξεία). Μπορεῖ λοιπὸν τὰ σημάδια αὐτὰ νὰ μὴν ἀλλάζουν τὴν προφορά, ἀλλὰ λειτουργοῦν μὲ ἄλλον τρόπο καὶ ἡ πληροφορία αὐτὴ ποὺ μεταφέρουν μᾶς εἶναι ἀπαραίτητη.

Τὸ πολυτονικὸ ὄχι μόνο δὲν εἶναι ξεπερασμένο ἀλλὰ ὁ ρόλος του εἶναι ὅλο καὶ πιὸ σημαντικός. Ἀπὸ τότε ποὺ τὸ Διαδίκτυο ἐξαφάνισε τὰ γεωγραφικὰ σύνορα τῆς πληροφορίας, ἡ ταυτότητα τοῦ ἀτόμου δένεται ὅλο καὶ πιὸ ἔντονα μὲ τὴν γλώσσα ποὺ χρησιμοποιεῖ. Στὸ Διαδίκτυο «εἴμαστε αὐτὸ ποὺ γράφουμε». Ἡ γλώσσα ὅμως ποὺ γράφουμε σήμερα εἶναι φτωχὴ γιατὶ εἶναι ξεκομμένη ἀπὸ τὴν ἱστορία της. Τὰ τελευταῖα τριάντα χρόνια, μὲ τὸ πρόσχημα τοῦ ἐκμοντερνισμοῦ, οἱ ὑπερβολὲς τοῦ φανατικοῦ δημοτικισμοῦ καὶ τὸ μονοτονικὸ ἔπληξαν τὴν ἱστορικὴ ἑνότητα τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Εἶναι σὰν νὰ ὑπάρχουν σήμερα δύο γλωσσικὲς μορφές: ἡ ἀρχαία (μὲ τόνους καὶ πνεύματα, ποὺ ἀπωθοῦν τὸν νέο ἀναγνώστη) καὶ ἡ νέα (συμβολογραφικὰ πιὸ πτωχὴ καὶ ἄρα πιὸ «προσιτή»). Βιώνουμε λοιπὸν τὸ παράδοξο νὰ θέλουμε οἱ νέοι νὰ κληρονομήσουν τὸν ἐθνικὸ πολιτιστικό μας πλοῦτο καὶ ταυτόχρονα νὰ τοὺς φράζουμε τὸν δρόμο κρύβοντάς τους τὴν ἱστορικὴ ἑνότητα τῆς γλώσσας μας.

Ποιές εἶναι οἱ ἀρετὲς τοῦ πολυτονικοῦ συστήματος;

Οἱ ἀρετὲς τοῦ πολυτονικοῦ συστήματος εἶναι οἱ ἀρετὲς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ἀφοῦ εἶναι (ἐπὶ σχεδὸν δύο χιλιετηρίδες) ἀναπόσπαστο στοιχεῖο της. Οἱ περισσότερες λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦμε στὴν καθημερινή μας ζωὴ ὑπῆρχαν κιόλας τὴν ἐποχὴ τοῦ Ὁμήρου. Φυσικὰ ἐξελίχθηκαν μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου, τόσο νοηματικὰ ὅσο καὶ μορφολογικά, καὶ αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ διαχρονική τους ἐξέλιξη εἶναι μέρος τῆς ἱστορίας καὶ τῆς ταυτότητάς μας. Οἱ ἀρχαῖοι πρόφεραν διαφορετικὰ τὰ δασυνόμενα καὶ μὴ φωνήεντα, τὰ ὀξύτονα καὶ τὰ περισπώμενα, ὅπως ἄλλωστε πρόφεραν καὶ διαφορετικὰ τὸ ὄμικρον καὶ τὸ ὠμέγα, ἢ τὸ ἰῶτα, τὸ ἦτα καὶ τὸ ὕψιλον. Ὁ προφορικὸς λόγος ἐκείνης τῆς ἐποχῆς σεβόταν αὐτὲς τὶς διαφορές. Σιγὰ-σιγὰ ἄλλαξε ἡ προφορὰ τῆς γλώσσας ἀλλὰ ἡ ἀνάγκη διαφοροποίησης τῶν γραμμάτων παρέμεινε, καὶ γι᾿ αὐτὸ καὶ παρέμειναν καὶ τὰ σύμβολα αὐτὰ στὸν γραπτὸ λόγο ἐπὶ τόσους αἰῶνες. Σήμερα συνεχίζουμε νὰ γράφουμε τὴν «πείρα» μὲ ἔψιλον-ἰῶτα καὶ τὸ «πῆρα» μὲ ἦτα, παρ᾿ ὅλο ποὺ ἡ προφορά τους εἶναι ἡ ἴδια· ὁ ἴδιος ἀκριβῶς μηχανισμὸς ἰσχύει καὶ γιὰ τοὺς τόνους καὶ τὰ πνεύματα.

Θεωρεῖτε ὄτι εἶναι ἐφικτὴ ἡ ἐπιστροφὴ στὸ πολυτονικό; Τί θὰ ἀποκομίσει ὁ σημερινὸς ἀναγνώστης ἀπὸ τὴν (ἐπαν)εισαγωγή του στὸ πολυτονικό;

Τὸ πολυτονικὸ θὰ ἐπανέλθει τὴν μέρα ποὺ ὁ Ἕλληνας θὰ ἀντιληφθεῖ ὅτι οἱ τόνοι εἶναι ἕνα κομμάτι τῆς πολιτιστικῆς του κληρονομιᾶς ποὺ τοῦ ἐκλάπη ἀπὸ ἐπιπόλαιους πολιτικοὺς ὑποβοηθούμενους ἀπὸ ἀσυνείδητους γλωσσολόγους. Ὅταν θὰ καταλάβει ὅτι, πέρα ἀπὸ ἰδεολογίες καὶ θρησκεῖες, σὲ ἕναν κόσμο ποὺ ἀδιάκοπα ὁδεύει πρὸς τὴν μαζικὴ διεθνοποίηση, ἡ γλώσσα εἶναι τὸ μικρὸ ἰδιωτικό του περιβόλι, ἡ καλλιέργεια τοῦ ὁποίου θὰ τοῦ χαρίσει τὴν πολυπόθητη ἰσορροπία καὶ αὐτογνωσία. Ὅλο καὶ πιὸ πολὺ προσέχουμε τί τρῶμε, τί φορᾶμε, ποῦ κατοικοῦμε, τί καταναλώνουμε… θὰ ἔρθει ἡ στιγμὴ ποὺ θὰ ἐξετάσουμε καὶ τὸ πῶς μιλᾶμε, ποιές εἶναι οἱ λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦμε, καὶ ποιό εἶναι τὸ βάρος τους. Ὅταν ξαναβρεῖ ὁ Ἕλληνας αὐτὴ τὴν εὐαισθησία στὸ γλωσσικὸ ἐργαλεῖο, τότε μὲ πᾶσα φυσικότητα θὰ ἀποχωρισθεῖ τὸ μονοτονικὸ ὡς ἀποτυχημένη ἀπόπειρα ἀλλοτρίωσής του. Ὁ ἀείμνηστος Τσάτσος ἔγραφε ὅτι τὸ «μονοτονικὸ ἔκανε τὴν γλώσσα μας ἀπὸ στερεομετρία, ἐπιπεδομετρία», εὔχομαι κάποια μέρα ὁ Ἕλληνας νὰ θελήσει νὰ ξαναβρεῖ αὐτὴ τὴν χαμένη διάσταση.

Στὸν ἱστοχῶρο τῆς Κίνησης Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ http://www.polytoniko.gr ἔχουμε ἀναρτήσει μαρτυρίες ἐπωνύμων καὶ ἀνωνύμων, πληθώρα ἱστορικῶν ντοκουμέντων καὶ κειμένων (ἀπὸ τὴν «Δίκη τῶν Τόνων» μέχρι σήμερα), καὶ ἄλλο ὑλικὸ ποὺ θὰ βοηθήσει ὅποιον θέλει νὰ ἐνημερωθεῖ πάνω σὲ αὐτὸ τὸ θέμα.

Χρησιμοποιεῖτε τὸ πολυτονικὸ στὴν καθημερινή σας ζωή; (email, κ.λπ.)

Προσωπικὰ δὲν χρησιμοποιῶ ποτὲ καὶ πουθενὰ τὸ μονοτονικό. Βλέπω ὅτι ἀναφέρετε στὴν ἑρώτησή σας τὸ email· θὰ ὑπονοεῖτε ἀσφαλῶς ὅτι ὑπάρχουν τεχνικὲς δυσκολίες. Σᾶς ἀπαντῶ λοιπὸν ὅτι σήμερα πλέον ὅλα τὰ (σύγχρονα) λειτουργικὰ συστήματα (Windows, MacOS X, Linux) ὑποστηρίζουν πλήρως τὸ πολυτονικό, χάρη στὴν χρήση τῆς κωδικοσελίδας Unicode. Δυστυχῶς πολλοὶ συμπολίτες μας δὲν χρησιμοποιοῦν τόνους καὶ πνεύματα ἔχοντας τὴν ἐσφαλμένη ἀντίληψη ὅτι ὁ Η/Υ τους δὲν τὰ ὑποστηρίζει. Δὲν εἶναι ὅμως ἔτσι. Στὸν ἱστοχῶρο τῆς Κίνησης ὑπάρχουν ὁδηγίες καὶ ἐργαλεῖα ὥστε νὰ μπορέσει νὰ γράψει κανεὶς γρήγορα καὶ ἄνετα πολυτονικὰ ἑλληνικὰ σὲ ὁποιαδήποτε ἐφαρμογή. Λείπουν βέβαια ἀκόμα κάποια ἐργαλεῖα (ὀρθογραφικὸς διορθωτής, συλλαβιστής, κ.λπ.) τὰ ὁποῖα ὅμως ἔχουμε σκοπὸ νὰ ἀναπτύξουμε μόλις οἱ συγκυρίες μᾶς τὸ ἐπιτρέψουν. Εἶναι πολὺ σημαντικὸ νὰ ἀναπτυχθεῖ, καὶ μάλιστα σὲ κοινόχρηστη βάση, ὅλη ἡ ἀπαραίτητη λογισμιακὴ ὑποδομὴ ὥστε νὰ μὴν χρειασθεῖ νὰ θυσιάσει κανεὶς τὶς ἀνέσεις ποὺ τοῦ προσφέρουν οἱ διάφορες ἐφαρμογές.

Εἶναι ἐπίκαιρη ἡ χρήση τοῦ πολυτονικοῦ συστήματος στὴν ἑλληνικὴ βιβλιογραφία; Εἰδικὰ ὅταν οἱ νεότεροι δὲν γνωρίζουν τοὺς κανόνες του;

Τὰ τελευταῖα χρόνια ὅλο καὶ περισσότερα βιβλία ἐκδίδονται πολυτονικά, γιὰ τὸν ἁπλούστατο λόγο ὅτι οἱ ἐκδότες καταλαβαίνουν καὶ ἀναζητοῦν τὸν πρόσθετο πλοῦτο ποὺ προσδίδει ἡ «ἱστορικὴ ὀρθογραφία» στὸ κείμενο. Καὶ ἐπίσης ἐπειδὴ οἱ τεχνικὲς δυσκολίες ἔχουν πλέον ἐξαλειφθεῖ. Τὸ πολυτονικὸ δίνει στοὺς λογότεχνες, θεωρητικοὺς ἐπιστήμονες καὶ γενικὰ στοὺς σκεπτόμενους ἀνθρώπους τὴν δυνατότητα νὰ ἐκφρασθοῦν μὲ ὅλο τὸ βάρος τῆς γλώσσας τους.

Ὅσον ἀφορᾶ τὸ δεύτερο σκέλος τῆς ἑρώτησής σας, οἱ κανόνες τοῦ τονισμοῦ εἶναι εὔκολοι. Ἂν δὲν μὲ πιστεύετε, σᾶς προσκαλῶ νὰ τοὺς μάθετε στὸν ἱστοχῶρο μας, μέσα ἀπὸ «δέκα ἁπλᾶ μαθήματα ἄνευ διδασκάλου». Καὶ ἄν ἔχετε διδαχθεῖ τὴν ἀρχαία σὲ κάποια στιγμὴ τῆς ζωῆς σας, τότε τοὺς γνωρίζετε ἤδη.

Μιλώντας γιὰ κανόνες, ἂς μὴ ξεχνᾶμε ὅτι ἕνας ἀπὸ τοὺς λόγους ποὺ πολλοὶ συμπολίτες μας ἀποδέχθηκαν τὸ μονοτονικὸ ἦταν ἡ κάποια ἀνασφάλεια ποὺ ἔνοιωθαν μπροστὰ στὴν ἐπιλογὴ τοῦ σωστοῦ πνεύματος ἢ τόνου γιὰ κάθε λέξη, ἢ ἔστω γιὰ κάποιες δύσκολες περιπτώσεις. Ὁ ἐγωισμός μας δὲν μᾶς ἀφήνει νὰ παραδεχτοῦμε ὅτι μπορεῖ ἐνίοτε νὰ κάνουμε λάθη, ὅτι μπορεῖ νὰ εἴμαστε ἀτελεῖς καθότι ἡ γνώση τῆς γλώσσας μας εἶναι ἀτελής. Κι ὅμως αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια, καὶ θὰ προσφέραμε πιὸ πολλὰ στὸν ἑαυτό μας, στοὺς γύρω μας καὶ στὰ παιδιά μας ἄν, ἀντὶ νὰ ἀκρωτηριάζουμε δειλὰ και ὕπουλα τὴν γλώσσα, τὴν ἀποδεχόμασταν μὲ ὅλο τὸν πλοῦτο της, καὶ μὲ ὅλα τὰ λάθη ποὺ ἀσφαλῶς θὰ κάνουμε. Γιατὶ τὰ ὀρθογραφικὰ λάθη διορθώνονται. Κάθε λάθος ποὺ διορθώνουμε μᾶς φέρνει πιὸ κοντὰ στὴν γλώσσα μας, κάθε λάθος ποὺ ἀγνοοῦμε (εἴτε μὲ τὸ τέχνασμα τοῦ μονοτονικοῦ, εἴτε ἀπὸ κοινὸ ὠχαδερφισμό), μᾶς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴν γλώσσα καὶ ἀπὸ τὴν ταυτότητά μας.

Σᾶς εὐχαριστῶ πολὺ ποὺ μοῦ δώσατε τὴν εὐκαιρία νὰ ἐκφρασθῶ μέσῳ τῶν σελίδων τοῦ περιοδικοῦ σας.

Οι δρόμοι των Ελλήνων

του Βλάσση Αγτζίδη

 Μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ρolaris ένα συλλογικό έργο για τους εκτός Ελλάδας Έλληνες, που συμπεριλαμβάνει τόσο τη διασπορά, όσο και τις ένδημες κοινότητες του εξωτερικού.

Στο έργο αυτό. εκτός από μένα, γράφουν οι Αλέξανδρος Κιτρόεφ (Βόρεια και Κεντρική Αμερική, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή), Αναστάσιος Τάμης (Νότια Αμερική, Ανατολική και Νότια Ασία, Ωκεανία), Γεώργιος Γιακουμής (Αλβανία), Κώστας Λουκέρης (Έλληνες της Κωσταντινούπολης, Υποσαχάρια Αφρική), Κυριακή Πετράκη (Δυτική Ευρώπη, Ρουμανία). Η δική μου συμβολή αφορά τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, τη Βουλγαρία, τη FYROM.

Τα κείμενα αυτά θα τα αναρτήσω τις επόμενες μέρες. Την επιμέλεια του έργου είχαν οι Κ. Λουκέρης και Κ. Πετράκη. Το ιδεολογικό πλαίσιο το δίνουν οι επιμελητές στον Πρόλογό τους : “…Όταν μιλάμε για ελληνικές κοινότητες εκτός Ελλάδας και Κύπρου, δε μιλάμε για μια ενιαία ιστορική καταβολή ή θεσμική συγκρότηση. Για παράδειγμα, οι Έλληνες των ΗΠΑ ιστορικά έχουν λίγα κοινά με τους Κατωιταλιώτες Γκρεκάνους, ή οι ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι του Πόντου στη σημερινή Τουρκία έχουν ελαχιστα κοινά με τους Ελληνοαιθίοπες. Επίσης οι Έλληνες, πέραν των συνόρων Ελλάδας και Κύπρου δεν είναι όλοι μετανάστες. Οι ελληνικές κοινότητες στην Αλβανία ή στην Τουρκία δεν είναι κοινότητες μεταναστών αλλά γηγενείς. Τα υβριδικά εθνοτικά μορφώματα στα οποία το ένα συνθετικό παραπέμπει σε κάτι το ελληνικό -που παρεπιμπτόντως, συνειδητά δεν προσπαθούμε να ορίσουμε από κοινού- αποτελούν γεννήματα δυναμικών διαδικασιών, που κανένα “εθνικό κέντρο” δεν θα μπορούσε να ελέγξει ή να ορίσει. Αυτή η πανσπερμία, ο γαλαξίας ελληνικών κοινοτικών μορφωμάτων δεν πρέπει να μας τρομάζει. Συνηθισμένοι συχνά στη στενή ελλαδική μας αντίληψη για το ποιός ή ποια είναι Έλληνας ή Ελληνίδα, αρκετοί από μας αισθανόμαστε τουλάχιστον άβολα συναντώντας Έλληνες χωρίς την Ορθοδοξία., Έλληνες χωρίς την ελληνική γλώσσα. Έλληνες χωρίς τα μεσογειακά φυλετικά χαρακτηριστικά. Οι ειδικοί επιστήμονες τείνουν να διαφοροποιούν πλέον τον ελληνισμό σε “ελλαδικό ελληνισμό” και “ελληνισμό της διασποράς” και σε “μεταναστευτικό ελληνισμό της διασποράς” ή αλλιώς “απόδημο ελληνισμό”…”

Γεωπολιτικές και στρατηγικές παράμετροι ενός

του Παναγιώτη Κονδύλη

από το βιβλίο του «Θεωρία του Πολέμου», εκδ. Θεμέλιο

 O πόλεμος αποτελεί συνέχεια της πολιτικής υπό δύο θεμελιώδεις

έννοιες. Όταν ο όρoς «πολιτική» εκλαμβάνεται με την

αντικειμενική του σημασία, για να χαρακτηρίσει τη

διαμορφωμένη μέσα στον χρόνο ιστορικοκοινωνική φυσιογνωμία ενός

συλλογικού πολιτικού υποκειμένου, τότε o πόλεμος συνεχίζει την

πολιτική υπό την έννοια ότι αποτυπώνει εκ των πραγμάτων, και

ανεξάρτητα από τα τρέχοντα μελήματα και βουλήματα των δρώντων

προσώπων, τη φυσιογνωμία αυτή, την οποία μπορούμε να δούμε από

πολλές πλευρές και, ανάλογα, να την ονομάσουμε πολιτισμική ή

κοινωνική ή γεωπολιτική κατάσταση, οικονομικό ή στρατιωτικό

δυναμικό κ.τ.λ. Με την υποκειμενική της σημασία, πάλι, η «πολιτική»

υποδηλώνει τους σκοπούς και τις βλέψεις συγκεκριμένων προσώπων με

βαρύνοντα λόγο στα πολιτικά πράγματα ενός συλλογικού υποκειμένου·

τότε ο πόλεμος συνεχίζει την πολιτική ως μέσο προς εκπλήρωση αυτών

των σκοπών και αυτών των βλέψεων. Στο επίπεδο αυτό τίθενται τα

προβλήματα της λεγόμενης «υψηλής στρατηγικής», και το

σημαντικότερο απ’ όλα τους μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: κατά πόσο η

πολιτική με την αντικειμενική έννοια του όρου επιτρέπει την

πραγμάτωση των σκοπών της πολιτικής με την υποκειμενική έννοια του

όρου; Ή, πώς πρέπει να διαμορφωθούν οι σκοποί της υποκειμενικής

πολιτικής, ούτως ώστε ν’ αντιστοιχούν στα δεδομένα της αντικειμενικής

πολιτικής; Ή, προς ποιά κατεύθυνση και σε ποιά έκταση πρέπει να

επηρεασθούν τα δεδομένα της αντικειμενικής πολιτικής (αν μάλιστα

αυτά είναι δυσμενή) προκειμένου να υπηρετήσουν τους στόχους της

υποκειμενικής πολιτικής; Αν ως μέσο προς πραγμάτωση των σκοπών της

υποκειμενικής πολιτικής επιλεγεί -αδιάφορο αν εκούσια ή ακούσια,

δηλαδή για επιθετικούς ή αμυντικούς σκοπούς- ο πόλεμος, τότε τίθεται

ένα δεύτερο στρατηγικό ερώτημα: με ποιόν τρόπο πρέπει να διεξαχθεί ο

Ο

πόλεμος, ούτως ώστε ν’ αποδειχθεί πράγματι κατάλληλο μέσο προς

πραγμάτωση των πολιτικών στόχων; Και πιο συγκεκριμένα: πόσο

ολοκληρωτική νίκη πρέπει να καταγάγει κανείς αν θέλει να πετύχει εξ

ολοκλήρου τους σκοπούς του; Γιατί, αν είναι προφανές ότι

ολοκληρωτικοί σκοποί (η πλήρης καθυπόταξη του αντιπάλου) απαιτούν

ολοκληρωτικές νίκες, όμως δεν είναι διόλου προφανές ότι οι

περιορισμένοι σκοποί (π.χ. η απλή υπεράσπιση των συνόρων)

επιτυγχάνονται παντού και πάντοτε με περιορισμένες μόνον νίκες και

περιορισμένους μόνον πολέμους· συχνότατα απαιτείται καί στην

περίπτωση του περιορισμένου σκοπού νίκη τόσο ολοκληρωτική όσο καί

εάν ο σκοπός ήταν ολοκληρωτικός. Τότε, όπως γνωρίζουμε από τον

Clausewitz, η εσωτερική λογική του μέσου (του πολέμου) εκδιπλώνεται

αυτόνομα και μέσα στην αιματηρή της εκδίπλωση, υπερφαλαγγίζει τους

πολιτικούς σκοπούς. Αν τώρα κατέβουμε ακόμα ένα σκαλί στη

στρατηγική μας ανάλυση, αν δηλαδή στενέψουμε ακόμα περισσότερο

τον κύκλο της και θεωρήσουμε όχι πλέον τον πόλεμο ως μέσο της

πολιτικής, αλλά, προϋποθέτοντάς το αυτό, εξετάσουμε την επιτυχή

διεξαγωγή του πολέμου ως σκοπό καθ’ εαυτόν, τότε διαπιστώνουμε ότι,

όπως η πολιτική ως σκοπός συμμορφώνεται με τη λογική του πολέμου

ως μέσου της, έτσι και ο πόλεμος ως σκοπός συμμορφώνεται με τη

λογική των δικών του μέσων, δηλαδή της τεχνικής υφής των όπλων και

των οπλικών συστημάτων, η οποία από μόνη της μπορεί να επιβάλει μιαν

στρατηγική απόφαση, π.χ. την απόφαση επιθετικής ή αμυντικής

διεξαγωγής του πολέμου.

Η λογική και εννοιολογική αυτή κλίμακα δεν είναι ούτε προϊόν ούτε

εργαλείο του σπουδαστηρίου. Είναι θεωρία ζωντανή και μεστή, δηλαδή

συνοψίζει αφαιρετικά τους παράγοντες που οφείλει απαραίτητα να λάβει

υπ’ όψιν του και να ιεραρχήσει κατά την εκάστοτε προτεραιότητά τους ο

υπεύθυνος πολιτικός, καθοδηγούμενος από την «λεπταισθησία της

κρίσης» του, όση διαθέτει. Και σε αντίθεση με τις νοητικές κατασκευές

πλείστων όσων «θεωρητικών» και «φιλοσόφων», τις οποίες μπορεί να

παραλλάζει ή και να ανατρέπει κανείς επ’ άπειρον χωρίς να μεταβάλλει

τίποτε παραπάνω εκτός από τις μόδες που επικρατούν εναλλάξ σε

τέτοιους αιθεροβάμονες και λεξιλάγνους κύκλους, εδώ πρόκειται για

μεγέθη «ου παικτά», συνδεδεμένα με βαρύνουσες και μη ανακλητές

αποφάσεις. Ο Poincare, ο μεγάλος Γάλλος μαθηματικός, είπε κάποτε ότι

ο πόλεμος είναι πειραματική επιστήμη στην οποία δεν είναι δυνατόν να

διεξαχθούν πειράματα. Τα περιθώρια για πειραματισμούς είναι ακόμα

στενότερα σε χώρες όπως η Ελλάδα που, αν δούμε τα πράγματα έστω και

σε μεσοπρόθεσμη απλώς ιστορική προοπτική, περπατούν πάνω στην

κόψη του ξυραφιού. Το λυπηρό παράδοξο σε ακροσφαλείς ιστορικές

καταστάσεις συνοδευόμενες από διάχυτα παρακμιακά φαινόμενα είναι

ότι η στρατηγική σκέψη θολώνει τόσο περισσότερο, όσο εντονότερα τη

χρειάζεται ένα έθνος. Όπως ο βαριά άρρωστος δεν αναρωτιέται τί θα

κάμει σε δέκα χρόνια, αλλά αν θα βγάλει τη νύχτα, έτσι ο ιστορικά

ανίσχυρος χαρακτηρίζεται από την έλλειψη μακρόπνοων συλλήψεων και

την προσήλωση στα άμεσα δεδομένα – η διαφορά ανάμεσα σ’ όποιον

χαροπαλεύει βιολογικά και σ’ όποιον αποσυντίθεται ιστορικά είναι

βέβαια ότι η προσήλωση του πρώτου στα άμεσα δεδομένα εμφανίζεται

ως προσπάθεια υπέρβασης ενός πόνου, ενώ του δεύτερου ως κοντόθωρη

ευδαιμονιστική επιδίωξη. Η τάση άρνησης ή απώθησης των

μακροπρόθεσμων παραγόντων και εξελίξεων, δηλαδή των δεδομένων της

πολιτικής υπό την αντικειμενική έννοια του όρου, δυναμώνει όταν τα

δεδομένα αυτά θίγουν νευραλγικά ψυχολογικά σημεία, με άλλα λόγια τις

εθνικές αυταρέσκειες και ψευδαισθήσεις. Υπό την επήρειά τους συνήθως

υπερτιμάται η σημασία των τομέων, στους οποίους υπερέχει πραγματικά

ή φανταστικά η Ελλάδα (π .χ. θεωρείται ουσιώδες πολιτικό και ιστορικό

πλεονέκτημα ότι η Ελλάδα είναι χώρα «ευρωπαϊκή» και «δημοκρατική»,

ενώ η Τουρκία «οθωμανική», «βάρβαρη», «φασιστική» κ.τ.λ.), και

ταυτόχρονα η ισχύς ή οι επιτυχίες της άλλης πλευράς αποδίδονται κατά

σύστημα στην εύνοια των Μεγάλων, στον ανθελληνισμό της Jύσης

κ.ο.κ. Τέτοια φαινόμενα είναι από πολλές απόψεις φυσιολογικά και

αναπόδραστα, ιδιαίτερα όταν δρούν οι μηχανισμοί της μαζικής

ψυχολογίας και της διαμόρφωσης συλλογικών ταυτοτήτων και δεν θα

ήσαν ούτε καν επικίνδυνα, αν υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις ότι η πολιτική

ηγεσία του τόπου, στο σύνολο και στη διαχρονική της συνέχεια,

σκεφτόταν και ενεργούσε με βάση εντελώς διαφορετικές κατηγορίες καί

παραστάσεις. Όμως αυτό δεν συμβαίνει, επαρκώς τουλάχιστον. Την

σκέψη σε ιστορικές και στρατηγικές διαστάσεις την κατάπιε εντελώς

σχεδόν, μαζί με όσα θα έπρεπε να τη στηρίζουν έμπρακτα, το πελατειακό

σύστημα, το δούναι και λαβείν, το οποίο τελευταία, στο πλαίσιο του

ακάθεκτου εκσυγχρονισμού μας, έχει πάρει την πολιτισμένη ονομασία

του «διαλόγου» – διαλόγου οπισθοβούλου, πολυδαιδάλου καί

πολυμήχανου, διαλόγου των πάντων με τους πάντες περί των πάντων εις

πάντας τόπους και πάντας χρόνους. Όποιος δεν μετέχει σε τέτοιους

διάλογους και δεν υπόκειται στις σκοπιμότητές τους, έχει την ελευθερία –

και την υποχρέωση – να σταθμίσει στρατηγικά έναν ενδεχόμενο

ελληνοτουρκικό πόλεμο στο φως της εννοιολογικής κλίμακας που

αναπτύξαμε εισαγωγικά. Από τα μακροδεδομένα της αντικειμενικής

πολιτικής θα πρέπει να περάσει στους σκοπούς της υποκειμενικής

πολιτικής, εξετάζοντας κατά πόσο και με ποια μορφή μπορεί ο πόλεμος ν’

αποτελέσει μέσο για την πραγμάτωσή τους. Και θα πρέπει να θυμάται

πάντοτε ότι ο καθένας είναι τόσο σοβαρός ο ίδιος, όσο σοβαρό θεωρεί

τον εχθρό του και όσο σοβαρά τον αντιμετωπίζει. Οι ηθικολογίες είναι

ένας εύκολος τρόπος για να καθίσταται ο εχθρός αξιοπεριφρόνητος. Γι’

αυτό και δεν αποδεικνύουν τίποτε άλλο πέρα από την πολιτική

ελαφρότητα εκείνου που τις χρησιμοποιεί.

Ας συνοψίσουμε κατά σύμβαση τα μακροδεδομένα της αντικειμενικής

πολιτικής με τον όρο «γεωπολιτικό δυναμικό». Όπως θα δούμε αμέσως, ο

όρος αυτός έχει διάφορα επίπεδα γενικότητας, και στην ανάλυσή μας θα

ξεχωρίσουμε κατ’ αρχήν τρία. Αλλά σε κανένα απ’ αυτά το γεωπολιτικό

δυναμικό δεν ταυτίζεται με τη γυμνή γεωγραφία, όπως έμοιαζε

τουλάχιστον να δέχεται μια παρωχημένη πλέον αγγλοσαξονική και

γερμανική γεωπολιτική σκέψη, η οποία, θητεύοντας σ’ έναν γεωγραφικό

ντετερμινισμό, αντλούσε τις πολιτικές πράξεις και προοπτικές των

κρατών και των εθνών από τη γεωγραφική τους θέση. Η συμπλοκή των

δύο συνθετικών στον όρο «γεωπολιτική» δεν υποδηλώνει μιαν αναγκαία

αιτιώδη συνάφεια, δεν σημαίνει ούτε ότι η πολιτική καθορίζει

οπωσδήποτε τη γεωγραφία (αν και μερικές φορές την επηρεάζει

ουσιαστικά, όπως όταν π.χ, διανοίγει τη διώρυγα του Σουέζ ή του

Παναμά) ούτε ότι η γεωγραφία καθορίζει οπωσδήποτε την πολιτική (αν

και εδώ η επιρροή μπορεί να είναι ουσιώδης, π.χ, νησιωτική θέση της

Μεγάλης Βρεταννίας). Σημαίνει πολύ περισσότερο ότι η πολιτική δεν

μπορεί παρά να αναπτύσσεται σε στενή συνάφεια με έναν συγκεκριμένο

γεωγραφικό χώρο, και στην Ιστορία εναπόκειται να αποφασίσει με ποιάν

έννοια και ποιάν απόκλιση θα καταστεί αμφίδρομη η σχέση αυτή. Ώστε

στο ευρύτερο επίπεδο γενικότητας μπορούμε να ορίσουμε το

γεωπολιτικό δυναμικό ως την Ιστορικο-κοινωνική παρουσία ενός

συλλογικού υποκειμένου που με την πολιτική και λοιπή δυναμική του

γεμίζει ορισμένο γεωγραφικό χώρο. Με αυτήν την έννοια, το

γεωπολιτικό δυναμικό της ελληνικής πλευράς αποτυπωνόταν κατά τον

19ο αι., και ίσαμε το σημαδιακό έτος 1922, πολύ περισσότερο στο έθνος

παρά στο κράτος. Το έθνος ήταν κατά πολύ ευρύτερο από το κράτος,

απλωνόταν από την Ουκρανία ως την Αίγυπτο κι από τις παρακαυκάσιες

χώρες ως τις ακμαίες παροικίες των Βαλκανίων και της κεντρικής και

δυτικής Ευρώπης. Το κράτος ζητούσε να επεκταθεί, για να κλείσει μέσα

του τουλάχιστον όσα τμήματα του έθνους βρίσκονταν εκάστοτε στις

παρυφές του, και αυτό το κατόρθωσε, μετά την ένωση των Ιονίων

Νήσων, προ παντός με τους Βαλκανικούς Πολέμους, φτάνοντας σε μιαν

ανεπανάληπτη κορύφωση το 1920. Έκτοτε αρχίζει η αντίστροφη

μέτρηση, που διαρκεί ως σήμερα. Το έθνος συνέπεσε εν τέλει με το

κράτος όχι γιατί το κράτος διευρύνθηκε, αλλά γιατί το έθνος

ακρωτηριάσθηκε καί συρρικνώθηκε, γιατί αφανίσθηκε ή εκτοπίσθηκε ο

ελληνισμός της Ρωσσίας (μετά το 1919), της Μ. Ασίας (μετά το 1922),

των Βαλκανίων καί της Μέσης Ανατολής (ιδίως μετά το 1945).

Ακολούθησε η εκδίωξη του ελληνισμού από την Κωνσταντινούπολη

(1955) καί την βόρειο Κύπρο (1974), ενώ σήμερα παρευρισκόμαστε

μάρτυρες της αποσύνθεσης καί της μαζικής φυγής του ελληνισμού της

Βορείου Ηπείρου. Πρόκειται για μιαν εξαιρετικά πυκνή αλυσίδα εθνικών

καταστροφών μέσα σε διάστημα ελάχιστο από ιστορική απόψη –

εβδομήντα μόλις χρόνια. Και οι καταστροφές αυτές δεν επιδέχονται

αναπλήρωση ή αντιστάθμιση. Οι σημερινές ελληνικές παροικίες των

Ηνωμένων Πολιτειών και της Αυστραλίας βρίσκονται τόσο μακριά και

μέσα σε κοινωνίες τόσο διαφορετικές, ώστε μάλλον χρειάζονται την

ενίσχυση του ελληνικού κράτους προκειμένου να διατηρούν δεσμούς

μαζί του παρά είναι οι ίδιες σε θέση να του δώσουν ουσιαστική υλική

ενίσχυση ή πνευματική ώθηση. Οι εργατοϋπάλληλοι του Σίδνεϋ δεν είναι

οι Μπενάκηδες και οι Καβάφηδες της Αλεξάνδρειας, ούτε μπόρεσαν

ποτέ οι λεγόμενοι Ελληνοαμερικανοί να ασκήσουν στην τωρινή πατρίδα

τους καθοριστική επιρροή υπέρ των συμφερόντων του ελληνικού

κράτους και έθνους. Ας κλείσουμε αυτή την άκρως συνοπτική

ανασκόπηση με τη θλιβερότερη ίσως διαπίστωση. Το ελληνικό κράτος

δεν στάθηκε σε καμμία φάση ικανό να προστατεύσει αποτελεσματικά τον

ευρύτερο ελληνισμό και να αναστείλει τη συρρίκνωση ή τον αφανισμό

του. Απεναντίας μάλιστα, το 1974 την καταστροφή την προκάλεσε,

άμεσα τουλάχιστον, η ολέθρια πραξικοπηματική ενέργεια που προήλθε

από τη μητροπολιτική Ελλάδα. Και αν αυτά τα έκαμαν οι δικτάτορες, οι

κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις σίγουρα δεν έχουν λόγους να είναι

υπερήφανες για τη χλιαρή έως ανύπαρκτη αντίδρασή τους απέναντι στον

ξερριζωμό των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, της Ιμβρου και της

Τενέδου. Η αποδεδειγμένη ανικανότητα του ελληνικού κράτους να

υπερασπίσει το ελληνικό έθνος – δηλαδή να επιτελέσει την κατ’ εξοχήν

αποστολή του – συνιστά τον ανησυχητικότερο οιωνό για το μέλλον. Γιατί

ήδη το ελληνικό κράτος βαθμηδόν φανερώνεται ανήμπορο να

προστατεύσει ακόμα και το έθνος που βρίσκεται εντός των συνόρων του.

Ενώ το ελληνικό έθνος συρρικνωνόταν ακατάπαυστα για να συμπέσει με

ένα κράτος, του οποίου τα σύνορα είχαν ουσιαστικά διαμορφωθεί ήδη

από το 1913, η Τουρκία διήνυσε τον αντίθετο ακριβώς δρόμο: τα σύνορα

του οθωμανικού κράτους συρρικνώθηκαν για να συμπέσουν λίγο-πολύ,

την επαύριο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με τα σύνορα, μέσα στα

όποια όφειλε να ζήσει στο έξης το τουρκικό έθνος. Χάρη στη μεγάλη

προσωπικότητα του Κεμάλ, η απότομη και οδυνηρή αυτή μετάβαση όχι

μόνο δεν συνεπέφερε τον πολιτικό κατακερματισμό, αλλά απεναντίας

συνδέθηκε μ’ ένα μεταρρυθμιστικό έργο, μ’ ένα νέο αίσθημα ανάτασης

καί με μια νέα συλλογική μυθολογία, απ’ όπου η Τουρκία μπορεί ν’

αντλεί άμεσα ακόμα και σήμερα, πάνω από μισόν αιώνα αργότερα. Από

την άλλη μεριά, παρέμειναν ενεργά ζωτικά κατάλοιπα οθωμανισμού,

διάχυτα και από καιρό σε καιρό πιεστικά ρεύματα μουσουλμανικού

λαϊκισμού, προβλήματα μειονοτήτων, ανισομέρειες περιφερειακές καί

αγκυλώσεις κοινωνικές – και όλα αυτά συνιστούσαν και συνιστούν ένα

αντιφατικό πλέγμα. Θα ήταν όμως μεγάλο λάθος να θεωρήσει κανείς τις

εσωτερικές αντιφάσεις και διαμάχες, που σημαδεύουν βαθιά το τουρκικό

έθνος, ως παράγοντα με αναγκαστικά αρνητική επίδραση πάνω στο

γεωπολιτικό του δυναμικό. Ο Machiavelli, που ασφαλώς κάτι εγνώριζε

από πολιτική, υπογράμμιζε ότι την αδιάκοπη επέκταση της Ρώμης προς

τα έξω την προκαλούσαν οι συνεχείς διενέξεις μεταξύ πληβείων και

πατρικίων στο εσωτερικό, ακριβώς δηλαδή ό,τι θα μπορούσε να

θεωρηθεί η αγιάτρευτη πληγή της πόλης. Ώστε οι εσωτερικές τριβές και

αντιφάσεις σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις θέτουν σε κίνηση μια

χειμαρρώδη επεκτατική ορμή. Αν αυτό γίνει πράγματι, τότε ό,τι στα

προκατειλημμένα μάτια των «εκσυγχρονισμένων» και «πολιτισμένων»

«δημοκρατών» εμφανίζεται ως «υπανάπτυξη» καί άρνηση της

«κοινωνίας των πολιτών», μεταβάλλεται σε ιδεώδες μίγμα για την

άσκηση επιθετικής εξωτερικής πολιτικής με όλα τα μέσα. Μάζες

μισοχορτασμένων ή μισοπεινασμένων, ικανών να φανατισθούν και να

πεθάνουν, ζυμωμένων ακόμα με τις πατριαρχικές αξίες – μάζες τέτοιες,

καθοδηγούμενες από ξεσκολισμένες, μακροπρόθεσμα και ψυχρά

σκεπτόμενες διπλωματικές και στρατιωτικές ελίτ, αποτελούν όργανο

επέκτασης πολύ προσφυέστερο από ένα πλαδαρό κοινωνικό σώμα

αιωρούμενο γύρω από τον μέσο όρο μιας γενικής ευημερίας, όπου

ύψιστη αποστολή της πολιτικής ηγεσίας είναι ακριβώς να εγγυάται τη

διατήρηση αυτού του μέσου όρου και αυτής της πλαδαρότητας. Σε σχέση

με τη σημερινή Τουρκία, είναι πρακτικά αδιάφορο σε ποιο χωνευτήρι θα

συντηχθούν οι αντιφάσεις, σε ποια κοίτη θα μπούν και με ποια πρόσημα

θα προβάλουν, αν δηλαδή θα πάρουν μάλλον ισλαμική, μάλλον

στρατιωτικοκεμαλική ή μάλλον οικονομικοπολιτική («δυτική») χροιά.

Μπροστά στην επεκτατική εκδίπλωση του γεωπολιτικού δυναμικού όλα

αυτά είναι επιφανειακά και συμβεβηκότα, πολύ περισσότερο γιατί, όποια

ελίτ κι αν πάρει στα χέρια της μακροπρόθεσμα τα ηνία, για να

προσελκύσει κατά το δυνατόν ευρύτερες μάζες θα καταφύγει σ’ έναν

ελαστικό ιδεολογικό εκλεκτισμό. Οι «κεμαλιστές» στρατιωτικοί, oι

οποίοι το 1997 καταπολεμούν τον «ισλαμισμό» φοβούμενοι ότι δεν

μπορούν πλέον να τον ελέγξουν, ενθάρρυναν μετά το πραξικόπημα του

1980 μετριοπαθείς θρησκευτικές τάσεις θέλοντας να τίς

χρησιμοποιήσουν ως αντίβαρο εναντίον του αριστερού ριζοσπαστισμού·

το ίδιο έκανε κι ο πρωθυπουργός Οζάλ λίγο αργότερα, παρά τον κατά τα

αλλά φιλελεύθερο-οικονομιστικό προσανατολισμό του.

Γενικά, οι εσωτερικές αντιφάσεις επιδρούν παραλυτικά στους

ανίσχυρους , ενώ αποδεσμεύουν επεκτατικές δυνάμεις σε όσους έχουν εκ

των πραγμάτων ένα τέτοιο γεωπολιτικό δυναμικό, ώστε δεν τους

απομένει παρά το άλμα ή η φυγή προς τα εμπρός. Με άλλα λόγια: τα

βαθύτερα στρώματα της ιστορικής και κοινωνικής ύπαρξης ενός

συλλογικού υποκειμένου προσδιορίζουν το πώς θα λειτουργήσουν oι

εσωτερικές του αντιφάσεις. Στη σημερινή Τουρκία δρούν αχαλίνωτες

στοιχειακές δυνάμεις, που ωθούν τις εσωτερικές αντιφάσεις προς την

επέκταση. Και πρώτη ανάμεσά τους είναι η πληθυσμιακή έκρηξη, της

οποίας τα βασικά δεδομένα θα συγκεφαλαιώσουμε στη διαχρονική τους

εξέλιξη και σε αντιπαράθεση με τα αντίστοιχα ελληνικά. Λίγο μετά την

εγκατάσταση της Τουρκίας και της Ελλάδας στα σημερινά τους περίπου

σύνορα και επίσης μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών η Ελλάδα είχε

6.200.000 κατοίκους (απογραφή 1928) και η Τουρκία 13.600.000

(απογραφή 1927), ήτοι πάνω-κάτω τους διπλάσιους. Μόλις σε διάστημα

μιας γενεάς η διαφορά αυτή διπλασιάστηκε: η Ελλάδα είχε πληθυσμό

8.400.000 κατοίκων (απογραφή 1961) και η Τουρκία 31.100.000

(απογραφή 1964), ήτοι σχεδόν τετραπλάσιο. Μετά από μίαν ακόμη γενεά

η Ελλάδα έχει πληθυσμό 10.200.000 (απογραφή 1991), ενώ η Τουρκία

έχει ξεπεράσει τα 62.000.000: η διαφορά έχει περάσει το εξαπλάσιο, και

ακόμα κρισιμότερη είναι η διαφορά των ρυθμών της αύξησης. Ενώ στην

Ελλάδα η δημογραφική απίσχνανση καθίσταται ενδημικό φαινόμενο με

ήδη αισθητές συνέπειες για την οικονομία και την άμυνα, στην Τουρκία

ο πληθυσμός αυξάνεται τουλάχιστον κατά 2% τον χρόνο (το 1993 π.χ. oι

γεννήσεις ήσαν το 2,7% επί του συνόλου και οι θάνατοι το 0,7%. Έτσι,

από τους 56.500.000 κατοίκους της απογραφής του 1990 φτάσαμε στους

σημερινούς 61-62.000.000). Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρόνο προστίθενται

πάνω από 1.000.000 άνθρωποι στο ενεργητικό της χώρας – μια ολόκληρη

Ελλάδα κάθε 7-8 χρόνια! Γύρω στο 2020 η Τουρκία θα έχει φτάσει ή και

ξεπεράσει τα 100.000.000, δηλαδή το σημερινό εξαπλάσιο θα έχει γίνει

δεκαπλάσιο, ενώ παράλληλα η Ελλάδα, έχοντας μετατραπεί εν τω μεταξύ

πλήρως σε χώρα ηλικιωμένων, θα δέχεται ισχυρότατη δημογραφική

πίεση και από μίαν άλλη, όχι οπωσδήποτε φιλική πλευρά. Ο αλβανικός

πληθυσμός, ο οποίος σήμερα αριθμεί συνολικά σχεδόν 6.000.000 στην

Αλβανία, στο Κοσσυφοπέδιο, στο Μαυροβούνιο και στην πρώην

Jημοκρατία της Μακεδονίας, θα έχει γίνει τουλάχιστον ισάριθμος με τον

ελληνικό πληθυσμό· η Αλβανία είναι άλλωστε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα,

της οποίας ο πληθυσμός μεταπολεμικά σχεδόν τριπλασιάστηκε,

περνώντας από 1.250.000 το 1945 σε 3.400.000 σήμερα.

Θα ήταν, εννοείται, ιστορικά και κοινωνιολογικά αβάσιμο να δεχθεί

κανείς μιαν ευθύγραμμη αιτιώδη σχέση ανάμεσα σε πληθυσμιακή έκρηξη

και σε επεκτατική επιδίωξη με την απτή στρατιωτική σημασία του όρου.

Όμως εξ ίσου επιπόλαιο θα ήταν να παραβλέψει το πλέγμα των

παραγόντων που γεννιούνται ή ενεργοποιούνται υπό τίς συνθήκες αυτές.

Μετά τις παλαιότερες αναλύσεις του Colin Clark και τις νεότερες

έρευνες για τη σχέση δημογραφικών εξελίξεων και βιομηχανικής

επανάστασης στον 18ο καί 19ο αι., δεν θα πούμε βέβαια τίποτε

καινούργιο αν υπομνήσουμε σε ποιο βαθμό η πληθυσμιακή πίεση

συντείνει στο take off της εκβιομηχάνισης καί της οικονομικής

ανάπτυξης γενικότερα. Στην περίπτωση της συγκαιρινής μας Τουρκίας,

τουλάχιστον, η γενική αυτή αρχή επιβεβαιώνεται παραδειγματικά.

Ανάμεσα στο 1980 και στο 1993 ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του

εγχωρίου προϊόντος ήταν 4,6% (υπερδιπλάσιος από τον μέσο ετήσιο ορό

αύξησης του πληθυσμού), ενώ για το 1997 θα φτάσει το 8% (από τα

υψηλότερα στον κόσμο), όπου η βιομηχανία συμμετέχει με αύξηση πάνω

από 11%· στη συνολική διαμόρφωση του εθνικού προϊόντος η τουρκική

βιομηχανία συμβάλλει πλέον με ποσοστό άνω του ενός τρίτου, ενώ στην

Ελλάδα μόλις κατά το ένα τέταρτο. Είναι πρόδηλο σε ποιάν έκταση

αυξάνονται παράλληλα οι ενεργειακές ανάγκες, που μόνον προσωρινά

ικανοποιούνται με έργα όπως το Φράγμα Ατατούρκ και που σύντομα θα

ωθήσουν στην επιδιωκόμενη από καιρό απόκτηση ατομικών

αντιδραστήρων με όχι αμελητέες στρατιωτικές συνέπειες. Αλλά ας

αφήσουμε στην άκρη τα ποσοτικά μεγέθη, για να επισημάνουμε τους

ποιοτικούς συντελεστές, την ειδική εκείνη ατμόσφαιρα, ανησυχία,

κινητικότητα και ερεθιστικότητα που δημιουργείται εκ των πραγμάτων

μέσα σε μια κοινωνία, πάνω από τα μισά μέλη της οποίας είναι νεώτερα

των 25 ετών. Αυτή η πληθώρα διάχυτης και ακαταστάλαχτης ανθρώπινης

ενέργειας ζητά να διοχετευθεί, και μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι,

πέρα από ή και παράλληλα με τη στενά εννοούμενη οικονομική

δραστηριότητα, θα διοχετευθεί σε δραστηριότητες συναπτόμενες άμεσα

ή έμμεσα με τον προσδιορισμό και την έμπρακτη προάσπιση της

τουρκικής ταυτότητας και της θέσης της μέσα στον κόσμο. Μόνον εκεί

όπου κοχλάζει νεανικό αίμα γεννιούνται ιδέες ικανές να κινητοποιήσουν

μάζες, όσο «πρωτόγονες» κι αν φαίνονται οι ιδέες αυτές στα μάτια

δημογραφικά φθινόντων γειτόνων εκλεπτυσμένων από την ξαφνική

ευζωία ή διανοουμένων που εξ επαγγέλματος παράγουν ιδεολογίες του

ειρηνιστικού ευδαιμονισμού υπό τις διαφορετικότερες μορφές. Jεν

υπάρχει αμφιβολία ότι η διαδικασία αυτή είναι και θα παραμείνει πηγή

εσωτερικών αντιφάσεων καί συγκρούσεων, ότι δηλαδή στο προβλεπτό

μέλλον η Τουρκία θα συνεχίζει να συγκλονίζεται από μιαν διαρκή

εσωτερική αναταραχή. Αλλά είπαμε ήδη πώς θα λειτουργήσουν κατά

πάσαν πιθανότητα οι αντιφάσεις και οι ταραχές αυτές προς τα έξω, και η

θέση μας επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι όλες οι συγκρουόμενες

πλευρές, καθώς ανατιμάται συνεχώς το γεωπολιτικό δυναμικό της χώρας,

συγκλίνουν σε μιαν κοινή αντίληψη περί τουρκικής αποστολής και

τουρκικού μεγαλείου, οπότε η σύγκρουσή τους αναφέρεται στο ερώτημα:

κάτω από ποια σημαία (ταυτότητα) εξυπηρετείται καλύτερα αυτή η

αποστολή και ποιος είναι ο καταλληλότερος να την κρατήσει ψηλά;

Μέσα στη διελκυστίνδα αυτή, στη μιαν άκρη της οποίας βρίσκεται ο

εθνικιστικός κοινός παρονομαστής και στην άλλη η διαμάχη για την

άρθρωση και την εκπροσώπησή του, και πάνω στο έδαφος των

κοινωνικών παρενεργειών της πληθυσμιακής έκρηξης και των

συνακόλουθων οικονομικών μετασχηματισμών συντελείται η

υπερεκχείλιση του γεωπολιτικού δυναμικού αναζητώντας διεξόδους σε

ευρύτερους χώρους. Αυτή ακριβώς είναι η κρίσιμη Ιστορική διαφορά

ανάμεσα στη σημερινή Ελλάδα και στη σημερινή Τουρκία. Η πρώτη, αφ’

ότου το έθνος συνέπεσε ουσιαστικά με το κράτος, δεν έχει ζωτικούς

ιστορικούς και πολιτικούς στόχους έξω από τα σύνορά της, της λείπει

δηλαδή ακριβώς ό,τι κρατά ένα συλλογικό πολιτικό υποκείμενο σε

ένταση καί εγρήγορση υποχρεώνοντάς το να υπερβαίνει αδιάκοπα τον

εαυτό του (όπως π.χ. έγινε στους Βαλκανικούς Πολέμους). Τέτοιοι

στόχοι δεν είναι ούτε οι μάχες οπισθοφυλακής για το Κυπριακό, όπου

συχνότατα η ανάγκη μετατρέπεται σε φιλοτιμία, ούτε η «Ευρωπαϊκή

ένταξη», η οποία στην ουσία της δεν είναι παρά η διαφοροτρόπως

καρυκευμένη και μεταμφιεσμένη επιθυμία άλλοι να μας ταΐζουν και

άλλοι να φυλάνε τα σύνορά μας. Ακριβέστερα: αυτά όλα θα μπορούσαν

ν’ αποτελούν επί μέρους εθνικές επιδιώξεις υπό την προϋπόθεση ενός

σφύζοντος γεωπολιτικού δυναμικού· υπό τις συνθήκες της γεωπολιτικής

συρρίκνωσης είναι απλά υποκατάστατα και κατά μέγα μέρος σκιαμαχίες.

Και ενώ οι ελληνικοί εθνικοί στόχοι έχουν de facto περιορισθεί σε μια

παθητική αυτοσυντήρηση, όπου διάφορες ρητορικές εξάρσεις

εκπληρώνουν την ψυχολογική λειτουργία της υπεραναπλήρωσης, η

Τουρκία – ανισομερής, αντιφατική, εν πολλοίς άμορφη ακόμα, αλλά με

ακμαίες πηγές στοιχειακής γεωπολιτικής ενέργειας – κοιτάζει αδιάκοπα

πέρα από τα σύνορά της μέσα σε ευρύτατους χώρους, προς τους οποίους

την ωθούν πολύ νωπές καί ενεργές ηγεμονικές μνήμες καθώς καί

ζωντανές ακόμα φυλετικές, γλωσσικές καί ιστορικές συγγένειες.

Ανάμεσα στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν καί στο άμεσο παρόν μπορούν

έτσι να στηθούν εύκολα γέφυρες, ενώ η ελληνική παράδοση χρειάζεται

πολύ περισσότερες τονωτικές ενέσεις και διασταλτικές ερμηνείες για να

στηρίξει σημερινά χειροπιαστά πολιτικά desiderata. Αυτό βέβαια δεν το

ξέρουμε εμείς, όμως το βλέπουν πολλοί άλλοι.

Οι ευρύτεροι χώροι, μέσα στους οποίους εκδιπλώνει ένα έθνος την

πρωτογενή του ενέργεια με ποικίλους (οικονομικούς, πολιτισμικούς,

στρατιωτικούς κ.τ.λ.) τρόπους, αλλά πάντα σε συνάφεια με υπέρτερους

πολιτικούς σκοπούς, συνιστούν το γεωπολιτικό του δυναμικό κατά μια

δεύτερη έννοια, στενότερη από την πρώτη και συνάμα τεμνόμενη μαζί

της. Οι χώροι αυτοί προφανώς δεν επιλέγονται αυθαίρετα, αλλά

συναρτώνται με το βεληνεκές της πρωτογενούς ενέργειας του έθνους, με

τη γεωγραφία και με τα Ιστορικά προηγούμενα. Συναρτώνται επίσης με

τις κινήσεις εχθρικών δυνάμεων, οπότε ένας χώρος, ο οποίος καθ’ εαυτόν

ελάχιστα ενδιέφερε τη μια πλευρά, έρχεται στο επίκεντρο της προσοχής

της επειδή σ’ αυτόν διεισδύει ήδη η αντίπαλη. Στην περίπτωση μικρών ή

μεσαίων Jυνάμεων το γεωπολιτικό τους δυναμικό, με τη δεύτερη αυτή

έννοια, έχει ουσιώδη σημασία ως προς τον προσδιορισμό των σχέσεών

τους με πλανητικές Jυνάμεις, οι οποίες αναζητούν περιφερειακούς

δορυφόρους, τοποτηρητές ή εταίρους. Έμμεσα, έτσι, η μικρή ή μεσαία

Jύναμη γίνεται παράγοντας της πλανητικής πολιτικής και, ανεξάρτητα

από την πρωτογενή της ενέργεια, το γεωπολιτικό της δυναμικό

αυξομειώνεται ανάλογα με την πλανητική σπουδαιότητα του ευρύτερου

χώρου όπου εκδιπλώνει την ενέργεια αυτή. Από την άποψη αυτή η

Τουρκία διαθέτει αξιολογότατα πλεονεκτήματα απέναντι στην Ελλάδα, η

οποία γεωπολιτικά δεν παρουσιάζει, ιδίως μετά τον τερματισμό του

Ψυχρού Πολέμου, ζωτικό ενδιαφέρον για καμμιά υφιστάμενη ή

ανερχόμενη πλανητική Jύναμη. Για ποικίλους λόγους, που έχω εκθέσει

άλλου, η Κεντρική Ασία (συμπεριλαμβανομένης της Καυκάσιας καί της

Κασπίας) και η Σιβηρία θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στις

πλανητικές εξελίξεις του 21ου αιώνα. Όπως φαίνεται, οι Ηνωμένες

Πολιτείες το αντιλήφθηκαν αυτό σχετικά γρήγορα, και αντίστοιχη

σημασία αποδίδουν στην Τουρκία ως χώρα με Ιστορικές και πάντα λίγο-

πολύ ζωντανές ρίζες στην αχανή τούτη έκταση. Η πρόσφατη προσέγγιση

Τουρκίας και Ισραήλ υπό αμερικανική αιγίδα δείχνει σε πόσο

μακροπρόθεσμα πλαίσια εντάσσουν οι Αμερικανοί τη στρατηγική

αξιοποίηση της Τουρκίας – το ίδιο υποδηλώνει και η εκχώρηση του

βορείου Ιράκ στην επιχειρησιακή διάκριση των τουρκικών ενόπλων

δυνάμεων. Όπως πιστεύω, η ένταση μεταξύ «ισλαμιστών» και

«κεμαλικών» στρατιωτικών κατά το πρώτο εξάμηνο του 1997 κατά

βάθος δεν οφειλόταν τόσο σε καίρια ζητήματα εσωτερικής πολιτικής,

όσο στο ερώτημα αν η Τουρκία οφείλει στις προσεχείς δεκαετίες να

συνδέσει τις δικές της γεωπολιτικές και στρατηγικές επιδιώξεις με τις

αμερικανικές ή όχι. Οι στρατιωτικοί πιστεύουν – και από τουρκική

σκοπιά έχουν, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, δίκιο – ότι η στενή σχέση με

τίς Ηνωμένες Πολιτείες είναι απείρως σπουδαιότερη από την

προνομιακή, αλλά ολίγα υποσχόμενη σύσφιγξη των δεσμών με το

Πακιστάν, την Ινδονησία ή τη Λιβύη λ.χ.· βλέπουν επίσης ότι η

αμερικανική στήριξη μπορεί να χρησιμεύσει όχι μόνον στην Καυκάσια

καί στην Κεντρική Ασία, αλλά επί πλέον στο Αιγαίο και στα Βαλκάνια,

όπου οι Αμερικανοί ναι μεν δεν έχουν συμφέροντα τόσο ζωτικά όσο στην

Ανατολή, διαθέτουν όμως πάντοτε την εξουσία του λυείν και δεσμείν,του

βομβαρδίζειν και του ειρηνοποιείν. Η ιστορική και πολιτική ανάλυση

μπορεί, στην καλύτερη περίπτωση, να διαπιστώνει ρεύματα καί

κινητήριες δυνάμεις· δεν είναι σε θέση να προβλέπει γεγονότα. Κανείς

δεν γνωρίζει σήμερα με πλήρη βεβαιότητα αν μετά από κάμποσα χρόνια

η προσπάθεια πλείστων όσων Τούρκων διπλωματών, στρατιωτικών καί

επιχειρηματιών να συνδέσουν τη γεωπολιτική εκδίπλωση της χώρας τους

με τους στόχους της πλανητικής στρατηγικής των Ηνωμένων Πολιτειών

θα ευδοκιμήσει ή θα έχει την τύχη του καθεστώτος του σάχη στην

Περσία. Κανείς δεν γνωρίζει αν οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν

τη βούληση και την Ισχύ να εμμείνουν στους τωρινούς στρατηγικούς

τους στόχους σε πλανητικό επίπεδο. Και κανείς δεν γνωρίζει μήπως

συμβεί ό,τι σήμερα φαίνεται δύσκολο ή αδιανόητο: μήπως δηλαδή ακόμα

και μια «ισλαμική» Τουρκία επιλέξει τη σύμπλευση με τις Ηνωμένες

Πολιτείες ως την πιο συμφέρουσα λύση, αφού η ιστορική εμπειρία

διδάσκει ότι η εξωτερική πολιτική έχει τη δική της λογική, που επιβιώνει

των καθεστώτων και των πολιτευμάτων. Όποια τροπή και να πάρουν τα

πράγματα, σε καμμία περίπτωση η Τουρκία δεν συμπορεύεται στη

παρούσα φάση ούτε θα συμπορευθεί στο μέλλον με τίς Ηνωμένες

Πολιτείες ως άβουλος εντολοδόχος τους. Ακόμα και αν αναλαμβάνει

ρόλο περιφερειακού τοποτηρητή, το κάνει για να προωθήσει δικές της

θέσεις και δικά της συμφέροντα, για να έχει πρόσβαση στην

υπερσύγχρονη στρατιωτική τεχνολογία και για να βρίσκεται κοντά σε

κέντρα λήψεως κρίσιμων αποφάσεων. Άλλωστε δεν θα είναι αυτή η

πρώτη φορά στην ιστορία όπου μια μικρή ή μεσαία Jύναμη εργάζεται

για τα δικά της σχέδια από τη θέση του τοποτηρητή μιας Μεγάλης

Jύναμης – κάτω από τα φτερά της, όχι όμως δίχως δικά της φτερά. Όταν

ο μόνος Έλληνας πολιτικός ολκής, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ζητούσε να

συνταχθεί η Ελλάδα με κάθε θυσία, ακόμα και με αντίτιμο τον εμφύλιο

πόλεμο, στο πλευρό των Jυτικών Jυνάμεων, το έκανε γιατί διέβλεπε ότι

η χώρα μόνον ως τοποτηρητής τους μετά τη νίκη τους θα ήταν σε θέση

να πραγματώσει τα μείζονα εθνικά της όνειρα. Και δεν δίστασε να

μετατρέψει τον ελληνικό στρατό ακόμα και σε μισθοφόρους των

Αγγλογάλλων (π.χ. στην Ουκρανία) προκειμένου να πάρει ως

αντάλλαγμα την Ελλάδα των δύο ηπείρων καί των πέντε θαλασσών.

Τέτοιες αποφάσεις δεν τίς υπαγόρευε η εθελοδουλεία, αλλά η πολιτική

Ιδιοφυΐα και το πολιτικό μεγαλείο, το ένστικτο του μεγάλου παίκτη στο

μεγάλο παιγνίδι της πολιτικής. Βεβαίως, οι ιδιότητες αυτές δεν έχουν

εθνικότητα και φυλή, και η τουρκική εθνική ηγεσία θα τις χρειασθεί κι

αυτή σε υψηλό βαθμό, αν μπει στον δρόμο της γεωπολιτικής εκδίπλωσης

ως ιδιόβουλος τοποτηρητής του παγκόσμιου ηγεμόνα – διατρέχοντας

πάντοτε τον κίνδυνο να πάθει ό,τι έπαθε και η Ελλάδα μετά το 1920.

Πράγματι, ο μεγαλύτερος μελλοντικός κίνδυνος για την Τουρκία – και η

μεγαλύτερη, αν όχι η μοναδική ελπίδα για την Ελλάδα – έγκειται στο

ενδεχόμενο της ανάδυσης Jυνάμεων ικανών να συναγωνισθούν την

αμερικανο-τουρκική επιρροή τόσο στον Καύκασο και στην Κεντρική

Ασία όσο και στα Βαλκάνια. Μονάχα μια ισχυρή εθνικιστική και

επεκτατική Ρωσσία θα μπορούσε να αποτελέσει δραστικό φραγμό των

τουρκικών φιλοδοξιών στα Βαλκάνια (όπου θα αναζωπυρώνονταν οι

παλαιοί ρωσσικοί δεσμοί με τη Σερβία και τη Βουλγαρία) και στην

Ανατολή (όπου επίσης θα ενεργοποιούνταν ο παλαιός αντιτουρκικός

άξονας Ρωσσίας καί Ιράν). Είναι άγνωστο αν αυτό το ενδεχόμενο θα

επισυμβεί ή αν η Ρωσσία θα τελματωθεί μακρόχρονα. Πάντως μια

«φιλελευθεροποίησή» της με την έννοια της προσαρμογής της στα

αμερικανικά πρότυπα και στις αμερικανικές επιθυμίες πιθανότατα θα

σήμαινε την αποθράσυνση της Τουρκίας και τη χαριστική βολή για την

ουσιαστική, αν όχι και για την τυπική ανεξαρτησία της Ελλάδας. Όσοι

σκέφτονται φιλελεύθερα και οικονομιστικά ασφαλώς θα δυσκολευθούν

πολύ να το καταλάβουν αυτό, όμως είναι αλήθεια. Μια Ρωσσία που θα

έμπαινε βαθμηδόν στο πετσί της παλιάς Σοβιετικής Ένωσης – αυτό είναι

το πραγματικό φόβητρο της Τουρκίας, και όχι αντίπαλοι όπως οι

δύσμοιροι Κούρδοι, που σε καμμιά στιγμή δεν απείλησαν ούτε κατ’

ελάχιστο τον τουρκικό στρατό, μάλλον του χρησιμεύουν για να κάνει τις

πολεμικές του ασκήσεις και να παραμένει εμπειροπόλεμος.

Περνάμε τώρα στην τρίτη καί στενότερη έννοια του γεωπολιτικού

δυναμικού, η οποία είναι αμεσότερα συνδεδεμένη με γεωγραφικά

δεδομένα καί πρέπει να αναλύεται συγκριτικά, γιατί η γεωγραφία δίνει

πλεονεκτήματα καί μειονεκτήματα μονάχα σε σχέση με κάποιον άλλον,

και ό,τι είναι από τη μια άποψη πλεονέκτημα μπορεί από άλλη να

συνιστά μειονέκτημα ή αντίστροφα· ο ηπειρωτικός όγκος της Ρωσσίας

στάθηκε μοιραίος για τον Ναπολέοντα καί τον Hitler, της στέρησε όμως

τις άμεσες προσβάσεις προς τις θερμές θάλασσες. Η συγκριτική ανάλυση

του γεωπολιτικού δυναμικού της Ελλάδας και της Τουρκίας μ’ αυτήν τη

στενότερη έννοια συνδέεται ιδιαίτερα με το πρόβλημα της πιθανής

στρατηγικής φυσιογνωμίας ενός ελληνοτουρκικού πολέμου στο προσεχές

ή απώτερο μέλλον. Ας πιάσουμε το νήμα του προβλήματος φέρνοντας

στον νου μας το μοιραίο δίλημμα, στο όποιο ενεπλάκη η ελληνική

πλευρά κατά τη μικρασιατική εκστρατεία: για να κρατηθεί η Σμύρνη

έπρεπε να καταληφθεί η Άγκυρα – καί πάλι χωρίς μεγαλύτερη

βεβαιότητα τελικής νίκης απ’ όσην είχε ο Ναπολέων καταλαμβάνοντας

την Μόσχα. Αυτό σημαίνει: το βάθος του χώρου κατάπιε τον ελληνικό

στρατό, έστω κι αν δεν πολεμούσε σε τόπο ολότελα ξένο. Από τότε

άλλαξαν φυσικά πολλά πράγματα, και θα δούμε ως προς τι· όμως δεν

άλλαξαν τόσο απόλυτα, ώστε η κατανομή και το βάθος του χώρου να μη

βαραίνουν καθόλου στην πλάστιγγα, προ παντός όταν η έκβαση του

πολέμου πρόκειται να κρίνει την τύχη (και) εδαφικών διεκδικήσεων. Το

στοιχειώδες και συνάμα καθοριστικό γεωγραφικό δεδομένο είναι διττό.

Αφ’ ενός η έκταση της τουρκικής επικράτειας είναι εξαπλάσια από την

ελληνική, αφ’ έτερου συνιστά σχεδόν εξ ολοκλήρου (δηλαδή με εξαίρεση

το μικρό ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας) χώρο συμπαγή και ολότμητο,

ενώ ο ελληνικός χώρος (και μάλιστα η κρίσιμη ως θέατρο πολέμου

περιοχή ολόκληρου του Αιγαίου καθώς και η βόρεια Ελλάδα από τον

Έβρο μέχρι τη Θεσσαλονίκη) αποτελείται από κατεσπαρμένα και

μεμονωμένα εδάφη (νησιά) ή στενές λωρίδες. Το στρατηγικό

πλεονέκτημα που δίνει η τέτοια κατανομή του χώρου στην τουρκική

πλευρά είναι προφανές. Ο κατακερματισμένος ελληνικός χώρος μπορεί

να καταληφθεί και να κρατηθεί κατά τμήματα, ακόμα και πολύ μικρά· ο

εχθρός δεν είναι υποχρεωμένος να εμπλακεί στην πολεμική περιπέτεια

κατάληψης ολόκληρης της ελληνικής επικράτειας προκειμένου ν’

αποσπάσει ένα τμήμα της, όποιο θέλει ή εν πάση περιπτώσει όποιο

μπορεί· αφού καταλάβει ένα τμήμα, έχει τη δυνατότητα, εφ’ όσον

υπερέχει στρατιωτικά, να εδραιώσει την καινούργια κατάσταση,

δημιουργώντας σε σχετικά σύντομο διάστημα τετελεσμένα γεγονότα.

Αντίθετα, η ελληνική πλευρά δεν έχει τη δυνατότητα (με ελάχιστες

παρήγορες εξαιρέσεις, για τις όποιες θα μιλήσουμε παρακάτω) να

αποσπάσει από τον μεγάλο και συμπαγή τουρκικό γεωγραφικό όγκο ένα

μικρότερο ή μεγαλύτερο κομμάτι χωρίς να περιπλακεί, mutatis mutandis,

στο τραγικό δίλημμα του 1922. Εάν π.χ. για λόγους αντιπερισπασμού

συγκροτούσε προγεφυρώματα στον παράκτιο μικρασιατικό χώρο, οι

τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα μπορούσαν ακόμα και να τ’ αγνοήσουν

εντελώς, στρεφόμενες εναντίον τους μόνον αφού θα είχε πια κριθεί η

έκβαση στα κύρια θέατρα του πολέμου· γιατί τέτοια προγεφυρώματα έτσι

κι αλλιώς θ’ αποκόπτονταν ή δεν θα κατάφερναν να εδραιωθούν

μακροπρόθεσμα, αποτελώντας εφαλτήρια για περαιτέρω διείσδυση. Η

κατάληψη τουρκικών εδαφών από ελληνικής πλευράς προσκρούει στο

βάθος του χώρου, όχι όμως και η κατάληψη ελληνικών εδαφών από

τουρκικής πλευράς.

Πώς μπορεί η Ελλάδα να εξουδετερώσει, σε περίπτωση πολέμου, τα

σοβαρά γεωγραφικά της μειονεκτήματα; Θα επισημάνουμε τέσσερα

σημεία, χωρίς να τα εννοούμε ούτε ως αναβαθμούς μιας κλιμάκωσης

ούτε ως στόχους Ιεραρχημένους σύμφωνα με τη στρατηγική τους

σημασία – μολονότι τα δύο τελευταία πρέπει να υπογραμμισθούν

ιδιαίτερα, ωστόσο μόνον η ενεργή συνύπαρξη καί των τεσσάρων μπορεί

να δώσει στην ελληνική πλευρά αξιόλογες πιθανότητες νίκης. Όπως είναι

αυτονόητο, η ανάλυση αυτή περιορίζεται σε θεμελιώδη στρατηγικά

μεγέθη και απλώς θίγει, όπου αυτό φαίνεται απαραίτητο, επιχειρησιακές

επόψεις (δηλαδή μείζονες στρατιωτικές ενέργειες μέσω της σύμπραξης

περισσότερων μονάδων), ενώ το τακτικό επίπεδο δεν συζητείται

καθόλου, ούτε και μπορεί να συζητηθεί άλλωστε: γιατί σε μια γενική

πολεμική σύρραξη Τουρκίας και Ελλάδας δεν θα υπήρχε ένα και μόνο

πεδίο μάχης, πάνω στο οποίο, αν το υπέθετε κανείς γνωστό εκ των

προτέρων, θα υπολογίζονταν λεπτομερώς oι κινήσεις των εμπολέμων,

αλλά διάφορα ευρύτερα θέατρα πολέμου με ουσιώδεις διαφορές μεταξύ

τους. Ας αρχίσουμε από το ζήτημα των πιθανών εδαφικών απωλειών και

κερδών, καθώς μου φαίνεται προφανές ότι η τουρκική πλευρά θα

συνδέσει την αιτιολόγηση και τη διεξαγωγή του πολέμου εκ μέρους της

με εδαφικές διεκδικήσεις. Αν αυτό ευσταθεί, τότε η ελληνική πλευρά θα

έκανε πολύ άσχημα να περιορισθεί στην υπεράσπιση των

προσβαλλόμενων εδαφών της. Αν αυτά ήσαν περισσότερα του ενός και

αν δεν ήταν δυνατή η επιτυχής υπεράσπιση όλων τους, τότε oι Τούρκοι

θα είχαν στο τέλος ένα καθαρό κέρδος, έστω και αν αυτό ήταν μικρό ή εκ

των υστέρων φαινόταν «δυσανάλογο» (η έννοια είναι βέβαια σχετική)

προς τις αντίστοιχες θυσίες. Γι’ αυτόν τον λόγο η ελληνική πλευρά

πρέπει κατά το δυνατόν να επιδιώξει αυτοτελή εδαφικά κέρδη, είτε ως

αντιστάθμισμα για μόνιμες δικές της απώλειες είτε ως πιθανό

αντάλλαγμα σε μεταγενέστερες διαπραγματεύσεις. Το πού πρέπει να

αναζητηθούν τα κέρδη αυτά, με δεδομένο τον κατά βάση συμπαγή και

ολότμητο χαρακτήρα του τουρκικού εθνικού χώρου, μας το δείχνει μια

γρήγορη επισκόπηση των τριών πιθανών θεάτρων του πολέμου: της

Θράκης, του Αιγαίου και της Κύπρου. Στη Θράκη, ή μάλλον στον Έβρο,

η πυκνή συγκέντρωση στρατευμάτων και από τις δύο πλευρές σημαίνει

ότι όποιος καταφέρει να διασπάσει πρώτος τις αντίπαλες γραμμές θα έχει

τη δυνατότητα να αποκόψει αμέσως, μ’ έναν κυκλωτικό ελιγμό σχεδόν

επί τόπου, μεγάλες εχθρικές μονάδες. Όμως αυτός δεν είναι ο μόνος

λόγος, για τον οποίο οι ελληνικές δυνάμεις θα πρέπει εξ αρχής να

επιδιώξουν με κάθε θυσία (και η πυκνή συγκέντρωση θα απαιτήσει κατά

πάσα πιθανότητα σοβαρές θυσίες) τη διάσπαση του εχθρικού μετώπου

και να μην αρκεσθούν σε μιαν παθητική άμυνα. Μια γρήγορη προέλαση

τεθωρακισμένων μονάδων στην Ανατολική Θράκη, την οποία ευνοεί το

πεδινό έδαφος και οι περιορισμένες αποστάσεις, θα μπορούσε να

αποφέρει στην Ελλάδα το σημαντικότερο πιθανό αντίβαρο απέναντι σε

οποιεσδήποτε εδαφικές απώλειες σε άλλες περιοχές. Πράγματι, πουθενά

άλλου εκτός από τη Θράκη η ελληνική πλευρά δεν έχει τη δυνατότητα

αξιόλογης κατάκτησης εδαφών, οσοδήποτε περιορισμένη κι αν κρίνει

κανείς αυτή τη δυνατότητα· πάντως υπάρχει, κι αφού είναι η μόνη πρέπει

να αξιοποιηθεί στο έπακρο καί με συνέπεια. Στο θέατρο του Αιγαίου,

καθώς είπαμε, δεν έχει κανένα νόημα η προσπάθεια δημιουργίας

προγεφυρωμάτων στη μικρασιατική ακτή, έστω κι αν τα προγεφυρώματα

αυτά θα μπορούσαν να κρατηθούν για λίγο, η μόνη ενέργεια, η οποία θα

μπορούσε ν’ αποφέρει εδώ εδαφικά οφέλη, θα ήταν μια κατάληψη της

Ίμβρου και της Τενέδου, υπό την προϋπόθεση ότι το ελληνικό ναυτικό θα

ήταν σε θέση να την καλύψει (την αεροπορική κάλυψη τη θεωρούμε

θεμελιώδη και αυτονόητη τόσο σε μιαν απόβαση στα νησιά όσο και σε

μιαν προέλαση στη Θράκη· όμως το πρόβλημα της κυριαρχίας στον

εναέριο χώρο είναι τόσο κρίσιμο, ώστε θα μιλήσουμε γι’ αυτό χωριστά).

Τέλος, στην Κύπρο η ελληνική πλευρά πολύ λίγα πράγματα έχει να

περιμένει. Και αν μπορέσει να υπερασπίσει κάτι, αυτό θα είναι δυνατόν

μονάχα εάν ο κυπριακός πληθυσμός στο σύνολό του φανεί διατεθειμένος

να πολεμήσει, αν χρειαστεί, με νύχια και με δόντια. Αυτό δυστυχώς δεν

έγινε το 1974, όταν είδαμε βέβαια την τραγωδία των Κυπρίων, αλλά δεν

είδαμε μιαν επίμονη παλλαϊκή αντίσταση μέχρις εσχάτων. Όμως τούτη

τη φορά δεν υπάρχει νότος για να καταφύγει κανείς. Υπάρχει μόνον η

θάλασσα.

Το δεύτερο σημείο, που επιθυμούμε να υπογραμμίσουμε, είναι η ανάγκη

συγκέντρωσης των δυνάμεων. Ο γεωγραφικός κατακερματισμός του

ελληνικού χώρου γεννά εύκολα τον πειρασμό αντίστοιχου

κατακερματισμού των ενόπλων δυνάμεων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η

κατά το δυνατόν πληρέστερη κάλυψή του. Ο πειρασμός αυτός μπορεί να

αποβεί θανάσιμος, άλλωστε και ο σκοπός είναι καθ’ εαυτόν ουτοπικός. Η

αριθμητική υπεροχή της τουρκικής πλευράς και το πλήθος των πιθανών

στόχων της της δίνει εξ αντικειμένου ορισμένα περιθώρια επιλογής και

εκτέλεσης παραπλανητικών αποβατικών και άλλων κινήσεων με σκοπό

να ενταθεί ο έτσι κι αλλιώς υπαρκτός ελληνικός πειρασμός του

κατακερματισμού των δυνάμεων. Αντίστοιχα μεγάλη επαγρύπνηση και

διαίσθηση απαιτείται από την πλευρά της ελληνικής ηγεσίας, η οποία θα

πρέπει να ξεκόψει εξ αρχής από την αντίληψη ότι είναι δυνατή η ίση

προστασία των πάντων, θα πρέπει επίσης, λόγω της αριθμητικής

μειονεξίας και της απόλυτης αναγκαιότητας αεροπορικής παρουσίας σε

όλα τα καίρια επιχειρησιακά σημεία, να θέσει σε δευτερεύουσα και

τριτεύουσα μοίρα την προάσπιση πόλεων καί αμάχων πληθυσμών και να

επικεντρώσει τα διαθέσιμά της όχι στην κάλυψη χώρου, αλλά

αποκλειστικά στη συντριβή του κύριου όγκου των εχθρικών ενόπλων

δυνάμεων, εκεί όπου αυτές θα ρίξουν το βάρος τους και ει δυνατόν πρίν

προλάβουν να αναπτυχθούν πλήρως. Προκειμένου να εκπληρωθεί ο

υπέρτατος αυτός σκοπός ίσως χρειασθεί να διακινδυνεύσει ο αριθμητικά

υποδεέστερος την απώλεια εδαφών ή και τη διεξαγωγή επιχειρήσεων με

ανοιχτά τα πλευρά του, πράγμα που θα πρέπει ν’ αναπληρώνει με

ευελιξία και ταχύτητα. Όμως η τελική έκβαση θα κριθεί με βάση τα όσα

θα γίνουν στο επίπεδο εκείνο που άπτεται της ίδιας της ουσίας του

πολέμου. Πόλεμος σημαίνει προαρχικά επιδίωξη συντριβής των

εχθρικών ενόπλων δυνάμεων, απ’ αυτήν εξαρτώνται κι απ’ αυτήν

απορρέουν όλα τα άλλα. Καί εάν αυτή επιτευχθεί, τότε αναπληρώνονται

αργά ή γρήγορα όλα, όσα θυσίασε κανείς θέλοντας να συγκεντρώσει τις

δυνάμεις του την αποφασιστική στιγμή στο αποφασιστικό σημείο. Κατά

τρίτον λόγο, η ελληνική πλευρά δεν θα μπορέσει να αντισταθμίσει τα

γεωγραφικά της μειονεκτήματα έναντι της τουρκικής αν δεν καλύπτει με

ικανή δύναμη πυρός το σύνολο της τουρκικής επικράτειας και όχι απλώς

τα θέατρα του πολέμου και περιορισμένο βάθος του χώρου γύρω τους.

Jεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε γιατί. Το μικρό βάθος του

ελληνικού χώρου δίνει στην τουρκική πλευρά τη δυνατότητα να πλήξει

ολόκληρη την επιφάνειά του με όπλα μικρότερου βεληνεκούς (ήδη η

Τουρκία αποκτά αμερικανικούς πυραύλους ATACMS με βεληνεκές 120-

300 χλμ.) καθώς και με αεροπλάνα που διαθέτουν μικρότερη ωφέλιμη

ακτίνα δράσεως από τα ελληνικά. Αλλά και αντίστροφα: το συγκριτικά

μεγάλο βάθος του τουρκικού χώρου επιτρέπει να αποσυρθούν στο

εσωτερικό του, δηλαδή πέρα από την εμβέλεια της ελληνικής δύναμης

πυρός, όπλα μεγαλυτέρου βεληνεκούς (η Τουρκία έφτασε να συζητεί

ακόμα και με την Κίνα την αγορά πυραύλων εδάφους- εδάφους μεγάλου

βεληνεκούς) καθώς και αεροπλάνα με μεγαλύτερη ωφέλιμη ακτίνα

δράσεως· ας σημειωθεί ότι τα τουρκικά αεροπλάνα μπορούν, ξεκινώντας

από τα μακρινότερα ως προς εμάς αεροδρόμια της Ανατολίας (Μπάτμαν,

Έρζουρούμ), να ανεφοδιάζονται στον αέρα όσο ακόμα βρίσκονται μέσα

στον τουρκικό εναέριο χώρο και να εκτελούν έτσι αποστολές μέσα στην

ελληνική επικράτεια σα να είχαν απογειωθεί από αεροδρόμια των

μικρασιατικών παραλίων. Άρα, σε περίπτωση σύρραξης, η ελληνική

πλευρά, ακόμα κι αν θα επιθυμούσε να αιφνιδιάσει τον αντίπαλο με ένα

προληπτικό χτύπημα, δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα έβρισκε τον κορμό

των αεροπορικών του δυνάμεων στα πλησιέστερα αεροδρόμια. Το

κρίσιμο τούτο πρόβλημα λύνεται μόνον με πυραυλικά συστήματα

κατάλληλου βεληνεκούς καί με ουσιώδεις δυνατότητες ανεφοδιασμού

των ελληνικών αεροπλάνων στον αέρα (π.χ. μεταξύ Κρήτης και Κύπρου).

Τα πράγματα θα ήσαν πολύ απλούστερα, εννοείται, αν η Ελλάδα καί η

Κύπρος δεν ήσαν κράτη με de facto μειωμένα κυριαρχικά δικαιώματα, αν

δηλαδή οι αποφάσεις τους δεν εξαρτιόνταν ούτε άμεσα ούτε έμμεσα από

το τι ανέχονται οι Ηνωμένες Πολιτείες και το τι θεωρεί ως casus belli η

Τουρκία. Στην περίπτωση αυτή, η κυρίαρχη κυπριακή κυβέρνηση θα

καλούσε την κυρίαρχη ελληνική κυβέρνηση να εγκαταστήσει

αεροπορικές δυνάμεις στο έδαφός της, οι οποίες θα μπορούσαν να

πλήξουν άμεσα την καρδιά και το υπογάστριο της τουρκικής επικράτειας.

Στο κάτω-κάτω η Ελλάδα είναι εξίσου εγγυήτρια Jύναμη του κυπριακού

κράτους και επομένως έχει τουλάχιστον τα ίδια δικαιώματα με την

Τουρκία να εγκαταστήσει εκεί τις Ένοπλες δυνάμεις της. Αλλά τέτοιες

παλικαριές ούτε καν να τις ονειρευθεί δεν τολμά όποιος είναι

υποχρεωμένος να επαιτήσει το τελευταίο ανταλλακτικό και την

τελευταία βίδα.

Τέταρτο και τελευταίο, μπροστά στη γενικότερη πλεονεκτική θέση της

Τουρκίας, η Ελληνική πλευρά δεν θα είχε σοβαρές πιθανότητες

στρατιωτικής νίκης αν δεν έβρισκε τη δύναμη και την αποφασιστικότητα

να καταφέρει το πρώτο (μαζικό) πλήγμα, αιφνιδιάζοντας τον εχθρό. Το

πρώτο πλήγμα το επιβάλλει σήμερα όχι κάποια «πολεμοχαρής» διάθεση,

αλλά η λογική των σύγχρονων οπλικών συστημάτων: η λογική του μέσου

αυτονομείται, όπως αναφέραμε στίς εισαγωγικές μας παρατηρήσεις, και

προσδιορίζει ουσιωδώς τον προσανατολισμό της πολεμικής στρατηγικής.

Αν η ελληνική πλευρά, λέγοντας «αμυντικό δόγμα», εννοεί ότι,

φοβούμενη μήπως εκτεθεί στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης και

των συμμάχων, προτίθεται σε οποιαδήποτε περίπτωση (γενικού) πολέμου

να αφήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων καί το πλεονέκτημα του

πρώτου (μαζικού) πλήγματος στον εχθρό, τότε έχει κατά πάσα

πιθανότητα υπογράψει μόνη της και εκ προοιμίου την καταδίκη της. Με

δεδομένη την τουρκική υπεροπλία και τη γενικότερη τουρκική

γεωπολιτική υπεροχή ένα (μαζικό) πρώτο πλήγμα εξ ανατολών θα

παραλύσει τεχνικά, αλλά και ψυχολογικά την ελληνική πλευρά. Σε

παλαιότερους πολέμους, διεξαγόμενους στην ξηρά, μπορούσε

ενδεχομένως να αφεθεί στον εχθρό η επιθετική πρωτοβουλία εως ότου

εξαντλήσει τίς δυνάμεις του. Όμως αυτό προϋπέθετε ότι ο αμυνόμενος

κατείχε θέσεις φυσικά ή τεχνητά οχυρές που του επέτρεπαν να κρατήσει

τις δικές του δυνάμεις σχετικά αλώβητες ώσπου να περάσει στην

αντεπίθεση. Σήμερα, η δύναμη και το βεληνεκές του πυρός από κάθε

κατεύθυνση προς κάθε κατεύθυνση και η μετάθεση του πολεμικού

κέντρου βάρους από την ξηρά στον αέρα ακυρώνει αυτήν την

προϋπόθεση· δεν υπάρχουν πια κρυψώνες για τις ένοπλες δυνάμεις, και

το (μαζικό) πρώτο πλήγμα αποσκοπεί ακριβώς στην εξουδετέρωση των

μέσων μιας αντεπίθεσης σε ευρεία κλίμακα. Οι ίδιοι αυτοί τεχνικοί

παράγοντες καθιστούν τον χρόνο αποφασιστικό μέγεθος, με άλλα λόγια

προσδίδουν στην εναρκτήρια φάση του πολέμου καθοριστική σημασία.

Ό,τι δεν κερδίζεται ή ό,τι χάνεται στη φάση αυτή είναι δυσκολότατο ν’

αποκτηθεί ή να αναπληρωθεί κατόπιν. Γι’ αυτό και το πρώτο πλήγμα, το

οποίο εγκαινιάζει την καθοριστική εναρκτήρια φάση του πολέμου, πρέπει

να είναι όσο το δυνατόν μαζικότερο και καιριότερο. Πρώτο πλήγμα, με

τη στρατηγική σημασία του όρου, δεν είναι ο πρώτος τυχόν

πυροβολισμός που πέφτει κατά το πρώτο «θερμό επεισόδιο» μιας

πολεμικής αντιπαράθεσης· είναι μια συντονισμένη και ακαριαία ενέργεια

όλων των κλάδων των ενόπλων δυνάμεων προς εκμηδένιση των ζωτικών

σημείων του εχθρικού πολεμικού δυναμικού, ιδίως όσων εμφανίζονται

κρίσιμα μέσα στη δεδομένη συγκυρία. Μπορεί να καταφερθεί στο

πλαίσιο της κλιμάκωσης ενός τοπικού «θερμού επεισοδίου», αλλά και

πολύ νωρίτερα ακόμα, όταν δηλαδή διαπιστωθεί ότι επίκειται έτσι κι

αλλιώς εχθρική επίθεση· το επιτελικό σχέδιο του πρώτου πλήγματος

πρέπει λοιπόν να βρίσκεται στο συρτάρι ήδη από καιρό ειρήνης, χωρίς

αυτό να σημαίνει καθόλου ότι όποιος το έχει καταστρώσει και όποιος θα

το εφαρμόσει είναι αναγκαία ο επιτιθέμενος με την ιστορική και πολιτική

έννοια του όρου. Καθώς το γεωπολιτικό δυναμικό της Τουρκίας

μακροπρόθεσμα ενισχύεται, ενώ της Ελλάδας μακροπρόθεσμα

συρρικνώνεται, ο επιτιθέμενος με την ιστορική και την πολιτική έννοια

δεν μπορεί να είναι άλλος από την Τουρκία· ανεξάρτητα από εθνικές

μυθολογίες, το γεγονός τούτο δεν έχει καμμία σχέση με ηθικές ή

φυλετικές ιδιότητες, αλλά οφείλεται στη διαμόρφωση του συσχετισμού

των δυνάμεων, και τα πράγματα θα αντιστρέφονταν αν αντιστρεφόταν

και ο συσχετισμός των δυνάμεων. Αλλά όποιος, θέλοντας και μη,

υιοθετεί αμυντική στρατηγική στο ιστορικό και στο πολιτικό επίπεδο, δεν

είναι γι’ αυτόν καί μόνον τον λόγο υποχρεωμένος να υιοθετήσει αμυντική

στρατηγική στο στρατιωτικό επίπεδο. Τα δύο επίπεδα δεν πρέπει να

συγχέονται κατά κανένα τρόπο. Άλλο είναι η άμυνα ως ιστορικο-

πολιτικός σκοπός και άλλο η άμυνα ως στρατιωτικό μέσο, άλλο ο

αμυντικός χαρακτήρας ενός πολέμου και άλλο η αμυντική διεξαγωγή

ενός πολέμου. Άλλωστε από στρατιωτική άποψη η καθαρά αμυντική

διεξαγωγή πολέμου στερείται νοήματος και είναι πρακτικά αδύνατη. Αν

την παίρναμε στα σοβαρά, θα σήμαινε ότι ο επιτιθέμενος μπορεί να κάνει

ό,τι θέλει ατιμώρητα, διατρέχοντας απλώς τον κίνδυνο να επανέλθει στην

αρχική του θέση και να προετοιμασθεί για να ξαναδοκιμάσει. Καμμιά

άμυνα δεν είναι τελεσφόρα, αν δεν εμπεριέχει μια δραστική τιμωρία του

επιτιθέμενου, όμως η τιμωρία αυτή δεν μπορεί παρά να συνίσταται σε

πράξεις, οι οποίες, αν ιδωθούν μεμονωμένα, χαρακτηρίζονται από την

ισχυρή παρουσία επιθετικών στοιχείων: ο αμυνόμενος πυροβολεί με τον

ίδιο τρόπο και για τον ίδιον σκοπό όπως και ο επιτιθέμενος.

Στα παραπάνω τέσσερα σημεία συνοψίσαμε τις προϋποθέσεις, υπό τις

όποιες η Ελλάδα θα μπορούσε να κερδίσει έναν πόλεμο εναντίον της

Τουρκίας. Προσοχή: δεν λέμε ότι είναι σε θέση να το κάμει ή ότι θα το

κάμει, λέμε μόνον ότι, αν το πετύχει, μπορεί να το πετύχει υπ’ αυτές τίς

προϋποθέσεις και μόνο. Με τη σειρά τους, όμως, οι προϋποθέσεις αυτές

προϋποθέτουν άλλα πράγματα, δηλαδή ορισμένο στρατιωτικό δυναμικό,

ορισμένη δύναμη πυρός και ορισμένη δόμηση των ενόπλων δυνάμεων. Η

τήρηση του κανόνα της συγκέντρωσης των δυνάμεων δεν έχει καμμιάν

αξία, όταν οι δυνάμεις σου είναι πενιχρές· και το πρώτο πλήγμα επίσης

δεν αποφέρει μεγάλα κέρδη, όταν το καταφέρεις μ’ ένα κυνηγετικό όπλο

– γι’ αυτό άλλωστε και η υπογράμμιση της στρατηγικής σημασίας του

πρώτου πλήγματος διόλου δεν εμπεριέχει κάποιαν έμμεση παρότρυνση

να ξεκινήσει κανείς πόλεμο από λεβεντιά και στα καλά καθούμενα·

σημαίνει μόνον ότι, αν ένας εμπόλεμος διαθέτει επαρκή μέσα για ένα

καίριο πρώτο πλήγμα, πρέπει να τα χρησιμοποιήσει, εφ’ όσον θέλει να

κερδίσει έναν πόλεμο με δεδομένες τις σύγχρονες και υπερσύγχρονες

τεχνολογικές συνθήκες. Aφού λοιπόν οι στρατηγικές προϋποθέσεις της

νίκης δεν είναι καν δυνατόν να συγκεντρωθούν αν δεν υφίσταται το

απαραίτητο στρατιωτικό δυναμικό, τίθεται αυτόματα το ερώτημα σε

ποιάν κατάσταση βρίσκεται σήμερα από την άποψη αυτή η ελληνική

πλευρά, σε σύγκριση πάντα με την τουρκική. Και αφού το τουρκικό

γεωπολιτικό δυναμικό (με τη γνωστή μας ήδη τριπλή έννοια του όρου)

είναι υπέρτερο του ελληνικού, ερωτάται επίσης κατά πόσον η ελληνική

πλευρά ισοφαρίζει τα οργανικά της μειονεκτήματα με την ανωτερότητά

της στον οικονομικό καί στον εξοπλιστικό τομέα, κατά πόσον το

ποιοτικό της προβάδισμα υπερκαλύπτει τις τυχόν ποσοτικές ελλείψεις.

Στα ερωτήματα αυτά η απάντηση σήμερα είναι σαφής: η Ελλάδα δεν

διαθέτει επαρκή μέσα αποτροπής, εάν ορίσουμε την αποτροπή – όπως

οφείλουμε να την ορίσουμε – ως ικανότητα να καταφέρεις ένα καίριο

πρώτο πλήγμα καί να παραλύσεις για μακρό χρονικό διάστημα τον

εχθρό. Ούτε η ποιοτική υπεροχή της ελληνικής πλευράς αντισταθμίζει τα

ποσοτικά της μειονεκτήματα, ούτε η ελληνική δύναμη πυρός καλύπτει το

σύνολο της τουρκικής επικράτειας, αδυνατώντας έτσι να προστατεύσει

αποτελεσματικά και την Κύπρο. Και το χειρότερο δεν είναι καν η

σημερινή εικόνα καθ’ εαυτήν· είναι η δυναμική της εξέλιξης, αν την

παρακολουθήσουμε στην τελευταία δεκαπενταετία και αν κάνουμε τις

εύλογες προβολές στο μέλλον με βάση τις ήδη παρούσες και

βαρύνουσες ενδείξεις. Τότε θα δούμε ότι η διεύρυνση της απόστασης

ανάμεσα στο στρατιωτικό δυναμικό της Ελλάδας και σ’ εκείνο της

Τουρκίας αποτυπώνει λίγο-πολύ πιστά την επέκταση του τουρκικού

γεωπολιτικού δυναμικού και τη συρρίκνωση του αντίστοιχου ελληνικού.

Οι αριθμοί είναι συντριπτικοί και καλύπτουν συμμετρικά όλους τους

τομείς, από τους οικονομικούς με την ευρύτερη ίσαμε τους

εξοπλιστικούς με τη στενότερη έννοια. Αν το 1980 το ελληνικό

ακαθάριστο εθνικό προϊόν αποτελούσε σχεδόν το 80% του τουρκικού, το

1995 είχε πέσει στο 40% περίπου. Αν το 1980 η ελληνική βιομηχανική

παραγωγή αποτελούσε το 60% της τουρκικής, το 1995 δεν ήταν πάνω

από το 30%, καί ιδιαίτερα στην παραγωγή μηχανολογικού εξοπλισμού η

σχέση πέρασε από το 70% του 1980 στο 35% του 1995. Ενώ το 1980 οι

ελληνικές εξαγωγές ήσαν σχεδόν τριπλάσιες των τουρκικών, δεκαπέντε

χρόνια αργότερα αποτελούσαν μόλις το 60% εκείνων. Η επίπτωση της

δραστικής αυτής μεταβολής των οικονομικών συσχετισμών πάνω στο

ύψος των στρατιωτικών δαπανών ήταν γενικότατα η εξής: από το 1985

και μετά οι κατά κεφαλήν στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 80%

στην Τουρκία καί μειώθηκαν κατά 20% στην Ελλάδα. Τα συνολικά

μεγέθη εξελίχθηκαν ως εξής (σε σταθερές τιμές του 1990): η Ελλάδα

ξόδεψε το 1980-1984 κατά μέσον όρον 3.820 εκ. δολλ. καί το 1995 3.893

(περίπου τα ίδια), ενώ η Τουρκία ξεκινώντας από λιγότερα την περίοδο

1980-1984 (ήτοι 3.765 εκ. δολλ.) έφτασε τα 6.379. Αυτό σημαίνει: πρίν

από 15 χρόνια η Ελλάδα υπερτερούσε, έστω και κατά 1%, σήμερα

υστερεί, και μάλιστα σχεδόν κατά 40%! Ακόμα πιο αισθητή είναι η

διαφορά όχι πλέον στίς γενικές στρατιωτικές, αλλά ειδικά στις

νευραλγικές εξοπλιστικές δαπάνες. Στο διάστημα 1980-1984 η Ελλάδα

έδινε για εξοπλισμούς 665 εκ. δολλ. κατά μέσον ορον, για να φτάσει τα

771 το 1995, ενώ η Τουρκία πέρασε στην ίδια δεκαπενταετία από τα 343

στα 2.405 εκ δολλ. – από το διπλάσιο υπέρ της Ελλάδας στο τριπλάσιο

υπέρ της Τουρκίας! (Το ίδιο από άλλη οπτική γωνία: το 1977 η Ελλάδα

εισήγαγε όπλα αξίας 752 εκ. δολλ. και η Τουρκία 245, το 1987 τα

ελληνικά εισαγόμενα όπλα στοίχισαν 187 εκ. δολλ., ενώ τα τουρκικά

925!). Ισως ακόμα σημαντικότερο μακροπρόθεσμα είναι το γεγονός ότι η

Τουρκία συνέδεσε το εξοπλιστικό της πρόγραμμα με την ανάπτυξη δικής

της πολεμικής βιομηχανίας μέσω εκτεταμένων προγραμμάτων

συμπαραγωγής· έτσι, σήμερα είναι αυτάρκης κατά το 30% περίπου, με

ανοδική τάση και με εξαγωγική κατεύθυνση (προ καιρού π.χ. η Αίγυπτος

αγόρασε αεροπλάνα F-16 τουρκικής παραγωγής). Αντίθετα, ο ελληνικός

βαθμός αυτάρκειας έπεσε από το 15-20%, όπου βρισκόταν στις αρχές

της δεκαετίας του 1980, στο 5% περίπου – και φοβούμαι ότι σ’ αυτό το

5% περιλαμβάνονται στατιστικά και προϊόντα ουσιαστικώς άχρηστα,

όπως λ.χ. το στατικό αντιαεροπορικό σύστημα ΑΡΤΕΜΙΣ 30, στο όποιο

επί μία δεκαετία σπαταλήθηκαν αδίκως 110 δισ. δρχ. Πολιτικά σφάλματα

εμπόδισαν να μετριασθεί κάπως η ελληνική οργανωτική και τεχνική

ανικανότητα μέσω προγραμμάτων συμπαραγωγής. Όταν η Ελλάδα

αγόρασε το 1985 80 αεροπλάνα τρίτης γενεάς, διέσπασε την προμήθεια

σε δύο τύπους και σε δύο χώρες, οπότε δεν συνέφερε πλέον τους

προμηθευτές η εγκατάσταση γραμμής συμπαραγωγής για 40 μόνον F-16.

Και όταν το 1992 αποφασίσθηκε η αγορά άλλων 40, πάλι η ποσότητα

ήταν ανεπαρκής για τον σκοπόν αυτό, αφού η δεύτερη αγορά δεν

συνδέθηκε με την πρώτη, αλλά έγινε εν είδει μεταγενέστερης «τσόντας».

Αντίθετα, η Τουρκία αγόρασε απ’ ευθείας 160 F-16 και εγκαινίασε

αμέσως το πρόγραμμα συμπαραγωγής.

Εάν εξειδικεύσουμε περισσότερο τη συγκριτική μας ανάλυση καί

υπεισέλθουμε στους επί μέρους κλάδους των ενόπλων δυνάμεων, θα

πρέπει να πούμε ότι, πέραν της σχετικής ισορροπίας δυνάμεων ανάμεσα

στο ελληνικό και στο τουρκικό ναυτικό, η πλάστιγγα γέρνει ήδη σοβαρά

υπέρ της Τουρκίας στην ξηρά και στον αέρα. Ο συσχετισμός των

χερσαίων δυνάμεων έχει βαρύνουσα σημασία, αν πάρουμε σοβαρά υπ’

όψιν όσα είπαμε προηγουμένως, ότι δηλαδή η Ελλάδα θα χρειασθεί

επειγόντως μιαν επιτυχία στον Έβρο και μιαν προέλαση προς την

Ανατολική Θράκη προκειμένου να αντισταθμίσει εδαφικές απώλειες στο

Αιγαίο και στην Κύπρο. Πέραν της μεγάλης αριθμητικής υπεροχής του

πεζικού της (πάνω από 4 προς 1), η Τουρκία διαθέτει τριπλάσια

πυροβόλα (3.380 προς 1.130) και διπλάσια άρματα μάχης (3.615 προς

1,720). Στο μέτωπο του Έβρου, βεβαίως, οι αναλογίες δεν θα είναι τόσο

δυσμενείς για την ελληνική πλευρά, καθώς αυτή μπορεί να συγκεντρώσει

εκεί ποσοστιαία μεγαλύτερο μέρος των χερσαίων της δυνάμεων απ’ ό,τι η

Τουρκία. Ενώ όμως προς το παρόν καί οι δύο χώρες έχουν άρματα μάχης

δεύτερης γενεάς, η Τουρκία αρχίζει ήδη την παραγωγή 1.500 αρμάτων

τρίτης γενεάς με προφανείς συνέπειες, ιδιαίτερα σ’ ένα έδαφος περίπου

«φτιαγμένο» για το όπλο αυτό, όπως είναι το έδαφος της Θράκης. Άλλα

όση σημασία κι αν έχουν όλα αυτά, δεν χρειάζεται να είναι κανείς

στρατηγική διάνοια για να γνωρίζει ότι η κρίσιμη μάχη θα δοθεί στον

αέρα κι ότι το κρίσιμο όπλο θα είναι η αεροπορία – και μάλιστα ακριβώς

επειδή το πρώτο πλήγμα και η εναρκτήρια φάση του πολέμου θα

βαρύνουν αποφασιστικά στην έκβαση. Τουλάχιστον η τουρκική ηγεσία

το έχει αντιληφθεί αυτό εγκαίρως. Τόσο στο δεκαετές εξοπλιστικό

πρόγραμμα, το όποιο ήδη ολοκληρώθηκε, όσο και στο εικοσαετές, το

οποίο εγκαινιάζεται τώρα, τα μισά περίπου κονδύλια επενδύονται στην

αεροπορία, είτε δηλαδή στην αγορά καί στην παραγωγή νέων

αεροσκαφών είτε στον εκσυγχρονισμό των παλαιοτέρων (π.χ. των F-4, με

τη βοήθεια του Ισραήλ). Έτσι, το 2.000 η Τουρκία θα διαθέτει, όπως

υπολογίζεται, 430 μαχητικά αεροπλάνα δυο τύπων (ενώ τα ελληνικά θα

ανήκουν σε τέσσερις τύπους, με όσα μειονεκτήματα συνεπάγεται τούτο)

υποστηριζόμενα από 7 αεροσκάφη εναερίου εφοδιασμού (αυτά

προφανώς χρειάζονται μόνον εναντίον της Ελλάδας, όχι εναντίον της

Συρίας ή του Ιράκ) και πιθανότατα από αεροσκάφη-ραντάρ· επί πλέον τα

τουρκικά μαχητικά διαθέτουν ή θα διαθέτουν σύντομα πολύ καλόν

εξοπλισμό για βολές αέρος-εδάφους, ιδίως εναντίον στόχων όπως ραντάρ

και πλοία. Η Ελλάδα θα μπορεί στην καλύτερη περίπτωση ν’

αντιπαρατάξει 180-200 μαχητικά τρίτης γενεάς (ίσως στην

πραγματικότητα να μην είναι παραπάνω από 150), ήτοι ούτε την υπεροχή

στον εναέριο χώρο του Αιγαίου θα κατέχει, ούτε το σύνολο της

τουρκικής επικράτειας θα μπορεί να πλήξει, ούτε ένα καίριο πρώτο

πλήγμα να καταφέρει. Και παράλληλα δεν θα έχει καν αξιόλογη

αντιαεροπορική άμυνα. Το πυραυλικό σύστημα «Νίκη-Ηρακλής»

παλαιώθηκε και ήδη αποσύρεται, ενώ τα σχέδια αγοράς πυραύλων

Patriot φαίνεται να παραμένουν περιορισμένα λόγω του μεγάλου

κόστους. Jιάφοροι σχολιαστές πρότειναν τον τελευταίο καιρό να δοθεί

απόλυτη προτεραιότητα στην πολεμική αεροπορία, ώστε να

εξισορροπηθεί ποιοτικά η τεράστια ποσοτική υπεροχή του αντιπάλου,

π.χ. με την αγορά αεροσκαφών της τετάρτης γενεάς (αμερικανικών F-

15E ή ρωσσικών SU-27). Αυτό θα ήταν αναμφισβήτητα ένα πολύ ορθό

πρώτο βήμα. Όμως δεν αρκεί. Όχι μόνο γιατί τα 3 ή 4 τρις. δρχ. που

πρόκειται να ξοδέψει η Ελλάδα για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων της

δυνάμεων την προσεχή δεκαετία κάθε άλλο παρά θα εξαλείψουν τη

στρατιωτική της κατωτερότητα.

Τις οικονομικές προϋποθέσεις μπορεί να τις κατονομάσει κανείς εύκολα

και κατά τρόπο γενικά αποδεκτό, εφ’ όσον χρησιμοποιεί γενικό και

αόριστο λεξιλόγιο: «η άμυνα της χώρας απαιτεί μιαν ακμαία εθνική

οικονομία». Όμως ποιά οικονομία δικαιούται να χαρακτηρισθεί ακμαία

και με ποια κριτήρια; Επειδή ποικίλες οικονομολογικές αλχημείες

συσκοτίζουν σήμερα τα πράγματα και τα πνεύματα στο σημείο αυτό, ας

μου συγχωρεθεί να παραμείνω απλοϊκός και να πω: ακμαία είναι μια

οικονομία όταν παράγει με ανοδικούς ρυθμούς απτά αγαθά,τόσο για την

ικανοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων εγχωρίων αναγκών όσο και

για την εξαγωγή προς αποπληρωμή άλλων αγαθών, τα οποία η εκάστοτε

χώρα δεν μπορεί ή δεν θεωρεί σύμφορο να παραγάγει η ίδια, με όσο το

δυνατόν μεγαλύτερο πλεόνασμα. Η οικονομία συνίσταται ουσιωδώς στην

παραγωγή αγαθών και σε όσες υπηρεσίες προσφέρονται πάνω στη βάση

αυτή (και στην Ελλάδα και στις Ηνωμένες Πολιτείες οι υπηρεσίες

συμμετέχουν στη διαμόρφωση του εθνικού εισοδήματος με ποσοστό

περίπου 60%, όμως άλλο είναι το 60% πάνω στην παραγωγική βάση της

Ελλάδας και άλλο πάνω στην παραγωγική βάση των Ηνωμένων

Πολιτειών). Jεν συνίσταται ούτε σε δείκτες παντοειδών μεγεθών ούτε σε

χρήμα. Jείκτες ανάπτυξης του 2 ή 3% δεν σημαίνουν πολλά πράγματα,

όταν η ανάπτυξη σημαίνει την αύξηση των «υπηρεσιών» (όπερ προ

παντός στην Ελλάδα υποδηλοί τον φρέσκο αέρα)· και η μείωση του

πληθωρισμού, δηλαδή το «υγιές χρήμα», επίσης είναι μικρό επίτευγμα,

όταν προκύπτει από τη συρρίκνωση της οικονομίας: οπού κανένας δεν

αγοράζει τίποτε και κανένας δεν πουλάει τίποτε, εκεί δεν υπάρχει φυσικά

ούτε πληθωρισμός. Πλείστοι όσοι χαίρουν, γιατί στην Ελλάδα ο

πληθωρισμός περιορίσθηκε το 1997 στο ύψος του 5 ή 6%. Όμως η

βιομηχανική παραγωγή παραμένει στάσιμη πάνω από μια δεκαπενταετία

(δεν είναι τυπογραφικό λάθος), ενώ τα ετήσια ελλείμματα του εμπορικού

ισοζυγίου φτάνουν πλέον τα 16, 17 και 18 δισεκατομμύρια δολλάρια

(ούτε αυτό είναι τυπογραφικό λάθος). Αμφιβάλλω τα μέγιστα αν αυτός

είναι ο δρόμος που θα οδηγήσει σε μιαν ακμαία οικονομία, ικανή να

στηρίξει την άμυνα της χώρας. Η μείωση του πληθωρισμού διόλου δεν

αποτελεί επαρκή όρο για την ενθάρρυνση παραγωγικών-βιομηχανικών

επενδύσεων, και αυτό θα αποδειχθεί προσεχώς. Εδώ το δραστικό

φάρμακο είναι ένα μόνο, και είναι οδυνηρό. Κεφάλαια για επενδύσεις

εξοικονομούνται από την περικοπή του παρασιτικού καταναλωτισμού.

Και όσα κεφάλαια εξοικονομηθούν έτσι πρέπει με τη σειρά τους να

επενδυθούν πράγματι παραγωγικά, να δώσουν δηλαδή στη χώρα μιαν

αξιόλογη σύγχρονη βιομηχανική υποδομή. Τέτοιες επενδύσεις είναι

ασφαλώς πολύ δυσκολότερες από τις επενδύσεις σε παντοειδή «δημόσια

έργα» συχνά αμφίβολης χρησιμότητας, γιατί θέτουν πολύ επιτακτικότερα

το πρόβλημα της εκπαίδευσης, της τεχνογνωσίας και της παραγωγικότη-

τας. Η περικοπή του παρασιτικού καταναλωτισμού, με τον οποίο έχει

συνυφανθεί πλέον ολόκληρος ο κοινωνικός ιστός της χώρας, προσκρούει,

πάλι, στο ανυπέρβλητο εμπόδιο της λειτουργίας του πολιτικού

συστήματος σε πελατειακή βάση. Τώρα όπου το μαχαίρι έφτασε στο

κόκκαλο, επιβλήθηκαν βέβαια με το εύσχημο άλλοθι της «ευρωπαϊκής

σύγκλισης» ορισμένες οικονομίες, όμως ο πελατειακός χαρακτήρας του

πολιτικού συστήματος διόλου δεν άλλαξε ουσιαστικά, παρά την αλλαγή

της κυβερνητικής ρητορικής: γιατί οι οικονομίες επιβλήθηκαν ακριβώς

με πελατειακά κριτήρια (σε όσους δηλαδή δεν διαθέτουν ισχυρά μέσα

εκβιασμού) και παρέμειναν ανεπαρκείς επίσης από τον φόβο εξέγερσης

των ισχυρών ομάδων της πελατείας.

Η ακμαία παραγωγική οικονομία σε σύγχρονη βιομηχανική βάση δίνει τη

δυνατότητα της αποτροπής. Για να πραγματωθεί όμως η δυνατότητα

αυτή, πρέπει μια χώρα ή πάντως η ηγεσία της να πιστεύει πραγματικά

στην αναγκαιότητα της αποτροπής, δηλαδή να έχει διαγνώσει ορθά τον

χαρακτήρα και την έκταση της επαπειλούμενης σύγκρουσης. Αν η

διάγνωση είναι εσφαλμένη και ελλιπής, αν αποδίδει τη σύγκρουση σε

αίτια παροδικά ή δευτερογενή, τότε μειώνεται αντίστοιχα η πίστη στην

αναγκαιότητα της αποτροπής, κι αυτό, έστω κι αν δεν λέγεται ρητά, έχει

ευνόητες πρακτικές επιπτώσεις. Έτσι, αποτελεί κεφαλαιώδες σφάλμα

στρατηγικής εκτιμήσεως να μη θεωρείται ως πηγή της αύξουσας

τουρκικής πίεσης πάνω στην Ελλάδα η συνεχής διεύρυνση της διαφοράς

ανάμεσα στο γεωπολιτικό δυναμικό των δύο χωρών, αλλά να αποδίδεται

ο δυναμικός τουρκικός επεκτατισμός στον «οθωμανισμό», στον

«ασιατικό χαρακτήρα» της Τουρκίας κ.τ.λ., οπότε εξάγεται το

συμπέρασμα ότι μόλις η Τουρκία (ακολουθώντας το δικό μας φωτισμένο

παράδειγμα) ξεπεράσει αυτούς τους «εθνικιστικούς αταβισμούς», πάρει

τον «ευρωπαϊκό δρόμο» και υποκαταστήσει τις στρατιωτικές με τις

οικονομικές δραστηριότητες, τότε αυτόματα θα εκλείψει και η απειλή εκ

μέρους της. Όλο και περισσότεροι σκέφτονται στην Ελλάδα μ’ αυτόν τον

τρόπο, έχοντας την εντύπωση ότι έτσι τάχα ξεπερνούν τις εθνικιστικές

αντιπαραθέσεις και σε αντίθεση με τα αδιέξοδα εθνικιστικά

ιδεολογήματα προτείνουν ρεαλιστικές λύσεις. Έχουν βέβαια δίκιο όταν

λένε ότι οι εθνικιστές ξεκινούν από ένα αφηρημένο μοντέλο περί έθνους,

στο οποίο συχνά υποτάσσουν ακόμα και υπέρτερες επιταγές του

πολιτικού ρεαλισμού· η πολιτικά επιζήμια μονοπωλιακή διεκδίκηση του

ονόματος της Μακεδονίας το έδειξε άλλωστε πρόσφατα. Όμως ό,τι

βλέπει κανείς στον αντίπαλό του δεν το βλέπει στον εαυτό του. Οι

πολέμιοι των εθνικιστικών ιδεολογημάτων δεν αντιλαμβάνονται πως τα

όσα αντιπαραθέτουν οι ίδιοι στον εθνικισμό ή μάλλον στις καρικατούρες

του είναι κι αυτά ιδεολογήματα, αφηρημένα ανιστορικά μοντέλα, και

μάλιστα το κυρίαρχο σήμερα ιδεολογικό σύμφυρμα οικουμενισμού και

οικονομισμού, όπου ο κοσμοπολιτισμός των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων»

και της «κοινωνίας των πολιτών» συμπλέκεται διαφοροτρόπως με τον

ατομικισμό του καπιταλιστικού homo economicus και με την παλαιά

φιλελεύθερη ουτοπία ότι το εμπόριο θα υποκαταστήσει τον πόλεμο.

Όπως ο εθνικισμός, έτσι και ο αντίπαλός του οικουμενισμός και

οικονομισμός έχει συγκεκριμένους φορείς, εμπνευστές και

προπαγανδιστές, τόσο ιδιοτελείς όσο και αφελείς. Σε ορισμένες μάλιστα

περιπτώσεις όχι μόνον η ιδιοτέλεια, αλλά και η αφέλεια των δεύτερων

ξεπερνά εκείνη των πρώτων. Έτσι συμβαίνει λ.χ. και ως προς την

αποτίμηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Βρίσκονται πιο κοντά στην

πραγματικότητα οι εθνικιστές που πιστεύουν ότι η αντίθεση Τουρκίας

και Ελλάδας είναι αγεφύρωτη παρά όσοι πιστεύουν ότι θα μπορούσε και

να τελειώσει με την «ευρωπαϊκή» και οικονομιστική λύση – έστω κι αν οι

πρώτοι οδηγούνται στη διάγνωσή τους από ψευδείς προϋποθέσεις. Ας

σημειώσουμε, για να συμπληρωθεί η εικόνα, ότι τόσο οι εθνικιστές όσο

και οι «ευρωπαϊστές» ή οικονομιστές συμφωνούν ως προς το ότι ο

τουρκικός επεκτατισμός οφείλεται στο «οθωμανικό» και «ασιατικό»

παρελθόν, στην «αντιδημοκρατική» ή «φασιστική» υφή του

στρατιωτικού κράτους κ.τ.λ., με τη διαφορά ότι οι πρώτοι θεωρούν τα

γνωρίσματα αυτά μόνιμα και ανυπέρβλητα, ενώ οι δεύτεροι τα βλέπουν

ως μεταβλητά χαρακτηριστικά μιας ιστορικής φάσης ήδη παρωχημένης·

δεν μας λένε βέβαια πότε θα μεταβληθούν: γιατί αν αυτό γίνει σε έναν ή

δύο αιώνες, τότε η διαμάχη δεν έχει πρακτικό αντικείμενο.

Η ιδεολογική πίστη ότι η οικονομική συνεργασία ή διαπλοκή οδηγεί

αναγκαία σε άμβλυνση γεωπολιτικών και πολιτικών αντιθέσεων δεν έχει

κανένα ιστορικό στήριγμα. Αναφέρω ένα ιδιαίτερα αδρό παράδειγμα.

Ανάμεσα στα 1900 και στα 1914 το γαλλογερμανικό εμπόριο αυξήθηκε

κατά 137%, το γερμανορωσσικό κατά 121% και το γερμανοβρεταννικό

κατά 100%, ενώ περισσότερα από τα μισά τοτινά διεθνή καρτέλ

παραγωγής αποτελούσαν κοινή γερμανοβρεταννική ιδιοκτησία (ένα απ’

αυτά μάλιστα παρήγε εκρηκτικές ύλες). Όλοι αυτοί οι εντυπωσιακοί

ανοδικοί δείκτες δεν εμπόδισαν τις παραπάνω χώρες να εμπλακούν σε

έναν από τους φονικότερους πολέμους από καταβολής κόσμου. H

οικονομική συνεργασία γεννιέται καθ’ εαυτήν από οικονομικές ανάγκες

και αναγκαιότητες που δεν έχουν αναγκαστική σχέση με φιλικές ή

εχθρικές προθέσεις από πολιτική άποψη• συνιστά ένδειξη καλών

πολιτικών σχέσεων μόνον υπό την προϋπόθεση ότι έχουν λυθεί οι τυχόν

γεωπολιτικές εκκρεμότητες, δηλαδή το ζήτημα ποιος δικαιούται να

εκδιπλώνεται κυρίαρχα πάνω σε ποιόν χώρο. Και όπως τα δεδομένα της

οικονομικής συνεργασίας διόλου δεν καθορίζουν νομοτελειακά (αν και

επηρεάζουν συχνά) τη διαμόρφωση και την άσκηση μιας εθνικής

εξωτερικής πολιτικής, έτσι δεν την καθορίζει αναγκαστικά ούτε η μορφή

και το ποιόν του εσωτερικού καθεστώτος.

Η φιλελεύθερη και οικονομιστική λογική ισχυρίζεται: η ανάπτυξη μιας

οικονομίας γεννά μια τάξη φιλελεύθερων επιχειρηματιών, αυτοί

προωθούν τον εκσυγχρονισμό και τον εκδημοκρατισμό, οπότε η χώρα

γίνεται φιλειρηνική, γιατί επεκτατικές είναι μόνον οι μη δημοκρατικές

χώρες. Ο συλλογισμός αυτός είναι ιδεολογικός και εσφαλμένος σ’ όλην

τη γραμμή. Ακόμα κι αν δεχθούμε ότι η επιχειρηματική τάξη προτιμά

παντού και πάντα το κοινοβουλευτικό καθεστώς από μιαν άμεση ή

έμμεση δικτατορία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της (αυτό είναι

άκρως αμφίβολο, αλλά δεν ενδιαφέρει εδώ), και πάλι δεν έχει λόγο να

ανασχέσει την εθνική επέκταση, αν την κρίνει συμφέρουσα. Ποια

επιχειρηματική τάξη δεν έχει επωφεληθεί από τη διευρυνόμενη πολιτική

και στρατιωτική ισχύ της χώρας της; Τι δείχνει ο ζήλος, με τον οποίο

σήμερα οι Τούρκοι επιχειρηματίες στυλώνουν το μάτι εκεί όπου το

στυλώνει και η διπλωματική-στρατιωτική ηγεσία, π.χ. στον Καύκασο,

στη Μ. Ανατολή, στην Κεντρική Ασία – στην Ελλάδα επίσης; Τα

εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας τους τα χαιρετίζουν και αυτοί, όπως

τα χαιρετίζουν παντού και πάντα οι επιχειρηματίες (και οι εργάτες), όταν

συνδέονται με επενδύσεις, απασχόληση και κρατικές παραγγελίες.

Γενικότερα, οι συνιστώσες του γεωπολιτικού δυναμικού, οι οποίες

προσδιορίζουν τη διαχρονική συνισταμένη της εξωτερικής πολιτικής,

μόνον τυχαία και εξωτερικά συνδέονται με τη δημοκρατική ή ημι-

δημοκρατική, δικτατορική ή ημιδικτατορική μορφή του εσωτερικού

καθεστώτος.

Η Ιστορία δείχνει ότι οι δημοκρατίες μπορεί να είναι εξ ίσου επεκτατικές

και αξιόμαχες όσο και οι τυραννίες. Η αγγλική αυτοκρατορία

συγκροτήθηκε ακριβώς παράλληλα με την εδραίωση και την εμβάθυνση

του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος στη μητρόπολη. Και ο αμερικανικός

ιμπεριαλισμός βρίσκεται σήμερα στην αποκορύφωση της παγκόσμιας

ισχύος του κραδαίνοντας το λάβαρο της πανανθρώπινης δημοκρατίας και

των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Τα επίπεδα της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής τα συγχέει

ιδιαίτερα η «αριστερή» παραλλαγή του οικουμενισμού και του

οικονομισμού, η οποία διατείνεται τα εξής: ο τουρκικός επεκτατισμός

αποτελεί κατά βάση προσπάθεια της άρχουσας τάξης να περισπάσει την

προσοχή των μαζών από τα άλυτα εσωτερικά προβλήματα· θα

υποχωρήσει όταν τα προβλήματα αυτά λυθούν από δημοκρατικές και

σοσιαλιστικές δυνάμεις, γιατί οι λαοί δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε

μεταξύ τους. Η επιχειρηματολογία αυτή χωλαίνει από το πρώτο κιόλας

βήμα, γιατί δεν εξηγεί τους λόγους, για τους οποίους η περίσπαση του

λαού μέσω του εθνικισμού και του επεκτατισμού έχει συνήθως τόσο

καλά αποτελέσματα. Γιατί, αλήθεια, αφήνεται ο λαός να περισπαστεί

ειδικά μ’ αυτόν τον τρόπο, τι του αρέσει ιδιαίτερα σ’ αυτήν την

περίσπαση, έτσι ώστε να επιλέγεται αυτή, και καμμιά άλλη, προκειμένου

να τον παραπλανήσει; Προ του 1914 ισχυρότατα σοσιαλιστικά κόμματα

κήρυσσαν στη Γερμανία και στη Γαλλία ότι θα ματαιώσουν τον πόλεμο

κι ότι «οι δύο λαοί δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε μεταξύ τους»· όταν

όμως ο πόλεμος ξέσπασε πράγματι, τότε όχι μόνον οι σοσιαλιστές, αλλά

ακόμα και οι ίδιοι οι εθνικιστές τα έχασαν μπροστά στον πατριωτικό

ενθουσιασμό των μαζών εκατέρωθεν. Αν από τα ιστορικά παραδείγματα

περάσουμε στην κοινωνιολογική γενίκευση μπορούμε να πούμε ότι –

ανεξαρτήτως του τι κάνουν δημογραφικά φθίνοντες και καλομαθημένοι

πληθυσμοί σε ανίσχυρες χώρες όπου οι εθνικιστικές κορώνες συχνά

εξυπηρετούν απλώς την ανάγκη ψυχικών υπεραναπληρώσεων – μάζες

νεαρών ανθρώπων σε χώρες με μεγάλο γεωπολιτικό δυναμικό κατά

κανόνα ενστερνίζονται αυθόρμητα και ειλικρινά τα επεκτατικά

συνθήματα. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1882 ο Engels έγραφε στον Kerensky

από το Λονδίνο: «Με ρωτάτε τι νομίζουν οι Άγγλοι εργάτες για την

αποικιακή πολιτική ; … το ίδιο ό,τι και οι αστοί… οι εργάτες τρώνε κι

αυτοί πρόσχαρα από το μονοπώλιο της Αγγλίας στην παγκόσμια αγορά

και στις αποικίες». Στη συγκαιρινή μας Τουρκία δεν υπάρχει η

παραμικρή σοβαρή ένδειξη ότι τμήματα του λαού αποδοκιμάζουν με

οποιονδήποτε τρόπο την εξωτερική πολιτική των κυβερνήσεών του, και

ιδιαίτερα στο Αιγαίο και στην Κύπρο όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν

ακριβώς το αντίθετο. Jεν μου είναι γνωστή καμμία ομαδική διαμαρτυρία

για την εκδίωξη του ελληνικού στοιχείου από την Κωνσταντινούπολη,

την Ίμβρο και την Τένεδο, ούτε για τον εποικισμό της βορείου Κύπρου.

Αυτό διόλου δεν σημαίνει ότι κάθε Τούρκος μισεί κάθε Έλληνα, το ίδιο

όπως και διόλου δεν μισεί προσωπικά κάθε Έλληνας τον κάθε Σκοπιανό

όταν του αρνείται το δικαίωμα να ονομάζει το κράτος του «Μακεδονία».

Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα, γι’ αυτό και

υποπίπτουν σε μια σοβαρή οφθαλμαπάτη όσοι μετά από μιαν εγκάρδια

προσωπική επαφή ή μετά από μιαν κοινή μπουζουκο-κατάνυξη με

Τούρκους βγάζουν εσπευσμένα πολιτικά συμπεράσματα χωρίς βέβαια να

έχουν ποτέ αποσπάσει από τους συνομιλητές, συμπότες ή συμπαίκτες

τους μια δεσμευτική δήλωση υπέρ μιας συγκεκριμένης ελληνικής και

εναντίον μιας συγκεκριμένης τουρκικής θέσης. H αρχή ότι «οι λαοί δεν

έχουν να μοιράσουν τίποτε μεταξύ τους» αποτελεί εφεύρεση όχι των

λαών, αλλά των διανοουμένων, γι’ αυτό άλλωστε δεν αποσύρεται ποτέ,

όσο κι αν τη διαψεύδει η εμπειρία. Αντίθετα, η εμπειρία μεθερμηνεύεται

κατάλληλα, έτσι ώστε να παραμένει αλώβητη η αρχή. zς γνωστόν, όταν

το 1974 έγινε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, πρωθυπουργός της

Τουρκίας ήταν ο σοσιαλιστής ηγέτης Μπουλέντ Ετσεβίτ. Και να ποιο

συμπέρασμα έβγαλαν οι Έλληνες από το γεγονός αυτό: ο Ετσεβίτ δεν

είναι «γνήσιος» σοσιαλιστής, αλλά εξ ίσου «Οθωμανός» και «Αττίλας»

όσο και οι Τούρκοι μη σοσιαλιστές (ως άτομο βέβαια ο Ετσεβίτ έχει

θαυμάσια δυτική παιδεία, και μάλιστα οι αξιόλογες ποιητικές επιδόσεις

του έχουν μεταφρασθεί σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες).

Όμως το ορθό – και πολύ ανησυχητικότερο – πολιτικό συμπέρασμα θα

όφειλε να είναι το εξής: στα μεγάλα θέματα της εξωτερικής πολιτικής οι

Τούρκοι σοσιαλιστές σκέφτονται όπως οι Τούρκοι στρατηγοί. Και τούτο

συμβαίνει για λόγους πολιτικούς, όχι επειδή οι Τούρκοι σοσιαλιστές

είναι κι αυτοί «Οθωμανοί»· στο κάτω-κάτω ο Ετσεβίτ δεν έκανε παρά

ό,τι έκαναν και οι Γάλλοι σοσιαλιστές, όταν το 1956 διέταξαν ως

κυβέρνηση την επέμβαση στη διώρυγα του Σουέζ ή όταν λίγο πρωτύτερα

ξεκίνησαν τον άγριο αποικιακό πόλεμο στην Αλγερία, ενώ ακόμα ήσαν

νωπά τα διδάγματα από την καταστροφή στην Ινδοκίνα.

Η τιθάσευση της Τουρκίας μέσω της ένταξής της στην «Ευρώπη»

συνδέεται στενά με τις ελπίδες και με τα σφάλματα της ελληνικής

πολιτικής. Το πόσο φρούδες είναι οι ελπίδες το ομολογεί συνεχώς και

άθελά της η ίδια η ελληνική πλευρά, όταν από τη μια μεριά ισχυρίζεται

ότι η αποδοχή των «ευρωπαϊκών αξιών» θα κάνει την Τουρκία

«πολιτισμένο» και φιλειρηνικό κράτος, ενώ συνάμα από την άλλη είναι

υποχρεωμένη να διαπιστώνει στην πράξη ότι οι Ευρωπαίοι φορείς των

«αξιών» τις μεταχειρίζονται πολύ επιλεκτικά και τις προσπερνούν με

άνεση οπότε το κρίνουν συμφέρον άρα η αποδοχή των «ευρωπαϊκών

αξιών» δεν φαίνεται να βελτιώνει καθ’ εαυτήν τα ήθη. Τα σφάλματα,

πάλι, προκύπτουν από μιαν κακή εκτίμηση της σημασίας της «Ευρώπης»

για την ανερχόμενη Τουρκία. Επειδή η Ελλάδα, αδυνατώντας να σταθεί

μοναχή στα πόδια της, περιμένει τα πλείστα ή τα πάντα από άλλους τείνει

εύλογα να προβάλλει τη δική της κατάσταση και διάθεση στην

κατάσταση και διάθεση άλλων, νομίζοντας π.χ. ότι η «Ευρώπη» έχει για

την Τουρκία την ίδια απόλυτη σημασία όσο για την Ελλάδα. Jεν υπάρχει

αμφιβολία ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να πάρει από την Ευρωπαϊκή

Ένωση ό,τι περισσότερο μπορεί· όμως για την ευρασιατική Τουρκία η

Ευρώπη είναι μόνον ένα πεδίο δραστηριότητας ανάμεσα σε άλλα, ενώ

για την Ελλάδα αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό· γιατί στα Βαλκάνια

δεν έχει ούτε την οικονομική ούτε τη στρατιωτική δύναμη να παίξει

ηγεμονικό ρόλο, κι αυτός βέβαια δεν επιτυγχάνεται επειδή δέκα ή είκοσι

μικρομεσαίοι κάνουν κέρδη στη Ρουμανία ή τη Σερβία. Με άλλα λόγια, η

σχέση της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πιο σύνθετη απ’

ό,τι η σχέση της Ελλάδας προς αυτήν και μπορεί να συγκεφαλαιωθεί ως

εξής: η Ευρωπαϊκή Ένωση εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να

ικανοποιήσει όλα τα αιτήματα μιας Τουρκίας σήμερα 62 και αύριο 100

εκατομμυρίων κατοίκων, παράλληλα όμως τα ζωτικά της συμφέροντα

δεν της επιτρέπουν να απογοητεύσει πλήρως την τουρκική πλευρά· η

Τουρκία παραμένει σε σημαντικό βαθμό ανεξάρτητη από την Ευρωπαϊκή

Ένωση, παράλληλα όμως τα δικά της ζωτικά συμφέροντα τής

υπαγορεύουν να διατυπώνει προς την Ένωση ποικίλα, κυρίως οικονομικά

αιτήματα.

Μέσα στη διελκυστίνδα αυτή θα διεξάγεται στις επόμενες μία ή δύο

δεκαετίες ένα συνεχές παζάρι, με εντάσεις και με υφέσεις, όπου τα

τουρκικά αιτήματα συχνά θα υποστηρίζονται από τις Ηνωμένες

Πολιτείες, οι οποίες άλλωστε μόλις πρόσφατα ζήτησαν από την

Ευρωπαϊκή Ένωση να αποδεχθεί την Τουρκία ως πλήρες μέλος. Κατά

πασά πιθανότητα, τα σπασμένα αυτού του παζαριού θα τα πληρώσει η

Ελλάδα. Γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση (και πάντως τα ισχυρότερα μέλη

της), μη μπορώντας να δώσει στην Τουρκία όλα όσα επιθυμεί, θα

επιδιώκει να την κατευνάσει με ελληνικά έξοδα, πιέζοντας δηλαδή την

Ελλάδα να δεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Αν

αυτό πράγματι συμβεί, όπως φοβούμαι εντονώτατα, τότε θα δούμε μια

ακόμη από τις τραγικές εκείνες ειρωνείες, τις όποιες τόσο συνηθίζει η

Ιστορία.

Ενώ δηλαδή η Ελλάδα προσανατολίσθηκε ψυχή τε και σώματι στην

«Ευρώπη» για να διασφαλισθεί από τον τουρκικό κίνδυνο, ακριβώς ο

ευρωπαϊκός της προσανατολισμός θα μεταβληθεί σε όργανο de facto

μετατροπής της σε δορυφόρο της Τουρκίας. Η τουρκική επιρροή θα

ασκείται πάνω στην Ελλάδα όχι άμεσα, αλλά – κάπως μετριασμένη –

μέσω των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών αγωγών, και δεν

αποκλείεται η ελληνική πλευρά, ανίσχυρη κι αναζητώντας παρηγοριές ή

εκλογικεύσεις, ν’ αρχίσει κάποτε να θεωρεί κι η ίδια τις υποχωρήσεις

έναντι της Τουρκίας ως αυτονόητο μέρος και αυτονόητο καθήκον του

«εξευρωπαϊσμού» της αφού μάλιστα οι «πολιτισμένοι άνθρωποι», που

έχουν ξεπεράσει τους «εθνικιστικούς αταβισμούς», δεν ξεκινούν

πολέμους για πράγματα τόσο απαρχαιωμένα μέσα στον εκλεπτυσμένο

μας κόσμο όσο είναι δα τα κυριαρχικά δικαιώματα.

Μήπως αυτά σημαίνουν ότι η Ελλάδα οφείλει να ξεκόψει από τις

σημερινές της συμμαχίες; Βεβαίως όχι, καθώς εναλλακτική λύση δεν

υπάρχει. Αλλά η ελληνική πλευρά πρέπει να κατανοήσει έμπρακτα, κι όχι

μόνον λεκτικά, ότι η αξία μιας συμμαχίας για ένα της μέλος καθορίζεται

από το ειδικό βάρος του τελευταίου μέσα στο σύνολο της συμμαχίας. Πιο

λιανά: οι σύμμαχοι αξίζουν για σένα τόσο, όσο αξίζεις εσύ γι’ αυτούς.

Καμμιά συμμαχία και καμμιά προστασία δεν κατασφαλίζει όποιον

βρίσκεται μαζί της σε σχέση μονομερούς εξάρτησης. Τα «δίκαια» της

Ελλάδας δεν εντυπωσιάζουν κανέναν, όσο πίσω τους βρίσκεται ένας

παρίας με διαρκώς απλωμένο το χέρι, κάποιος που ζει από δάνεια,

επιδοτήσεις και «προγράμματα στήριξης».

Η λύση του προβλήματος της εθνικής βιωσιμότητας, όχι σε λογιστική,

αλλά σε παραγωγική βάση, αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση

σοβαρής εξωτερικής πολιτικής. Οι εθνικοί πόροι πρέπει να

αντιμετωπισθούν με γεωπολιτικά και στρατηγικά κριτήρια, όχι ως

αριθμητικοί «δείκτες»: το 1% του εθνικού εισοδήματος που προέρχεται

από την άνοδο του τουρισμού δεν είναι το ίδιο με το 1% που δίνει μια

σύγχρονη εξοπλιστική βιομηχανία. Και πρέπει επίσης να εκλογικευθούν

και να χρησιμοποιηθούν στο σύνολό τους (δεν μου είναι κατανοητό λ.χ.

γιατί η Κύπρος, με ετήσιους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης γύρω στο

5% κατά την τελευταία δεκαπενταετία και με αύξουσα ευημερία, δεν

συμβάλλει οικονομικά -τρόποι βρίσκονται- στα ελληνικά εξοπλιστικά

προγράμματα· όποιος αισθάνεται μέρος του ελληνισμού το αποδεικνύει

σηκώνοντας εθνικά βάρη). Η προσπάθεια αυτή είναι απαραίτητη, γιατί

στην τωρινή συγκυρία, που είναι δυσμενέστατη για την Ελλάδα, έχει

προέχουσα σημασία να κερδηθεί χρόνος χωρίς να απωλεσθεί έδαφος, με

την ελπίδα ότι μελλοντικές ανακατατάξεις στον πλανητικό συσχετισμό

δυνάμεων θα εξασθενίσουν το γεωπολιτικό δυναμικό της Τουρκίας και

θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να πάρει μιαν Ιστορική ανάσα. Αν όμως

απωλεσθεί έδαφος στο προσεχές διάστημα, οι απώλειες θα είναι

ανεπανόρθωτες και πιθανότατα μοιραίες.

Φυσικά, οι ελπίδες δεν ισοδυναμούν με βεβαιότητες. Ας υπογραμμίσουμε

ακόμα μια φορά ότι η βαθύτερη αιτία της αύξουσας τουρκικής πίεσης

πάνω στην Ελλάδα δεν είναι ούτε πολιτισμική ούτε στενά πολιτική και

παροδική, αλλά έγκειται στη συνεχή διεύρυνση της διαφοράς ανάμεσα

στο γεωπολιτικό δυναμικό των δύο χωρών. Σε ορισμένους κρίσιμους

τομείς, όπως ο δημογραφικός, ξέρουμε από τώρα ότι το παιγνίδι είναι

χαμένο. Αν θέλουμε να παραμείνουμε νηφάλιοι, έστω και με αντίτιμο την

απαισιοδοξία, οφείλουμε να πούμε ότι και σε άλλα πεδία στρατηγικής

σημασίας αρχίζουν να παγιώνονται αναντίστροφες εξελίξεις.

Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά

δικαιώματα, δηλαδή δικαιώματα των οποίων η κυρίαρχη άσκηση

εξαρτάται από τη βούληση και τις αντιδράσεις τρίτων, ενώ παράλληλα η

στάση της γίνεται όλο και περισσότερο παθητική ή αντιφατική. Η

διακήρυξη «δεν παραχωρούμε τίποτε» δεν έχει έμπρακτο αντίκρυσμα

όταν η χώρα εκλιπαρεί σε κρίσιμες ώρες τις μεσολαβητικές προσπάθειες

των Ηνωμένων Πολιτειών ξέροντας εκ των προτέρων ότι αυτές θα

πληρωθούν με παραχωρήσεις ή όταν αποσύρει χωρίς χειροπιαστά

ανταλλάγματα το βέτο της για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με

την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποδεικνύοντας έτσι άθελά της πόσο είναι

πιθανό να μετατραπεί σε δορυφόρο της Τουρκίας ακριβώς μέσω του

«ευρωπαϊκού δρόμου» και της επιρροής των «Ευρωπαίων εταίρων».

Τέτοιες ενέργειες δεν είναι απλώς εσφαλμένοι ή έστω συζητήσιμοι

χειρισμοί. Συνιστούν τα εύγλωττα επιφαινόμενα μιας βαθύτερης

ιστορικής κόπωσης, μιας προϊούσας, ηδονικής μάλιστα παράλυσης. Στον

βαθμό όπου η Ελλάδα θα καθίσταται ανεπαίσθητα γεωπολιτικός

δορυφόρος της Τουρκίας, ο κίνδυνος πολέμου θα απομακρύνεται, οι

ψευδαισθήσεις θα αβγατίζουν και η παράλυση θα γίνεται ακόμα

ηδονικότερη, εφ’ όσον η υποχωρητικότητα θα αμείβεται με

αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς επαίνους, που τους χρειάζεται

κατεπειγόντως ο εκσυγχρονιζόμενος Βαλκάνιος, και επίσης με δάνεια και

δώρα για να χρηματοδοτείται ο παρασιτικός καταναλωτισμός. Απ’ αυτές

τις συνθήκες ό,τι στην πραγματικότητα θα συνιστά κάμψη της ελληνικής

αντίστασης κάτω από την πίεση του υπέρτερου τουρκικού δυναμικού, οι

Έλληνες θα συνηθίσουν σιγά-σιγά να το ονομάζουν «πολιτισμένη

συμπεριφορά», «υπέρβαση του εθνικισμού» και «εξευρωπαϊσμό».

Πράγματι, το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και

ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα

δορυφοροποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή. Η υπέρβαση του

διλήμματος αυτού, η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και

στρατηγικών συσχετισμών απαιτεί ούτε λίγο ούτε πολύ την επιτέλεση

ενός ηράκλειου άθλου, για τον όποιο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως

είναι, δεν διαθέτει τα κότσια.

Οι μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες, που

συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν

έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα

τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους, ίσως να καταρρεύσουν ακόμα και

στην περίπτωση όπου θα βρεθούν μπροστά στη μεγάλη απόφαση να

διεξαγάγουν έναν πόλεμο γιατί, αν ο πόλεμος είναι συνέχεια της

πολιτικής, ποιος πόλεμος θα συνεχίσει μια σπασμωδική πολιτική; Οι

ευρύτερες μάζες, καθοδηγούμενες από το ίδιο ένστικτο της

βραχυπρόθεσμης αυτοσυντήρησης, έχουν βρει τη δική τους ψυχολογικά

βολική λύση: το έθνος το υπηρετούν ανέξοδα περιβαλλόμενες

γαλανόλευκα ράκη, οπότε το καλεί η περίσταση, και έχοντας κατόπιν

ήσυχη συνείδηση το κλέβουν μόνιμα με παντοειδείς τρόπους: από τη

φοροδιαφυγή, την αισχροκέρδεια και τα «αυθαίρετα» ίσαμε τα

ευκολοαπόκτητα πτυχία, τη χαμηλή παραγωγικότητα εργασίας (ούτε το

50% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης!) και την κραυγαλέα

ανισότητα ανάμεσα σ’ ό,τι παράγεται και σ’ ό,τι καταναλώνεται, με

αποτέλεσμα την καταχρέωση και την πολιτική εξάρτηση του τόπου. Αν

λάβουμε υπ’ όψιν μας μόνον όσα πράττονται και αφήσουμε εντελώς στην

άκρη την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους οι πράττοντες, τότε

φαίνεται να βρισκόμαστε σε συλλογική αναζήτηση της ιστορικής

ευθανασίας, υπό τον ορό να σκηνοθετηθούν έτσι τα πράγματα, ώστε

κανείς να μην έχει την άμεση ευθύνη, και επίσης υπό τον ορό να

τεχνουργηθούν απροσμάχητες ανακουφιστικές εκλογικεύσεις

(«ελληνοκεντρικές» ή «εξευρωπαιστικές», αδιάφορο). Τις τραγωδίες ή

τις κωμωδίες, που μπορούν να περιγράψουν με τις αρμόζουσες

αποχρώσεις αυτήν την ιδιαίτερη κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση,

θα τις γράψουν ίσως άλλοι. Εμένα μου έρχεται στον νου η τετριμμένη,

αλλά πάντοτε ευθύβολη θυμοσοφία: όπως στρώνει καθένας, έτσι και

κοιμάται.__

Σκηνικό κρίσης στήνει η Τουρκία με αφορμή το δίκτυο κατασκοπίας-Πιθανή η απέλαση διπλωματών

 

 

Η Τουρκία φαίνεται αποφασισμένη να «τραβήξει το σχοινί» με αφορμή τη σύλληψη των τριών Τούρκων πολιτών στη Σμύρνη και την Αλικαρνασσό με τη κατηγορία πως διενεργούσαν κατασκοπία υπέρ της Ελλάδος. Αυτή τη φορά εμπλέκεται επίσημα και η Ελλάδα-κατηγορώντας διπλωμάτη της χώρας μας-ενώ παράλληλα υπάρχουν «διαρροές» στον τουρκικό Τύπο για ενδεχόμενη απέλαση Ελλήνων διπλωματών ως αντίποινα. 

Σύμφωνα με πληροφορίες η Τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, έχει στοιχεία πως ένας εκ των Ελλήνων διπλωματών που υπηρετούσε στο προξενείο της Σμύρνης, είχε στήσει δίκτυο κατασκοπίας με Ελληνες πράκτορες σε συνεργασία με τους 3 τούρκους συλληφθέντες.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως ο εν λόγω διπλωμάτης μαζί με τους υπόλοιπους πράκτορες της ΕΥΠ παρακολουθούνταν επί 6 μήνες με άκρα μυστικότητα από την ΜΙΤ, ενώ και στα έγγραφα που βρέθηκαν στην κατοχή των 3 συλληφθέντων αποδεικνύεται η εμπλοκή του.

 Μάλιστα λίγο πριν ανακηρυχθεί «ανεπιθύμητο πρόσωπο» (ουσιαστικά απελαθεί) από το Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ο εν λόγω Ελληνας διπλωμάτης απομακρύνθηκε εσπευσμένα, χωρίς να αντικατασταθεί.

 Ο τουρκικός Τύπος αναφέρει πως αναμένεται η Αγκυρα ότι θα ζητήσει επίσημα από την Αθήνα «εξηγήσεις» για το υποτιθέμενο κατασκοπευτικό δίκτυο που είχε στηθεί στη Σμύρνη και δεν αποκλείεται μια σειρά «αντιποίνων» έναντι της Ελλάδος, όπως η απέλαση διπλωματών ή η μη αποδοχή αντικατάστασης διπλωματών που έχουν αποχωρήσει η αποχωρούν από τη γειτονική μας χώρας.

 Το γεγονός πως η τουρκική πολιτική ηγεσία δεν πληροφορήθηκε για την επιχείρηση της ΜΙΤ-όπως όφειλε-και οι τελευταίες μαζικές προκλήσεις κατά της Ελλάδας δείχνουν ξεκάθαρα πως το κεμαλικό «βαθύ κράτος» προσπαθεί σε όλα τα μέτωπα να δημιουργήσει προβλήματα στην κυβέρνηση Ερντογάν, χρησιμοποιώντας γι’ αυτό τον λόγο την καλύτερο μέθοδο: την «εξαγωγή» της κρίσης προς την Ελλάδα, όπως έγινε και το 1996 με την τότε συγκυβέρνηση Τσιλέρ-Ερμπαγκάν που είχε εξοργίσει τους Κεμαλικούς και το «βελούδινο πραξικόπημα» που ανέτρεψε τον Ερμπαγκάν από την εξουσία.
Αραγε αυτή τη φορά κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε έναν ακόμη «θερμό» χειμώνα;

 Το χρονικό της σύλληψης

 Ανήμερα των Χριστουγέννων, μετά από επιχείρηση της Τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών, της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας και της διεύθυνσης αντικατασκοπίας της Τουρκικής αστυνομίας, συνελήφθησαν τρεις Τούρκοι πολίτες με την κατηγορίας της κατασκοπίας υπέρ της Ελλάδας, σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδουν στους διαδικτυακούς τους χώρους ΜΜΕ της γείτονος.
Οι τρεις συλληφθέντες παρακολουθούνταν επί περίπου έναν χρόνο, πριν εκτελεστεί η επιχείρηση και σύμφωνα με τα δημοσιεύματα είχαν φωτογραφήσει και κινηματογραφήσει στρατιωτικές ασκήσεις των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, ναυτικές βάσεις  και στρατόπεδα, σε τρεις περιοχές της Τουρκίας: Την Αλικαρνασσό (Μποντρούμ), την Σμύρνη και το Αϊβαλί.

 Ο ένας εξ αυτών δούλευε ως αρτοποιός, ο άλλος ως ταξιδιωτικός πράκτορας και ο τρίτος ήταν ελεύθερος επαγγελματίας. Μάλιστα για τον τελευταίο, όπως αναφέρουν τα τουρκικά ΜΜΕ, υπήρχαν εις βάρος του καταδίκες για διακίνηση λαθρομεταναστών και εμπόριο λευκής σαρκός, καθώς και μια καταδίκη για βιασμό.

 Για κάθε φωτογραφία, οι συλληφθέντες έπαιρναν 700 ευρώ για κάθε φωτογραφία και 2.000 ευρώ για κάθε κινηματογράφηση από «έλληνες πράκτορες» που βρισκόταν σε ελληνικό νησί-το οποίο δεν κατονομάζεται-και τις παρέδιδε ο ταξιδιωτικός πράκτορας λόγω της ευχέρειας που είχε να μετακινείται από την μια πλευρά των συνόρων στην άλλη χάρις στην ιδιότητά του. Κατόπιν ο παραδίδων τα στοιχεία επέστρεφε στην Τουρκία όπου κατέθετε σε τραπεζικούς λογαριασμούς τα χρήματα που αναλογούσαν στο καθένα ξεχωριστά. Οι δύο εκ των κατηγορουμένων συνελήφθηκαν στην Σμύρνη και ο ένας στην Αλικαρνασσό.

 Αξίζει να σημειωθεί πως η όλη επιχείρηση εκτελέστηκε-σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ-χωρίς να έχει ενημερωθεί ο Πρωθυπουργός και o υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας ως είθισται, εγείροντας πολλά ερωτηματικά για το αν πρόκειται για σύλληψη πρακτόρων ή προβοκάτσια σε βάρος της Ελλάδας με σκοπό την αύξηση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών.
Στους συλληφθέντες απαγγέλθηκε και η κατηγορία του άρθρου 331 του τουρκικού ποινικού κώδικα, για πολιτική και στρατιωτική κατασκοπία σε βάρος της χώρας, ποινή που επιφέρει ακόμη και την καταδίκη σε θάνατο.

 Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, οι τουρκικές αρχές κατέσχεσαν εντός των οικιών των γραφείων και των αυτοκινήτων των συλληφθέντων, 2 ραδιόφωνα, 2 ασυρμάτους χειρός, 3 ζευγάρια κιάλια, 1 εγχειρίδιο χρήσης, 4 φωτογραφικές μηχανές, 2 κάμερες, αρνητικά φιλμ που περιείχαν φωτογραφίες από στρατόπεδα και ασκήσεις, 1 πιστόλι των 9 χιλιοστών και 170 φυσίγγια, 1 φορητό υπολογιστή, 11 κινητά τηλέφωνα και 3 φορητές μνήμες με φωτογραφίες από τουρκικούς στρατιωτικούς σχηματισμούς.

 Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

 

PLAYMOBIL

Παραλάβαμε και διαθέτουμε την σειρά παιχνιδιών της PLAYMOBIL, γνωστής απο τις εξαιρετικές προδιαγραφές ποιότητας, με τις οποίες κατασκευάζονται στην Γερμανία.

Αρχαία ελληνικά και δημοτικό σχολείο

Δημήτρης Νατσιός

«Όταν οι εχθροί σου θα έχουν ξεμάθει την ορθογραφία τους, να ξέρεις ότι η νίκη πλησιάζει»
Βλ. Βολκόφ

«Ο ένδοξος Αμερικανός αοιδός Μιχαήλ Ιάξων απέθανεν· οι μεν φύλακες, εις την οικίαν αυτού εισβάντες, αυτόν ήδη τεθνηκότα ηύρον· της δε αγγέλματος περί της οικουμένης ως τάχιστα περιελθούσης, ως εικός, πάντες διαλέγονται νυν περί της του θανάτου αιτίας, λέγεται δε ότι ο Ιάξων φάρμακα πολλά έπιεν της νυκτός η απέθανον». Μετάφραση: «Ο πασίγνωστος Αμερικανός τραγουδιστής Μάικλ Τζάκσον πέθανε. Οι σωματοφύλακές του, μπαίνοντας στο σπίτι του, τον βρήκαν νεκρό. Η είδηση του θανάτου του, όπως ήταν φυσικό, έκανε γρήγορα τον γύρο του κόσμου και όλοι συζητούσαν για την αιτία του θανάτου του. Φημολογείται ότι ο Τζάκσον την νύχτα που πέθανε κατανάλωσε πολλά φάρμακα».

Ονομάζεται Χουάν Κοντέρχ. Είναι Ισπανός και διδάσκει αρχαία ελληνικά και λατινικά στο πανεπιστήμιο St. Andrews της Σκωτίας. Ο εν λόγω καθηγητής δημιούργησε μια ιστοσελίδα (www.akwn.net), στην οποία μπορεί ο επισκέπτης να διαβάσει ποικίλες ειδήσεις απ’ όλο τον κόσμο, γραμμένες στην αρχαία ελληνική. (Απ’ όπου και το προλογικό παράθεμα). Στην εφ. «Ελευθεροτυπία» της 30ης Νοε, εξήρε την σπουδαιότητα της αρχαίας ελληνικής, δηλώνοντας ότι «όσο πιο πολύ κοιτάζουμε στο παρελθόν, τόσο πιο ικανοί γινόμαστε να κοιτάξουμε στο μέλλον». Βεβαίως, αν την ιστοσελίδα την «έστηνε» Έλληνας, είναι σίγουρο ότι θα στιγματιζόταν ως εθνικιστής, οπισθοδρομικός, η γνωστή, δηλαδή, συνταγή «εξόντωση διά της γραφικότητος».

Η μετάφραση του Μάικλ Τζάκσον σε Μιχαήλ Ιάξων είναι σίγουρα… καλόγουστη γραφικότητα. Κι όμως η προοδευτική «Ελευθεροτυπία» εκθειάζει τον Ισπανό καθηγητή. Είναι «Ευρωπαίγος» βλέπετε, πεπολιτισμένος. Στους ξένους επιτρέπεται η αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία, «η απληστία περί την (ελληνικήν) παίδευσιν». (άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος). Στα καθ’ ημάς, παρόμοιες απόπειρες χαρακτηρίζονται «ιδεολογικοποιημένη προσέγγιση των αρχαίων ελληνικών» και κρυπτοφασισμός. Κι ενώ, όπως συμβαίνει σε τούτο τον τόπο, μας βάζουν τα γυαλιά οι ξένοι, εμείς, απτόητοι και τυφλοί, οδεύουμε ολοταχώς «εις βόθυνον». Πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος Γεώργιος (οι γιατροί, μαθεύτηκε, του συνέστησαν «αφωνία» λόγω προβλήματος, σύσταση, μάλλον, περιττή…) επισκέφτηκε τον πολιό και γεραρό, υπεραιωνόβιο καθηγητή Εμ.Κριαρά (104 ετών). Ο κ. Κριαράς «επιτέθηκε» και πάλι κατά των αρχαίων, προτείνοντας την κατάργησή τους στο Γυμνάσιο. Το 2005 σε άρθρο του έγραφε: «Οι απόφοιτοι του Δημοτικού Σχολείου έρχονται σήμερα στο Γυμνάσιο ακατάρτιστοι ακόμη και στα βασικά στοιχεία της νέας μας γλώσσας». (Εφ. «Μακεδονία», 23 Οκτ 2005). Δεν διευκρινίζει όμως γιατί οι μαθητές πλέουν χωρίς κατάρτι (ακατάρτιστοι) και καταποντίζονται γλωσσικώς. Μήπως αυτό που καταδικάζει, την εκμάθηση των αρχαίων, είναι και η αιτία της περιρρέουσας γλωσσικής αφασίας και πνευματικής στειρότητας;

Ο κ. Κριαράς ήταν και ο πρωτομάστορας του εγκλήματος, του ανοσιουργήματος κατά της γλώσσας μας, που ονομάζεται κατάργηση της ιστορικής ορθογραφίας και επιβολή, κρυφίως και δολίως, της λεγόμενης μονοτονικής γραφής. Αλλά «ανήρ δύσοργος εν γήρα βαρύς». (Σοφοκλής). Είναι γνωστό πως το θέμα της γλώσσας δεν έμεινε αμόλυντο από τα «προοδευτικά» παραισθησιογόνα. Υποστηρίζεις την ιστορική ορθογραφία, την αρτιμελή γλώσσα μας, την γλώσσα του Παπαδιαμάντη, του Κόντογλου, του Σεφέρη, του Ελύτη, του Ρίτσου, του Βρεττάκου και την εισαγωγής της, κυρίως στο Δημοτικό, στην «εξοπλιστική ηλικία» των παιδιών, είσαι αμετανόητος εθνικιστής. Γράφει ο Χρ. Γιανναράς σε άρθρο του στην «Καθημερινή» της Κυριακής 7 Δεκ: «Γι’ αυτό και δεν παράγεται πια πολιτική στην Ελλάδα, μόνο αναμασήματα μεταπρατικής κενολογίας για διαιώνιση της τεταρτοκοσμικής καφρίλας. Δεν τολμάει πολιτικός λόγος να ζητήσει λ.χ. περισσότερα Αρχαία Ελληνικά στο σχολείο, Αρχαία Ελληνικά από το Δημοτικό, αφού η στέρεα δομή τους επιτρέπει να διδάσκεται η γλώσσα ως λογική συνεπιφέροντας και τη διδασκαλία των μαθηματικών ως γλώσσας – θα χλευαστεί αμέσως η πρόταση σαν εθνικισμός. Δεν νοιάζονται τα μαρξιστοδιαφωτιστικά υβρίδια για καλλιέργεια της σκέψης και της κρίσης, μάχονται φαντάσματα…».

Τα μαρξιστοδιαφωτιστικά ή νεοταξικά υβρίδια και σταγονίδια μπορεί να ποδοπατούν τα τζιβαϊρικά μας, δεν σημαίνει όμως ότι αλυσοδένουν και τη σκέψη μας. «Εισίν νεφέλαι άνυδροι υπό ανέμων περιφερόμεναι, δένδρα… άκαρπα».

Πιστεύω, ακραδάντως, πως η μόνη λύση, μια και βιώνουμε μια νέας μορφής Τουρκοκρατία, κατά τον αείμνηστο Μ. Χατζηδάκι, είναι το «Κρυφό Σχολειό». Παράδειγμα: Όταν διδάσκω Έκτη Δημοτικού, τις δύο «ελεύθερες» εβδομαδιαίως ώρες της λεγόμενης «ευέλικτης ζώνης», τις αφιερώνω στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. (Εδώ και μια δεκαετία). Δεν χρειάζεται να είσαι «κλασικός» φιλόλογος για να τα διδάξεις σε παιδιά του Δημοτικού. Επιμένω περισσότερο στα κείμενα. Επιλέγω τους ωραιότατους και διδακτικότατους μύθους του Αισώπου ή Ευαγγελικές Περικοπές (αμφότερα προγραμμένα από την ύλη του σχολείου»), βάζω τους μαθητές να αντιγράψουν και να διαβάσουν το κείμενο (για να «σπάσει» η γλώσσας τους) και στη συνέχεια προσπαθούμε να το μεταφράσουμε, για να κατανοήσουν την συνέχεια, το αδιάλειπτο της γλώσσας μας. Κατόπιν διδάσκω απλούς κανόνες τονισμού και, όσο εγκολπώνονται οι γνώσεις, προχωρούμε σε κλίσεις ουσιαστικών και ρημάτων. (Τις πιο απλές και ομαλές μορφές των κλίσεων).Τι παρατήρησα κατά την διάρκεια της διδαχής των αρχαίων ελληνικών; Οι μαθητές μου με ζήλο, μεράκι, φιλότιμο, θα έλεγα και συγκίνηση, προσεγγίζουν τα προγονικά θησαυρίσματα. Καμαρώνουν κιόλας, γιατί σ’ αυτούς έλαχε η τιμή να είναι οι κληρονόμοι της εξαίσιας γλώσσας. Τους διαβάζεις «και ελθόντες εις την οικίαν είδον το παιδίον μετά της Μαρίας της μητρός αυτού και πεσόντες προσκύνησαν αυτώ…», από το κατά Ματθαίον, το κατανοούν αμέσως και χαίρονται. Και πώς αλλιώς. Μιλούν την γλώσσα των αγγέλων, την ελληνική «επειδή οι άγγελοι δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική». (Βρεττάκος, «Η ελληνική γλώσσα»). Επιπροσθέτως την ώρα του μαθήματος επικρατεί απόλυτη ησυχία, σχεδόν ευλαβική. Γιατί; Διότι, κατ’ αρχάς, τα κείμενα μοσχοβολάνε από αξίες. Δεύτερον. Όταν ζητάς από τους μαθητές να γράψουν τη λέξη, για παράδειγμα, «υγρός», πρέπει να σκεφτούν δύο κανόνες. Την δασεία του ύψιλον και την οξεία της βραχύχρονης συλλαβής. Έξοχη διανοητική άσκηση. Ο νους πειθαρχεί, δεν αλητεύει εδώ κι εκεί. Και το σημαντικότερο, όπως προείπα, γεμίζει χαρά η υποτυπώδης αυτή μάθηση τα παιδιά. (Το πλατωνικό «τέρπειν και διδάσκειν»). Σήμερα τα σχολεία υποφέρουν από απειθαρχία, γιατί δεν την αντικρίζουν πουθενά τα παιδιά. Το κύρος των δασκάλων είναι ανύπαρκτο, λόγω αδιαφορίας ή και ανικανότητας – τέχνη το διδάσκειν – τα βιβλία, με την παρδαλή ύλη τους, αποβαίνουν συντελεστές και πολλαπλασιαστές της περιρρέουσας ασημαντοκρατίας. Απαχαυνώνουμε τους μαθητές μας διδάσκοντάς τους κάτι έντυπες λίγδες – «μακαρόνια με κιμά» ή «οδηγίες χρήσης καφετιέρας» – και ουσιαστικά τους περιφρονούμε. Γράφει σοφός άνθρωπος: «Όταν ο κουκουλοφόρος νεαρός – μαθητής πετροβολεί μια τζαμαρία, αναγκάζει τα αντικείμενα να τον χειροκροτήσουν ή να τον προσέξουν, μια και οι πάντες τον αγνοούν» και κυρίως το σχολείο. Πώς, αλήθεια, μπορεί να εξηγηθεί η σύλληψη μαθητών Δημοτικού για βιοπραγίες;

Αναδημοσίευση από το Αντίβαρο

Ιστορικισμός και φουνταμενταλισμός

Θεόδωρος Ι. Ζιάκας

     Κοινός παρονομαστής των δύο απόψεων* είναι ο ιστορικισμός: σε μια νόμιμη μεθοδολογική προσέγγιση αποδίδουν μεγαλύτερη βαρύτητα από όση πράγματι έχει. Υποτίθεται ότι η Ιστορία είναι μια αυστηρή αιτιοκρατική αλυσίδα γεγονότων, οπότε η σημερινή κακοδαιμονία μας πρέπει να αναζητηθεί σε μια ατυχή έκβαση κάποιας «κρίσιμης μάχης» που έλαβε χώρα στο παρελθόν. Για τους «ρωμανιστές» το «κρίσιμο γεγονός» είναι η έκβαση της ιστορικής σύγκρουσης με τους Φράγκους. Για τον Γερ. Κακλαμάνη το παιχνίδι παίχτηκε και χάθηκε επί Καποδίστρια και Όθωνα, όταν ο υποτιθέμενος «μακρυγιαννισμός» τορπίλισε την προσπάθεια οικοδόμησης κράτους δικαίου. Υπερβάλλεται μ’ αυτόν τον τρόπο η σημασία του παρελθόντος και σχεδόν εξαφανίζεται ο ρόλος του παρόντος και του μέλλοντος στη διαμόρφωση της εκάστοτε ιστορικής στιγμής. Τα ιστορικά υποκείμενα δεσμεύονται βεβαίως από το παρελθόν, αλλά έχουν σχετική ελευθερία επιλογών. Αυτή αντλείται από την προεξόφληση εκδοχών «μέλλοντος» (από την επίδραση του υφιστάμενου παραδειγματικού εαυτού), που επιτρέπουν την αμφισβήτηση των καταναγκασμών του παρελθόντος και των «συσχετισμών» του παρόντος.

     Ένα δεύτερο κοινό λάθος είναι ο άκρατος ιδεολογισμός, του ίδιου τύπου μ’ αυτόν που ενδημεί συνήθως σε παλαιομαρξιστικές σέχτες. Ο I. Ρωμανίδης προσπαθεί να ερμηνεύσει την ελληνική επανάσταση κάτω από το πρίσμα μιας διαχρονικής συνωμοσίας των Φράγκων, για την πλήρη καταστροφή της Ορθοδοξίας. Ο Ρήγας, ο Κοραής, ο Ανώνυμος της Ελληνικής Νομαρχίας και άλλοι διαφωτιστές, εμφανίζονται σαν «πράκτορες» του Ναπολέοντα. Κι ο Κακλαμάνης στο ίδιο πνεύμα κινείται. Το ένα τέταρτο του ογκώδους βιβλίου του, για την Ελλάδα ως κράτους δικαίου, είναι αφιερωμένο στον υπερφυσικό ρόλο των μυστικών υπηρεσιών στη διαμόρφωση των διεθνών και εσωτερικών σχέσεων (σ’ αυτή τη βάση ερμηνεύει και το σκάνδαλο Κοσκωτά). Η κοινότοπη δαιμονολογική αντίληψη της Ιστορίας επαναλαμβάνεται αυτούσια. (Η Αριστερά έβλεπε παντού πράκτορες της Ιντέλιτζενς Σέρβις και της CIA. Η Δεξιά μιλούσε συνεχώς για κομμουνιστικούς δακτύλους. Η λαϊκή θρησκευτικότητα, γαλουχημένη με αποκαλυπτικά οράματα, ανακαλύπτει ακόμα παντού τα σατανικά ίχνη της μασωνίας και του σιωνισμού.) Όλα αυτά σημαίνουν εν τέλει απουσία κοινωνικής προβληματικής. Αύξηση της αδιαφάνειας του συλλογικού πεδίου.

     Αν οι ρωμανιστές τείνουν να υποβαθμίζουν την πολιτική σε «θεραπαινίδα της θεολογίας», ο Κακλαμάνης τη βλέπει σαν εφαρμοσμένη φιλοσοφία της Ιστορίας. Διαβάζοντάς τον μένεις με την εντύπωση ότι, σε αντίθεση με μας τους κρετίνους, οι Ευρωπαίοι όλα τα έχουν προβλέψει και όλα τα έχουν προσχεδιάσει, σε τρόπο μάλιστα που ότι υπάρχει είναι σύμφωνο με τις προδιαγεγραμμένες υψηλές στρατηγικές τους. Έχουμε δηλαδή και στη μια και στην άλλη περίπτωση, υπερέξαρση της σημασίας της ιδεολογίας και αγνόηση της σχετικής αυτονομίας του πολιτικού πεδίου. Όμως η Ιστορία είναι ο κατ’ εξοχήν «χώρος των μη συνειδητών προθέσεων και των μη ηθελημένων σκοπών» (Ένγκελς). Η Ιστορία είναι κατά βάση απρόβλεπτη και μη λογική, γιατί οι δομές του συλλογικού έχουν μια διπλή αυτονομία. Είτε με τη μορφή αυτονομημένης μηχανικότητας είτε με τη μορφή αυτονομημένης συλλογικής βούλησης, ουσιαστικά διάφορης από τις επιμέρους ατομικές βουλήσεις, ακόμα κι αν αυτές είναι ναπολεόντειες. Η πάλη των παραδόσεων και κατ’ επέκταση η πάλη των εθνών (ως σχηματισμών παραδόσεων) δεν είναι η μοναδική κινητήρια δύναμη της Ιστορίας. Υπάρχει και η «πάλη των τάξεων» και η μια «πάλη» δεν μπορεί να απορροφήσει την άλλη, αφού, ως συνιστώσες της ιστορικής δυναμικής, είναι «κάθετες» μεταξύ τους. Αλλά, όπως λέει ο Καστοριάδης, ενώ «η πραγματικότητα δεν είναι λογική επιδέχεται απεριόριστη εκλογίκευση». Επιδέχεται ακόμη και τις δαιμονολογικότερες εκλογικεύσεις, που αν και είναι κατά βάση «φανταστικές» παράγουν, ωστόσο, διόλου φανταστικά και εξαιρετικά επικίνδυνα αποτελέσματα.

     Άλλος κοινός παρονομαστής είναι ο αναχρονισμός στην επισήμανση του «εχθρού». Είναι εμφανής στη σκιαμαχία των ρωμανιστών με τους Φράγκους και του Κακλαμάνη με τον «ελληνοχριστιανισμό». Ο αντιδυτι κισμός των ρωμανιστών είναι αναχρονιστικός, γιατί οι Φράγκοι, ως παράδοση, είναι περιφερειακή κατάσταση ακόμα και στη Φραγκιά. Κυρίαρχη παιδεία είναι σήμερα στη «Δύση» η αγγλοσαξωνική κι αυτή δεν κατάγετα από τη λατινική αλλά από την προτεσταντική παράδοση. Τα προβλήματα του σημερινού κόσμου συνδέονται με τα αδιέξοδα που δημιουργεί η δική της κυριαρχία.

     Αναχρονιστικός είναι ο αντι-αντιδυτικισμός του Κακλαμάνη, γιατί ο «ελληνοχριστιανισμός», εναντίον του οποίου μάχεται, ανήκει στο παρελθόν και όπου υφίσταται έχει υπολειμματικό χαρακτήρα. Οι διαφορισμοί Ανατολικής και Δυτικής Ελλάδος, ανατολικού και δυτικού χριστιανισμού, πρώην ισλαμικού και χριστιανικού ελληνικού στοιχείου, «αυτοχθόνων» και «ετρεροχθόνων», αν υποθέσουμε ότι είχαν κάποια μεγάλη σημασία στο παρελθόν, σήμερα μια τέτοια σημασία είναι ανύπαρκτη. Αν ο Καραγκιόζης, γινόμενος «αποκλειστικός δικτάτορας», εξαφάνισε τις άλλες φιγούρες του ελληνικού θιάσου, αυτό σημαίνει ότι έπαψε κι ο ίδιος να υπάρχει με τον παλιό τρόπο (αφού είναι σχέση και όχι «οντική ατομικότητα», όπως θάλεγε κι ο Χ. Γιανναράς). Περνώντας μέσα από την κρεατομηχανή του «ελληνοχριστιανισμού», ενσάρκωση της οποίας είναι ο αθηναϊκός υδροκέφαλος, ο ελλαδικός ελληνισμός μετατράπηκε σε ομοιογενέστατο πολιτιστικό πολτό. Οι διάφοροποιήσεις που έχουν κάποια σημασία μοιάζει να είναι πλέον μόνο οι κομματικές (και οι ποδοσφαιρικές). Όταν οι πολιτικοί μας δεινόσαυροι υπερηφανεύονται για την «εθνική μας ομοιογένεια» σίγουρα κάτι ξέρουν.

     Κατάληξη των ανωτέρω ουσιωδών σφαλμάτων είναι ο «υπερεθνικός» φουνταμενταλισμός (αναθεμελιωτισμός). Πρόταση επιστροφής σε μια χαμένη «αρχική γνησιότητα». Ο φουνταμενταλισμός είναι φαντασιωσικού τύπου «φυγή προς τα πίσω», εντελώς συμμετρική με τον «εσχατολογικό» και εξίσου «υπερεθνικό» φουνταμενταλισμό της «φυγής προς τα μπρος», τον οποίο κήρυσσε ο κομμουνιστικός χιλιασμός. Απολυτοποίηση του παρελθόντος ο ένας, του μέλλοντος ο άλλος, σε ένα κοινό πλαίσιο άρνησης της εθνικής ετερότητας του συλλογικού υποκειμένου, ως δημιουργικού συλλογικού παρόντος. Και η μια και η άλλη εκδοχή έχουν κοινή την αδυναμία να κατανοήσουν γιατί το ιστορικό υποκείμενο προσέλαβε στη νεότερη εποχή τη μορφή του έθνους- κράτους και είναι ανίκανοι να προσανατολιστούν στη σημερινή ιστορική καμπή που χαρακτηρίζεται από την κρίση του έθνους-κράτους και των υπερεθνικών δομών που του αντιστοιχούσαν. Δεν μπορούν επομένως να αντιληφθούν τη μετατόπιση του κέντρου βάρους της σημασίας στα πολιτισμικά στοιχεία της εθνικής ταυτότητας και στην ιστορική ανάγκη διαμόρφωσης διεθνών δομών που να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη αλληλοπεριχώρηση των εθνών ως πολιτισμικών οντοτήτων.

     Κλεισμένοι στον δικό μας κόσμο ζούμε σήμερα την αλληλοεξουδετέρωση των δύο φουνταμενταλιστικών μονομανιών, τη μετάπτωση και το βούλιαγμα στην ολότελα τυφλή καθημερινότητα. Είναι η απολυτοποίηση του παρόντος στο πρόσωπο μιας ανιστόρητης και χωρίς κανένα όραμα πολιτικής. Εδώ όμως πρέπει να αποδώσουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρ ι. Γι’ αυτού του είδους την πολιτική ελάχιστα φταίνε οι πολιτικοί. Η ευθύνη ανήκει κυρίως στην πνευματική ηγεσία, στους φορείς των πνευματικών μας παραδόσεων (πρόσωπα, πνευματικά ιδρύματα κ.λπ.) που δεν κατορθώνουν να παίξουν τον ιστορικό τους ρόλο.

Απ’ το βιβλίο: Θεόδωρος Ζιάκας, Έθνος και παράδοση, Εναλλακτικές Εκδόσεις

 

---

* Η «κρίση ταυτότητας» εκφράζεται στην περίπτωσή μας ως τάση φυγής προς μια «υπερεθνική» ταυτότητα. Εξετάσαμε ως κυρίαρχες εκδοχές «υπερεθνικής» ταυτότητας τη «ρωμανική» (βυζαντινή), μέσα από την προβληματική του π. Ι. Ρωμανίδη και τη «δυτική» («ευρωπαϊκή»), μέσα από την προβληματική του Γερ. Κακλαμάνη. […]

Σ’ αυτή την ιστορική καμπή που βρισκόμαστε…

Σ’ αυτή την ιστορική καμπή που βρισκόμαστε, τρία είναι τα κύρια μέτωπα στα οποία οφείλουμε να πάρουμε σαφή στάση:
-Το πρώτο αφορά την Κύπρο και το σχέδιο Ανάν.
-Το δεύτερο αφορά τα Σκόπια και το όνομα «Μακεδονία».
-Και το τρίτο την υπεράσπιση της ελληνικότητας μπροστά στην επίθεση που δέχεται από ελληνικές και διεθνείς οργανωμένες δυνάμεις.
1) Κύπρος: Παρά το ότι ο ελληνοκυπριακός λαός απέρριψε το Σχέδιο Ανάν με μεγάλη πλειροψηφία (70%), εν τούτοις τόσο μέσα στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα υπάρχουν πρόσωπα και δυνάμεις που συνωμοτούν, ώστε με την δημιουργία καταλλήλων συνθηκών να το επιβάλουν τελικά, μιας και η επικράτησή του εξακολουθεί να αποτελεί βασικό στόχο της πολιτικής των ΗΠΑ, που θέλουν μ’ αυτόν τον τρόπο να εξασφαλίσουν ένα σημαντικό στρατηγικό έρεισμα για τα άμεσα και μακροπρόθεσμα σχέδιά τους στην Μέση Ανατολή.
Είναι ανάγκη λοιπόν να βρεθεί ένας τρόπος, ώστε να ακουστεί η φωνή της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού που δεν συμφωνεί στην εφαρμογή αυτού του Σχεδίου, το οποίο είναι αντίθετο με τα συμφέροντα της Κύπρου και ειδικότερα των Ελληνοκυπρίων, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του Ελληνικού Έθνους.

2) Σκόπια: Δεν θα πρέπει να έχει για μας καμμιά απολύτως σημασία το γεγονός ότι τα έχουν ήδη αναγνωρίσει με το όνομά τους πολλά κράτη δια διάφορους εμφανείς λόγους. Στην πραγματικότητα όσοι το κάνουν, αγνοούν ή και περιφρονούν την ιστορική αλήθεια. Άγνοια ασυγχώρητη, που οδηγεί στην ουσιαστική γελοιοποίησή τους. Το γεγονός και μόνο ότι έτσι θα νομίζουν ότι με την επιλογή τους αυτή θα συνυπάρχουν με τα τρισέγγονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, θα αποτελεί γι’ αυτούς αιτία χλευασμού και υποτίμησης της σοβαρότητάς τους. Και υποθέτουμε ότι είναι περιττό να επαναλάβουμε εδώ τα λόγια του ίδιου του πρώην Προέδρου των Σκοπίων κ. Γκλιγκόρωφ, ότι δηλαδή οι Σκοπιανοί είναι Σλαύοι , η εθνικότητά τους Σλαυική και η γλώσσα τους ένα μείγμα Σλαυικής και Βουλγαρικής διαλέκτου.
Εκείνο όμως που θα πρέπει να μας αφορά ως Έλληνες, είναι το γεγονός ότι ορισμένοι ηγέτες των Σκοπιανών αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν το όνομα «Μακεδονία», ανακηρύσσοντας τον εαυτό τους ως μοναδικούς απογόνους-κληρονόμους της αρχαίας Μακεδονίας, του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και με το εύρημα της «Μακεδονίας του Αιγαίου» να διεκδικούν χωρίς ντροπή τα εδάφη της σημερινής ελληνικής Μακεδονίας από δύση σε ανατολή χαράζοντας σαν σύνορα στον νότο τις
παρυφές του Ολύμπου! Φτάνουν στο σημείο μάλιστα να διατείνονται ότι η Θεσσαλονίκη, που την προορίζουν ως πρωτεύουσά τους, βρίσκεται σήμερα υπό ελληνική κατοχή!
Πρόκειται για ένα βλακώδες, αισχρό και προσβλητικό παραλήρημα, απέναντι στο οποίο το μόνο που ταιριάζει σ’ έναν υπεύθυνο λαό και ένα υπεύθυνο κράτος είναι η απόλυτη περιφρόνησή. Που σημαίνει ότι δεν δεχόμαστε καμμιά σχέση και ακόμα πιο πολύ καμμιά συζήτηση μαζί τους. Είτε μόνοι μας είτε με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ όπως γίνεται σήμερα. Και το μόνο που οφείλουμε να πράξουμε είναι να δηλώσουμε καθαρά ότι εμείς δεν πρόκειται ποτέ να τους χαρίσουμε το όνομα «Μακεδονία» και ότι δεν θέλουμε να έχουμε καμμιά σχέση οικονομική και διπλωματική μαζί τους. Κλείνουμε τα σύνορα. Και δεν καταδεχόμαστε ούτε να τους εμποδίσουμε να μπουν στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ και της Ευρώπης, που τόσο πολύ επιθυμεί την παρουσία ανάμεσά τους των γνήσιων απογόνων του … Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ας τους χαίρονται λοιπόν, μιας και στην πραγματικότητα απολαμβάνουν την πλήρη εύνοια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, που έχουν ήδη μεταβάλει μαζί με το Κόσοβο και τα μισά Σκόπια σε μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές τους βάσεις στον κόσμο. Με άλλα λόγια αποτελούν ήδη ένα στρατηγικής σημασίας προτεκτοράτο των ΗΠΑ και για τον λόγο αυτόν οι απειλές τους με στόχο τα εδάφη μας θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν.
Μετά από όλα αυτά η συμμετοχή μας στις διαδικασίες που μας επιβάλλονται άνωθεν για δήθεν σύνθετες ονομασίες για όλες τις χρήσεις και πράσινα άλογα -γιατί αυτό που θα γίνει τελικά είναι να παραμείνει το όνομα «Μακεδονία»- αποτελεί απαράδεκτη υποχώρηση, που θίγει την σοβαρότητα και την αξιοπρέπειά μας. Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά ότι.η στάση αυτή δεν ταιριάζει σε λαούς όπως ο δικός μας, που είχε το θάρρος να αντιταχθεί στους ισχυρούς σε δύσκολες και κρίσιμες περιόδους προστατεύοντας την ιστορία του, την τιμή και την υπερηφάνεια του.
3) Το τρίτο και σημαντικότερο εθνικό πρόβλημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει, είναι η αποκάλυψη και καταγγελία στον ελληνικό λαό των κύκλων, ομάδων και οργανώσεων που σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς επιδιώκουν την κατεδάφιση της ελληνικότητας. Μεταξύ των διεθνών οργανώσεων πρωτεύοντα ρόλο έπαιξε το «Ίδρυμα Σόρος», που συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων των δυνάμεων που αποφάσισαν την διάλυση της Γιουγκοσλαυίας, τον πόλεμο στην Γεωργία και την αποσύνθεσή της, την υποταγή στη Δύση της Ουκρανίας και που σήμερα αναμοχλεύουν τους εθνικισμούς στην Αλβανία προετοιμάζοντας το όραμα για την Μεγάλη Αλβανία με τη δημιουργία του Κοσόβου και με στόχο την Ήπειρο (Τσαμουριά) αλλά και στα Σκόπια με την ενίσχυση της προβολής της «Μακεδονίας του Αιγαίου».
Όσον αφορά τη χώρα μας, με στόχο το χτύπημα της ελληνικότητας αποβλέπουν στην αποδιοργάνωση της συνοχής του ελληνικού έθνους ξεκινώντας από την παραμόρφωση ιδιαίτερα της σύγχρονης ιστορίας μας -πριν, κατά και μετά την επανάσταση του 1821- και την εξάλειψη του ελληνικού πολιτισμού, παραδοσιακού και σύγχρονου.
Ορισμένοι Έλληνες, ουσιαστικοί πράκτορες αυτών των ύποπτων διεθνών οργανώσεων εργάζονται εδώ και πολύ καιρό συστηματικά. Έχουν διεισδύσει μέσα στους πλέον σημαντικούς και ευπαθείς τομείς της κοινωνικής μας ζωής, όπως η Παιδεία, η εξωτερική πολιτική, τα ΜΜΕ, καθώς και στους κομματικούς χώρους έχοντας ήδη κατορθώσει να σταθεροποιήσουν ένα σημαντικό προγεφύρωμα με την οικονομική ενίσχυση των ξένων και στηριζόμενοι στην άγνοια των πολλών και στην αποσιώπηση εκ μέρους των οπορτουνιστών έχουν ήδη προξενήσει μεγάλες βλάβες στην παραδοσιακή συνοχή του λαού μας τουλάχιστον ως προς τις παραδοσιακές του αξίες, που τον έκαναν να είναι αυτός που είναι. Σε πείσμα όλων των δεινών που κατά καιρούς δοκιμάζουν την αντοχή του.
Επομένως η καλλιέργεια του πατριωτισμού αποτελεί σήμερα τη μοναδική απάντηση, ώστε ο λαός μας να μπορέσει να αποκρούσει ενημερωμένος, ενωμένος και άγρυπνος αυτό το σατανικό σχέδιο ξεσκεπάζοντας και απομονώνοντας τους εχθρούς του, όποιοι και αν είναι και όπου κι αν βρίσκονται.
Αρκετά κοιμηθήκαμε έως τώρα. Καιρός να ξυπνήσουμε, να εγερθούμε, να εξεγερθούμε και ενωμένοι να αντιμετωπίσουμε όπως αρμόζει τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν την ιστορία, τον πολιτισμό, το ήθος, τις παραδόσεις και τελικά την ακεραιότητά μας.
Αθήνα, 21.12.2009
Μίκης Θεοδωράκης

Υ.Γ: Η επιστολή εστάλη στον γνωστό μας ηθοποιό και άνθρωπο των γραμμάτων Στέφανο Ληναίο
Πηγή: Ρεσάλτο

Για μια νέα σχέση των δύο παραδόσεων

Θεόδωρος Ι. Ζιάκας

     Καθώς και οι δύο παραδόσεις* απαλείφουν τον μεταξύ τους χώρο, που δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της δράσης του «άλλου,» αλλά και των δύο (και εν μέρει «κανενός»: σχετική αυτονομία των συλλογικών δομών) και απολυτοποιούν η καθεμιά τη σχετική αλήθεια τους, δεν είναι σε θέση να εννοήσουν ότι δρουν σε έναν κόσμο στον οποίο υπάρχει νόμιμη θέση και για τις δύο. Διαχωρίζονται έτσι «κάθετα» και ρίχνει η μια στην άλλη τις ευθύνες για τη νεοελληνική αποτυχία.

     Όμως το «εκτρωματικό» παρόν, που και οι δύο καταγγέλλουν, υπήρξε καρπός της δικής τους σχέσης. Ενός μεταξύ τους «ιστορικού συμβιβασμού». Οι φορείς της ορθόδοξης παράδοσης αρκέστηκαν στη θρησκευτική εξουσία, με αντάλλαγμα την κρατικοποίησή τους. Η δυτική παράδοση αρκέστηκε στην πολιτική κυριαρχία και την εκπαιδευτική ηγεμονία. Ήταν μια συνάρθρωση των εθνικών μας παραδόσεων υπό την ηγεμονία της Δύσης. Ο «ελληνοχριστιανισμός», ως κοινωνικό κατεστημένο και ως πολιτιστικός τύπος, είναι βεβαίως άσχετος τόσο με την αυθεντική Ορθοδοξία όσο και με τον δυτικό ουμανισμό, άνθησε όμως κάτω από το σκήπτρο της δυτικής Προστασίας και δη της αγγλικής, με τοποτηρητή τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ και είχε την υποστήριξη των οπαδών τόσο της μιας όσο και της άλλης παράδοσης.

     Η καθεμιά απολακτίζει σήμερα τον «ελληνοχριστιανικό» καρπό της ιστορικής σχέσης τους, σαν αποκλειστικό τέκνο του άλλου, για να διαφύγει στον φαντασιώδη χώρο μιας «υπερεθνικής» ταυτότητας. Αλλά η «αποκλήρωση» του δύσμορφου «τέκνου» δεν απαντά στις επιτακτικές προκλήσεις του επικίνδυνου παρόντος. Το ζητούμενο είναι μια νέα σχέση μεταξύ των δύο παραδόσεων, βασισμένη ακριβώς στον μεταξύ τους διάλογο, διάλογο που πρέπει να έχει ως αντικείμενο την επιβίωση τον ελληνισμού. Και ακριβώς η σχέση που θα προκύψει απ’ αυτό τον διάλογο, στο πλαίσιο της σημερινής κρίσης, θα είναι και το περιεχόμενο που θα πάρει η εθνική μας ταυτότητα στο εξής.

     Στο θεμελιώδες ερώτημα «Τι προσφέρουμε στον κόσμο;» οι απαντήσεις που δίνουν οι δύο παραδόσεις είναι συνοπτικά οι ακόλουθες:

     Η «ευρωπαϊκή» παράδοση: Έχουμε μια μοναδική φυσική και αρχαιολογική κληρονομιά, ανεκτίμητο μορφωτικό αγαθό για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Θα προσφέρουμε λοιπόν τουρισμό υψηλού επιπέδου. Μας λείπει βέβαια το απαιτούμενο «ευρωπαϊκό» ήθος και το κατάλληλο κράτος. Αλλά αυτά θα μας τα φτιάξει η Ευρώπη.

     Η «ρωμανική» παράδοση: Έχουμε το ζωτικότερο πάντων, την εναλλακτική λύση στο αδιέξοδο του δυτικού πολιτισμού που οφείλεται στον οντολογικό του μηδενισμό. Αυτή βρίσκεται στον ορθόδοξο κοινοτισμό, τον ησυχασμό και τη θεολογία του. Είναι η Ορθοδοξία, ως το ισχυρότερο «εμπόρευμα», κατά τη φρικτή, αλλά ποικιλοτρόπως σημαδιακή, διατύπωση του μακαρίτη Πατριάρχη Δημητρίου στα Τρίκαλα.

     Οι δυο αυτές απαντήσεις δεν είναι ανταγωνιστικές, σε βαθμό «αλληλοαποκλεισμού», όπως θέλουν να τις βλέπουν. Απλώς είναι τόσο ανεπαρκείς που, αν και επισημαίνουν κάτι, δεν είναι σε θέση να το διατυπώσουν σε κατανοήσιμη και εφαρμόσιμη μορφή. Αποτελούν αφετηριακές σκέψεις που πρέπει να αναπτυχθούν και να συγκεκριμενοποιηθούν.

     Η συνέχιση της πόλωσης μεταξύ των δύο παραδόσεων οδηγεί στην Τουρκοκρατία. Επ’ αυτού δεν θα έπρεπε πλέον να χωρούν ψευδαισθήσεις. Η Τουρκοκρατία δεν είναι παρά υποπροϊόν της εσωτερικής πόλωσης του ελληνισμού. Βεβαίως το ξεπέρασμα της πόλωσης είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν λάβουμε υπόψη ότι το ζητούμενο είναι να αναδείξουμε τις δικές μας διαχρονικές αξίες, αξίες που βρίσκονται στους αντίποδες του σημερινού δυτικού πολιτισμού.

Απ’ το βιβλίο: Θεόδωρος Ζιάκας, Έθνος και παράδοση, Εναλλακτικές Εκδόσεις

 

---

* Η «κρίση ταυτότητας» εκφράζεται στην περίπτωσή μας ως τάση φυγής προς μια «υπερεθνική» ταυτότητα. Εξετάσαμε ως κυρίαρχες εκδοχές «υπερεθνικής» ταυτότητας τη «ρωμανική» (βυζαντινή), μέσα από την προβληματική του π. Ι. Ρωμανίδη και τη «δυτική» («ευρωπαϊκή»), μέσα από την προβληματική του Γερ. Κακλαμάνη. […]

Νέο-οθωμανισμός και Νέο-ραγιαδισμός

του Μάριου Ευρυβιάδη
Δύο σημαντικά βιβλία για την Τουρκία πρόκειται να κυκλοφορήσουν αρχές του 2010 στην Ελλάδα. Το πρώτο από τις εκδόσεις «Ποιότητα» είναι μία υψηλού επιπέδου μετάφραση του opus magnus του γνωστού μας, πλέον, Αχμέτ Νταβούτογλου και νυν Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, ‘Στρατηγικό Βάθος’, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2001 στην Κωνσταντινούπολη. Το δεύτερο είναι έργο του Χρήστου Δ. Μηνάγια ‘Τουρκία: Γεωπολιτική Στρατηγική και Στρατιωτική Ισχύς’ από τις εκδόσεις «Κωνσταντίνου Τουρίκη».
Και τα δύο βιβλία απευθύνονται σε επαγγελματίες. Αφορούν πρωτίστως στους διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας στα αντίστοιχα Υπουργεία Ελλάδας και Κύπρου. Έξω από αυτά αφορούν άμεσα τους μελετητές της σύγχρονης Τουρκίας, δηλαδή της κεμαλικής αλλά και της αναδυόμενης ισλαμικής. Αφορούν επίσης τους ενδιαφερόμενους πολίτες λόγω της πρωτογένειάς τους.
Για το βιβλίο του Νταβούτογλου δεν θα μακρυγορήσω διότι ήδη αρκετοί δημοσιογράφοι και επιφανείς μελετητές στον ελλαδικό χώρο (όπως ο καθηγητής Ι. Μάζης και από τις σελίδες του «Φιλελεύθερου») έχουν αναδείξει τις βασικές συνιστώσες της κοσμοθεωρίας ή, πιο ορθά, της κοσμο-ισλαμοθεώρησής του. Με την ελληνική μετάφραση οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να το αξιολογήσουν πρωτογενώς.
Αυτό που πρέπει να υπογραμμιστεί ως προς τον Νταβούτογλου είναι ότι η θεώρησή του δεν είναι τόσο ριζοσπαστική όσο παρουσιάζεται ή φαίνεται. Ο νέο-οθωμανισμός, δηλαδή η αντίληψη ότι η Τουρκία είναι μεγάλη και ισχυρή δύναμη η οποία πρέπει να τυγχάνει «σεβασμού» πρέπει να «εξυπηρετείται» και στην οποία οι «μικρές» ή «αδύναμες» χώρες πρέπει να προσαρμόζονται, διαποτίζει την τουρκική ελίτ. Τα κατά τα άλλα νέο-οθωμανικά «οράματα» του Νταβούτογλου μπορεί κανείς να τα εντοπίσει και στο βιβλίο του πρώην Πρωθυπουργού και Προέδρου της Τουρκίας Τ. Οζάλ ‘Turkey in Europe and Europe in Turkey’ που εξέδωσε ο τουρκοκυπριακός Εκδοτικός Οίκος K. Rustem (1991). Και ίσως πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο Οζάλ υπήρξε «εικονικός συγγραφέας» του βιβλίου αυτού. Πραγματικός συγγραφέας υπήρξε το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών υπό την εποπτεία του διπλωμάτη Gunter Aktam, του οποίου τις φασιστοειδείς αντιλήψεις διαβάζαμε για χρόνια στις σελίδες της Turkish Daily News.
Η σημαντική προσφορά του Νταβούτογλου είναι ότι
α) κωδικοποίησε αυτές τις νεο-οθωμανικές και φασίζουσες αντιλήψεις προσφέροντάς τους εσωτερική νομιμοποίηση στη βάση γεωπολιτικών θεωρήσεων και
β) τις προσέδωσε δυναμισμό, αποδεσμεύοντάς τις από τις στατικές αντιλήψεις της κεμαλικής θεώρησης.
Πάντως επειδή ο νεο-οθωμανισμός είναι ηγεμονική θεώρηση αυτή δεν νοείται χωρίς την ύπαρξη νεο-ραγιαδισμού.
Το πόνημα του Χρήστου Μηνάγια είναι ένα κατ’εξοχήν εγχειρίδιο τόσο για την Τουρκία των ισλαμιστών όσο και αυτή των πασάδων. Και προσφέρει ένα χωρίς προηγούμενο άνοιγμα στο inner sactum του κεμαλικού κράτους που είναι ο Τουρκικός Στρατός.
Η ελληνική βιβλιογραφία για την Τουρκία είναι ελλειπέστατη για το σημαντικό λόγο ότι εξαρτάται από δευτερογενείς και τριτογενείς πηγές και καταλήγει στην Ελλάδα δια της τεθλασμένης. Οι γνώσεις μας για την Τουρκία βασίζονται σε μελέτες ξένων, μεταπολεμικά, κυρίως των Αμερικανών, οι πλείστοι των οποίων υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι «εργαλειακοί» μελετητές της Τουρκίας. Με τον όρο «εργαλειακοί» εννοώ μελετητές που ασχολούνται με την Τουρκία όχι από ακαδημαϊκό ενδιαφέρον αλλά για λόγους πολιτικής (policy). Σκοπός και στόχος των μελετητών αυτών είναι η εξυπηρέτηση της αυτοκρατορικής στρατηγικής (imperial strategy) της χώρας τους. Οι πιο σημαντικοί εξ’ αυτών προέρχονται από κρατικοδίαιτους φορείς και δεξαμενές σκέψης (think tanks) και από επίσης κρατικοδίαιτα περιφερειακά (πανεπιστημιακά) Κέντρα Μελετών ή από ιδιωτικά think tanks. Τα τελευταία λειτουργούν ως δεκανίκια της αυτοκρατορικής πολιτικής των Η.Π.Α. Κατά κανόνα, τα ιδιωτικά αυτά think tanks χρηματοδοτούνται από αντιδραστικούς και υπερσυντηρητικούς φορείς στις Η.Π.Α. και την τελευταία δεκαετία και από την Τουρκία. Από τους παραπάνω κρατικοδίαιτους φορείς αυτός που ξεχωρίζει είναι το γνωστότατο RAND Corporation. Από αυτό προέρχονται γνωστοί εργαλειακοί επιστήμονες για την Τουρκία (με παράλληλη ή ταυτόχρονη υπηρεσία στη CIA) όπως οι Paul Henze, Graham Fuller, Stephen Larabee, Ian Lesser, κ.α. οι οποίοι αποτελούν συνήθως, και περισσότερο για την Ελλάδα, πηγές αναφοράς για την Τουρκία.
Μαζί με αριθμητικά ελάχιστες φωτεινές περιπτώσεις Ελλήνων μελετητών της Τουρκίας, η μελέτη του Μηνάγια αποτελεί λαμπρή εξαίρεση στην ελληνική βιβλιογραφία. Ο συγγραφέας σταδιοδρόμησε στον Ελληνικό Στρατό, είναι απόφοιτος Στρατιωτικών Σχολών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Γαλλία) και γνωρίζει άριστα την τουρκική γλώσσα. Το πόνημά του, δηλαδή, είναι μια εργασία που βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε πρωτογενείς τουρκικές πηγές, η πλειοψηφία μάλιστα των οποίων προέρχεται από τον Τουρκικό Στρατό. Ακόμη και οι πιο εξειδικευμένοι Έλληνες μελετητές της Τουρκίας θα διαπιστώσουν ότι το έργο αυτό περιέχει ένα θησαυρό πρωτογενών τουρκικών πηγών, εγγράφων, ομιλιών όπως επίσης και οργανογραμμάτων, διαγραμμάτων, γραφικών και αντιγράφων, τα οποία, για πρώτη φορά, βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Όλα τα παραπάνω μαζί με την αφήγηση και ερμηνεία του συγγραφέα, προσφέρουν στο ελληνικό κοινό μια χωρίς προηγούμενο εικόνα του τρόπου σκέψης, των αντιλήψεων, των πεποιθήσεων, των προκαταλήψεων, της αλλαζονίας αλλά και της παράνοιας, τόσο της κεμαλικής ελίτ όσο και της ανερχόμενης ισλαμικής. Η τελευταία συνοψίζεται στη νεο-θωμανική σκέψη και αντίληψη του προαναφερθέντος ισλαμιστή Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας
Το πρωτογενές υλικό του βιβλίου εντυπωσιάζει. Μόνο μια ενδελεχής μελέτη του μπορεί να αποδώσει τα εύσημα στο συγγραφέα για το εύρος των πληροφοριών και τις υπηρεσίες που προσφέρει σε όλους μας. Το περιεχόμενο του βιβλίου του Χ. Μ. είναι αναντικατάστατο για την κατανόηση μιας χώρας που υλοποιεί μια αναθεωρητικά επιθετική πολιτική έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου επιδιώκοντας να περιθωριοποιήσει την πρώτη στο φυσικό της χώρο και να ακυρώσει τη δεύτερη ως κράτος.
Κατά το «όραμα» Νταβούτογλου και όχι μόνο, το 2023, στα 100 χρόνια δηλαδή της ίδρυσης του κράτους, η Τουρκία πρέπει να είναι η ισχυρότερη ευρωπαϊκή δύναμη και ισότιμη των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, δηλαδή των Η.Π.Α. της Κίνας, της Ινδίας και της Ρωσίας.
Ολοκληρώνω με δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη αφορά στην εντυπωσιακή πρόοδο της Τουρκίας σε ζητήματα γνώσης και τεχνολογίας στην κόψη των οποίων βρίσκεται ο Τουρκικός Στρατός και επ’ αυτού προτρέπω να μελετηθεί, ως παράδειγμα, η ομιλία του Αρχηγού του Τουρκικού Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατηγού Yasar Buyukanit, στις Ακαδημίες Πολέμου στις 16-03-07. Ολόκληρη παρατίθεται στο Παράρτημα ΙΣΤ του βιβλίου. Το εντυπωσιακό δεν είναι αυτά που ο Στρατηγός αναφέρει για την τέχνη του πολέμου. Είναι το περιεχόμενο μέσα στο οποίο τα ενσωματώνει. Στο κείμενο ο αναγνώστης θα βρει αναφορές σε Ινδούς ποιητές, στον Αριστοτέλη (Aristo), στο Νεύτωνα, σε θεωρήσεις των πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένης της θεωρίας του χάους, ακόμη και στην εναλλακτική θεώρηση περί υποδειγμάτων του Imre Lakatos. Η αδυναμία που χαρακτηριστικά ξεχωρίζει στην ομιλία του αρχιπασά είναι η θεοποίηση του Μεγάλου Ηγέτη – του Κεμάλ. Εκεί αυτοεγκλωβίζεται.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά σε ένα από τα βασικά συμπεράσματα του συγγραφέα, ίσως και το πιο βασικό: ότι οι συντελεστές ισχύος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας διαμορφώνονται αρνητικά για την πρώτη με τέτοιους ρυθμούς ώστε επιβάλλεται η άμεση επίλυση των ελληνοτουρκικών ζητημάτων για να περιοριστούν οι απώλειές μας. Αυτό μπορεί να συμπεραίνεται από μια «γραμμική» εξέλιξη των πραγμάτων. Αλλά όπως επισημαίνει και ο Buyukanit στην προαναφερθείσα ομιλία του, τα ανθρώπινα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα αναμένουμε, αλλά απρόσμενα και αναπάντεχα. Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να βρει απαντήσεις στην τουρκική επιθετικότητα, αν θέλει να διατηρήσει την αυτονομία της και την αξιοπρέπειά της. Και μια καλή αρχή για όσους δεν αποδέχονται τα «οράματα» των ισλαμο-πασάδων και την τουρκική ειρήνη, είναι να μελετηθεί το πόνημα του Μ.Χ. στο σύνολό του. Από αυτό μπορούν να αντληθούν μαθήματα και συμπεράσματα από τις θεωρήσεις των γειτόνων, για το πως αυτοπροσδιορίζονται, για τον τρόπο που λειτουργούν και συνεπώς για τον τρόπο αντιμετώπισής τους.
*Ο Μάριος Λ. Ευρυβιάδης διδάσκει διεθνείς σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Ο χώρος της Ελλάδας – Χώρος Ανθρωποποιήσεως

Άρης Ν. Πουλιανός

     Με την ευκαιρία της βράβευσης του Α.Ν. Πουλιανού αναδημοσιεύουμε από το όργανο του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος Σ.Α.Φ.Ε.Σ.-τατα (Έτος 4ο, αρ. φύλ. 15, Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2002), από την εκδήλωση τιμής προς τον καθηγητή κ. Άρη Ν. Πουλιανό, της 26.2.2002, σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος, την περίληψη της ομιλίας του Καθηγητή Ανθρωπολογίας κ. Άρη Ν. Πουλιανού Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΧΩΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΠΟΙΗΣΕΩΣ.
     Την προσφώνηση έκανε ο Καθηγητής κ. Μιχαήλ Δεκλερής, Πρόεδρος του Επιμελητηρίου και Βιωσιμότητος, πρώην Πρόεδρος του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας.
     Ακολουθεί η περίληψη της ομιλίας του Α.Ν. Πουλιανού, όπως δημοσιεύθηκε στο ανωτέρο όργανο.

     Με τις ανθρωπολογικές μας έρευνες 50 ετών και πλέον, φθάσαμε στο συμπέρασμα ότι στην Ν.Α. άκρη της Ευρώπης, που την ονομάζουμε σήμερα Ελλάδα, και κατά μήκος όλου του Αιγαίου Πελάγους, σχηματίστηκε ένα νέο είδος επί της γης, το ανθρώπινο είδος (…) Η μέθοδος που ακολούθησα ήταν η Γεωγραφική Διαφοροποίηση των Ανθρωπολογικών Γνωρισμάτων, η πιο δόκιμη μέθοδος μέχρι σήμερα (…)

     (…) Στην Ελλάδα παρατηρούνται δύο κύριοι ανθρωπολογικοί τύποι: ο Ηπειρωτικός και ο Αιγαιακός. Ο Στεριανός και ο Θαλασσινός. Ο πρώτος ξαπλώνεται στην Πίνδο, και ο δεύτερος σ’ όλα τα παράλια, συμπεριλαμβανομένου και του τμήματος της Δυτικής Μικράς Ασίας, που σήμερα έχει τουρκέψει. Και οι δύο τύποι έχουν κοινή καταγωγή από τον καιρό του Αρχανθρώπου, οι οποίοι αργότερα, με το σχηματισμό των φυλών και των ανθρωπολογικών τύπων μετεξελίχθηκαν στους σημερινούς κατοίκους. Οι φαινότυποι έχουν δηλ. κοινό Γονότυπο, επομένως και κοινή καταγωγή, άρα συγγενικούς δεσμούς, στενούς – κοινώς – δεσμούς αίματος.

     Οι ανθρωπολογικοί αυτοί τύποι ανεπτύχθησαν και μέσα στα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη, δηλαδή, οι ανθρωπολογικοί τύποι της Ελλάδος δεν συμπίπτουν με τα κρατικά σύνορα, αλλά συναντώνται και πέραν των ορίων της πατρίδος. Από τον Δούναβη μέχρι και τη Γαύδο – Κρήτη. Από το Αφιόν Καρά Χισάρ μέχρι την Αδριατική. Τα κρανία του Τσατάλ – Χουγιούκ στην Ανατολία – της εποχής του Τρωικού Πολέμου – είναι τα ίδια με τα κρανία των σημερινών Θρακών και νησιωτών μας. Γι αυτό το πιο σωστό συμπέρασμα για τον Τρωικό Πόλεμο είναι ότι είναι ο Πρώτος Εμφύλιος πόλεμος των Ελλήνων.

     Η διακήρυξη της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος στην οποία αναφέρομαι, διακηρύσσει την τεκμηριωμένη με έγκυρα ανθρωπολογικά επιχειρήματα επιστημονική αλήθεια ότι οι λαοί των Βαλκανίων έχουν κοινή ανθρωπολογική καταγωγή και στενούς συγγενικούς δεσμούς μεταξύ τους. Οι διαφορές που παρουσιάζονται στη Θρησκεία, τη Γλώσσα και τις Παραδόσεις τους, είναι μόνο επιφανειακές και δεν μεταβάλλουν το ανωτέρω συμπέρασμα (…)

     Οι Βαλκάνιοι έχουν λοιπόν κοινή καταγωγή, αλλά κάποτε είχαν και κοινή γλώσσα: την ελληνική. Αυτό αποδεικνύουν τα ελληνικά των Σαρακατσαναίων της Πίνδου, της αρχαιότερης φυλετικής ομάδας στην Ευρώπη. Άπλωσαν οι Αρχάνθρωποι σ’ όλη την Ευρώπη και σιγά – σιγά απέκτησαν σε κάθε βουνό και κάθε κάμπο τη δική τους ντοπιολαλιά. Έτσι απέκτησε η Ευρώπη αυτή τη Βαβυλωνία των γλωσσών που παρατηρούμε σήμερα. Αλλά όλες αυτές οι γλώσσες είχαν κοινή ρίζα – την Ελληνική. Αυτή είναι η κοινή γλώσσα των Ευρωπαίων, κι όχι η λεγομένη Ινδοευρωπαϊκή, στην οποία κατατάσσουν οι γλωσσολόγοι και την Ελληνική. Και μάλιστα, όπως ισχυρίζονται, ήρθε η ελληνική από τη Βαλτική και εξελλήνισε τους Προέλληνες. Δεν υπάρχουν Προέλληνες και ελληνικά ομιλούντες νεώτεροι. Αυτή τη θεωρία της Ινδοευρωπαϊκής μας την επέβαλαν οι σπουδασμένοι στη Δύση. Και μάλιστα χρονολογικά την τοποθετούν στην 4η χιλιετηρίδα π.Χ. δηλαδή στην Υστερονεολιθική εποχή. Κι ερωτώ: Δεν υπήρχαν άνθρωποι πριν το 4000, και δεν μίλαγαν, δεν συνεννοούντο μεταξύ των;

     Όντως την 4η χιλιετηρίδα υπήρξαν μετακινήσεις λαών στην Κεντρική Ευρώπη. Αυτό διαπιστώνεται παλαιο-ανθρωπολογικώς. Αλλά η προ-έκταση της ύπαρξης κοινής Ινδοευρωπαϊκής γλώσσας δεν ευσταθεί.

     Η γλώσσα είναι ένα από τα στοιχεία που καθορίζουν την εθνότητα. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι που μιλάνε την ίδια γλώσσα ανήκουν πάντα στην ίδια φυλή ή στον ίδιο ανθρωπολογικό τύπο. Γι αυτό πρέπει να ξεχωρίζουμε την έννοια «έθνος» από την έννοια «φυλή» – ράτσα. Τα διάφορα ελληνικά φύλα – Ίωνες, Αιολείς, Δωριείς, κ.λπ. – είχαν κοινή καταγωγή και φυλετική και γλωσσική. Διαφοροποιήσεις ενδοφυλετικές και ενδογλωσσικές υπήρχαν και διαρκώς σχηματίζονται. Δεν είναι ορθό ότι οι Πελασγοί είναι οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Ελλάδας, δηλ. οι κάτοικοι της νεολιθικής εποχής. Η Ελλάς ήταν και νωρίτερα κατοικημένη και πάντοτε. Υπάρχουν άφθονα πλέον ανθρωπολογικά στοιχεία και παλαιοανθρωπολογικά ευρήματα που το αποδεικνύουν. Κι έτσι αποχαιρετίστε τους Πελασγούς κ.λ. λαούς.

     Η παραδοχή Προελλήνων και Ελλήνων στάθηκε τροχοπέδη σε θέματα γλωσσολογικά. Ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα, όπου το ελληνικό αλφάβητο το κήρυξαν φοινικικής καταγωγής. Ευτυχώς ήρθε ο Βούλγαρος γλωσσολόγος Βλ. Γκεωργκίεφ και απέδειξε ότι η φοινικική γραφή είναι κρητικής καταγωγής…

     Και τώρα οι γλωσσολόγοι του κόσμου πρέπει να αναθεωρήσουν όλες τις θεωρίες περί καταγωγής της γλώσσας…

     Ο Αρχάνθρωπος των Πετραλώνων είχε έναρθρο λόγο. Αυτό το αποδείξαμε ακόμη και από το 1977 (…) Πέραν της ανακάλυψης της αρχαιότερης φωτιάς στη γη και του αρχαιότερου πολιτισμού – ότι ο Αρχάνθρωπος διέθετε λόγο είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα των ανασκαφών μας. Επομένως, οι γλωσσολόγοι του κόσμου πρέπει ν’ αρχίζουν τις μελέτες τους από τον Αρχάνθρωπο…

     Το όλο θέμα των σχέσεων ανθρωπολογικών τύπων και γλωσσικών ομάδων πρέπει να ερευνηθεί, αν και η έλλειψη οποιασδήποτε εσωτερικής σχέσης μεταξύ φυλής και γλώσσας είναι ολοφάνερη.

     Το παράδειγμα με τους Βούλγαρους που ανήκουν φυλετικά στον Αιγαιακό τύπο, μιλάνε σλαβικά, φέρουν το εθνώνυμο «βούλγαροι» που είναι άσχετο και προς το φυλετικό τύπο και προς τη γλώσσα, δείχνει την έλλειψη οποιασδήποτε αιτιακής εξάρτησης της γλώσσας από τη ράτσα. Κι αυτό δεν αντιφάσκει στο ότι σε μερικές περιπτώσεις βλέπουμε να υπάρχει «ιστορική σχέση» μεταξύ γλώσσας και φυλετικού τύπου.

     Από τα παραπάνω βγαίνει ακόμη το συμπέρασμα ότι μια γλώσσα ή ένας πολιτισμός μπορούν να μεταδοθούν χωρίς ταυτόχρονη εξάπλωση του ανθρωπολογικού τύπου. Οι ανθρωπολογικοί τύποι όμως ποτέ δεν εξαπλώνονται χωρίς να φέρουν μαζί τους ορισμένη γλώσσα και ορισμένο πολιτισμό. Όσο όμως κανείς προχωρεί στο απώτερο παρελθόν της ανθρωπότητας, η διάσταση αυτή (δηλ. ανθρωπολογικού τύπου και γλώσσας) πρέπει να ελαττώνεται και να φτάνει σε σημείο σχεδόν πλήρους σύμπτωσης γλώσσας και φυλής. Αλλά αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την ανθρωπολογική μελέτη της καταγωγής των λαών (…)

     Η πεποίθηση ότι στο Σπήλαιο Πετραλώνων και στα 34 στρώματα, ζούσε το ίδιο είδος ανθρώπου με τον ίδιο πολιτισμό, μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι δεν είχε έρθει από την Αφρική όπως διδάσκουν σήμερα όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου, αλλά ότι ήταν αυτόχθων.

     Έτσι, βγήκαμε έξω απ’ τη σπηλιά και αρχίσαμε να ψάχνουμε για τους προγόνους των Αρχανθρώπων. Τη δεκαετία του ’70 είχαμε βρει τα πρώτα τους εργαλεία: λίθινα και οστέινα στην περιοχή της Νέας Τρίγλιας Χαλκιδικής. Τη δεκαετία του 2000 βρήκαμε και τα πρώτα πλήρως απολιθωμένα οστά του πρώτου Όρθιου Ανθρώπου επί της Γης μέχρι Σήμερα, τον οποίο ονομάσαμε Homo erectus trilliensis.

     Μέχρι τώρα έχουμε βρει εκατοντάδες εργαλείων του – λίθινα και οστέινα – και 7 άτομα όρθιων trilliensis. Εάν υπήρχαν χρήματα θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε ανασκαφές σε μεγάλη κλίμακα και να αποκαλύψουμε πολλά ακόμη υπολείμματα. Γνωρίζουμε ήδη μετά βεβαιότητας πότε πρωτοστέκεται όρθιος ο άνθρωπος επί της γης: η περίοδος αυτή είναι το Ανώτερο Μειόκαινο, το οποίο και ονομάσαμε ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ. Αυτό έχει ηλικία 11-12 εκατομμυρίων ετών. Η χρονολόγησή του έγινε γεωλογικώς και στρωματογραφικώς, αλλά και παλαιομαγνητικώς στις ΗΠΑ – Ινστιτούτο Γης, της Νότιας Καρολίνας (…)

     (…) Η σημασία της ανεύρεσης των αρχαιοτέρων ανθρώπων στη γη μας μέχρι σήμερα, εδώ στην Ελλάδα περνάει κάθε προηγούμενη παλαιο-ανθρωπολογική ανεύρεση. Το Αιγαίο αναδεικνύεται σε κοιτίδα του ανθρωπίνου είδους. Από το βόρειο μέρος του, τη Χαλκιδική ως το νότιο, κι από το Ιόνιο ως την Ανατολή, από αυτήν την περιοχή εκπορεύεται και απλώνεται ο άνθρωπος σ’ όλον τον παλαιό κόσμο. Δηλαδή από ένα κέντρο. Ο Μονοκεντρισμός πλέον επικρατεί σαν θεωρία και σαν φιλοσοφία. Έχει πλέον τη δυνατότητα το νέο βιολογικό είδος να προσαρμοστεί σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης. Το γεγονός αυτό επιτρέπει μια Βιολογική Γενίκευση: όλα τα είδη που εμφανίζονται γεννιούνται σ’ ένα κέντρο και μόνο. Από κει και πέρα εξαπλώνονται και προσαρμόζονται αναλόγως: κι ο ιπποπόταμος και οι φάλαινες.

     Ο άνθρωπος απεδείχθη ο πλέον προσαρμοστικός με τη δημιουργία των φυλών του, ακόμη από το Πλειόκαινο. Σταθεροποιείται πλέον στο τέλος του Πλειστοκαίνου οπότε και ελαττούται η Φυσική Επιλογή, ή και μηδενίζεται.

     Αυτή η πορεία προκαθορίζει και το Μέλλον του Ανθρώπου. Πόσο θα αντέξει, ή μάλλον πόσο θα διαρκέσει στο περιβάλλον που ζούμε και τι κάνουμε εμείς για να το συντηρήσουμε ως είδος, εφ’ όσον μας ενδιαφέρει να επιβιώσουμε κι όχι να αυτοκτονήσουμε.

     Σήμερα για μένα το ερώτημα το πιο επίμονο είναι πόσο διήρκεσε το Προανθρώπινο Στάδιο.

     Θεωρητικά πιστεύω ότι διήρκεσε 4-5 εκατομμύρια χρόνια. Τότε έχουμε τις μεγάλες εκρήξεις στο Αιγαίο: Ηφαιστείων, καταποντισμών, περίπου πριν 16 εκατομμύρια χρόνια. Υπάρχουν ήδη οι Ανώτεροι Πριμάτοι οι οποίοι διαβιούν κυρίως στα δέντρα. Με την ανάφλεξη του περιβάλλοντος μένουν χωρίς «στέγη» και υποχρεούνται να βαδίσουν όρθιοι επί της γης. Τέκνο της Ανάγκης, λοιπόν, ο Άνθρωπος. Όμως, ώριμο τέκνο που προετοίμαζε η φύση την όρθια παρουσία του για αρκετό διάστημα. Μέχρις ότου επήλθε η ποιοτική αλλαγή. Το πέρασμα από τη ζωώδη κατάσταση στην ανθρώπινη εγένετο με κβαντικό άλμα, δηλ. με την απότομη μεταβολή της κατάστασης ενός συστήματος σε μια άλλη, συσσωρευμένη ποσοτική ενέργεια, που με τις ανάλογες βαρυτικές κβαντικές αλληλεπιδράσεις του βαρυτικού πεδίου – έχουμε νέα μορφή οργάνωσης ύλης (ύλη ο άνθρωπος).

     Προφανώς αυτή ήταν η ίδια η κοινή διαδικασία για την εμφάνιση της ζωής στη γη, για όλα τα είδη – φυτικά και ζωικά. Επιτρέψτε μου μια προεκτίμηση του θέματος για τα επόμενα – μακρινά – χρόνια. Στις διεργασίες της ύλης δεν υπάρχει αρχή και τέλος. Κι έτσι, παρακαλώ μην με ερωτήσετε Μετά τον Άνθρωπο. Τι; Είναι το μόνο που μπορώ να ισχυριστώ προς ώρας. Ίσως μόνο να έγκειται στη συνέχιση της ύπαρξης του ανθρώπου για άλλα 15 εκατομμύρια χρόνια, όχι περισσότερα πάντως. Έχουμε αρκετό καιρό στη διάθεσή μας μέχρι να καθορίσουμε ποιο νέο είδος και πότε θα μπορούσε να μας διαδεχθεί.

     Για την ώρα ένα έχουμε να σκεφθούμε σοβαρά. Πως εδώ στην Ελλάδα γεννήθηκε ο Αρχάνθρωπος και όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουν αυτό το γεγονός όλοι οι Ευρωπαίοι, τόσο πιο γρήγορα θα συσπειρωθούν και θα μπορέσουν να διευθετήσουν τα του οίκου τους, χωρίς να επιτρέπουν την ποδηγέτησή τους από ξένες δυνάμεις.

Απ’ το βιβλίο: Άρης Ν. Πουλιανός, Η προέλευση των Ελλήνων, Βιβλιοθήκη της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος Αρ.15

Η βαθιά ιστορική ματιά του Ρήγα Φεραίου και ο βράχος του Σισύφου της εθνοσοβινιστικής εθνοκατασκευής της νεότερης Ευρώπης

Παναγιώτης Ήφαιστος

Στην πορεία της νεότερης Ευρώπης, όπως είπαμε, καταγράφονται μεταξύ άλλων εθνοκαθάρσεις, εκτοπισμοί, καταναγκαστικές αφομοιώσεις, εμφύλιοι πόλεμοι, γενοκτονίες, πολλοί διακρατικοί πόλεμοι, δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και κυρίως το μεγαλύτερο ανθρωπολογικό και πολιτικό έγκλημα της ανθρώπινης ιστορίας, η αποικιοκρατία, η οποία προέκτεινε τις ωμές νοηματοδοτήσεις της πολιτικής με όρους ισχύος στο πλανητικό επίπεδο. Υπό αυτό το πρίσμα, είναι ώρα τώρα να δούμε μερικά πιο συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά των Δυτικών κρατών και τους λόγους για τους οποίους το πολιτικοστοχαστικό εκκρεμές ταλαντεύθηκε μεταξύ μιας ρατσιστικά νοούμενης εθνοκατασκευής και των ύστερων μεταμοντέρνων εκμηδενιστικών τάσεων. Αυτές οι άγριες ταλαντεύσεις του πολιτικοστοχαστικού εκκρεμούς, υποστηρίζουμε εδώ, οφείλονται στις υλιστικές παραδοχές που αναπόδραστα νοηματοδοτούν την πολιτική με όρους ισχύος.

     Η αποικιοκρατία ευθύνεται για μία γιγαντιαίων διαστάσεων διατάραξη των πολιτικών σεισμικών πλακών στα θεμέλια μικρών και μεγάλων εθνών του πλανήτη. Παράλληλα, στο καθαυτό ευρωπαϊκό επίπεδο κατά τη διάρκεια των πρώτων αιώνων της νεοτερικότητας η «εθνική στέρηση» της Ευρώπης και η ανορθόδοξη υλιστικά νοούμενη μοντερνιστική εθνοκατασκευαστική διαδρομή του 18ου και του 19ου αιώνα προκάλεσαν μία κοσμοϊστορική αναταραχή, που κορυφώθηκε με την ιδεολογική πάλη του Ψυχρού Πολέμου, οι απόηχοι της οποίας μας επηρεάζουν μέχρι σήμερα. Πολλές θεωρήσεις του πολιτικού χαρακτήρα των Δυτικών κρατών με πολύ μεγάλη ευκολία παρακάμπτουν ή παραβλέπουν αυτές τις διαμορφωτικές φάσεις με αποτέλεσμα μια στρεβλή απεικόνιση της πραγματικότητας.

     Για παράδειγμα, απαιτείται να ερμηνευτούν σωστά οι αρχικές απονενοημένες κραυγές της δεκαετίας του 1940 υπέρ μιας αυτοκτονικής εγκατάλειψης των εθνών για να δημιουργηθεί μια, άγνωστης κοσμοθεωρητικής και πολιτικής ταυτότητας διεθνιστικά και υλιστικά νοούμενη, ευρωπαϊκή υπερεθνικότητα. Έθρεψαν αυτοκτονικές μεταμοντέρνες ιδεολογικές αντιλήψεις, που συνεχίζονται να καλλιεργούνται στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Επιπλέον, η διαδρομή των Νέων Χρόνων δεν ήταν μόνο ταραχώδης, αλλά και εγγενώς αντιφατική: Στο υπόβαθρο του εθνοκρατοκεντρικού ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος κτίστηκαν αντιθέσεις, ελλείμματα και ιδεολογικές δομές στους πανεπιστημιακούς χώρους, που συνεχίζουν να επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις και τη βιωσιμότητα των πολιτειακών δομών.

     Μετά τον 15ο αιώνα τα πάθη της Ευρώπης μοιάζουν με αυτά της μυθολογίας του Σισύφου: Ο Σίσυφος καταδικάστηκε από τους Θεούς να κυλά αιώνια στον Άδη έναν μεγάλο βράχο μέχρι την κορυφή του βουνού. Λίγο πριν το τέρμα ο βράχος κατρακυλούσε προς τα πίσω, στην αφετηρία. Μετά τη θεοκρατία και μέχρι τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο, η ευρωπαϊκή εθνοκατασκευαστική ανάβαση είχε φορά κράτους –> έθνους και όχι έθνους –> κράτους, που είναι η ανθρωπολογικά φυσιολογική πορεία. Στο σημείο αυτό, καλά θα κάνουμε να σκιαγραφήσουμε συγκριτικά και να αντιπαραθέσουμε το εθνοσοβινιστικό μοντερνιστικό μοντέλο με το εθνικό μοντέλο.

     Η αντίληψη περί κράτους –> έθνους βρίσκεται στον αντίποδα της εθνικής κοσμοθεωρίας, που ήδη ορίσαμε ως πρωτίστως πνευματικό χωροχρονικό πολιτικοπολιτισμικό κτίσμα, που διαμορφώνει την ανθρωπολογική ετερότητα των κοινωνικών οντοτήτων και τις ανθρωπολογικές προϋποθέσεις, που στηρίζουν την εθνική ανεξαρτησία. Ωραιοποίηση του ως προς το τι θα μπορούσε να σημαίνει δεν χωράει, γιατί καλό είναι να γνωρίζουμε την πραγματικότητα: Στην ιστορική διαχρονία, που έχει ως αφετηρία την προπολιτική βαρβαρική εποχή μέχρι την ανθρωποκεντρικά θεμελιωμένη κλασική εποχή, η εθνογένεση ποτέ δεν ήταν αποτέλεσμα στιγμιαίων συμβάντων αλλά χωροχρονικής σύμμειξης και μέθεξης ανθρωπίνων ετεροτήτων. Ακολούθησε ο πολιτικός και πολιτισμικός εμβολισμός της μέχρι τότε δεσποτικής Ανατολής από τον Μέγα Αλέξανδρο που προσδιόρισε την μετέπειτα πορεία του κόσμου. Ακολούθησε η Ελληνιστική εποχή, η Ρωμαϊκή εποχή, ο Μεσαίωνας στη Δύση και η Βυζαντινή Οικουμένη.

     Ο διαμορφωτικός ρόλος αυτών των εποχών δεν διερευνήθηκε επαρκώς, γιατί η πολιτική επιστήμη και η ιστοριογραφία των τελευταίων αιώνων είτε κατασπαταλήθηκαν στην αντιθεοκρατική πάλη είτε καταποντίστηκαν επιστημονικά με ιδεολογικοπολιτικές εκλογικεύσεις των αναδυόμενων διεθνιστικοϋλιστικών δογμάτων. Η γνώση περιορίστηκε, γιατί δύο αξονικά ζητήματα είτε δεν εξετάστηκαν επαρκώς είτε εξετάστηκαν με στρεβλωτικούς ιδεολογικούς φακούς: Δεν εξετάστηκαν επαρκώς οι κοσμοσυστημικές προϋποθέσεις της Βυζαντινής Οικουμένης και δεν προσέχθηκε καν το γεγονός ότι μετά την Αλεξανδρινή εποχή τα έθνη, οι πόλεις και τα κοινά στο υπόβαθρο των αυτοκρατοριών επί αιώνες έκτιζαν τις ανθρωπολογικές προϋποθέσεις των υποκείμενων κοινωνικών οντοτήτων και τις συμβατές με αυτές εθνικές τους κοσμοθεωρίες.

     Κανείς δεν χρειάζεται να χρονοτριβεί, γιατί μπορεί εύχρηστα να αντλήσει από τη βαθιά ιστορική μνήμη μεγάλων πνευμάτων, όπως ο Καβάφης και ο Ρήγας Βελεστινλής, οι οποίοι με λιτό τρόπο αποτυπώνουν τις ιστορικές περιστάσεις. Κανένας ιδεολογικά σκεπτόμενος ιστοριογράφος δεν συγκρίνεται με την ακριβή τους περιγραφή της εθνικής οντολογίας στον Μικρασιατικό και Βαλκανικό χώρο. Η βαθιά ματιά του Ρήγα Βελεστινλή, για παράδειγμα, με ηρεμία και αυτοπεποίθηση περιγράφει το Μικρασιατικό ανθρωπολογικό περιβάλλον. Κοιτάζοντας στο ιστορικό Μικρασιατικό βάθος βλέπει τις ώριμες εθνικές κοσμοθεωρίες, που κοχλάζουν κάτω από τα τυραννικά καθεστώτα αναζητώντας ευκαιρία ευόδωσης της αξίωσης ελευθερίας και της εθνικής ανεξαρτησίας.

     Βλέπει τα κτίσματα πολιτικού πολιτισμού των εθνών, τα οποία το σύνολο της νεοτερικής σκέψης αδυνατούσε να δει, γιατί αλληθώριζε προς υπερεμπειρικούς επουράνιους ορθολογισμούς και γιατί η Δύση ήταν πολύ απασχολημένη αφενός με το αποικιοκρατικό πλιάτσικο, αφετέρου με τις εθνοσοβινιστικές διαμάχες στη Δυτική Ευρώπη. Ο Ρήγας Φεραίος κοίταξε πίσω και είδε με ακρίβεια αυτό που συνδέει το παρόν με το παρελθόν και το μέλλον.

     Αν εκλείψουν οι τύραννοι που νοηματοδοτούν την πολιτική με όρους ισχύος, οι χωροχρονικά σωρευμένες εθνικές κοινωνίες μπορούν να συμβιώσουν ειρηνικά σεβόμενες την εθνική κοσμοθεωρία αλλήλων και σεβόμενες τους αυτεξούσιους εθνικούς χώρους. Μπορούσε να διακρίνει τα εθνικά κτίσματα ως Κοινωνικά γεγονότα, ως προς τα οποία το Πολιτικό γεγονός πρέπει να είναι συμβατό και προσαρμοσμένο υπό συνθήκες αδιαφοροποίητης πολιτικής ελευθερίας. Ο Ρήγας Φεραίος γράφει: «Η Ελληνική Δημοκρατία είναι μία, με όλον όπου συμπεριλαμβάνει εις τον κόλπο της διάφορα γένη και θρησκείας. Δεν θεωρεί τας διαφοράς των λατρειών με εχθρικό μάτι. Είναι αδιαίρετος με όλο όπου ποταμοί και πελάγη διαχωρίζουν τις επαρχίες της, οι οποίες όλες είναι ένα συνεσφιγμένο αδιάλυτο σώμα». Και πιο κάτω, στο «Περί σχέσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας με τα ξένα έθνη»: «118. Ο ελληνικός λαός είναι φίλος και σύμμαχος με τα ελεύθερα έθνη. 119. Οι Έλληνες δεν ανακατεύονται εις την διοίκηση των άλλων εθνών, αλλά ούτε είναι εις αυτούς αποδεκτό να ανακατωθούν άλλα έθνη εις την δική τους. (…) 120. Δέχονται όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδα των δια αιτία της ελευθερίας. 121. Δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρό ο οποίος κατακρατεί ελληνικό τόπο».

     Ακόμη πιο σημαντικό, τα έθνη δεν χρειάζονται σχέση σύμβασης αλλά φυσικές σχέσεις, που πηγάζουν από τον πολιτισμό τους και τις μακρόχρονες σχέσεις τους: «122. Η νομοθετική διοίκηση βεβαιώνει εις όλους τους Έλληνες, Τούρκους, Αρμένηδες, την ισοτιμίαν, την ελευθερίαν, την σιγουριά, την εξουσία των υποστατικών ενός εκάστου, τα δημόσια χρέη που ήθελε γίνουν δια την ελευθερίαν όλων των θρησκειών, μια ανατροφή, δημόσιας συνδρομάς εκεί όπου ανήκουν, την απεριόριστο ελευθερία της τυπογραφίας, το δίκαιο του να δίδει έκαστος αναφοράν και να προκλαυθεί, το δίκαιον του συναθροίζεσθαι εις δημόσιας συντροφιάς, και τελευταίον την απόλαυση των δικαίων του ανθρώπου».

Η εμποτισμένη στο ιστορικό γίγνεσθαι κοσμοθεωρία του Ρήγα Φεραίου είναι, ακριβώς, μία τυπικά πηγαία έκφραση αυτού που εδώ ονομάζουμε ώριμη και χωροχρονικά στέρεα κτισμένη εθνική κοσμοθεωρία: Είναι εμποτισμένη στο ιστορικό παρελθόν της, είναι προικισμένη με τα πνευματικά της επιτεύγματα, βλέπει τον εαυτό της ως την αιχμή ενός πνευματικού κτίσματος που διαρκώς μεγαλώνει, είναι σίγουρη για τον κόσμο, είναι σίγουρη για τον εαυτό της, βλέπει με σεβασμό τα έθνη με τα οποία συνδιαμορφώθηκε, δεν χαρίζεται και δεν λυγίζει στο ζήτημα της Υπέρτατης Υψηλής Αρχής της Ελευθερίας και βλέπει τον εθνικά διαμορφωμένο κόσμο με όρους αρμονικής συμβίωσης. Ακόμη πιο σημαντικό, βλέπει την εθνική ανεξαρτησία, την εθνική κοσμοθεωρία και τη δημοκρατία ως προϋποθέσεις ενός πολιτικού βίου που θα πραγματώνει αενάως την πολιτική ελευθερία κτίζοντας ασταμάτητα ανθρωποκεντρικό πολιτικό πολιτισμό στερούμενο εθνοφυλετικών αντιλήψεων.

     Μία τέτοια κοσμοθεωρία, ακριβώς, ενέχει γενικεύσεις καθολικών αρχών, οι οποίες αφορούν τον οικουμενικό πολιτικό πολιτισμό και την κοσμοσυστημική συγκρότηση. Ο Γιώργος Κοντογιώργης επισημαίνει ότι η εθνική αυτή αντίληψη (του Ρήγα Φεραίου) διαφέρει κάθετα από τη νεοτερική αντίληψη και συνάμα είναι εναρμονισμένη με το κοσμοπολιτειακό κεκτημένο: Στην εποχή της νεοτερικότητας «το έθνος το οποίο ενσαρκώνει το κράτος, λειτουργεί ως πρόσχημα για την συγκάλυψη του γεγονότος ότι το πολιτικό σύστημα και η πολιτική αρμοδιότητα κατέχονται ολοκληρωτικά από αυτό (το κράτος)». Συνεχίζοντας, ο Γιώργος Κοντογιώργης εύστοχα παρατηρεί κάτι που ενέχει μεγάλη σημασία για την ανάλυσή μας εδώ, ότι δηλαδή αυτό που στην τότε πολυεθνοτική Δύση θεωρείτο απειλή για την ενότητα και την πολιτική τάξη, στην αντίστοιχα πολυεθνική δομή της Μικρασιατικής μάζας ο Ρήγας Φεραίος επιχειρούσε «να αναδείξει πολιτικά την πολιτισμική τους πολυσημία, η δε ανερχόμενη ανθρωποκεντρικά Ευρώπη να την εξαλείψει».

     Έτσι, αναδεικνύονται οι δύο αντίθετες αντιλήψεις του Κοινωνικού και του Πολιτικού. Από τη μία πλευρά, η εθνική αντίληψη που θεωρούσε το Πολιτικό ως προέκταση του Κοινωνικού και από την άλλη πλευρά, η νεοτερική αντίληψη η οποία διαμέσου μιας υπερεμπειρικά προσδιορισμένης («ορθολογιστικής») κανονιστικής δομής θεωρούσε ότι μπορεί να κατασκευάσει το Κοινωνικό, δηλαδή τα έθνη στη Δυτική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Αντίστοιχα, ιστορικοπολιτικά μιλώντας, από τη μία πλευρά βρίσκεται η εθνική κοσμοθεωρία των ιστορικών εθνών της Μεσογείου και της Μικρασιατικής Μάζας μέχρι και την Άπω Ανατολή και από την άλλη βρίσκεται η διεθνιστικοϋλιστικά και ιδεολογικά νοούμενη αντίληψη του Κοινωνικού και του Πολιτικού στη Δυτική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, η οποία προγραμματικά εκτοπίζει τον πνευματικό κόσμο των πολιτών της έξω από τα τείχη του δημόσιου βίου.

Απ’ το βιβλίο: Παναγιώτης Ήφαιστος, Κοσμοθεωρία των Εθνών, Εκδόσεις Ποιότητα

«Η ιστορία ως μάθημα ευθύνης»

 Σαράντος Ι. Καργάκος

 Δεν αγνοώ- τόσα χρόνια ασχολούμαι μ’ αυτό- ότι η ιστορία είναι ένας πολυπρισματικός καθρέφτης. Ο ιστορικός πρέπει να κοιτάξει το αντικείμενο που μελετά από κάθε πλευρά, γιατί η ιστορία έχει τη μανία να τον ξεγελά. Δεν είναι, όπως νομίζουμε, ο ιδεατός σύντροφος, ο ιδανικός συνομιλητής. Παίζει μαζί μας κρυφτό. Βέβαια κάνουμε έλεγχο των πηγών, αξιολόγηση των μαρτυριών. Αυτός ο έλεγχος συχνά μοιάζει με αποστακτήρι, όπου κάθε ιστορικός στύβει μέσα σ’ αυτό τις πηγές και βγάζει το δικό του ποτό. Συχνά, όταν ο ιστορικός είναι ατζαμής, το ποτό είναι θολό. Αν πάλι είναι επιδέξιος νοθευτής το κάνει ζαλιστικό κι έτσι ο αναγνώστης μετά τα μελέτη είναι τόσο ζαλισμένος που δεν μπορεί να ξεχωρίσει πρόσωπα και καταστάσεις.

 

Ο ιστορικός, αν θέλει να στέκεται στο υψηλό βάθρο εκτιμήσεως που τον τοποθέτησε η προαιώνια υπόληψη των ανθρώπων, πρέπει να εισέρχεται στο ναό της Ιστορίας με σεμνότητα και ευλάβεια. Όσο ασήμαντο κι αν είναι αυτό που προσφέρει, πρέπει να το προσφέρει ως κομιστής Θείο Λόγου. Κι ακόμη πρέπει να σέβεται την ιερότητα της ζωής. Όσο άγρια κι αν είναι αυτά που γράφει, δεν πρέπει με την γραφή του να εξαγριώνει αλλά να ημερώνει. Ακόμη και αν δεν θρησκεύεται, δεν πρέπει ποτέ να λησμονεί ότι η αγιότητα και όχι η αγριότητα πρέπει να είναι η φυσική κατάσταση της ζωής. Κι ας μην είναι. Με ότι γράφουμε πρέπει να την κάνουμε να είναι.

 

Όλοι οι ιστορικοί ξέρουμε ότι η ελευθερία βγαίνει πάντα, ματωμένη από τη μήτρα της ιστορίας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να συντάσσεται με το αίμα. Και αυτό είναι χρέος του ιστορικού να το δείχνει, να το υποδείχνει. Το αίμα πρέπει κάποτε να πάψει να είναι ιστορικό πεπρωμένο μας. Αλλά δεν θα πάψει, εφόσον, όπως λέγει ο Θουκυδίδης, η ανθρώπινη φύση εξακολουθεί να είναι αυτή που είναι (έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων ή» Γ’ 82). Αλλά τότε τι νόημα έχει να γράφουμε ιστορία; Απλώς για να καταγράφουμε όσα έγιναν και ξανάγιναν, για να δείξουμε ότι η ανθρώπινη φύση μένει απαράλλακτη ή μήπως για να συμβάλλουμε σε κάποια αλλαγή προς το καλύτερο;

 

Κατά την ταπεινή μου εκτίμηση, η ιστορία κι αν τίποτε άλλο δεν μπορεί να μας διδάξει, τούτο πρέπει να μας καλλιεργεί: πολιτική συνείδηση. Πολιτική θα πει να είμαι πολίτης. Και πολίτης σημαίνει το να είμαι οργανικό μέλος ενός σώματος που λέγεται Πόλις. Η πόλις ήταν το αυστηρό προγονικό μας ιδανικό. Από αυτή απέρρευσαν και η πολιτική και ο πολιτισμός, ομοίως και η πολιτεία με την έννοια του καταστατικού χάρτη υποχρεώσεων και δικαιωμάτων. Αλίμονο, αν κάποιος που είχε το προνόμιο να είναι πολίτης, δεν σήκωνε την ευθύνη του προνομίου αυτού. Έθετε σε κίνδυνο τα υποστυλώματα της κοινωνίας, πάνω στα οποία στηρίζονται τα δικαιώματα που τα πλείστα έχουν κατακτηθεί με αίμα. Γι αυτό όσοι ασχολούμαστε με την ιστορία, ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάνουμε μάθημα ευθύνης.

 

Αυτό δεν είναι λόγος να εξωραΐζουμε πρόσωπα και καταστάσεις του χθες, γιατί αυτό είναι τόσο επιβλαβές όσο και το να τους σπιλώνουμε για να βρίσκουμε δικαιολογητικά για τη δική μας ανευθυνότητα, χθαμαλότητα ή και ασημαντότητα. Αλλά όσο κλέβουμε δίκιο των χθεσινών, τόσο κάποιοι σημερινοί, φίλοι και εχθροί, θα κλέβουν το δικό μας δίκιο. Η ιστορία σε βοηθά να προχωράς πάντα στο δρόμο τον ίσιο με άσκυφτο- χωρίς αυτό να σημαίνει άσκεφτο- κεφάλι.

 

Αναδημοσίευση από το i-reporter.gr

Ληστές και θύματα – Ήτοι λόγος περί φιλανθρωπίας

Θεόδωρος Ι. Ζιάκας

Με τον όρο «φιλανθρωπία»^[i] εννοούμε πράξεις ελέους (αρωγής, βοήθειας, υποστήριξης) στον πάσχοντα συνάνθρωπο. «Πάσχων» είναι ο ασθενής, ο πεινασμένος, ο άστεγος, ο φτωχός, ο αδικημένος, ο φυλακισμένος, ο πρόσφυγας, ο μετανάστης, ο ξένος και γενικά κάποιος που «έχει ανάγκη».

Ο πάσχων, ο αιτούμενος ελέους, υπάρχει σε κάθε πολιτισμό, απ’ όσους τουλάχιστον γνωρίζουμε. Γι’ αυτό και κάθε πολιτισμός έχει τη δική του θέσμιση της φιλανθρωπίας (νοηματοδότηση και πρακτική). Όπως σε όλα τα μεγάλα διαπολιτισμικά ζητήματα διακρίνουμε κι εδώ, από τη μια πλευρά, το καλό και το κακό (το ιδανικό και το αντι-ιδανικό) και από την άλλη πλευρά, το πραγματικό, ως βαθμό αποφυγής του κακού και ενσάρκωσης του καλού. Η διατύπωση του ιδανικού σε έναν πολιτισμό συμπυκνώνει και τη θεμελιώδη γνώση που έχει για το θέμα.

Καλούμενος να γράψω για τη φιλανθρωπία, αναλογίζομαι ότι μετέχω στον σημερινό παγκόσμιο πολιτισμό: τον νεωτερικό. Ότι ως Έλλην μετέχω, επίσης, στα υπολείμματα ενός άλλου οικουμενικού πολιτισμού. Έχω επομένως πρόσβαση τόσο στη νεωτερική όσο και στην ελληνική αντίληψη για τη φιλανθρωπία. Σ’ αυτή κυρίως τη δεύτερη θα ήθελα να αναφερθώ.

1. Στους αρχαίους Έλληνες.

Για τους αρχαίους Έλληνες η προστασία των πασχόντων ήταν δουλειά του Θεού και όχι της Πολιτείας. Άλλωστε απέναντι στον Θεό είμαστε όλοι ξένοι και φτωχοί^[ii] αιτούμενοι ελέους. Βέβαια αν κάποιος ήταν ιδιαίτερα ευσεβής μπορούσε να δείξει έλεος στον ενδεή. Ο Θεός θα το εκτιμούσε και ίσως τον αντάμειβε.

Η ελληνική Πολιτεία ήταν ένα είδος εταιρείας πολιτών-οπλιτών, δηλαδή περήφανων εγωιστικών υποκειμένων εξ ορισμού. Ο καθένας θεωρούνταν αποκλειστικός υπεύθυνος για την αντιμετώπιση της όποιας κατάστασής του. Οι ιδιωτικές δυστυχίες δεν αφορούσαν την Πολιτεία, παρά μόνο στο μέτρο που ήταν αποτέλεσμα της συμμετοχής σε συλλογικές υποχρεώσεις (π.χ. στον πόλεμο). Η Πολιτεία μόνο για τις ατυχείς επιπτώσεις των συλλογικών δράσεων επιλαμβανόταν (π.χ. μέριμνα για τα ορφανά των πεσόντων πολεμιστών). Επίσης η σκοπιμότητα της συλλογικής αυτοσυντήρησης (πρόληψη ταραχών και στάσεων) οδηγούσε ενίοτε την Πολιτεία να παίρνει μέτρα κατά της φτώχειας (π.χ. παροχή γης και έμμισθης απασχόλησης). Φτώχεια υπήρχε πάντοτε. Η ζωή ήταν δύσκολη για τον φτωχό, αλλά μόνο στα χέρια του μπορούσε να ελπίζει. Αν ήταν γέρος, χωρίς παιδιά να τον κοιτάξουν, αλλοίμονό του.

Τα ίδια ίσχυαν για την αρρώστια. Η Πολιτεία νοιαζόταν μόνο αν η αρρώστια την αφορούσε ως σύνολο, όπως π.χ. στην περίπτωση, που αντάμειψε τον Ιπποκράτη με δια βίου σίτιση στο Πρυτανείο, επειδή έσωσε την Αθήνα από την πανούκλα. Οι ιδιώτες ασθενούντες δεν ήταν στην αρμοδιότητά της. Γι’ αυτούς ειδικά φρόντιζε ο Ασκληπιός (από τους πιο αγαπητούς θεούς των Ελλήνων), μέσω των ειδικών ιδρυμάτων του (ναών – Ασκληπείων) και των ειδικών υπαλλήλων του (ιερέων – ιατρών).

Όταν, λοιπόν, βλέπουμε τους Αθηναίους να στήνουν βωμό στον θεό Έλεον,^[iii] αντιλαμβανόμαστε ότι εκτιμούν την αξία της θείας φιλανθρωπίας. Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει να βλέπουν την ανθρώπινη φιλανθρωπία σαν κάτι το μάλλον ασύμβατο με την αξιοπρέπεια του ελεύθερου ατόμου-πολίτη.

2. Στο Βυζάντιο.

Στην οικουμενική φάση του ελληνικού κρατικού συστήματος, την βυζαντινή, τα πράγματα εμφανίζονται ριζικώς διαφορετικά.

Το ανιδιοτελές συναίσθημα της φιλανθρωπίας έχει αναχθεί σε υπέρτατη αξία. Στη σφαίρα της βυζαντινής πίστης ο Θεός σχεδόν ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία του, καθ’ ότι «αγάπη εστί». Έγινε μάλιστα το απόλυτο θύμα της ανθρώπινης αρρώστιας προκειμένου να τη θεραπεύσει. Ο χριστιανός καταξιώνεται στο μέτρο ακριβώς που ενσαρκώνει το φιλάνθρωπο παράδειγμα του Χριστού.

Η εμφύτευση του χριστιανικού παραδείγματος στο εσωτερικό του ελληνικού πολιτισμού μετατόπισε τον άξονα περιστροφής του προς την κατεύθυνση της ανιδιοτελούς φιλανθρωπίας. Εκκλησία και Πολιτεία έχουν κάνει κοινή υπόθεσή τους τη φιλανθρωπία. Η βυζαντινή Οικουμένη εμφανίζεται έτσι ως η πρώτη φιλάνθρωπη κοινωνία της ιστορίας.^[iv]

Ο κύριος όγκος του φιλανθρωπικού έργου ασκείται εκεί από την Εκκλησία, η οποία παριστάνει, με τον ένα ή τον άλλο βαθμό επιτυχίας, την ενσάρκωση της παραδειγματικής Πολιτείας στο εσωτερικό της ιστορικής Πολιτείας. Η βυζαντινή Πολιτεία, όπως και οι ιδιώτες, εμπιστεύονται την Εκκλησία στο μέτρο που οι υπηρέτες της (επίσκοποι και πρεσβύτεροι) και τα μέλη της (έγγαμοι και μοναχοί), εφαρμόζουν την εντολή του αρχηγού της^[v] και δίνουν το παράδειγμα της ανιδιοτέλειας. Τέρατα ανιδιοτελούς φιλανθρωπίας, όπως οι άγιοι Ακέραιος, Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Νικόλαος Μύρων, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Αττικός, Ευφροσύνη, Θεοδόσιος, Ιωάννης ο Ελεήμων^[vi], Ακάκιος^[vii] και πλήθος άλλοι, καθιέρωσαν ως αδιαμφισβήτητη τεκμαρτή απόδειξη αγιότητας, δηλαδή ευθυγράμμισης με το ύψιστο ανθρωπολογικό υπόδειγμα, την ακαταπόνητη φιλανθρωπία.

Το Βυζάντιο ήταν, λοιπόν, «κράτος πρόνοιας». Κεντρικός θεσμός του βυζαντινού προνοιακού συστήματος ήταν τα μοναστήρια. Γύρω τους λειτουργούσαν ορφανοτροφεία, πτωχοκομεία, πτωχοτροφεία, νοσοκομεία, λεπροκομεία, γηροκομεία, γηροτροφεία, ξενοδοχεία^[viii] και άσυλα αστέγων, Το κράτος συμμετείχε είτε αυτόνομα, συντηρώντας το ίδιο τέτοια ιδρύματα, είτε έμμεσα, χρηματοδοτώντας την προνοιακή λειτουργία των μοναστηριών. Απ’ αυτή την άποψη τα μοναστήρια «δεν ήταν παρά το μακρύ χέρι του κράτους», όπως λέει ο H.-G. Beck.^[ix] Η όλη προνοιακή δραστηριότητα χρηματοδοτούνταν από τη φορολογία, από τις δωρεές και τις διαθήκες των ευσεβών ιδιωτών. Σ’ αυτήν πρέπει να προσθέσουμε τη σχετική δημοσιονομική πολιτική, όπως του καθορισμού οροφής στις τιμές των βασικών ειδών διατροφής, της επιδότησης του ενοικίου των φτωχών, τα δημόσια συσσίτια κλπ.^[x]

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα αξιώματα που αναφέρονταν στη διαχείριση του προνοιακού συστήματος, όπως π.χ. του «Ορφανοτρόφου» και του «Πτωχοτρόφου», απολάμβαναν μεγάλη περιωπή. Κατείχαν μια πολύ υψηλή θέση στο αυτοκρατορικό Πρωτόκολλο.

Κάθε αυτοκράτορας που σέβονταν τον εαυτό του, θεωρούσε υποχρέωσή του να προσθέσει τη συμβολή του στο κοινωνικό οικοδόμημα της φιλανθρωπίας. Χαρακτηριστική, και αποκαλυπτική συνάμα, για τη χριστιανική προέλευση της φιλανθρωπίας ως κρατικού μελήματος, είναι μια επιστολή του αυτοκράτορα Ιουλιανού στον εθνικό αρχιερέα της Γαλατίας Αρσάκιο. Είναι ντροπή, του λέει, να μονοπωλούν οι χριστιανοί τη φιλανθρωπία. Και τον παρακινεί να τους συναγωνιστεί στην ίδρυση ξενοδοχείων.^[xi]

Το χριστιανικό παράδειγμα είχε επηρεάσει και ονομαστούς μη χριστιανούς, ήδη από την προβυζαντινή εποχή. Ο Πλωτίνος π.χ. είχε μετατρέψει το σπίτι του σε ορφανοτροφείο.

3. Ο φιλανθρωπικός αρχέτυπος.

Ονομάζουμε ανιδιοτελή τη χωρίς ανταπόδοση φιλανθρωπία. Κάθε άλλη μορφή, π.χ. η δωρεά για να επωφεληθώ από τις φοροαπαλλαγές ή για να διαφημίσω την επιχείρησή μου, είναι ιδιοτελής φιλανθρωπία.

Μιλάμε βεβαίως για «φυσική», υπαρκτή εδώ και τώρα, και όχι «μεταφυσική» ανταπόδοση. Το επιχείρημα ότι η προσδοκία «μεταφυσικής ανταπόδοσης» κάνει και πάλι ιδιοτελή τη φιλανθρωπία, είναι επιχείρημα τυπικά σοφιστικό. Το «επιχείρημα» αυτό αρέσει πάρα πολύ σ’ εκείνους που φοβούνται μήπως αναδυθεί η ανιδιοτέλεια μέσα τους και τους υπονομεύσει το εγώ.

Το Βυζάντιο είχε πλήρη επίγνωση της διαφοράς. Την αξιοποίησε δε επωφελώς και στις τρεις βαθμίδες της χριστιανικής ανθρωπολογικής κλίμακας: Ο άνθρωπος του φόβου (ο «δούλος του Θεού») κάνει το καλό επειδή φοβάται την Κόλαση. Του θύμιζε λοιπόν την ύπαρξη της Κολάσεως. Ο άνθρωπος του κέρδους (το Άτομο, ο «μισθωτός εργάτης του Θεού») κάνει το καλό επειδή ελπίζει να κερδίσει τον Παράδεισο. Του υποσχόταν λοιπόν απλόχερα τον Παράδεισο. Το Πρόσωπο (ο «Φίλος του Θεού») κάνει το καλό επειδή αγαπά. Αυτόν δεν χρειαζόταν ούτε να τον φοβίσει ούτε να τον δελεάσει, γιατί αυτός ήταν η ψυχή του όλου συστήματος.^[xii]

Όσο ο τρίτος αυτός τύπος ανθρώπου διατηρούσε την επιρροή του και οι μπαταρίες της ανιδιοτελούς φιλανθρωπίας φορτίζονταν, το προνοιακό σύστημα λειτουργούσε ικανοποιητικά. Όσο η επιρροή του υποβαθμιζόταν παρήκμαζε. Τότε ο Σοφιστής (ο εγωτικός ατομικισμός) ταύτιζε την τρίτη βαθμίδα με την πρώτη, το Πρόσωπο με τον Δούλο, αποκτούσε το πάνω χέρι και η αποσύνθεση έπαιρνε τη σκυτάλη ακάθεκτη. Άσφαλτη ένδειξη ότι το σύστημα κινδύνευε πάντοτε ήταν η ανάλογη πάχυνση των διαχειριστών του. Ήταν μοιραίο, για τον λόγο αυτό, να καταρρεύσει κάποια στιγμή. Τίποτα δεν είναι αθάνατο στον μάταιο τούτο κόσμο. Κράτησε όμως χίλια χρόνια.

Η γνώση του θέματος εμπεριέχεται στον χριστιανικό αρχέτυπο της φιλανθρωπίας: την παραβολή του «Καλού Σαμαρείτη». Τα στοιχεία της είναι σε όλους γνωστά: οι ληστές, το θύμα, οι αδιάφοροι «δικοί» μας, ο φιλάνθρωπος ξένος και ο ξενοδόχος. Υπάρχει θύμα, επειδή προφανώς υπάρχουν ληστές. Η υποβαλλόμενη λύση έχει έτσι δύο σκέλη: Κυνηγήστε τους ληστές. / Περιθάλψτε το θύμα.

Το πρώτο απαιτεί μια ευνομούμενη – αντιληστρική Πολιτεία. Το δεύτερο απαιτεί σπλαχνικούς ανθρώπους («καλούς Σαμαρείτες») και κοινωνική πρόνοια («πανδοχεία»). Αλλά προσοχή: Η λύση προσκρούει α) στην αδιαφορία των «δικών» μας (των ταγμένων στην υπηρεσία της) και β) στην υποτίμηση του ξένου/κατώτερου (ο Σαμαρείτης είναι «μίασμα» για τον Ιουδαίο), από τον οποίο όμως «κατώτερο» και ξένο μπορούμε να περιμένουμε την ευσπλαχνία.

Φυσικά το ιδεώδες θα ήταν μια κατάσταση, όπου δεν υπάρχουν ληστές και άρα θύματα. Κάτι τέτοιο όμως θεωρούνταν ανέφικτο από τους Έλληνες, τόσο τους αρχαίους όσο και τους βυζαντινούς. Για τους πρώτους: πατήρ πάντων είναι ο πόλεμος. Για τους δεύτερους: άρχων του κόσμου τούτου είναι ο διάβολος (διαβολή – διαμάχη – πόλεμος). Είναι αδύνατο να εξαλειφθεί η βία. Το μέγιστο, που μπορεί να γίνει, είναι να καταστέλλεται η αυθαίρετη βία από τη νόμιμη βία.

Η πεποίθηση αυτή αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο του δικαιοπολιτικού οπλοστασίου του αρχαίου και του βυζαντινού ελληνικού κόσμου.

4. Σε επίπεδο Οικουμένης.

Όσο μπορούσε να αναπαράγεται η πόλις-κράτος το πρόβλημα λυνόταν με τον τρόπο που ήδη εκθέσαμε. Λυνόταν, εννοείται, για τους έχοντες πολιτικά δικαιώματα: τους μετέχοντας κρίσεως και αρχής.

Από ένα σημείο όμως και πέρα η πόλις-κράτος είχε ξεπεραστεί, επειδή αδυνατούσε να διαχειριστεί την «παγκοσμιοποίση» της εποχής της: το οικουμενικό σύστημα που είχε δημιουργήσει η ανάπτυξή της. Η αδυναμία αυτή επικυρώθηκε από τον διαπολεοκρατικό Πελοποννησιακό πόλεμο και από την ανάπτυξη του σοφιστικού-σχετικιστικού πνεύματος, το οποίο αποσάθρωνε την ανθρωπολογική βάση του πολεοτικού συστήματος: την υπεύθυνη ατομικότητα. Αυτό το τελευταίο ήταν που καθιστούσε την αδυναμία ανήκεστη.

Τελικώς εφευρέθηκε κρατική μορφή διαχείρισης σε επίπεδο Οικουμένης, με τη ρωμαϊκή επινόηση της πολιτικής ιδιότητας δύο επιπέδων: Να είσαι πολίτης της πόλης σου, του Κοινού της καταγωγής σου. Και συγχρόνως να είσαι πολίτης της Ρώμης, της «Κοσμόπολης»: «ρωμαίος πολίτης» – «κοσμοπολίτης». (Πράγμα που δεν θα αλλάξει με την αντικατάσταση της παλιάς Ρώμης από τη νέα Ρώμη – Κωνσταντινούπολη.)

Το διώροφο πολιτειακό σχήμα δεν μπορούσε, ωστόσο, να εξασφαλίσει από μόνο του τη βιώσιμη αντιμετώπιση του προβλήματος. Πρώτον, γιατί δεν ήταν εύκολο να εφαρμοστεί στο επίπεδο της κοσμόπολης-κράτους η λύση που ίσχυε νωρίτερα στο επίπεδο της πόλης-κράτους. Και δεύτερο και σπουδαιότερο, γιατί η κρίση της εξατομίκευσης κατέστρεφε τον ανθρωπολογικό φορέα της αρχαιοελληνικής λύσης. Στο σημείο ακριβώς αυτό ήρθε να δώσει τη λύση της η παρεμβολή του χριστιανισμού, με την αναγωγή της ανιδιοτελούς φιλανθρωπίας σε υπέρτατη κοινωνική και υπαρκτική αξία.

Στην ουσία ο χριστιανισμός παρεμβαίνει στον κινητήρα της καταρρέουσας ελληνικής ατομικότητας, για να μεταλλάξει τους εξαντλημένους ηρωικούς (ομηρικούς) ελκυστές της σε αυτοθυσιαστικό ηρωισμό νέου τύπου: υπέρ των πασχόντων αδιακρίτως. Με τον τρόπο αυτό ο χριστιανισμός κατορθώνει να συγκρατήσει το ελληνικό Άτομο, για να μη διαλυθεί τελείως. Και αφ’ ετέρου, το βοηθά να ανέλθει στη βαθμίδα του Προσώπου, όπου η συνταύτιση ελευθερίας και ανιδιοτελούς αγάπης, καθιστά την ατομική ελευθερία απρόσβλητη και την αγάπη αδούλωτη.

Στην ειδική αυτή βάση ο χριστιανισμός και η ελληνική ανθρωποκεντρική παράδοση, συνέπηξαν συμμαχία στους προβυζαντινούς χρόνους, για να πολεμήσουν από κοινού τη γνωστικίζουσα παγανιστική ιδιωτεία, την τόσο ελκυστική για τον σκεπτόμενο ανέστιο άνθρωπο. Η κοινή νίκη τους εναντίον του γνωστικισμού υπήρξε η βάση της μακράς φιλίας ελληνισμού και χριστιανισμού, πάνω στην οποία στηρίχθηκε η βιωσιμότητα του βυζαντινού ιστορικού σχήματος.

5. Στο ανθρωπολογικό πεδίο.

Η ανιδιοτελής φιλανθρωπία γίνεται όχημα για τη μετάλλαξη του Ατόμου σε Πρόσωπο, επειδή δίνει τη δυνατότητα στο Άτομο να απελευθερωθεί από τα πάθη του.

Από ένα σημείο και πέρα στην ανάπτυξη του Ατόμου, η εξωτερική ελευθερία του δεν μπορεί να διατηρηθεί, αν δεν ολοκληρωθεί σε εσωτερική πνευματική ελευθερία. Αν δηλαδή το Άτομο δεν απαλλαγεί από τα πάθη του. Μας το έδειξε ήδη η αρχαιοελληνική ατομικότητα, η οποία προσπάθησε, αλλά χωρίς επιτυχία, να κρατηθεί από το τραγικό «δέος» και τη φιλοσοφική «αρετή», προκειμένου να αποφύγει την αποσύνθεσή της.

Αποκαλυπτική είναι, απ’ αυτή την άποψη, η υπαρκτική εφαρμογή του φιλανθρωπικού αρχέτυπου. Η εφαρμογή του στον εαυτό μας, όπου: «Ληστές» είναι τα πάθη μας. «Θύμα» τους η ζωή μας. Αδιάφοροι «δικοί» μας: οι αξίες μας, τα πρότυπά μας. Υποτιμημένος «ξένος»: ο Εσταυρωμένος Υιός-Λόγος της Αγάπης. Και «παν-δοχείο» η εκάστοτε Εκκλησία του. Και ο νοών νοείτω.

Ρίζα των παθών είναι η φιλαυτία, σύμφωνα με την βυζαντινή ανθρωπογνωσία.^[xiii] Γι’ αυτό κάθε αγώνας εναντίον τους τα κάνει ακόμα χειρότερα, αν αφήνει άθικτη τη φιλαυτία. Ο μόνος τρόπος να καρποφορήσει ο αγώνας εναντίον των παθών είναι η άρση της φιλαυτίας. Πράγμα αδύνατο δίχως την άσκηση της φιλανθρωπίας. Στο σημείο αυτό η βυζαντινή εμπειρία και γνώση είναι αξεπέραστη. Σοφά επεξεργασμένη είναι ανοιχτή και προσιτή σε όποιον δεν φοβάται να εκτεθεί στην επίδρασή της.

Παράδειγμα: Η έννοια της «αμαρτίας», ως πανανθρώπινης αρρώστιας. Η αυθεντική σημασία του παρεξηγημένου αυτού τεχνικού όρου της βυζαντινής ψυχιατρικής έχει χαθεί, μαζί με τόσα άλλα παλιά πράγματα υψηλής αξίας. Σήμαινε τη συνηθισμένη ανθρωπολογική μας κατάσταση, όπου ενώ έχουμε όλες τις αναγκαίες προδιαγραφές, για να γίνουμε πολίτες μιας Πολιτείας θεμελιωμένης στην απόλυτη πνευματική ελευθερία, μας αρέσει, αντίθετα, να κυλιόμαστε στην απόλυτη πνευματική δουλεία, σαν τους χοίρους στη λάσπη.

Η πιο τυπική συνιστώσα της «αμαρτίας» με αυτή τη έννοια, δηλαδή ως πάγιας ανθρώπινης κατάστασης, είναι ακριβώς η θεμελίωση της κοινωνικής θέσμισης και των τρεχόντων συλλογικών και ατομικών αποφάσεων, στη βιαιοπραγία, την ασπλαχνία και την αναισθησία. Και η πεποίθησή μας ότι είναι «φυσική» η «παρά φύσιν» αυτή κατάσταση. Ως βασική θεραπευτική αγωγή, εναντίον του ζοφερού αυτού ύπνου της ψυχής, η βυζαντινή ψυχιατρική συνιστά: ανιδιοτελή φιλανθρωπία σε γενναίες επαναληπτέες δόσεις. Δίχως την αγωγή αυτή καμιά αφύπνιση δεν θεωρείται εφικτή.

Ο νέος τύπος ανθρώπου, ο ασκητικός άνθρωπος της ανιδιοτελούς προσφοράς, είχε σαφή την επίγνωση ότι εισάγει στη ρωμαϊκή Οικουμένη μια τρίτη βαθμίδα πολιτειακής δικαιοδοσίας, έξω από τη σφαίρα των παθών. Ότι αντλώντας απ’ αυτήν το νόημα της ύπαρξής τους, οι πολίτες του Κόσμου και των Κοινών, καθίστανται ικανοί να παίρνουν αποφάσεις ελεύθερες από τις αντίστοιχες ενδοκοσμικές και ενδοκοινοτικές τους δουλείες.

Σ’ αυτό ακριβώς συνίσταται το μυστικό της εκπληκτικής, ως προς την έκταση και τη βιωσιμότητά της, βυζαντινής φιλανθρωπίας. Μαζί και της χιλιόχρονης μακροημέρευσης της μοναδικής «παγκοσμιοποίησης» στην ιστορία, η οποία ευτύχησε να αυτοθεσμιστεί.

6. Στο νεωτερικό παρόν.

Η Δύση χαμπάρι δεν πήρε, για ό,τι συνέβη στο ανατολικό ημισφαίριο της ρωμαϊκής Οικουμένης. Οπισθοδρομώντας στην δεσποτική-φεουδαρχική βαρβαρότητα, υποχρεώθηκε να ξαναπάρει το δρόμο του πολιτισμού από την αρχή.

Παρόλο που υπήρξε «τριτοκοσμική περιφέρεια» της ελληνικής Ανατολής,^[xiv] ο δρόμος που πήρε, κάτω από τη βίαιη ώθηση του βορειοευρωπαϊκού ατομισμού, ήταν τελείως καινούργιος. Άσχετος και ξένος προς αυτόν που είχαν πάρει οι Έλληνες από τη μυκηναϊκή εποχή, για να καταλήξουν στη βυζαντινή Οικουμένη. Μιλώ για τον ειδικό δρόμο της Δύσης, ο οποίος μας έφερε στο νεωτερικό Άτομο και στο εθνοκρατικό πολιτειακό του οικοσύστημα.

Άτομα ήταν βεβαίως και τα δύο, τόσο το ελληνικό όσο και το νεωτερικό, αφού πρόταγμά τους ήταν η ατομική ελευθερία. Υπήρξε όμως διαμετρικά αντίθετη η κατεύθυνση της ανάπτυξής τους.

Το ελληνικό Άτομο επιδίωκε την εξωτερική ανάπτυξη της ατομικής ελευθερίας, μέσω της αδιαμεσολάβητης διαπροσωπικής διαβούλευσης, η οποία επεκτείνει την αυτεξουσιότητα από τον ένα στον άλλο τομέα της συλλογικής ζωής, μέχρι να συμπεριλάβει το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων.

Το νεωτερικό Άτομο, αντίθετα, επιδιώκει την εσωτερική ανάπτυξη της ατομικής ελευθερίας του, την οποία και αντιλαμβάνεται ως ελευθερία ακώλυτης ικανοποίησης των ατομικών παθών. Για να την επιτύχει καινοτομεί την εξουδετέρωση της κοινωνικής επικινδυνότητας των παθών, μέσω της διαμεσολάβησης των διυποκειμενικών σχέσεων με απρόσωπα συστήματα, στα οποία και εναποθέτει, εξ ολοκλήρου, τη διαχείριση της κοινωνικής παθολογίας. Ο άλλος, ως πάσχων, ενδεής και αιτούμενος ελέους, υπόκειται έτσι σε καταστατική διαγραφή από τον υπαρκτικό ορίζοντα του νεωτερικού Ατόμου. Το υπαρκτικό κενό που παράγει η συστημική διαγραφή του Άλλου, αναπληρώνεται από την υπερτροφική ανάπτυξη του αυτοαναφορικού φαντασιακού: της «εσωτερικότητος».^[xv]

Ήδη το νεωτερικό Άτομο κατόρθωσε να υλοποιήσει το ιδεώδες του: Έχει κατασκευάσει μια πλανητικού επιπέδου Τεχνόσφαιρα. Ασύλληπτη και ιλιγγιώδη, όχι μόνο σε έκταση, αλλά και σε πολυπλοκότητα. Έχει κλειστεί μέσα της, ακριβώς όπως το είχε συλλάβει στις σκοτεινές στοές της εκκοσμικευμένης μεσαιωνικής Γνώσης του: «ελεύθερο» από τη Φύση και τη Μεταφύση. Και προσπαθεί, εκεί μέσα, με ακαταπόνητη επινοητικότητα, να γεμίσει τον καταναλωτικό πίθο των Δαναΐδων. Να «ικανοποιήσει» τον αποθηριωμένο «όχλο των παθών».^[xvi] Η τραγωδία του νεωτερικού Ατόμου είναι ότι η επίτευξη του καταστατικού στόχου του πολιτισμού του και η ανθρωπολογική ολοκλήρωσή του, το έφερε ήδη μπρος στην ίδια αρρώστια, η οποία είχε συντρίψει το ελληνικό Άτομο: την κρίση της εξατομίκευσης: τον σχετικισμό, το κενό νοήματος, τον μηδενισμό. Αποσυντίθεται τώρα που η ακμαιότητά του είναι απολύτως αναγκαία. Τώρα που στους ώμους του στηρίζεται ολόκληρο Παγκόσμιο Σύστημα.

Όπως η Πόλις-κράτος είχε ξεπεραστεί από μια υπερπολεοκρατική Οικουμένη, η οποία ζητούσε ενιαία κρατική διαχείριση, ενώ το υποκείμενό της διαλυόταν, έτσι και τώρα: Το Έθνος-κράτος έχει ξεπεραστεί από την υπερεθνοκρατική Οικουμένη του και ζητείται η δημιουργία μιας υπερεθνικής-οικουμενικής κρατικής διαχείρισης, η βιωσιμότητα της οποίας απαιτεί εναρμόνιση με το εθνοκρατικό κεκτημένο. Κι όλα αυτά στα πλαίσια ενός Συστήματος, του οποίου η αναπαραγωγή καταστρέφει την εξωτερική του βάση: τη Βιόσφαιρα.

Χρειάστηκε να πετύχουν/αποτύχουν αιματηρότατες νεωτερικές επαναστάσεις, για να φτάσουμε εδώ. Εκατομμύρια νεκροί. Άπειρος βασανισμός και ποδοπάτημα του ανθρώπου. Το επαναστατικό ζητούμενο, σύστοιχο με το νεωτερικό πρόταγμα της φαντασιακής αυτοπραγμάτωσης, ήταν να ξεσηκωθούν τα θύματα. Να εξοντώσουν τους ληστές. Να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους. Και να επιβάλουν την τέλεια κοινωνία (της Λογικής ή της Ισότητας), η οποία ελλείψει ληστών και θυμάτων, δεν θα είχε, επιτέλους, ανάγκη την ανιδιοτελή φιλανθρωπία και τον εσταυρωμένο εκπρόσωπό της.

Παράλληλα οι «ληστές» του δυτικού καπιταλισμού, φοβούμενοι μην έχουν την τύχη των καρατομημένων ανατολικών συναδέλφων τους, έκαναν γενναίες σοσιαλδημοκρατικές παραχωρήσεις στα δικά τους «θύματα», χρηματοδοτώντας την οικοδόμηση εκτεταμένων προνοιακών συστημάτων, από τις συσσωρευμένες τριτοκοσμικές υπεραξίες (σύμφωνα με τις πλέον δημοφιλείς, κατά τον 20ο αιώνα, αναλύσεις του ιμπεριαλισμού). Μετά το 1989, που εξέλιπε το «αντίπαλο δέος», οι προνοιακές κατακτήσεις-παραχωρήσεις έχασαν το νόημά τους. Και «παίρνονται πίσω».

Το νέο ιστορικό περιβάλλον είναι φυσικά ο παράδεισος όλων των αρχετυπικών «ληστών»: παλιών και νέων, ατομικών και εταιρικών, κρατικών και παρακρατικών. Τα θύματά τους ατελείωτα. Πρώτα πρώτα είναι ο ίδιος ο κυρίαρχος νεωτερικός τύπος ανθρώπου, ο οποίος έχει προγραμματικά αποφασίσει ότι το είναι του συμπίπτει με τα πάθη του. Και ότι ζωή του είναι η λεηλασία της ψυχής του.

Είναι προφανές, ότι για να αντιμετωπιστούν τέτοιας απίστευτης έκτασης υπαρκτικά, κοινωνικά, πολιτικά, «περιβαλλοντικά» κλπ. προβλήματα, δεν αρκούν οι φιλανθρωπικές ασπιρίνες της εταιρικής, της ταξικής ή της «διεθνιστικής» σκοπιμότητας. Ούτε οι επιβεβλημένες από την ανάγκη αντιστάσεις στις αυτοκτονικές απορρυθμίσεις, της όποιας σοσιαλδημοκρατικής πρόνοιας στοιχειώνει ακόμη το εθνοκρατικό κεκτημένο.

Χωρίς μια πλανητικού μεγέθους προσφυγή στην ανιδιοτελή φιλανθρωπία, το μεταμοντέρνο μέλλον του γενναίου νεωτερικού μας κόσμου δεν προοιωνίζεται καθόλου λαμπρό.

7. Σύνοψη

Ανακεφαλαιώνοντας την ανάλυση του προβλήματος διαπιστώνουμε: α) Ότι έχει δύο όψεις ξεχωριστές και αδιάσπαστα ενωμένες: την υπαρκτική και την κοινωνική. Και β) ότι η λύση είναι προσωπική και στις δύο.

Κατόπιν τούτου ας ρωτήσουμε τον εαυτό μας αξιότιμε αναγνώστη: Μήπως είσαι ληστής; Αν όχι προς τι η βιαστική απομάκρυνση από το θύμα (έξω σου και μέσα σου);

 

Από τη συλλογή άρθρων «Περί φιλανθρωπίας». (Eκδοση art-emis, Αθήνα 2009 – www.artemisathens.org)

---

[i] Ως διανθρώπινη σχέση ο όρος είναι στην κυριολεξία του ανακριβής. Συνιστά καταχρηστική επέκταση της «θεϊκής φιλανθρωπίας», όπου και κυριολεκτείται. Επιπλέον μια πράξη «φιλανθρωπίας» δεν υποδηλώνει κατ’ ανάγκη «φιλία» προς τον ευεργετούμενο.

[ii] Διός εισιν άπαντες ξείνοι τε πτωχοί τε (Οδύσσεια ζ 207 και ξ 57).

[iii] Παυσανίας 1. 17. 1.

[iv] Κ. Άμαντος, Η ελληνική φιλανθρωπία κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. Διάλεξη υπέρ των προσφύγων της Μικράς Ασίας, στην Εταιρεία Βυζαντινών σπουδών, 22-10-1922. (ΑΘΗΝΑ Σύγγραμμα Περιοδικόν της Εν Αθήναις Επιστημονικής Εταιρείας, τ. 35 σ. 131. Αθήνησιν. Εκ του Τυπογραφείου Π.Δ. Σακελλαρίου, 1923.) Στο κείμενο αυτό παρέχεται πλούτος στοιχείων για τη φιλανθρωπία στο Βυζάντιο.

[v] «… πείνασα και μου δώσατε να φάω. Δίψασα και με ποτίσατε. Ξένος ήμουν και με περιμαζέψατε. Γυμνός και με ντύσατε. Αρρώστησα και με επισκεφθήκατε. Στη φυλακή ήμουν και ήρθατε …» (Ματθ. 25, 34.)

[vi] «Η ακαταπόνητος δράσις του (Ελεήμονος) υπέρ των δυστυχούντων εδείχθη προ πάντων, όταν μετά την άλωσιν της Ιερουσαλήμ υπό των Περσών (615 μ. Χ.) κατέφυγον άπειροι πρόσφυγες εις Αλεξάνδρειαν. Ίδρυσε νοσοκομεία και πτωχοτροφεία, ετοποθέτησε τους υγιείς εις ξενοδοχεία, εξηγόρασε αιχμαλώτους, διένειμε καθ’ εκάστην βοηθήματα εις τους προσερχομένους οιουσδήποτε απόρους, εφρόντισεν ακόμη και περί απόρων γυναικών επιτόκων. Λέγεται ότι έτρεφε πολλάκις 7500 πτωχούς. Είναι φανερόν πόσην επίδρασιν ηδύνατο να έχη το παράδειγμα του Ελεήμονος εις τον τότε χριστιανικόν κόσμον.». (Κ. Άμαντος, ό.π. σ. 135.)

[vii] «Ανάλογος προς την περίθαλψιν των πτωχών ήτο η πρόνοια περί των αιχμαλώτων, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος. Εκ των παλαιοτέρων ονομαστόν είναι το παράδειγμα του επισκόπου Αμίδης Ακακίου, όστις επώλησε κειμήλια της Εκκλησίας προς εξαγοράν παρά των στρατιωτών του Βυζαντίου Περσών αιχμαλώτων. “Αύτη η του θαυμαστού Ακακίου πράξις πλέον τον Περσών βασιλέα κατέπληττεν, ότι αμφότερα Ρωμαίοι μεμελετήκασι πολέμω τε και ευεργεσία νικάν”.». (Κ. Άμαντος, ό.π. σ. 137.)

[viii] Ξενώνες, ξενοδοχεία, ξενοκομεία, πανδοχεία, ονομάζονταν τα ιδρύματα τα οποία περιέθαλπαν κυρίως τους ξένους, εμπόρους, στρατιώτες, αιχμαλώτους, προσκυνητές, μεταξύ των οποίων και τους ντόπιους φτωχούς.

[ix] Εντυπωσιάζει τους συγχρόνους μας η πληθώρα των μοναστηριών στο Βυζάντιο και ειδικά μέσα στην πρωτεύουσα και στις άλλες μεγάλες πόλεις. Δεν γνωρίζουν ότι τα μοναστήρια, εκτός από τη σωτηρία της ψυχής των μοναχών, επιτελούσαν πλήθος άλλες κοινωνικές λειτουργίες, μεταξύ των οποίων το σύνολο των αναγκαίων για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής προνοιακών δραστηριοτήτων.

[x] Hans – Georg Beck, Η βυζαντινή χιλιετία, σ.348. (ΜΙΕΤ Αθήνα 1990.)

[xi] «Ξενοδοχεία καθ’ εκάστην πόλιν κατάστησον πυκνά, ίν’ απολαύσωσιν οι ξένοι της παρ’ ημών φιλανθρωπίας, ού των ημετέρων μόνον, αλλά και άλλων όστις αν ενδεηθή χρημάτων. Όθεν δ’ ευπορήσεις, επινενόηταί μοι… αισχρόν γαρ ει… τρέφουσιν οι δυσσεβείς Γαλιλαίοι προς τοις εαυτών και τους ημετέρους, οι δ’ ημέτεροι της παρ’ ημών επικουρίας ενδεείς φαίνονται…» (Juliani, quae superunt, έκδ. Hertlein σ. 553. Πρβ. Θεοφάνους Χρονογραφία, τ. Α’ σ.134. Αρχαίο κείμενο και μετάφραση αρχ. Ανανία Κουστένη. Εκδόσεις Αρμός. Αθήνα 2007.)

[xii] Για την τρίβαθμη ανθρωπολογική κλίμακα βλ. Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, Μυσταγωγία, σ.240. Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αθήναι 1989.

[xiii] Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, Νόσος και θεραπεία στην Ορθόδοξη θεολογία. (Στο Ορθοδοξία και σύγχρονος κόσμος. Κέντρο Μελετών Ι.Μ. Κύκου. Λευκωσία 2006.)

[xiv] Γ. Κοντογιώργης, Το Ελληνικό Κοσμοσύστημα, τ. Ι. Εκδόσεις Ι. Σιδέρης. Αθήνα 2006.

[xv] «Η φαντασία είναι το αντίδοτο των Νέων Χρόνων κατά του δικού τους μηδενός: τα πλάσματά της προσφέρουν γενναιόδωρα στον άνθρωπο την δυνατότητα να αυτοπραγματωθεί δημιουργικά ως ελεύθερη ύπαρξι.» (Στ. Ράμφος, Γενάρχες πεπρωμένων, σ.23. Αρμός Αθήνα 2007.) Αλλά: Τι γίνεται αν το «δημιουργικά αυτοπραγματωμένο» φαντασιακό είναι αφύσικο, ανελεύθερο και απάνθρωπο; Για πόσο η φυσική πραγματικότητα θα είναι εφεκτική στον βιασμό της από την «αυτοπραγματούμενη» φαντασίωση;

[xvi] Έκφραση του Μεγάλου Φωτίου. (Ι. Ζηζιούλας, ό.π.)

 

Αναδημοσίευση από το Αντίφωνο

Να γίνει η ανάσα αναπνοή

Δεν ξέρω αν είναι το πνεύμα των Χριστουγέννων, αλλά έχω την αίσθηση ότι από προχθές αρχίζει και μαλακώνει ο πολικός χειμώνας των διεθνών αγορών για την Ελλάδα.

Ο κύκλος των υποβαθμίσεων ξεκίνησε με τη σβουριχτή σφαλιάρα των, κατά την τράγκειο έκφραση, «φίτσηδων» και κλείνει, προσώρας τουλάχιστον, με το φιλικό σκαμπίλι της Moody’s. Το spread των 10ετών ομολόγων από εκεί που πήγαινε για τις 300 μονάδες βάσης άλλαξε φορά και πιο πιθανό τώρα είναι να φλερτάρει με τις 200.

Τα άκρως εχθρικά δημοσιεύματα και σχόλια των Μέσων Ενημέρωσης της αλλοδαπής πιθανότατα θα συνεχίσουν να μας αντιμετωπίζουν αυστηρά, εγκαταλείποντας όμως τους προσβλητικούς και απαξιωτικούς για τη χώρα μας χαρακτηρισμούς.

Στη γραμμή του ενός ή και των δύο κλικ παρακάτω, σε σχέση με προηγουμένως, αναμένεται να κινηθούν και οι κοινοτικοί παράγοντες οίτινες διαμορφώνουν το κλίμα για έναν έκαστο των 27 εταίρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σίγουρα στη διαμορφούμενη εκεχειρία μεταξύ ελληνικών και ξένων αγορών και οίκων αξιολόγησης συνετέλεσε, εκτός από τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις, και η επιδειχθείσα αποφασιστικότητα της κυβερνήσεως και του πρωθυπουργού προσωπικά να εξαγγείλει ένα συγκροτημένο, συνεκτικό και «σκληρό» πρόγραμμα αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που θα επαναφέρει, έστω και σε βάθος τετραετίας, τη δημοσιονομική ευταξία στην πολύπαθη χώρα του πολυμήχανου (και περί τη δημιουργική λογιστική) Οδυσσέα.

Η επίσκεψη του υπουργού Οικονομικών σε τρεις σημαντικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Βερολίνο, Παρίσι, Λονδίνο), καθώς και ο επ’ εσχάτων καλός συντονισμός κυβερνήσεως, τραπεζών και οικονομικών παραγόντων, συνετέλεσαν επίσης στην πτώση του πυρετού της ελληνικής οικονομίας.

Ρόλο, που μέλλει να αποδειχθεί πόσο σημαντικός είναι, φαίνεται να έπαιξε και το γεγονός ότι ο Γ. Παπανδρέου προσπαθεί να μεταφέρει, προσώρας στο παρασκήνιο, και στην οικονομία τον πολυδιάστατο τρόπο με τον οποίον άσκησε και ασκεί επιτυχώς διπλωματία από το πόστο του υπουργού Εξωτερικών.

Η εισαγωγή της «κίτρινης παραμέτρου» (δηλαδή των Κινέζων) στο παζλ της εξεύρεσης πόρων είτε για δανεισμό είτε για ανάπτυξη είναι σίγουρα κάτι το θετικό, εφόσον γίνει με όρους αμοιβαίου συμφέροντος.

Και βέβαια θα πρέπει να εκτιμηθεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι, παρά τις όποιες φραστικές αψιμαχίες, επεδείχθη, σχεδόν από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων και των φορέων κοινωνικής και συνδικαλιστικής εκπροσώπησης, ψυχραιμία και πνεύμα κατανόησης -αν όχι και συνεργασίας- με την κυβέρνηση, προκειμένου να ξορκιστεί το φάντασμα της χρεοκοπίας και της πτώχευσης.

Αυτό σίγουρα δεν αποτυπώνεται σε διακομματικά μνημόνια ή κυβερνητικούς συνεταιρισμούς, όπως σε άλλες χώρες σε έκτακτες περιόδους κρίσης, όμως το γεγονός και μόνον ότι η χώρα «δεν κατέβασε ρολά» ένεκα μαζικών και εκτεταμένων απεργιακών κινητοποιήσεων ή ότι η πολιτική αντιπαράθεση συνεχίζει να γίνεται σε ήπιους, κατά βάσιν, τόνους, αποδεικνύει την επιδειχθείσα εν τοις πράγμασι συναίνεση.

Και αυτό πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού και να συνυπολογιστεί από την κυβέρνηση στην εφεξής πολιτική της, η οποία ναι μεν πρέπει να είναι αυστηρή και να υλοποιεί με συνέπεια το «σχέδιο του Ζαππείου» με τα αναγκαία συμπληρώματά του, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να τεμαχίσει το κοινωνικό σώμα, ιδιαίτερα τους αδύναμους.

Εξάλλου, η σχετική νηνεμία οφείλεται και στο γεγονός ότι το σχέδιο Παπανδρέου προσπαθεί -όσο είναι μπορετό στις έκτακτες συνθήκες κρίσης- να μην πλήξει δυσανάλογα και υπέρμετρα τις λαϊκές τάξεις και τα χαμηλόμισθα στρώματα του πληθυσμού.

Ίσως κάποιος να υποστηρίξει, βασίμως, ότι η νηνεμία είναι επιφανειακή και δεν εκδηλώνεται γκρίνια επειδή υπάρχει περίσσευμα φόβου και ανασφάλειας για τα επερχόμενα.

Εγώ θα προσέθετα ότι η υποβόσκουσα δυσθυμία μπορεί να γίνει ποτάμι οργής και να πνίξει τους πάντες, εάν σε προβλεπτό χρόνο δεν αρχίσουν να παράγονται αποτελέσματα που να πιστοποιούν ότι όντως η κυβέρνηση μπορεί να φέρει με ασφάλεια το καράβι στο λιμάνι και με τον τρόπο που το υπεσχέθη. Εάν αρχίσουν εκπτώσεις στις πολιτικές, στα μέτρα και τις συμπεριφορές, τότε ούτε ο Ασπροπόταμος δεν θα τους ξεπλένει.

Όλα λοιπόν εφεξής θα κριθούν από τη συνέπεια έργων και λόγων. Και κυρίως από την ικανότητα της κυβέρνησης να μετασχηματίσει τα αισθήματα φόβου και ανασφάλειας σε συνειδητό και ώριμο ρεύμα γενικής ανασυγκρότησης της χώρας.

Αυτό σημαίνει ότι οι κοινοί εθνικοί τόποι που διαμορφώνονται όσον αφορά την ανάγνωση και επίλυση του κοινωνικοοικονομικού και πολιτικού προβλήματος θα πρέπει σταδιακά να μετεξελιχθούν, μέσω των αναγκαίων ανασυνθέσεων, σε μια ισχυρή πλειοψηφική συμμαχία με πολιτικά, ιδεολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά και αξιακά προτάγματα για την Ελλάδα του 2020.

Μόνον έτσι μπορεί η κρίση να είναι και ευκαιρία. Μόνον έτσι μπορεί βασίμως να υποστηριχθεί ότι η χώρα θα περάσει χωρίς ακρωτηριασμούς, κάθε είδους, τον κάβο της κρίσης. Μόνον έτσι θα γίνει μπορετή η μετάβαση από το σημερινό φθισικό μοντέλο ανάπτυξης σε κάποιο άλλο που θα παράγει πλούτο για τους πολίτες, θα τον διανέμει σχετικά δίκαια και θα διατηρεί τη χώρα και το έθνος των Ελλήνων στην ομάδα των ανεπτυγμένων κρατών με περιφερειακή ισχύ.

Μπορούν όμως όλα αυτά να συμβούν ή είναι φαντασιώσεις που γεννούν σε κάποιον είτε το πνεύμα των Χριστουγέννων είτε η απόσταση, εδώ και ένα εικοσιτετράωρο, από την τύρβη των Αθηνών και του επαγγέλματος;

Δύσκολο να απαντήσει κάποιος με βεβαιότητα, αλλά μπορούν τουλάχιστον να δρομολογηθούν. Για να δρομολογηθούν χρειάζεται όμως η ανάσα που μας έδωσαν η Moody’s και όσα στην αρχή παραθέσαμε να γίνει κανονική αναπνοή. Και για να γίνει κανονική αναπνοή, χρειάζεται να ξαναγυρίσει η αισιοδοξία και να ξαναζεσταθεί η ελπίδα στους πολίτες.

Όταν το ΠΑΣΟΚ, πριν από 80 ημέρες, κέρδιζε με συντριπτική διαφορά τη Ν.Δ. στις εκλογές, ήταν έντονη η αίσθηση ότι ο Γ. Παπανδρέου και η κυβέρνησή του θα τα καταφέρουν να βγάλουν τη χώρα από την κρίση, ότι μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα και με μεγαλύτερη επάρκεια τις δημόσιες υποθέσεις, ότι, ναι, είναι δύσκολα, αλλά οι χειρότερες μέρες είναι πίσω μας.

Η συγκρότηση της κυβερνήσεως, οι προγραμματικές δηλώσεις, η μέθοδος των βιογραφικών στη στελέχωση του κυβερνητικού και κρατικού μηχανισμού συγκέντρωσαν μεγάλα ποσοστά επιδοκιμασίας.

Υπήρχε μια γενικευμένη αίσθηση και αναμονή ότι για μία ακόμα φορά η χώρα, έστω και την ύστατη στιγμή, θα καταφέρει, ευρισκόμενη έμπροσθεν του γκρεμού, να μην κάνει το βήμα προς τα μπρος. Με ευθύνη της κυβερνήσεως, το κλίμα σταδιακά άλλαξε. Την αρχική αισιοδοξία διαδέχθηκε η κατήφεια. Η ελπίδα παραχώρησε τη θέση της στη δυσπιστία.

Οι πολίτες άρχισαν να τρώνε τη μία σφαλιάρα μετά την άλλη. «Θα μπουν τέτοιοι και τόσοι φόροι που θα γονατίσουν τη μέση οικογένεια, θα τσακιστεί η μεσαία τάξη. Οι μικροί και μεσαίοι επαγγελματίες θα τεθούν σε καθεστώς διωγμού. Όσοι έχουν ακίνητα καλύτερα να τα πουλήσουν.

Όσοι έχουν εισοδήματα προτιμότερο είναι να τα κρύψουν στα σεντούκια, όσοι έχουν καταθέσεις συμφέρει να τις πάνε σε τράπεζες του εξωτερικού», ήταν η μόνιμη επωδός των δημοσιολογούντων και πλέον έγινε καθημερινό θέμα συζητήσεων στους ανά την επικράτεια καφενέδες.

Οι τράπεζες συνέχιζαν να κρατούν τη στρόφιγγα των δανείων στην ένδειξη «στάγδην». Ο τζίρος στην αγορά μειώθηκε περαιτέρω. Το εμπόριο, λόγω της αναιμικής ζήτησης και της έλλειψης ρευστότητας, συνέχιζε να είναι ντυμένο στα πένθιμα. Κι ύστερα ήρθαν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, οι κοινοτικοί εταίροι, τα ξένα funds, ο σχολιασμός των ξένων Μέσων Ενημέρωσης. Καθημερινά οι Έλληνες άκουγαν δυο λέξεις: «πτώχευση» και «χρεοκοπία».

Μαύρισε η ψυχή τους. Σαν τη μάνα του Σουλιώτη που έβλεπε το παιδί της να στέκει παράμερα και να κλαίει, επειδή από την πείνα δεν μπορούσε πια να κρατήσει στο χέρι το τουφέκι του κι ο Αγαρηνός το ήξερε.

Να σημειώσουμε εδώ ότι όλη αυτή η εικόνα ήταν προϊόν και ενός φαύλου κύκλου. Όσα ελέγοντο και εγράφοντο στα καθ’ ημάς μεταφέρονταν είτε μέσω των ραπόρτων των ξένων πρεσβειών είτε μέσω των εδώ ανταποκριτών στην αλλοδαπή και στη συνέχεια ο εκεί σχολιασμός επανερχόταν σ’ εμάς διανθισμένος με μπόλικο όξος και χολή.

Εκτός, λοιπόν, από την πρωτογενή και αυθύπαρκτη κριτική ή και απαξίωση των ξένων, που πολλές φορές εμπεριείχε, για προφανείς ίσως λόγους, και ιδιοτέλεια είχαμε και ένα παράπλευρο κανάλι, αυτό του προαναφερόμενου φαύλου κύκλου – της εξαγωγής και επανεισαγωγής της μιζέριας μας.

Για να μπορέσει λοιπόν η κυβέρνηση να δρομολογήσει διαφορετικά τις εξελίξεις, θα πρέπει, πρώτον, να βελτιώσει καταρχήν την ψυχολογία των πολιτών. Πρέπει να εκμεταλλευτεί και επικοινωνιακά (εδώ είναι καθοριστικός θα έλεγα και εθνικά επιβεβλημένος ο ρόλος των εγχώριων Μέσων Ενημέρωσης) το momentum της εκεχειρίας που φαίνεται ότι επέρχεται μεταξύ ελληνικών και ξένων αγορών και κοινοτικών παραγόντων και να κάνει ενέσεις αισιοδοξίας και ελπίδας.

Ίσως ένα δραματοποιημένο διάγγελμα πειθαρχημένης αυτογνωσίας άμα και αισιοδοξίας του πρωθυπουργού, με αφορμή και τις γιορτές, να ήταν το απαραίτητο συμπλήρωμα στο «σχέδιο του Ζαππείου».

Ευκταίον θα ήταν στο ίδιο μήκος κύματος να κινηθεί και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και -αν όχι και οι υπόλοιποι αρχηγοί- τουλάχιστον ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως.

Δεύτερον, να επεξεργαστεί μέχρι και την τελευταία λεπτομέρειά του το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που θα υποβληθεί τον Ιανουάριο στην Κομισιόν.

Το πρόγραμμα πρέπει να είναι έτσι δομημένο, ιεραρχημένο και ποσοτικοποιημένο, ώστε να γίνει ασμένως δεκτό από τους κοινοτικούς μας εταίρους. Μια θερμή κοινοτική υποδοχή θα επηρεάσει σίγουρα τις αγορές που, παρά τα όσα μυστήρια λέγονται και γράφονται, συνήθως λειτουργούν ως «κοπάδι».

Η βελτίωση του κλίματος στο εξωτερικό θα έχει ευεργετικές επιδράσεις στον επικείμενο δανεισμό, που με τη σειρά του μπορεί να βελτιώσει την ψυχολογία και στο εσωτερικό, και ιδιαίτερα στην εικόνα που καθημερινά φιλοτεχνείται από τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης.

Το άριστο θα ήταν είτε εντός του Ιανουαρίου είτε το πρώτο τρίμηνο του 2010 ένα μέρος του δανεισμού να γινόταν από τρίτη πηγή, όπως αυτή των Κινέζων, με χαμηλό spread που θα ανάγκαζε και τους άλλους δανειστές μας να μας συμπεριφερθούν, τουλάχιστον, με αξιοπρέπεια.

Εάν γίνονταν όλα αυτά, θα λυνόταν το πρόβλημα; Σαφέστατα και όχι. Τα δύσκολα συνεχίζουν να είναι μπροστά μας. Όμως θα ήταν διαφορετικό το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αναπτύσσονταν η κυβερνητική λειτουργία, η οικονομική δραστηριότητα, η κοινωνική κινητικότητα, η πολιτική αντιπαράθεση.

Ένα πλαίσιο λιγότερο γκρίζο και περισσότερο αισιόδοξο, όπως αυτό που έφερε στους ανθρώπους, μέρες που ’ναι, η γέννηση του Χριστού.

Η ελπίδα που προσέφερε στο γένος των ανθρώπων η γέννηση ενός Νηπίου Νέου διατηρείται -παρά τις όποιες αμφισβητήσεις, ενστάσεις και διαφωνίες- ακόμη.

Και μόνον γι’ αυτό αξίζει να Τον τιμούμε, να Τον γιορτάζουμε και να Τον πιστεύουμε κάθε χρόνο και συνέχεια.

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

posted by felnikos

 

«Τουρκική Δημοκρατία της Δυτικής Θράκης» βλέπουν οι Τούρκοι

Ο ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΘΡΑΚΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΜΙΛΑ ΣΤΟ «Χ»
ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ: Υπήρξαν νομικοί ακροβατισμοί στην υπόθεση της ΤΕΞ24.12.2009
Το δικαστήριο κρίνει με βάση τον νόμο, δεν κρίνει με βάση τις πολιτικές επιδιώξεις
Η Ομοσπονδία Θρακικών Σωματείων δεν θέλησε να έρθει σε αντιπαράθεση με οποιονδήποτε μειονοτικό, που σέβεται την νομοθεσία του Ελληνικού κράτους

Μία σύντομη περιήγηση στο διαδίκτυο μπορεί να φέρει στο φως ένα σύνολο από ομάδες χρηστών στο facebook, οι οποίες εμφανίζονται ως νοσταλγοί της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Δυτικής Θράκης».

Ιστορικά
Στις 21 Αυγούστου του 1913 η Οθωμανική αυτοκρατορία θέλοντας να προσαρτήσει εν ευθέτω χρόνω την Δυτική Θράκη, υποκίνησε τη δημιουργία της «Ανεξάρτητης Κυβέρνησης της Δυτικής Θράκης», η οποία αυτοανακυρήχθηκε ως αυτόνομο κράτος. Το «κρατίδιο» αυτό εκτεινόταν από τον Έβρο εως το Νέστο ποταμό και από το Αιγαίο εως την οροσειρά της Ροδόπης. Το κρατίδιο διαλύθηκε με την Συνθήκη του Βουκουρεστίου τον Οκτώβριο του 1913, όταν η Ελλάδα παραχώρησε στην Βουλγαρία (όπως όριζε η Συνθήκη) τα εδάφη αυτά, τα οποία είχε καταλάβει κατά την Διάρκεια του Β’ Βαλκανικού Πολέμου ο Ελληνικός Στρατός. Οι Γαλλικές Δυνάμεις (στο πλευρό των οποίων ήταν η Ελλάδα) κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατέλαβαν τα εδάφη αυτά και δημιούργησαν εκ νέου ένα κρατίδιο υπό Γαλλικό έλεγχο. Με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα εδάφη αυτά προσαρτήθηκαν οριστικά στην Ελλάδα.

Τουρκοι «Φοιτητές»
Οι ομάδες αυτές, που έχουν κάνει το τελευταίο καιρό την εμφάνισή τους κυρίως στο facebook, «διεκδικούν» την δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους. Το κράτος αυτό το ονομάζουν «Τουρκική Δημοκρατία της Δυτικής Θράκης» και ουσιαστικά επιθυμούν την αναβίωση του κρατιδίου του 1913. Οι ομάδες αυτές φέρεται να έχουν δημιουργηθεί και να διαχειρίζονται από «Τούρκους Φοιτητές», ωστόσο το πρόσφατο κακό παρελθόν του Τουρκικού Στρατού σε θέματα μαύρης προπαγάνδας μέσω του διαδικτύου, αφήνει πολλά περιθώρια αμφισβήτησης για το κατά πόσον πρόκειται όντως για αθώες ομάδες από φανατικούς φοιτητές. Οι ομάδες αυτές παρουσιάζουν την Μουσουλμανική μειoνότητα της Θράκης ως Τουρκική και υπάρχουν εκτενείς αναφορές για καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών ή ακόμα και της ελευθερίας του λόγου από την Ελληνική Κυβέρνηση.

Μέσα σε αυτές τις σελίδες φιλοξενούνται χάρτες με τις εκτάσεις των διεκδικήσεων των μελών τους. Πρόκειται για μία συνολική έκταση που ξεπερνά τα 23.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μάλιστα σε αυτούς του χάρτες απεικονίζονται και οι διεκδικήσεις των Σκοπιανών στα Ελληνικά εδάφη. Να θυμίσουμε ότι κύριος άξονας της μάυρης προπαγάνδας του Τουρκικού Στρατού ήταν το αποκαλούμενο «ζήτημα της Τσαμουριάς».

Δεν είναι τυχαία η χρονική στιγμή
Η χρονική στιγμή της εμφάνισης τέτοιων ομάδων στο διαδίκτυο δεν είναι καθόλου τυχαία. Πρόσφατα ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας Ταγίπ Ερντογάν σε συνομιλία του με τον Μπάρακ Ομπάμα αναφέρθηκε για «Τούρκικη μειoνότητα που υποφέρει στην Θράκη». Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να ήταν αρκετό για να κινηθεί το Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά φυσικά σε συνέχεια της απαθούς στάσης που κρατάει η Ελληνική Κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια, δεν έγινε απολύτως τίποτα.

Ένα θέμα που θα επιμείνουμε είναι η ανοιχτή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia. Στην εν λόγω ιστοσελίδα ο κάθε χρήστης μπορεί να προσθέσει ότι πληροφορία θέλει χωρίς να ελέγχεται από κανέναν. Πολλοί χρήστες του διαδικτύου ωστόσο την συμβουλεύουνται ως εγκυκλοπέδια. Ένα παράδειγμα είναι ότι αν στην αναζήτηση της εν λόγω ιστοσελίδας πατήσετε «Turkish Republic of Western Thrace» (δεν υπήρξε ιστορικά τέτοιο κράτος) αυτόματα θα προωθηθείτε στην σελίδα «Republic of Gumuljina» που πρόκειται για άρθρο που φιλοξενείται για το κρατίδιο της δυτικής θράκης του 1913.

Επίσης στη παραπάνω ιστοσελίδα φιλοξενείται και ένα άρθρο για την «Τουρκική Μειoνότητα της Θράκης» (http://en.wikipedia.org/wiki/Turks_of_Western_Thrace) και μέσα σε αυτό γίνεται αναφορά για καταπάτηση της ελευθερίας του λόγου, των ατομικών ελευθεριών και της ανεξιθρησκείας.

Επισημαίνουμε και πάλι ότι η Wikipedia είναι μια πηγή πληροφόρησης και όχι γνώσης όπως πολλοί πιστεύουν.

Η υπόθεση Εργκενεκόν
Για την υπόθεση Εργκενεκόν, όπου ο Τουρκικός στρατός είχε αναπτύξει και διαχειριζόταν πάνω από 40 ιστοσελίδες μαύρης προπαγάνδας κατά της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αρμενίας, δεν έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη. Για οποιαδήποτε αναφορά από το υπουργείο Εξωτερικών για του θέμα ούτε λόγος…

Την περασμένη εβδομάδα η ηλεκτρονική μας εφημερίδα stifora.gr είχε αποκαλύψει τα παρακλάδια που είχε η οργάνωση Εργκενεγκόν σε μονάδες του Τουρκικού στρατού και πως αυτές διενεργούσαν ηλεκτρονικό πόλεμο μαύρης προπαγάνδας εναντίον της Ελλάδας. Μια προέκταση της όλης υπόθεσης φαίνεται πως είναι η πληθώρα από group που έχουν δημιουργηθεί σε διάφορα social network (πχ facebook).

Συνέντευξη Δήμος Μπακιρτζάκης

Πρόθεσή μας είναι να φωτίσουμε την υπόθεση σχετικά με την απόφαση του Εφετείου Θράκης για την ΤΕΞ (Τουρκική Ένωση Ξάνθης) μέσα από την ματιά και τη νομική επιχειρηματολογία του δικηγόρου της Ομοσπονδίας Προσφυγικών σωματείων Γιάννη Χατζηαντωνίου που την χειρίστηκε άψογα.

«Με βάση την θετική απόφαση αυτή του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων οι άνθρωποι της ΤΕΞ θεώρησαν ότι μπορούν να ζητήσουν από τα Ελληνικά δικαστήρια να αρθεί η απαγόρευση του σωματείου «Τουρκική Ένωση Ξάνθης». Είχα την ευκαιρία να επισημάνω ότι αυτό δεν προβλέπεται από το Ελληνικό δίκαιο. Ότι αντίστοιχη υποχρέωση -δηλαδή αλλαγή της δικαστικής απόφασης- όταν έχουμε αντίθετη απόφαση Ευρωπαϊκού δικαστηρίου Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπάρχει μόνο στις ποινικές υποθέσεις, γιατί έτσι έχει θεσπιστεί στον κώδικα ποινικής δικονομίας. Στον κώδικα πολιτικής δικονομίας δεν υπάρχει αντίστοιχη διάταξη. Ο Έλληνας νομοθέτης δεν θέλησε να επιβάλει τέτοια υποχρέωση στα Ελληνικά δικαστήρια, ούτε επίσης από το σκεπτικό της απόφασης του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου προκύπτει τέτοια υποχρέωση του ελληνικού κράτους.

Στην ουσία αυτό που ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο στον Άρειο Πάγο ήταν να επανεξετασθεί το θέμα επικύρωσης της απόφασης;
-Όχι, το Ευρωπαϊκό δικαστήριο δεν μπαίνει στην λογική, δεν είναι υπερδικαστήριο, δεν είναι πάνω από τον Άρειο Πάγο. Απευθύνεται στην Ελληνική Δημοκρατία και της λέει ότι κοιτάξτε σε αυτό το θέμα «γενικώς», όχι με υποχρέωση να αλλοιωθεί η απόφαση, αυτή την υποχρέωση θα μπορούσε να την επιβάλει το Ελληνικό κράτος στον εαυτό του με απόφαση του Κοινοβουλίου, με νόμο δηλαδή, αυτό όμως δεν έχει γίνει.

Παρόλα αυτά η ΤΕΞ έκανε την κίνηση.
-Εγώ από την αρχή είχα πει ότι αυτό μάλλον είναι κίνηση εντυπωσιασμού και νομικά δεν έχει έρεισμα. Υπήρξαν βέβαια κάποιοι νομικοί ακροβατισμοί των υπερασπιστών της ΤΕΞ, αλλά πρόκειται περί ακροβατισμών, δηλαδή σκέψεις οι οποίες δεν έχουν έρεισμα πάνω στον νόμο ούτε στην νομολογία και είναι ισχυρισμοί περισσότερο πολιτικοί παρά νομικοί. Το δικαστήριο κρίνει με βάση τον νόμο, δεν κρίνει με βάση τις πολιτικές επιδιώξεις, έτσι πρέπει τουλάχιστον να κρίνει. Από ότι φάνηκε τόσο το Πολυμελές Πρωτοδικείο στην Ξάνθη, όσο και το Εφετείο της Θράκης με τις αποφάσεις που εξεδόθησαν έκαναν το αυτονόητο, εφάρμοσαν τον νόμο και βάση του νόμου η Τουρκική Ένωση Ξάνθης είναι διαλυμένο σωματείο και δεν μπορεί να επαναλειτουργήσει. Η όποια λειτουργία του σωματείου αυτή την στιγμή είναι προφανώς παράνομη και θα έλεγα ότι συνιστά και το αδίκημα της απείθειας, δηλαδή της μη συμμόρφωσης με δικαστική απόφαση, αλλά για αυτό τώρα είναι αρμόδιες οι εισαγγελίες.

Από εδώ και πέρα εκπρόσωποι του σωματείου μπορούν να προσφύγουν ξανά στη δικαιοσύνη για να διεκδικήσουν την επαναλειτουργία της ΤΕΞ;
-Έχουν ένα δικονομικό δικαίωμα να προσφύγουν στον Άρειο Πάγο, δεν ξέρω αν θα το ασκήσουν. Κατά την άποψη μου δεν έχουν καμία τύχη, με βάση το ισχύον δίκαιο. Τώρα αν υπάρξουν τροποποιήσεις στην νομοθεσία, που βέβαια δεν έχουν και κανένα λόγο να υπάρξουν.

Από ότι γνωρίζω ζητήθηκαν κάποιες τροποποιήσεις αυτό το χρονικό διάστημα.
-Είχαμε ένα υπόμνημα πριν από λίγο καιρό το οποίο υπογράφει ένα όργανο που αυτοονομάζεται Συμβουλευτική επιτροπή. Το άτυπη είναι ευγενική έκφραση, πρόκειται περί ενός πολιτικού οργάνου το οποίο στην ουσία αμφισβητεί την κυριαρχία του Ελληνικού κράτους στην Θράκη, σε κάθε ευνομούμενη πολιτεία όπως καταλαβαίνετε αυτού του είδους τα όργανα έχουν ένα θέμα. Είχαμε και υπογραφές βουλευτών και είχαμε και απαράδεκτη πρακτική, διότι το υπόμνημα αυτό υπεβλήθη, από ότι διάβασα στον τύπο, σε ξένες πρεσβείες, σε άλλα κράτη, χωρίς να υποβληθεί στο ελληνικό δημόσιο, σε ελληνική κυβέρνηση. Επ’ αυτού υπάρχει ένα θέμα. Αν κάποιος πολίτης της χώρας και μάλιστα ένα συλλογικό σώμα απευθύνεται διεθνώς χωρίς να υποβάλει το αίτημα του στο ελληνικό κράτος αυτό είναι αίτημα όχι συμπαράστασης, αλλά διεθνοποίησης. Αυτό είναι Κυπροποίηση. Είναι διαδικασία Κυπροποίησης της Θράκης, το οποίο φυσικά δεν υπάρχει καμία περίπτωση να συμβεί. Εξ’ άλλου και η κυβέρνηση, αλλά και όλες οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας έχουν πει ότι τα ζητήματα των σχέσεων του ελληνικού κράτους με τους μειονοτικούς στην Θράκη είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του ελληνικού κράτους, δεν συζητούνται με άλλα κράτη, με την Τουρκία, αλλά και με οποιοδήποτε άλλο κράτος.

Άρα έχουμε μια τελεσίδικη απόφαση.
-Η απόφαση είναι τελεσίδικη. Δικονομικά έχουν την δυνατότητα να προσφύγουν, αλλά κατά την γνώμη μου δεν έχουν καμία τύχη με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Δεν μπορούν να στηρίξουν παράβαση της Συνθήκης της Ρώμης και έχω επίσης την ελπίδα ότι αν υπήρχε τρόπος να επανεξεταστεί η υπόθεση, υπάρχει ένα θέμα εδώ, αλλά με αφορμή τυχόν νέα προσφυγή μπορούν να πάνε για μαλλί και να βγουν κουρεμένοι, διότι αν υπάρξει σωστή υπεράσπιση της υπόθεσης μπορεί να έχουμε αναίρεση της προηγούμενης αποφάσεως.

Θα δούμε τι κινήσεις θα γίνουν από εδώ και πέρα, εξαρτάται από τους νομικούς τους συμβούλους, θα φανεί και στην πρώτη συνάντηση την οποία θα κάνουν. Πρέπει αυτή η προσφυγή προς τον Άρειο Πάγο να έχει ήδη γίνει ή έχουν περιθώριο;
-Έχουν περιθώριο, εφόσον δεν έχει κοινοποιηθεί η απόφαση υπάρχει μεγάλο περιθώριο. Να συμπληρώσω το εξής. Είμαστε μια Ευρωπαϊκή χώρα που σέβεται όλα τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα σέβεται τα δικαιώματα των μελών της μειονότητας. Εμείς ποτέ δεν σκεφτήκαμε να στραφούμε εναντίον της μειονότητας και μιλώ και προσωπικά, αλλά και για την πανελλήνια ομοσπονδία Θρακικών σωματείων. Ουδέποτε η Ομοσπονδία θέλησε να έρθει σε αντιπαράθεση με οποιονδήποτε μειονοτικό, πολίτη ή συμπολίτη μας μουσουλμάνο, που κατοικεί στην Θράκη και είναι πολίτης που σέβεται την νομοθεσία του Ελληνικού κράτους και δεν θεωρεί ότι πρέπει να συμπεριφέρεται μέσα στην χώρα σαν πολίτης άλλου κράτους. Δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε με τους ανθρώπους της μειονότητας, ειλικρινά το λέω αυτό. Δυστυχώς υπάρχουν καλοθελητές που προσπαθούν να κινητοποιήσουν τους ανθρώπους, να τους χρησιμοποιήσουν να το πω ευθέως, για σκοπούς άλλους που τους φέρνουν σε αντιπαράθεση με το ελληνικό κράτος και αναπόφευκτα με τους πολίτες τους υπόλοιπους του ελληνικού κράτους.

Σας ευχαριστούμε θερμά κ. Χατζηαντωνίου.

ΧΡΟΝΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΣΤΑΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Δεν είναι… παίξε γέλασε!

ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚAΙ ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ

του Λεωνίδα Βατικιώτη

 

Από τη Μαύρη Θάλασσα ως την Αδριατική το πολιτικό τοπίο των χωρών της Βαλκανικής Χερσονήσου εξακολουθεί να σφύζει από πολιτικές και εθνικές αντιπαραθέσεις και διπλωματικές συγκρούσεις. Το (καθησυχαστικό ομολογουμένως) γεγονός ότι οι μαύρες τρύπες των Βαλκανίων δεν εγκυμονούν κινδύνους στρατιωτικής ανάφλεξης, όπως παλιά, δεν τις κάνει λιγότερο προβλέψιμες…

Στιγμιότυπο από τον εορτασμό για τον έναν χρόνο από την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, το οποίο έχει μέχρι στιγμής αναγνωριστεί από 63 κράτη μεταξύ των οποίων τις ΗΠΑ και 22 κράτη-μέλη της Ε.Ε.

   Η Κυριακή 13 Δεκεμβρίου ήταν ξεχωριστή μέρα για τη Σερβία, καθώς δεκατέσσερα χρόνια μετά το τελευταίο του δρομολόγιο ένα τρένο που επί δεκαετίες συνέδεε το Βελιγράδι με το Σεράγεβο, πρωτεύουσα της πολυεθνικής Βοσνίας (γνωστό και ως Ιερουσαλήμ της Ευρώπης) ξεκίνησε πάλι τη γνωστή διαδρομή του. Οι πιο αισιόδοξοι θέλησαν με αυτό το συμβολικό γεγονός να υπογραμμίσουν το κλείσιμο της αιματηρής περιόδου που άνοιξαν οι αλλεπάλληλοι διαμελισμοί της Γιουγκοσλαβίας με την ανάδυση επτά ανεξάρτητων κρατών τα οποία πλέον ενώνονται κάτω από τον ίδιο στόχο: την ένταξη στην Ε.Ε. Επιδίωξη που εσχάτως εμφανίζεται ως πανάκεια συγκαλύπτοντας τα δομικά και ως εκ τούτου ανυπέρβλητα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σταθερότητα και η συνοχή πολλών κρατών της χερσονήσου του Αίμου.
   Το παράδειγμα της Βοσνίας/Ερζεγοβίνης είναι το πιο χαρακτηριστικό. Το δημιούργημα της Συνθήκης του Ντέιτον, που υπογράφηκε στην ομώνυμη στρατιωτική βάση του Οχάιο τον Νοέμβριο του 1995, εξ αρχής αποτέλεσε το πιο δυσλειτουργικό, γραφειοκρατικό και χωρίς ιστορικό προηγούμενο μοντέλο δημιουργίας κράτους. Αποτελούμενο από μια κροατοβοσνιακή ομοσπονδία και μια σερβική δημοκρατία, το επίσημα αναγνωρισμένο προτεκτοράτο, πρώτα του ΟΗΕ και τώρα της Ε.Ε., βρίσκεται ξανά τους τελευταίους μήνες στο επίκεντρο ανακατατάξεων. Αφορμή για μια σειρά προτεινόμενων συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, που συζητήθηκαν μεταξύ εκπροσώπων των ΗΠΑ, της Ε.Ε. και της Βοσνίας/Ερζεγοβίνης στη στρατιωτική βάση του Μπούτμιρ που βρίσκεται στο Σεράγεβο (λες και δεν ήθελαν να μείνει χωρίς συνέχεια η «καλή αρχή» που έγινε στη βάση του Ντέιτον) αποτέλεσε η παράλυση όλων σχεδόν των νομοθετικών σωμάτων που υπάρχουν –και είναι άφθονα! Η πρόταση της Ουάσινγκτον και των Βρυξελλών ωστόσο δεν στόχευε σε μια συμμετρική, ισότιμα δηλαδή κατανεμημένη μεταξύ μουσουλμάνων, Κροατών και Σέρβων ακύρωση κατοχυρωμένων δικαιωμάτων αρνησικυρίας που διαθέτουν και τα οποία έχουν προκαλέσει πλήρες αδιέξοδο, αλλά ρίχνει την πέτρα του αναθέματος στους γνωστούς αγνώστους: τους Σέρβους! Θεωρώντας ως αιτία της διοικητικής παράλυσης την Σερβική Δημοκρατία, το πακέτο συνταγματικών μεταρρυθμίσεων εισηγείται τη διάλυσή της και την ενσωμάτωση των Σέρβων στην βοσνιοκροατική ομοσπονδία. Η σερβική πλευρά, διά του πρωθυπουργού Μίλοραντ Ντόντικ, απέρριψε οποιαδήποτε σχετική πρόταση, χωρίς αυτό να σημαίνει δυστυχώς ότι θα τις αποφύγει. Ο διεθνής παράγοντας, και ειδικότερα ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζέιμς Στάινμπεργκ, με τον Καρλ Μπιλντ, υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας, που είχε την κυκλική προεδρία της Ε.Ε. το δεύτερο εξάμηνο του 2009, έχει καταστήσει σαφές ότι λίαν συντόμως θα δώσει στη δημοσιότητά τις προτάσεις του, αδιαφορώντας για τις σερβικές διαφωνίες. Η Σερβική Δημοκρατία από την άλλη απειλεί με τη διενέργεια δημοψηφίσματος, ζητούμενο του οποίου θα είναι η απόσπασή της από τη Βοσνία/Ερζεγοβίνη και ακόμη η προσάρτησή της στη Σερβία.
   Το αίτημα της ενοποίησης της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας/Ερζεγοβίνης με τη Σερβία, όσο και αν συγκινεί όλους τους Σέρβους και είναι από κάθε άποψη νόμιμο, πρέπει να αναφερθεί ότι δεν γίνεται δεκτό με τόσο μεγάλο ενθουσιασμό από το Βελιγράδι, το οποίο απέχει από κάθε σχέδιο επαναχάραξης των συνόρων. Πολύ περισσότερο αν δεν συνάδει με τους σχεδιασμούς της Ουάσινγκτον ή των Βρυξελλών, όπως εν προκειμένω συμβαίνει. Το Βελιγράδι αντίθετα έχει επενδύσει όλο το διπλωματικό του κεφάλαιο στην ένταξη στην Ε.Ε. Το μοναδικό διεθνές εμπόδιο που ορθώνεται σε αυτή την πορεία προέρχεται από την Ολλανδία που κατηγορεί τη Σερβία ότι δεν συνεργάζεται όσο πρέπει με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως φαίνεται και από την αδυναμία του να συλλάβει τον Σερβοβόσνιο στρατηγό Ράτκο Μλάντιτς. Παρ’ όλα αυτά οι πολίτες της Σερβίας, μαζί με του Μαυροβούνιου και της πΓΔΜ, απαλλάχθηκαν της υποχρέωσης έκδοσης βίζας για τα ταξίδια τους στις χώρες του Σένγκεν από τις 19 Δεκεμβρίου. Η απόρριψη του σχετικού αιτήματος για τους πολίτες της Αλβανίας, του Κοσσυφοπεδίου και της Βοσνίας/Ερζεγοβίνης (ειδικότερα τους μουσουλμάνους, δεδομένου ότι οι περισσότεροι Κροάτες και Σέρβοι της Βοσνίας Ερζεγοβίνης έχουν κροατικά και σερβικά διαβατήρια) έδωσε αφορμή για να κατηγορηθούν οι Βρυξέλλες για ισλαμοφοβία.
   Συγκεκριμένα (και με βάση την αγγλόφωνη έκδοση της «Καθημερινής» που είναι ενσωματωμένη στην «International Herald Tribune», στις 3 Δεκεμβρίου) ο επικεφαλής της ισλαμικής κοινότητας στη Βοσνία Μουσταφά Τσέρικ, δήλωσε πως «το μήνυμα των Βρυξελλών μας δήλωσε ότι αξίζουμε λιγότερο από τους Σέρβους, Μαυροβούνιους, Μακεδόνες και Κροάτες γείτονές μας». Να σημειωθεί πως η Βοσνία/Ερζεγοβίνη με 1,5 εκατ. μουσουλμάνους φιλοξενεί το μεγαλύτερο ποσοστό μουσουλμάνων στην Ευρώπη. Στη δεύτερη θέση με βάση το ποσοστό έρχεται η Γαλλία, που φιλοξενεί 5,5 εκατ. ή το 8% του πληθυσμού της και στην τρίτη η Ολλανδία με 1 εκατ. μουσουλμάνους ή 6%, όπως προκύπτει από στοιχεία που δημοσίευσε η ισπανική εφημερίδα «El Pais» στις 2 Δεκεμβρίου 2009. Η πραγματική αιτία πάντως για τη διατήρηση του καθεστώτος της βίζας στις παραπάνω χώρες σχετίζεται με το διάτρητο καθεστώς στην έκδοση διαβατηρίων, την εγκληματικότητα, τη διαφθορά κ.ά. Ο δρόμος για την ένταξη της Κροατίας στην Ε.Ε. έπειτα από μια περίοδο στασιμότητας δέκα μηνών άνοιξε τον περασμένο Οκτώβριο, όταν συμφώνησε με τη Σλοβενία να εξετάσουν σε διμερές επίπεδο μια συνοριακή τους διαφορά και να πάψει αυτό το θέμα να αποτελεί εμπόδιο στην ένταξη της Κροατίας στην Ε.Ε. «Ιδέα» που μάλλον καλοάρεσε στη σουηδική προεδρία η οποία φλερτάρισε για λίγο, πριν από την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, με τη σκέψη να παραπέμψει τη διένεξη μεταξύ Ελλάδας και πΓΔΜ για την ονομασία της τελευταίας σε διμερείς επαφές, ξεμπλοκάροντας έτσι την διαδικασία ένταξής της στην Ε.Ε. Να σημειωθεί επίσης ότι η Κροατία θα πληρώσει ακριβά την ένταξή της στην Ε.Ε. καθώς υποχρεώθηκε να βάλει λουκέτο σε 6 ζημιογόνα ναυπηγεία, να σταματήσει τις κρατικές επιδοτήσεις σε βιομηχανίες κ.λπ.
   Δείγμα των «νέων ηθών» που κυριαρχούν στο Βελιγράδι αποτελεί η μεταφορά της διαμάχης για τη νομιμότητα της ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπου φυσικά και θα εκτονωθεί η πολιτική αντιπαράθεση κλείνοντας για πάντα ο σχετικός φάκελος, χωρίς περαιτέρω συνέπειες. Χωρίς δηλαδή επιπτώσεις για τις χώρες που ενθάρρυναν την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου τον Φεβρουάριο του 2008, αντίθετα με την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ελήφθη τον Ιούνιο του 1999 και το όριζε ως επαρχία της Σερβίας. Το Κοσσυφοπέδιο μέχρι στιγμής έχει αναγνωριστεί από 63 κράτη, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και 22 κράτη μέλη της Ε.Ε., που αφού ενθάρρυναν την καταστρατήγηση της διεθνούς νομιμότητας τώρα εμφανίζονται ως οι εγγυητές της σταθερότητας στα Βαλκάνια! Ο εύθραυστος χαρακτήρας του Κοσσυφοπεδίου και η ανυπαρξία συνοχής φάνηκε πεντακάθαρα και στις δημοτικές εκλογές που οργανώθηκαν την τρίτη Κυριακή του Νοεμβρίου του 2009, όπου συμμετείχε μόλις το 45% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Το χειρότερο μάλιστα για τον ηγέτη του Κοσσυφοπεδίου και πρώην οπλαρχηγό του UCK, Χασίμ Θάτσι, που θριαμβολογούσε για την επιτυχία των εκλογών, ήταν πως η αποχή δεν ήρθε από τους 150.000 Σέρβους που ζουν στα βόρεια της χώρας, αλλά από τους Αλβανούς που απλώς αδιαφορούν, δίνοντας προτεραιότητα στην καθημερινή μάχη με τη φτώχεια και την ανεργία που κάνουν θραύση.
   Σε αυτό ακριβώς το έδαφος της ανέχειας και της παρακμής ανθούν τα σχέδια των Τιράνων για τη Μεγάλη Αλβανία, που θα συνενώνει το Κοσσυφοπέδιο και επίσης τους Αλβανούς της πΓΔΜ. Τα Τίρανα δεν χάνουν ευκαιρία να δηλώνουν ότι εργάζονται για τη συγκρότησή της, όπως συνέβη για παράδειγμα τον Ιούνιο, λίγες ημέρες πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών στην Αλβανία, κατά τα εγκαίνια ενός αυτοκινητοδρόμου που ενώνει την Αλβανία με το Κοσσυφοπέδιο. Ενός αυτοκινητοδρόμου που «τερματίζει τον διαμελισμό του αλβανικού έθνους» σύμφωνα με τα λόγια του Σαλί Μπερίσα που τον εγκαινίασε, παρουσία και του Τούρκου πρωθυπουργού Ρεζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η επένδυση στον εθνικισμό ωστόσο δεν έσωσε τον Αλβανό πρωθυπουργό από την εσωτερική αμφισβήτηση που εκδηλώθηκε την επομένη κιόλας των εκλογών, από την αξιωματική αντιπολίτευση με ηγέτη τον δήμαρχο των Τιράνων Έντι Ράμα, που χαρακτήρισε το αποτέλεσμα των εκλογών ως προϊόν νοθείας. Ωστόσο οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας που συνεχίζονται ακόμη και σήμερα στα Τίρανα από την αντιπολίτευση δεν έχουν ελπίδα αλλαγής του σκηνικού από τη στιγμή που τα αποτελέσματα αναγνωρίστηκαν από τους παρατηρητές του ΟΑΣΕ.
   Το πόσο αγαπούν τη… νοθεία τα Βαλκάνια φάνηκε και στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία. Η αφορμή για την προκήρυξή τους δόθηκε με την πρόταση μομφής που κατατέθηκε τον Οκτώβρη εναντίον της κυβέρνησης συνεργασίας. Η αιτία ωστόσο ήταν η ογκούμενη λαϊκή δυσφορία λόγω των εξοντωτικών μέτρων που επέβαλαν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ε.Ε. προκειμένου να στηρίξουν τη δοκιμαζόμενη οικονομία της: απολύσεις, περικοπές μισθών και υποχρεωτικές αργίες στους δημοσίους υπάλληλους ήταν ορισμένα μόνο από τα μέτρα που υιοθετήθηκαν. Οι κάλπες ωστόσο ανέδειξαν ξανά πρόεδρο τον επικεφαλής της Δεξιάς και πρώην καπετάνιο Τραϊάν Μπασέσκου, που φάνηκε ότι κάτι παραπάνω ήξερε όταν λοιδορούσε τα έξιτ πολς που έδιναν ως νικητή τον αντίπαλό του Μιρτσέα Τζοάνα, την Κυριακή 6 Δεκεμβρίου, κατά τη διεξαγωγή της επαναληπτικής ψηφοφορίας. Η απρόβλεπτη και οριακή νίκη του με ποσοστό 50,33%, που αμφισβητήθηκε από την αντιπολίτευση, θα οξύνει τη νομιμοποίηση της νέας κυβέρνησης. Δεξιά κυβέρνηση (με επικεφαλής τον πρώην δήμαρχο της Σόφιας και πρώην σωματοφύλακα που τώρα υπόσχεται να εξαλείψει τη διαφθορά…) ανέδειξαν και οι εκλογές στη Βουλγαρία που πραγματοποιήθηκαν την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου. Η ανατροπή των σοσιαλιστών ωστόσο συνοδεύτηκε και από μία μείζονος σημασίας ανατροπή στις διπλωματικές προτεραιότητες της Σόφιας με προεκτάσεις που ξεπερνούν τα στενά γεωγραφικά όρια της περιοχής. Πρόκειται ειδικότερα για τη διαφαινόμενη αναθεώρηση από τη νέα κυβέρνηση της στρατηγικής ενεργειακής συμφωνίας της Σόφιας με τη Μόσχα, που έγινε υπό την επίκληση των αρνητικών επιπτώσεων που θα έχει στο περιβάλλον. Ανησυχία που μόνο ειρωνικά χαμόγελα δημιουργεί αν σκεφτούμε την πρωτοφανή έκταση της διαφθοράς στη γειτονική χώρα και την παραδοσιακή αδιαφορία που επιδεικνύει η πολιτική της ηγεσία για τόσο λεπτά θέματα. Τώρα θυμήθηκαν το περιβάλλον; Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας η Βουλγαρία συμμετείχε στο σχέδιο κατασκευής του αγωγού South Stream που μέσω της Βουλγαρίας θα προωθούσε ρωσικό αέριο στην κεντρική και νοτιοανατολική Ευρώπη, του Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, και επίσης είχε συμφωνήσει στην κατασκευή ενός πυρηνικού εργοστασίου από τη Ρωσία. Όλα αυτά τα σχέδια τώρα τελούν υπό αναθεώρηση. Παράλληλα, οι δηλώσεις του Ρίτσαρντ Μόρνινγκσταρ, ειδικού απεσταλμένου της Ουάσινγκτον για θέματα ενέργειας στην Ευρασία, από τη Σόφια μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό της χώρας ότι «η Βουλγαρία κάνει πολλά σωστά πράγματα αυτή τη στιγμή» σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον που δείχνει η Σόφια για τη συμμετοχή της στην κατασκευή του αγωγού Ναμπούκο, που ανταγωνίζεται το σχέδιο της Gazprom, φέρνουν στην επιφάνεια έναν γενικότερο αναπροσανατολισμό της βουλγαρικής διπλωματίας. Ταυτόχρονα η Βουλγαρία μετατρέπεται σε μοχλό ανατροπής των γεωπολιτικών ισορροπιών στην περιοχή προς όφελος των ΗΠΑ. Φιλοδοξία της ελληνικής κυβέρνησης είναι να επιλυθεί αυτό το δαιδαλώδες πλέγμα αντιθέσεων στη Βαλκανική, που σε αδρές μόνο γραμμές παρουσιάστηκε παραπάνω, ή να αρχίσει να επιλύεται με την ένταξη των χωρών της Δυτικής Βαλκανικής στην Ε.Ε. ως το 2014. Αυτό είναι το περιεχόμενο της «Ατζέντας 2014» που έθεσε σε προτεραιότητα η κυβέρνηση Παπανδρέου με την ανάληψη των καθηκόντων της και ανέλαβε να προωθήσει ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Δημ. Δρούτσας με το πρόσφατο ταξίδι στα Δυτικά Βαλκάνια. Ωστόσο, μια τέτοια φιλοδοξία υποτιμά το βάθος των συγκρούσεων ενώ υπερτιμά τη δυνατότητα της Ε.Ε. να λειτουργήσει εξισορροπητικά όταν σε μια σειρά κορυφαίες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα η αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου από τις σημαντικότερες χώρες της Ε.Ε. το 2008, απέδειξε ακριβώς το αντίθετο.

Διπλωματία.gr

ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ .Το «νέο δόγμα»

Το «νέο δόγμα» της ελληνικής πολιτικής για την ενέργεια αναφέρεται στην «εξομάλυνση κάθε εξάρτησης». Έτσι η ελληνική κυβέρνηση, από την μέχρι στιγμής επεξεργασία των δεδομένων, λέει «ναι» τόσο στην ολοκλήρωση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη όσο και του South Stream.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
του Δημήτρη Μπεκιάρη
Πριν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 μια δημόσια τοποθέτηση του κ. Γιώργου Παπανδρέου στην Αλεξανδρούπολη σχετικά με την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη είχε προκαλέσει αντιδράσεις, ακόμη και από την πρώην υπουργό Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη για την οποία η άποψη του Κρεμλίνου δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα θετική.

O πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου με τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας κ. Σεργκέι Λαβρόφ μετά την υπογραφή του Κοινού Σχέδιου Δράσης για το 2010-2012. Ο σημερινός πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου είχε δηλώσει τότε: «Διαφημίζουν τον περίφημο αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, για τον οποίο βεβαίως παλέψαμε και εμείς, αλλά η διακρατική συμφωνία κατοχυρώνει τα συμφέροντα μόνο της μιας πλευράς. Εμείς θα διασφαλίσουμε τους περιβαλλοντικούς όρους και σε ξηρά και σε θάλασσα. Και κάθε μας συμφωνία θα γίνεται μετά από διαβούλευση, από διάλογο, από συζήτηση με την τοπική κοινωνία. Και φυσικά, η Ελλάδα θα διασφαλίσει τα συμφέροντά της τόσο στην κατασκευή, όσο και στη λειτουργία αυτού του αγωγού».

Η δήλωση εκείνη, όχι μόνο είχε ερμηνευθεί ως πρόθεση συνολικής επαναδιαπραγμάτευσης της διακρατικής ενεργειακής συμφωνίας από την πλευρά της Ελλάδας, αλλά κάποιοι συγκεκριμένοι κύκλοι, με συγκεκριμένες ιδεολογικές και πολιτικές καταβολές, είχαν φτάσει στο σημείο να αμφισβητούν ευθέως, ακόμη και τον πατριωτισμό του κ. Παπανδρέου.

Σήμερα, τα ίδια τα γεγονότα διαψεύδουν όσους αμφισβήτησαν τις προθέσεις του Έλληνα πρωθυπουργού να προωθήσει τις ελληνορωσικές σχέσεις στον τομέα της ενεργειακής διπλωματίας.

Στο περιθώριο της Συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών του ΟΑΣΕ ο Έλληνας πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών κ. Γιώργος Παπανδρέου συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας κ. Σεργκέι Λαβρόφ και εξέφρασαν από κοινού την βούληση να προχωρήσει το στρατηγικής σημασίας έργο της κατασκευής και εκμετάλλευσης του αγωγού μεταφοράς πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, υπογράφοντας παράλληλα Κοινό Σχέδιο Δράσης για το 2010-2012. Οι δύο πλευρές, επί της ουσίας επαναβεβαίωσαν τον στρατηγικό χαρακτήρα στις σχέσεις ανάμεσα στην Αθήνα και στη Μόσχα, ενώ εξαιρετικά σημαντική είναι η αποδοχή της πρόσκλησης που δέχτηκε ο κ. Παπανδρέου προκειμένου να επισκεφθεί την Μόσχα στις αρχές του 2010.

Στην ανάγκη να προχωρήσει με ακόμη πιο εντατικούς ρυθμούς το έργο της ολοκλήρωσης του πετρελαιογωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη και του αγωγού φυσικού αερίου South Stream αναφέρθηκε εξάλλου πριν από λίγο καιρό και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Δημήτρης Δρούτσας σε συνέντευξή του που παραχώρησε στο πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti. Κατά τη διάρκεια ημερίδας που πραγματοποιήθηκε από το ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης) μάλιστα ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Σπύρος Κουβέλης αναφέρθηκε στις προτεραιότητες της ελληνικής ενεργειακής διπλωματίας, σε ό,τι έχουν να κάνουν τόσο με τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream όσο και με τον TGI.

Το δόγμα
Το «νέο δόγμα» της ελληνικής πολιτικής για την ενέργεια αναφέρεται στην «εξομάλυνση κάθε εξάρτησης». Έτσι η ελληνική κυβέρνηση, από την μέχρι στιγμής επεξεργασία των δεδομένων, λέει «ναι» τόσο στην ολοκλήρωση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη όσο και του South Stream. Όπως εξάλλου υποστηρίζουν πολύ καλά πληροφορημένες πηγές «από την στιγμή που η Ελλάδα δεν συμπεριλαμβάνεται στο σχέδιο της κατασκευής του αμερικανικών συμφερόντων αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου Nabucco, η συμμετοχή της χώρας στο ρωσικών συμφερόντων South Stream, που της προσδίδει ρόλο στον σύγχρονο διεθνή ενεργειακό χάρτη και πιθανότατα της εξασφαλίζει μελλοντική αυτονομία κρίνεται αυτονόητη».

Στα τέλη Νοεμβρίου του 2009 ο Έλληνας υφυπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης τοποθετήθηκε επί του νέου ενεργειακού δόγματος και επισήμανε ότι μέχρι σήμερα «η Ελλάδα απλώς ακολούθησε πρωτοβουλίες άλλων και εντάχθηκε σε projects χωρίς πυξίδα, χωρίς σκληρή διαπραγμάτευση των όρων συμμετοχής της παρακολουθούσε απλά και μόνο τις εξελίξεις αντί τουλάχιστον να τις συγκαθορίζει. Αυτό, άλλωστε, διαπιστώθηκε και από την εκκωφαντική σιωπή της Αθήνας τόσο στις πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις της Βουλγαρίας αναφορικά με τη συμμετοχή της σε δυο σχέδια που μας αφορούν άμεσα (Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και South Stream) όσο και στη συνακόλουθη θεαματική στροφή της Μόσχας προς την Άγκυρα. Η διαχείριση των διμερών μας σχέσεων με την ενεργειακά ισχυρή Ρωσία δεν μπορεί να γίνεται μόνο με επικοινωνιακά κριτήρια, αφού αποδείχθηκε ότι εταίροι και μη δεν μας υπολόγιζαν στο βαθμό που νομίζαμε, ή πιστεύαμε».

Σύμφωνα με την πολιτική ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου η συμμετοχή στον αγωγό South Stream θεωρείται δεδομένη, αφού από το 2015, οπότε θα λειτουργήσει, θα εξασφαλίσει στην Ελλάδα την αναγκαία ποσότητα φυσικού αερίου, αφού 3 δισ. κυβικά μέτρα από τα 7,5 δισ. που καλύπτουν τις ελληνικές ανάγκες θα προέρχονται από τη Ρωσία. Το υπόλοιπο των αναγκών θα καλύψει ο αμερικανικών συμφερόντων αγωγός φυσικού αερίου TGI, ο οποίος συνδέει την Ελλάδα με την Τουρκία και την Ιταλία.

Ισορροπία
Ο αγωγός φυσικού αερίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, αλλά και ο ανταγωνιστικός του αμερικανικών συμφερόντων Nabucco αγωγός φυσικού αερίου South Stream, θεωρείται ότι θα εξασφαλίσουν τη μεγαλύτερη δυνατή ενεργειακή αυτονομία στην Ελλάδα. Η αλήθεια, επίσης, είναι ότι το σχέδιο για την ολοκλήρωση του έργου της κατασκευής των δύο αυτών αγωγών έχει προκαλέσει όλα τα προηγούμενα χρόνια και προκαλεί ακόμη την αντίδραση της αμερικανικής πλευράς, αφού η λειτουργία τους αντιτίθεται στα αμερικανικά ενεργειακά, γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα.

Η Ελλάδα (και εν προκειμένω η νέα ελληνική κυβέρνηση) καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις στρατηγικές επιδιώξεις του αμερικανικού και ρωσικού παράγοντα. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας κ. Λαβρόφ, ωστόσο, σε εκδήλωση του Ελληνορωσικού Συνδέσμου, η οποία πραγματοποιήθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας, αφού αναφέρθηκε με ιδιαίτερα εμφατικό τρόπο στο πλαίσιο της συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ρωσία και κυρίως στην στρατηγικού χαρακτήρα ενεργειακή προσέγγιση επισήμανε ότι μετά την εκλογή του νέου Αμερικανού προέδρου Μπάρακ Ομπάμα «δημιουργήθηκαν οι δυνατότητες για την αναδιάρθρωση των ρωσοαμερικανικών σχέσεων». Η ελληνική κυβέρνηση, σήμερα, εξετάζοντας της προϋποθέσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα αναπτύξει την ελληνική ενεργειακή διπλωματία, θέλει να εκμεταλλευθεί το καλό κλίμα στις αμερικανορωσικές σχέσεις, το οποίο, είναι η αλήθεια, δεν είχε διαπιστωθεί την περίοδο, όταν πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Τζορτζ Μπους και η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση, η κυβέρνηση Καραμανλή είχε συνάψει τις συμφωνίες τόσο για την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, όσο και του South Stream.

Ο παράγοντας Τουρκία
Η ελληνική ενεργειακή διπλωματία, σήμερα, παρακολουθεί το status quo το οποίο διαμορφώνεται στον καταστατικό χάρτη της ενέργειας και της γεωστρατηγικής στα Βαλκάνια. Δεν είναι λίγοι εκείνοι, οι οποίοι σήμερα κάνουν λόγο για ολοκληρωτική στροφή του πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου σε σχέση με την προεκλογική περίοδο, αφού τη ρητορική περί επαναδιαπράγματευσης των όρων της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη ο ίδιος συμφώνησε, εσχάτως, με τη ρωσική πλευρά όχι μόνο για την ολοκλήρωσή της, αλλά και για την επέκταση της στρατηγικής σχέσης ανάμεσα στην Αθήνα και στην Μόσχα, στους τομείς της οικονομίας, του εμπορίου, αλλά και του πολιτισμού. Βέβαια οι συζητήσεις δεν είχαν το απαραίτητο «βάθος», αλλά το πρώτο βήμα πραγματοποιήθηκε. Η ελληνική πλευρά αντιλαμβάνεται ότι στην παρούσα συγκυρία πιθανότατα θα προκύψουν οι «νέοι παίκτες» στα Βαλκάνια. Την ελληνορωσική επαναπροσέγγιση υπαγορεύουν, όμως, και τα νέα δεδομένα τα οποία προέκυψαν τον περασμένο Αύγουστο, μετά από τις επαφές που είχαν ο πρωθυπουργός της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν, όταν συμφώνησαν επί της προώθησης κολοσσιαίων ενεργειακών συμφωνιών ανάμεσα στην Άγκυρα και τη Μόσχα.

Συγκεκριμένα οι δύο πλευρές είχαν υπογράψει πρωτόκολλα περί της έναρξης κατασκευαστικών μελετών για την ολοκλήρωση του ενεργειακού αγωγού Blue Stream 2, ο οποίος μέσω Τουρκίας θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στο Ισραήλ. Η ρωσοτουρκική προσέγγιση, τότε, είχε προβληματίσει την προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση και δημιουργεί έντονο σκεπτικισμό στη σημερινή, σχετικά με τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στο ενεργειακό και στο γεωπολιτικό status στην περιοχή. Εξαιρετικό ενδιαφέρον, όμως, προκαλεί και ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία κινήθηκε στον ενεργειακό τομέα καθ’ όλη τη διάρκεια του προηγούμενου καλοκαιριού συνάπτοντας σειρά συμφωνιών που ως αντικειμενικό σκοπό έχουν όχι απλά την προώθηση των συμφερόντων της, αλλά και την παγίωση του ρόλου της, όχι μόνο ως περιφερειακής, αλλά ως παγκόσμιας δύναμης ή ως κόμβου άσκησης υψηλής γεωστρατηγικής και ενεργειακής πολιτικής.

Η Τουρκία εμπέδωσε τον ρόλο της ως διεθνούς «παίκτριας» που μπορεί να δραστηριοποιηθεί ενισχύοντας τη θέση της σε όλα τα μέτωπα των διεθνών εξελίξεων και του stratego της παγκόσμιας ενεργειακής διπλωματίας. Έτσι το καλοκαίρι του 2009 υπέγραψε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την κατασκευή του αμερικανικών συμφερόντων αγωγού Nabucco, πρωτόκολλα με τη Ρωσία για την κατασκευή του South Stream, για την συμμετοχή της Ρωσίας και της Ιταλίας στον ενεργειακό αγωγό Σαμψούντας – Τσεϊχάν (ο οποίος είναι ανταγωνιστικός του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη), προχώρησε σε συμφωνία με το Κατάρ για μεταφορά φυσικού αερίου μέσω του Nabucco και σύνδεση της με τον Περσικό Κόλπο και επίσης συμφώνησε με την Συρία προκειμένου να συνδεθούν ενεργειακά, τα δύο κράτη με την κατασκευή και εκμετάλλευση αγωγού φυσικού αερίου. Επίσης, η Τουρκία και η Ρωσία αναβαθμίζουν τις σχέσεις τους με την υπογραφή συμφωνίας ανάμεσα στην ρωσική εταιρεία Atomstroiexport και την τουρκική κυβέρνηση που αφορά στην κατασκευή πυρηνικού σταθμού στην γειτονική χώρα.

Ο παράγοντας Βουλγαρία
Η πρόθεση του νέου πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ να «παγώσει» την τριμερή διακρατική ενεργειακή συμφωνία Ελλάδας – Ρωσίας – Βουλγαρίας για την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού μεταφοράς πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη διαφάνηκε ξεκάθαρα από την έναρξη της ανάληψης των νέων του καθηκόντων τον Ιούλιο του 2009. Η αντίληψή του για τις ρωσοβουλγαρικές σχέσεις, βέβαια, δεν προκάλεσαν έκπληξη, δεδομένου ότι ο κ. Μπορίσοφ είναι φιλοδυτικός πολιτικός.

Εντύπωση, όμως, προκαλεί το γεγονός ότι ο Βούλγαρος πρωθυπουργός ξεκαθάρισε περεταίρω τη θέση της Βουλγαρίας, σχετικά με την ολοκλήρωση της κατασκευής του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, λίγο μετά τη θερμή συνάντηση που είχαν ο Έλληνας πρωθυπουργός κ. Παπανανδρέου με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών κ. Λαβρόφ στο περιθώριο της Συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών του ΟΑΣΕ στην Αθήνα. Στις 6 Δεκεμβρίου του 2009 ο κ. Μπορίσοφ δήλωσε ότι «η συμφωνία για τον αγωγό μεταφοράς πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη δεν διασφαλίζει κέρδη για τη χώρα μας και δεν προστατεύει τα συμφέροντά μας». Μάλιστα ο ίδιος κατέστησε δηλωτική την πρόθεση της κυβέρνησής του να προχωρήσει στη δημοσιοποίηση των όρων της διακρατικής συμφωνίας με στόχο να ενημερωθούν οι Βούλγαροι πολίτες για το περιεχόμενό της. Η θέση της βουλγαρικής κυβέρνησης είναι ότι οι όροι της συμφωνίας για την κατασκευή και την εκμετάλλευση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη εξυπηρετούν τα συμφέροντα μόνο των άλλων δύο μερών, δηλαδή της Ελλάδας και της Ρωσίας.

Όμως, το σημαντικότερο σημείο της τοποθέτησης του κ. Μπορίσοφ επί του ζητήματος, είναι ότι άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο της αποχώρησης της Βουλγαρίας από τη συμφωνία. Το γεγονός ότι ο Βούλγαρος πρωθυπουργός επανέρχεται στο ζήτημα της ολοκλήρωσης του στρατηγικής σημασίας έργου της κατασκευής του αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, επαναβεβαιώνοντας την αρνητική στάση του απέναντί του, δημιουργεί οπωσδήποτε νέα δεδομένα ακόμη και για τους σχεδιασμούς της ελληνικής ενεργειακής διπλωματίας. Στην πρόσφατη συνάντηση, που στα τέλη Νοεμβρίου είχαν στην Βρυξέλλες ο Έλληνας Πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου και ο Βούλγαρος ομόλογός του κ. Μπορίσοφ στο περιθώριο του έκτακτου Περιφερειακού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζήτησαν για το θέμα του αγωγού, επικεντρώνοντας, όπως τουλάχιστον ανέφερε στις δημόσιες τοποθετήσεις του ο κ. Μπορίσοφ, κυρίως στις περιβαλλοντολογικές προεκτάσεις που αφορούν στο έργο.

Πριν ο κ. Παπανδρέου αναλάβει τα πρωθυπουργικά του καθήκοντα, εκτός από τις ενστάσεις του περί των όρων της διακρατικής συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Ρωσία, είχε κυρίως αναφερθεί στα περιβαλλοντικά ζητήματα που αφορούν στην ολοκλήρωση του έργου, ενώ, όπως περίπου ο κ. Μπορίσοφ, είχε αναφέρει ότι η συμφωνία εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα της μίας πλευράς, δηλαδή της ρωσικής.

Η αλήθεια είναι ότι η Μόσχα είχε αναγνωρίσει στα πρόσωπα των δύο προηγούμενων πρωθυπουργών, τόσο της Ελλάδας όσο και της Βουλγαρίας, δηλαδή στα πρόσωπα των κ.κ. Κώστα Καραμανλή και Στανίσεφ, δύο ένθερμους υποστηρικτές της προώθησης των ρωσικές ενεργειακών συμφερόντων μέσω της κατασκευής των αγωγών Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, αλλά κυρίως του South Stream.

Η Ελλάδα, η Ρωσία και οι ΗΠΑ Ο κ. Καραμανλής χειρίστηκε με εμφανή μονομέρεια τα ζητήματα που άπτονται της ελληνικής ενεργειακής πολιτικής, συμβάλλοντας στην προώθηση της ελληνορωσικής προσέγγισης στους τομείς της ενέργειας, αλλά και των εξοπλιστικών προγραμμάτων (προμήθεια 420 τεθωρακισμένων BMP-3), παρά τις αντιδράσεις των Αμερικανών και του αρμόδιου υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ και αρμόδιου σε θέματα ενέργειας Μάθιου Μπράιζα. Η αλήθεια είναι ότι ο προηγούμενος πρωθυπουργός πίστεψε ότι μία αυτόνομη ή ανεξάρτητη, υπό την έννοια των ανεξάρτητων αποφάσεων, ενεργειακή πολιτική εξαρτάται από τη στέρεα οικοδόμηση στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασίας με τη Ρωσία.

Η διακρατική σχέση Ελλάδας – Ρωσίας – Βουλγαρίας, σε ό,τι είχε κυρίως να κάνει με την ολοκλήρωση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, όλα τα προηγούμενα χρόνια, έδινε την εντύπωση αρραγούς μετώπου. Πριν από τη συμφωνία για την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου South Stream η Ελλάδα είχε συνάψει σχετική συμφωνία για τον αμερικανικών συμφερόντων TGI, ο οποίος ενώνει την Ελλάδα με την Τουρκία και την Ιταλία. Η συμμετοχή της Ελλάδας στο έργο της κατασκευής και εκμετάλλευσης του South Stream δημιούργησε στους αρμόδιους Αμερικανούς αξιωματούχους την εντύπωση ότι οι στρατηγικές προτεραιότητες της Ελλάδας έχουν τροποποιηθεί και μάλιστα με τρόπο ριζικό. Η ελληνική ενεργειακή διπλωματία προκειμένου να απορροφήσει τους κραδασμούς που δημιούργησαν οι αμερικανικές πιέσεις στηρίχθηκε στην ρωσική επιχειρηματολογία ότι οι αγωγοί Nabucco, South Stream και TGI είναι συμπληρωματικοί και όχι ανταγωνιστικοί, όπως υποστηρίζει η αμερικανική πλευρά.

Σήμερα τα δεδομένα που θα προσδιορίσουν τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική διπλωματία και εν προκειμένων η ελληνική ενεργειακή στρατηγική θα κινηθούν ανάμεσα στις συμπληγάδες των αμερικανορωσικών σχέσεων είναι πολύ διαφορετικά. Το βέβαιο είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση, όπως τουλάχιστον δείχνουν οι τελευταίες της κινήσεις, δεν θα διαταράξει τη στρατηγική σχέση που έχει οικοδομηθεί με την Ρωσία τα τελευταία χρόνια, αλλά θα επιδιώξει την ισορροπία και την ανεξαρτητοποίησης της εθνικής ενεργειακής πολιτικής στον βαθμό που κάτι τέτοιο καθίσταται δυνατό. Βέβαια σήμερα το άλλοτε αρραγές μέτωπο Ελλάδας – Ρωσίας – Βουλγαρίας δεν υπάρχει.

Η Μόσχα είχε διαβλέψει έγκαιρα, το προηγούμενο καλοκαίρι, τις ανατροπές που θα μπορούσαν να επιφέρουν οι αλλαγές κυβέρνήσεων σε Ελλάδα και Βουλγαρία και για αυτόν ακριβώς τον λόγο προχώρησε γρήγορα στην ολοκλήρωση τεράστιας σημασίας ενεργειακών συμφωνιών με την Τουρκία.

Η Ρωσία, σήμερα, επεξεργάζεται νέα σχέδια προκειμένου να σταθεροποίηση τη δυναμική της δικής της ενεργειακής διπλωματίας και να ελέγξει το διεθνές «ενεργειακό παιχνίδι» και για αυτόν τον λόγο ο Alexander Berezikov, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής και αναπληρωτής πρόεδρος του συμβουλίου εμπειρογνωμόνων της Οργάνωσης Ρωσικού Αερίου (Russian Gas Society), έχει επισημάνει την ανάγκη δημιουργίας ενός Παγκόσμιου Ενεργειακού Ρυθμιστή, επικαλούμενος την απόσταση που χωρίζει τις πηγές ενέργειας από τα κέντρα κατανάλωσης.

Η Θρησκεία ΔΕΝ εξανθρωπίζει μισανθρώπους. Η βαρβαρότητα προσαρμόζει τη Θρησκεία στα μέτρα της.

Η Διαθήκη του Μωάμεθ υπέρ Ορθοδόξων Χριστιανών και Ελλήνων

 

Κάτι που πραγματικά θα σας εκπλήξει.

• Ο άγνωστος Έλληνας ευεργέτης και σωτήρας του Μωάμεθ
• Οι αυστηρότατες εντολές του Μωάμεθ για προστασία Ελλήνων και Χριστιανών ως το τέλος του κόσμου!

Πόσοι από εσάς γνωρίζετε την ύπαρξη αυτής της ιδιόχειρης διαθήκης – διαταγής του Μωάμεθ προς όλο το γένος του; Προφανώς ελάχιστοι, πράγμα λογικό αφού γενικώς τις λεπτομέρειες άλλων δογμάτων τις γνωρίζουν μόνο οι ενδελεχείς μελετητές θρησκειών.

Ομοίως όμως, ελάχιστοι γνώριζαν τη διαστρέβλωση των Χριστιανικών γραφών από τους δυτικούς χριστιανούς προς όφελως των λατινικών αλλά και της άκρατης κρεοφαγίας (κύριο στοιχείο του “πολιτισμού” του Τζων Γουέιν).

Σήμερα λοιπόν έχουμε άλλη μία τρανταχτή απόδειξη της διαστρέβλωσης των θρησκειών από μισανθρώπους ώστε αυτές να συνηγορούν στις εγκληματικές τους επιδιώξεις αντί να χαλιναγωγούν τα μισαλλόδοξα τους ένστικτα. Μιλάμε για την ηθελημένη απόκρυψη ενός μοναδικού χειρογράφου του Μωάμεθ το οποίο βεβαίως παραδόθηκε στα χέρια ενός Τούρκου …ευσεβούς το 1517. Διαβάστε τα μοναδικά στοιχεία και τις λεπτομέρειες όπως αυτές ήρθαν πρώτη φορά στην επιφάνεια από την εκπληκτική έρευνα του Β. Μισύρη στο περιοδικό ΙΧΩΡ (τ. 45, Μάιος 2004). Αξίζει όμως πριν από όλα να διαβάσουμε το περιεχόμενο της διαθήκης σε μετάφραση του πατριάρχου Ιεροσολύμων Νεκταρίου.

ΘΕΡΜΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ αξίζουν και στο πανεπιστήμιο Κρήτης για την τιτάνια προσπάθεια που κάνει με το πρόγραμμα “Ανέμη”, την ψηφιακή βιβλιοθήκη δηλαδή που κάνει διαθέσιμα τέτοια έργα όπως αυτό του Νεκταρίου ώστε να είναι προσβάσιμα σε κάθε ερευνητή.

Πρέπει νά διευκρινίσουμε ότι ό πατριάρχης άπό υπερβολική θρησκολη­ψία αρνείται νά άποδώση τήν έννοια τής λέ­ξης Έλλην στην αντίστοιχη Αραβική (Γιουνάν) και τήν μεταφράζει χριστιανός. Ό Μωάμεθ όμως ξεχωρίζει μέ σαφήνεια τις δυο έννοιες. Τούς “Ελληνες τούς ονομάζει φυλή τών Γιουνάν και τούς χριστιανούς γενεά τών Ναζωραίων. ΔΙΑΒΑΣΤΕ:

«Τό παρόν γράμμα, επειδή ό θεός εστί μέ­γας και κυβερνήτης, ύστερον άφοϋ ήλθον πά­ντες ο’ι προφήται, δια νά μή μείνη μαρτυρία αδικίας προς τον θεόν, δια τά προς ανθρώ­πους διδόμενα χαρίσματα έγραψεν ό Μωά­μεθ, ό υιός τοϋ Άμπτουλάχ και απόστολος τοϋ θεοϋ, ό θεωρός και επιμελητής τοϋ παντός κό­σμου προς όλους τοϋ έθνους του και τής θρη­σκείας του, ώς στερεόν και βέβαιον τάξιμον και ϋπόαχεσιν, διά τήν φυλήν τών Γ ιουνάν (Ελλήνων) και διά τήν γενεάν τών Ναζωραίων (χριστιανών) όπου και αν εύρίσκωνται, σιμά ή μακράν, ευγενείς νά ήναι ή δυσγενεΐς, ένδο­ξοι ή και άδοξοι λέγον ούτω.

»Α’) “Οποιος άπό τό έθνος μου θέλει χαλά­σει τήν υπόσχεσιν και τον όρκον όπου είναι εις τήν παροϋσαν συμφωνίαν, φθείρει τήν υπόσχεσιν τοϋ θεοϋ, και αρνείται τον όρκο του, και έναντι ε’ίτα εις τό πρόσταγμα του, αντι­στέκεται τής πίστεως του (μή γένοιτο θεέ) γί­νεται άξιος τοϋ  αναθέματος, ή Βασιλεύς νά ήναι ό τοιούτος ή και πτωχός, και απλώς ειπείν όστις και αν ήναι.

»Β’) Λοιπόν οπόταν τινάς άπό τους μονα­χούς περιηγητάς θέλει κατοίκηση εις κανένα όρος, ή κορυφήν, ή σπήλαιον, ή χωρίον και τό­πον οίκούμενον, ή περιγιάλι ή αμμουδιά ή εις μονοστήριον, ή έκκλησίαν και οίκον εύκτή-ριον, έγώ είμαι έν μέσω αυτών προστάτης και φύλαξ αύτονών και όλων τών πραγμάτων τους μέ τήν ιδίαν μου ψυχήν και μέ τήν βοήθειαν και προστασίαν μου, και μέ όλον μου τό έθνος-διατϊ αύτοι είναι μέρος μου και τιμή μου.

»Γ) “Ετι προστάζω και εμποδίζω τούς έμίνη-δες νά μή γυρεύουσιν όπ’αυτούς χαράτσι, ή άλλα νέα δοσίματα ότι εις αυτούς βία και δυ­ναστεία δέν γίνεται.

»Δ’) Τούς κριτάς τους, και ηγουμένους τους νά μήν τούς άλλάσση τινάς, άλλά νά μένουσι άμετάτρεπτοι.

»Ε’) Τούς περιηγητάς τους νά μήν τούς έμπο-δίζη τινάς άπό τήν περιήγησίν τους.

»ΣΤ’) Άπό τά υπάρχοντα τών εκκλησιών τους κανένα νά μήν ήμπορή νά έξοδιασθή εις κτί-σιμον Μετζιτίου, ή άλλου τινός τόπου Μου­σουλμανικού.

»Ζ’) “Οποιος θέλει κάμη κανένα από ταύτα, όπου όπηγόρευσα, άς ήξεύρη βέβαια πώς έλυ­σε τον όρισμόν τοϋ θεοϋ και έναντιώθη τοϋ Αποστόλου του.

»Η’) “Ετι νά μή πληρώνουσι χαράτσι ο’ι Κριταί τους, και ηγούμενοι τους, και δούλοι τους, και μαθηταί τους, και άλλοι πώς υποτακτικοί ούτε νά πειράζωνται, ότι έγώ είμαι προστάτης αυτών όπου και αν εύρίσκωνται εις τήν γήν ή εις τήν θάλασσαν, εις Άνατολήν και Δύσιν, εις “Αρκτον και Μεσημβρίαν επειδή αυτοί και πά­ντα τά περί αυτούς είναι χρέος μου, και όρκος και παρακαταθήκη μου.

»Θ’) Και άπό εκείνους όπού έν ησυχία όσκη-τεύουσιν εις τά όρη, νά μή πέρνουσι χαράτσι, ούτε δέκατον διά τά εισοδήματα τους- ούτε τινάς μουσουλμάνος νά γίνεται σύντροφος μετ’αύτούς, επειδή και αύτο’ι άλλοι δέν εργά­ζονται μόνον τά προς τροφήν.

»Ι΄) “Οταν φθόση έν εύθηνία ό καιρός τοϋ καρπού, νά τούς δίδουσιν εις κάθε έρπέτι ένα καυχι.

»ΙΑ’) Ούτε εις τον καιρόν τοϋ πολέμου νά τους εύγάζουσι διά νά ευγουν ε/ς τον πόλε-μον, οϋτε νά τούς ζητοΟσι χαράτσι.

»ΙΒ’) “Ετι άπό τους χριστιανούς ο’ι εντόπιοι και πλούσιοι όπου με πλούτο πραγματεύονται και είναι άξιοι διά χαράτσι νά μην πληρόνου-σι άλλο παρά δώδεκα δραχμάς.

»ΙΓ) “Εξω άπό τό κεφαλοχάρατζον, άλλο νά μή τούς ζητοϋσι, κατά τό πρόσταγμα τοϋ Θεού όπού λέγει. Μή ένοχλήται τούς σεβόμενους τά έκ τοϋ Θεού πεμφθέντα βιβλία, άλλά κατά τον άγαθώτερον τοϋ άγαθωτέρου τρόπον νά τούς άγαθοποιήσετε και μάλιστα με τούτους συναναστράφητε’ και εκείνους όπού τούς πει-ράζουσι (όποιοι και άν ήναι) νά τους έμποδί-ζητε.

»ΙΔ’) Μία γυναίκα χριστιανή έάν ύπαν-δρευθή μέ έναν μουσουλμάνο νά κάνη τό θέ­λημα της γυναικός εκείνης και νά μή τήν έμπο-δίζη άπό τήν έκκλησίαν, και προσευχή της και ταίς συνήθειες της πίστεως της.

»ΙΕ’) Τινάς νά μή τούς έμποδίζη εις τό νά άνακαινίζουσι τάς εκκλησίας τους.

»ΙΣΤ’) Όστις θέλει κόμη τι παρά ταύτην τήν ύπόσχεσιν, ή νά πιστεύση τό εναντίον γίνεται βέβαια αποστάτης τοϋ Θεού, και τού Θεϊκοϋ Αποστόλου: Ότι τούτο είναι μία βοήθεια εις αυτούς κατά τάς υποσχέσεις τους.

»ΙΖ’) Και εις αυτούς απάνω νά μήν σηκώνη τινάς άρματα, μάλιστα ο’ι μουσουλμάνοι δι’ αυτούς νά πολεμούσι.

»ΙΗ’) Και διά τοϋτο προστάζω ούδεις άπό τό έθνος μου νά άποκοτήση νά κάμη τό εναντίον ταύτης της υποσχέσεως έως νά άφανισθη ό Κόσμος.

Μάρτυρες

Άλής, υιός τοϋ Άμπιταλίπ- Ομάρ, υιός τοϋ Χατάβ’ Άμπουντελντάρ, υιός τοϋ Αμπομπέρ’ Άββάς, υιός τοϋ Άμτελμουταλίβ- Ζιβήρ, υιός τοϋ Άββάμ- Σαάτ, υιός τοϋ Μαάτ Θηβήτ, υιός τοϋ Νεφίς’ Μπουχανιβέ, υιός τοϋ Αβίδ’ Μοκα-δέμ, υιός τοϋ Καρσή Άμπτιλαζίμ, υιός τοϋ Χα-σάν Άζίβ, υιός του Γιασίν Άμπομπέκερ, υιός τοϋ ‘Αμπι κααφί’ ‘Οτμάν, υιός τοϋ Γαφάς’ Αμπουλάχ, υιός τοϋ Μεσούτ Φαζέρ, υιός τοϋ ‘Αββάς· Ταλάτ, υιός τοϋ ‘ΑμπτουλάχΣαάτ, υιός τοϋ ΑββάτΖεήτ, υ’ιός τοϋ ΘαβίτΧασμέρ, υιός τοϋ Αβίδ’ Χάτιθ, υιός τοϋ Θαβίτ- Άμπτουλάχ, υιός τοϋ Όμέρ.

Τό παρόν έγραψε ό οδηγός και διάδοχος Αλής τοϋ Άμπιταλίπ, βάλλοντας τό χέρι του ό προφήτης είς τό Μεντζήτι τοϋ προφήτου (εν ω εϊη ειρήνη) τφ δευτέρω χρόνω τής φυγής (Έγείρας 624 μ.Χ.) τήν τρίτη ήμερα τοϋ Μα-χαρέμ μηνός».

Οι λόγοι για τη συγγραφή αυτής της διαθήκης – διαταγής προστασίας ες αεί Ελλήνων και Χριστιανών, έχουν ορισμένες ιστορικές εξηγήσεις:

Α’) Όταν ό Μωάμεθ έγινε δώδεκα ετών συ-νώδευσε τόν θείο του στήν Συρία, όπου φιλο­ξενήθηκε άπό κάποιον “Ελληνα μοναχό. Πολ­λοί εκείνη τήν εποχή πίστευαν ότι όσοι ήταν γνώστες τής Βίβλου γνώριζαν και τήν προφη­τική αποστολή τοϋ Μωάμεθ. Φημολογείται λοιπόν ότι μόλις ό καλόγηρος άντίκρυσε τό παιδί «άνεφώνησε ως άλλος Σαμουήλ ίδών τόν Δαβίδ: Ούτος έστι ό μέγας προφήτης!». Και συ­νεπαρμένος ψηλάφισε τήν ωμοπλάτη τοϋ νε­αρού Μωάμεθ, όπου βρήκε τήν σφραγίδα τής προφητείας. (“ΙΧΩΡ” No 16, σελ. 66).

Εικάζεται λοιπόν ότι αυτός είναι ό ένας λό­γος συμπάθειας τοϋ γιου τής Έρημου προς τούς ορθοδόξους χριστιανούς, οί όποιοι κα­τάλαβαν άπό τήν άρχή τήν άξια τών προφη­τικών λόγων του.

Β’) Ό άλλος, ό όποιος εκφράζει και τήν ευγνωμοσύνη τοϋ προφήτη προς τούς “Ελλη­νες, είναι ό έξης: ΟΊ «βοηθοί» (μαθητές) τοϋ Μωάμεθ άνεκάλυψαν ένα σχέδιο δολοφονίας τοϋ προφήτη έκ μέρους τών έχθρων του, γι’ αυτό τόν πήραν εσπευσμένα κα’ι έφυγαν άπό τήν Μέκκα μέ κατεύθυνση τήν Μεδίνα. Ή επι­τυχία αυτής τής φυγής συνδέεται άμεσα μέ τήν επέμβαση ενός πλούσιου “Ελληνα, ό όποιος, προκειμένου νά πραγματοποιηθή ή έξοδος τοϋ Μωάμεθ άπό τήν Μεδίνα, προσέ­φερε αντάλλαγμα ολόκληρη τήν τεράστια πε­ριουσία του. Αυτόν τόν “Ελληνα ό προφήτης τόν ονομάζει “Πρώτο καρπό τής Ελλάδος”. Ή φυγή τοϋ Μωάμεθ λέγεται Έγειρα και πραγ­ματοποιήθηκε στίς 20-24 Σεπτεμβρίου τοϋ 622 μ.Χ. (“ΙΧΩΡ” Νο 16, σελ. 70). Φαίνεται ότι τήν εποχή τής ‘Εγείρας ό Σινάί’της ηγούμενος, αντιλαμβανόμενος έγκαιρα τήν αύξηση τής δύναμης τοϋ άσημου τότε Μωάμεθ κα’ι γνωρί­ζοντας ότι ή μονή τοϋ Σινά όπως κα’ι ή αξιό­λογη “Ελληνική εμπορική κοινότητα τής Πε-τραίας Αραβίας θά ήταν εκτεθειμένες στις δηώσεις τών Αράβων, έζήτησε κα’ι έλαβε άπό αυτόν τό υπέρ τής “Ελληνικής κοινότητας κα’ι τών ορθοδόξων μοναστηριών ευεργετικό διά­ταγμα. Ό Μωάμεθ, ευχαριστημένος κα’ι κολα­κευμένος άπό τήν “Ελληνική αναγνώριση τής αλήθειας τών λόγων του, όχι μόνον εξέδωσε τό διάταγμα, άλλά, όπως γράφει ό πατριάρχης “Ιεροσολύμων Νεκτάριος, «ήγάπα πολλά τό γέ­νος τών’Ελλήνων(Γιουνάν) παρά άλλο κανένα γένος, κα’ι πολλά έσπούδαζε νά φυλάττωνται άπείρακτοι έν ειρήνη- όθεν κα’ι δέν φαίνεται εις άλλο γράμμα νά βάλλη τό ϊδιόν του χέρι παρά εις αυτό όποΟ έδωκε τών χριστιανών» (Νέκταρ. Ίεροκ. Ίστορ., σελ. 275). Αρχικά οι προσπάθειες τοϋ Μωάμεθ επικεντρώθηκαν όχι στον προσηλυτισμό τών “Ελλήνων χριστιανών, άλλά στό νά μήν επικριθούν κα’ι πολεμηθούν οί προφητείες του και τό ύπό διαμόρφωση θρήσκευμα τοϋ Ισλάμ.

Αντιλαμβάνεστε ότι αυτή η αποκάλυψη θα ήταν η καλύτερη απάντηση στους Σουνίτες που γίνονται πειθήνια όργανα των βάρβαρων επιδιώξεων της Δύσης. Για τους Τούρκους, ας μην το συζητάμε. Εκεί η θρησκεία είναι αλα κάρτ και όταν γίνεται “ενοχλητική”, επιστρατεύεται είτε ο Κεμάλ ή το “συνταγματικό δικαστήριο”.

Ίσως λοιπόν κύριε Ραγκούση να έπρεπε οι μουσουλμάνοι που συρρέουν στη χώρα να διδάσκονται πρώτα αυτό το ιστορικό στοιχείο. Αλλά είπαμε, πρέπει να είναι άβουλοι και εχθρικοί για να υπηρετούν χωρίς ερωτήσεις τα κελεύσματα των βαρώνων – κατασκευαστών αλλά και του real estate της “αριστεράς” ρίχνοντας κατά το δοκούν τιμές περιοχών – φιλέτων που έπειτα άξαφνα γίνονται mall και lofts.

Αναζητήστε οπωσδήποτε το ΙΧΩΡ, τεύχος 45 (Μάιος 2004) για να δείτε τα συνταρακτικά ιστορικά στοιχεία που παραθέτει ο Βασίλης Μισύρης σχετικά με τη διαθήκη, καθώς και άγνωστε πτυχές της συνεργασίας Ελλήνων – Μουσουλμάνων σε κοινούς πολέμους.

olympiada.gr, ΙΧΩΡ.

Πού πήγαν τα λεφτά των αποκρατικοποιήσεων

Οπουδήποτε αλλού εκτός της μείωσης του δημοσίου χρέους κατευθύνονται τελικά τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και τις άλλες συναφείς δραστηριότητες, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα στα μέσα της εβδομάδας ο βουλευτής του Συνασπισμού Παναγιώτης Λαφαζάνης.

Τα στοιχεία είναι του Υπουργείου Οικονομικών και αφορούν την τελευταία δεκαετία. (Μπορείτε να δείτε κάνοντας κλίκ εδώ όλα τα σχετικά έγγραφα)Υποτίθεται ότι πουλάμε δημόσια περιουσία (τα ασημικά μας, όπως έχει ειπωθεί χαρακτηριστικά), για να μειώσουμε το δημόσιο χρέος, που απαιτεί περισσότερα από 10 δισ. ευρώ το χρόνο μόνο για την πληρωμή τόκων.

Στην πράξη αυτό δεν συμβαίνει. Εκποιούμε δημόσια περιουσία για να καλύπτουμε τις τρέχουσες ανάγκες μας• για το αύριο έχει ο Θεός. Καθώς ο Προαναφερθείς μάλλον αδιαφορεί για τα οικονομικά μας προβλήματα, αντιλαμβανόμαστε ότι θαύματα τέτοιου είδους στην εποχή μας δεν γίνονται.

Τα στοιχεία του Παναγιώτη Λαφαζάνη είναι συνταρακτικά και αποδεικνύουν με πόσο ελαφριά καρδιά αντιμετωπίζονται οι δημόσιες υποθέσεις. Ταυτόχρονα αποδεικνύεται περίτρανα ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να αλλάζουν, η δημιουργική λογιστική όμως ζει και βασιλεύει.

Το μαγείρεμα των στοιχείων που κατήγγειλε με έντονο τρόπο στη Βουλή ο Κώστας Καραμανλής το 2002, συνεχίστηκε και μετά το 2004 με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας. Τότε ο πρωθυπουργός βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα τεράστιο δημοσιονομικό πρόβλημα, το οποίο επιλέχθηκε να αφεθεί στην τύχη του.

Με τα εισπραττόμενα από τις αποκρατικοποιήσεις ποσά καλύπτονται πολλές δαπάνες, που διαφορετικά θα επιβάρυναν το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Αυτό σημαίνει ότι τα δημοσιονομικά στοιχεία «μαγειρεύονται»• και γι’ αυτό ακριβώς επί σειρά ετών εγκαλούμεθα από την Eurostat και την Κομισιόν. Η συνέντευξη του βουλευτή του Συνασπισμού θα μπορούσε να επιγράφεται «Πού πάνε τα λεφτά» και να απαντάει κατά κάποιο τρόπο στο ερώτημα των καιρών που δημιουργεί η σοβαρή δημοσιονομική κρίση της χώρας. Βλέποντας πού πάνε τα λεφτά των αποκρατικοποιήσεων, αντιλαμβανόμαστε και γιατί αυξάνεται το χρέος τα τελευταία χρόνια αντί να μειώνεται, τόσο σε ποσοστό του ΑΕΠ, όσο και σε απόλυτα νούμερα.

Το 2000 εισέρρευσαν στον λογαριασμό των αποκρατικοποιήσεων 3,28 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή 3,20 δισ. κάλυψαν δαπάνες διαφόρων ειδών, που δεν έχουν σχέση με το δημόσιο χρέος.

Το 2001 οι εισπράξεις ήταν 1,416 δισ. ευρώ, ενώ οι πάσης φύσεως δαπάνες 1,419 δισ. ευρώ. Το 2002 1,626 δισ. έσοδα και 1,227 δισ. ευρώ δαπάνες.

Το 2003 1,840 δισ. ευρώ έσοδα και 1,852 δισ. δαπάνες. Το 2004 έσοδα 1,551 δισ. ευρώ και δαπάνες 1,852 δισ. ευρώ. Το 2005 έσοδα 2,277 δισ. ευρώ και δαπάνες 2,145 δισ. ευρώ. Το 2006 έσοδα 1,531 δισ. ευρώ και δαπάνες 1,653 δισ. ευρώ. Το 2007 2,079 δισ. ευρώ έσοδα και δαπάνες 2, 158 δισ.

Το 2008 έσοδα 1,047 δισ. ευρώ και δαπάνες 1,087 δισ. ευρώ. Στο δεκάμηνο του 2009 τα έσοδα ανήλθαν σε 770,586 χιλ. ευρώ και οι δαπάνες σε 299,82 χιλ. ευρώ.

Δ. Γ. Παπαδοκωστόπουλος
ισοτιμια

ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗΣ

Παραλάβαμε και διαθέτουμε τα επιθέματα αποτοξίνωσης DETOXI και ALONA.  Τα επιθέματα βασίζονται στην παραδοσιακή θεραπευτική της Άπω Ανατολής, η οποία προσπαθεί με τη χρήση μη τοξικών υλικών που προέρχονται απο την φύση να αποβάλλει απο το ανθρώπινο σώμα τις τοξίνες, που αυτό έχει συσωρεύσει επι σειρά ετών και οφείλεται κυρίως στον σύγχρονο τρόπο ζωής.

• Πονοκέφαλοι χωρίς σαφή ατιολογία 
• Δυσπεψία
• Κακοσμία του στόματος
• Ασχημη εικόνα του δέρματος

Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο απο τα συμπτώματα ενός οργανισμού που είναι γεμάτος τοξίνες.

Τα επιθέματα αποτοξίνωσης βοηθούν στην αντιμετώπιση ή βελτίωση

• Ρευματισμών και μυϊκών πόνων
• Αθριτικών
• Αϋπνιών
• Κυτταρίτιδας
• Κατακράτησης υγρών
• Υφής του δέρματος
• Ανοσοποιητικού συστήματος
• Ανακούφιση του άσθματος
• Μεταβολισμού
• Συμπτώματα κατάθλιψης
• Υπερκόπωσης
• Ποιότητα ύπνου και μνήμης

Προσοχή η χρήση των επιθεμάτων δεν αντικαθιστά κατα καμμία έννοια τυχόν απαραίτητη ιατρική συνταγή.

Γιατί η αποσιώπηση των «εθνικών θεμάτων»

Συντάκτης: Χρήστος Γιανναράς

Eρώτημα δημοσκοπικής περιέργειας (δηλαδή ανάγκης για ρεαλισμό ατομικού και συλλογικού προσανατολισμού):Ποιο ποσοστό ψηφοφόρων στην Ελλάδα σήμερα επηρεάζεται στην εκλογική του προτίμηση από τη στάση των κομμάτων στα λεγόμενα «εθνικά θέματα»; Πόσες ψήφους έχασε ο αρχηγός του σοσιαλεπώνυμου «κινήματος», επειδή, πριν από πέντε χρόνια, υπεράσπισε και προπαγάνδισε το «Σχέδιο Ανάν»; Πόσες ψήφους έχασε ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, επειδή βουβός, άτολμος και άνευ όρων, υπέγραψε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση;Πόσοι από τους πολίτες του ελλαδικού κράτους έχουν υποψιαστεί ότι η υπερψήφιση της Πλεκτάνης Ανάν θα σήμαινε για τον Ελληνισμό μια δεύτερη, αυτοπροαίρετη Μικρασία στην Κύπρο; Πόσοι καταλαβαίνουν ότι η στιγμή που κρινόταν η (πολυπόθητη για τον Ερντογάν) έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ήταν και μοναδική δυνατότητα να απαιτήσει η Ελλάδα, από θέσεως ισχύος, την άρση του casus belli και τη δέσμευση της Τουρκίας για σεβασμό των ελληνικών συνόρων στη θάλασσα, στον αέρα, στην ξηρά; Τα κόμματα μάλλον θα έχουν δημοσκοπικά τεκμηριωμένες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Αλλιώς δεν εξηγείται η προκλητική αποσιώπηση των «εθνικών θεμάτων» στην προεκλογική ρητορεία και συνθηματολογία (όσες αναφορές υπήρξαν ήταν περιθωριακές, αφορούσαν διαχειριστικά παραπτώματα). Τα κομματικά επιτελεία έχουν τη σιγουριά πως, αν αύριο, σε μια «ειρηνική διευθέτηση» υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ, ο Ελληνισμός παραιτηθεί από κάθε αξίωση (δικαιωμένη με δεκάδες αποφάσεις του ΟΗΕ), στην πανάρχαια ελληνίδα γη της βόρειας Κύπρου, αν δεχθεί μοιρασιά του Αιγαίου και της δυτικής Θράκης, η εκλογική συμπεριφορά των ελλαδιτών ψηφοφόρων δεν πρόκειται να αλλάξει, οι κομματικές προτιμήσεις δεν θα μεταβληθούν. Γενική εντύπωση είναι ότι τα «εθνικά θέματα» οπωσδήποτε συγκινούν μεγάλη μερίδα (ίσως την πλειοψηφία) του πληθυσμού. Αλλά μέχρις εκεί. Η συγκίνηση είναι μόνο συναισθηματική, επιδερμική, δίχως συνέπειες στην πολιτική συμπεριφορά. Τα πρόσωπα που θα επωμισθούν ό,τι το Σύνταγμα αποκαλεί «έσχατη προδοσία», θα επανεκλεγούν με κάθε άνεση στο ελλαδικό Κοινοβούλιο. Μια σοβαρή δημοσκόπηση θα μπορούσε να διερευνήσει, ώς πού φθάνουν τα όρια της συναισθηματικής ευαισθησίας των ελλαδιτών ψηφοφόρων, πότε ο ενδοτισμός ή η πρακτόρευση ξένων συμφερόντων θα ξεπερνούσαν τα όρια της ανοχής των ψηφοφόρων. Αν, λ.χ., η παραχώρηση του Καστελλόριζου, της Λήμνου, της Μυτιλήνης θα είχε ως αντάλλαγμα να ρεύσουν θαυμαστά «πακέτα» οικονομικών παροχών, τι θα προέκριναν οι ελλαδίτες ψηφοφόροι; Αν, τελικά, είχε να επιλέξει ο Ελλαδίτης ανάμεσα στην ελευθερία με πόλεμο ή στην «ειρήνη» (γράφε: καταναλωτική πλησμονή) με δουλεία, τι θα αποφάσιζε μόνος, μυστικά, πίσω από το παραβάν; Στην τελευταία προεκλογική περίοδο οι υποψήφιοι πρωθυπουργοί μας μιλούσαν μόνο και αποκλειστικά για λεφτά, μόνο για οικονομία, δηλαδή, όπως μιλάει το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ, ωσάν οι άνθρωποι να είμαστε βουλιμικά ανδράποδα και οι ορίζοντες της ζωής μας να τελειώνουν στο πορτοφόλι. Μήπως κάτι ξέρουν οι πολιτικοί μας αφεντάδες, που οι δημοσκοπήσεις το αποκρύβουν από εμάς, την πλεμπάγια; Χρόνια τώρα τους ακούμε να αναμηρυκάζουν μηχανικά ότι «δεν αμφισβητούμε τον πατριωτισμό κανενός». Αλλά ούτε και διανοούνται να μας εξηγήσουν: τι διαφέρει σήμερα ο πατριωτισμός από την άλογη προσκόλληση του «φίλαθλου» κρετίνου σε μια ποδοσφαιρική ομάδα, κερδοσκοπική ΠΑΕ. Πατρίδα ονόμαζαν κάποτε οι άνθρωποι τη γη (το χώμα και το τοπίο) όπου γεννήθηκαν, εντάχθηκαν σε οικογένεια και σε κοινότητα, πήγαν σχολειό, έζησαν την εκκλησιά, δηλαδή τη Γιορτή, ψηλάφησαν αισθητά την Ιστορία, άσκησαν τον δημιουργικό τους μόχθο, έθαψαν αγαπημένους νεκρούς. Σήμερα αυτή η πατρίδα δεν υπάρχει, μια τίμια και ευφυής δημοσκόπηση θα το πιστοποιούσε άμεσα. Για τα εννέα δέκατα του πληθυσμού που ζουν στις πανομοιότυπες, απρόσωπες, τάχα και πόλεις του ελλαδικού οικιστικού πρωτογονισμού, η ελληνικότητα είναι κρατική υπηκοότητα, τίποτε άλλο. Σώζεται ακόμα ένα φθίνον γλωσσικό ιδίωμα, μια ρητορική και ευτελισμένη «εθνική ιδεολογία», κάποιο φολκ-λορ γραφικών ιδιαιτεροτήτων. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι η ελληνική κρατική υπηκοότητα σήμερα βιώνεται σαν μοιραία, εκ γενετής αναπηρία. Το ελληνώνυμο κράτος προξενεί στους πολίτες του, ακατάπαυστα, οργή, ντροπή, αηδία, πνιγμό. Το διαφεντεύουν μαφίες ασύδοτων συμφερόντων με προσχηματικές ετικέτες κομμάτων, συνδικάτων, δημόσιων οργανισμών, ιδρυμάτων κοινής ωφέλειας. Κράτος τύραννος του πολίτη, βασανιστής, όχι υπηρέτης του, όπως θα όφειλε. Το ενδεχόμενο νοσηλείας σε νοσοκομείο, εφιάλτης. Το σχολειό και το πανεπιστήμιο των παιδιών του, σε παρακμιακή αθλιότητα αγιάτρευτη. Η αγορά όπου θα παλαίψει για το ψωμί του, αρένα ληστρικής κερδοσκοπίας. Η δημοσιοϋπαλληλία εκβιάζει γκανγκστερικά για να «λαδωθεί». Ολα, τα πάντα, κάνουν τον πολίτη να νιώθει αντίπαλος με τον τόπο του, αντίδικος με την «πατρίδα» του. Να τολμούσε κάποια δημοσκόπηση το ανυπόφορο ερώτημα: Με ποια λογική να υπερασπίσει ο Ελλαδίτης αυτό το γελοίο κράτος, αν χρειαστεί; Να πολεμήσει, να διακινδυνεύσει τη ζωή του, για να υπερασπίσει τι; Τη γλώσσα, που πρώτοι οι άρχοντες την ατιμάζουν ατιμώρητα και την καταστρέφουν μεθοδικά με τις εκπαιδευτικές τους «μεταρρυθμίσεις»; Την Ιστορία και τον πολιτισμό των προγόνων που επίσημα οι πρακτορίσκοι κατασυκοφαντούν στα σχολικά βιβλία; Το κάλλος της γης, που λιμασμένοι για εύκολο πλούτο κρατικοί «λειτουργοί» το παραδίδουν σε εμπρηστές οικοπεδοφάγους και σε βάνδαλους τουριστικούς ατζέντηδες; Τι το ελληνικό να υπερασπίσει ο «έλλην υπήκοος» σήμερα ρισκάροντας τη ζωή του; Αυτή τη δημοσκόπηση θα έπρεπε να την έχουν προ πολλού παραγγείλει οι αξιωματούχοι της Εθνικής Αμυνας. Το ερώτημα στην αρχή της επιφυλλίδας ήταν ρητορικό. Οι εκλογές στις 4 Οκτωβρίου 2009 απέδειξαν περίτρανα ότι τα λεγόμενα «εθνικά θέματα» είναι το τελευταίο που απασχολεί τον ελλαδίτη ψηφοφόρο μπροστά στην κάλπη. ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ δικαιώθηκαν θριαμβικά: οι ορίζοντες ζωής για την ελλαδική κοινωνία σήμερα τελειώνουν στο πορτοφόλι. Το κόμμα, που επίσημο όραμά του είναι ο Σταλινισμός, καταξιώθηκε ως τρίτη πολιτική δύναμη στη Βουλή, και το κόμμα που επίσης επίσημα προπαγανδίζει και οργανώνει την κατάλυση της έννομης τάξης, βραβεύτηκε με δεκατρείς έδρες, παρά τα καραγκιοζιλίκια της φτήνιας των διαπληκτισμών στο εσωτερικό του. Με το ανυπόκριτο της αφέλειας που χαρακτηρίζει την αμερικανική νοοτροπία, η Ουάσιγκτον έσπευσε να εκφράσει τη χαρά της για το εκλογικό αποτέλεσμα. Πραγματικά, ήταν θρίαμβος να κατορθωθεί η μεταστροφή μιας τόσο εντυπωσιακής πλειοψηφίας, με προκλητική την απουσία στοιχειωδών έστω ερεισμάτων λογικής, επιχειρημάτων και εγγυήσεων σοβαρότητας. Σε κοινωνίες με πολύ χαμηλή στάθμη κατά κεφαλήν καλλιέργειας πρέπει να είναι πολύ εύκολη η χειραγώγηση των ενορμήσεων της μάζας. Το θετικότερο που προκύπτει από αυτές τις εκλογές, είναι η ελπίδα να διαλυθεί πια τελεσίδικα το ασπόνδυλο, δίχως πίστη και στόχους κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Η ελληνική κοινωνία χρειάζεται έναν ριζικά διαφορετικό εκφραστή της θέλησής της να ξαναβρεί τον δυναμισμό και την αρχοντιά του ονόματός της: Να ξαναστήσει κράτος λειτουργικό, να κερδίσει ποιότητα ζωής και διεθνή αξιοπρέπεια αξιοποιώντας την ετερότητα της πρότασης πολιτισμού που κομίζει. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_11/10/2009_332958

Οικονομία της Άμυνας. Για μια έξυπνη Στρατηγική

Δρ. Ιωάννης Παρίσης Υποστράτηγος ε.α. – Πολιτικός Επιστήμονας Διδάκτορας Πανεπιστημίου ΚρήτηςΣΕΕΘΑ

Η εθνική άμυνα εξασφαλίζεται με την απόκτηση και προβολή ισχύος. Η οικονομία αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες ισχύος που μάλιστα επηρεάζει όλους τους άλλους. Η ένοπλη δύναμη, δηλαδή οι στρατιωτικές δυνατότητες ενός κράτους, ως παράγων ισχύος, εξετάζεται τόσο από πλευράς μεγέθους και εξοπλισμού όσο και από πλευράς έρευνας και τεχνολογίας, αμυντικής βιομηχανίας, συμμαχιών αλλά και λοιπών στοιχείων που καθορίζουν τη μαχητική αποτελεσματικότητα των ενόπλων δυνάμεων.
Μπορούμε εξαρχής να επισημάνουμε κάποια στοιχεία:
Η οικονομία αποτελεί κοινή συνισταμένη όλων των παραγόντων ισχύος, αποτελώντας κατ’ ουσία, το θεμέλιο επί του οποίου εδράζεται η ισχύς των κρατών, καθώς και την πηγή των πόρων που απαιτούνται για την απόκτηση στρατιωτικής ισχύος.
Η σχέση της στρατιωτικής και της οικονομικής ισχύος, εμφανίζεται αμφίδρομη δεδομένου ότι αφενός η ύπαρξη ισχυρής και ακμάζουσας οικονομίας είναι απαραίτητη προκειμένου να διατεθούν πόροι για την παραγωγή στρατιωτικής ισχύος, αφετέρου η τελευταία, συμβάλλει όχι μόνο στην προστασία της εθνικής οικονομίας, αλλά και στην περαιτέρω ενίσχυσή της, καθώς εξασφαλίζει την ειρήνη, προστατεύει τα εθνικά συμφέροντα και συντελεί στην προώθησή τους.
H οικονομική ισχύς αποτελεί το θεμέλιο της στρατιωτικής ισχύος. Η κατοχή οικονομικής ισχύος μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση στρατιωτικής ισχύος, αλλά μπορεί επίσης να συμβεί και το αντίστροφο.
Αναφορά στη διαδραστική σχέση οικονομίας και ένοπλης δύναμης βρίσκουμε και στον Θουκυδίδη, ο οποίος στην εξιστόρησή του «υποδηλώνει – όπως γράφει ο Βύρων Θεοδωρόπουλος – όχι μόνο την εξάρτηση της πολεμικής ισχύος από την οικονομική ακμή, αλλά και το αντίστροφο: ότι δηλαδή η πολεμική ισχύς δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη».
Η προβολή της εθνικής ισχύος, ανεξαρτήτως σε ποιους παράγοντες αυτή βασίζεται, υλοποιείται σε κάθε περίπτωση με τις ένοπλες δυνάμεις. Ακόμη και στη σύγχρονη εποχή, παρά την επίδειξη ισχύος με άλλα μέσα – π.χ. διπλωματικές και οικονομικές πιέσεις – το τελικό επιδιωκόμενο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται συνήθως με την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων ή κατ’ ελάχιστον, με προβολή της ισχύος τους.
Το βέλτιστο επίπεδο αποτρεπτικής και αμυντικής ισχύος ενός κράτους αποτελεί συνάρτηση της στρατιωτικής ισχύος και κατ’ επέκταση των παραγόντων που την καθορίζουν, με σημαντικότερο το κόστος απόκτησης, συντήρησης και διαχείρισης της στρατιωτικής ισχύος, δηλαδή το ύψος των αμυντικών δαπανών. Οι αμυντικές δαπάνες αναφέρονται στο κόστος διαχείρισης και συντήρησης του συνόλου του προσωπικού και του υλικού (πολεμικού και μη) που προορίζονται για την παραγωγή της εθνικής άμυνας και ασφάλειας, τόσο σε περιόδους ειρήνης όσο και σε περιόδους κρίσεων ή πολεμικών συρράξεων. Οι προσδιοριστικοί παράγοντες των αμυντικών δαπανών, όπως γράφει ο Χρ. Κόλλιας, μπορεί να είναι οικονομικοί, πολιτικοί, στρατηγικοί, ακόμα και ιστορικοί, αν και τελικά εκείνος που βαραίνει είναι ο οικονομικός παράγων.
Η ισχύς μιας μεγάλης δύναμης αντανακλάται, μεταξύ των άλλων, και στο ύψος των αμυντικών της δαπανών. Η διατήρηση του χαρακτηριστικού της υπερδύναμης εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών, παρά τα προβλήματα και την ανάδυση νέων ισχυρών παικτών στο παγκόσμιο γεωστρατηγικό παιχνίδι δεν είναι τυχαία, αν λάβουμε υπόψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δαπανούν για τις ένοπλες δυνάμεις τους άνω των 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, τη στιγμή που η αμέσως ακολουθούσα σε μέγεθος στρατιωτικών δαπανών Κίνα δηλώνει αμυντικό προϋπολογισμό της τάξης των 60 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ ο αντίστοιχος ρωσικός προϋπολογισμός ανέρχεται επισήμως σε περίπου 40 δις δολάρια.
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δαπανά ένα από τα μεγαλύτερα ποσά για αμυντικές δαπάνες μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ. Ως ποσοστό επί τοις εκατό οι αμυντικές δαπάνες της χώρας μας είναι οι υψηλότερες όλων (πίνακας). Είναι επίσης χρήσιμο να δούμε τις αμυντικές δαπάνες των πέντε κύριων, από στρατιωτικής πλευράς, ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου (πίνακας).
Για να κατανοήσουμε καλύτερα το μέγεθος των ενόπλων δυνάμεων και των οπλικών συστημάτων που διατηρεί η χώρα μας σε σύγκριση με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη, θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε τα εξής:
Αν η Ισπανία, μια χώρα με 4πλάσια έκταση, πληθυσμό και ΑΕΠ σε σχέση με την Ελλάδα, διατηρούσε ανάλογες προς την Ελλάδα ΕΔ, θα έπρεπε να έχει: 600.000 προσωπικό, 6.000 άρματα μάχης, 70 πλοία επιφανείας, 35 υποβρύχια, 1.300 μαχητικά αεροσκάφη, 130 επιθετικά ελικόπτερα.
Αντίθετα αν η Ελλάδα διατηρούσε ΕΔ ανάλογες της Ισπανίας θα έπρεπε να έχει: προσωπικό κάτω των 40.000, 90 άρματα μάχης, 3 πλοία επιφανείας, 1 υποβρύχιο, 46 μαχητικά αεροσκάφη, κανένα ή έστω 6 επιθετικά ελικόπτερα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το ποσοστό που αντιπροσωπεύουν οι αμυντικές δαπάνες κάθε χώρας μέλους της ΕΕ στο σύνολο των ευρωπαϊκών δαπανών (πίνακας)
Από τα όσα προαναφέρθηκαν γίνεται καθαρά αντιληπτό το βάρος που υφίσταται η ελληνική οικονομία προκειμένου να ανταποκριθεί στις αμυντικές ανάγκες της χώρας. Η οικονομική κρίση μπορεί να έχει επιπτώσεις στον αμυντικό προϋπολογισμό της χώρας, όμως ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν περιθώρια περεταίρω αύξησης των αμυντικών δαπανών. Εκείνο που είναι εν προκειμένω ενδιαφέρον, και στο οποίο θα εστιάσω την εισήγησή μου, είναι το κατά πόσο είναι εφικτό, μέσω συγκεκριμένων στρατηγικών για τις αμυντικές δαπάνες να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα του εξοπλισμού των ΕΔ. Αυτό το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία και μπορεί να εξασφαλίσει οικονομίες κλίμακας αν τύχει της επιβαλλόμενης προσοχής. Ας δούμε αναλυτικότερα τι ακριβώς εννοούμε.
Οι αμυντικές δαπάνες κάθε χώρας κατανέμονται γενικά στους εξής τομείς:
Δαπάνες προσωπικού:
Πληρωμές, Επιδόματα, Συντάξεις,
Τροφοδοσία,
Υγειονομική περίθαλψη
Δαπάνες λειτουργικές:
Λειτουργία & συντήρηση (ανταλλακτικά και προμήθειες) κύριου υλικού
Άλλα υλικά και προμήθειες
Κόστη σχετιζόμενα με αναλώσιμα και συντήρηση υποδομών
Επενδύσεις:
Προμήθειες εξοπλισμών
Έρευνα & Ανάπτυξη
Πού και πώς μπορεί να προέλθει οικονομία στις αμυντικές δαπάνες; Οι λέξεις κλειδιά κατά τη γνώμη του ομιλούντος είναι: στρατηγική, οργάνωση, τυποποίηση, αμυντική βιομηχανία. Ας δούμε πιο συγκεκριμένα τις περιπτώσεις αυτές:
Στην περίπτωση των δαπανών για το προσωπικό πράγματι δεν υπάρχουν περιθώρια μείωσης. Αντίθετα οι ελληνικές ΕΔ έχουν ανάγκη μεγαλύτερων δαπανών για το προσωπικό. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι πρόκειται για τις δαπάνες που κυρίως συνδέονται με το θέμα του ηθικού και του φρονήματος, το οποίο δεν αποτιμάται σε ευρώ. Δεν αναφέρομαι μόνο στη μέριμνα για το προσωπικό κατά την ειρηνική περίοδο, αλλά πρωτίστως στον εξοπλισμό του μαχητή ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις συνθήκες του πεδίου.
Οι λειτουργικές δαπάνες έχουν περιθώρια καλύτερης οργάνωσης και διαχείρισης. Πολύ σύντομα, αναφερόμαστε σε δύο κατά βάση τομείς: πρώτον, ανταλλακτικά και συντήρηση και δεύτερον, αναλώσιμα και υποδομές.
Σε αμφότερες τις περιπτώσεις είναι δυνατόν να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας, δηλαδή οι ανάγκες να εξασφαλίζονται με μικρότερες δαπάνες. Ωστόσο, υπάρχουν εγγενή προβλήματα που δυσχεραίνουν οποιαδήποτε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή. Τέτοια είναι:
Η πανσπερμία υλικού, η οποία έχει ως συνέπεια να απαιτούνται πρόσθετες δαπάνες για αναλώσιμα, διαφορετικές κλίμακες ανταλλακτικών, διαφορετικές συλλογές εργαλείων, εκπαίδευση τεχνικού προσωπικού κλπ. Το πρόβλημα δημιουργείται κυρίως από την προχειρότητα και την έλλειψη στρατηγικής στους εξοπλισμούς. Είναι εύκολα αντιληπτή η σπατάλη πόρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού.
Η διασπορά των σχηματισμών και μονάδων του στρατού και η διατήρηση μη αναγκαίων σχηματισμών, μονάδων και στρατοπέδων. Είναι αδιανόητο ο Ελληνικός Στρατός να έχει διάταξη ανταποκρινόμενη προς τα γεωπολιτικά δεδομένα της ψυχροπολεμικής εποχής, ή αυτή να καθορίζεται από τοπικιστικές εξαρτήσεις με παρεμβάσεις διαφόρων φορέων.
Φυσικά, για τη λύση του προβλήματος αυτού απαιτείται σαφής πολιτική απόφαση σε υψηλό επίπεδο, με δεδομένο ότι μιλάμε για αναδιοργάνωση που θα περιλάβει καταρχήν κατάργηση σχηματισμών και μονάδων, κλείσιμο στρατοπέδων και άλλων στρατιωτικών εγκαταστάσεων, γενικώς «συμμάζεμα» του Στρατού. Αναδιοργάνωση που θα δυσαρεστήσει πολλούς εκτός Στρατού που έχουν συμφέροντα – πολιτικά, οικονομικά, τοπικιστικά – από την ύπαρξη στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε κάθε πόλη και κωμόπολη. Δεν είναι όμως λογικό – οργανωτικά, λειτουργικά και κυρίως επιχειρησιακά – να διατηρεί ο Στρατός άχρηστους σχηματισμούς και μονάδες, τη στιγμή μάλιστα που εκ των πραγμάτων αδυνατεί να τις επανδρώσει στοιχειωδώς.
Αμφιβάλλει κανείς ότι ένα τέτοιο συμμάζεμα θα είχε ως συνέπεια σοβαρή οικονομία στα λειτουργικά έξοδα των μονάδων και τη συντήρηση των υποδομών;
Οι δαπάνες για αμυντικές επενδύσεις είναι ο σημαντικότερος τομέας στον οποίο είναι δυνατόν να εξασφαλιστούν οικονομίες κλίμακας. Ήδη από ετών κάποιες ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζουν σχετικές στρατηγικές.
Στη Βρετανία εφαρμόζεται από το 2001 μια νέα στρατηγική επί των εξοπλισμών που αποκαλείται Smart Procurement και ενσωματώνει τις ανάγκες των τριών κλάδων των ΕΔ μέσα από μακροπρόθεσμους στόχους και κατάλληλες διαδικασίες που εξασφαλίζουν χαμηλό κόστος προμήθειας. Παρόμοιες στρατηγικές εφαρμόζουν και άλλες χώρες όπως η Γαλλία και η Σουηδία.
Έχουμε λοιπόν ανάγκη από μία στρατηγική επί των προμηθειών αμυντικού υλικού, η οποία θα αξιολογεί τις ανάγκες και θα καθορίζει τις προμήθειες σε βάθος χρόνου. Κατ’ αυτό τον τρόπο τα οπλικά συστήματα θα είναι προσαρμοσμένα προς τις πραγματικές απαιτήσεις και προς τα ήδη χρησιμοποιούμενα συστήματα. Επιπλέον, χρειάζεται για κάθε περίπτωση ένα χρονοδιάγραμμα προμήθειας που θα καθορίζει τον χρόνο και την ποσότητα που θα παραλαμβάνεται μέχρις ότου ολοκληρωθεί η προμήθεια. Όμως εκείνο που είναι απαραίτητο, για να μην είναι δυνατή η καταστρατήγηση της στρατηγικής, είναι η κύρωση με νόμο από τη Βουλή ώστε κανείς υπουργός και καμία κυβέρνηση να μπορεί να μεταβάλλει τις αποφάσεις και τα χρονοδιαγράμματα.
Ένας κρίσιμος τομέας που συνδέεται άμεσα με τις αμυντικές επενδύσεις είναι η αμυντική βιομηχανία. Η βιομηχανική βάση της άμυνας αποτελεί σημαντική προϋπόθεση, δεδομένου ότι χωρίς βιομηχανία που ερευνά, αναπτύσσει και παράγει τα αμυντικά συστήματα, δεν υπάρχει ικανή άμυνα. Βεβαίως, ένα κράτος μπορεί να αποφασίσει να εξοπλίσει τις ένοπλες δυνάμεις του μέσω αγορών από το εξωτερικό. Ενεργώντας όμως κατ’ αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο θα καταρρεύσει οικονομικά και θα χάσει σε αυτονομία, αλλά επίσης θα παραμένει στο περιθώριο των καινοτομιών σε ζωτικούς τομείς για την γενική ανάπτυξη της χώρας.
Προκειμένου να αξιολογηθεί η αμυντική βιομηχανία μιας χώρας, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι προμήθειες υλικού από το εξωτερικό σε σχέση με τις δαπάνες αμυντικού υλικού που φαίνονται στον προϋπολογισμό της χώρας. Η διαφορά αυτή συνιστά την καθοριστική μεταβλητή που πρέπει να ληφθεί υπόψη όταν αναλύεται η αμυντική βιομηχανία. Μεταξύ των αντικειμενικών σκοπών μιας πολιτικής για την αμυντική βιομηχανία μπορούμε να αναφέρουμε:
τη μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών.
την εξασφάλιση παραγωγικής δραστηριότητας για την εγχώρια βιομηχανία.
την απόκτηση νέων τεχνολογιών και εκπαίδευση προσωπικού.

Αποτελεί δυστύχημα που δεκαετίες τώρα η ελληνική αμυντική βιομηχανία δεν έχει αξιοποιηθεί, ενώ έχει ανάλογες δυνατότητες. Έτσι, οι μεν κρατικές βιομηχανίες, οι οποίες χρησιμοποιούν τεράστιο αριθμό προσωπικού και διαθέτουν σημαντική τεχνογνωσία, χρησιμοποιούνται από ξένους κολοσσούς ως μέσο επίτευξης απευθείας αναθέσεων, οι δε ιδιωτικές επιβιώνουν κυρίως μέσω της υλοποίησης των αντισταθμιστικών ωφελημάτων. Κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Κλείνω την εισήγησή μου με μια επισήμανση. Ο Rassell αναφερόμενος στη σημασία της οικονομίας ως παράγοντος ισχύος, σημειώνει ότι θα ήταν παρακινδυνευμένο να συμπεράνουμε ότι θα νικήσει οπωσδήποτε η πλευρά που υπερέχει στον τομέα της οικονομίας, επισημαίνοντας τη σημασία του φρονήματος που τονώνει το πατριωτικό αίσθημα, όπως γράφει, και είναι εξίσου σημαντικό με τον οικονομικό παράγοντα. Το φρόνημα λοιπόν ενός λαού και φυσικά των ενόπλων δυνάμεών του είναι καθοριστικός παράγων.

Πηγή:

Η οικονομική μετανάστευση ως εργασία – εμπόρευμα

Του Γιώργου Κοντογιώργη

 1.Για να κατανοήσει κανείς το φαινόμενο της οικονομικής μετανάστευσης είναι επιβεβλημένο να το προσεγγίσει υπό το πρίσμα της εξέλιξης που το προκαλεί. Η οικονομική μετανάστευση σήμερα αποδίδεται ως το αποτέλεσμα της λεγόμενης «παγκοσμιοποίησης». Οι ορισμοί της τελευταίας, εντούτοις, δεν διευκρινίζουν ούτε αιτιολογούν την ουσία της σημερινής εξέλιξης του κόσμου και, ως εκ τούτου, υπολείπονται καταφανώς ως προς τη δυνατότητά τους να δώσουν μια πειστική εξήγηση του φαινομένου.
Η πρώτη επισήμανση λοιπόν, που αιτιολογεί και οριοθετεί τον χαρακτήρα της οικονομικής μετανάστευσης , έγκειται στο ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας το σύνολο των κοινωνιών του πλανήτη συγκροτείται με ανθρωποκεντρικούς όρους, δηλαδή ως κοινωνίες εν ελευθερία. Ο κόσμος όλος ως ένα κοσμοσύστημα.
Η διακτίνωση των παραμέτρων (της νομισματικής οικονομίας, της τεχνοδικτυακής επικοινωνίας κλπ) του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος στο σύνολο του πλανήτη είναι το αποτέλεσμα της ωρίμανσής τους της στο εσωτερικό των κρατών της πρωτοπορίας που μέχρι τότε λειτουργούσαν ως ανάχωμα για τη χειραφέτησή τους. Οι παράμετροι αυτές, αυτονομούνται έτσι σταδιακά από την θαλπωρή της κρατικής επικράτειας και, συνακόλουθα, από τους πολιτειακούς του θεσμούς, ενώ την ίδια στιγμή επενεργούν διαβρωτικά, δηλαδή αποσταθεροποιητικά, στις παραδοσιακές δεσποτικές δομές των χωρών της κοσμοσυστημικής περιφέρειας. Η θεμελιώδης αυτή αιτιολογία συνδυάζεται με την κρατοκεντρική δομή του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος στη φάση που διέρχεται στις μέρες μας, δεδομένου ότι παρεισάγει ως εκ της φύσεώς της τη δύναμη ως την πρωτογενή συνιστώσα της πολιτικής πέραν του κράτους.
Ώστε, η οικονομική μετανάστευση είναι το αποτέλεσμα της διείσδυσης των παραμέτρων αυτών στη δεσποτική περιφέρεια και, συνεπώς της αποδόμησής της. Το φαινόμενο της εσωτερικής αποδόμησης της δεσποτείας δεν είναι σημερινό. Εμφανίζεται διαφοροποιημένο ιστορικά, ανάλογα αν ο ανθρωποκεντρικός κόσμος διάγει μια κρατοκεντρική ή μια οικουμενική φάση και, επίσης, σε συνάρτηση με τη δυναμική σχέση που εγκαθιδρύεται στο κοσμοσυστημικό πεδίο.
Εντούτοις, δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στο απώτερο παρελθόν για την άντληση παραδειγμάτων. Ότι συμβαίνει σήμερα στο επίπεδο του συνόλου κοσμοσυστήματος, το γνωρίσαμε ήδη στο εσωτερικό των χωρών της πρωτοπορίας –που αποδόθηκε με τη λεγόμενη «αστυφιλία»- στην αρχή της ανθρωποκεντρικής τους υποστασιοποίησης. Με τη διαφορά ότι τότε το κοινωνικό πρόβλημα επιζητείτο να επιλυθεί στο εσωτερικό του κράτους, εκεί όπου το βίωναν τα καθυστερημένα κοινωνικά στρώματα (τα παραδείγματα της Γαλλικής ή της Ρωσικής επανάστασης). Τώρα, στην εποχή της κοσμοσυστημικής διακτίνωσης του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος στο σύνολο του πλανήτη, το κοινωνικό πρόβλημα επιδιώκεται να επιλυθεί δια της μεταφοράς του στις χώρες της ανθρωποκεντρικής πρωτοπορίας.
Σε κάθε περίπτωση, η οικονομική μετανάστευση δεν είναι συγκυριακό φαινόμενο που προορίζεται να τελειώσει. Είναι απόρροια της καθολικής ενσωμάτωσης των κοινωνιών του πλανήτη στο ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα.2. Τί συμβαίνει, όμως, με την εργασία των οικονομικών μεταναστών που συνωστίζονται στις χώρες του «κέντρου»; Διαφέρει ή όχι σε σχέση με την εργασία του πολίτη;
Πρώτα-πρώτα, η απειλή που εμφανίζεται να συνιστά η εργασία της οικονομικής μετανάστευσης για την εργασία του πολίτη δεν αφορά κυρίως, όπως νομίζεται, στην υποκατάσταση της τελευταίας από αυτήν. Αυτό ίσως συνέβη στην αρχή, θεραπεύθηκε όμως από άλλες θετικές παρενέργειες της παρουσίας της οικονομικής μετανάστευσης και, μαζί της, το σοκ της πρώτης συνάντησης. Από την άλλη, η οικονομική μετανάστευση, συνέβαλε καθοριστικά στην επιτάχυνση της διαδικασίας για την αξιολογική επανεκτίμηση πολλών μορφών εργασίας, τις οποίες ο πολίτης δεν επιθυμεί εφεξής να καλύψει (η έννοια της βάναυσης εργασίας…).
Η απειλή της εργασίας της οικονομικής μετανάστευσης επί της εργασίας του πολίτη έγκειται, ουσιαστικά, αλλού:
(α) Στην αποδυνάμωση της δυνατότητας του πολίτη να υποστηρίζει πολιτικά την εργασία του, τους όρους της και τα περιμετρικά δικαιώματα, όπως η συμμετοχή σε μια αναλογική αναδιανομή, η πρόνοια κ.ά.
(β) Στην απειλή που επικρεμάται στη συλλογική συνοχή. Οι κοινωνίες των συγχρόνων κρατών-εθνών «ανδρώθηκαν» με οδηγό τις αρχές της εθνικής ομοιογένειας, ενώ η εθνοτική ή πολιτισμική πολυσημία θεωρήθηκαν ασθένειες που απειλούσαν το κράτος-έθνος. Η συλλογική ταυτότητα αποτελεί, σε κάθε περίπτωση, το πεδίο αναγνωρισιμότητας και, υπό μια έννοια, οικείωσης του ατόμου με τη θεμελιώδη κοινωνία, αλλά και την αιτιακή εστία της πολιτειότητας, δηλαδή της βίωσης της ελευθερίας ενός εκάστου.
(γ) Στην κοινωνική ασφάλεια. Η ανασφάλεια που διακρίνει τον βίο των συγχρόνων κοινωνιών, δεν οφείλεται πρωτογενώς στο φαινόμενο της οικονομικής μετανάστευσης, μολονότι οι οικονομικοί μετανάστες την τροφοδοτούν με πολλούς έμμεσους ή άμεσους τρόπους. Οφείλεται κυρίως στο ότι το κράτος έχει απολέσει την οργανική του συνάφεια με την κοινωνία και προσδεθεί στο ανομικό κοσμοσυστημικό περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό, η εσωτερική έννομη τάξη διαπλέκεται άμεσα και λειτουργεί ως ο καλός αγωγός για την εισαγωγή στο εσωτερικό πεδίο των σχέσεων δύναμης που παράγει η διεθνής έννομη τάξη. Εφεξής, το κράτος δεν εγγυάται ούτε εκφράζει την αντίληψη της εποχής της πολιτικής του κυριαρχίας ότι η κοινωνία του αποτελεί μια εθνική οικογένεια.

 

3. Στο πλαίσιο αυτό ερωτάται: Η αντίθεση που επισημαίνεται ανάμεσα στην εργασία του πολίτη και στην εργασία του οικονομικού μετανάστη είναι όντως πραγματική, έχει δηλαδή δομικό χαρακτήρα, ή ο ξένος αποτελεί την απλώς την εύκολη αιτία, μια νομιζόμενη απειλή εναντίον της εργασίας του πολίτη;
Πρώτα-πρώτα, διαπιστώνεται ότι τόσο η εργασία του πολίτη όσο και η εργασία του οικονομικού μετανάστη έχουν κοινή θεμελίωση. Ανήκουν και οι δύο στην εποχή της μετα-φεουδαλικής ή αλλιώς πρωτο-ανθρωποκεντρικής οικοδόμησης. Συναντώνται δηλαδή -ως μορφές εργασίας- με το οικονομικό σύστημα και τον ιδιοκτήτη του εξωθεσμικά είτε στον χώρο της παραγωγής (και επομένως με όχημα τη σύμβαση εργασίας) είτε στο πεδίο της κατανάλωσης.
Κατά τούτο, διαφεύγει της προσοχής ότι το σημερινό σύστημα είναι ακριβώς η προέκταση εκείνου της δεσποτείας. Με μια διαφορά. Η ιδιοκτησία επί του συστήματος που απαντάται στη μετα-δεσποτική εποχή δεν εκτείνεται και στους φορείς της εργασίας. Στο μέτρο όμως που το σύστημα χρειάζεται την εργασία, ο ιδιοκτήτης συμβάλλεται μαζί της, ουσιαστικά την αγοράζει έναντι αμοιβής. Ο φορέας της εργασίας, εισφέροντάς την εθελουσίως, ουσιαστικά παραιτείται από ένα θεμελιώδες διακύβευμα, την αυτονομία του.
Είναι γεγονός ότι ο πολίτης και ο οικονομικός μετανάστης συνάπτουν σύμβαση ενοχική με τον ιδιοκτήτη του συστήματος, από την οποία δηλαδή μπορούν να αποχωρήσουν οικεία βουλήσει όποτε το θελήσουν . Όμως, η σύμβαση αυτή, πέραν των επιπτώσεών της στο πεδίο της ελευθερίας, είναι από τη φύση της ετεροβαρής. Είναι ετεροβαρής διότι δεν συνάπτεται μεταξύ ισοτίμων εταίρων. Ο ένας είναι κάτοχος/ιδιοκτήτης του συστήματος και, επομένως, το συγκροτεί, το διοικεί και αποφασίζει για την τύχη του και, στο πλαίσιο αυτό, για την τύχη της εργασίας. Ο άλλος όχι. Με τη σύμβαση ο εργαζόμενος δεν υπεισέρχεται στο σύστημα ως εταίρος/συντελεστής του. Η παροχή εργασίας στο σύστημα δεν τον μεταβάλλει σε μέλος του.
Αυτό σημαίνει ότι, μολονότι οι διαφορές μεταξύ εργασίας και εργοδοσίας έχουν ως πηγή τη συνάντησή τους στο πεδίο της παραγωγής, δηλαδή το εσωτερικό του συστήματος, η διαπραγμάτευση του εργασιακού καθεστώτος προόρισται τελικά να γίνει έξω από αυτό, στο επίπεδο της πολιτικής. Εδώ ακριβώς έγκειται η διαφοροποίηση της εργασίας του πολίτη από την εργασία του οικονομικού μετανάστη. Ο πολίτης δύναται να επικαλεσθεί το πολιτικό του όπλο, την ψήφο του, να υποστηρίξει πολιτικά την εργασιακή του θέση, έτσι ώστε να την εγγράψει στις θεματικές του δημοσίου χώρου.
Με τη μετάταξη της σχέσης μεταξύ εργασίας και ιδιοκτησίας στη δημόσια σφαίρα ο εργαζόμενος πολίτης κατόρθωσε να κατοχυρώσει σειρά περιορισμών στην ιδιοκτησία και υποχρεώσεων στο κράτος, να την μεταβάλλει επομένως σε μια κατά το μάλλον ή ήττον προκαθορισμένη κανονιστική πραγματικότητα. Εν προκειμένω, η φύση της σχέσης μεταξύ εργασίας και εργοδοσίας δεν αλλάζει. Όμως η μεταφορά της στη δημόσια σφαίρα επιφέρει αναλόγως περιορισμούς στη δυνατότητα της οικονομικής αγοράς να υπαγορεύει τους όρους της στην εργασία.
Στον αντίποδα, η εργασία του οικονομικού μετανάστη υπόκειται ευθέως στους νόμους της αγοράς, δηλαδή στους συσχετισμούς δύναμης, που υπαγορεύει ουσιαστικά η εργοδοσία. Το άμεσο συγκριτικό γνώρισμα της εργασίας του οικονομικού μετανάστη είναι αυτό. Δεν είναι όμως το μοναδικό και ίσως όχι το κυριότερο.
Αν όντως η φθηνή εργασία ήταν το μοναδικό κίνητρο του κεφαλαίου θα επέλεγε τη μετατόπισή του στις χώρες όπου αυτή προσφέρεται «άνευ όρων». Συνδυάζεται προφανώς και με άλλους παράγοντες, όπως η κανονιστική ασφάλεια των χωρών της πρωτοπορίας, η ποιότητα ζωής για τους διοικητικούς της συντελεστές, οι επικοινωνιακές ευκολίες, η προσβασιμότητα στις αγορές κλπ.
Κατά τούτο, πρωταρχικό συγκριτικό πλεονέκτημα της εργασίας της οικονομικής μετανάστευσης στις χώρες της πρωτοπορίας, αποβαίνει η πίεση που αυτή ασκεί στην εργασία του πολίτη, προκειμένου να εξουδετερώσει τη δυνατότητά του να υποστηρίζει πολιτικά τα κεκτημένα που συνδέονται με αυτήν. Το κεφάλαιο ευελπιστεί έτσι να επαναφέρει την εργασία του πολίτη από την πολιτική αγορά στην οικονομική αγορά. Να την υποτάξει δηλαδή στους κανόνες της και να την μεταβάλει σε εμπόρευμα. Να την εξομοιώσει με εκείνη του οικονομικού μετανάστη, σε ό,τι αφορά στους όρους παροχής της, αλλά και για την αμοιβή της και, φυσικά, για τα συνοδευτικά με την εργασία δικαιώματα (πρόνοια κλπ).
Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην ανταγωνιστική παρουσία της εργασίας-εμπορεύματος που εισφέρει η οικονομική μετανάστευση στην εσωτερική αγορά εργασίας των χωρών της πρωτοπορίας. Εξού και πολλοί διατείνονται ότι εάν αυτή ενσωματωθεί, δηλαδή εξομοιωθεί με την εργασία του πολίτη, θα εκλείψει το πρόβλημα.
Αναγνώρισα ήδη τη βαρύτητα του ζητήματος αυτού. Όμως, δεν αποτελεί την πρωτογενή αιτία. Η προσέγγιση αυτή δεν είναι απλώς εσφαλμένη στη φιλοσοφική της σύλληψη, αφού συνδυάζεται με το δόγμα ότι αιτία της εκμετάλλευσης είναι το κεφάλαιο (ο καπιταλισμός). Είναι και λογικά αντιφατική, διότι η ενσωμάτωση αυτή καθεαυτή της «ώνιας εργασίας» (της εργασίας εμπορεύματος), αφενός θα πολλαπλασιάσει τον αριθμό των πολιτών που θα προσφέρουν ισότιμη οικονομική εργασία και αφετέρου θα αυξήσει τη ζήτηση νέων οικονομικών μεταναστών για να καλύψουν το κενό της «ώνιας εργασίας». Συγχρόνως, η επιλογή αυτή δεν θα σταθεί ικανή να αποτρέψει τη μετακόμιση του κεφαλαίου στις χώρες της περιφέρειας, εφόσον ορθωθούν ανυπέρβλητα αναχώματα στην εισαγωγή «ώνιας εργασίας».

5. Πού βρίσκεται λοιπόν η λύση; Όσο και αν φανεί παράξενο, το πρόβλημα είναι πρωταρχικά γνωσιολογικό. Η αντίληψη που κυριαρχεί σήμερα στην οικονομική θεωρία είναι ότι το οικονομικό σύστημα της εποχής μας, όπως εξάλλου και το σύγχρονο πολιτικό σύστημα, είναι η απόληξη μιας ασύγκριτης ανωτερότητας και σε κάθε περίπτωση τελειωτικό. Όμως δεν είναι έτσι.
Επισήμανα ήδη ότι το παρόν (οικονομικό και πολιτικό) σύστημα προσήκει εξελικτικά στην πρώιμη φάση του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος και συγκεκριμένα στο στάδιο της μετάβασης από τη δεσποτεία στον ανθρωποκεντρισμό. Το ερώτημα, στο πλαίσιο αυτό, είναι αν επιβεβαιώνεται ως εφικτή η περαιτέρω εξέλιξη του συστήματος αυτού στη μεγάλη κοσμοσυστημική κλίμακα και προς ποιά κατεύθυνση.
Η εποχή μας δεν προσφέρει παρά μόνον ορισμένες ενδείξεις για την κατεύθυνση της εξέλιξης, οι οποίες για να αποτιμηθούν ορθά πρέπει να ενταχθούν σε ένα ορισμένο, σφαιρικό γνωσιολογικό πλαίσιο, το οποίο όμως δεν υπάρχει. Η γνωσιολογία της νεοτερικότητας είναι καταγραφική του παρόντος και, μάλιστα, κατά τρόπο που δεν αφήνει περιθώρια υποβολής του σε κριτική δοκιμασία.
Όπως ήδη επισήμανα, η μεταβολή της σχέσης μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου σε υπόθεση δημοσίου συμφέροντος επήλθε λόγω της πολιτικής βαρύτητας που απέκτησαν οι μάζες με την είσοδό τους στην πολιτική (η καθολική πολιτειότητα). Με άλλα λόγια, η οικονομική μετανάστευση επέσπευσε τις εξελίξεις, δεν αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία της αδυναμίας εφεξής των δυνάμεων της εργασίας να υποστηρίξουν πολιτικά την υπόθεσή τους. Η γενεσιουργός αιτία εστιάζεται στο συνδυασμό του τέλους της φάσης που έκανε εφικτή την εξωθεσμική συνάντηση της κοινωνίας με την πολιτική, στο πολιτειακό περιβάλλον όπου το πολιτικό σύστημα το ενσαρκώνει το κράτος. Όντως, πριν από τη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, για λόγους που δεν είναι του παρόντος, συνέτρεχε μια σχετική συνάντηση της κοινωνίας με την πολιτική, η οποία διερχόταν από την ιδεολογική διασταύρωση των πολιτικών δυνάμεων με τα ομόλογα κοινωνικά στρώματα (βασικά οι ιδεολογίες του φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού).
Σήμερα, όχι μόνο δεν συντρέχει αυτό, αλλά και η δυναμική ισορροπία που είχε εγκαθιδρυθεί στη σχέση μεταξύ κοινωνίας, κράτους και αγοράς έχει πλήρως διαρραγεί . Η τελευταία έχει αποβεί εξολοκλήρου κυρίαρχη στο πεδίο της οικονομίας και της ιδεολογίας και έχει επιβάλει πλήρως τους νόμους στην πολιτική. Η κοινωνία των πολιτών βρίσκεται, επομένως, αντιμέτωπη με την ιδιώτευση και την αποξένωση από την πολιτική και σε δεινή θέση σε ό,τι αφορά στην κοινωνικο-οικονομική της κατάσταση. Αν αποκωδικοποιήσουμε το περιεχόμενο της ανησυχίας των ιθυνόντων κατά την πρόσφατη κρίση, θα διαπιστώσουμε με έκπληξη ότι σκοπός της πολιτικής δεν είναι το συμφέρον της κοινωνίας. Το ενδιαφέρον τους εστιάζεται στη διαχείριση της κοινωνικής δυσαρέσκειας έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κοινωνική ειρήνη και συνοχή, δηλαδή το κεκτημένο της αγοράς.
Σε κάθε περίπτωση, στις προτεραιότητες της πολιτικής δεν εμπεριέχεται η αποτροπή της μετατροπής της εργασίας του πολίτη σε εργασία-εμπόρευμα, ούτε πολλώ μάλλον ο συνδυασμός της προστασίας αυτής με μια αντίστοιχη κανονιστική εξοικονόμηση της εργασίας της οικονομικής μετανάστευσης. Έχει μάλιστα ενδιαφέρον να προσεχθεί ότι οι δυνάμεις της «εκσυγχρονιστικής» αριστεράς και οι δυνάμεις του φιλελευθερισμού συγκλίνουν ως προς το σημείο της συνάντησής τους, δηλαδή στην πολιτική κυριαρχία του πνεύματος της αγοράς.
Εδώ ακριβώς αναδεικνύεται ο πυρήνας του πολιτικού προβλήματος: η ιδιοκτησιακή θεμελίωση του πολιτικού συστήματος, που οδηγεί στην ενσάρκωσή του, με όρους ταυτολογίας, από το κράτος. Το αδιέξοδο, στο πλαίσιο αυτό, έγκειται στο ότι, ενώ η συνάντηση της κοινωνίας με την πολιτική δεν είναι πια εφικτή στο εξωθεσμικό πεδίο της ιδεολογίας ή της ταξικής αναφοράς, η νεοτερική θεωρία επιμένει να αποκλείει κάθε ιδέα ανασύνδεσης της κοινωνίας με το οικονομικό και το πολιτικό σύστημα σε νέες βάσεις.
Όντως, η συγκρούσεις που ταλάνισαν τον κόσμο, ιδίως τον περασμένο αιώνα, είχαν ως πρόσημο τον έλεγχο της ιδιοκτησίας/συστήματος, το διακύβευμα εάν αυτή θα περιερχόταν στη δημόσια ή στην ιδιωτική σφαίρα. Σε καμιά περίπτωση όμως η κοινωνία δεν περιελήφθη ως συντελεστής στο διακύβευμα αυτό. Και τούτο διότι ζητούμενο γι’αυτήν ήταν η μετάβαση από τη δουλοπαροικία στην ατομική ελευθερία, η οποία διερχόταν υποχρεωτικά από την κατοχύρωση της αυτονομίας του ιδιωτικού χώρου και όχι από την ιδιοκτησία του (οικονομικού και/ή πολιτικού) συστήματος.
Σήμερα, το δίλημμα αυτό εξέλειπε και, ελλείψει άλλου, που θα προσέδιδε στο πρόταγμα των δυνάμεων της αριστεράς προοδευτικό πρόσημο, το διακύβευμα εστιάζεται μονοσήμαντα στο αίτημα της ενσωμάτωσης της οικονομικής μετανάστευσης. Το αίτημα αυτό, όπως τίθεται, εισάγει στην πραγματικότητα την οικονομική μετανάστευση ως εναλλακτικό συντελεστή της πολιτικής ζωής, στη θέση της κοινωνίας των πολιτών. Στην πραγματικότητα εντούτοις βοηθάει τις κρατούσες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, που διακονούν τις ιδεολογίες του φιλελευθερισμού και του σοσιαλισμού, να διέρχονται εν σιωπή το κεντρικό πρόβλημα: που είναι ο αποκλεισμός της κοινωνίας από την πολιτική και, μάλιστα, από το πολιτικό σύστημα, η οποία συνεπάγεται εντέλει τη διάρρηξη της ισορροπίας μεταξύ κράτους, κοινωνίας και αγοράς. Διάρρηξη η οποία εάν συνεχισθεί, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη σταδιακή μετατροπή της εργασίας του πολίτη από σχέση δημοσίου δικαίου σε υπόθεση της αγοράς και, περαιτέρω, σε εμπόρευμα υποκείμενο στους νόμους της ή, αναλόγως, στη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής και ειρήνης.
Το αδιέξοδο της εποχής μας έγκειται ακριβώς στο ότι ο μεν φιλελευθερισμός διδάσκει ότι η (οικονομική) αγορά και όχι η κοινωνία (των πολιτών) οφείλει να αποτελεί τον σκοπό της πολιτικής και, υπό μια άλλη έννοια, τον λόγο ύπαρξης των πολιτειακών μορφωμάτων (των κρατικών κοινωνιών). Ο δε σοσιαλισμός νομίζει ότι για την εκμετάλλευση ευθύνεται το κεφάλαιο και όχι η δεσποτική αντίληψη ότι ιδιοκτησία του κεφαλαίου και ιδιοκτησία του συστήματος ταυτίζονται εκ φύσεως.
Ώστε, με γνώμονα τις προσεγγίσεις αυτές και με δεδομένες τις εξελίξεις στο πεδίο του συνόλου ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος, είναι προφανές ότι η εργασία θα υποκύπτει ολοένα και περισσότερο στους νόμους της αγοράς και θα αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα. Για να επανέλθει η ισορροπία στα πράγματα καλούμαστε να υπερβούμε τις εμμονές της (πρωτο-ανθρωποκεντρικής) νεοτερικότητας και να εναρμονισθούμε με τα μελλούμενα: ο χρόνος που αρκούσε η ατομική ελευθερία, δηλαδή το σύστημα που την ικανοποιεί, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Με άλλα λόγια, η ανασύνταξη του οικονομικού και, πριν από αυτό, του πολιτικού συστήματος, που απαιτείται για την επιστροφή της κοινωνίας στα πράγματα, προϋποθέτει τη διεύρυνση της ελευθερίας στο κοινωνικό και στο πολιτικό πεδίο. Διότι η ελευθερία συνεπάγεται ακριβώς τη μετατόπιση του οικονομικού και πολιτικού συστήματος από την ιδιοκτησία (του ιδιώτη ή του κράτους) στην κοινωνία, άρα τη θεσμική υποστασιοποίηση της κοινωνίας εντός του συστήματος και όχι στο έδαφος της ιδιωτείας.
Όλα δείχνουν ότι η κατεύθυνση της εξέλιξης του νεότερου κόσμου οδεύει προς τα εκεί. Η οικονομική μετανάστευση θα ογκούται ολοένα και περισσότερο, συντωχρόνω με την ενσωμάτωση της πλανητικής περιφέρειας στον ανθρωποκεντρισμό και την εμβάθυνση της βίας που παράγει η κρατοκεντρική συνάρθρωση του κοσμοσυστήματος. Με αποτέλεσμα, την προϊούσα επιβάρυνση της εργασίας των πολιτών ή, ακόμη, και την απόρριψή της .

6. Πώς θα συντελεσθεί, εντούτοις, η ενσωμάτωση της κοινωνίας των πολιτών στην πολιτική διαδικασία, δηλαδή η συνάντησή της εντός του πολιτικού συστήματος;
Για να γίνει εφικτή η κατανόηση του διακυβεύματος αυτού είναι, νομίζω, αναγκαίο να επανέλθουμε στο κεντρικό πρόβλημα της νεοτερικότητας, εν προκειμένω στην αδυναμία της να συγκροτήσει ένα καθολικό γνωσιολογικό επιχείρημα. Θα σταθώ ιδιαίτερα στην έννοια της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης που μας ενδιαφέρει εδώ. Θα συμφωνήσουμε, υποθέτω, ότι μέτρο της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης είναι η καθολική ελευθερία. Διαπιστώσαμε μόλις ότι αυτό που διαφοροποιεί τη νεότερη εποχή από τη φεουδαρχία είναι η ατομική ελευθερία των μελών της κοινωνίας. Το γεγονός δηλαδή ότι το άτομο-μέλος της κοινωνίας δεν αποτελεί μέρος της ιδιοκτησίας του δεσπότη.
Η ατομική ελευθερία όμως αφορά στον ιδιωτικό βίο, όχι στις περιοχές του κοινωνικού βίου, όπου το άτομο συμβάλλεται με υπο-συστήματα (π.χ. της οικονομίας, όπως μια επιχείρηση) ή με το συνολικό σύστημα (το πολιτικό σύστημα). Η ανάληψη της ρύθμισης των εργασιακών σχέσεων από τη δημόσια σφαίρα αποβλέπει στη διασφάλιση –μέσω των συναφών δικαιωμάτων- της ατομικής ελευθερίας του φορέα της εργασίας. Δεν επιδιώκει να τον μεταβάλει σε κοινωνικά ελεύθερο. Το ίδιο συμβαίνει και στην πολιτική, με τα λεγόμενα πολιτικά δικαιώματα. Γιατί όμως η νεοτερικότητα κάνει λόγο για κοινωνική και πολιτική ελευθερία, ενώ αυτή απουσιάζει πλήρως από το σύστημά της;
Εδώ εμφυλοχωρεί μια θεμελιώδης σύγχυση: η ελευθερία στο ατομικό ορίζεται όντως σύμφωνα με την ιδιαίτερη φύση της, δηλαδή ως αυτονομία. Στο κοινωνικό και στο πολιτικό πεδίο όμως ορίζεται ως δικαίωμα. Η διαφορά εντούτοις είναι καταστατική.
Τα δικαιώματα που εστιάζουν την προσοχή τους στη σχέση εργασίας επιδιώκουν να μεταβάλλουν μια ιδιωτική σχέση, σε σχέση δημοσίου δικαίου. Με τον τρόπο αυτό, προσπαθούν να συνδυάσουν τη διαφύλαξη της ατομικής ελευθερίας σε ένα περιβάλλον όπου, μολονότι δεν ομολογείται, απουσιάζει η κοινωνική ελευθερία.
Εάν η κοινωνική ελευθερία οριζόταν ως αυτονομία είναι προφανές ότι ο φορέας της εργασίας θα είχε γίνει συντελεστής, δηλαδή εταίρος του οικονομικού υπο-συστήματος. Το σύστημα δεν θα ανήκε στον ιδιοκτήτη. Δεν συμβαίνει όμως αυτό. Διευκρινίζεται επίσης ότι ο διαχωρισμός της ιδιοκτησίας του κεφαλαίου από την ιδιοκτησία του συστήματος της οικονομίας δεν υπαινίσσεται προφανώς ότι καταργείται το κεφάλαιο. Απλώς, η ιδιοκτησία του κεφαλαίου δεν συνεπάγεται αυτοδικαίως και την (ολική ή, αναλόγως, μερική) ιδιοκτησία του συστήματος.
Τα ίδια ακριβώς ισχύουν και στην πολιτική. Ο πολίτης διαθέτει δικαιώματα (να διαδηλώνει κλπ), όχι ελευθερία. Υπόκειται, με άλλα λόγια, σε ένα πλήρως ετερονομικό καθεστώς, δεν είναι αυτόνομος. Εάν ήταν πολιτικά ελεύθερος θα είχε επενδυθεί ο ίδιος το πολιτικό σύστημα, αντί του κράτους.
Στο ερώτημα, ωστόσο, τι μέλλει να προηγηθεί στο πεδίο της ανθρωποκεντρικής χειραφέτησης του κοινωνικού σώματος, η κοινωνική ή η πολιτική της διάσταση, θα έλεγα ότι το ζήτημα τίθεται κατά τρόπο διαφοροποιημένο. Από εξελικτική άποψη, η κοινωνική ελευθερία προηγείται, οπωσδήποτε, της πολιτικής ελευθερίας, στην ανθρωποκεντρική διαδικασία. Διευκρινίζεται, εντούτοις, ότι το πρόταγμα της ελευθερίας τόσο στο κοινωνικό όσο και στο πολιτικό πεδίο δεν είναι κοσμοσυστημικά ώριμο στις μέρες μας. Επομένως, το ερώτημα δεν αφορά αμέσως στην υποστασιοποίηση των μελών της κοινωνίας με πρόσημο την ελευθερία. Εστιάζεται ιδίως στην ανασυγκρότηση της σχέσης μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής, προκειμένου να αποκατασταθεί η τρωθείσα ισορροπία. Συγχρόνως είναι προφανές ότι το διακύβευμα της εισόδου της κοινωνίας των πολιτών στην πολιτική διαδικασία δεν θίγει το άμεσο, το προσωπικό συμφέρον –την ιδιοκτησία- του κεφαλαίου επί του συστήματος. Κατά τούτο, γίνεται αποδεκτό ότι η πολιτική θα αποτελέσει το πρωταρχικό πεδίο όπου η κοινωνία των πολιτών θα δοκιμάσει τις δυνάμεις της.
Πως όμως θα ανασυγκροτηθεί το πολιτικό σύστημα ώστε να εγγράψει την κοινωνία των πολιτών στο πολιτικό γίγνεσθαι; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη μετάλλαξη του πολιτικού συστήματος σε αντιπροσωπευτικό . Για να γίνει αυτό απαιτείται: (α) η πολιτική υποστασιοποίηση της κοινωνίας, η μεταβολή της σε θεσμό της πολιτείας, σε δήμο, ικανό να μορφώσει βούληση. Η πολιτική συμμετοχή ορίζει εφεξής όχι μια εξωπολιτειακή ενεργητικότητα των δρώντων μελών της κοινωνίας, αλλά το αθροιστικό γινόμενο ενός συνιστώντα θεσμού του πολιτεύματος. Και (β) η περιέλευση στο κοινωνικό σώμα (στον δήμο) της πολιτείας των αρμοδιοτήτων που προσιδιάζουν στην ιδιότητα του εντολέα.
Θα έλεγα, ωστόσο, ότι η αντιπροσωπευτική μετάλλαξη του πολιτικού συστήματος δεν είναι καν αναγκαία στην παρούσα φάση. Θα αρκούσε η λήψη ορισμένων μέτρων που θα οδηγούσαν σε μια αντιπροσωπευτική προσομοίωση του πολιτικού συστήματος. Απαιτείται, με άλλα λόγια, να προσπεράσουμε το στάδιο της δεοντολογίας, που εστιάζει την προβληματική του στην ηθική καταδίκη του ελλείμματος αντιπροσώπευσης, και να αναζητήσουμε τρόπους δέσμευσης της πολιτικής βούλησης της εξουσίας του κράτους από την κοινωνία των πολιτών. Η αναζήτηση μιας αντιπροσωπευτικής προσομοίωσης –και όχι μετάλλαξης- του πολιτικού συστήματος, αρκεί, κατά τη γνώμη μου, για να αλλάξει ριζικά ο χάρτης της σχέσης μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου.

7. Για να οδηγηθούμε όμως έως εκεί χρειάζεται η γνωσιολογική επανάσταση της νεοτερικότητας, την οποία επισήμανα προηγουμένως. Να ανασυγκροτήσουμε τις θεμελιώδεις έννοιες, όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, η αντιπροσώπευση, το κράτος, το πολιτικό σύστημα, η εργασία και η σχέση της με το κεφάλαιο και πολλές άλλες. Ανασυγκρότηση η ποία οφείλει να λάβει ως σημείο αφετηρίας την αρχή της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης του κόσμου και όχι προφανώς την πρωτοτυπική αναγωγή της νεοτερικότητας.
Για να γίνει όμως αυτό δεν αρκεί ούτε η επιστράτευση της φαντασίας ούτε, πολλώ μάλλον, το παράδειγμα της νεοτερικής κοινωνίας. Όπως έχω ήδη υποστηρίξει αλλού, η γνωσιολογική αυτή επανάσταση απαιτεί πρωταρχικά την αναθεώρηση του τρόπου που προσεγγίζουμε το παρελθόν και, συγκεκριμένα, το ελληνικό κόσμο, από την αρχαιότητα έως τον 19ο αιώνα.
Ο τρόπος αυτός, η πρόσληψη του ελληνισμού υπό το πρίσμα του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος μικρής κλίμακας, προσφέρει τους εναλλακτικούς- εξελικτικά διάδοχους- τύπους οικονομικών και θα έλεγα πολιτικών συστημάτων. Αν και η νεοτερικότητα τους τύπους αυτούς τους ταξινόμησε ως προ-νεοτερικούς ή προ-καπιταλιστικούς, δεν χωρεί καμιά αμφιβολία ότι συνιστούν, ως εκ της φύσεώς τους, μετα-νεοτερικά παραδείγματα, εάν εξετασθούν υπό το πρίσμα της ανθρωποκεντρικής εξέλιξης.
Παρακάμπτω το ουσιώδες, την ανάγκη της αποκάθαρσης των εννοιών της αντιπροσώπευσης και της δημοκρατίας από τις νεοτερικές αναγομώσεις, για να περιορισθώ στη διαγραμματική καταγραφή του σχήματος της εξέλιξης μεταξύ οικονομικής εργασίας και πολιτειότητας, από τις ελληνικές απαρχές του ανθρωποκεντρισμού έως τις ομόλογες αποκρυσταλλώσεις της οικουμένης. Κατά τη φάση της κοινωνικής επανάστασης, στις προηγμένες πόλεις, θα συντελεσθεί η ολοκλήρωση της απελευθέρωσης του ατόμου από τα δεσμά της δουλοπαροικίας. Η ολοκλήρωση αυτή, θα συνοδευθεί με την εισαγωγή της καθολικής ψήφου (π.χ. ο Σόλων) που απέβλεπε στην περαιτέρω χειραφέτηση του ατόμου μέσω της μεταβολής των πολιτικών συσχετισμών. Θα ακολουθήσει η λήψη σειράς μέτρων για την προστασία της εργασίας του πολίτη από την «ξενική» εργασία (π.χ. ο Περίανδρος της Κορίνθου). Κατά τη φάση αυτή, η απόκτηση της ιδιότητας του πολίτη από τον ξένο δεν εγείρει ανυπέρβλητες δυσκολίες. Λίγες δεκαετίες αργότερα όμως διαπιστώνουμε ότι η ώνια εργασία/δουλεία θα πλεονάσει στις πρωτοπόρες οικονομικά πόλεις σε σχέση με την εργασία των πολιτών, σε βαθμό που να εγείρει ζήτημα ουσιαστικής έκπτωσης του πολίτη από την οικονομική διαδικασία. Η εξέλιξη αυτή συνδυάζεται, εντούτοις, με τη σταδιακή είσοδο του πολίτη στο πολιτικό σύστημα. Είσοδος που συνεπάγεται το διαχωρισμό του πολιτικού συστήματος από το κράτος και την απόδοσή του, ενμέρει και στη συνέχεια ενόλω, στο πολιτειακά συντεταγμένο σώμα των πολιτών.
Ώστε, χωρίς να αποτελεί την πρωτογενή αιτία, διαπιστώνεται μια οργανική συνάφεια μεταξύ πολιτειότητας και οικονομικής μετανάστευσης. Όσο αυξάνει η πίεση επί της εργασίας του πολίτη (σε αριθμό και ανταγωνιστικότητα της οικονομικής μετανάστευσης), τόσο το ενδιαφέρον της κοινωνίας των πολιτών παύει να επικεντρώνεται στην προστασία της εργασίας των μελών της και στρέφεται στην διασφάλιση του μονοπωλίου της πολιτειότητας. Πράγμα που υποδηλώνει την ανάπτυξη ενός σημαίνοντος διαχωρισμού μεταξύ της κοινωνίας της εργασίας, την οποία υποστηρίζει η οικονομική μετανάστευση, και στην πολιτειακή κοινωνία, που ανήκει στο σώμα της κοινωνίας των πολιτών, δηλαδή στο δήμο που συγκροτεί την πολιτική κοινωνία.
Ο πολίτης επιδιώκει με τη δημοκρατία (με την ενσάρκωση του πολιτικού συστήματος από αυτόν, αντί του κράτους) να συμμετάσχει στην οικονομική αναδιανομή παρόλον ότι δεν συμμετέχει στην παραγωγή του οικονομικού προϊόντος. Κατά τούτο ο πολίτης της εποχής του κυρίαρχου κράτους, του οποίου ο φορέας νομιμοποιείται με την ψήφο της κοινωνίας (επί Σόλωνα), αλλά και της μετά από αυτήν εποχής της αντιπροσώπευσης, ανήκει σε άλλη τυπολογική κατηγορία από τον πολίτη της εποχής της δημοκρατίας . Θα απαιτηθεί η μετάβαση στην οικουμένη για να απεξαρτηθεί η δημοκρατία –και κατ’επέκταση, η πολιτειότητα- από την οικονομική μετανάστευση. Θα συμβεί, μάλιστα, κατά τη φάση αυτή, που θα ολοκληρωθεί μέσα στο Βυζάντιο, να καταστεί «άχρηστη» και να καταλυθεί εν τοις πράγμασι η ώνια εργασία, όπως ακριβώς και η δεσποτική αρχή της ιδιοκτησίας επί του συστήματος.
Με γνώμονα το διάγραμμα αυτό θα επισημάνω τους δυο συγκεκριμένους τύπους εμπραγμάτωσης της κοινωνικής ελευθερίας στο πλαίσιο της πόλης. Στην πρώτη φάση, η κοινωνική ελευθερία επιτεύχθηκε με την απεξάρτηση/έκπτωση του πολίτη από την οικονομική εργασία και τη σταδιακή του συνάντηση με την πολιτική εργασία. Η κοινωνία της σχόλης επαγγέλλεται ακριβώς την ύπαρξη δύο κοινωνιών μέσα στην πόλη: της πολιτικής κοινωνίας που κατέχει την πολιτεία και αμείβεται για την παρεχόμενη πολιτική εργασία. Και της κοινωνίας της εργασίας που υποστηρίζεται βασικά από την εργασία-εμπόρευμα (την ώνια εργασία), με την εξαίρεση των κοινών/δημοσίων έργων που εξακολούθησαν να καλύπτουν οι πολίτες και οι μέτοικοι.
Στη δεύτερη φάση, που εγκαθιδρύεται σταδιακά με τη μετάβαση στην οικουμένη και ολοκληρώνεται κατά τη βυζαντινή εποχή, ο πολίτης επανεντάσσεται στην οικονομική διαδικασία, όμως η εργασία του παρέχεται με όρους εταιρικότητας. Αποσυνδέεται δηλαδή το (οικονομικό) σύστημα από την ιδιοκτησία και περιέρχεται στους συντελεστές της εργασίας, εάν το κεφάλαιο δεν αποτελεί συστατική προϋπόθεση της εταιρίας. Εν εναντία περιπτώσει, το κεφάλαιο αναλαμβάνει την ευθύνη της εταιρίας, η εργασία, όμως, συνεκτιμάται ως κεφάλαιο και ο φορέας της συμμετέχει όχι ως πάροχος/πωλητής (εξαρτημένης) εργασίας, αλλά ως εταίρος στο σύστημα. Με το σύστημα αυτό ολοκληρώνεται η αποδεσποτοποίηση του οικονομικού συστήματος και επιτυγχάνεται, συνεπώς, η κοινωνική ελευθερία.
Η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει στην κατάργηση της εργασίας- εμπορεύματος/της ώνιας εργασίας, καθώς θα πάψει να είναι εφεξής ανταγωνιστική, δηλαδή συμφέρουσα. Έτσι, και οι φορείς της εργασίας-εμπορεύματος θα ανασυγκροτηθούν με τη σειρά τους με τους όρους της εταιρικής οικονομίας. Το σύστημα αυτό, που μαζί με τα κοινά θα μετεκενωθεί στη δυτική Ευρώπη με την Αναγέννηση, θα αποτελέσει τελικά την αιτιολογική βάση για την μη ανάδειξη εκ νέου της ώνιας εργασίας σε μήτρα του νέου ανθρωποκεντρικού κόσμου, με αφετηρία τον ευρωπαϊκό κόσμο.

8. Το ερώτημα που εγείρεται, στο τέλος της προβληματικής αυτής, είναι πώς εκτιμάται η μεσοπρόθεσμη εξέλιξη της εργασίας-εμπορεύματος στην εποχή μας που, όπως διαπιστώσαμε, μόλις βιώνει την πρωτο-ανθρωποκεντρική εποχή.
Εκτιμώ ότι το δίπολο εργασία του πολίτη- εργασία εμπόρευμα θα δημιουργήσει νέες οριοθετήσεις στο πολιτικό σκηνικό, καθόσον στη φάση αυτή, μόνον δια της πολιτικής δυναμικής, δηλαδή με το όχημα των πολιτικών δυνάμεων που κατέχουν το κράτος/σύστημα, θα γίνει εφικτή η υποστήριξη της εργασίας του πολίτη. Η αντιπαράθεση αυτή, εντούτοις, δεν θα αποτρέψει τον, σε βάθος χρόνου, πολλαπλασιασμό των φορέων της εργασίας εμπορεύματος –δηλαδή της οικονομικής μετανάστευσης- στις χώρες τις πρωτοπορίας. Η οποία θα προκαλέσει, αναπόφευκτα, μια αντίστοιχη απομείωση του δημόσιου χαρακτήρα της πολιτειοτικής εργασίας και, μάλιστα, την έκπτωση του πολίτη από την οικονομική διαδικασία και την αναζήτηση αναδιανεμητικού καταφυγίου στην πολιτική.
Την ίδια αυτή περίοδο ορισμένα, ανώδυνα για την αγορά, εργασιακά δικαιώματα που προσιδίαζαν άλλοτε στην ιδιότητα του πολίτη θα συμπεριλάβουν και τους οικονομικούς μετανάστες. Το γεγονός αυτό όμως, δηλαδή η ένταξη της οικονομικής μετανάστευσης στην εσωτερική αγορά εργασίας, δεν αναιρεί την επισήμανση ότι ολοένα και περισσότερο το ρήγμα που θα την χωρίζει από το σώμα της κοινωνίας των πολιτών δεν θα αφορά στην εργασία καθεαυτή, αλλά στην ιδιότητα του πολίτη. Διότι όσο η εργασία του οικονομικού μετανάστη θα κανονικοποιείται με όρους δημοσίου δικαίου τόσο η εργασία του πολίτη θα γίνεται πολιτική.
Με διαφορετική διατύπωση, όσο ο πολίτης θα αποξενώνεται από την οικονομική διαδικασία ή θα υποβιβάζεται η εργασιακή του δύναμη σε εμπόρευμα, τόσο θα αναζητά με πολιτικούς όρους τη συμμετοχή του στην οικονομική αναδιανομή. Η ιδιότητα του πολίτη, θα συμπεριλάβει συντωχρόνω την προϋπόθεση της υποστασιοποίησής του σε δήμο, δηλαδή σε συστατικό φορέα της πολιτείας. Εξού και αφενός θα διεκδικεί από το κράτος ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο του πολιτικού συστήματος και αφετέρου θα αρνείται, ολοένα και περισσότερο, να μοιρασθεί την ιδιότητα του πολίτη με τους συνοίκους του οικονομικούς μετανάστες, που θα συγκροτούν τελικά το οικονομικό σώμα της κοινωνίας.

Νέο κύμα μετανάστευσης μετά την κρίση

Συνέντευξη του Προέδρου του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής Αλέξανδρου Ζαβού στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο

Αφού αγνοήθηκε για πολύ μεγάλο διάστημα, το ζήτημα της μετανάστευσης και της μεταναστευτικής πολιτικής ήρθε στο προσκήνιο με δραματικό τρόπο μετά τις τελευταίες εκλογές, ενώ πρόσφατα απετέλεσε αντικείμενο ενός διεθνούς συνεδρίου που οργάνωσε το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.

Με την ευκαιρία αυτή απευθυνθήκαμε στον κατ’εξοχήν αρμόδιο, τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Μεταναστευτικής Πολιτικής, ίδρυμα που είναι ο επιστημονικός σύμβουλος της κυβέρνησης, Αλέξανδρο Ζαβό και του ζητήσαμε να απαντήσει σε μερικά από τα ερωτήματα που θέτει η ελληνική κοινή γνώμη:

Ερ. Προεκλογικά, οι αρχές επικρίθηκαν για «υπερανεκτική» πολιτική, μετεκλογικά ότι πήγαν στο άλλο άκρο. Η Αρμοστεία του ΟΗΕ αποχώρησε από τις επιτροπές ασύλου, ενώ καταγγέλεται η σκληρότητα των μέτρων καταστολής, θανάτους στην Ηγουμενίτσα, χωρισμούς παιδιών-γονέων…

Απ. Η Αρμοστεία κατήγγειλε τις αλλαγές που έγιναν για να επιταχυνθεί η διαδικασία ασύλου και αποχώρησε. Τι εξυπηρετεί αυτό; Θα προτιμούσα να μπει στη νέα διαδικασία, να δει αν και πως θα λειτουργήσει και μετά να βγάλει συμπεράσματα. Για την καταστολή…Υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες κατοίκων σε περιοχές πολύ επιβαρυμένες από την παρουσία μεταναστών. Κυρίως κάτω από την Ομόνοια, περιοχές με τραγικές συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών,όπου απαγορευόταν να προσεγγίσουν εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης. ‘Ακουσα μέλη Νομαρχίας ή Δήμου να λένε ότι χρειάζονταν άδεια από κόμμα να μπουν στο Εφετείο…

Ερ. Ποιό κόμμα;

Απ. Να μου επιτρέψετε να μη σας πω. ‘Ολοι το γνωρίζουν, δεν υπάρχει λόγος να μπούμε στη διαδικασία. Φτάσαμε σε σημείο που δεν πήγαινε άλλο. Διαμαρτυρόταν ο κόσμος ότι κινδύνευε η ζωή του, τα παιδιά του. Κάποιος έπρεπε να παρέμβει αποτελεσματικότερα…

Ερ. Δεν μπορούσε να γίνει νωρίτερα; Οπότε θα ήταν και ηπιότερες οι παρεμβάσεις.

Απ. Συμφωνώ. Αλλά μερικές φορές είναι και πόσο η κοινωνία είναι ώριμη. Συχνά δεν θέλει πριν δει το πρόβλημα. Και δεν ξέρω αν μπορούσαν να είναι ηπιότερες, μιλάμε για πολύ μεγάλους αριθμούς. Πρέπει οι πολίτες να μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους.

Ερ. Μέχρι πρόσφατα, η πολιτική ελίτ αντιμετώπισε τη τη μετανάστευση ως ευλογία, τώρα μοιάζει να τη βλέπει ως κατάρα…

Απ. Υπήρχε μια μικρή ομάδα πολιτικών που διαχειρίζονταν το πρόβλημα και τόβλεπαν στις σωστές διαστάσεις. Δεν είναι ούτε ευλογία, ούτε κατάρα, μπορεί να γίνει και τα δύο ανάλογα με τη διαχείριση. Μεγάλο κομμάτι του πολιτικού κόσμου θεωρούσε ότι δεν τον αφορά, γιατί οι μετανάστες δεν ψηφίζουν. Επηρεάζουν όμως την ψήφο. Γι’ αυτό και το ενδιαφέρον μετεκλογικά. Την επίσκεψη του Επιτρόπου Μπαρό την κανόνισε ο κ. Παυλόπουλος πριν από τις εκλογές. Το σύμφωνο για μετανάστευση-άσυλο ψηφίστηκε τον Οκτώβριο με ελληνικές πιέσεις. Η Αθήνα ανέδειξε εδώ κι ενάμισυ χρόνο το θέμα της συμφωνίας με την Τουρκία. Τα ΜΜΕ δεν το πρόβαλαν.

Ερ. Δεν ξέρω για τα ΜΜΕ, η Τουρκία πάντως δεν έδωσε καμιά σημασία. Και γιατί να δώσει όταν ανοίγουμε κανονικότατα, το ένα μετά το άλλο, τα κεφάλαια ενταξιακών διαπραγματεύσεων;

Απ. Φωνάζαμε για την Τουρκία, αλλά θέλαμε να μας ακούσουν οι υπεύθυνοι της ΕΕ, οι αρμόδιοι Υπουργοί. Υπήρχε δυσκολία να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος του προβλήματός μας. Χρειάστηκε να έρθει ο Μπαρό να δει, να αναγνωρίσει το πρόβλημα. Οι προσπάθειες προσέκρουσαν στην ενίοτε εσκεμμένη άρνηση κάποιων. Λόγω σχέσεων με την Τουρκία…

Ερ. Η Ελλάδα υποστηρίζει την τουρκική ένταξη για να βελτιώσει φαντάζομαι, όχι να χειροτερέψει τα προβλήματα!

Απ. Δεν είναι εύκολο να πηγαίνεις σε έναν οργανισμό και να θέτεις ένα θέμα που οι άλλοι δεν κατανοούν, ούτε να είσαι μονίμως η χώρα που θέτει προβλήματα. Κυπριακό, Αιγαίο, Σκόπια, μετανάστευση, δημιουργείται αίσθηση ότι έχεις και εσύ πρόβλημα. Προσπαθούμε να πείσουμε για την ορθότητα των διαμαρτυριών μας. Φέραμε όλους αυτούς τους Υπουργούς να δουν τι συμβαίνει. Προωθήσαμε τη δημιουργία της δύναμης Frontex για κοινή φύλαξη συνόρων. Δεν απέτρεψε την είσοδο και δεν μπορεί να το κάνει. Γιατί όταν είναι στη δική σου πλευρά δεν μπορείς να τους πας απέναντι. Απέδειξε όμως την αλήθεια των ισχυρισμών μας. Χρειάζεται χρόνος.

Ερ. Οι περιπολίες επηρέασαν τη ροή;

Απ. ‘Εχουμε μείωση μετά την έλευση Μπαρό. Δεν ξέρω αν οφείλεται ειδικά στη Frontex, γιατί η ροή μειώνεται διεθνώς λόγω οικονομικής κρίσης. Οι διακινητές δεν είναι σίγουροι ότι θα εισπράξουν τα λεφτά, γιατί τα εισπράττουν από τη δουλειά των μεταναστών. Οι ίδιοι οι μετανάστες μαθαίνουν ότι θα δυσκολευτούν να βρουν δουλειά. Βέβαια έγιναν συμφωνίες Ισπανίας-Ιταλίας με Μαρόκο-Λιβύη, με αποτέλεσμα να στραφούν τα ρεύματα από τις χώρες αυτές στην Τουρκία. Ο κίνδυνος είναι όταν περάσει η κρίση, να έχουμε νέα έκρηξη από αυτό το δρόμο. Πρέπει να ληφθούν μέτρα…

Ερ. Τι;

Απ. Πολλαπλά. Δεν μπορεί να τα πάρει η Ελλάδα, μπορεί η ΕΕ. Πρώτον, να διαπραγματευτούμε με τις χώρες γύρω από την Ευρώπη, με καρότο, κίνητρα, και μαστίγιο, ποινές. Δεύτερο, να διαπραγματευθούμε με τις χώρες εκκίνησης μεταναστών. Να δημιουργηθούν και να υποστηριχθούν μορφές ανάπτυξης …

Ερ. Τι θα συζητήσετε, με ποιόν σε Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν; Πήγαμε, ως Δύση, και τους καταστρέψαμε. Απειλούμε να κάνουμε το ίδιο στο Ιράν.

Απ. Υπάρχει έτοιμη προς υπογραφήν συμφωνία επαναπροώθησης Πακιστάν-ΕΕ… Ερ.

Προ τριμήνου όμως είχαμε 2,5 εκατομμύρια νέους πρόσφυγες εκεί. Το Μαρόκο είναι συγκροτημένη χώρα. Τι είναι Ιράκ, Αφγανιστάν;

Απ. Πρέπει καταρχήν να δημιουργήσεις κάποιες υποδομές με τις χώρες που μπορείς να συνεννοηθείς, αυτομάτως μειώνεις τον αριθμό ανθρώπων που πρέπει να μετακινηθούν. Δεύτερο, πρέπει να στηρίξουμε τις ενδιάμεσες χώρες, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και για να μπορέσουν να σταματήσουν την υπάρχουσα ροή.

Ερ. Μερικοί λένε να δίνουμε χαρτιά στους μετανάστες και να τους αφήνουμε να πηγαίνουν στην Ευρώπη. Και πολλοί δεν καταλαβαίνουν γιατί υπογράψαμε το πρωτόκολλο του Δουβλίνου, αποδεχόμενοι την επαναπροώθηση στην Ελλάδα όσων έχουν μπει από δώ στην ΕΕ

Απ. Θέλω να πιστεύω ότι αυτοί που υπέγραψαν το Δουβλίνο δεν φαντάζονταν την αλλαγή των μεταναστευτικών ρευμάτων. Τότε ήταν κυρίως μετανάστες από Αν. Ευρώπη που πήγαιναν βόρεια. Μετά προέκυψαν το Αφγανιστάν, Ιράκ κλπ. και η Αφρική. Βρήκαν διέξοδο μέσω Τουρκίας, γιατί κι αυτή εξυπηρετούνταν, εξεβίαζε εμμέσως, θέλοντας να πει δεν θα τους άφηνα αν ήμουν μέλος… Και ξέρετε δεν είναι τώρα εύκολο να πάμε στην ΕΕ να πούμε «συγγνώμη λάθος». Το κράτος έχει συνέχεια, ανεξαρτήτως αν ήταν κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, σήμερα ΝΔ.

Ερ. Δεν βλέπω μεγάλη αλληλεγγύη στην ΕΕ

Απ. Αυτό τους λέμε.’Ολοι αναθεωρήσατε δύο-τρεις φορές την μεταναστευτική σας πολιτική και νομοθεσία, εξαιτίας της δυναμικής του φαινομένου. Να αλλάξει και η αντιμετώπιση της ΕΕ. Πολλοί λένε η κατάσταση μας βολεύει και δεν την αλλάζουμε, δεν παίρνουμε το δικό σας πρόβλημα. Αλλά θέλουν να εφαρμόζουμε τη συνθήκη της Γενεύης για το άσυλο. Αν όμως τους εκδίδαμε ταξιδιωτικά έγγραφα, θα παραβιάζαμε τους κανόνες και θάχαμε αντίποινα. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια αλλαγής του κλίματος στην ΕΕ. Είμαστε σε καλό δρόμο. Δεν θέλουν αναθεώρηση του Δουβλίνου, αλλά αναζητούν ενδιάμεσες λύσεις. Θα το αντιληφθούν οι Ευρωπαίοι. ‘Εκλεισε η Πάτρα, όμως αναζητούνται διέξοδοι μέσω Βαλκανίων. Δεν θα σταματήσει το πρόβλημα. Αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι θα περάσει σε αυτούς. Δεν μπορεί μια χώρα να τηρεί τους κανόνες απόλυτα, με κίνδυνο διατάραξης της εσωτερικής ειρήνης. Πρέπει να βρεθεί λύση προτού γίνει αλλυσιδωτή αντίδραση. Θυμάστε ότι ο ξεσηκωμός, τα γεγονότα του Δεκέμβρη, ανησύχησαν πάρα πολλές χώρες.

Ερ. Κάνατε μια μελέτη με την Παγκόσμια Τράπεζα για την ενσωμάτωση των μεταναστών…

Απ. Το 70% των νομίμων μεταναστών εντάχθηκε, ένα 18% είναι σε διαδικασία ένταξης, ένα 12% περιθωριοποιείται. ‘Ενα τμήμα του 70% αφομοιώθηκε, συμπεριφέρεται όπως οι ‘Ελληνες, στο πως ντύνονται, διασκεδάζουν κλπ., έχει πολύ στενές σχέσεις με τους γείτονες, διακόπτει σχέσεις με τις χώρες καταγωγής. Το 50% δήλωσε ότι θέλουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους να μείνουν. Από αυτούς το 23% αφομοιώνεται πλήρως. Υπάρχουν κι άλλα στοιχεία, αλλά τα παραθέτω με επιφύλαξη γιατί χρήζουν μεγαλύτερης επεξεργασίας. Περισσότερο εντάσσονται οι προερχόμενοι από Βαλκάνια, ιδίως Αλβανοί (55% του συνόλου των νομίμων) και ΕΣΣΔ. Το 30% που δεν είχε εντάχθηκαν είτε ήταν πρόσφατοι, είτε είχαν ουσιαστικές διαφορές σε θέματα θρησκείας, πολιτισμικά και πολιτιστικά. Δυσκολεύονται π.χ. να δεχθούν την ισότητα ανδρών-γυναικών, το δικαίωμα εργασίας γυναικών, ελεύθερης επιλογής συντρόφου κλπ. Το 12% των περιθωριοποιημένων είχαν σταματήσει ακόμα και τις επαφές με τους ομοεθνείς τους, ένα μέρος «λουμπενοποιήθηκε».

Ερ. Λέτε ότι οι Αλβανοί είναι καλά ενσωματωμένοι. Διερωτώμαι όμως για την ενδεχόμενη ύπαρξη ανεκδήλωτων εθνικών-ταξικών αντιθέσεων. Θυμάστε τι έγινε για ένα ματς.

Απ. Πάντα θα υπάρχει φόβος. Διαφορετικό αν κάποιος ζει, εργάζεται, μένει σε μια χώρα, διαφορετικό αν γίνεται πολίτης. Για να γίνει πολίτης πρέπει, πέραν του να μιλάει τη γλώσσα, να μένει ένα διάστημα και να εργάζεται, να αποκτήσει τη συνείδηση του τόπου που ζει, είτε τον ονομάσουμε Ελλάδα, είτε Ευρώπη, μια σειρά αρχών που υιοθετήσαμε. Το δεύτερο είναι τι αισθάνεται. ‘Αλλο αν κάποιος σου δηλώνει «νοιώθω Αλβανός», ή «νοιώθω και ‘Ελληνας και Αλβανός», ή «νοιώθω ‘Ελληνας».

Ερ. Δεν υπάρχει αντικειμενικός τρόπος κρίσης συνείδησης και αισθημάτων

Απ. Το Ινστιτούτο πρότεινε ένα παιδί που γεννιέται από νόμιμους γονείς στην Ελλάδα, μεγαλώνει, πάει σχολείο και γίνεται 18, εφόσον το επιθυμεί, να παίρνει αυτομάτως υπηκοότητα.

Ερ. Και τι θα κάνετε με ένα παιδί που γεννήθηκε εδώ από παράνομους γονείς, φτάνει 17, μιλάει καλύτερα ελληνικά απόι τη γλώσσα των γονιών του και συλλαμβάνονται και απελαύνονται οι δικοί του;

Απ. Δόθηκαν ήδη τρεις δυνατότητες νομιμοποίησης. Είναι πολύ λίγοι αυτοί που εμπίπτουν στην κατηγορία που λέτε, ακραίες, μεμονωμένες περιπτώσεις. Υπάρχει επίσης δυνατότητα άδειας παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους.

Ερ. Με το επίπεδο διαφθοράς του ελληνικού κράτους, μήπως όλες αυτές οι συζητήσεις απέχουν από την πραγματικότητα; Είναι κοινή συνείδηση ότι υπάρχει ένα τεράστιο κύκλωμα, που αρχίζει από τη διακίνηση και φτάνει στη νομιμοποίηση. Ακόμα και να δικαιούσαι, θα δώσεις 200 ευρώ. Διαβάσαμε πρόσφατα στις περιβόιητες κασέτες ότι ο γάμος είναι φτηνότερος από το άσυλο! Ποιό κράτος θα εφαρμόσει όσα προτείνετε ή νομοθετούνται;

Απ. Δεν μπορούμε να χαράξουμε πολιτική στη λογική ότι το κράτος παρανομεί. ‘Ενα ευρωπαϊκό κράτος οφείλει να ξεκινάει από τη λογική ότι είναι ευνομούμενο.

Ερ. Μια μελέτη του Ινστιτούτοθ σας υπολογίζει ότι ο συνολικός αριθμός είναι 700-800.000, από τους οποίους 500.000 νόμιμοι. Ο κ. Μαρκογιαννάκης όμως, αν δεν κάνω λάθος, δήλωσε ότι μπορεί να είναι πάνω από 700.000 μόνο οι παράνομοι.

Απ. Αν αυτό προκύπτει από μελέτες που έχει υπόψιν του, ούτε θέλω να τις αμφισβητήσω, σας είπα τα στοιχεία που προκύπτουν από τη δική μας μελέτη, που έγινε από πανεπιστημιακούς με στοιχεία της αστυνομίας, των σχολείων, των οργανώσεων μεταναστών κλπ., και αναγωγή.

Αναρτήθηκε από Konstantakopoulos Dimitris 

Η «δουλική φύση» του δανειολήπτη

Tου Χρηστου Γιανναρα

Η στοιχειώδης λογική λέει: Δεν γίνεται να είμαστε και καταχρεωμένοι και ελεύθεροι. Να έχουμε δεσμεύσει τρεις ή τέσσερεις γενιές μετά από μας με κρατικά χρέη, και όμως να απολαμβάνουμε κρατική ανεξαρτησία, πολιτικές ελευθερίες, εδαφική ακεραιότητα. Δεν γίνεται, είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο.

Οποιος χρωστάει λίγα, είναι δεσμευμένος. Οποιος χρωστάει πολλά, είναι υποτελής. Οι δανειστές του ή τα αφεντικά των δανειστών του, του κρατάνε το δελτίο τροφίμων. Δεν έχει περιθώριο να αρνηθεί τίποτα, δεν έχει μερτικό στην αξιοπρέπεια. Είτε άτομο είτε λαός. Η Χάννα Αρεντ έλεγε: Ο δούλος, είτε άτομο είτε λαός, έχει αποδείξει τη δουλική του φύση, αφού, χωρίς πια δικαίωμα αυτοκαθορισμού και αξιοπρέπειας, δεν αυτοκτονεί, ανέχεται να επιβιώνει.

Το σημερινό ελλαδικό κράτος ζει με δανεικά. Το έχει οδηγήσει σε αυτή τη δουλική μειονεξία μια συγκεκριμένη συντεχνιακή κάστα: οι επαγγελματίες της πολιτικής. Η εξωφρενική δανειοληψία ξεκίνησε με τον Ανδρέα Παπανδρέου, αποχαλινώθηκε με τον Κ. Μητσοτάκη, δικαιολογήθηκε με τη φιέστα των Ολυμπιακών Αγώνων και κατέληξε εφιαλτική απειλή με τον Κ. Καραμανλή τον βραχύ. Οι διαχειριστές της εξουσίας δανείζονταν αλόγιστα όχι για παραγωγικές επενδύσεις, όχι για έργα υποδομής, όχι για κοινωνικές ανάγκες. Δανείζονταν μόνο για να χρυσοπληρώνουν «ημετέρους», να εξαργυρώνουν ψήφους με άσκοπους διορισμούς στο δημόσιο, με ξέφρενη σπατάλη επιδείξεων κομματικής αλαζονείας.

Ζούμε με δανεικά. Η συντριπτική πλειονότητα του παραγωγικού δυναμικού της χώρας είναι παροπλισμένη, ηδονικά αδρανοποιημένη στην περίπου αεργία της δημοσιοϋπαλληλίας. Το ιδανικό, το όνειρο, η φιλοδοξία της νεολαίας είναι μια θέση, οποιαδήποτε, στο δημόσιο – «το κράτος να παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι» (Ροΐδης, 1875). Η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων (που εφευρέθηκε για να αποκλειστεί θεσμικά η αυθαιρεσία των κομματικών απολύσεων) αποδείχθηκε το ειδεχθέστερο κοινωνικό έγκλημα από την ίδρυση του ελλαδικού κράτους: Δημιούργησε ένα κράτος ραστώνης, ατομικού βολέματος, χυδαίας ιδιοτέλειας. Παρέδωσε τη διαχείριση της συλλογικότητας στους παραιτημένους από φιλοδοξίες. Οι δημιουργικοί Ελληνες ή μαραζώνουν ή φεύγουν.

Βασικός μοχλός για την αναρρίχηση στην εξουσία ή για τη διατήρηση της εξουσίας ήταν και είναι οι διορισμοί στο δημόσιο. Οι πολίτες δεσμεύουν την ψήφο τους στον οποιοδήποτε πολιτευόμενο, αρκεί να τους εξασφαλίσει τον διορισμό, τη διά βίου ραστώνη. Με την είσοδο της Ελλάδας στην Ε.Ε. φάνηκε προς στιγμήν ότι η κομματική αυθαιρεσία των διορισμών θα χαλιναγωγηθεί: Εγινε ο «νόμος Πεπονή», δημιουργήθηκε το ΑΣΕΠ. Αλλά η δυναμική της ιδιοτέλειας και η αξιοποίησή της από τα κόμματα αποδείχθηκαν ακαταμάχητες. Βρήκαν μεθόδους να παρακάμπτουν το ΑΣΕΠ (με προσλήψεις συμβασιούχων, εποχιακών «σταζιέρ», κριτήρια «μορίων» και χίλια δυο ακόμη στρατηγήματα), ο νόμος Πεπονή διατηρείται σαν γραφική διακόσμηση της κομματικής αθλιότητας.

Αλλά το μεγάλο, οργιαστικό φαγοπότι έγινε με τους πακτωλούς των χρημάτων που έρρευσαν, για πρώτη φορά στην ιστορία του ελλαδικού κράτους, προκειμένου να επιτευχθεί «σύγκλιση» της ελληνικής οικονομίας με τις οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών που μας δέχθηκαν ως εταίρους. Ονειρο και καημός των Ελλαδιτών, από ιδρύσεως κρατιδίου, ήταν να γίνουν «Ευρώπη», αλλά δεν είχαν τον πλούτο για να το πετύχουν, η χώρα ήταν ανεκκλήτως «ψωροκώσταινα». Και να, που απρόσμενα σαν σε παραμύθι, οι «Ευρωπαίγοι», που έλεγε κι ο Μακρυγιάννης, έρχονται να δώσουν τον πλούτο, για να στήσουμε κι εμείς κράτος ίδιο με τα δικά τους: Να αποκτήσει κάθε παραμικρή γωνιά της χώρας υπερσύγχρονα τρένα, άψογο οδικό δίκτυο, μοντέρνα λιμάνια, αεροδρόμια, ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες που να ζωντανέψουν το αρχιπέλαγος, μετρό οι μεγαλουπόλεις, στρατηγική οργάνωση της αγροτικής παραγωγής, εργοστάσια αξιοποίησης των αγροτικών προϊόντων, χωροταξικό σχεδιασμό με σύγχρονο κτηματολόγιο, σχολειά, νοσοκομεία, ασφάλιση και κρατική πρόνοια ίδια με των Ευρωπαίων πολιτών.

Αυτή τη μοναδική και ανεπανάληπτη ευκαιρία την ξεπούλησαν τα κόμματα σε ένα ξέφρενο όργιο σπατάλης, για να εξαγοράσουν «νταβατζήδες» και τη ραδιοτηλεοπτική τους υποστήριξη, να μπουκώσουν με εφήμερες «επιδοτήσεις» την κοντόφθαλμη απληστία αγροτών, τον αναίσχυντο γκανγκστερισμό συνδικαλιστών, την κτηνώδη αδηφαγία προμηθευτών του δημοσίου. Η Ε.Ε. ζητούσε αποκέντρωση διοικητική και αποκρατικοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας των υπουργείων, για ευελιξία και αποδοτικότερο έλεγχο διαχείρισης των προγραμμάτων στήριξης της οικονομίας. Και τα κόμματα διεύρυναν την κραιπάλη της καταλήστευσης σε επίπεδο νομαρχιών, δημαρχιών και ιδρύοντας χιλιάδες (κυριολεκτικά) εταιρείες όπου μεταβιβάστηκαν αρμοδιότητες υπουργείων σε προέδρους, διευθύνοντες συμβούλους, απλούς συμβούλους με αποδοχές Κροίσων.

Στη Μικρασία χάθηκαν οριστικά πανάρχαιες κοιτίδες του ελληνικού πολιτισμού, στα είκοσι οκτώ χρόνια από την είσοδο της Ελλάδας στην Ε.Ε. χάθηκε η μοναδική δυνατότητα να μεταμορφωθεί η «ψωροκώσταινα» σε κράτος με σοβαρότητα και αξιοπρέπεια. Το δεύτερο αυτό έγκλημα έχει ιστορικές συνέπειες, ίσως ανάλογες με το πρώτο. Αλλά «νέμεσις» δεν λειτουργεί, οι αυτουργοί εξακολουθούν να νέμονται τις προνομίες που τους εξασφάλισαν τα κλοπιμαία. Η ευρωπαϊκή γενναιοδωρία (ναι, είναι η σωστή λέξη), έχει εξαργυρωθεί σε μυθώδεις βίλες, νεοπλουτίστικα κότερα, θηριώδη τζιπ, οφ-σορ εταιρείες. Και μόλις άρχισαν να περιορίζονται οι δωροδοτικές εισροές από την Ε.Ε., στράφηκαν οι κυβερνήσεις στον αχαλίνωτο δανεισμό. Αν το εξωτερικό χρέος από δανεισμό είναι, όπως λένε, τριακόσια δισ. ευρώ και αν οι Ελλαδίτες είμαστε δέκα εκατομμύρια, τότε τον καθένα μας τον έχουν φορτώσει τα κόμματα με οφειλή τριάντα χιλιάδων ευρώ: ένα ετήσιο εισόδημα που λίγοι απολαμβάνουν. Χρωστάνε αυτό το ποσό και τα βρέφη και οι υπερήλικες, υγιείς και ανάπηροι, όλοι.

Ετσι ίσως εξηγείται γιατί προωθήθηκε μεθοδικά να γίνει πρωθυπουργός ο πολιτικός που, ως προπαγανδιστής του Σχεδίου Ανάν, είχε δώσει έμπρακτο δείγμα για το πώς αντιλαμβάνεται την ευθύνη διαχείρισης ελληνικών κοιτίδων πολιτισμού. Και γιατί τώρα ανέλαβε ο ίδιος το υπουργείο Εξωτερικών με αναπληρωτή τον συγκεκριμένο εκλεκτό του. Δεν γίνεται να χρωστάει η χώρα τριακόσια δισ. και όμως να απολαμβάνει ανεξαρτησία, πολιτικές ελευθερίες, εδαφική ακεραιότητα. Είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο.

Ομως, το κυρίως σκάνδαλο είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η κοινή (όλων μας) συνείδηση ποδηγετούμενη από τα κόμματα: Φρίττουμε όλοι και καταδικάζουμε μετά βδελυγμίας το ενδεχόμενο ένας «λοχίας» να μας στερήσει τις ελευθερίες μας, αλλά βρίσκουμε φυσικό να μας υποδουλώνουν σε δανειστές και στα αφεντικά των δανειστών οι κομματικοί μας φεουδάρχες. Κανείς μας δεν τολμάει να διερωτηθεί, σε τι διαφέρει η ασυδοσία του «λοχία», από την ασυδοσία των κομματανθρώπων, αφού και στις δύο περιπτώσεις ξεπουλιώνται η κρατική μας ανεξαρτησία, οι πολιτικές μας ελευθερίες, η εδαφική μας ακεραιότητα, η συλλογική μας αξιοπρέπεια.

Ο «λοχίας» ενδέχεται να παραπεμφθεί σε «ειδικό δικαστήριο», οι κομματάνθρωποι ποτέ.

“Καθημερινή”

Πώς το Κουρδικό επηρεάζει το Κυπριακό

Χρήστος Ιακώβου Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Αναρτήθηκε από Geopolitics-Gr.blogspot

Όταν πριν από δέκα χρόνια, οι ΗΠΑ έσπευσαν να βοηθήσουν τις τουρκικές δυνάμεις να συλλάβουν τον ηγέτη του Εργατικού Kόμματος του Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλλάχ Οτσαλάν, πολλοί μίλησαν για το τέλος του Κουρδικού ζητήματος, ελάχιστοι όμως μπόρεσαν να αναλύσουν το γεγονός εκείνο μέσα από ένα διαφορετικό στρατηγικό πρίσμα. Το θέμα αυτό ήρθε στην επιφάνεια μετά την επίσκεψη του Ομπάμα στην Τουρκία τον περασμένο Απρίλιο και τις έκτοτε εξελίξεις γύρω από τη Μεσανατολική διάσταση του Κουρδικού. Μέσα σε λιγότερο από εκατό χρόνια, αφότου το Κουρδικό άρχισε να άρχισε να σχηματοποιείται ως γεωπολιτικό ζήτημα στην Μέση Ανατολή, δεν είχε πάρει τέτοια περιφερειακή διάσταση όπως τη σημερινή.

Η κίνηση των αμερικανών, το 1999, ήταν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου το οποίο αποσκοπούσε στο να εξουδετερωθεί ο Οτσαλάν, ως πιθανός αντίπαλος των δύο Κούρδων ηγετών του Βορείου Ιράκ, του Μασούντ Μπαρζανί και του Τζαλάλ Ταλαμπανί. Aν ο Οτσαλάν, ετίθετο εκτός τροχιάς των εξελίξεων θα ενίσχυαν την σταθερότητα στην Τουρκία και οι δύο Κούρδοι ηγέτες του Ιράκ θα αποκτούσαν μεγαλύτερο περιθώριο χειρισμών και θα αυξανόταν η εξάρτησή τους από την Ουάσιγκτον. Το δεύτερο θα τους εξασφάλιζε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στην προσπάθειά τους να κατευθύνουν τις εσωτερικές δυνάμεις που μπορούσαν να λειτουργήσουν αποσταθεροποιητικά κατά του Σαντάμ Χουσείν.

Σήμερα, με την σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ, η προοπτική δημιουργίας ενός Κουρδικού κράτους στο Βόρειο Ιράκ καθίσταται ολοένα και πιο ορατή. Το ζήτημα όμως της επιβίωσης της Κουρδικής οντότητας αποτελεί βασικό στρατηγικό στόχο και τίθεται πλέον επιτακτικά η ανάγκη περιφερειακής συνεργασίας των Κούρδων. Αυτό επιβάλλεται από το ότι προϋπόθεση για την επιβίωση του Κουρδικού κράτους είναι η ικανότητά του να εξασφαλίσει διέξοδο προς τη θάλασσα για να μπορέσει να διαθέσει τον υπόγειό του πλούτο στις διεθνείς αγορές. Πιθανή διέξοδος προς τη θάλασσα μέσω Ιράν και Συρίας αποκλείεται υπό τις παρούσες γεωπολιτικές συνθήκες αφού το πολιτικό εγχείρημα δημιουργίας Κουρδικής οντότητας στο Βόρειο Ιράκ τυγχάνει της ένθερμης και ανοικτής υποστήριξης των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Αφού η έξοδος μέσω «εχθρικών χωρών» είναι απαγορευτική, επομένως, η επιλογή που μένει είναι η διέξοδος στην θάλασσα μέσω Τουρκίας, επιλογή μονομερής και μονοσήμαντη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εξηγείται και η επίσκεψη του Μπάρακ Ομπάμα στην Τουρκία τον περασμένο Απρίλιο. Έκτοτε, η αμερικανική διπλωματία για να εξασφαλίσει τη στήριξη της Τουρκίας έχει διαπραγματευτεί με το ΡΚΚ και με την Κουρδική ηγεσία του Ιράκ (Ταλαμπανί – Μπαρζανί) ούτως ώστε να εξασφαλίσει παρασκηνιακά τις ρυθμίσεις που απαιτεί η Άγκυρα. Η βραχυπρόθεσμη φάση αυτής της διαπραγμάτευσης είναι η αναμενόμενη διακήρυξη από τον φυλακισμένο Οτσαλάν της εγκατάλειψης της στρατιωτικής δράσης από το ΡΚΚ με αντιπαροχή κάποια πολιτικά ανταλλάγματα για τους Κούρδους της Τουρκίας καθώς επίσης και η συμμετοχή τουρκικών εταιριών στην βιομηχανία εκμετάλλευσης των ενεργειακών αποθεμάτων του Βορείου Ιράκ. Οι αναφορές, τον τελευταίο καιρό, από μέρος της Τουρκικής ηγεσίας για «Κουρδική Ομόσπονδη Διοίκηση» στο Β. Ιράκ αποτελεί μία έμμεση δημόσια αναφορά για το τι τεκταίνεται υπογείως.

Τα διαφαινόμενα οφέλη για την Τουρκία, την Κουρδική οντότητα του Β. Ιράκ, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ είναι ευδιάκριτα και μεγάλα. Το εγχείρημα της διεξόδου προς τη θάλασσα μέσω Τουρκίας δημιουργεί μία δυναμική για το ΡΚΚ αφού η διέξοδος θα συντελείται μέσω των Κουρδικών περιοχών της Τουρκίας. Επομένως, το ΡΚΚ γίνεται εκ των πραγμάτων μέρος της διαμόρφωσης της ασφάλειας αλλά και της βιωσιμότητας τόσο της διεξόδου προς την θάλασσα όσο και της διάρκειας αυτής της διαφαινόμενης περιφερειακής συνεργασίας καθώς επίσης και της ουσιαστικής επιβίωσης του υπό εκκόλαψη Κουρδικού κράτους στο Β. Ιράκ. Μέσα σε αυτή τη γεωπολιτική λογική εγγράφεται και η στροφή που κάνει τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση Ερντογάν προς το Κουρδικό καθώς και η αναμενόμενη πολιτική εξαγγελία του φυλακισμένου Οτσαλάν για πολιτική λύση του Κουρδικού.
Είναι προφανές ότι οι προοπτικές για νέο γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας διευρύνονται ενώ ταυτόχρονα και παράλληλα ο ρόλος των Κούρδων στην περιοχή αναβαθμίζεται, ιδιαίτερα των Κούρδων της Τουρκίας. Αυτά τα δύο θέματα θα επηρεάσουν σε στρατηγικό επίπεδο τις εξελίξεις στην περιοχή αλλά και την πορεία της Τουρκίας μέχρι τουλάχιστον το πρώτο ήμισυ του 21ου αιώνος. Θα επαναπροσδιορίσουν επίσης ισορροπίες σε μία σειρά γεωπολιτικών ζητημάτων της περιοχής συμπεριλαμβανομένων των Ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού. Καθοριστικής σημασίας για την υλοποίηση αυτών των σχεδιασμών είναι να διασφαλισθεί η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας γι’ αυτό και Αμερικανοί σήμερα επιχειρούν να απεγκλωβίσουν την Άγκυρα από τις υποχρεώσεις που ανέλαβε, μεταξύ άλλων, και έναντι του Κυπριακού ούτως ώστε να μην λειτουργήσουν πιέσεις προς αυτή για σοβαρές υποχωρήσεις, και επιπλέον να μην τις επιρριφθούν ευθύνες εάν οι συνομιλίες αποτύχουν. Το κλασικό πλέον ερώτημα στρατηγικής που τίθεται για την Ελληνική πλευρά είναι το εξής: Μπορούν οι συντελεστές ισχύος που επηρεάζουν σήμερα την κατεύθυνση λύσης του Κυπριακού να ευνοήσουν την Ελληνική πλευρά στις συνομιλίες ούτως ώστε να εξασφαλίσει ικανοποιητικούς όρους σε κρίσιμα κεφάλαια, όπως η ασφάλεια; Η απάντηση θα πρέπει να θεωρείται ευκρινώς αρνητική.

ΚΥΠΡΟΣ: ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΣΟΡΟΥ

Ανατριχιαστική προειδοποίηση
Εννιά χρόνια πριν από τη μάχη του Μαραθώνα σκοτώθηκε, πολεμώντας κατά των Περσών, ο Ονήσιλος, ηγέτης των Κυπρίων εξεγερμένων στο πλευρό της Ιωνικής Επανάστασης. Οι μηδίσαντες, λέει ο Ηρόδοτος, αποκεφάλισαν τη σορό του και κρέμασαν το κρανίο του στην Πύλη της Αμαθούντας. Οι μέλισσες εκδικήθηκαν όμως τους Αμαθούσιους, κάνοντας φωλιά το κρανίο και τρομοκρατώντας τους. Με εγκληματολογία και αστυνομία νάχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά, στον πατέρα της ιστορίας προσέφυγε τις προάλλες ο Λάζαρος Μαύρος, γνωστός Κύπριος δημοσιογράφος, για να σχολιάσει συμβολικά την υπόθεση αρπαγής της σορού του Προέδρου Παπαδόπουλου.

Στο άλλο άκρο του πολιτικού φάσματος βρέθηκαν μερικοί να αφήσουν ακόμα και υπονοούμενα κατά της οικογένειας Παπαδόπουλου, τέτοιο είναι το μίσος που και νεκρός εμπνέει ο ηγέτης του ‘Όχι του 2004. Σε άρθρο του «Πολίτη» (γνωστού γιατί ποτέ δεν διαφωνεί με τη βρετανική πολιτική στο κυπριακό), εξετάζεται στα σοβαρά το ενδεχόμενο να οργάνωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος την μετά θάνατον απαγωγή της σορού του, για να τορπιλίσει την εξεύρεση λύσης στο κυπριακό!

Εκτός από τον ίδιο τον … μακαρίτη, άλλος προνομιακός ύποπτος, αυτή τη φορά των αρχών, ήταν οι «ακροδεξιοί εθνικιστές». Τους τελευταίους μήνες ο Πρόεδρος Χριστόφιας διαπίστωσε στις δημοσκοπήσεις σταθερή άρνηση των Ελληνοκυπρίων να αποδεχθούν τις προτάσεις που κάνει στις διαπραγματεύσεις (π.χ. εκ περιτροπής προεδρία). Όπως οι περισσότεροι πολιτικοί δεν πιστεύει ότι στραβά αρμενίζει ο ίδιος, αλλά ότι είναι στραβός ο γιαλός. Αντί να ενσκήψει στους βαθύτερους λόγους απόρριψης των προτάσεων, πολλαπλασίασε τις επιθέσεις στον «εθνικισμό», αναζητώντας έναν προνομιακό εχθρό σε μια (ευτυχώς) ανύπαρκτη ΕΟΚΑ Β’ ή Γ’. Πες πες, κατέληξε φαίνεται να το πιστεύει και η αστυνομία που έσπευσε να ανακρίνει τρεις Ελλαδίτες υπαξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς, φερόμενους ως εμφορούμενους από «ακροδεξιές, εθνικιστικές» απόψεις. Η υπόθεση κατέρρευσε σύντομα προκαλώντας έντονες διαμαρτυρίες των ανακριθέντων και διαπομπευθέντων, χάθηκε όμως στο μεταξύ πολύτιμος χρόνος, που ενδέχεται να χρησιμοποιήθηκε για την διαφυγή των δραστών από την Κύπρο.

Είναι αλήθεια ότι υπάρχει στην Κύπρο πολύ περιορισμένος αριθμός «ακροδεξιών εθνικιστών». Οι αρχές της Δημοκρατίας όμως τους παρακολουθούν ασφυκτικά εδώ και καιρό. Δύσκολα βλέπει κανείς τον λόγο για τον οποίο θα προσέβαλαν τη μνήμη του Προέδρου με τη σύληση του τάφου του. Ο ελληνικός «ακροδεξιός εθνικισμός» άλλωστε, εκ γενετής, συνδέθηκε με δυτικές μυστικές υπηρεσίες…

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η σύληση του τάφου του Προέδρου Παπαδόπουλου ήταν πολύ οργανωμένη, σχεδόν καταδρομική επιχείρηση. Συμμετείχαν τουλάχιστο πέντε άτομα, μετακινήθηκε μια μαρμάρινη πλάκα 250 κιλών, αφαιρέθηκε η σορός από το φέρετρο και ρίχτηκαν 100 κιλά ασβέστη για να σβηστούν τα ίχνη. Διήρκεσε τουλάχιστο δυόμισυ ώρες και πάρθηκαν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να μην εντοπισθούν και διαφύγουν ανενόχλητοι οι δράστες. Δεν μοιάζει ενέργεια που πραγματοποιεί ένας τρελός ή μια παρέα που θέλει να σπάσει (μακάβρια έστω) πλάκα. Ούτε είναι εύκολο να πιστέψει κανείς ότι οι όποιοι δράστες αγνόησαν το ποιος ήταν και ποιο ρόλο έπαιξε ο Κύπριος Πρόεδρος και το συνακόλουθο ρίσκο που ανελάμβαναν.

Εξετάσθηκε και το ενδεχόμενο της απαγωγής για λύτρα, αν και, προς το παρόν, δεν έχουν ζητηθεί. Αλλά δεν είναι το πιο ασφαλές και έξυπνο έγκλημα στον κόσμο να πάρεις τη σορό ενός αρχηγού κράτους και να έχεις μετά όλες τις υπηρεσίες και τον πληθυσμό του, ενδεχομένως και κάποιους πιστούς φίλους και οπαδούς του εκλιπόντος να σε κυνηγάνε. Ακόμη κι αν ζητηθούν λύτρα, θα είναι το πρόσχημα σε μια τέτοια περίπτωση, που δεν μπορεί να αποσπασθεί από το πολιτικό της υπόβαθρο, εκτιμά ο Καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιάννης Πανούσης. Πόσο εύκολο άλλωστε είναι να πιστέψει κανείς στην εκδοχή του κοινού εγκλήματος, παραμονή του μνημοσύνου και στην αρχή της κρισιμότερης φάσης των διαπραγματεύσεων μετά το 2004;

Υπάρχουν πιο πολιτικές ερμηνείες, όπως η υποστηριχθείσα από τον Διευθυντή του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου Παπαδόπουλου Πρέσβη Τζιωνή. Ο Κύπριος διπλωμάτης υπενθυμίζει, με άρθρο του στον Φιλελεύθερο, ότι ο Παπαδόπουλος κατέστη «σύμβολο αγώνα κατά της υποταγής και εθελοδουλείας, υπέρ ελευθερίας και ανεξαρτησίας, για τη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την επιβίωση του Ελληνισμού της Κύπρου». Χαρακτηρίζει την κλοπή της σορού «τρομοκρατική επίθεση», που δεν έγινε από Ελληνοκύπριους. Εκτιμά ότι έχει ως στόχο «να ενσπείρει τρόμο, να κλονίσει την εμπιστοσύνη στο κράτος, να καταρρακώσει το κύρος του, να εκμηδενίσει το ηθικό του λαού, να τον ταπεινώσει, να προκαλέσει διχόνοια και ηττοπάθεια». Αν ο κ. Τζιωνής έχει δίκηο, τότε κάποιοι θέλουν να προσθέσουν τον φόβο στα επιχειρήματα υπέρ του Ναι σε ένα νέο σχέδιο – και ισχυρά αισθήματα φόβου και τρόμου διατρέχουν το συλλογικό ασυνείδητο των Ελληνοκυπρίων, λόγω των ιστορικών βιωμάτων τους.

Αλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι, αν η κλοπή της σορού συνιστά μήνυμα προς τον κυπριακό λαό, μια αρχή ψυχολογικού πολέμου ενόψει μιας νέας λύσης, συνιστά ακόμα περισσότερο ένα ευανάγνωστο στην κωδικοποίησή του μήνυμα προς την κυπριακή πολιτική ελίτ: «Μη διανοηθείτε να επαναλάβετε τα καλά του 2004, μη διανοιηθείτε ένα δεύτερο ¨Οχι. Μέχρι τον τάφο κι ακόμα πιο πέρα θα σας κυνηγήσουμε”. Η «προειδοποίηση», πιστεύουν οι ίδιοι αναλυτές, αφορά και τον κ. Χριστόφια, γιατί δεν θέλει ασφαλώς να πάει σε δημοψήφισμα, αν βλέπει ότι θα το χάσει. Για όσους όμως θέλουν ενδεχομένως να αποενοχοποιήσουν την Τουρκία για το κυπριακό, η δεύτερη καλύτερη επιλογή είναι η απόρριψη από τους Ελληνοκυπρίους ενός σχεδίου που θα φέρει μάλιστα τώρα την υπογραφή του ηγέτη τους.

Δεδομένου του τρομακτικού αριθμού διεθνών συνωμοσιών που χαρακτήρισαν την κυπριακή ιστορία οι Κύπριοι έχουν γίνει πολύ καχύποπτοι. Θυμούνται καλά, π.χ., ότι ο αρχιτέκτονας της βρετανικής πολιτικής στο κυπριακό Λόρδος Ντέιβιντ Χάνει δήλωσε, το 2004, ότι αν πουν ’Όχι οι Ελληνοκύπριοι στο σχέδιο Ανάν: «Θα τους το βάζουμε ξανά και ξανά σε δημοψήφισμα μέχρι να πούνε ναι». Φυσικά όμως δεν είναι δυνατό να τεκμηριωθεί οποιαδήποτε σχέση ξένων κρατών με «δραστικά μέσα» ή τις «προβοκάτσιες», όπως χαρακτήρισε ο Πρόεδρος Χριστόφιας την κλοπή της σορού, χωρίς να εξηγήσει τι εννοεί ακριβώς.

Ενδεχομένως, προσθέτουν οι ίδιοι αναλυτές, μια πρόσθετη πολιτική επιδίωξη όσων οργάνωσαν την «επιχείρηση» είναι η ενίσχυση της ήδη πολύ σοβαρής και εντεινόμενης διάσπασης στο εσωτερικό της κυπριακής ελίτ και η καλλιέργεια κλίματος καχυποψίας μεταξύ οπαδών και αντιπάλων της διαφαινόμενης λύσης. Να σημειώσουμε επίσης ότι ‘Ελληνες αναλυτές, με μακρά εμπειρία των τουρκικών θεμάτων και των τουρκικών επιχειρήσεων, δεν θεωρούν πολύ πιθανό ένα τέτοιο σχέδιο ψυχολογικού πολέμου, εάν όντως υπάρχει, να εκπονήθηκε από τουρκικές υπηρεσίες.

Σε μια υπόθεση τόσο αβέβαιη και μυστηριώδη, όλοι συμφωνούν ότι είναι αδύνατο να καταλήξει κανείς σε βέβαια συμπεράσματα, προτού τουλάχιστο υπάρξουν, αν υπάρξουν, απτά στοιχεία. Αν είναι μια υπόθεση παράφρονος ή κοινού ποινικού δικαίου θα το ξέρουμε γρήγορα. Αν είναι μια επιχείρηση με πολιτική στόχευση, όπως μοιάζει πιθανότερο στον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΑΚΕΛ Νίκο Κατσουρίδη, τότε οι δράστες δεν θα περιορισθούν σε αυτή, αλλά θα κλιμακώσουν τις «δράσεις» τους όσο πλησιάζουμε στην επίτευξη λύσης και ενδεχόμενο δημοψήφισμα.

Παρατηρητές στη Λευκωσία επισημαίνουν ότι η πηγή των κινδύνων δεν είναι τόσο ή μόνο τα όποια τυχόν σχέδια εξωτερικών δυνάμεων. Είναι κυρίως η στρατηγική ασάφεια της κυπριακής ελίτ για το τι ακριβώς επιδιώκει, αλλά και τι συνιστά εντέλει πυρήνα κρατικής κυριαρχίας. ‘Όπως επίσης ότι η επιλεγείσα διαδικασία επίλυσης δεν επιτρέπει στην κυπριακή κοινωνία να εκφρασθεί, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ όσων επιθυμούν οι πολίτες που θα ζήσουν στο μελλοντικό κράτος και όσων ρυθμίσεων διαπραγματεύεται η ηγεσία τους.

«Κόσμος του Επενδυτή», 19.12.2009

Η θεωρία των «ιστορικών κύκλων» στη Στρατηγική Ανάλυση

Του Χρύσανθου Λαζαρίδη

Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, σημαντικοί στοχαστές προσπάθησαν να αναλύσουν τη (μακροχρόνια και βραχυχρόνια) κυκλική συμπεριφορά σε διάφορα φαινόμενα: δημογραφικά (Malthus), κοινωνικά (Marx), οικονομικά (Kontrayev και Sumpetter), στους πιο βραχυχρόνιους οικονομικούς κύκλους (Keynes και Hicks), αλλά και στις κεφαλαιαγορές (Dow και Elliot).
Έτσι διαμορφώθηκε σταδιακά ένα σώμα αναλυτικών θεωριών, όπου διαφορετικοί κύκλοι, διαφορετικής διάρκειας (ετήσιοι, τετραετείς, επταετείς ή και πιο μακροχρόνιοι) σε διαφορετικούς τομείς (στην οικονομία, στην επένδυση, στην πολιτική, στις πληθυσμιακές εξελίξεις, ακόμα και στην διαπάλη των ιδεών) αντεπιδρούν μεταξύ τους δίνοντας διαφορετικά αποτελέσματα. Λίγοι διαφορετικοί κύκλοι βρίσκονται σε διαφορά φάσης, και συνδυάζονται μεταξύ τους με μοναδικό τρόπο κάθε φορά. Η επαναληπτικότητα διαφορετικών κυκλικών φαινομένων ΔΕΝ οδηγεί σε μονότονη «επανάληψης της ιστορίας», αλλά σε διαφορετικές, ιστορικά μοναδικές, φάσεις. Διαπιστώθηκε, ακόμα, ότι υπάρχουν κυκλικά φαινόμενα σε τομείς που δεν είναι μετρήσιμοι – στους ιδεολογικούς συσχετισμούς και τις ιδεολογικές σταθερές των κοινωνιών. Για παράδειγμα, άλλοτε επικρατούν αντιλήψεις προστατευτισμού, άλλοτε ιδέες απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου. Άλλοτε κυριαρχούν ιδεολογίες οικονομικού παρεμβατισμού κι αναδιανομής εισοδήματος κι άλλοτε επιστροφή στις αντιλήψεις της ελεύθερης αγοράς και της συρρίκνωσης του κράτους. Άλλοτε επικρατούν αντιλήψεις διεθνούς συνεργασίας στα πλαίσια πολυεθνικών οργανισμών κι άλλοτε πρακτικές εθνικών ανταγωνισμών. Έτσι το ενδιαφέρον μετακινήθηκε, σταδιακά, στην αναζήτηση πιο μεσοπρόθεσμων χρονικών περιόδων – λίγο ως πολύ σταθερών – στη διάρκεια των οποίων αλλάζουν οι συρμοί και οι κυρίαρχες πεποιθήσεις σε οικουμενικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να αναδεικνύονται νέες τάσεις, νέες πρακτικές, νέοι «κανόνες του παιχνιδιού». Δεν αναζητούμε πλέον διαφορετικούς κύκλους και διαφορετικούς συνδυασμούς (ή συγχρονισμούς) κυκλικών φαινομένων, αλλά σημεία καμπής σε, λίγο ως πολύ, τακτά διαστήματα. Η αναζήτηση τέτοιων τακτικών σημείων καμπής, εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σε διεθνή κλίμακα και μέσα σε κάθε εθνική κοινωνία. Πολύ περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν συγκυρίες, όπου συμπίπτουν διεθνή και εθνικά σημεία καμπής.

14ετής και 49ετής διεθνής κύκλος
* Διεθνώς ενδιαφέρον παρουσιάζει ο 14ετής κύκλος (ή μάλλον η 14ετής περίοδος ανάμεσα σε δύο σημεία καμπής).
-Ως αφετηρία παίρνουμε το 1849, μία χρόνια μετά τα μεγάλα κύματα των αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων που σάρωσαν την Ευρώπη, παρασύροντας, μεταξύ άλλων, και τον ίδιο τον Μέτερνιχ, αρχιτέκτονα, εγγυητή και σύμβολο της Ιεράς Συμμαχίας.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1863, όταν ετοιμάζεται ο Πόλεμος της Πρωσίας και της Αυστρίας εναντίον της Δανίας, για τον έλεγχο των βορειοδυτικών γερμανικών κρατιδίων. Η σύγκρουση αυτή, οδήγησε στην κατοπινή αναμέτρηση Πρωσίας – Αυστρίας και αμέσως μετά στη σύγκρουση Πρωσίας – Γαλλίας και στην ένωση της Γερμανίας υπό την Πρωσική αιγίδα. Το 1863 άρχισε η δυναμική που οδήγησε στην γερμανική ενοποίηση, που θα ανέτρεπε όλα τα δεδομένα κι όλες τις σταθερές των ευρωπαϊκών συσχετισμών.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1877, όταν υπογράφηκε η «Συνθήκη Επαναβεβαίωσης», μεταξύ Γερμανίας-Ρωσίας. Επρόκειτο για την ύστατη προσπάθεια να αποκατασταθεί η σταθερότητα της Ιεράς Συμμαχίας, σε άλλη βάση πλέον, και να συγκρατηθούν τα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη από την δυναμική της μεταξύ τους σύγκρουσης. Την ίδια εποχή ξεσπά και η μεγάλη κρίση του «Ανατολικού ζητήματος» με το Ρωσοτουρκικό πόλεμο, την πλήρη υιοθέτηση κι αμέσως μετά την οριστική εγκατάλειψη των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ) στην Οθωμανική Τουρκία.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1891, όταν ο Βίσμαρκ, ο εγγυητής της ευρωπαϊκής σταθερότητας στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, έχει πλέον παραμεριστεί από τον νέο Κάϊζερ και η Γαλλία με τη Ρωσία σπεύδουν να συνάψουν την «Εγκάρδια Συνεννόηση», που αποτελούσε το πρώτο βήμα συγκρότησης συμμαχίας κατά της Γερμανίας.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1905, όταν η Βρετανία, μετά από χρόνια δισταγμών, προσυπογράφει κι αυτή την «Εγκάρδια Συνεννόηση», που έχει μετατραπεί σε πλήρη στρατιωτική συμμαχία σε βάρος των κεντρικών δυνάμεων (Γερμανίας-Αυστρίας). Η ευρωπαϊκής σύγκρουση μπαίνει πια στην τελική ευθεία.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1919, όταν ο (Πρώτος) Πανευρωπαϊκός Πόλεμος έχει μόλις λήξει και η Συνθήκη των Βερσαλλιών θεσπίζει τη νέα μεταπολεμική «τάξη πραγμάτων», στηριγμένη πλέον στις καινοφανείς ιδέες της συνεργασίες των εθνών, του αφοπλισμού, της αποκήρυξης κάθε συμμαχικού σχήματος και της επίλυσης των διεθνών προβλημάτων «βάσει αρχών του Διεθνούς Δικαίου» στα πλαίσια της Κοινωνίας των Εθνών. Μια νέα περίοδος ελπίδας αρχίζει, μετά την οδυνηρή καταστροφή. Η ελπίδα αυτή δεν θα διαρκέσει πολύ.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1933, όταν ο Χίτλερ εκλέγεται Καγκελάριος στη Γερμανία. Λίγο αργότερα, αποσύρει τη Γερμανία από την Κοινωνία των Εθνών και παραβιάζει τις συνθήκες αφοπλισμού. Η Κοινωνία των Εθνών σύντομα θα καταρρεύσει, κι όλοι σπεύδουν να αναζητήσουν συμμάχους…

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1947, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, ο Χίτλερ έχει ηττηθεί, αλλά ανάμεσα στους νικητές ξεσπά μια νέα μακροχρόνια διαμάχη: ο Ψυχρός Πόλεμος…

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1961, όταν έχουμε ταυτόχρονα την τελευταία κρίση του Βερολίνου (τότε χτίζεται το διαβόητο τείχος) και την πρώτη κρίση της Κούβας (την αποτυχημένη αμερικανική προσπάθεια ανατροπής του Φιντέλ Κάστρο, στον Κόλπο των Χοίρων). Η περίοδος 1961-63 θεωρείται η κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου και η απαρχή της Ύφεσης.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1975, όταν υπογράφεται η Τελική Πράξη του Ελσίνκι. Για πρώτη φορά νομιμοποιούνται τα τετελεσμένα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Το 1975 θεωρείται το απόγειο της Ύφεσης, αλλά δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Λίγο αργότερα οι σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων θα ξανακυλήσουν σε ψυχρότητα και αμοιβαία καχυποψία…

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1989, όταν καταρρέουν τα τείχη του διπολισμού στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα καταρρέουν ένα-ένα τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού, διαλύεται το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και λίγο αργότερα διαλύεται η ίδια η ΕΣΣΔ. Το 1989 θεωρείται χρονολογία-ορόσημο για το τέλος του διπολισμού και του Ψυχρού Πολέμου.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 2003, όταν προκύπτει μείζον εσωτερικό ρήγμα στο ΝΑΤΟ: ΗΠΑ και Γαλλογερμανοί διαφωνούν πλήρως για την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ. Την ίδια χρονιά διευρύνεται η Ευρώπη με 10 νέα μέλη, για να διαπιστωθεί, αμέσως μετά, ότι το ατλαντικό ρήγμα έχει μεταφερθεί μέσα στην ίδια την Ενωμένη Ευρώπη, αφού κάποια κράτη-μέλη ταυτίζονται με τους Γαλλογερμανούς και κάποια άλλα με τους Αμερικανοβρετανούς.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2017, επόμενο ορόσημο του 14ετούς διεθνούς «κύκλου» (και πρώτου τέτοιου σταθμού στο μέλλον, κοιτώντας από σήμερα)

* Εναλλακτικώς, υπάρχει και ο διεθνής κύκλος των 49 ετών (πολύ κοντά στο κύκλο του Kontratyev, που προσδιορίστηκε σε 53 χρόνια περίπου). Ξεκινώντας από το Συνέδριο της Βιέννης, το 1815, που θέσπισε την κυριαρχία της Ιεράς Συμμαχίας στην Ευρώπης, φτάνουμε στο 1864 τη χρονιά που (όπως είδαμε ανωτέρω) αρχίζει η διαδικασία ένωσης της Γερμανίας κι ανάδειξής της σε κεντρικό πρωταγωνιστή των Ευρωπαϊκών εξελίξεων.
-49 χρόνια αργότερα φτάνουμε το 1913, τις παραμονές του (Πρώτου) Πανευρωπαϊκού Πολέμου, που θα ανατρέψει τα πάντα στην Ευρώπη και θα βάλει στο διεθνές προσκήνιο ως ηγετική δύναμη της ΗΠΑ.
-49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1962 όταν ο Ψυχρός Πόλεμος φτάνει στο απόγειό του.
-49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2011, πρώτο ορόσημο του μακροχρόνιου αυτού «κύκλου» στο μέλλον (κοιτώντας από σήμερα).
* Σημαδιακό ρόλο στη ροή των διεθνών γεγονότων παίζει η επταετία: Συνήθως, επτά χρόνια πριν ή μετά από κάθε σημείο καμπής αμφοτέρων των κύκλων, υπάρχει «συμπύκνωση» πολύ σημαδιακών γεγονότων:
Επτά χρόνια μετά το 1848, το 1855-56 υπάρχει ο Κριμαϊκός Πόλεμος. Επτά χρόνια μετά το 1863-64, το 1870-71, υπάρχει ο Γαλλοπρωσικός Πόλεμος και η Ένωση της Γερμανίας.
Επτά χρόνια μετά το 1905, το 1912-13, κλείνει ο 49ετής κύκλος, σύμπτωση που ταυτίζεται σχεδόν με την έναρξη του Πρώτου Πανευρωπαϊκού Πολέμου.
Επτά χρόνια μετά το 1933, το 1940, συμπίπτει με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επτά χρόνια μετά το 1947, το 1955, έχουμε την κρίση του Σουέζ (και την ταυτόχρονη κρίση της Ουγγαρίας).
Επτά χρόνια μετά το 1961-62, το 1968-69 έχουμε σοβαρότατες κρίσεις στη Δυτική Ευρώπη (Μάης του 68 στη Γαλλία κλπ.) στην Ανατολική Ευρώπη (εισβολή στη Τσεχοσλοβακία), στις ΗΠΑ (ανατροπή του πολιτικού σκηνικού σε βάρος του Πολέμου στο Βιετνάμ), ακόμα και στην Άπω Ανατολή (ρήξη ΕΣΣΔ-Κίνας, που οδήγησε σε μεθοριακές συγκρούσεις μεταξύ των δύο κομμουνιστικών καθεστώτων).

Επίσης, πυκνά κι ανατρεπτικά γεγονότα παρατηρούνται, όταν ανάμεσα στο τέλος ενός 49ετούς κύκλου κι ενός 14ετούς μεσολαβούν επτά χρόνια ή λιγότερα. Για παράδειγμα η περίοδος 1913-19 και η περίοδος 1961-63. Από την άποψη αυτή ιδιαίτερη κρισιμότητα παρουσιάζει και η επικείμενη περίοδος 2011-2017.
Τόσο η 14ετία όσο και η 49ετία είναι ακριβή πολλαπλάσια της 7ετίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτε το «μαγικό» στον αριθμό επτά. Επταετής είναι συνήθως ο κύκλος εναλλαγής κομμάτων στην εξουσία στις δημοκρατικές χώρες, όπου υπάρχει σύστημα δικομματισμού. Επταετής είναι και η μέση διάρκεια ενός πλήρους οικονομικού κύκλου στις αναπτυγμένες οικονομίες. Έτσι, πολλά κυκλικά γεγονότα συγχρονίζονται ή από-συντονίζονται ανά 7ετία. Αξίζει, λοιπόν, να προσέξουμε τις «αρμονικές ιδιότητες» της επταετίας, χωρίς να καταφεύγουμε σε μεταφυσικές ερμηνείες της Πυθαγόρειας αριθμολογίας.

Ελληνικός 30ετής κύκλος
Στην Ελλάδα μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο 30ετής κύκλος (με λίγο πιο ελαστική εφαρμογή):
-Αρχίζουμε από το 1833 χρονιά άφιξης του Όθωνα στην Ελλάδα.
-30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1863, ο Όθωνας έχει μόλις εκδιωχθεί, νέος Μονάρχης για το Ελληνικό Βασίλειο έχει επιλεγεί ο πρίγκιπας της Δανίας Γεώργιος και η Ελλάδα παίρνει τα Επτάνησα. Πρόκειται για την πρώτη διεύρυνση του εθνικού χώρου μετά την απελευθέρωση.
-30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1893, όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης εκφωνεί το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Μια πρώτη περίοδος κοινοβουλευτικής ωρίμανσης και αναπτυξιακής προσπάθειας κλείνει, οδηγώντας σε αστάθεια αλλά και σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις.
-29 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1922: μια ολόκληρη περίοδος πολιτικού εκσυγχρονισμού και εθνικής ολοκλήρωσης κλείνει με τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και με τη σημαντικότατη διεύρυνση του εθνικού χώρου που έχει προηγηθεί.
-30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1952, όταν έρχεται στην εξουσία ο Αλέξανδρος Παπάγος. Αρχίζει νέα περίοδος εσωτερικής σταθεροποίησης (μετά την φοβερή δεκαετία του ’40). Εγκαινιάζεται η «κυριαρχία της δεξιάς», εμπεδώνεται το μετεμφυλιακό κράτος, αλλά ξεκινά, επίσης, περίοδος ανοικοδόμησης κι ανάπτυξης, που θα αλλάξει τη δομή και τις συμπεριφορές της ελληνικής κοινωνίας.
-29 χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1981, όταν έρχεται στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Το μετεμφυλιακό κράτος ξηλώνεται οριστικά, αρχίζει η κυριαρχία της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα με βασικό αίτημα την αναδιανομή του εισοδήματος και με βασικό χαρακτηριστικό την επέκταση του κρατισμού.
-30 χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 2011, επόμενο ορόσημο αυτού του 30ετούς κύκλου στις ελληνικές εξελίξεις.

Διαπιστώνουμε κάτι ακόμα πιο σημαντικό: όταν «συμπίπτουν» ή «πέφτουν πολύ κοντά» ο ελληνικός (30ετής) κύκλος με κάποιον από τους διεθνείς (13 ή 49 ετών αντιστοίχως), τότε στην Ελλάδα έχουμε μεγάλες ανατροπές. Για παράδειγμα το 1863-64, το 1891-93, το 1913-22, το 1947-52 και το 1975-81. Η επόμενη τέτοια «σύμπτωση» είναι σχετικά κοντά: πρόκειται για το 2011 (συμπίπτει, απολύτως, ο ελληνικός 30ετής με το διεθνή 49ετή κύκλο), αλλά και για όλη την περίοδο 2011-17 όταν συμπίπτουν και οι τρεις κύκλοι. Αυτό σημαίνει ότι ζούμε ήδη μια μεταβατική περίοδο κι ότι η επόμενη δεκαετία (κυρίως από το 2011 ως το 2017) είναι πολύ πιθανό να μας επιφυλάσσει μεγάλες εκπλήξεις, να είναι γεμάτη από ανατρεπτικές εξελίξεις σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο – μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης σημασίας.

Καταπολέμηση μοιρολατρίας

Η θεωρία των κύκλων (για την ακρίβεια, η θεωρία των τακτικών σημείων καμπής) δεν έχει τίποτε «το μαγικό» ή «μεταφυσικό»: Δεν αποτελεί σύγχρονη επαναδιατύπωση παραδοσιακών αντιλήψεων περί της «ανθρώπινης μοίρας» και του «αναπόφευκτου πεπρωμένου. Δεν πρόκειται γι’ αυτό και δεν πρέπει να ερμηνευθεί έτσι, αν και υπάρχει πάντα αυτός ο κίνδυνος.

Απλώς, υπογραμμίζει τη ρευστότητα όσων έχουμε μάθει να θεωρούμε «δεδομένα», «αιώνια» κι «αναλλοίωτα». Και προειδοποιεί για τις μεγάλες ευκαιρίες που παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά και τους νέους κινδύνους που αναφύονται κάθε τόσο, συμπυκνώνοντας μια σειρά από «υφιστάμενους» ήσσονες κύκλους που δεν είναι όλοι ορατοί δια γυμνού οφθαλμού, αλλά που συμπυκνώνονται σε ορατά αποτελέσματα και σε, λίγο-πολύ κανονικές, εναλλαγές φάσεων. Η θεωρία των τακτικών σημείων καμπής μας επιτρέπει να καταπολεμήσουμε τη μοιρολατρία: Να δούμε ότι οι σημερινές «σταθερές» δεν είναι υποχρεωτικό να υφίστανται για πάντα. Οι συσχετισμοί που κυριαρχούν σήμερα κάποια στιγμή μπορούν να ανατραπούν ή να τροποποιηθούν. Αν εγκαίρως προβλέψουμε πώς θα αλλάξουν τα πράγματα στο επόμενο (και ορατό από σήμερα) σημείο καμπής, μπορούμε να επωφεληθούμε, από τις νέες δυνατότητες που θα προκύψουν. Αλλιώς, ενδέχεται να ζημιωθούμε από τους νέους κινδύνους που θα αναδειχθούν και που εμείς θα τους διαπιστώσουμε όταν είναι πολύ αργά. Πρόκειται για μια νέα προβληματική που μας επιτρέπει να σχεδιάσουμε το μέλλον μας, εν όψει επικείμενων μεγάλων ανατροπών, κι όχι να «επαναπαυόμαστε στις δάφνες μας» ή να περιμένουμε το «μοιραίο».

diktyo21.gr, strategy-geopolitics.blogspot.com

Η πολυπολιτισμικότητα είναι το απαρτχάϊντ του 21ου αιώνα

Του Φαήλου Μ. Κρανιδιώτη, Δικηγόρου

Με το που μπήκα στο ταξί τον έκοψα τον Αρμπέν, ό,τι είναι βόρειος ξάδερφος. «Από που είσαι αρχηγέ», τον ρώτησα. Απ’ το Φίερι, μου λέει. Είχα «διαπρεπείς» πελάτες από κει, μπουκαδόρους, κλεφτρόνια, μικροεισαγωγείς «μαύρου» και κάτι ληστές παλαιάς κοπής. Κλασσικά πράγματα, κουκούλα, πιστόλι και ντου στο σούπερ μάρκετ. «Ε, έχει μερικά ζωηρά παιδιά η περιοχή μας αλλά είναι μεγάλο μέρος, δεν είναι όλοι έτσι», είπε ο φίλος μας. Δίκιο έχει. Πιάσαμε τη κουβέντα και του είπα, «εσείς μάθατε γρήγορα τα ελληνικά, τακτοποιηθήκατε, αν αφομοιωθείτε μπορείτε να ζήσετε καλά εδώ». «Μπάααα», μου λέει απαξιωτικά, «σιγά μην μείνω». Γιατί, λέω. «Έχετε γεμίσει λαθρομετανάστες», μου λέει και με άφησε κάγκελο. «Παλιά έβρισκες ότι δουλειά ήθελες, τώρα ψάχνεις με το ντουφέκι, κι όλοι αυτοί που ‘ρθαν σκοτώσανε τα μεροκάματα. Άσε και τη βρωμιά». Άκου, φίλε μου…..

Ο αλβανός από το Φίερι, δεν φοβάται να πει με τ’ όνομα του το πρόβλημα. Ξέρετε γιατί; Γιατί η κρίση, εκτός από τους απρόσεκτους γιάπηδες
που παρανοίχτηκαν με λίζινγκ, γκόμενες, κάμπριο κι εξοχικά, χτυπάει πρώτα τους από κάτω. Κι οι πεινασμένοι, κυρίως μουσουλμάνοι, που έρχονται κοπαδιαστά, μαδημένοι από τ’ αδέλφιά τους, τους Τούρκους, δεν θα πάρουν τις δουλειές των γιατρών, των διευθυντάδων ή τα έργα της εταιρείας του Τσίπρα, ως εργολάβοι. Θα πάρουν τις ήδη κακοπληρωμένες κι ανασφάλιστες δουλειές που κάνουν άλλοι κακομοίρηδες, απλώς θα τις πληρωθούν ακόμη χειρότερα και τ’ αφεντικά θα τους προτιμήσουν. Το ‘λεγα και το λέω: όποιος είναι υπέρ της ελεύθερης μετανάστευσης είναι υπέρ της μαύρης εργασίας κι άμισθος (;) ατζέντης δούλων των αφεντικών.

Ο Γιώργος είναι πολυπολιτισμικός κι αυτά που λέει μην τα τρως. Ναι ο Γιώργος πιστεύει στ’ αλήθεια στην πολυπολιτισμικότητα και του την δίνει που είμαστε ακόμη αρκετά ομοιογενείς. Ο άνθρωπος έχει άλλες παραστάσεις. Θέλει να βγαίνει έξω και να βλέπει Μανχάταν. Μουσουλμάνοι, κινέζοι, άσπροι, μαύροι, μιξτ, τζαμιά, εκκλησίες, χάρε κρίσνα, μαντήλες και τουρμπάνια. Επειδή λοιπόν δεν είμαστε πολυπολιτισμικοί, θέλει να μας κάνει με το ζόρι, νομιμοποιώντας κοπάδια ολόκληρα. Πονηρά σκεφτόμενος, σου λέει: ποιον θα ψηφίσει μετά η ευγνωμονούσα πολυπολιτισμική «κουρελού» (patchwork το λένε στην Μινεσότα), αν όχι αυτόν που της έδωσε ελληνικό διαβατήριο; Να ‘τη λοιπόν σε ψηφαλάκια η διαφορά υπέρ του ελληνικού «σοσιαλισμού». Αν δε κάνουν την «αμερικανιά», όποιος γεννιέται εδώ να είναι αυτομάτως Έλληνας, τότε φίλε Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ετοιμάσου για κύμα γκαστρωμένων από τη Λαχώρη και τις σπηλιές της Τόρα Μπόρα και να προσλάβεις μαίες στην ΕΛ.ΑΣ., γιατί μπορεί να σπάνε τα νερά στην δυτική όχθη του Έβρου και στο Φαρμακονήσι.

Τι πιστεύω; Η πολυπολιτισμικότητα είναι το απαρτχάϊντ του 21ου αιώνα. Δημιουργεί γκέτο, σηκώνει τείχη κι οξύνει τις φυλετικές και θρησκευτικές εντάσεις, υπονομεύει τις κοινωνίες. Η απάντηση είναι: ερμητικό κλείσιμο, σφράγισμα των συνόρων με το τουρκικό δουλεμπορικό φασισταριό, κυρώσεις στα μεμέτια για την επιχείρηση πολέμου χαμηλής έντασης που διεξάγουν χρόνια τώρα σε βάρος μας με τους λαθρομετανάστες, ευθύνες στην Ευρώπη, εσωτερική αστυνόμευση και πολιτικές ΑΦΟΜΟΙΩΣΗΣ, προσαρμογής της μειοψηφίας στην πλειοψηφία.

Θες να διατηρείς την γλώσσα και τις παραδόσεις σου; Κάντο μόνος σου. Πάντως θα μάθεις ελληνικά, θα σε προτρέψουμε να γίνεις Χριστιανός Ορθόδοξος, θα μάθεις την Ιστορία μας, την γλώσσα μας, θα ενστερνιστείς τον τρόπο μας και θα σεβαστείς την χώρα, τον λαό της και τα σύμβολα της. Αν τα κάνεις όλα αυτά, αν αποδείξεις ότι θεωρείς την Ελλάδα Πατρίδα σου, θα παίρνεις παραμονή κι ίσως μια μέρα πάρεις κι υπηκοότητα. Αν είσαι και θα παραμείνεις μουσουλμάνος, λυπούμαστε αλλά είσαι χαμηλής προτεραιότητας για υπηκοότητα. Αν σε χρειάζεται η παραγωγή θα δουλέψεις με πλήρη εργατικά δικαιώματα και μετά θα πας σπίτι σου με το κομπόδεμα σου και με γεια σου και χαρά σου. Θα κρατήσουμε όσους χρειαζόμαστε και θα ‘χουν ασφάλιση και ίση αμοιβή με τον Έλληνα για την ίδια εργασία και θα δίνουμε ΚΙΝΗΤΡΑ προσαρμογής και αφομοίωσης. Έτσι αυτοί που θα χρειαζόμαστε θα ζουν κι αυτοί ανθρώπινα και δίκαια, ενταγμένοι στην ελληνική κοινωνία κι όχι ξένο σώμα κλεισμένο στο πολυπολιτισμικό γκέτο που ευαγγελίζονται οι ψευδοαριστεροί και νεοφιλελεύθεροι νεοταξίτες.

Αν κατάφερες και μπήκες και πουλάς την πρέζα σου στα πέριξ, αν νταβαντζεύεις τις πουτάνες σου πίσω απ’ το Δημαρχείο του Νικήτα, αν περιφέρεσαι και στρώνεις τις μαφιόζικης προέλευσης «μαϊμούδες» σου στην Ερμού, προσποιούμενος τον «πολιτικό πρόσφυγα», τότε θα σε μαζέψουμε και θα πας από κει που ήρθες με νόμους ξεκάθαρους και διαδικασίες άτεγκτες και γρήγορες.

Θα σας πω και ένα μυστικό: ΔΕΝ υπάρχει μετριοπαθές Ισλάμ. Όλες οι ισλαμικές κοινωνίες κρύβουν μέσα τους την νομοτέλεια της ριζοσπαστικοποίησης και της επιθετικότητας. Ξέρετε τι πιστεύουν; Ότι δεν υπάρχει ειρήνη με τους «απίστους», ώσπου να επικρατήσει παντού η «αληθινή πίστη» και τώρα απλώς είναι ανακωχή.

Δικαίωμα τους να το πιστεύουν και δικαίωμα μας να φυλαγόμαστε.

Τζαμί; Εμείς μπορούμε να χτίσουμε εκκλησία στην Τζέντα, στην Σμύρνη ή στην Ισλαμαμπάντ; Για δοκιμάστε. Όχι τζαμί λοιπόν, ούτε στην Αθήνα, ούτε πουθενά. Κι όποιος θέλει να νομιμοποιήσει εκατοντάδες χιλιάδες μουσουλμάνους και να δυναμιτίσει τα θεμέλια της κοινωνίας μας, είναι ή ανόητος κι ανιστόρητος ή γενίτσαρος ή και τα τρία.

Για να εξηγούμαστε. Δεν πιστεύω στην φυλετική θεωρία. Εάν ισχύει, τότε γιατί είναι έτσι ο Μητσοτάκης; Οι άνθρωποι δεν είναι άλογα. Η ταυτότητα δεν είναι στα γονίδια, στο αίμα. Είναι στο εποικοδόμημα, στον πολιτισμό. Υπάρχουν συμβατότητες κι ασυμβατότητες. Ε, λοιπόν οι δύστυχοι που τους έγδαραν τα μεμέτια και τους πέταξαν στις ακτές μας είναι άνθρωποι, όπως εσείς κι εγώ, η πλειοψηφία τίμιοι, δυστυχείς και κυνηγημένοι αλλά δεν είναι συμβατοί με την κοινωνία μας, δεν τους χωράει η χώρα μας, δεν τους αντέχει. Πηγαίνετε το γύρω – γύρω, αυτοπαραμυθιαστείτε όσο θέλετε αλλά η απλή αλήθεια είναι ότι τα μιλιούνια των πακιστανών, Αφγανών και άλλων μουσουλμάνων, που σπρώχνουν οι ισλαμοφασίστες του Ερντογάν στην Ελλάδα, δεν χωράνε και δεν θα μπορούσαν ΠΟΤΕ ν’ αφομοιωθούν. Στο κάτω κάτω ας πληρώσουν τον λογαριασμό αυτοί, που με τους πολέμους τους διαλύουν κοινωνίες και σπρώχνουν στην προσφυγιά όλους αυτούς τους κακομοίρηδες.

Θα το ξαναπώ ωμά: δεν θέλουμε μιναρέδες να διακόπτουν τον Αττικό ορίζοντα. Δεν θέλουμε μιναρέδες στην πόλη που πέθανε ο Καραϊσκάκης για την ελευθερία της. Μακριά κι αγαπημένοι ή απλώς ΜΑΚΡΙΑ.

Ξέρετε μια από τις βασικές αιτίες της επιθετικότητας του ριζοσπαστικού Ισλάμ ενάντια στην Δύση τα τελευταία χρόνια; Μυρίσανε την κακοφορμισμένη πληγή της παρακμής μας, την αδυναμία μας. Το χριστιανικό οχυρό της Ευρώπης αλώνεται εκ των έσω. Μια μέρα βέβαια η Ευρώπη θα ξυπνήσει και θ’ αναγκαστεί να πολεμήσει και πάλι στα τείχη κάποιας Βιέννης. Τότε θα παραμερίσει την «πολιτική ορθότητα» και θα μας μπουκώσει όπλα και χρήμα για να ξαναγίνουμε οι ακρίτες της. Πρέπει όμως ως τότε να υπάρχουμε, αδέρφια.

Οι Ελβετοί είναι ζόρικα παλικάρια. Μετά το τυρί με τρύπες και το ρολόϊ με κούκο, να άλλη μια μεγάλη προσφορά τους στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό: μιναρέδες γιοκ. Γιατί, λένε, δεν ταιριάζουν με την αισθητική των πόλεων τους και γιατί οι μιναρέδες εκφράζουν την επιθετικότητα του Ισλάμ. Έτσι, νέτα σκέτα, χωρίς φιοριτούρες και χωρίς να ρωτήσουν τον Γουσέτη και τον Ριχάρδο, ούτε καν την Πέρσα Ζέρρη, οι αθεόφοβοι! Και είναι και στρατιώτες ως τα 45 κι έχουν όλοι τα όπλα στο σπίτι τους! Καλά, η «Αυγή» δεν έχει φτάσει στη Γενεύη, πώς ζούνε, ε;

http://www.antinews.gr

Παραδοσιακά Κάλαντα

Τὰ Κάλαντα εἶναι ἔθιμο ποὺ διατηρεῖται ἀμείωτο ἀκόμα καὶ σήμερα μὲ τὰ παιδιὰ νὰ γυρνοῦν ἀπὸ σπίτι σὲ σπίτι σὲ ζεύγη ἢ καὶ περισσότερα καὶ νὰ τραγουδοῦν τὰ κάλαντα συνοδεύοντας τὸ τραγούδι τους μὲ τὸ τρίγωνο ἢ ἀκόμα καὶ κιθάρες, ἀκορντεόν, λύρες, ἢ φυσαρμόνικες. Τὰ παιδιὰ γυρνοῦν ἀπὸ σπίτι σὲ σπίτι, χτυποῦν τὴν πόρτα καὶ ρωτοῦν: «Νὰ τὰ ποῦμε;». Ἂν ἡ ἀπάντηση ἀπὸ τὸν νοικοκύρη ἢ τὴν νοικοκυρὰ εἶναι θετική, τότε τραγουδοῦν τὰ κάλαντα γιὰ μερικὰ λεπτὰ τελειώνοντας μὲ τὴν εὐχὴ «Καὶ τοῦ Χρόνου. Χρόνια Πολλά». Ὁ νοικοκύρης τὰ ἀνταμοίβει μὲ κάποιο χρηματικὸ ποσό, ἐνῶ παλιότερά τους πρόσφερε μελομακάρονα ἢ κουραμπιέδες. Κάλαντα λέγονται τὴν παραμονὴ τῶν Χριστουγέννων, τῆς Πρωτοχρονιᾶς καὶ τῶν Φώτων καὶ εἶναι διαφορετικὰ γιὰ κάθε γιορτή.

Ἡ λέξη κάλαντα προέρχεται ἀπὸ τὴ λατινικὴ «calenda», ποὺ σημαίνει ἀρχὴ τοῦ μήνα. Πιστεύεται ὅτι ἡ ἱστορία τους προχωρεῖ πολὺ βαθιὰ στὸ παρελθὸν καὶ συνδέεται μὲ τὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα. Βρῆκαν, μάλιστα, ἀρχαία γραπτὰ κομμάτια παρόμοια μὲ τὰ σημερινὰ κάλαντα (Εἰρεσιώνη στὴν ἀρχαιότητα). Τὰ παιδιὰ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης κρατοῦσαν ὁμοίωμα καραβιοῦ ποὺ παρίστανε τὸν ἐρχομὸ τοῦ θεοῦ Διόνυσου. Ἄλλοτε κρατοῦσαν κλαδὶ ἐλιᾶς ἢ δάφνης στὸ ὁποῖο κρεμοῦσαν κόκκινες καὶ ἄσπρες κλωστές. Στὶς κλωστὲς ἔδεναν τὶς προσφορὲς τῶν νοικοκύρηδων.

Τὸ τραγούδι τῆς Εἰρεσιώνης τῆς ἐποχῆς τοῦ Ὁμήρου, τὸ ἀπαντᾶμε σήμερα μὲ μικρὲς παραλλαγὲς στὰ κάλαντα τῆς Θράκης: «Στο σπίτι ἐτοῦτο ποὔρθαμε τοῦ πλουσιονοικοκύρη ν᾿ ἀνοίξουνε οἱ πόρτες του νὰ μπεῖ ὁ πλοῦτος μέσα νὰ μπεῖ ὁ πλοῦτος κι ἡ χαρὰ κι ἡ ποθητὴ εἰρήνη καὶ νὰ γεμίσουν τὰ σταμνιὰ μέλι, κρασὶ καὶ λάδι κι ἡ σκάφη τοῦ ζυμώματος μὲ φουσκωτὸ ζυμάρι».

Χριστουγέννων: Βυζαντινά, Κοτυόρων Πόντου, Πόντου, Καππαδοκίας, Σμύρνης, Σάμου, Δωδεκανήσου, Θράκης, Μακεδονίας, Αἰγαίου, Κρήτης, Κερκύρας, Πελοποννήσου, Πανελλήνια & τὸ τραγούδι «Χαρά»

Πρωτοχρονιᾶς: Μακεδονίας, Δυτικῆς Μακεδονίας, Ἰκαρίας, Κρήτης, Κέρκυρα, Κεφαλλονιᾶς, Ζακύνθου, Πανελλήνια

Φώτων: Πανελλήνια

Προγράμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων 2009

Σήμερα Σάββατο 19 Δεκεμβρίου, ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων του βιβλιοπωλείου μας, για το 2009.

Σας ευχαριστώ όλους θερμά για την συμμετοχή, φίλους, γείτονες, προσκεκλημένους ομιλητές και συνεργαζόμενους εκδότες.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην ενορία του Ι. Ν. Φανερωμένης και στους π. Συμεών Βενετσάνο και π. Ιωάννη Καλογερόπουλο, διότι χωρίς την δική τους παρότρυνση, την υποστήριξη και την φιλοξενία, στο πολιτιστικό κέντρο του ναού, δεν υπήρχε η δυνατότητα διοργάνωσης των εκδηλώσεων αυτών.

Επίσης σημαντική ήταν η συμβολή του πνευματικού κέντρου «Σήμαντρο» σε δύο σπουδαίες συζητήσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στον χώρο του (με τον Μανώλη Γλέζο και την Εθνική Αντίσταση η πρώτη και τους Γ. Καραμπελιά, Στ. Λυγερό, Ν. Σαρρή και τον Νεο-οθωμανισμό η δεύτερη).  

Σύντομα θα αναρτηθεί το πρόγραμμα εκδηλώσεων του α’ εξαμήνου του 2010.

Σας εύχομαι

Καλά Χριστούγεννα, Καλή Χρονιά με Υγεία και Ειρήνη

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ 2009 

Εκδηλώσεις για ενήλικες 

30 Μαρτίου “1204 Διαμόρφωση του νεώτερου Ελληνισμού και πορεία προς το μέλλον” με τον Γιώργο  Καραμπελιά.

13 Μαϊου “στα μονοπάτια της Ρωμιοσύνης” με τον π. Γεώργιο Μεταλληνό.

20 Μαϊου “ο ποντιακός ελληνισμός και ο αντιπροσφυγικός αναθεωρητισμός” με τον ιστορικό Βλάση Αγτζίδης και αφορμή την 19 Μαϊο υ,  Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.

11 Ιουνίου  “να την χέσω τέτοια λευτεριά, οπού θα κάμω εγώ εσένα πασιά” με τον Κώστα Ζουράρι.

17 Ιουνίου, «το Κυπριακό ζήτημα και πως αυτό συνδέεται άμεσα με το Αιγαίο και τη Θράκη» με το δημοσιογράφος Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο. 

30 Οκτωβρίου «Εθνική Αντίσταση και γερμανικές επανορθώσεις» με τον Μανώλη Γλέζο. 

2 Νοεμβρίου“Οδοιπορικό στα χνάρια του χαμένου Ελληνισμού της  Μικράς Ασίας” με τον Σάββα Καλεντερίδη.

18 Νοεμβρίου “o Νεο-οθωμανισμός και η σύγχρονη Ελλάδα” με τους Γιώργο Καραμπελιά,  Νεοκλή Σαρρή και  Σταύρο Λυγερό.

2 Δεκεμβρίου“ταξίδι αυτοανακάλυψης” του π. Φιλόθεου Φάρου .  

9 Δεκεμβρίου «ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ» και «ΣΤΗΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΟΧΘΗ» των Ελένης Τσαμαδού και Τηλέμαχου Κώτσια. 

 16 Δεκεμβρίου «Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ Η ΝΕΩΤΕΡΗ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΣΦΙΓΓΑ» του Σαράντου Καργάκου. 

Εκδηλώσεις για το παιδί

  21 Φεβρουαρίου “Πούλια και Αυγερινός” της Φιλομήλας Βακάλη – Συρογιαννοπούλου     

  7 Μαρτίου  ”Το κατόρθωμα του Δάκρυ” της Αθηνάς Μπίνιου

14 Μαρτίου “Τα ζώα παίζουν” της Ζωής Σκαλίδη

21 Μαρτίου “Το άτυχο δάχτυλο” της Κατερίνας Σέρβη

28 Μαρτίου “Πρώτο Πάσχα” της Φώτως Σκορδά

4 Απριλίου “Πασχαλινές περιπέτειες του Λαζαράκου” της Ιωάννας Σκαρλάτου

11 Απριλίου “Πάσχα Ελληνικό” της Αγγελικής Μαστρομιχαλά-κη                                                  

 9 Μαίου “Καλοκαιρινές περιπέτειες” της Χριστίνας Χριστόγιαννη

25 Οκτωβρίου “η κυρά-Παράδοση και η Ορθοδοξία” στο τρίτο βιβλίο της σειράς της Μυρσίνης Βιγγοπούλου “χαίρε ώ χαίρε Λευτεριά”. 

7 Νοεμβρίου ”ο πεισματάρης” και “η πονηρούλα” της Καμαράτου – Γιαλλούση.

13 Δεκεμβρίου ”Τρίγωνα Κάλαντα” των Πηνελόπης και Μαρίας Μωραϊτου. 

19 Δεκεμβρίου ”Η φάτνη της καρδιάς μας” της Φωτεινής Τσομάκου.

Φυσικό Αέριο: Στρατηγικό πέρασμα η Ελλάδα

της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου (www.euro2day.gr)

Μεγάλα ενεργειακά «σπίτια» της Ευρώπης αρχίζουν και παίρνουν θέση στους σχεδιαζόμενους αγωγούς φυσικού αερίου που θα καταλήγουν σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Την αρχή έκανε η EDF, που προσδέθηκε πρόσφατα στον South Stream, ενώ δύο ακόμη ενεργειακοί κολοσσοί, η ιταλική Enel και η γερμανική ΕON, συζητούν, σύμφωνα με πληροφορίες, για να συμμετέχουν στην κοινοπραξία Trans Adriatic Pipeline AG, που προωθεί τον αγωγό TAP, στον οποίο μέτοχοι (50-50) σήμερα είναι η ελβετική EGL και η νορβηγική Statoil (άλλαξε η επωνυμία της δύο μήνες πριν, από StatoilHydro).

Σε μια περίοδο που εντείνονται, όπως φαίνεται, τα γεωπολιτικά παιχνίδια με τους αγωγούς, με την Κίνα «να έχει πάρει κεφάλι», σε ό,τι έχει να κάνει με την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Κεντρικής Ασίας, θέτοντας σε λειτουργία, τη Δευτέρα, αγωγό που παρακάμπτει τη Ρωσία, η προσπάθεια πρόσδεσης μεγάλων ενεργειακών οίκων στους υπό κατασκευή αγωγούς εκτιμάται ότι προσδιορίζει εν πολλοίς και τη δυναμική τους.

Η χώρα μας ενδιαφέρεται για το νότιο διάδρομο του South Stream, τον TAP, τον ελληνο-τουρκο-ιταλικό αγωγό ITGI (συμπεριλαμβανομένου του υποθαλάσσιου τμήματος IGI-Poseidon), και προσφάτως και για τον ελληνο-βουλγαρικό-ιταλικό αγωγό IGB.

Όπως ανακοίνωσε πρόσφατα το ΥΠΕΚΑ, ο ITGI και ο IGB παραμένουν ενταγμένοι στο σχέδιο ανασυγκρότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας, με συνολικό προϋπολογισμό 145 εκατ. ευρώ (τα 100 εκατ. ευρώ θα πάνε στο ελληνο-ιταλικό τμήμα και τα 45 στο ελληνο-βουλγαρικό). Στο ίδιο σχέδιο έχουν προβλεφθεί και 80 εκατ. ευρώ, τα οποία θα κατανεμηθούν σε όλα τα κράτη-μέλη για τη δημιουργία υποδομών για αντίστροφη ροή φυσικού αερίου.

Σε ό,τι αφορά τον South Stream, παραμένει ως εκκρεμότητα η υπογραφή συμφωνίας για την κοινή εταιρία Gazprom-ΔΕΣΦΑ (50-50), η οποία προφανώς καθυστερεί λόγω της αλλαγής διοίκησης στην ελληνική εταιρία. Η Gazprom, που εμφανίζεται ικανοποιημένη με τη συμμετοχή της EDF στο project, εξακολουθεί και διαβεβαιώνει ότι ο αγωγός θα λειτουργήσει το 2015, φιλοδοξώντας τα έργα κατασκευής του να έχουν ξεκινήσει έως τα τέλη του 2010.
Οι σημερινοί εταίροι, εξάλλου, του TAP ενδιαφέρονται άμεσα να κλείσουν οι διαδικαστικές εκκρεμότητες για τη δευτερογενή νομοθεσία της αγοράς φυσικού αερίου στη χώρα μας, προκειμένου να επικαιροποιήσουν την αίτηση που έχουν υποβάλει για τη μεταφορά των τράνζιτ ποσοτήτων.

Παράλληλα, σε μια προσπάθεια να ισχυροποιήσουν τη δυναμική του αγωγού αποφάσισαν να «ανοίξουν» το μετοχικό κεφάλαιο και σε άλλους επενδυτές και προς το σκοπό αυτό συζητούν με την Enel και την ΙΟΝ, προκειμένου να αποκτήσουν συμμετοχή στην κοινή εταιρία που έχουν συστήσει.

Προς το παρόν δεν είναι γνωστά τα ποσοστά τα οποία είναι διατεθειμένοι να παραχωρήσουν EGL και Statoil. Σε κάθε περίπτωση, το συγκεκριμένο project είναι βούληση να αναπτυχθεί αυτόνομα επί ελληνικού εδάφους από την κοινοπραξία TAP, ενώ διαψεύδεται κατηγορηματικά από αρμόδιες πηγές ότι η Statoil ενδιαφέρθηκε να συμμετάσχει στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ.

Για την προώθηση του έργου έχει υπογραφεί από το Μάρτιο διακρατική συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Αλβανίας, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η οριστικοποίηση του σχεδιασμού του αγωγού και στις δύο αυτές χώρες. Το Νοέμβριο, εξάλλου, υπογράφηκε MoU μεταξύ Ελβετίας και Τουρκίας, πράγμα που επιτρέπει στην κοινοπραξία TAP την αισιοδοξία ότι θα μπορέσουν να ευοδωθούν οι διαπραγματεύσεις για τη μεταφορά τράνζιτ φυσικού αερίου μέσω της γειτονικής χώρας.

Ο αγωγός TAP φιλοδοξεί να φέρνει στην Ευρώπη φυσικό αέριο από το Ιράν, που θα καλύπτει το 50% της δυναμικότητας του (10 δισ. κ.μ. ετησίως με δυνατότητα επέκτασης στα 20 δισ. κ.μ.), καθώς και από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ 2, στο Αζερμπαϊτζάν. Η Statoil συμμετέχει με ποσοστό 25% στην κοινή εταιρία που έχει συσταθεί για την αξιοποίηση του συγκεκριμένου κοιτάσματος, μαζί με την BP (25%) και την αζέρικη Σόκαρ (50%). Σε πρώτη φάση ποσότητα πλέον του 1,5 δισ. κ.μ. προορίζεται για το εμπορικό portfolio της EGL στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Το Αιγαίο ως Παράκτιο Αρχιπέλαγος

ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ
Η λανθασμένη νομική βάση στην οποία έχουμε στηριχθεί ως χώρα σε ό,τι αφορά το Αιγαίο, ήτοι το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας έχει δώσει το δικαίωμα σε έναν ατέρμονα κι εθνικά επιβαρυντικό διάλογο με την Τουρκία. Η μάταια επιμονή των διπλωματικών μας εντεταλμένων κατά τη διάρκεια της Συνδιάσκεψης ώστε το άρθρο 46 για τις αρχιπελαγικές χώρες να περιλαμβάνει την Ελλάδα οδήγησε την Τουρκική αντιπροσωπεία στο να αποχωρήσει και να μην υπογράψει. Εμείς υπογράψαμε έστω κι αν οι προσπάθειές μας απέβησαν άκαρπες. Η μετέπειτα της υπογραφής στάση μας είναι αυτή που έχει δώσει το δικαίωμα στη γείτονα να αυθαιρετεί.
Η θέση της χώρας μας στο διεθνές δίκαιο είναι αρχιπελαγική. Τα γειτνιάζοντα στο ηπειρωτικό κομμάτι νησιά εμπίπτουν στον ορισμό του παράκτιου αρχιπελάγους, όπως αυτό φωτογραφίζεται στο άρθρο 7 της Σύμβασης του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας. Σύμφωνα με αυτό το άρθρο το Αιγαίο Αρχιπέλαγος πρέπει να περικλειστεί με ευθείες ακτογραμμές βάσης, κατά το παράδειγμα του νορβηγικού. Η οριοθέτηση του νορβηγικού αρχιπελάγους Skjaergaard από το Διεθνές Δικαστήριο το 1951 οδήγησε την 1η Συνδιάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1958 να υιοθετήσει την ακριβή φράση του δικαστηρίου για την περιοχή αυτή και στην ενσωμάτωσή της στην ομώνυμη Σύμβαση για τα χωρικά ύδατα. Η δε εφαρμογή του κανόνα των ευθειών ακτογραμμών κατά το δικαστήριο επιβάλλεται λόγω της ιδιαίτερης αρχιπελαγικής γεωμορφολογίας. Αυτολεξεί το κείμενο αυτό μεταφέρθηκε και στο προαναφερθέν άρθρο 7.
Παράλληλα με την εφαρμογή του άρθρου 7, δημιουργούνται αρχιπελαγικού τύπου περάσματα, το δε Αιγαίο στο σύνολό του και σε συνάρτηση με το στενό του Βοσπόρου αναγνωρίζεται νομικά ως αρχιπελαγικού τύπου στενό, συνδέον τη Μεσόγειο με τον Εύξεινο Πόντο και το status quo παραμένει ως έχει, καθώς όλα τα παραπάνω ήδη ισχύουν de facto, απομένει η αναγνώρισή τους.
Η εφαρμογή του άρθρου 7 είναι μονομερής απευθυντέα πράξη, δε χρειάζεται δηλαδή συμφωνία με κάποιο άλλο κράτος, παρά μόνο αποδεκτή χάραξη και κατάθεση σε διεθνείς οργανισμούς όπως τον ΟΗΕ και τον Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Οργανισμό(IMO). Η δε ανακήρυξη του ως στενό μπορεί να γίνει με βάση τις διατάξεις της Σύμβασης, συγκεκριμένα τα άρθρα 34 έως 45 και ανάλογες με τις παραπάνω διαδικασίες. Τα άρθρα αυτά ως κωδικοποίηση του διεθνούς εθιμικού δικαίου έχουν ήδη εφαρμοστεί από πλείστα όσα κράτη, για παράδειγμα τη Ρωσία, τον Καναδά, τη Γαλλία, την Κίνα, την Ιαπωνία κοκ . Επικύρωση θα μπορούσε να αποτελέσει μια συμφωνία σε παρευξείνιο ή/και σε ευρύτερο νοτιοανατολικό επίπεδο, αντίστοιχη εκείνης του Μοντρέ για το στενό των Δαρδανελλίων.
Κατά το διεθνές αρχιπελαγικό δίκαιο, ακόμη κι αν δεν κατοικούσαν τα νησιά του Αιγαίου Έλληνες, ή ακόμη κι αν δεν ανήκε το Αιγαίο στην Ελλάδα και τα νησιά του ήταν αυτόνομα, πάλι θα δικαιούταν κυριαρχικά δικαιώματα όπως η Κύπρος, η Μάλτα ή τα αμιγώς νησιωτικά ωκεανικά κράτη. Παλαιότερα, πχ στη φραγκοκρατία, η κυριαρχία δεν ήταν συνδεδεμένη με γεωγραφική εγγύτητα. Μπορούσαν οι Ενετοί να έχουν έδρα στην Ιταλία και να κατέχουν παράλληλα την κυριαρχία σε νησιά του Αιγαίου. Σήμερα, εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα αποτελούν χώρες όπως η Αγγλία και η Γαλλία με υπερθαλάσσιες κτήσεις, Γιβραλτάρ και Νέα Καληδονία αντίστοιχα. Η παράλληλη κτήση ηπειρωτικού και νησιωτικού εδάφους, κατά το διεθνές δίκαιο, καθιστά μια χώρα γεωγραφικά αρχιπελαγική μόνο αν τα δύο γειτνιάζουν. Συνεπώς, η Γαλλία, η Ισπανία και λοιπές χώρες δεν μπορούν να απαιτήσουν δικαιώματα παράκτιου αρχιπελαγικού κράτους. Η Ελλάδα μπορεί.
– Σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, το άρθρο 3 -δηλ. τα 6 ή 12 ν.μ.- δεν εφαρμόζεται σε αρχιπέλαγος. Το ίδιο ισχύει και για τα νησιά του Ιονίου.
– Εφαρμογή του συστήματος ευθειών ακτογραμμών βάσης, σύμφωνα με το άρθρο 7, το διεθνές εθιμικό δίκαιο και την αρχή της αμοιβαιότητας.
Η Τουρκία χωρίς να έχει υπογράψει τις διεθνείς Συμβάσεις για το Δίκαιο της Θάλασσας (1958 και 1982) εφαρμόζει το σύστημα σε Ίμβρο και Τένεδο από το 1964.
– Ο κανόνας εφαρμόζεται από την πλειοψηφία των χωρών-μελών του ΟΗΕ, επί παραδείγματι από τη Ρωσία στην Aρκτική περιοχή της, αλλά και από τον Καναδά στο Αρκτικό παράκτιο αρχιπέλαγος, το μεγαλύτερο στον κόσμο.
– Η πρόταση δεν έχει σχέση με τα αμιγώς ωκεανικά κράτη του αρθ 46.
Πηγή: www.aigaio.org

τα αεροπλανικά κόλπα του φον τριπλάνου

Εχασε η Ντόρα κι έσκασε μύτη στο Μεϊντάνι ο Επίτιμος. Μελαγχολική πια η Ντόρα (έχει δώσει στο χαμόγελό της άδεια επ’ αόριστον), σαρδόνιος ο αντ’ αυτής πάτερ φαμίλιας. Οταν μάλιστα ομιλεί σε πρώτο πρόσωπο [«στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα (!!!) που σας έστειλα, σας προειδοποιώ»…] κάτι σαν μπρρρ μπαίνει απ’ την καμινάδα στο σαλονάκι μας… Είναι λοιπόν διαφθορά να δίνει η Ζήμενς μίζες για να παίρνει δουλειές και δεν είναι διαφθορά να πρέπει να αγοράσει (πρώτα) όπλα η Ελλάδα για να πάρει (ύστερα) δάνεια… Και δεν είναι διαφθορά να χρωστάς και τα όπλα και τα δάνεια, όταν ξεζουμίζεις τον λαό σου για να τα πληρώσει (μαζί με τις μίζες που στο μεταξύ εξασφάλισαν οι έμποροι όπλων) προσποριζόμενος ταυτοχρόνως το αναγκαίο διάφορο για τις Τράπεζες, καθώς και τα δέοντα μπόνους (με την προβλεπόμενη σπατάλη) σε όλους τους καρεκλοκένταυρους που εδρεύοντας (κι ενεδρεύοντας) στο κράτος, στις ανεξάρτητες αρχές, στα λόμπυ κι ενίοτε στα σωματεία, επιβλέπουν όλην αυτήν την αλυσίδα των δοσοληψιών -πακέτα, βαλίτσες, τσουκάτοι- μη σπάσει κάνας κρίκος. Κι αν αυτή είναι η αλυσίδα της διαφθοράς (που πρέπει να… αγωνισθεί για να μη χάσει ο Μήτσος) είναι μήπως υψηλή πολιτική (ή πάλι διαφθορά), όταν τα όπλα (και το τι θα γίνει φέρ’ ειπείν στα Ιμια) τα εμπορεύεται αυτοπροσώπως ο Κλίντον ή ο Πούτιν ή ο Σαρκοζί; Παίζουμε με το μισό κουλούρι αύξηση που (δεν) θα πάρει ο εργαζόμενος (στον ιδιωτικό ή τον δημόσιο τομέα) κι όχι με τα εκατομμύρια ευρώ που θα κάψει η κηροζίνη για να αντιμετωπίσουμε τους βαλτούς από απέναντι, υπήκοους κι αυτούς στους δικούς τους φραγκάτους πασάδες και καθώς πρέπει, αιματοβαμμένους αληταράδες…

ΣΤΑΘΗΣ Σ. 17.ΧΙΙ.2009 stathis@enet.gr

Επιτομή της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας

I. ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

1. Η Ελληνική, γλώσσα ινδοευρωπαϊκή.

Η ελληνική γλώσσα ανήκει, όπως και οι περισσοτερες ευρωπαϊκές γλώσσες, σε μια μεγάλη οικογένεια γλωσσών, την ινδοευρωπαϊκή. Οι προερχόμενες από τηνινδοευρωπαϊκή γλώσσες που ομιλούνται σήμερα αποτελούν ομάδες, σύμφωνα με τα συγγενικά χαρακτηριστικά τους, όπως είναι οι τευτονικές γλώσσες (γερμανική, αγγλική, ολλανδική) και οι σκανδιναβικές (δανική, σουηδική, νορβηγική και ισλανδική), οι βαλτοσλαβικές (όπως η λιθουανική και η λεττονική), σλαβικές (ρωσικη, πολωνική, τσέχικη, κροάτικη κ.ά.), οι ιταλοκελτικές (λατινική
και οι 2 κλάδοι που προήλθαν απ’ αυτή:οι ρομανικές και οι κελτικές), η ινδοϊρανική (ιρανική, περσική, ινδική -που αρχαία μορφή της είναι η σανσκριτική).

Υπάρχουν ακόμα μεμονωμένες γλώσσες, όπως η ελληνική, η αλβανική και η αρμένικη. Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες που δεν μιλιούνται σήμερα είναι η χεττιτική και η τοχαρική.
Με τη συγκριτική εξέταση των κοινών στοιχείων των ινδοευρωπαϊκων γλωσσών οι γλωσσολογοι μπόρεσαν να αποκτήσουν αρκετά σαφη γνώσση της μορφης της ινδοευρωπαϊ[Bς γλώσσας.

Επειδή όμως απουσιάζουν αρχαιολογικά ή ανθρωπολογικά κριτήρια, δεν γνωριζουμε ούτε από ποιόν ούτε σε ποιό μέρος χρησιμοποιούνταν πριν διασπαρούν οι ινδοευρωπαίοι.

2. Μυκηναϊκη γλώσσα

Η ιστορική περίοδος της ελληνικής γλώσσας, όπως και κάθε γλώσσας, αρχίζει από τότε που εμφανίζονται γραπτά μνημεία. Ως πριν από λίγα χρόνια πιστεύαμε πως τα πιό παλιά κείμενα της ελληνικής γλώσσας ήταν τα ομηρικά έπη, που είχαν πάρει την τελική τους μορφή στον 8ο π.Χ. αιώνα, και η επιγραφή του Διπύλου των Αθηνών της ιδίας εποχής. Ομως το 1952 ο Αγγλος αρχιτέκτονας Βέντρις, με τη συνεργασια του συμπατριώτη του ελληνιστή Τσάντγουικ, κατόρθωσε να διαβάσει ελληνικές επιγραφές πολύ παλαιότερες από τα γνωστά γραπτά μνημεία. Οι επιγραφές αυτές ήταν γραμμένες με αιχμηρό όργανο σε πήλινες πινακίδες, ξεραμένες στον ήλιο. Αυτές βρέθηκαν στην Κνωσό της Κρήτης, στην Πύλο, στις Μυκήνες και χρονολογούνται άλλες γύρα στα 1400 π.Χ. και άλλες γύρω στα 1200 π.Χ. Οι επιγραφές ήταν γραμμένες σε γραφή άγνωστη ως τότε, η οποία ονομάζεται Γραμμική Β’ (για διάκριση από την παλαιότερη Γραμμική Α’, που δεν έχει διαβαστεί ακόμα) και είναι συλλαβική, δηλαδή διαθέτει σημεία για την παράσταση όχι των φθόγγων (όπως συμβαίνει με τη φωνητική γραφή) αλλά των συλλαβών, π.χ. a-ko-so-ne = άξονες, ti-ri-po = τρίπος. Ετσι το γραφικό σύστημα είναι πολύπλοκο, με 88 σημεία, μερικά απο τα οποία δεν έχουν ακόμα αναγνωριστεί, και αποδίδει την ελληνική γλώσσα κατά τρόπο ατελή. Εκτός από τα συλλαβογράμματα η μυκηναϊκή γραφή περιλαμβάνει και 160 περίπου ιδεογράμματα, σύμβολα δηλαδή πυ παριστάνουν αντικείμενα ή έννοιες, τα οποία διευκόλυναν την ανάγνωση της γραφής. Η ανάγνωση της Γραμμικής Β’ δεν εχει ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική λογοτεχνια, γιατι τα κείμενα των πινακίδων είναι λογαριασμοί και καταστάσεις προσώπων και πραγμάτων. Ομως εχει σημασία για την ιστορία της γλώσσας μας γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία πως η γλώσσα των πινακίδων είναι ελληνική, που πολλά στοιχεία της τα συναντούμε αργότερα στην ομηρική γλώσσα ή στις ελληνικές διαλέκτους, ιδιαίτερα στην αρκαδοκυπριακή. Αυτό δεν σημαίνει πως η μυκηναϊκή γλώσσα είναι ο άμεσος πρόγονος ορισμένης ελληνικής διαλέκτου. Αν θέλουμε να αναζητήσουμε κάποια στενότερη σχέση, θα λέγαμε πως η γλώσσα των πινακίδων συγγενευει περισσότερο με τη γλώσσα των ομηρικών επών.

3. Η γλώσσα των ομηρικών επών.

 

Μέχρι πριν λίγα χρόνια οι φιλόλογοι πίστευαν πως τα ομηρικά έπη γράφτηκαν για πρώτη φορά κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα, και ως τότε αποδίδονταν μόνο προφορικά. Ομως νεότερες έρευνες πάνω στην προφορικη και αυτοσχέδια επική ποίηση σε άλλους λαούς και ιδίως το γεγονός ότι υπήρχε από πολύ παλαιότερα ελλληνική γραφή, οδήγησαν στο συμπέρασμα πως τα ομηρικά έπη είχαν καταγραφεί εξαρχής από τον Ομηρο στο δεύτερο μισό του 8ου π.Χ. αιώνα και οι ραψωδοί τα αποστήθιζαν και τα απήγγειλαν. Η γλώσσα των ομηρικών επών δεν συμπίπτει με μια ορισμένη διάλεκτο, αλλά χαρακτηρίζεται απο διαλεκτικη ποικιλία. Παρουσιάζει στοιχεια κυρίως ιωνικά και αιολικά και είναι μια γλώσσα καθαρά λογοτεχνική. Μερικοί γραμματικοί τύποι στα ομηρικά έπη δειχνουν πως η γλώσσα τους έχει αρκετή συγγένεια με αυτή που απεικονίζουν οι πινακίδες της Πύλου, τη μυκηναϊκή, η οποία συγγενεύει με την αρκαδοκυπριακή. Η σχέση της τελευταίας με την αιολική επιβεβαιώνεται από τη μυθολογία για τις σχέσεις των πολιτιστικών κέντρων των Μυκηνών της Πελοποννήσου με τη Θήβα και τον Ορχομενό της Βοιωτίας.

II. ΑΡΧΑΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ. Η ΑΤΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ

1. Οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι.

Οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι διαιρούνται γεωγραφικά σε δυτικές και ανατολικές. Οι δυτικές περιλαμβάνουν τη βορειοδυτική και τη δωρική, ενώ οι ανατολικές την ιωνοαττική, την αιολική και την αρκαδοκυπριακή. Οι αρχαίες διάλεκτοι είχαν αρκετές διαφορές μεταξύ τους στη φωνητική και μορφολογία αλλά όχι τόσο μεγάλες, ώστε να μην καταλάβαιναν τίποτα απ’αυτές εκείνοι που δεν τις μιλούσαν. Μιλιούνταν σε ξεχωριστές περιοχές: η αρκαδοκυπριακή στην Αρκαδια και στην Κύπρο, η ιωνοαττική στην Αττική, Ευβοια και Κυκλάδες, στη μικρασιατικη ακτή και στα παράκτια νησιά αυτής, η αιολική στη Βοιωτία, Θεσσαλία και Λέσβο και η δωρική στο 1/3 της Πελοποννήσου, σε ορισμένα νησιά των Σποράδων, σε όλη σχεδόν την Κρήτη, στη Ροδο και στα Δωδεκάνησα.

2. Λογοτεχνικές Γλώσσες.

Για τη γλώσσα στην οποία γράφουν οι αρχαίοι συγγραφείς είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Πινδάρου, που αν και κατάγεται απο τη Βοιωτία και έχει μητρική γλώσσα την αιολική διάλεκτο, εντούτοις γράφει στη δωρική τα ποιήματά του. Αυτό συνέβαινε γιατί οι αρχαίοι γράφουν όχι στη γλώσσα του τόπου τους, αλλά στη γλώσσα που καλλιεργήθηκε το είδος με το οποίο ασχολούνται. Είναι σημαντικό όμως για την κατανόηση της έννοιας την λογοτεχνικής γλώσσας το ότι η γλώσσα που γράφει ο Πίνδαρος είναι δωρική μόνο επιφανειακά: έχει ορισμένα συμβατικά στοιχεία της δωρικής, που δίνουν στη γλώσσα ένα εξωτερικό χρώμα για να θυμίζει την ομιλούμενη δωρική, στην πραγματικότητα όμως είναι η γλώσσα της υψηλής ποίησης. Λυρική ποίηση έχει γραφτεί βέβαια και στην αιολική διάλεκτο (κυρίως από τη Σαπφώ και τον Αλκαίο) και στην ιωνική, στην οποία καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα η ελεγεία για την έκφραση ποικίλων προσωπικών συναισθημάτων (από Ιωνες και Αθηναίους κυρίως).

3. Ιωνικός και αττικός λογος.

Ιστοριογραφία

Τα ομηρικά ποιήματα, η πρώτη λογοτεχνική γλώσσα, εμφανίζονται στο δεύτερο μισό του 8ου π.Χ. αιώνα και η λυρικη ποίηση ακμάζει στη Λέσβο στο τέλος του 7ου π.Χ. αιώνα. Αρκετά αργότερα, τον 6ο αιώνα π.Χ., παρουσιάζεται ο λογοτεχνικος πεζός λόγος, διηγηματικός και επιστημονικός, δημιούργημα των Ιωνων της Μικράς Ασίας, οι οποίοι πλούτισαν από το εμπόριο και αισθάνθηκαν περιέργεια για την ιστορία και τη φυσική. Ετσι μπορούμε να πούμε πως οι «Γενεηλογίαι» του Εκαταίου του Μιλησίου θεωρούνται το αρχαιότερο ιστορικό έργο με λογοτεχνικό ύφος. Αλλά και ο ιωνικός πεζός λογος αντιπροσωπεύεται άξια με τις ιστορίες του Ηροδοτου από τη δωρικη Αλικαρνασσό και, κατά δεύτερο λόγο, από τα ιατρικά κείμενα του Ιπποκράτη, που κι αυτος καταγόταν από τη δωρική Κω. Η γλώσσα του Ηροδότου, αντίθετα με τον παραδοσιακό και τεχνητό χαρακτήρα της γλώσσας του έπους, κυλά άμεσα και αποβλέπει στη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια. η φράση στον ηροδοτο έχει απλη δομη και προτιμά την παράταξη. Η υπόταξη περιορίζεται σχεδόν μονάχα στις χρονικές και υποθετικές προτάσεις. Περνώντας απο τον Ηρόδοτο στο Θουκυδίδη, που γράφει στην αττική διάλεκτο, βλέπουμε τον αττικό πεζό λόγο να φτάνει σε ασύγκριτη ακριβολογία και σε τέλεια κυριαρχια στα εκφραστικά μέσα, έτσι που το έργο του να θεωρείται από καθαρά γλωσσική άποψη ως η ανώτερη μορφή του ιστορικού είδους στην Αθήνα.

Φιλοσοφία

Η αττική διάλεκτος υπήρξε η γλώσσα και της φιλοσοφίας στην Αθήνα. Η γλώσσα αυτή έφτασε με τον Πλάτωνα στην ύψιστη ακμή της για να εκφράσει με όλες τις δυνατότητές της την αφηρημένη φιλοσοφική σκέψη με την ακρίβεια που ταιριάζει σε ένα μαθηματικό θεώρημα.

Ρητορεία 

Η αττικη διάλεκτος υπήρξε ακόμα και η γλώσσα της ρητορείας σε όλες τις μορφές της (πανηγυρική, δικανική, πολιτική). Η γλώσσα της ρητορείας με τον Δημοσθένη φτάνει στο σημείο να εκφράσει με πληρότητα την ποικιλία των συναισθημάτων του ρήτορα.

Τραγωδία

 Η γλώσσα αυτη έφτασε με τον Σοφοκλή στην ύψιστη ακμή της για να εκφράζεται στην αττική διάλεκτο όπως μιλιόταν από τους Αθηναίους με ορισμένα χαρακτηριστικά της ιωνικής, π.χ. πράσσω, γλώσσα αντί αττ. πράττω, γλώττα. Γενικά ο τραγικός ποιητής δεν αποφεύγει να χρησιμοποιεί στοιχεία της αρχαίας αττικής ή της ιωνικής, όταν είναι βέβαιος πως θα κατανοηθούν από το κοινό του, και στα χορικά και στα διαλογικά μέρη. Ειδικά για τα χορικά μέρη επιδιώκει να δώσει εντύπωση δωρίζουσας γλώσσας.

4. Επικράτηση και διάδοση της αττικής διαλέκτου Η ανάπτυξη των Αθηνών μετά τους περσικούς πολέμους και η ανάδειξή τους σε πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο με πανελλήνιο κύρος είχαν επίπτωση και στη διάδοση της γλώσσας τους. Η αττική διάλεκτος, καλλιεργημένη από την ιστορία, το θέατρο, τη φιλοσοφία και τη ρητορεία, άρχισε να διαδίδεται σε όλες τις ελληνόφωνες περιοχές, ιδίως από τότε που επιβλήθηκε η αθηναϊκή ηγεμονία σε άλλους Ελληνες. Ενα γεγονός με αποφασιστική σημασία για την επικράτηση και διάδοση της αττικής διαλέκτου υπήρξε η επισημοποίησή της κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα στη Μακεδονία, όπου μιλούσαν μία τοπική διάλεκτο συγγενική με τη δωρική και τη θεσσαλική. Με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου η αττική διάλεκτος διεδόθη σε όλες τις χωρες της αυτοκρατορίας του, τα ελληνιστικά κράτη.

III. Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΗ

1. Εννοια της κοινής.

Με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η αττική διάλεκτος καθιερώνεται ως επίσημη γλώσσα στο μεγαλύτερο μέρος της αυτοκρατορίας του. Η χρησιμοποίησή της όμως από ανθρώπους δεν την είχαν μητρική γλώσσα, ήταν φυσικό να την άλλοιώσει, να της προσδώσει νέα στοιχεία. Η αλλοιωμένη αυτή αττική ονομάστηκε από τους γραμματικούς «κοινή διάλεκτος», δηλαδή κοινόχρηστη ελληνική γλώσσα της εποχής, και εκτείνεται χρονικά στην αλεξανδρινή (323-31 π.Χ) και στην αυτοκρατορική εποχή (31 π.Χ. – 395 μ.Χ.). Η γλώσσα αυτή, αφού παραμέρισε σιγά-σιγά όλες σχεδόν τις αρχαίες διαλέκτους, έγινε το κοινό γλωσσικό όργανο της πεζογραφίας.

2. Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα που ξεχωρίζουν την ελληνιστική κοινή από την αττική διάλεκτο: Στη φωνητική Ενα βασικό στοιχείο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, ο προσωδιακός της χαρακτήρας, δηλαδή η διάκριση των φωνηέντων σε μακρόχρονα και βραχύχρονα, άρχισε απο το τέλος του 3ου π.Χ. αιώνα να αλλάζει και στο τέλος της αλεξανδρινής εποχής τα φωνήεντα πήραν τη σημερινή τους προσωδιακή προφορά, δηλαδή έγιναν όλα βραχύχρονα. Αυτό το διαπιστώνουμε από τα λάθη που βρίσκουμε στους παπύρους (π.χ. συγχέουν το ο και το ω) και από τους λεπτομερείς κανόνες των γραμματικών για τη μακρότητα των φωνηέντων. Ολα αυτά δειχνουν πως ο κόσμος δεν ξεχώριζε στον προφορικό του λόγο μακρόχρονα και βραχύχρονα, γι’ αυτό και βρίσκουμε λάθη, όπως «εγό» (εγώ) και εξ’αυτόν (εξ’ αυτών). Από τα ορθογραφικά λάθη στους παπύρους και από τις περιγραφές των γραμματικών παρατηρούμε ότι οι αρχαίες δίφθογγοι (αι, ει, οι κλπ) άρχισαν να γίνονται μονόφθογγοι, δηλαδη να προφέρονται σαν ένας φθόγγος (αι=ε, ει=ι κλπ). Π.χ. βρίσκουμε γραμμένα «θέλι» (θέλει), «ημαίραν» (ημέραν), που αν προφέρονταν ως δίφθογγοι δε θα παρέσυραν σε εσφαλμένη γραφή. Η προφορά των στιγμιαίων μέσων και δασέων συμφώνων αλλάζει. Ετσι τα μέσα σύμφωνα (β,γ,δ -που προφέρονται στα αρχαία σαν τα σημερινά δίψηφα μπ,γκ,ντ-) γίνονται εξακολουθητικά και προφέρονται όπως σήμερα. Το ίδιο συνέβη και με τα δασέα (θ,φ,χ -που στα αρχαια προφέρονταν με δασύτητα σαν τh, πh, κh).

Στη μορφολογία Η αρχαία ελληνική είχε κληρονομήσει από την ινδοευρωπαϊκή και το δυϊκό αριθμό, που χρησιμοποιείτο για δύο πράγματα σε αντίθεση με το ένα (ενικός) ή με τα περισσότερα απο δύο (πληθυντικός). Ο αριθμός αυτός χάνεται ολότελα την εποχή αυτή από τη γλώσσα μας. Γενικά οι ανώμαλοι γραμματικοί τύποι αντικαθίστανται από ομαλότερους. Ετσι π.χ. το «μύς, μυός» γίνεται «ποντικός», το «ούς, ωτός» γίνεται «ωτίον», το «ύδωρ, ύδατος» γίνεται «νηρόν». Επίσης οι επιθετικοί τύποι έγιναν απλούστεροι, οπως «ο ηγιής, τον ηγιή» (αντί «τον ηγιά»), «ταχύς, ταχύτερος» (αντί «θάττων»). Το ίδιο συμβαίνει και σε αρκετά ρήματα, όπως το «δείκνυμι», που γίνεται «δεικνύω» κλπ. Η εξομάλυνση στην κλίση των ονομάτων επεκτείνεται αναλογικά στις περιπτώσεις που κάποια πτώση σχηματιζόταν διαφορετικά. Ετσι έχουμε: «ο ταμίας-του ταμία» (αντί «του ταμίου»), «οι Πέρσες» (αντι «αι Πέρσαι») κ.ο.κ. Οι 3 φωνές των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής (ενεργητική, μέση, παθητική) έγιναν δύο, καθώς η μέση εξαφανίζεται. Ο παρακείμενος και ο αόριστος συγχέονται και συγχωνεύονται. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για την εξαφάνιση των τύπων του αρχαίου παρακειμένου και τη δημιουργία περιφραστικών τύπων. Η ευκτική έγκλιση (που χρησιμοποιείτο για να εκφράσει ευχή ή δυνατότητα) χάνεται ως ιδιαίτερη γραμματική κατηγορία και ο ενεστώτας της υποτακτικής ταυτίζεται τυπολογικά με αυτόν της οριστικής. Το ιδιο συμβάινει και με τον αόριστο της υποτακτικής που ταυτίζεται με τον μέλλοντα της οριστικής. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως η υποτακτική εξαφανίζεται, αφού υπάρχει και σήμερα στη γλώσσα μας. Η δοτική αρχίζει σιγά-σιγά να παραμερίζεται και η εξαφάνιση της από τον προφορικό λόγο ολοκληρώνεται τον 10ο αιώνα μ.Χ. Στη σύνταξη Η υποτακτική σύνδεση των προτάσεων (βασικό γνωρισμα της αρχαίας) αντικαθίσταται σιγά-σιγά με την παρατακτική σύνδεση κυρίων προτάσεων. Ετσι ο κατεξοχήν συμπλεκτικός σύνδεσμος «καί» αποκτά πολλές σημασίες εκτός από τη συμπλεκτική, οπως και στα νέα ελληνικά. π.χ. Ούτω ποίησον καί συμφέρει (και=γιατί), εάν τολμήσωσι καί καταβώσι (και=να) κλπ. Στο λεξιλόγιο Την περίοδο αυτη το λεξιλογιο πλουτίζεται με ποικίλους τρόπους. Ετσι έχουμε παραγωγή νέων λέξεων, όπως «δερμάτινος, πρωινός, καθημερινός» καθώς και άφθονα υποκοριστικά σε -ιον: ξυράφιον, κοράκιον, ρυάκιον κλπ. Αλλες αρχαίες ελληνικές λέξεις αποκτούν, με την εμφάνιση του Χριστιανισμού, στενότερη σημασία:»πίστις, πιστεύω, εκκλησία, άγγελος, διάβολος» κ.ά. Επίσης εισάγονται στην ελληνική ξένες λέξεις, εβραϊκές με την Αγία Γραφή και λατινικές με την ρωμαϊκή διοίκηση: «αμήν, αλληλούια, Μεσσίας, Πάσχα, Σάββατον, Μιχαήλ, Ιωάννης, Μαρία και λεγεών, πραιτώριον, δηνάριον» κλπ Ορισμένες αρχαίες λέξεις αντικαταστάθηκαν για διάφορους λόγους από άλλες, που λέγονται και σήμερα: Κώδικας: η αρχαία λέξη έγινε σκίμπους κράββατος ερυθρός κόκκινος χλωρός πράσινος λευκός άσπρος μέλας μαύρος ύω βρέχω εσθίω τρώγωΤέλος δίνονται νέες σημασίες σε παλιές λέξεις, π.χ. Κώδικας: η αρχαία λέξη που σήμαινε πήρε τη σημασία κηδεία συγγένεια με γάμο κηδεία, πένθος μνημείον ανάμνηση τάφος παιδεύω εκπαιδεύω τιμωρώ οψάριον προσφάγι ψάρι στόμαχος λαιμός, οισοφάγος στομάχι

IV. Η ΔΗΜΩΔΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΓΛΩΣΣΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ – ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΗ

Οι πληροφορίες μας για την ομιλούμενη γλώσσα κατά την πρώτη περίοδο (395-1100) είναι σχεδόν αποκλειστικά από λογοτεχνικά κείμενα. Αυτά τα έγραψαν συγγραφείς, οι οποίοι είτε γιατί δεν μπορούν να γράψουν στην παλιά αττική γλώσσα είτε γιατί θέλουν να τους καταλαβαίνουν και οι «απαίδευτοι», γράφουν σε λαϊκή ή λαϊκότροπη γλώσσα. Τέτοιοι συγγραφεις είναι οι χρονογράφοι Μαλλαλάς, Θεοφάνης κ.ά., οι συγγραφεις βίων των αγίων και άλλων θρησκευτικών κειμένων Ιωάννης μόσχος, Κων/νος ο Πορφυρογέννητος κ.α. Στη δεύτερη περίοδο (1100-1453) οι πληροφορίες που έχουμε είναι άφθονες. Εδώ παρατηρείται μια συστηματοκότερη καλλιέργεια της ζωντανής γλώσσας, που γράφεται με συνέπεια και δίχως προσποίηση, απαλλαγμένη γενικά από την επίδραση της λόγιας γλώσσας, έτσι που να βρίσκουμε σε μερικά κείμενα τη νεοελληνική γλώσσα σχεδόν με τη σημερινή της μορφή (γι’αυτό και είναι εντελώς συμβατικό όριο το έτος 1453).

Οι λόγοι για την εμφάνιση και καλλιέργεια της βυζαντινης κοινής γλώσσας στην περίοδο αυτή συνδέονται με τα ιστορικά γεγονότα της εποχης: ξεπέφτει το κύρος της λόγιας γλώσσας με τον κλονισμό του κρατικού μηχανισμού κατά την άλωση της Πόλης απο τους φράγκους το 1204. Το εκπαιδευτικό σύστημα, που διατηρούσε και διέδιδε τη λόγια γλώσσα, εξαρθρώνεται στους τελευταίους αιώνες. Η κεντρική διακυβέρνηση του κράτους εξαφανίζεται και οι ξένοι συμμετέχουν στην καλλιέργεια της γλώσσας.

Τα κύρια γνωρίσματα της βυζαντινής κοινής γλώσσας

Στη φωνητική: Στα σύμφωνα παρατηρείται απλοποίηση των δύο όμοιων συμφώνων, δηλαδή παύουν να προφέρονται και τα δύο, όπως άλλωστε συμβαίνει και σήμερα. Επίσης διάφορα συμφωνικά συμπλέγματα αφομοιώνονται και απλοποιούνται: Κώδικας: Το αρχαίο γίνεται στα νεοελληνικά πενθερός πεθθερός πεθερός ψεύμα ψέμμα ψέμα νύμφη νύφφη νύφη πράγμα πράμμα πράμα ομφαλός οφφαλός αφαλός Τα άτονα αρκτικά φωνήεντα κλονίζονται και αποβάλλονται, π.χ. ερωτώ-ρωτώ, ολίγος-λίγος, υψηλός-ψηλός, ουδέν-δεν, ωσάν-σαν. Το φαινόμενο αυτο είχε τις ακόλουθες συνέπειες:

1) Τη δημιουργία των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας του γ’ προσώπου «τον, την, το, του» κλπ από τις αντωνυμίες «αυτόν, αυτήν» κλπ.

2) Την αποβολή της άτονης συλλαβικής αύξησης στα ρήματα: φέραμε, δώσαμε (αλλά έφερα, έδωσα)

3) Τη δημιουργία των τύπων «στον, στην» κλπ από τους παλαιούς «εις τον, εις την» κλπ

4) Τη δημιουργία νέων μορίων ξε-, ξανά-, π.χ. ξέκοψα, ξανάστησα κλπ. Στη μορφολογία: Η παλιά δοτική πτώση σβήνει από το 10ο αιώνα, εκτός από στερεότυπες εκφράσεις, π.χ. «δόξα τω Θεώ». Οι νέοι τύποι των αντωνυμιών «εσείς», «εσάς», «σας», «εμείς», «εμάς», «μάς» εμφανίζονται αρκετά νωρίς καθώς και οι τύποι «εμέν», «εσέν», «εμέναν», «εσέναν».

Προς το τέλος της νεοελληνικής περιόδου εμφανίζεται και η νεοελληνική μετοχή -όντα(ς). Στα ρήματα χάνεται η χρονική αύξηση από νωρίς και εμφανίζονται οι περιφραστικοί τύποι για το μέλλοντα, τον παρακείμενο και τον υπερσυντέλικο: «θέλω γράψειν», «θέλει ελθείν», που θα δώσουν στα νέα ελληνικά το μέλλοντα: «θα γράψω», «θα έρθει», «είχεν πεθάνειν» απ’οπου θα προέλθει ο νεοελληνικός υπερσυντέλικος, «είχε πεθάνει» και «έχει κατακλιθήν», απ’όπου θα προέλθει και ο νεοελληνικός παρακείμενος «έχει κατακλιθεί». Η προστακτική σχηματίζει το γ’ πρόσωπο όπως και στα νέα ελληνικά, με το «άς»: «άς μ’αποκεφαλίση»

Το αρχαίο ρήμα είχε 4 χρονικά θέματα: του ενεστώτα, παρακειμένου, μέλλοντα και αορίστου. Απο αυτά απομένουν μόνο τα 2, το ενεστωτικό και το αοριστικό, όπως και στα νέα ελληνικά. Πρωτοεμφανίζονται οι τύποι «είμαι», «είσαι» και «ένι» για το γ’ ενικό, (απ’όπου θα προέλθει το νεοελληνικό «είναι»), «ήμουν» για τον παρατατικό. Αρχίζουν να εμφανίζονται καταλήξεις του ρήματος όπως -ίεσαι, -ιεται, (π.χ. αγωνίεσαι, πουλείεται), -ούσα και -άγα στον παρατατικό (π.χ. αγαπούσα και αγάπαγα), -ώνω (π.χ. φορτώνω).

Στη σύνταξη: Η σύνταξη γίνεται πιό παρατακτικη και η γλώσσα πιό αναλυτική, δηλαδή τώρα εκφράζει με περισσότερες λέξεις, αλλά με μεγαλύτερη ίσως ακρίβεια, ό,τι πριν εξέφραζε με ιδιαίτερους γραμματικοσυντακτικούς τύπους.

Επίσης οι προθέσεις περιορίζονται και συντάσσονται κανονικά με αιτιατική. Στο λεξιλόγιο: Εκτός από τις λατινικές λέξεις και καταλήξεις, η δημιουργία νέων λέξεων από την ελληνική με την παραγωγή και τη σύνθεση πλουτίζει λεξιλογικά τη γλώσσα. Ετσι πρωτοεμφανίζεται η κατάληξη των ρηματικών ουσιαστικών -σιμο (βράσιμο, πλύσιμο), η κατάληξη -ιτσα (νυφίτσα, καρφίτσα) κ.α. και διαδίδονται οι ελληνιστικές καταλήξεις -άς (υπναράς, αλευράς) και -ισσα (π.χ. αυτοκρατόρισσα) Νέες σύνθετες λέξεις ενισχύουν την εκφραστική δύναμη της γλώσσας: καλοκαίριον, ανδράδελφος, καλοκτένιστος, ψυχοκρατώ, λογομαχώ κλπ. Τέλος, η κατοχή και διακυβέρνηση ελληνοφώνων περιοχών από δυτικούς και η χρησιμοποίηση της γαλλικής και ιταλικης γλώσσας στη διοίκηση είχαν ως αποτέλεσμα να γίνουν από τις δύο αυτές γλώσσες περιορισμένοι δανεισμοί, με εξαίρεση τη ναυτικη ορολογία όπου επικράτησε η ιταλική γλώσσα. Από τα χρόνια αυτά ως τη νεότερη εποχή η ελληνική γλώσσα άσκησε μεγάλη επίδραση στις γλώσσες λαών με τους οποίους ο ελληνισμός ήρθε σε επαφή.

Κατά τη βυζαντινή εποχή, με τη διάδοση του χριστιανισμού από την ελληνόγλωσση εκκλησία, πέρασαν στις γλώσσες των Αρμενίων, Βουλγάρων, Ρώσων, Σέρβων κ.α. πολλές ελληνικές λέξεις καθώς και γραμματικοί τύποι και εκφράσεις. Στα νεότερα χρόνια η ελληνική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα από τις δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες (αγγλική, γαλλική κ.α.) ιδίως στον τομέα της ορολογίας.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ

1. Ορισμός

Οι όροι «διάλεκτος» και «ιδίωμα» χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν μια τοπική γλωσσικη μορφή. Συχνά, και πιό πολύ στο παρελθόν, γινόταν διάκριση ανάμεσα στους όρους αυτούς. Σύμφωνα με αυτή, ονόμαζαν διάλεκτο τη γλωσσική μορφή που μιλιέται σε μια περιοχή και διαφέρει σημαντικά από την κοινή γλώσσα, ενώ ιδίωμα ήταν η γλωσσική μορφή ενός τόπου που δεν παραλλάζει πολύ από την κοινή. Σήμερα διάλεκτο ονομάζουν συνήθως ένα ιδίωμα με μεγάλη έκταση, π.χ. ποντική, κυπριακή κ.ά.

2. Χρονολόγηση

 Τα νεοελληνικά ιδιώματα γεννιούνται κατά τη βυζαντινη εποχή, όταν αποσπώνται από το κράτος ελληνόφωνες επαρχίες (Νότιας Ιταλιας, Καππαδοκίας, Κύπρου κλπ). Η απόσπαση αυτή τις οδηγεί σε γλωσσική διαφοροποίηση και σε χωριστή γλωσσική εξέλιξη. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας τα ιδιώματα διαφοροποιούνται ακόμα περισσότερο, από έλλειψη επικοινωνίας και έντονης οικονομικής ζωής, καθώς και εξαιτίας της έλλειψης της παιδείας. Στην αρχή του περασμένου αιώνα τα νεοελληνικά ιδιώματα είχαν πάρει τη σημερινή μορφή τους. Από τότε, με τη διάδοση της νεοελληνικής κοινής, τα ιδιώματα άρχισαν να υποχωρούν και με την ανταλλαξή των πληθυσμών στα 1922 οι λεγόμενες περιφερειακές διάλεκτοι (ποντιακά, θρακικά, καππαδοκικά) συγκεντρώνονται στην ηπειρωτική Ελλάδα και δέχονται κι αυτά την επίδραση της κοινής.

3. Σχέση των νεοελληνικών με τις αρχαίες διαλέκτους

Για πολύ καιρό είχε επικρατήσει η άποψη πως όλες οι αρχαίες διάλεκτοι δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στην ισοπεδωτική δύναμη της ελληνιστικης κοινής, συγχωνεύτηκαν και έδωσα, με βάση την αττική διάλεκτο, τον κοινό γλωσσικό τύπο που εμφανίζεται πρώτα στην ελληνιστική και ύστερα στη βυζαντινή εποχή. Κατά την άποψη αυτή όλες οι νεοελληνικές διάλεκτοι -εκτός από την τσακωνική, που προέρχεται από την αρχαία λακωνική δωρική- κατάγονται από την ελληνιστική κοινή διαμέσου της βυζαντινής. Ωστοσο η προσεκτικότερη έρευνα των νεοελληνικών διαλέκτων ενισχύει την πεποίθησή μας ότι η ελληνιστική κοινή δεν εξαφάνισε κάθε ίχνος από τις αρχαίες διαλέκτους, αρκετά στοιχεία από τις οποίες κατόρθωσαν να επιβιώσουν στις σημερινές γλωσσικές μορφές, π.χ. το δωρικό «διχάλι» (=εργαλείο με δύο χηλές, δόντια), η ιωνικη προφορά του η σαν ε στην ποντιακή (π.χ. η νύφε, ο κλέφτες)

4. Κατάταξη

 Η μελέτη των νεοελληνικών διαλεκτων δεν έχει ολοκληρωθεί και γι’ αυτό δεν μπορεί να γίνει ακόμα οριστική κατάταξή τους. Εχουν επιχειρηθεί βέβαια κατά καιρούς διάφορες ταξινομήσεις, που κατατάσσουν τις διαλέκτους σε ομάδες με βάση είτε ορισμένα κοινά φωνητικά χαρακτηριστικά τους, όπως είναι η αποβολή ή το κλείσιμο φωνηέντων (κώφωση, π.χ. «μισ’μέρ» =μεσημέρι), είτε άλλα κοινά χαρακτηριστικά, όπως είναι η διατηρηση ή αποβολή του τελικού ν (π.χ. παιδίν- παιδί) ή άλλα (π.χ. σε δίνω-σου δίνω) κλπ.

Με βάση τη διατήρηση του τελικού ν οι νεοελληνικές διάλεκτοι μπορούν να καταταχθούν σε δύο κυρίως ομάδες, που χωριζονται αναμεταξύ τους με κάθετη περίπου γραμμή (τον 24ο μεσημβρινό) σε δυτικές, που αποβάλλουν το τελικό ν των ονομάτων (π.χ. παιδί) και σε ανατολικές, που το διατηρούν (παιδίν) ή το προσθέτουν (χώμαν, στόμαν). Ετσι έχουμε:

Δυτική ομάδα- Εδώ ανήκουν τα πελοποννησιακά, τα στερεοελλαδίτικα, τα ηπειρωτικά, τα επτανησιώτικα, τα θεσσαλικά, τα μακεδονικά, τα θρακικά, τα κυκλαδοκρητικά, τα κατωιταλικά κλπ. Η κατωιταλική διάλεκτος μιλιέται στη νότια Καλαβρία και στην περιοχή του Οτράντο της Ιταλίας, και είναι το τελευταίο απομεινάρι της γλώσσας των αρχαίων Ελλήνων αποίκων της Μεγάλης Ελλάδας.

 Ανατολική ομάδα – Εδώ ανήκουν τα δωδεκανησιακά και άλλα (Χίου, Ικαρίας), τα κυπριακά και τα μικρασιατικά, δηλαδή τα καππαδοκικά και τα ποντιακά. Οι δύο τελευταίες διάλεκτοι μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών (το 1922) μιλιούνται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, όπου έχουν εγκατασταθεί Πόντιοι και Καππαδόκες. Στη Μικρά Ασία η ποντιακη διάλεκτος μιλιόταν σε οκτακόσια περίπου χωριά των νοτίων παραλίων του Εύξεινου Πόντου, ενώ η καππαδοκική μιλιόταν από ελληνόφωνους χριστιανικούς πληθυσμούς σε είκοσι χωριά στην περιοχή της Ναζιανζού.

Τσακωνική Διάλεκτος – Δεν συγγενεύει με τις άλλες νεοελληνικές διαλέκτους. Μιλιέται σε εννέα χωριά της Κυνουρίας της Πελοποννησου ανατολικά από τον Πάρνωνα.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΗ

1. Διαμόρφωση μιας κοινής γλώσσας

 Είπαμε ότι η χαλάρωση των επαφών οδηγεί μια γλώσσα σε διαλεκτική διαφοροποίηση, όπως συνέβη π.χ. με την αρχαία ελληνική. Στην ιστορία των γλωσσών όμως παρουσιάζεται και η αντίθετη τάση: από μια κατάσταση διαλεκτικής διαφοροποίησης διαμορφώνεται και επιβάλλεται, πλάι στις τοπικές γλωσσικές ποικιλίες, μια κοινή γλώσσα. Αυτή βασιζεται συνηθως σε μια γλώσσα που μιλήθηκε η μιλιέται σε ένα μέρος, είναι δηλαδή ένα τοπικό ιδίωμα, όπως π.χ. η αττική διάλεκτος για την ελληνιστική κοινή. Το ιδίωμα τότε αποκτά για διαφόρους λόγους μεγάλο γόητρο και η χρήση του επεκτείνεται και γενικεύεται. Με την εξάπλωση αυτή χάνει την αρχική του καθαρότητα και μπορεί να προσλάβει στοιχεία από άλλα ιδιώματα. Ο ρόλος της λογοτεχνίας στην περίπτωση της κοινής γλώσσας είναι πάντοτε σημαντικός: ή διαμορφώνει το γλωσσικό τύπο της κοινής ή τον επικυρώνει.

2. Η νεοελληνική κοινή

Στα χρόνια της τουρκοκρατιας αρχίζει, αρκετά νωρίς, να διαμορφώνεται μια κοινή νεοελληνική γλώσσα. Από τους πρώτους που προσπαθούν να την περιγράψουν είναι ο Κερκυραίος Νικόλαος Σοφιανός, που στα 1540 περίπου γράφει τη «Γραμματική της κοινής των Ελλήνων γλώσσης». Την εποχή αυτή παρουσιάζεται και η πρώτη νεοελληνική λογοτεχνική γραπτή γλώσσα στην Κρήτη σε αξιόλογα λογοτεχνικά έργα (Ερωφίλη, Ερωτόκριτος κ.ά.), αλλά η άνθιση της κρητικής λογοτεχνίας σταματά αποτομα με την τουρκική κατάκτηση της Κρήτης το 1669. Η νεοελληνική κοινή διαμορφώνεται οριστικά τον 20ο αιώνα από τη λογοτεχνία και τη χρήση της γλώσσας στα αστικά κέντρα. Στηρίζεται στο γραμματικό τύπο των πελοποννησιακών ιδιωμάτων, τα οποία στάθηκαν αρκετά συντηρητικά, διατήρησαν δηλαδή στην ακεραιότερη μορφή και τον αρχαίο φωνηεντισμό και τον αρχαίο συμφωνισμό, σε αντίθεση με άλλα νεοελληνικά ιδιώματα, που αλλοίωσαν σοβαρά είτε τα φωνήεντα (βόρεια) είτε τα σύμφωνα (νοτιοανατολικά). Η νεοελληνική κοινή, οπως περιγράφεται στη Γραμματική και το Συνατακτικό, δεν έχει την απόλυτη ομοιογένεια της λαϊκης δημοτικής του Ψυχάρη, ο οποίος προσάρμοσε στη φωνητική και στη μορφολογία της δημοτικής όλους τους λόγιους τύπους, π.χ. περίφτωση, πλεροφορώ, βνωμοσύνη, οι καθηγητάδες κ.ά. Η σημερινή κοινή αποδέχεται τις λόγιες λέξεις με τη φωνητική μορφη που έχουν π.χ. πταίσμα, πραγματεία, ευθύνη, απόφθεγμα. Η μόνη προσαρμογή στις λόγιες λέξεις είναι η μορφολογική, δηλαδή κανονίζεται η κλίση τους σύμφωνα με το νεοελληνικό κλιτικό σύστημα, π.χ. ο αγώνας-του αγώνα, η ημέρα-της ημέρας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αποδοχή των λόγιων λέξεων έδωσε στη νεοελληνική κοινή κάποια διμορφία στη φωνητική (π.χ. φτερό αλλά περίπτερο), καθώς και μερικούς διπλούς γραμματικούς τύπους (π.χ. κάθετοι και κάθετες). Οι διπλοτυπίες οφείλονται κάποτε και σε διαλεκτική ποικιλία (π.χ. αγαπούσα – αγάπαγα, έχομε-έχουμε, αγαπούσαν-αγαπούσανε, ακούν-ακούνε).

V. Η ΚΑΘΑΡΕΥΟΥΣΑ

1. Αττικισμός

Προς το τέλος του 1ου αιωνα μ.Χ. εμφανίζονται μερικοι συγγραφείς, γραμματικοί και ρητοροδιδάσκαλοι, που δε γράφουν την ελληνιστική κοινή, τη γλώσσα της εποχής τους, αλλά τη γλώσσα των αττικών συγγραφεων της κλασικης εποχής. Στην ενέργειά τους αυτή παρακινούνται από την πίστη τους στην ανυπέρβλητη ανωτερότητα της αττικής διαλέκτου και από την αντίληψη ότι η γλώσσα της εποχής τους, κοινή και σχεδόν παγκόσμια, είναι προϊόν άγνοιας και ξεπεσμού, και γι’αυτό δεν πρέπει γράφεται. Το κίνημα αυτό ονομάστηκε αττικισμός, και οι συγγραφείς που έχουν ως ιδανικό πρότυπο τους την αττική διάλεκτο αττικιστές. ο πολύς λαός φυσικά δεν παρακολούθησε τα διδάγματα των αττικιστών και εξακολουθούσε να μιλάει και να γράφει τη γλώσσα της εποχής του. Οι περισσότεροι όμως συγγραφείς στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες αττικίζουν, μιμούνται δηλαδή συνειδητά το γραμματικό τύπο και τη συντακτική δομη της αττικης διαλέκτου, με αποτέλεσμα να επικρατεί ο αττικισμός στο γραπτό λογο. Λέξεις και καταλήξεις απαρχαιωμένες ανασύρονται από το παρελθόν και προβάλλονται ως δείγματα πολιτισμένης γλώσσας. Ετσι ως κριτήριο ορθής χρήσης θεωρείται το αν μια λέξη ή ένας τύπος βρίσκεται στα κείμενα των αττικών συγγραφέων του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., και οχι το αν χρησιμοποιείται στη γλώσσα της εποχής. Τα συγγράμματα αυτά είναι πολυ ενδιαφέροντα για μας σήμερα, όχι μόνο γιατί παρατηρούμε ότι οι συγγραφείς αυτοί δεν πετυχαίνουν πάντα να γράφουν σωστά την αττική διάλεκτο και συχνά χρησιμοποιούν τύπους που δεν υπήρξαν ποτέ σ’αυτήν, αλλά και γιατί μας δίνουν άφθονες πληροφορίες για την ελληνιστική κοινή, την ομιλούμενη γλώσσα της εποχής. Αυτό συμβαίνει όταν καταδικάζουν κάποια λέξη και συμβουλεύουν τους σύγχρονούς τους να μη χρησιμοποιούν αυτήν αλλά την αντίστοιχη αττική.

2. Βυζαντινή γραπτή γλώσσα

Οταν ο χριστιανισμός προσείλκυσε τις λαϊκές τάξεις και άρχισε να κατακτά τους μορφωμένους ελληνοφώνους, εγκατέλειψε τη λαϊκή γλώσσα τηε εποχής και χρησιμοποίησε αρχαιζουσα φιλολογικη γλώσσα. Αυτο έκαναν οι πατέρες της εκκλησίας, και μάλιστα οι μεγάλοι, όπως οι τρείς Ιεράρχες. Η αττικίζουσα γλώσσα των τελευταίων υπήρξε για χίλια χρόνια το πρότυπο όλης σχεδόν της επόμενης γραμματείας.

Η διγλωσσία που εγκαινιάζεται με τον αττικισμό θα συνεχιστεί σε όλη τη βυζαντινή περίοδο όπου η γραπτή γλώσσα, εκτός από λίγες εξαιρέσεις, είναι αττικίζουσα όσο επιτρέπει η γλωσσική κατάρτιση του κάθε συγγραφέα.

3. Η καθαρεύουσα

α. Ιστορική ερμηνεία

Η καθαρεύουσα είναι η γλώσσα που πρωτοεμφανίζεται στα χρόνια της τουρκοκρατίας σαν συμβιβαστική μορφη ανάμεσα στο βυζαντινό αρχαϊσμό και στην ομιλούμενη γλώσσα. Ετσι η γλώσσα αυτή νεωτερίζει στη σύνταξη, αρχαϊζει όμως στη φωνητική, στη μορφολογία και στο λεξιλόγιο. Λίγες δεκαετίες πριν την επανάσταση του 1821, η σημασια της γραπτής γλώσσας γίνεται μεγάλη και οι πνευματικοί οδηγοι του έθνους μας αναζητούν μια γλώσσα κατάλληλη να υπηρετήσει το έθνος στην έξοδό του από το πνευματικό σκοτάδι. Μολονότι όμως υπήρξαν και συγγραφείς που χρησιμοποίησαν αρκετά απλή γλώσσα (με κάποιους ιδιωματισμους και αρχαϊσμούς), γενικά επικράτησαν οι αρχαϊστές κι έτσι εμποδισαν το έθνος να εκφραστει με τη γλώσσα του και να εγκαινιάσει μια νέα περίοδο πολιτισμού. Οι αρχαϊστές ξεκινουν απο την αντίληψη ότι η ομιλουμενη γλωσσα της εποχής τους είναι χυδαία και βάρβαρη, ιδιωματική και γραμματικά ανομοιογενής, δηλαδή γλώσσα που δεν είναι σε θέση να εκφράσει την τέχνη και την επιστήμη. Και ότι το ελληνικό έθνος με τις διάφορες ιστορικές περιπέτειές του ξέπεσε από το αρχαίο μεγαλείο και έχασε τη γλωσσα του απο αμάθεια. Για να αναγεννηθεί λοιπόν ο αμόρφωτος λαός και να αποκτήσει ξανά την προγονική δόξα και τον αρχαίο πολιτισμό και για να δημιουργήσει λογοτεχνία ισάξια με την παλιά, πρέπει να μάθει να μιλάει την αρχαία ελληνική γλώσσα. Αυτό το σκοπό τον επιδιώκει το ελεύθερο κράτος με ολόκληρο τον οργανισμό του: διοίκηση και δικαιοσύνη, εκκλησία και στρατός, τύπος και εκπαιδευση, όλα βοηθούν στην καλλιέργεια και διάδοση της νέας γραπτής γλώσσας.

β. Μορφή

Ετσι η καθαρεύουσα παρουσιάζεται να απομακρύνεται σε διαφορετικό βαθμό από την ομιλούμενη γλώσσα. Αλλοτε πλησιάζει πιό κοντά στην αρχαία ελληνική, και τότε ονομάζεται αρχαϊζουσα ή άκρατος ή αυστηρή καθαρεύουσα, και άλλοτε χρησιμοποιεί και στοιχεία της ομιλούμενης γλώσσας, και τότε ονομάζεται απλοποιημένη ή απλή καθαρεύουσα.

γ. Χαρακτηριστικά

Είναι δύσκολο να οριστούν τα χαρακτηριστικά της καθαρεύουσας, γιατί υπήρξε γλώσσα γραπτή, όχι ομιλουμένη, δηλαδή δεν χρησιμοποιήθηκε σε λόγο φυσικό και αβίαστο. Από τους διάφορους συγγραφεις χρησιμοποιείται η καθαρεύουσα σε μεγάλη ποικιλία. γενικά μπορεί κανείς να συμπεράνει πως το ιδανικό της τείνει προς την αρχαία ελληνική. Ετσι εισάγονται από τα αρχαία ελληνικά, ή πλάθονται κατά τα αρχαία πρότυπα, λέξεις για να αντικαταστήσουν πολύ κοινές ξένες λέξεις, όπως «πίλος» για το ιταλικό καπέλο, «έωλος» για το τούρκικο «μπαγιάτικος», «περιθωράκιον» για το τούρκικο «γιλέκο», αλλά και κοινότατες ελληνικές, όπως «άρτος» αντί «ψωμί» και «οφθαλμός» αντί «μάτι». Οφείλουμε πάντως να παραδεχτούμε πως η προσπάθεια για τον εξελληνισμό του λεξιλογίου πέτυχε σε μεγάλο βαθμό κι έτσι αρκετές ξένες λέξεις αντικαταστάθηκαν από έλληνικές. Ετσι π.χ. Κώδικας: Η λογια λέξη αντικατέστησε την ξένη λέξη προέλευσης εφημερίδα γαζέτα ιταλικής φαρμακοποιός σπετσέρης >> συνταγή ρετσέτα >> αγορά μεϊντάνι τουρκικής παλαιστής πεχλιβάνης >> υπουργός μινίστρος λατινικής κ.ά.Δεν συνέβη όμως το ίδιο με την προσπάθεια εξαρχαϊσμού της φωνητικής και της μορφολογίας, όπου δεν μπόρεσαν να επικρατήσουν μορφές όπως «χανδάκι», «νύκτα», «κανδήλι», «περιέμενον», «θα υπάγωμεν» κλπ. δ. Αξιολόγηση Αξιολογώντας την προσφορά της καθαρεύουσας μπορούμε να θεωρήσουμε ως θετικό στοιχείο το μερικό εξελληνισμό του λεξιλογίου, ιδίως απο τουρκικές λέξεις που κληροδότησε στη γλώσσα μας η τουρκοκρατία, και το γεγονός ότι χρημιποιήθηκε ως γλωσσικό όργανο από το ναοσύστατο ελληνικό κράτος, όταν η δημοτική βρέθηκε ακαλλιέργητη. Από την άλλη μεριά όμως η καθαρεύουσα, με τη διαφορά που είχε σε όλες τις μορφές της από την ομιλουμένη γλώσσα, υπήρξε η αιτία της ελληνικής διγλωσσίας, που ήταν τεχνητή. Γιατί ρυθμίστηκε τεχνητά η νέα γραπτή γλώσσα μας σύμφωνα με τους κανόνες της αρχαίας γραμματικής και ανεξάρτητα με την ομιλούμενη γλώσσα. Ετσι ο ελληνικός λαός υποχρεωνόταν ως πριν λίγα χρόνια να έχει ως επίσημη γλώσσα του, γλώσσα της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της διοίκησης, της νομοθεσίας κλπ μια γλώσσα (ή μια μορφή γλώσσας) διαφορετική από τη δική του, μια γλώσσα με γραμματικό και συντακτικό σύστημα διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιούσε καθημερινά. Η γλωσσική αυτή κατάσταση, που παρόμοιά της δεν υπάρχει σήμερα σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα, είχε δυσμενείς επιδράσεις στην εκπαίδευση και τη γενικότερη μόρφωση του Νεοέλληνα, ο οποίος δεν αποκτούσε τελικά γλωσσική κατάρτιση.

VI. ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Είδαμε πως με την εμφάνιση του αττικισμού κατά τη ρωμαϊκή εποχή αρχίζει για τη γλώσσα μας η διγλωσσία, η οποία συνεχίζεται στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Η καθαρεύουσα πρωτοεμφανιζεται εκείνη την εποχή, άλλοτε κατοχυρωμένη συνταγματικά και άλλοτε όχι, και κυριαρχει στο γραπτό λόγο γιά 2 περίπου αιώνες. Η καθαρεύουσα ξεκινάει βέβαια από το ρομαντικό ιδανικό της αναβίωσης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Αυτό θα επιτυγχάνονταν με τη σχολική διδασκαλία που θα μπορούσε να δώσει ζωή σε μια γλώσσα με ασήμαντες, όπως πίστευαν, διαφορές από τη νέα ελληνική. Ετσι δημιουργείται η αντίθεση ανάμεσα στους δημοτικιστές, όπως ο Κωνσταντάς, ο ψαλλίδας κ.ά., και στους αρχαϊστές, όπως ο Ευγ. Βούλγαρης, ο Νεοφ. Δούκας κ.ά. Ανάμεσα στις δύο αυτές διαμμετρικά αντίθετες θέσεις στάθηκε ο Αδ. Κοραής, που διακήρυξε ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλλει στο λαό γλώσσα άλλη από τη δική του και υποστήριξε συμβιβαστικά ότι βάση του γραπτού μας λόγου πρέπει να είναι η ομιλούμενη γλώσσα, αφού την «καλλωπίσουμε» πρώτα. Ετσι η γλωσσική κατάσταση παρουσιάζεται με το κήρυγμα του Κοραή ως εξής: Κώδικας: Η λαϊκή λέξη γίνεται στους αρχαϊστές ενώ στον Κοραή ψάρι ιχθύς οψάριον λάδι έλαιον ελάδιον σαπούνι σάπων σαπώνιον γουρούνι χοίρος γουρούνιον νοικοκύρης οικοδεσπότης οικοκύριος μεσημέρι μεσημβρία μεσημέριον βγήκαν εξέβησαν εκβήκαν μπορείς δύνασαι εμπορείς γλιστρά ολισθαίνει εκλιστράΑν και όλοι σχεδόν οι παραπάνω τύποι που προτείνει ο Κοραης είναι ανύπαρκτοι στη δημοτική γλώσσα, και το γλωσσικό του κήρυγμα αποτελούσε κι αυτό ένα μετριασμένο καθαρισμό, εντούτοις η «κοραϊκή αίρεσις» πολεμήθηκε και από τις δύο πλευρές, τις οποίες προσπαθούσε να συμβιβάσει. Μετά τον Κοραή, σχεδόν ολόκληρος ο 19ος αιώνας κυριαρχείται εντονότερα από την καθαρεύουσα, η οποία μάλιστα εξαρχαϊζεται ακόμα περισσότερο. Το 1888 όμως εμφανίζεται το γλωσσικό κήρυγμα του Γιάννη Ψυχάρη με το ιστορικής σημασίας έργο του «Το Ταξίδι μου». Ο Ψυχάρης ξεκινάει από την αρχή ότι η γλώσσα είναι υποθεση όλων και όχι μόνο των γραμματισμένων. Σκοπος του γλωσσικου του προγράμματος είναι «να προκόψει, να μεγαλώσει το έθνος». Γι’αυτό πρέπει να καθιερωθεί η δημοτική ως γραπτή γλώσσα του έθνους και να γραφεί με απόλυτη γραμματική ομοιομορφία. Για να πλουτιστεί το λεξιλόγιο της δημοτικής, θα δανειστεί λέξεις και απο την αρχαία και από την καθαρεύουσα, αλλά όλες θα προσαρμοστούν, και στη φωνητική μορφή και στην κλίση τους, στη γραμματική της δημοτικής. Ετσι ο Ψυχάρης έγραψε «πλεροφορώ, βνωμοσύνη, αφιθέατρο, συγραφιάδες, ακροατάδες, ύποφτος, διέυτυση, μικροσκόπι, βιβλιοπουλείο, νεκροθαφείο, τω γραμμάτωνε και των τεχνώνε» κλπ. Το γλωσσικό κήρυγμα του Ψυχάρη αποτελεί ορόσημο για την πορεία του γλωσσικού μας ζητήματος, γιατί από τότε γίνεται συνείδηση πως μόνο με τη νεοελληνική γλώσσα είναι δυνατή η δημιουργία ενός νεοελληνικού πολιτισμού. Η λογοτεχνία γράφεται αποκλειστικά στη δημοτικη γλώσσα και αρχίζουν οι πρώτες κινήσεις για την εισαγωγή της στην εκπαιδευση και στους άλλους τομείς της ζωής μας. Ομως το γλωσσικό κήρυγμα του Ψυχάρη, καθως ζητουσε απόλυτη συμμόρφωση των λόγιων λέξεων στη φωνητικη και στο τυπικό της δημοτικής, δημιουργησε αρκετές επιφυλάξεις και αντιρρήσεις. Αυτές οδήγησαν, στις αρχές του αιώνα μας, σε ένα λιγότερο ομοιόμορφο σύστημα δημοτικής, η οποία διατηρεί τη γραμματική ενότητα και ομοιογένειά της όσο είναι δυνατό: αναγνώρισε τη λογια επίδραση στη φωνιτική και δέχτηκε μερικους λόγιους γραμματικούς τύπους. Στην περιγραφή και διάδοση αυτής της δημοτικης, που χρησιμοποιούμε σήμερα όλοι, η συμβολή του γλωσσολόγου Μανώλη Τριανταφυλλίδη υπήρξε τεράστια. Ο Τριανταφυλλίδης είναι εκείνος που μετά τον Ψυχάρη πρωτοστάτησε στο κίνημα του δημοτικισμού. Κατάρτισε ένα σχολικό γλωσσικό πρόγραμμα και παρακολούθησε από κοντά την εφαρμογή του στο δημοτικό σχολείο, όπου μπήκε η δημοτική ως γλώσσα των αναγνωστικών και ως όργανο διδασκαλίας για πρώτη φορά το 1917. Περιέγραψε τη νεοελληνική κοινή στη «Νεοελληνική Γραμματική (της δημοτικής)», που εκδόθηκε από το κράτος το 1941. Στην περιγραφή εκείνη, όπως είναι γνωστό, στηρίζεται η «Νεοελληνική Γραμματική» που χρησμιποιούμε σήμερα, με τις αναγκαίες προσαρμογές που επέβαλε η ως τώρα γλωσσική εξέλιξη.

VIII. Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΩΣ ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΜΑΣ

α) Κοινά στοιχεία ανάμεσα στα αρχαία και στα νέα ελληνικά Εξετάζοντας γενικά την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας από την αρχαιότητα ως τις ημέρες μας διαπιστώνουμε πως στάθηκε συντηρητική στις αλλαγές της (αντίθετα με τις τευτονικές και ρομανικές γλώσσες όπου οι αλλαγές υπήρξαν βαθιές). Διατηρεί στη σημερινή της μορφή πάρα πολλά στοιχεία της αρχαίας ελληνικης, ακόμα και της πανάχαιης ινδοευρωπαϊκης, απαράλλαχτα ή όμοια με τα αρχαια, και στη φωνητική ορφή (λιγότερα) και στην κλίση και στο λεξιλόγιο. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι η νέα ελληνική δε διαφέρει από την αρχαία στη δημιουργία νέου τυπικού όσο και στην απλοποίηση του τυπικού της αρχαίας. Η απλοποίηση αυτή συντελείται, όπως είδαμε, στα χρόνια της ελληνιστικής κοινής, ενώ από τότε ως σήμερα οι αλλαγές αυτές υπηρξαν ελάχιστες.

Ειδικότερα: – Η προφορά και η φωνητική μορφή των λέξεων από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες μένουν περίπου οι ίδιες, π.χ. αρχ. «λόγος», νεοελλ. «λογος», αρχ. «ημέρα», νέοελλ. «ημέρα». – Οι περισσότεροι γραμματικοί τύποι της αρχαίας διατηρούνται περίπου οι ίδοι σήμερα. Π.χ. «ο ουρανός, του ουρανού, τον ουρανό(ν), ουρανέ», «τρέχετε – έτρεχα»(στην ελληνιστική κοινή), «εγώ», «(ε)σύ», «(ε)μείς», «που», «άλλοτε», «πέρυσι», «δύο», «εννέα» κλπ. –

Στην παραγωγη και στη σύνθεση εξακολουθούν να σχηματίζονται λέξεις με τα ίδια στοιχεία όπως και στα αρχαία ελληνικά (π.χ. γράφω-γραφή-γραφέας-γραφείο- γράμμα-γραμματική-γραμματέας-γραμμάτιο-αγράμματος-κολλυβογράμματα κλπ) ή αναπτύχθηκαν νέες δυνατότητες (π.χ. ξενοδουλεύω) –

Παρατηρούμε επίσης σήμερα να λειτουργούν στη γλώσσα μας νόμοι πανάρχαιοι, όπως εκείνος που όριζε τη μετακίνηση του τόνου στη σύνθεση όσο το δυνατόν ψηλότερα από τη λήγουσα, έστω κι αν τα μακρόχρονα φωνήεντα εξισώθηκαν με τα βραχύχρονα στην προφορά. (π.χ. «κακόμοιρος», αλλά «κακομοίρης») Στο λεξιλόγιο, όπου γενικά παρατηρούνται πολλές και μεγάλες αλλαγές, η νέα ελληνική διατήρησε μεγάλο μέρος της παλιάς κληρονομιάς, και μπορούμε να σχηματίζουμε πάρα πολλές φράσεις με λέξεις αποκλειστικά αρχαίες, π.χ. «καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται», «ο πατέρας έγραψε χτες στην αδερφή του ένα θλιβερό γράμμα» κλπ – Στη σύνταξη είναι χαρακτηριστικη -αν και υπερβολική- η παρατήρηση ότι είναι τόσες οι ομοιότητες της νεοελληνικης με την αρχαία ώστε «άν άπαξ γνωσθή καλώς η σύνταξις τής νέας γλώσσης, είναι πλέον γνωστή κατά τό μέγιστον αυτής μέρος καί η σύνταξις τής αρχαίας» (Αχ. Τζάρτζανος).

β. Βασικές διαφορές της νέας από την αρχαία ελληνική

Ομως η νεοελληνικη γλώσα, φυσική και αναγκαία εξέλιξη της αρχαίας, μιλημένη αδιάκοπα για χιλιάδες χρόνια, παρουσιάζει και ποικίλες αλλαγές από την αρχαία γλώσσα. Μερικές από αυτές είναι οι ακόλουθες:

Στη φωνητική: – η απλοποίηση των συμφωνικών συμπλεγμάτων π.χ. «σπλάγχνα»(αρχ), «σπλάχνα» (νεοελλ). – η αποβολή σε πολλές διαλέκτους και στην κοινή του τελικού ν: «ξύλο», «έχομε», «το μαθητή» κλπ. – η εμφάνιση των νεοτέρων φθόγγων αντί των αρχαίων που εξαφανίστηκαν: «κελαηδώ, κορόιδο»

 Στη μορφολογία:- Παρατηρείται η τάση να διατηρείται το ίδιο φωνήεν σε όλους τους τύπους μιας κλιτής λέξης π.χ. «ο νοικοκύρΗς, του νοικοκύρΗ, οι νοικοκύρΗδες». Και στα ρήματα εμφανιζεται η τάση να μένει αμετάβλητο το σώμα της λέξης. – Στα ουσιαστικά παρατηρείται η τάση να τονίζονται όλες οι πτώσεις όπου τονίζεται η ονομαστική ενικού (π.χ. ο ανήφορος-του ανήφορου), ενώ στα επίθετα η τάση αυτη έχει επικρατησει καθολικά. Επίσης βασική θέση παίρνει η αιτιατική και αυτή ρυθμίζει πιά και την ονομαστική, π.χ. τον αγώνα-ο αγώνας, ενώ στα ρήματα από τα δύο ενεργητικά θέματα που απέμειναν βασικη θέση παίρνει το αοριστικό θέμα, που τροποποιεί και επηρρεάζει και το ενεστωτικό, π.χ. κατάλαβ-α, καταλαβαίνω (αρχ. καταλαμβάνω) κ.ά.

IX. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΣΗΜΕΡΑ

Ο Γεώργιος Χατζιδάκης, ένας από τους πρώτους γλωσσολόγους μας που μελέτησε επιστημονικά τη νεοελληνική κοινη και τα περιφρονημένα ως τότε ιδιώματά της, έγραψε, προς το τέλος του περασμένου αιώνα, ότι το γλωσσικό μας ζήτημα δεν είναι μονάχα γλωσσικό αλλά και κοινωνικό και ιστορικό. Οτι αυτό είναι ορθό είμαστε σε θέση να το εκτιμήσουμε τώρα που μελετησαμε την ιστορία της γλώσσας μας. Γιατι είδαμε τις ρίζες της νεοελληνικης διγλωσσιας να απλώνονται ως την εποχη του αττικισμού τον 1ο μ.Χ. αιώνα, ο οποίος περνωντας με τη μορφή της λόγιας γραπτής γλώσσας από το Βυζάντιο φτάνει ίσαμε τα νεώτερα χρόνια με τη μορφή της καθαρεύουσας. Η γλώσσα αυτή φιλοδόξησε να αναστήσει την αρχαία ελληνική και να την αναβιωσει στα χείλη των Νεοελλήνων. Ομως η φιλοδοξια αυτή, παρ’ όλη την επίμονη και συστηματική γλωσσική διδασκαλια στο ελληνικό σχολείο και την επίσημη χρησιμοποίηση της καθαρευουσας από την εποχή που συστάθηκε το νεοελληνικό κράτος, δεν μπόρεσε ούτε την αρχαία ελληνική να αναβιώσει ούτε να κάνει την καθαρεύουσα γλώσσα ομιλούμενη. Τις βαριές κοινωνικές συνέπειες του αρχαϊσμού τις επεσήμανε ήδη ο Γεώργιος Χατζιδάκης. Προσπαθώντας με κάθε τρόπο, είπε, να κάνουμε ευγενέστερη τη γραπτή γλώσσα μς, αφήνουμε τον ελληνικο λαό στην αμάθεια. Αυτό το καταλαβαίνουμε καλύτερα, αν θυμηθούμε ότι η βασικη λειτουργία της επικοινωνίας δεν είναι δυνατό να συντελεστεί με ένα γλωσσικό όργανο που ο Νεοέλληνας αγνοεί ή μισοκαταλαβαίνει είτε ως ομιλητής είτε ως ακροατής. Γιατί η καθαρεύουσα, με την τεχνητή μορφολογία και σύνταξη, πνίγει τη λογοτεχνική συγκίνηση και την πνευματικη δημιουργία και περιορίζει την επίδρασή τους στο ευρύτερο κοινό, εμποδίζει την εκλαϊκευση της επιστήμης και τη διάδοση του θρησκευτικού κηρύγματος, δυσκολεύει κάθε κρατική λειτουργία, εκπαίδευση, διοίκηση, στρατό. Αλλά και γενικότερα, όπως επεσήμανε και ο Μ. Τριαφυλλίδης, η καθαρεύουσα «καλλιεργώντας τη ρητορεία και την κενολογια σε βάρος της ουσίας, απομακρύνει από την πραγματικότητα, δυσκολεύει την ακριβολογημένη σκέψη, κρίση και έκφραση και με τη γλωσσική ασάφεια και ανειλικρίνεια και με τον ψυχικο διχασμο που απλώνει σε ολόκληρο το έθνος υποθάλπει τη νεοελληνικη αοριστια, το απελπιστικό «περίπου», και επιδρά επιζήμια και στους χαρακτήρες». Η γλωσσικη διδασκαλία στα νεότερα χρόνια πέρασε απο διάφορες φάσεις, όταν άλλοτε επιβάλλονταν στο σχολείο η καθαρευουσα και άλλοτε επικρατούσε η δημοτική. Αξιoσημείωτη υπήρξε η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964, όταν η δημοτική καθιερώνεται ως γλώσσα του δημοτικου σχολειου, ενω στο γυμνάσιο διδασκόταν και η γραμματικη και το συντακτικό της καθαρεύουσας. Η μεταρρύθμιση εκείνη άνοιξε το δρόμο για την οριστική λύση του γλωσσικού μας ζητήματος. Ο τερματισμός της τεχνητής διγλωσσίας με την καθιέρωση από το κράτος της δημοτικής ως αποκλειστικής γλώσσας, πρώτα (το 1976) στην εκπαίδευση και έπειτα (το 1977) στη διοίκηση, έδωσε ανώτερη ποιότητα στη ζωή μας και συνέβαλε στη γενικότερη πολιτιστικη μας ανάπτυξη. Αυτο το είχε παρατηρήσει επιγραμματικά το 1976 ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, όταν έλαβε την ιστορική απόφαση για την καθιερωση της δημοτικης: «Η λύση του γλωσσικού θα διευκολύνει την αρτιότερη μόρφωση την ελληνοπαίδων και θα ανεβάσει το επιπεδο της πνευματικής μας ζωής». Με την καθιέρωση της δημοτικής το έθνος αποκτά ενιαία γραπτή γλώσσα που θεμελιώνεται πάνω στην προφορικη. Η ενέργεια αυτή συμβολίζει την απόφαση του νέου ελληνισμού να διεκδικήσει τη θέση του μέσα στο σύγχρονο κόσμο βασισμένος στις εθνικές του δυνάμεις, αφομοιώνοντας από το ιστορικό παρελθόν όλα τα ωφέλιμα για την προκοπη του στοιχεια. Η γλώσσα μας, καλλιεργημένη σε εθνικό επίπεδο, θα μας ενώσει όλους πνευματικά και κοινωνικά και θα γίνει το όργανο για να εκφραστει ο νεοελληνικος πολιτισμός και η νεοελληνική ιδιοφυία μας.

(Από το βιβλίο του Δημ. Τομπαϊδη «Επιτομή της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, Εκδοσης ΟΕΔΒ, 1984, Αθήνα.)

Ο Έλληνας ανα τους αιώνες (Οξυρρύγχειοι πάπυροι)

 

Το 1994, σε μια πτήση προς Λουξεμβούργο, διάβασα στο περιοδικό “4 Τροχοί” ένα κείμενο στο οποίο ο Κώστας Καββαθάς μεταφέρει κάποια αποσπάσματα επιστολών μεταξύ δύο Ρωμαίων, ενός Συγκλητικού και ενός έπαρχου κάπου στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, τα αποσπάσματα είναι μεταφράσεις από τα λατινικά, τις οποίες έκανε ο Κωνσταντίνος Τσάτσος. Παραθέτω ολόκληρο το κείμενο του Κώστα Καββαθά με κάποιες δικές μου επισημάνσεις, χωρίς τη δυνατότητα να επικυρώσω την αυθεντικότητά του. Είναι μεγάλο, αλλά αξίζει.

_Β.Β.

ΟΞΥΡΥΓΧΕΙΟΙ ΠΑΠΥΡΟΙ

Πολλά έχουν γραφτεί για τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες των Ελλήνων, αλλά τα όσα θα διαβάσετε πιο κάτω σίγουρα θα σας εντυπωσιάσουν. Τα βρήκα σ’ ένα φυλλάδιο που μου έδωσε ένας φίλος και στο οποίο ο Κωνσταντίνος Τσάτσος παρουσίαζε τις, γραμμένες σε λατινική γλώσσα, επιστολές κάποιου Μενένιου Απιου, Ρωμαίου συγκλητικού που είχε ζήσει στην Ελλάδα και που απευθύνονται, όπως ο K.T. αναφέρει στο εισαγωγικό του σχόλιο, σ’ έναν ανθύπατο με το όνομα Ατίλιος Νάβιος ο οποίος, απ’ ό,τι φαίνεται από την ανάγνωση των επιστολών, έχει αναλάβει υπηρεσία στην Αχαϊα. O K.T. σημειώνει ότι «οι επιστολές βρέθηκαν από κάποιον παλιό συμφοιτητή του, σε μια ομάδα παπύρων, στην Οξύρρυγχο, το σημερινό Μπενεζά, πλάι σε μια αναποδογυρισμένη σαρκοφάγο».O Μενένιος Απιος αρχίζει την πρώτη του επιστολή περιγράφοντας τη ζωή του «συνταξιούχου» στο Τούσκουλο, κάποια περιοχή μακριά από «το συρφετό της -ρωμαϊκής- αγοράς και τους κούφιους λόγους της Συγκλήτου». Στη συνέχεια μακαρίζει το φίλο του Νάβιο που είναι «αφοσιωμένος στα νέα του καθήκοντα, εκεί κάτω στον ασυννέφιαστο ουρανό της Αχαϊας», και μετά του λέει ότι επειδή ανησυχεί για το πώς θα τα καταφέρει στην Ελλάδα του γράφει «για να βοηθήσει με την πείρα που έχει θησαυρίσει το έργο του» και για να τον «αποτρέψει από τίποτα λάθη ή και από κάποιες κατ’ αρχή αδιόρατες αδεξιότητες που όμως υπονομεύουν κάποτε ένα πολυμήχανο έργο».«Αφησε λοιπόν», τελειώνει τον πρόλογό του ο Νάβιος «τον παλιόν ανθύπατο της επαρχίας σου να σου προσφέρει, κατά το λόγο του Αχιλλέα, _δώρον ολίγον τε φίλον τε_» (στο σημείο αυτό ο Κωνσταντίνος Τσάτσος που έχει μεταφράσει τις επιστολές από τα λατινικά, σημειώνει ότι στο πρωτότυπο η τελευταία φράση είναι γραμμένη στα ελληνικά.Πάμε λοιπόν να διαβάσουμε μαζί μερικά αποσπάσματα από τις γραμμένες πριν χιλιάδες χρόνια (ή μήπως σήμερα;) επιστολές του Μενένιου. Όπως θα δείτε, τα όσα γράφει δεν ισχύουν σήμερα μόνο για τους Έλληνες, αλλά και για άλλους, σύγχρονους κοσμοκράτορες! Όταν τελειώσετε την ανάγνωση αναρωτηθείτε πόσο άλλαξαν τα πράγματα τα τελευταία 2.000 χρόνια! (σ.σ. οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας).

…

*** Κερδίσαμε, αγαπημένε Ατίλιε, τον κόσμο με τις λεγεώνες μας, αλλά θα μπορέσωμε να τον κρατήσωμε μονάχα με την πολιτική τάξη που θα του προσφέρωμε. Διώξαμε τον πόλεμο στις παρυφές της γης. Από τον Περσικό κόλπο ως τη Μαυριτανία, από τη γη των Αιθιόπων ως την Καληδονία αδιατάρακτη βασιλεύει η ρωμαϊκή ειρήνη. Δύσκολο φαίνεται να εξηγήσει κανείς, πως μια πόλη έφτασε να κυβερνά την οικουμένη. Μέσα στους λόγους όμως που θα αναφέρονταν για μια τέτοια εξήγηση, θα έπρεπε να ήταν πρώτος ετούτος: καταλάβαμε καθαρά και έγκαιρα πως υποτάσσοντας τους λαούς, αναλαμβάνομε μιαν ευθύνη για την ευημερία τους.Τούτη η συνείδηση της ευθύνης διακρίνει τους βαρβάρους κατακτητές από τους κοσμοκράτορες. Μονάχα ο Αλέξανδρος πριν από μας είχε τη συνείδηση τούτης της ευθύνης. Ευτυχώς για τη δόξα της Ρώμης πέθανε νέος, γιατί αλλιώς θα ήτανε οι έλληνες σήμερα οι άρχοντες του κόσμου. Αλλοίμονο στους λαούς όταν τις προσπάθειές τους τις ενσαρκώνουν μονάχα σε μονωμένα άτομα που περνούν και όχι σε ανθρώπινες κοινότητες, σε θεσμούς, που αντέχουν στη ροή των πραγμάτων και σηκώνουν άνετα τον όγκο των πολύχρονων έργων.Έχομε τη σοφία να μη θέλωμε να είμαστε δυσβάσταχτοι εκμεταλλευτές των λαών που υποτάχτηκαν στην εξουσία μας. Καταλάβαμε πως μια τέτοια εκμετάλλευση καταντάει ζημιά και ανησυχία δαπανηρή, όταν ξεπερνάει το πρεπούμενο μέτρο. Και μάλιστα όσο πιο εκτείνεται η εξουσία, όσο πιο αραιώνουν οι φρουρές και αυξαίνει η δυσαναλογία του αριθμού των αρχόντων και των αρχομένων, τόσο η εκμετάλλευση πρέπει να γίνεται πιο ανεπαίσθητη, ένας ελαφρύς τόκος που οι λαοί μας πληρώνουν για την τάξη και την ειρήνη που τους εξασφαλίζομε.Αλλά δε φτάνει να τους χαρίζωμε ειρήνη και τάξη, γιατί αυτά είναι αρνητικά στοιχεία, είναι όροι. δεν αποτελούν την ουσία της ευδαιμονίας των ανθρώπων. Πρέπει να προάγωμε την υλική ευημερία των λαών μας. πρέπει με την υπερέχουσα τεχνική μας να τους κατασκευάζωμε υδραγωγεία και αιωνόβιους δρόμους, λιμάνια, γιοφύρια και άλλα έργα που κάνουν τη ζωή των ανθρώπων πιο άνετη και πιο εύκολη. Θα έπρεπε ακόμη και της φιλοσοφίας και της ποίησης τα δώρα να σκορπούσαμε στις χώρες που κυβερνούμε. Το μέγα όμως τούτο έργο είμαστε άξιοι να το κάνωμε μόνο στις δυτικές επαρχίες, γιατί εκεί που βρίσκεσαι εσύ, οι έλληνες το επιτελούν ακόμη σήμερα καλλίτερα από μας. Ας επαναλάβωμε και εμείς τη δυσάρεστην ομολογία του Οράτιου Φλάκκου:Graecia capta, ferum victorem cepit, et artes Intulit agresti Latio.

…

*** Μάθε, φίλτατέ μου Ατίλιε, πως όσοι θέλουν να είναι κοσμοκράτορες, πρέπει να έχουν νοοτροπία πατρικίων και όχι νοοτροπία ιππέων (σ.σ. Όπως εξηγεί ο K.T, οι ιππείς αποτελούσανε τη δεύτερη κοινωνική τάξη στην αρχαία Ρώμη, ύστερα από τους πατρίκιους. Ήταν οι εύποροι, που δεν ήταν αριστοκράτες) …*** O έλληνας είναι πιο εγωιστής από μας και συνεπώς και από όλα τα έθνη του κόσμου. Το άτομό του είναι «πάντων χρημάτων μέτρον» κατά το ρητό του Πρωταγόρα. Αδέσμευτο, αυθαίρετο, και ατίθασο, αλλά και αληθινά ελεύθερο ορθώνεται το εγώ των ελλήνων. Χάρις σε αυτό σκεφθήκανε πηγαία, πρώτοι αυτοί, όσα εμείς αναγκαζόμαστε σήμερα να σκεφθούμε σύμφωνα με τη σκέψη τους. Χάρις σε αυτό βλέπουν με τα μάτια τους και όχι με τα μάτια εκείνων που είδαν πριν απ’ αυτούς. Χάρις σε αυτό η σχέση τους με το σύμπαν, με τα πράγματα και τους ανθρώπους δεν μπαγιατεύει, αλλά είναι πάντα νέα, δροσερή και το κάθε τι, χάρις σε αυτό το εγώ, αντιχτυπάει σαν πρωτοφανέρωτο στην ψυχή τους. Είναι όμως και του καλού και του κακού πηγή τούτο το χάρισμα. Το ίδιο «εγώ» που οικοδομεί τα ιδανικά πολιτικά συστήματα, αυτό διαλύει και τις πραγματικές πολιτείες των Ανθρώπων. Και ήρθανε οι καιροί όπου ο ελληνικός εγωισμός ξέχασε την τέχνη που οικοδομεί τους ιδανικούς κόσμους, αλλά δεν ξέχασε την τέχνη που γκρεμίζει τις πραγματικές πολιτείες.Και εμείς τους συναντήσαμε, καλέ Ατίλιε, σε τέτοιους καιρούς και γι’ αυτό η κρίση μας γι’ αυτούς συμβαίνει να είναι τόσο αυστηρή, που κάποτε καταντάει άδικη.Αλλά και πώς να μην είναι; H μοίρα μας έταξε νομοθέτες του κόσμου και το ελληνικό άτομο περιφρονεί το νόμο. Δεν παραδέχεται άλλη κρίση δικαίου παρά την ατομική του, που δυστυχώς στηρίζεται σε ατομικά κριτήρια. Απορείς πώς η πατρίδα των πιο μεγάλων νομοθετών έχει τόση λίγη πίστη στο νόμο. Και όμως από τέτοιες αντιθέσεις πλέκεται η ψυχή των ανθρώπων και η πορεία της ζωής των. Σπάνια οι έλληνες πείθονται «τοις κείνων ρήμασι». Πείθονται μόνο στα ρήματα τα δικά τους και ή αλλάζουν τους νόμους κάθε λίγο, ανάλογα με τα κέφια της στιγμής ή όταν δεν μπορούν να τους αλλάξουν, τους αντιμετωπίζουν σαν εχθρικές δυνάμεις και τότε μεταχειρίζονται εναντίον τους ή τη βία ή το δόλο. A! τόσο τη χαίρεται ο έλληνας την εύστροφη καταδολίευσή τους, τους σοφιστικούς διαλογισμούς που μεταβάλλουν τους νόμους σε ράκη!O έλληνας έχει πιο αδύνατη μνήμη από μας έχει λιγότερη συνέχεια στον πολιτικό του βίο. Είναι ανυπόμονος και κάθε λίγο, μόλις δυσκολέψουν κάπως τα πράγματα, αποφασίζει ριζικές μεταρρυθμίσεις. Θες να σαγηνέψης την εκκλησία του δήμου σε μια πόλη ελληνική; Πες τους: «Σας υπόσχομαι αλλαγή». Πες τους:«Θα θεσπίσω νέους νόμους». Αυτό αρκεί. με αυτό χορταίνει η ανυπομονησία του, το αψίκορο πάθος του. Τι φαεινές συλλήψεις θα βρης μέσα σε αυτά τα ελληνικά δημιουργήματα της ιδιοτροπίας της στιγμής! Εμείς δειλά-δειλά και μόνο με το χέρι του πραίτορα τολμήσαμε , διολισθαίνοντας μέσα στους αιώνες, να ξεφύγωμε από τους άκαμπτους κλοιούς της Δωδεκαδέλτου μας, και πάλι διατηρώντας όλους τους τύπους, όλα τα εξωτερικά περιβλήματα. Τούτη η υποκρισία των μορφών, όταν η ουσία αλλάζει, δείχνει πόση είναι η ταπεινοφροσύνη μας μπρος σε κάθε τι που είναι θεσμός και έθος και παράδοση, πόσο το παρελθόν και η συνέχεια του βαραίνουν στην πορεία μας και πόσο δίκαια αντέχομε αιώνες εκεί που οι έλληνες εκάμφθηκαν σε δεκαετηρίδες.Μέσα στους πιο πολλούς έλληνες, άμα σκαλίσης λίγο, θα βρης έναν ισχνόν υπερόπτη Κοριολάνο, έναν άσημο εκδικητικόν Αλκιβιάδη, ένα εγώ μεγαλύτερο από την πατρίδα. Όχι βέβαια σε όλους. αλλιώς δε θα υπήρχαν σήμερα πια ελληνικές πόλεις. Αλλά όποιος διοικεί, σαν και σένα, ένα λαό, πρέπει να γνωρίζη τις άρχουσες ροπές, που δε φτάνουν βέβαια ως τη φανερή ακρότητα του ωραίου αθηναίου ή του δικού μας Γάιου Μάρκου, αλλά που τείνουν προς τα εκεί. Οι πολλοί, από χίλιους δυο λόγους, γιατί είναι πιο μικροί και πιο αδύνατοι, σταματούν μεσοδρομίς. Μα και μ’ αυτούς το κακό γίνεται.Οι έλληνες λίγα πράγματα σέβονται και σπάνια όλοι τους τα ίδια. Και προς καλού και προς κακού στέκουν απάνω από τα πράγματα. Για να κρίνουν αν ένας νόμος είναι δίκαιος, θα τον μετρήσουν με το μέτρο της προσωπικής των περίπτωσης, ακόμα και όταν υπεύθυνα τον κρίνουν στην εκκλησία ή στο δικαστήριο. O έλληνας ζητεί από το νόμο δικαιοσύνη για τη δική του προσωπική περίπτωση. Αν τύχη και ο νόμος, δίκαιος στην ολότητά του, και δεν ταιριάζει σε λίγες περιπτώσεις, όπως η δική του, δεν μπορεί αυτό να το παραδεχτή. Και εν τούτοις τετρακόσια χρόνια τώρα το διακήρυξε ο μεγάλος τους Πλάτων, πως τέτοια είναι η μοίρα και η φύση των νόμων. Πως άλλο νόμος και άλλο δικαιοσύνη. το διακήρυξε και ο Σταγειρίτης, χωρίζοντας το δίκαιο από το επιεικές. Αλλά δεν τ’ ακούει αυτά ο έλληνας! Δε δέχεται να θυσιάση τη δική του περίπτωση, το δικό του εγώ σ’ ένα νόμο σκόπιμο, και δίκαιο στη γενικότητά του. Έτσι είναι οι πολλοί στις πόλεις που πρόκειται τώρα να διοικήσης, έτσι διαφορετικοί, αν όχι από μας, όμως από τους πατέρες μας, που θεμελίωσαν το μεγαλείο την παλιάς, της αληθινής μας δημοκρατίας.

…

Όσο περνούν οι αιώνες τόσο κι εμείς και οι λαοί που κυβερνούμε γινόμαστε περισσότερο ατομιστές, ως που μια μέρα να μαραθούμε όλοι μαζί μέσα στη μόνωση των μικρών εαυτών μας.Νομίζω πως οι έλληνες απάνω στους οποίους εσύ τώρα άρχεις είναι πρωτοπόροι σε αυτόν το θανάσιμο κατήφορο. Δε σου έκανε κιόλας εντύπωση, καλέ μου Νάβιε, η αδιαφορία του έλληνα για το συμπολίτη του; Όχι πως δε θα του δανείσει μια χύτρα να μαγειρέψει, όχι πως αν τύχη μια αρρώστια δε θα τον γιατροπορέψη, όχι πως δεν του αρέσει να ανακατεύεται στις δουλειές του γείτονα, για να του δείξει μάλιστα την αξιοσύνη του και την υπεροχή του. σε τέτοιες περιπτώσεις βοηθάει ο έλληνας περισσότερο από κάθε άλλον. Βοηθάει πρόθυμα και τον ξένο, με την ιδέα μάλιστα, που χάρις στους μεγάλους στωϊκούς, πάντα τον κατέχει, μιας πανανθρώπινης κοινωνίας. Του αρέσει να δίνη στον ασθενέστερο, στο αβοήθητο. είναι και αυτό ένας τρόπος υπεροχής.Λέγοντας πως ο έλληνας αδιαφορεί για τον πλησίον του, κάτι άλλο θέλω να πω. Αλλά μου πέφτει δύσκολο να στο εξηγήσω. Θα αρχίσω με παραδείγματα, που, αν προσέξης, ανάλογα θα δης και εσύ ο ίδιος πολλά με τα μάτια σου. Ακόμη υπάρχουνε ποιητές πολλοί και τεχνίτες στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Πλησίασέ τους, καθώς είναι χρέος σου, και πες μου αν άκουσες κανέναν απ’ αυτούς ποτέ να επαινή τον ομότεχνό του. Δε χάνει τον καιρό του σε επαίνους των άλλων ο έλληνας. Δε χαίρεται τον έπαινο. Χαίρεται όμως τον ψόγο και γι’ αυτόν βρίσκει πάντα καιρό. Για την κατανόηση, την αληθινή, αυτήν που βγαίνει από τη συμπάθεια γι’ αυτό που κατανοείς, δε θέλει τίποτα να θυσιάση. Το κίνητρο της δικαιοσύνης δε τον κινεί για να επαινέση ό,τι αξίζει τον έπαινο. Όχι που δεν θα ήθελε να είναι δίκαιος, αλλά δεν αντιλαμβάνεται καν την αδικία που κάνει στον άλλο. Αλλού κοιτάζει. θαυμάζει ό,τι είναι ο δικός του κόσμος. κάθε άλλον τον υποτιμά. Όταν ένας πολίτης άξιος δεν αναγνωρίζεται κατά την αξία του, λέει ο έλληνας: αφού δεν αναγνωρίζομαι εγώ ο αξιώτερός του, τι πειράζει αν αυτός δεν αναγνωρίζεται; O εγωκεντρισμός αφαιρεί από τον έλληνα τη δυνατότητα να είναι δίκαιος. Και αυτό εννοούσα λέγοντας πως ο έλληνας αδιαφορεί για τον πλησίον του. το πάθος του εγωισμού τον εμποδίζει να ασχολείται με τον άλλο, να συνεργάζεται μαζί του.Και φυσικά από την έλλειψη τούτη της αλληλεγγύης ματαιώνονται στις ελληνικές κοινωνίες οι κοινές προσπάθειες. H δράση του έλληνα κατακερματίζεται σε ατομικές ενέργειες, που συχνά αλληλοεξουδετερώνονται και συγκρούονται.Κάποτε και τους νεκρούς ακόμα, όπου θάλεγε κανείς πως φθόνος δε χωρεί, τους αφήνουν ατίμητους οι έλληνες, γιατί δε βρίσκουν μέσα τους τη διάθεση να θυσιάσουν κάτι από το νου και την καρδιά τους για ένα τέτοιο έργο δικαιοσύνης. Μόνο ο ηδονισμός του μίσους μπορεί να τους κάνει τυμβωρύχους. Το εγώ -το τρομερό αυτό εγώ- το πάντα γυρισμένο προς τον εαυτό του, για να υψωθή, ταπεινώνει και τους νεκρούς και εκδικείται ακόμη και για την περασμένη του δόξα.Μόνο όταν δημιουργηθούν συμφέροντα που συμβαίνει να είναι κοινά σε πολλά άτομα μαζί, βλέπεις τη συναδέλφωση και την αλληλεγγύη. πολύ σπάνια για την προάσπιση κοινών ιδανικών. Κοινά ιδανικά σχεδόν δεν υπάρχουν. Στον κάθε έλληνα τα ιδανικά είναι ατομικά. Γι’ αυτό οι πολιτικές των φατρίες είναι φατρίες συμφερόντων. και το ιδανικό του κάθε ηγέτη είναι ο εαυτός του.

Νάβιε, ο Κάτωνας από καιρό έχει πεθάνει και πέθανε μαζί του η παλιά μας δημοκρατία. Τώρα βαδίζομε και εμείς το δρόμο των ελλήνων. ως που και οι δικοί μας εγωισμοί, κάθε μέρα ωμότεροι και βιαιότεροι, να σκεπάσουν με την πλημμυρίδα τους τη Σύγκλητο και την αγορά και ολόκληρη την αθάνατη πόλη.

…

Εδώ και δυο βδομάδες σου έγραφα για το φυγόκεντρον εγωισμό των ελλήνων. Δε θυμάμαι όμως αν σου έγραψα το χειρότερο. Κινημένος από την ίδια αυτήν εγωπάθεια, τη ρίζα αυτήν κάθε ελληνικού κακού, -ας βοηθήσουν οι θεοί να μη γίνη και των δικών μας δεινών η μολυσμένη πηγή- ο έλληνας δε συχωρνάει στο συμπολίτη του καμμιά προκοπή. Όποιον τον ξεπεράση, ο έλληνας τον φθονεί με πάθος. και αν είναι στο χέρι του να τον γκρεμίση από εκεί που ανέβηκε, θα το κάνη.Μα το πιο σπουδαίο, για να καταλάβης τον έλληνα, είναι να σπουδάσης τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνει το φθόνο του, τον τρόπο που εφεύρε για να γκρεμίζη καλλίτερα. Είναι ένας τρόπος πιο κομψός από το δικό μας, γέννημα σοφιστικής ευστροφίας και διανοητικής δεξιοτεχνίας. Δεν του αρέσει η χονροκομμένη δολοφονία στους διαδρόμους του Παλατιού, αλλά η λεπτοκαμωμένη συκοφαντία, ένα είδος αναίμακτου ηθικού φόνου, ενός φόνου διακριτικότερου και εντελέστερου, που αφήνει του δολοφονημένου τη σάρκα σχεδόν ανέπαφη, να περιφέρη την ατίμωση και τη γύμνια της στους δρόμους και στις πλατείες.Γιατί και τη συκοφαντία, αγαπητέ μου, την έχουν αναγάγει σε τέχνη οι θαυμάσιοι, οι φιλότεχνοι έλληνες, οι πρώτοι δημιουργοί του καλού και του κακού λόγου. Το να επινοήσης ένα ψέμα για κάποιον και να το διαλαλήσης, αυτό είναι κοινότυπο και άτεχνο. Σε πιάνει ο άλλος από το αυτί και σε αποδείχνει εύκολα συκοφάντη και σε εξευτελίζει. H τέχνη είναι να συκοφαντής, χωρίς να ενσωματώνεις πουθενά ολόκληρη τη συκοφαντία, μόνο να την αφήνεις να τη συνάγουν οι άλλοι από τα συμφραζόμενα και έτσι ασυνείδητα να υποβάλλεται σε όποιον την ακούει. H τέχνη, είναι να βρίσκης το διφορούμενο λόγο, που άμα σε ρωτήσουν γιατί τον είπες, να μπορής να πης πως τον είπες με την καλή σημασία, και πάλι εκείνος που τον ακούει να αισθάνεται πως πρέπει να τον εννοήση με την κακή του σημασία.Αυτό είναι το αγχέμαχο όπλο με το οποίο πολεμάει ο έλληνας τον έλληνα, ο ηγέτης τον ηγέτη, ο φιλόσοφος το φιλόσοφο, ο ποιητής τον ποιητή, αλλά και ο ανάξιος τον άξιο, ο ουσιαστικά αδύνατος τον ουσιαστικά δυνατό.Αν και ξένος, θα δοκιμάσης την αιχμή τούτου του όπλου και εσύ όπως τη δοκίμασα και εγώ. Θα απορήσης σε τι κοινωνική περιωπή βάζουν οι έλληνες τους δεξιοτέχνες της συκοφαντίας, πώς τους φοβούνται οι πολλοί και αγαθοί, πώς τους υπολήπτονται οι χρησιμοθήρες και πώς γλυκομίλητα τους χαιρετούν όταν τους συναντούν στις στοές και στην αγορά.

…

Το ανυπόταχτο σε κάθε πειθαρχία, η περιφρόνηση των άλλων και ο φθόνος, η αρρωστημένη διόγκωση της ατομικότητας, σπρώχνουν σχεδόν τον κάθε έλληνα να θεωρή τον εαυτό του πρώτο μέσα στους άλλους. Αδιαφορώντας για όλους και για όλα, παραβλέποντας ό,τι γίνηκε πριν και ό,τι γίνεται γύρω του, αρχίζει κάθε φορά από την αρχή και δεν αμφιβάλλει πως πορεύεται πρώτος στο δρόμο το σωστό. Ταλαιπωρεί από αιώνες την ελληνική ζωή η υπέρμετρη εμπιστοσύνη του έλληνα στην προσωπική του γνώμη και στις προσωπικές του δυνατότητες. Παρά να υποβάλη τη σκέψη του στη βάσανο μιας ομαδικής συζήτησης, προτιμάει να ριψοκινδυνεύση με μόνες τις προσωπικές του δυνάμεις. Πρόσεξε τις συσκέψεις των ηγετών των πολιτικών τους μερίδων με τους δήθεν φίλους των και θα δης ότι οι περισσότερες είναι προσχήματα. O ηγέτης λέει τη γνώμη του, βελτιώνει τη διατύπωσή της με τις πολλές επαναλήψεις χωρίς ούτε να περιμένη, ούτε να θέλη καμμίαν αντιγνωμία. Και οι φίλοι του το ξέρουν αυτό καλά και συχνάζουν σε αυτές τις συσκέψεις ή για να μάθουν τα νέα της ημέρας ή για να βρουν ευκαιρία να κολακεύσουν τον ηγέτη. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο έλληνας πολιτικός ανακυκλώνεται μόνος του μέσα στις δικές του σκέψεις, γιατί πιστεύει πως αυτές αρκούν για το έργο του ή, το χειρότερο, γιατί η χρησιμοποίηση και των άλλων στην εκτέλεσή του, θα περιώριζε την κυριότητά του απάνω στο έργο. θα το έκανε, περισότερο τέλειο, αλλά λιγότερο δικό του. και εκείνο που προέχει για τον έλληνα δεν είναι το πρώτο, αλλά το δεύτερο. Έτσι σε πρώτη μοίρα έρχεται η τιμή του εγώ και σε δεύτερη η αξία του έργου. Αυτή είναι η αδυναμία του πολιτικού ήθους που θα παρατηρήσης στους έλληνες δημόσιους άνδρες, που κατά τα άλλα και πιο υψηλόφρονες είναι και πιο αδέκαστοι και σχεδόν όλοι πιο φτωχοί από τους σύγχρονους δικούς μας. Οι παλιοί όμως ρωμαίοι, αυτοί κατείχαν την αρετή της μετριοφροσύνης που απουσιάζει και απουσίασε πάντα από την ελληνική πολιτική ζωή και γι’ αυτό τότε κατορθώσανε, αν και σε τόσα καθυστερημένοι, να πάρουν την κοσμοκρατορία από τα χέρια των ελλήνων. Γιατί, βλέπεις, τούτη η μοιραία για την τύχη των ελλήνων εγωπάθεια φέρνει και ένα άλλο χειρότερο δεινό: όπου βασιλεύει, τα έργα σχεδιάζονται πάντα μέσα στα στενά όρια της ατομικότητας, σύντομα και βιαστικά, για να συντελεσθούν όλα, πριν το πρόσωπο εκλείψη.

H πολιτική όμως που θεμελιώνει τις μεγάλες πολιτείες δε σηκώνει ούτε βιασύνη ούτε συντομία. Σχεδιάζεται σε έκταση αιώνων. Δεν προσδένεται σε άτομα, αλλά σε ομάδες προσώπων, σε διαδοχικές γενεές. Στην εκτύλιξή της εξαφανίζεται το εφήμερο άτομο και παίρνουν την πρώτη θέση, διαρκέστερες υποστάσεις, λαοί, οικογένειες, πολιτικές μερίδες ή κοινωνικές τάξεις. Τα εδραία πολιτικά έργα μέσα στην ιστορία είναι υπερπροσωπικά. Και δυστυχώς οι έλληνες μόνο σε προσωπικά έργα επιδίδονται με ζήλο. Γι’ αυτό ή δε φτάνουν ως την τελείωση ενός άξιου πολιτικού έργου ή όταν φτάσουν, φέρνει μέσα του το έργο τους το ίδιο, το σπέρμα της φθοράς. Και αυτό είναι δίκαιο. Γιατί σκοπός των ελλήνων είναι η πρόσκαιρη λάμψη του πρόσκαιρου ατόμου, όχι η μόνιμη απρόσωπη ευόδωση του έργου του ίδιου.Έπρεπε εξαιρετικά ευνοϊκές περιστάσεις να συντρέξουν με τη μεγαλοφυϊα του Αλέξανδρου του Μακεδόνα για να αποκτήσουν για λίγα χρόνια οι έλληνες μια κυρίαρχη πολιτική θέση στην οικουμένη. Αλλά και εκεί το έργο, στηριγμένο σ’ ένα πρόσωπο, όχι σε μιαν κοινότητα ανθρώπων, ούτε σε μια πολύχρονη παράδοση, μόλις εξαφανίστηκε ο δημιουργός, διαλύθηκε μέσα στα χέρια των ίδιων εκείνων ανθρώπων, που, όταν ο Αλέξανδρος ζούσε, στάθηκαν οι απαραίτητοι συντελεστές του. Αλλά το έργο, βλέπεις, δεν ήταν δικό τους. Δεν τους είχε κάνει ο αυταρχικός ηγέτης κοινωνούς στην τιμή του έργου, αλλά θήτες του γιγάντιου εγωισμού του.… Ποτέ, μα ποτέ δε θέλησα να σου πω, ότι λείπει η πολιτική σκέψη στην Ελλάδα. Απεναντίας πιστεύω πως αφθονεί, περισσότερο μάλιστα από ό,τι φαντάζεται όποιος βλέπει τα πράγματα απ’ έξω. Μόνο που δεν μας είναι αισθητή η παρουσία της, γιατί οι άνδρες που τη κατέχουν φθείρονται ο ένας από τον άλλο σε μιαν αδιάκοπη, πεισματική και το πιο συχνά μάταιη σύγκρουση. Αν λείπει κάτι των ελλήνων πολιτικών δεν είναι ούτε η δύναμη της σκέψης, ούτε η αγωνιστική διάθεση. Στο χαρακτήρα, στο ήθος φωλιάζει η αρρώστια. Φωλιάζει στην άρνησή τους να δεχθούν να εξαφανίσουν το άτομό τους για την ευόδωση ενός ομαδικού έργου.Δεν κρίνουν ποτέ με δικαιοσύνη το συναγωνιστή τους και γι’ αυτό δεν υποτάσσονται ποτέ στην υπεροχή του. Δεν έχουν την υπομονή, μέσα στον κύκλο των ισότιμων, να περιμένουν με την τάξη του κλήρου ή της ηλικίας της σειρά τους. Έτσι διασπαθίζοντας τη δύναμή του και τις αρετές του σε περιττούς αγώνες κατάντησε ο λαός με την υψηλότερη και την πλουσιώτερη στη θεωρία πολιτική σκέψη, να μείνη τόσο πίσω από μας στις πρακτικές πολιτικές του επιδόσεις.Τα δεινά, όσα υποφέρανε ως τα σήμερα οι έλληνες, μα θαρρώ και όσα θα υποφέρουν στο μέλλον μιαν έχουν κύρια και πρώτη πηγή, την φιλοπρωτία, τη νόμιμη θυγατέρα του τρομερού των εγωισμού.

Μου γράφεις πως αυτό συμβαίνει και αλλού και προ παντός σ’ εμάς. H διαφορά, καλέ μου φίλε, έγκειται στο μέτρο και στην ένταση της φιλοπρωτίας. Βέβαια και εμείς σήμερα δεν υστερούμε. Αλλά την εποχή που θεμελιώνονταν το μεγαλείο της Ρώμης δεν είχαν υπερβή οι δικοί μας το πρεπούμενο μέτρο.Υποτάσσονταν στο κοινό νόμο και στους γενικούς σκοπούς της πολιτείας. ενώ οι έλληνες το ξεπέρασαν πριν προφτάσουν να στεριώσουν τη δύναμή τους στην οικουμένη. Όσο όμως αυστηρότερος και αν θέλω να είμαι, καθώς είναι χρέος μου, για μας τους ρωμαίους, δεν ξέρω αν μεταξύ των ρωμαίων, και σήμερα ακόμα, υπάρχουν τόσοι φανατικοί και αδίστακτοι στο κυνήγημα των τιμών, όσοι υπήρξανε μεταξύ των ελλήνων στους ενδοξώτερούς των αιώνες.Μήπως όμως υπερβάλλω, καλέ μου φίλε; Μήπως βλέπω το θαυμαστό γένος των ελλήνων με τα μάτια της γεροντικής κακίας; Μα είναι χρόνια τώρα που με το λυχνάρι και με του ήλιου το φως διαβάζω Αριστοφάνη, Δημοσθένη, Ευριπίδη, Θεόφραστο, Επίκουρο, Ζήνωνα, Χρύσιππο και όλο και βεβαιώνομαι περισσότερο πως δεν είμαι μόνος στον τρόπο που τους κρίνω. Όχι, φίλε μου, δε βλέπω πως είμαι άδικος όταν λέγω πως πρόθεσή τους συνήθως δεν είναι να ξεπεράσουν σε αξιότητα ή και σε καλή φήμη τον αντίπαλό τους, αλλά να τον κατεβάσουν στα μάτια του κόσμου κάτω από τη δική τους θέση, όποια και αν είναι. Την αρχαίαν «ύβριν» των (Σ.Μ. η λέξη στο πρωτότυπο είναι γραμμένη με ελληνικά στοιχεία) την κατεβάσανε στο χαμηλότερο επίπεδο! Κάποτε με τούτην την ισοπέδωση προς τα κάτω νομίζουν πως επαναφέρουν το πολίτευμά τους στην ορθή του βάση. Μάταια ξεχώρισε ο μεγάλος Σταγειρίτης τη «δημοκρατία» (Σ.Μ. την παρεκβατική δημοκρατία, δηλ. την οχλοκρατία) από την «πολιτεία» (Σ.Μ. την ορθή δημοκρατία). H θέλησή τους για ισότητα, άμα την αναλύσης, θα δης ότι δεν απορρέει από την αγάπη της δικαιοσύνης, αλλά από το φθόνο της υπέρτερης αξίας. «Μια που εγώ, λέει ο έλληνας, δεν είμαι άξιος να ανεβώ ψηλότερα από σένα, τότε τουλάχιστον και εσύ να μη ανεβής από μενά ψηλότερα. Συμβιβάζομαι με την ισότητα».Συμβιβάζεται με την ισότητα ο έλληνας, γιατί τι το άλλο είναι παρά συμβιβασμός να πιστεύης ανομολόγητα πως αξίζεις την πρώτη θέση και να δέχεσαι μιαν ίση με των άλλων. Μέσα του λοιπόν δεν αδικεί τόσο ο έλληνας, όσο πλανάται. Γεννήθηκα με την ψευδαίσθηση της υπεροχής.Και ύστερα θα συναντήσης και μεταξύ των ελλήνων την άλλη την ψευδαίσθηση που τους κάνει να υπερτιμούνε τη μιαν αρετή που έχουν και να υποτιμούνε τις άλλες που τους λείπουν. Είδα δειλούς που φαντάζονταν πως μπορούν να ξεπεράσουν όλους μονάχα με την εξυπνάδα τους και ανδρείους που πίστευαν πως φτάνει για να ξεπεράσουν όλους η ανδρεία τους. Είδα έξυπνους που φαντάζονταν πως δε χρειάζεται για να γίνουν πρώτοι ούτε επιστήμη, ούτε αρετή. Είδα κάτι σοφούς που θέλαν να σταθούν απάνω και από τους έξυπνους και από τους ανδρείους με μόνη την επιστήμη και τη σοφία. Πόσο αλήθεια άμαθοι της ζωής μπορεί να είναι αυτοί οι αφεντάδες της γνώσης! Τι κακό μας έκανε αυτός ο Πλάτωνας! Πόσους δασκάλους πήρε στο λαιμό του που νομίσανε πως είναι «άνδρες βασιλικοί»! (Σ.Μ. με ελληνικά στοιχειά στο πρωτότυπο). Μα είδα τέλος, αγαπητέ μου Νάβιε, και κάτι ενάρετους, που δεν το χώνευαν να μην είναι πρώτοι στην πολιτεία, αφού είταν πρώτοι στην αρετή. Και βέβαια δε στασίαζαν όπως οι βάναυσοι και οι κακοί, αλλά ή αποσύρονταν σιωπηλοί και απογοητευμένοι στους αγρούς των, αφήνοντας το δήμο στα χέρια των δημαγωγών και των συκοφαντών, ή δηλητηριάζανε την ίδια τους την αρετή και τους ωραίους της λόγους με την πίκρα της αποτυχίας των. ωσάν οι ηγεσίες των πολιτειών να μην ήταν μοιραία υποταγμένες στις ιδιοτροπίες της τύχης και του χρόνου και σε λογής άλλους συνδυασμούς δυνάμεων που συνεχώς τις απομακρύνουν απ’ την ιδεατή τους μορφή και τις παραδίνουν στα χέρια των ανάξιων ή των μέτριων.Τέτοια είναι τα πάθη και οι αδυναμίες που φθείρουν τους ηγέτες των ελληνικών πόλεων.

Όσο για τους οπαδούς των ηγετών αυτών, έχουν και αυτοί την ιδιοτυπία τους στον μακάριον εκείνον τόπο. Είναι οπαδοί, πραγματικοί οπαδοί, μόνο όσοι χάσαν οριστικά την ελπίδα να γίνουν και αυτοί ηγέτες. Έτσι θα παρατηρήσης πως πιστοί οπαδοί είναι μόνο οι γεροντώτεροι από τον ηγέτη τους. Ελάχιστοι είναι οπαδοί από πίστη ιδεολογική ή από πίστη στον ηγέτη οι πολλοί είναι πειθαναγκασμένοι από τα πράγματα γιατί ατύχησαν, γιατί βαρέθηκαν ή λιποψύχησαν. Γι’ αυτό είναι και όλοι προσωρινοί, άπιστοι, ενεδρεύοντες οπαδοί, ως που να περάσει η κακή ώρα.Μα και αυτοί που μένουν και όσο μένουν οπαδοί, προσπαθούν συνεχώς να αναποδογυρίσουν την τάξη της ηγεσίας και να διευθύνουν αυτοί από το παρασκήνιο τον ηγέτη. Γι’ αυτό και βλέπεις τόσο συχνά να είναι περιζήτητοι οι μέτριοι ηγέτες, που προσφέρονται ευκολώτερα στην παρασκηνιακήν ηγεσία των οπαδών των. Σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει σημασία να ξέρης ποιος είναι ο ονομαστικός ηγέτης μιας πολιτικής μερίδας, αλλά ποιοι εκ του αφανούς τον διευθύνουν. Βλέπεις, είναι μερικοί άνθρωποι που δεν είναι προικισμένοι με τα χαρίσματα με τα οποία αποκτάς τα φαινόμενα της ηγεσίας, αλλά μόνο με εκείνα που χρειάζονται για την ουσία της, για την άσκηση της εξουσίας. είναι αναγκασμένοι λοιπόν οι τέτοιοι να περιορισθούν στο ρόλο του υποβολέα και να αφήνουν τους άλλους, που κατέχουν τα φαινόμενα, να χαριεντίζωνται απάνω στη σκηνή.

…

Και ύστερα, μήπως δε βλέπω και την άλλην όψη του πράγματος; Ας παραπονιόμαστε για την ελληνική εγωπάθεια εμείς που διαρκώς απάνω της σκοντάβομε, γιατί έχομε να κάνωμε με την ελληνική πόλη και τους πολιτικούς της. Έχει και την εξαίσια πλευρά της η υπερτροφία αυτή της προσωπικότητας, που στις κακές της όψεις την ονομάζομε εγωπάθεια. Έχει την πλευρά τη δημιουργική στη φιλοσοφία, στην ποίηση, στις τέχνες, στις επιστήμες, ακόμη και στο εμπόριο και στον πόλεμο. Από αυτήν αναβλύζει όλη η δόξα των ελλήνων, η μόνη δόξα στην ιστορία που μπορεί να σταθή πλάι στη δική μας. Φοβάμαι μονάχα, -γιατί, και ας μην το βλέπης εσύ, κατά βάθος με γοητεύουν και εμένα οι έλληνες, που είναι και θα είναι πάντα οι δάσκαλοί μου- φοβάμαι πως φτάσαμε στον καιρό, που η φωτεινή πλευρά της προσωπικότητάς των πηγαίνει όλο μικραίνοντας και αντίθετα η σκοτεινή όλο και αυξάνει. και δεν ξέρω, δεν μπορώ να ξέρω, αν ετούτος ο κατήφορος μπορεί ποτέ πια να σταματήση.

…

Δε σου κρύβω πως με πείραξε ο λόγος σου, πως δείχνομαι τάχα κακός και άδικος με τους έλληνες. Ας αρχίσω λοιπόν σήμερα το γράμμα μου με έναν έπαινο γι’ αυτούς, για να ξεπλύνω έτσι κάπως τη μομφή σου. O εγωισμός δεν κάνει τους έλληνες μόνο κακούς πολίτες στην αγορά, τους κάνει και καλούς στρατιώτες στον πόλεμο. Έχουν αιώνων τρόπαια που μέσα στη μνήμη τους γίνονται σα νόμοι άγραφοι και επιβάλλουν την περιφρόνηση της κακουχίας και του κινδύνου. Μη συγχέης τη διάλυση της στρατιωτικής δύναμης, που έχει αφορμή τις εμφύλιες έριδες, με την ατομική γενναιότητα καθώς και την πολεμική δεξιοτεχνία των ελλήνων.Μα και δεν είναι μόνο στον πόλεμο ο έλληνας γενναίος και άξιος μαχητής, αλλά και στην ειρήνη. Ακριβώς γιατί η γενναιότητά του δεν είναι συλλογική, σαν των περισσότερων λαών, αλλά ατομική, γι’ αυτό δε φοβάται, και εκεί που βρίσκεται μόνος του, να ριψοκινδυνεύη, στην ξενητιά, στο παράτολμο ταξίδι, στην εξερεύνηση του αγνώστου. Γι’ αυτό και τόλμησε τέτοια που εμείς δε θα τολμούσαμε ποτέ και θεμέλιωσε για αιώνες αποικίες έξω από τις στήλες του Ηρακλέους και πέρα, μέσα στα χιόνια της Σκυθίας. και στον καιρό μας ακόμη έλληνες δεν είναι εκείνοι που τόλμησαν να διασχίσουν άγνωστες θάλασσες για να φτάσουν στη χώρα των Ινδών και στις έμπυρες χώρες πιο κάτω από τη γη των Αιθιόπων; Αναρωτιέσαι κάποτε γιατί τα τολμάει αυτά τα παράτολμα ο έλληνας;

Επειδή είναι γενναίος ο έλληνας, είναι και παίκτης. Παίζει την περιουσία του τη ζωή του και κάποτε και την τιμή του. Γεννήθηκε για να σκέπτεται μόνος, για να δρα μόνος, για να μάχεται μόνος και γι’ αυτό δε φοβάται τη μοναξιά. Εμείς αντίθετα είμαστε από τα χρόνια τα παλιά μια υπέροχα οργανωμένη αγέλη. Σκεπτόμαστε μαζί, δρούμε μαζί, μαχόμαστε μαζί και μοιραζόμαστε μαζί την τιμή, τα λάφυρα και τη δόξα. Οι έλληνες δε δέχονται, όσο αφήνεται η φύση τους ελεύθερη, να μοιρασθούν τίποτα με κανέναν. Το εθνικό τους τραγούδι, αρχίζει με έναν καυγά, γιατί θελήσανε να κάνουν μοιρασιά ανάμεσα σε άντρες που μοιρασιά δε δέχονται.Και μια που πήρα το δρόμο των επαίνων, άκουσε και τούτο, που δεν είναι και ο μικρότερος. Οι αυστηρές κρίσεις που τώρα βδομάδες σου γράφω, θαρρείς πως είναι μόνο δικές μου; Τις πιο πολλές τις διδάκτηκα από ένα έλληνα, από τον Επίκτητο. Νέος τον άκουσα να εξηγή το μέγα δράμα του γένους του. Ήσυχα καθαρά, με την ακριβολογία και τη χάρη που σφράγιζε το λόγο του, μας ετοίμαζε για έναν κόσμο που είχε πια περάσει, για μιαν Ατλαντίδα που είχε κατακαλύψει ο Ωκεανός. Κάποτε κάνοντας την απολογία της πατρίδας του, μας έλεγε: «Δεν είναι τόσο δίκαια τα ανθρώπινα, ώστε μόνο αμαρτήματα να είναι οι αιτίες των τιμωριών.

H Τύχη, η τυφλή θεά, η τελευταία στην οποία θα πάψω να πιστεύω, πρόδωσε συχνά τους έλληνες στο δρόμο τους. Αλλά και αυτοί, πρόσθετε, τη συντρέξανε με το δικό τους τρόπο».Μη νομίσης όμως πως μόνο ένας Επίκτητος κατέχει την αρετή του «γνώθι σαυτόν» (Σ.Μ. Στο πρωτότυπο γραμμένο ελληνικά). Σε κάθε κόγχη απάγκια της αγοράς κάθε πόλης, σε κάθε πλάτανο από κάτω της ευλογημένης ελληνικής γης, θα βρης και έναν έλληνα, αδυσώπητο κριτή του εαυτού του. Και εύκολα θα σου ξανοιχθή και ας είσαι ξένος. Αρκεί εσύ να μην αρχίσης να κακολογής τίποτα το ελληνικό, γιατί τότε μέσα του ξυπνάει μια άλλη αρετή, η περηφάνια.Ναι, ναι, σε βλέπω να γελάς, Ατίλιε Νάβιε, αυτούς του ταπεινούς κόλακες που σέρνονται στους προθαλάμους μας, γελάς που τους ονομάζω περήφανους. Και όμως θα αστοχήσης στο έργο σου αν αγνοήσης αυτή την αλήθεια. Πρόσεξε την υπεροψία και τη φιλοτιμία των ελλήνων. Μην πλανάσαι! Έχουν την ευαισθησία των ξεπεσμένων ευγενών. Είναι γκρεμισμένοι κοσμοκράτορες, ποτέ όμως τόσο χαμηλά πεσμένοι, ώστε να ξεχάσουν τι ήτανε. H πολυσύνθετη ψυχή τους χωράει λογής αντιφάσεις και έρχονται ώρες που για πολλούς είναι δίκαιος ο ειρωνικός λόγος του Ιουβενάλιου Graeculus esuriens, in coelum jusseris, ibit [Σ.Μ. «Το λιμασμένο γραικύλο κι’ αν στον ουρανό τον προστάξης (να πάη), θα πάη.»] Αλλοι όμως είναι τούτοι οι γραικύλοι και άλλοι οι έλληνες. Και το πιο περίεργο: οι ίδιοι τούτοι σε άλλες ώρες είναι γραικύλοι και σε άλλες έλληνες (Σ.Μ. ο συγγραφέας παίζει εδώ με τις λέξεις graeculus και graeci. Στη μετάφραση φυσικά το λογοπαίγνιο χάνεται).

Δεν πρέπει ποτέ να δώσης στον έλληνα την εντύπωση ότι του αφαίρεσες την ελευθερία του. Αφησέ τον, όσο μπορείς, να ταράζεται, να θορυβή και να ικανοποιή την πολιτική του μανία, μέσα στη σφαίρα που δεν κινδυνεύουν τα συμφέροντα της αυτοκρατορίας. Εσύ πρέπει να έχης την τέχνη να επεμβαίνης μόνο την τελευταία στιγμή, όταν δεν μπορείς να βάλης τους έλληνες τους ίδιους να αποτρέψουν το δυσάρεστο. Πάντοτε βρίσκονται οι διαφωνούντες μεταξύ των ελλήνων, που θα είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν είτε θεληματικά, είτε, συνηθέστερα, αθέλητά τους.Υποβοηθώντας το τυφλό παιχνίδι των φατριών από το παρασκήνιο, χωρίς να προσβάλλης την περηφάνια τους, μπορεί να οδηγήσης τις ελληνικές πόλεις προς το καλό πολύ ευκολώτερα παρά με τις σοφώτερες διαταγές που θα εξέδιδες, αν είσουνα ανθύπατος στην Ισπανία ή στην Ιλλυρία. Valde aveo scire quid agas. Data Nonis Juniis ex Tusculo.… Όμως αν θέλης στην Ελλάδα πραγματικά να επιβάλης μιαν απόφασή σου, όσο σωστή και αν είναι, κοίταξε να μη φανή η πρόθεσή σου. Πρέπει να θυσιάσης την τιμή μιας απόφασης για να την επιβάλης μεταξύ των ελλήνων. Κάλεσε ιδιατέρως έναν έναν τους αρχηγούς των μερίδων. δώσε στον καθένα την ευκαιρία μιας επίπλαστης πρωτοβουλίας. Φυσικά, αν δυστροπούν, να τους τρομάξης. Αλλά και αυτό υπό εχεμύθειαν, χωρίς να αναγκάσης τη φιλοτιμία τους να πάρη τα όπλα. Δώσε τους κάποια περιθώρια έντιμης υποχώρησης, και όταν ακόμα στην πραγματικότητα διατάσσης.

Μην τους πης ότι διατάσσεις, πες τους ότι δεν διατάσσεις, αλλά ότι αν δεν γίνη τούτο και εκείνο, τότε οι ρωμαϊκές λεγεώνες θα αναγκασθούν να μεταθασταθμεύσουν, για λόγους ασφάλειας, σε άλλη επαρχία και τότε μπορεί τίποτε Γέτες ή Κέλτες ή Δακοί να στείλουν τα στίφη τους να δηώσουν τη χώρα και ας αναμετρήσουν οι ίδιοι τις συνέπειες και ας αποφασίσουν. Όλα αυτά δε σου τα λέω για να σε κάνω να περιφρονής τους έλληνες. απεναντίας σου τα λέω για να τους καταλάβης και να τους προσέξης. Ακόμη και σήμερα διατηρούν τα ίχνη μερικών αρετών που μοιάζουν με τη χόβολη μιας μεγάλης πυράς. Μελετητές της ψυχής των ατόμων και του όχλου, θα τους δης να εκτελούν μερικούς θαυμάσιους ελιγμούς, να χαράζουν πολιτικά σχέδια περίλαμπρα, με μιαν ευκινησία στη σκέψη και μια γοργότητα στις αντιδράσεις που εμείς εδώ ποτέ δε φτάσαμε. Μόνο που ύστερα θα μελαγχολήσεις βλέποντας πως είναι πια ασήμαντοι οι σκοποί για τους οποίους ξοδεύονται αυτά τα εξαίσια χαρίσματα.

http://vescoukis.wordpress.com/

Quis custodiet ipsos custodes? *

Τι ακριβώς θα γίνει τελικά η Ελλάδα; Μια Δανία του Νότου; Μια Αργεντινή της Ευρώπης; Μια Ισλανδία του Αιγαίου; Μια Ιρλανδία των Βαλκανίων; Ή μήπως μια Ισπανία της Ανατολής; Έτσι όπως περιγράφεται η κατάσταση από τους άρχοντες των αγορών, η Ελλάδα μάλλον εξελίσσεται σε Σομαλία της Δύσης, ίσως όχι με τόσα πτώματα. Αλλά με αίμα. Πολύ αίμα, κυριολεκτικό και μεταφορικό.

Πριν μας σφάξουν στο γόνατο, πάντως, ας σκεφτούμε λίγο ψύχραιμα: Τι ακριβώς μας έχει συμβεί; Τι έχει αλλάξει ριζικά τους δύο τελευταίους μήνες στον τρόπο ζωής μας, στον τρόπο που παράγουμε ή τρώμε αυτά που παράγουν άλλοι, στον τρόπο που διαχειριζόμαστε το εισόδημά μας, ελάχιστο ή τεράστιο, στον τρόπο που αποδίδουμε τους φόρους ή που φοροδιαφεύγουμε, στον τρόπο που δανειζόμαστε, στον τρόπο που σπαταλάμε τους κοινοτικούς πόρους ή τις κρατικές επιδοτήσεις, στον τρόπο που αναζητούμε δουλειά ή που απολυόμαστε, σε όλα αυτά που αποτελούν το μοναδικό, ιδιότυπο, κλεπτοκρατικό και παρασιτικό ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης; Επί της ουσίας, τίποτα! Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας, όπως ακριβώς πριν από τον Οκτώβριο, επί καραμανλικής διακυβέρνησης. Αυτό που άλλαξε είναι ο τρόπος που μετράμε την οικονομική μας αβελτηρία, την ίδια που επιβραβεύτηκε ως «θαύμα» όταν προ δεκαετίας η χώρα εντάχθηκε στο ευρώ με μια ανάπτυξη πλασματική και υπερδανεισμένη και συνέχιζε να επιβραβεύεται μέχρι πριν από δύο χρόνια από τους ευρωκράτες των Βρυξελλών. Αλλά και από τις αγορές όπου μοσχοπουλιούνταν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα με τα οποία το δημόσιο χρέος μπουκώθηκε μέχρι σκασμού.

Άλλαξε επίσης η διακυβέρνηση. Η οποία εξέπεμψε ένα θολό και δειλό μήνυμα για κάποιας μορφής μεταρρυθμίσεις, για έναν αναπροσανατολισμό του αναπτυξιακού μοντέλου προς την αναδυόμενη πράσινη οικονομία -πραγματικότητα ήδη σε πολλές χώρες της Ε.Ε.-, μια ασαφή εξαγγελία δικαιότερης κατανομής των φορολογικών βαρών και του πλούτου. Τίποτα συγκεκριμένο, τίποτα ριζοσπαστικό και ανατρεπτικό που να κάνει τους άρχοντες των αγορών να χάσουν τον ύπνο τους. Το μόνο απτό μέτρο που έχει δρομολογηθεί είναι η έκτακτη εισφορά στις μεγάλες επιχειρήσεις που πέρασε αναίμακτα και τα φιλανθρωπικά επιδόματα προς τα πολύ χαμηλά εισοδήματα, μέτρα ελάχιστης δημοσιονομικής αξίας. Κι όμως, ακόμη κι αυτά ήταν αρκετά για να εξοργίσουν τους θεματοφύλακες της οικονομικής ορθοδοξίας, που ένα χρόνο μετά την κορύφωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οπότε αισθάνονταν το έδαφος να φεύγει κάτω από τα πόδια τους και τις καρέκλες τους να τρίζουν, έχουν πλήρως αποκατασταθεί στον θρόνο τους, στον ρόλο του «δεσμοφύλακα» των εθνικών οικονομιών.

Οι επιτηρητές-δεσμοφύλακες εναλλάσσονται στους κλασικούς ρόλους του καλού και του κακού μπάτσου που θέλουν να αποσπάσουν από τον δεσμώτη μια καθαρή ομολογία πίστης: καλοί μπάτσοι οι κομισάριοι των Βρυξελών και οι κεντροτραπεζίτες της ΕΚΤ, κακοί και ευέξαπτοι μπάτσοι οι άρχοντες του εικονικού πιστωτικού χρήματος, οι αναλυτές των χρηματοπιστωτικών κολοσσών και των «ανεξάρτητων» οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης. Τόσο ευέξαπτοι, που άμα λάχει, ρίχνουν και καμιά γροθιά στη μούρη της χώρας-δεσμώτη, στέλνοντας στα Τάρταρα τα κρατικά της ομόλογα και στα ύψη το κόστος δανεισμού. Οι πρώτοι ακολουθούν την κλασική καθησυχαστική πολιτική: «Δεν πρόκειται να χρεοκοπήσει η Ελλάδα, αλλά…». Οι δεύτεροι δεν ξέρουν από αβρότητες, σαβουάρ βιβρ και πειθαρχικούς ελέγχους: «Σε λίγο τα ελληνικά ομόλογα δεν θα γίνονται δεκτά ούτε από την ΕΚΤ, η ελληνική χρεοκοπία είναι ένα ορατό σενάριο», λένε. Ακόμη πιο ωμοί οι πελάτες τους, που αγοράζουν και πουλάνε κατά βούληση των εθνικό πλούτο 200 χωρών του πλανήτη, ομολογούν: «Σήμερα κερδοσκοπούμε με την πτώση της τιμής των ελληνικών ομολόγων, αλλά είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να τα αγοράσουμε ξανά. Όταν χρωστάς 1.000 ευρώ στην τράπεζα, έχεις εσύ πρόβλημα. Όταν, όμως, χρωστάς 10.000.000 ευρώ, έχει πρόβλημα η τράπεζά σου». Σ’ αυτή την κυνική εξομολόγηση βρίσκεται και ο μηχανισμός του εκβιασμού που ασκείται μ’ αυτήν την εξοργιστική συνέργια ανάμεσα στους θεματοφύλακες του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας και τα αρπακτικά της αγοράς του παγκόσμιου δημόσιου χρέους. Το κίνητρο της μοχθηρής παρέμβασης των επιτηρητών της δημοσιονομικής τάξης δεν είναι κανενός είδους ανησυχία για τη φτώχεια στην οποία μπορεί να βυθίσει τη χώρα μια χρεοκοπία, ούτε καν για το ντόμινο οικονομικών καταστροφών που μπορεί να δημιουργήσει η αποσταθεροποίηση μιας οικονομίας της Ευρωζώνης. Το κίνητρο είναι να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη από την ανελέητη αστυνόμευση της ελληνικής οικονομίας. Αλλά και της ιρλανδικής και της ισπανικής και οποιουδήποτε άλλου αδύναμου κρίκου της αλυσίδας.

Εδώ ισχύει, βεβαίως, το «εκεί που μας χρωστάγανε, μας παίρνουν και το βόδι». Και το λέω αυτό για τους εξής απλούς λόγους: Πρώτον, οι φύλακες της οικονομικής ορθοδοξίας του Συμφώνου Σταθερότητας, διορισμένοι «υπάλληλοι» των μεγάλων οικονομιών της Ευρωζώνης, δεν έχουν ακόμη απολογηθεί για το γεγονός ότι άφησαν 27 οικονομίες της Ε.Ε. να περπατήσουν ξυπόλητες στ’ αγκάθια της οικονομικής κρίσης την οποία ούτε έβλεπαν ούτε προέβλεπαν όταν σοβούσε στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Δεύτερον, τα αρπακτικά των αγορών, τα οποία επικρίθηκαν και λίγο έλειψε να εκτελεστούν για τη χρηματοπιστωτική φούσκα που εξέθρεψε η απληστία τους, δεν έχουν λογοδοτήσει πουθενά για τον τρόπο που μετακύλισαν την κρίση των ενυπόθηκων δανείων στα κράτη, έπειτα στην αγορά εταιρικών ομολόγων και εντέλει στο δημόσιο χρέος, που για δεκάδες χώρες διογκώθηκε κατά 30% στον ενάμιση χρόνο που το τραπεζικό τέρας ταΐζεται με ζεστούς κρατικούς πόρους για να μην καταρρεύσει και για να αποκατασταθεί η κερδοφορία του. Τρίτον, οι ευαγείς οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης εταιρειών και χωρών, οι τρεις του παγκόσμιου μονοπωλίου (Moody’s, S&P και Fitch) και αρκετές δεκάδες άλλοι που δεν είναι τόσο celebrities της αγοράς, δεν έχουν λογοδοτήσει ποτέ για το γεγονός ότι λίγες μέρες πριν από την κατάρρευση της Enron το 2000, τη βαθμολογούσαν με ΑΑΑ. Και το ίδιο έκαναν πέρσι με τη Lehman Brothers, όταν η αμερικανική κοινωνία βοούσε για τις αθρόες εξώσεις, τις απλήρωτες δόσεις δανείων και τα απαξιωμένα ακίνητα που είχαν συγκεντρώσει στα αδηφάγα χαρτοφυλάκιά τους. Τη Lehman την υποβάθμισαν αφού κήρυξε πτώχευση!

Ως εκ τούτου, το ερώτημα είναι αυτό που έθεσε αρχικά ο Πλάτων και αργότερα ο Γιουβενάλης: «Ποιος φυλάσσει τους φύλακες;». Εν προκειμένω, τους φύλακες της ορθοδοξίας των αγορών. Οι οποίοι δεν αρκούνται στη μεγιστοποίηση των κερδών τους από τη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Απαιτούν να υποβάλουν και την πολιτική διαχείρισής τους. Οι φύλακες των αγορών θέλουν αίμα. Δεν θέλουν οποιαδήποτε μέτρα (να μην έχετε αμφιβολία ότι τα ελληνικά ομόλογα θα είχαν καλύτερη τύχη αν, παρ’ ελπίδα, η κυβέρνηση παρουσίαζε ένα τολμηρό πρόγραμμα φορολόγησης του προκλητικού πλούτου που λιμνάζει στους πάνω ορόφους της κοινωνικής ελίτ, στα επιχειρηματικά κέρδη, στα μεγάλα εισοδήματα της χώρας, όπου ο παρασιτισμός επιβραβεύεται και η παραγωγικότητα τιμωρείται. Η εξέγερση των αγορών θα τιμωρούσε και πάλι τα ελληνικά ομόλογα για την κυβερνητική αποκοτιά να «κυνηγηθούν» οι υποψήφιοι πελάτες τους. Τόσο χρήμα που μπορεί να εισρεύσει στα ταμεία τους, γιατί να πάει στο ταμείο του κράτους;). Οι φύλακες των αγορών θέλουν ένα καθαρό, ταξικό πρόγραμμα οικονομικής εξουθένωσης των μισθωτών, αφαίμαξης των συνταξιούχων, σκληρής λιτότητας και νέας ασφαλιστικής επιβάρυνσης για τον κόσμο της εργασίας. Θέλουν έναν θρίαμβο μακράς πνοής και στο πειραματόζωο Ελλάδα.

Από την άποψη αυτή, έχει απόλυτο δίκιο ο Γ. Παπανδρέου να ορίζει ως «θέμα εθνικής κυριαρχίας» τη δημοσιονομική επίθεση που δέχεται η χώρα. Μόνο που η εθνική κυριαρχία είναι εξ ορισμού καταστρατηγημένη από τη στιγμή που μια ολόκληρη χώρα δέχεται να κρεμαστεί σαν κρέας στα τσιγκέλια των αγορών, να βαθμολογείται, να τιμολογείται, να πωλείται και να αγοράζεται κατά τη βούλησή τους.

Θα μου πείτε: τι μπορούμε να κάνουμε, έτσι είναι το σύστημα. Πρέπει να εξευμενίσουμε το θηρίο. Ωραία! Τότε, ας το ταΐσουμε με κρέας από εκεί που υπάρχει σε αφθονία. Πώς να χορτάσει με τα οστά τα γεγυμνωμένα της γενιάς των 700 ευρώ, των 500.000 ανέργων και των 2,5 εκατ. Ελλήνων που ζουν κάτω από το όριο φτώχειας;

*«Ποιος θα φυλάξει τους φύλακες;» Γιουβενάλης, 6η σάτιρα.

Posted by ΚΙΜΠΙ

Tα Δεκεμβριανά και ο αγγλικός παράγων

Ποντίκι, 10 Δεκεμβρίου 2009

E πιστήμονες στη διαχείριση κρίσεων οι Άγγλοι, είχαν θητεύσει επί μακρόν ως αποικιοκράτες και είχαν λαμπρή σχολή επεμβάσεων στα εσωτερικά των χωρών που είχαν υπό την επιρροή τους. Το ελληνικό ζήτημα, όπως αυτό διαμορφωνόταν στη διάρκεια της Εθνικής μας Αντίστασης, οι Άγγλοι το παρακολουθούσαν στενά και αδιαλείπτως, σχεδιάζοντας το μέλλον πριν ακόμα αυτό δείξει τις… προθέσεις του. Ήδη από το 1943, σε μια διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών στη Μόσχα μεταξύ Σοβιετικών, Αμερικάνων και Άγγλων, ο γνωστός μας Ήντεν θέλησε να βολιδοσκοπήσει τις προθέσεις του Στάλιν σχετικά με την Ελλάδα. Ο Σοβιετικός ηγέτης απάντησε ότι «δεν ενδιαφέρεται για την Ελλάδα και ότι δεν έχει επαφές με το ΕΑΜ». Πράγματι οι προτεραιότητες που έθεταν οι Σοβιετικοί είχαν να κάνουν με την ενότητα των σλαβικών εθνοτήτων προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τη γερμανική απειλή, αλλά επίσης και για τον λόγο ότι γεωγραφικά ενώνονταν με κοινά αδι άσπαστα σύνορα. Γενικά η σοβιετική πλευρά κρατούσε αποστάσεις από το ΚΚΕ προκειμένου να αποφύγει τη δυ σμενή αντίδραση των Άγγλων. Οι επιδιώξεις της Σοβιετι κής Ένωσης δεν συμπεριελάμβαναν την Ελλάδα. Βέβαια υπήρχε από το 1943 και έπειτα ένας διάχυτος φόβος για τυχόν κομμουνιστικοποίηση της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Ελλάδας λόγω του ΕΑΜ και της οργανωτικής κυριαρ χίας του ΚΚΕ σε αυτό. Έτσι οι διάφορες επισημάνσεις των Άγγλων αξιωματούχων για τον φόβο μπολσεβικοποίη σης της ερειπωμένης από τον πόλεμο Ευρώπης δεν ήταν δίχως βάση.

Στο μεταξύ άρχισαν οι συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τον ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα. Χαρακτηριστικό είναι το τηλεγράφημα του ταγματάρχη Ουάλας το καλοκαίρι του 1944 προς το Foreign Office: «Ο Ζέρβας είναι βρετανικό δημιούργημα, υπό την έννοια ότι είμαστε υπεύθυνοι για τη σημερινή συνέχιση της ύπαρξής του. […] Ο Ζέρβας έχει γίνει τελείως νομιμόφρων σύμμαχος και ακόμα θα κάνει απολύτως ό,τι του πούμε εμείς…».

Γενικά οι Άγγλοι έδειχναν σε υψηλότατο επίπεδο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις που θα ακολουθούσαν τη λήξη του πολέμου στην Ελλάδα και δεν έμεναν με σταυρωμένα τα χέρια. Ο Τσώρτιλ προσέβλεπε πολύ στη σοβιετική στήριξη για τα πράγματα που αφορούσαν την Ελλάδα. Μάλιστα ζήτησε να γίνει κοινή δήλωση μεταξύ Άγγλων, Αμερικάνων και Σοβιετικών για την ενότητα των αντιστασιακών ομάδων της Ελλάδας με αφορμή τις συγκρούσεις ΕΛΑΣ ΕΔΕΣ.

Οι Σοβιετικοί περισσότερο ενδιαφέρθηκαν υποψιασμένοι από την επιμονή των Άγγλων και ζητούσαν για την ουδετερότητά τους στο θέμα της Ελλάδας ανταλλάγματα από τους Άγγλους σε άλλες περιοχές σοβιετικού ενδιαφέροντος. Αυτή ήταν λίγο πολύ η πρακτική που επικρατούσε στην ηγεσία των συμμαχικών δυνάμεων, ανεξαρτήτως ιδεολογικών διαφορών, σχετικά με το μοίρασμα της Ευρώπης, όταν αυτή θα ελευθερωνόταν από τη γερμανική κατοχή.

(Ό,τι θα ακολουθούσε ώς τη νέα πραγματικότητα του Ψυχρού Πολέμου, είναι μια άλλη ιστορία που θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον με ένα σχετικό μας σημείωμα, στο κομμάτι που αφορά τη χώρα μας).

Τελικά η κοινή δήλωση έγινε και από σοβιετικής πλευράς μέσω του ραδιοσταθμού της Μόσχας ζητώντας την ενότητα των ανταρτών και των πολιτών στην Ελλάδα. Η έντονη αυτή διπλωματική κινητικότητα γινόταν με προφυλάξεις και μάλλον είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν ήταν σε γνώση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Η διπλωματική μάχη για τη μεταπολεμική αγγλική κυριαρχία στην Ελλάδα δόθηκε και με τους Αμερικάνους.

Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των μεγάλων συμμάχων είχαν τις διαβαθμίσεις τους και εντάθηκαν ιδιαίτερα με τα γεγονότα του κινήματος της Μέσης Ανατολής. Η παρουσία του Γεωργίου Παπανδρέου εντυπωσιάζει τους πάντες και οι Άγγλοι που έδιναν ιδιαίτερη σημασία στη στάση της Σοβιετικής Ένωσης ζήτησαν την υποστήριξη του Γεωργίου Παπανδρέου. Ένα μήνυμα του Μολότοφ σχετικά με το ότι δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι νόμιμες διαδικασίες των Ελλήνων που εκπροσωπούν το Ελληνικό Εθνικό Κίνημα, έθεσε σε συναγερμό την αγγλική διπλωματία. Οι Άγγλοι ωστόσο έκριναν ότι δεν έπρεπε να δυσκολέψουν με τη θέση τους τις σχέσεις τους με τους Σοβιετικούς με μια πιθανή τους επίθεση εναντίον του ΕΑΜ.

Αυτό το ανέθεσαν στον Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος δήλωσε στις 2 Μαΐου 1944 ότι «εάν το ΕΑΜ αρνηθεί να συμφωνήσει, θα πρέπει να καταγγελθεί στους Συμμάχους σαν εχθρός που συνεργάζεται με τον εχθρό»! Οι Βρετανοί στις 5 Μαΐου ζητούσαν μια ξεκάθαρη δήλωση των Σοβιετικών που θα στήριζε την ελληνική κυβέρνηση Παπανδρέου και τη συμμετοχή του ΕΑΜ σε αυτή.

Οι εξελίξεις ωστόσο στη γειτονική Γιουγκοσλαβία έφεραν τους Άγγλους στα πρόθυρα νευρικής κρίσης κυρίως μετά την ανταλλαγή μηνυμάτων του Τίτο με το ΕΑΜ. Η αντίδραση του Τσώρτσιλ ήταν άμεση προσπαθώντας να αποκτήσει σχέσεις με τους Γιουγκοσλάβους παρτιζάνους προκείμενου το ΕΑΜ να αποκοπεί από τις συμμαχίες του. «Θα πρέπει να επιβάλουμε στον Τίτο να αποφύγει την ενθάρρυνση του ΕΑΜ στην Ελλάδα» έγραφε ο Άγγλος πρεσβευτής στη Γιουγκοσλαβία προς το Foreign Office στις 8 Μαΐου 1944.

Η αλήθεια είναι ότι τα παζάρια των Μεγάλων Δυνάμεων για τις σφαίρες επιρροής έδιναν κι έπαιρναν ερήμην των λαών, των απελευθερωτικών κινημάτων και των ιδεολογιών. Οι Μεγάλες Δυνάμεις έπαιρναν τη θέση εκείνη που θα τους βόλευε καλύτερα στο μοίρασμα της αιματοβαμμένης Ευρώπης.

Οι Σοβιετικοί που δεν είχαν λόγους να βιάζονται για τις εξελίξεις στην Ελλάδα παρακολουθούσαν την αγωνία των Άγγλων σχετικά με την Ελλάδα και χειρίζονταν το θέμα αόριστα και σοφά μαζί, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο της αμφισβήτησης της κηδεμονίας τους στη χώρα μας. Όλες οι ενέργειες της Σοβιετικής Ένωσης έδιναν την εντύπωση ότι ο Στάλιν δεν ήθελε να δώσει την οριστική του συγκατάθεση για την Ελλάδα. Ακόμα και η συνάντηση της σοβιετικής αποστολής στα τέλη Ιουλίου με τον στρατηγό Σαράφη είχε σκοπό να εξετάσει τις δυνατότητες του ΕΛΑΣ να βοηθήσει στην προέλαση του Κόκκινου Στρατού στα Βαλκάνια, χτυπώντας αποφασιστικά τους Γερμανούς κατά την υποχώρησή τους, έτσι ώστε οι γερμανικές μονάδες να φτάσουν στον Βορρά εξασθενημένες.

Οι συναλλαγές και τα παιχνίδια της διπλωματίας συνεχίζονταν με αμείωτη ένταση ώς τα γεγονότα που μας οδήγησαν στον ματωμένο Δεκέμβρη του προδομένου λαού μας. Τελικά οι Άγγλοι μέσα από διπλωματικές πιέσεις κατάφεραν να αποσπάσουν την ανοχή των Αμερικάνων και να εξασφαλίσουν τη συναίνεση των Σοβιετικών με ανταλλάγματα σε χώρες του πιο άμεσου ενδιαφέροντός τους κατά την επίσκεψη, τον Οκτώβριο του 1944, του υπουργού Εξωτερικών Άντονι Ήντεν. Βρετανοί και Σοβιετικοί είχαν συνάψει την περίφημη «συμφωνία των ποσοστών» για τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Στην υποχώρησή τους τα γερμανικά στρατεύματα χτυπιούνται από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Η απελευθέρωση είναι γεγονός και ο λαός έξαλλος από χαρά και υπερηφάνεια για τη στάση του απέναντι στους κατακτητές πλημμυρίζει τους δρόμους για να πανηγυρίσει. Τα πανηγύρια όμως δεν θα διαρκέσουν πολύ κι αυτό το γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα οι Άγγλοι, οι οποίοι εξωθούν στη σύγκρουση.

Ήδη από τις 7 Οκτωβρίου στην Πελοπόννησο είχαν αποβιβαστεί οι πρώτες στρατιωτικές μονάδες, οι οποίες λίγο αργότερα έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό από τον λαό των Αθηνών, ο οποίος ωστόσο διατράνωνε την πίστη του στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ.

Στις 18 Οκτωβρίου έφτασε στην Αθήνα η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου, νέος ενθουσιασμός και θύελλα εκδηλώσεων υπέρ του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Λίγες μέρες αργότερα, στις 23 Οκτωβρίου, γίνεται ανασχηματισμός στην κυβέρνηση και το ΕΑΜ εξακολουθεί να κατέχει τα έξι υπουργεία.  

 

Το τέλος της ευφορίας

Τα πρώτα σύννεφα δεν άργησαν να σκιάσουν τους πανηγυρισμούς. Οι διαφωνίες των πολιτικών σχηματισμών δημιουργούσαν αδιέξοδα που δεν τα άφηναν ανεκμετάλλευτα οι Άγγλοι, οι οποίοι ήταν πλέον πιεσμένοι ότι η σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ ήταν αναπόφευκτη και όντως έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους προκειμένου να πραγματοποιηθεί. Η αντιπαραθέσεις στον πολιτικό στίβο οδήγησαν στην παραίτηση των έξι υπουργών του ΕΑΜ. Ό,τι ακολούθησε έμελλε να καταδικάσει τον λαό μας σε μια απίστευτη πολύχρονη και θλιβερή περιπέτεια.

Όλα άρχισαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944 όταν το ΕΑΜ οργάνωσε ένα συλλαλητήριο διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα κατά των κυβερνητικών μέτρων. Οι αστυνομικές δυνάμεις άνοιξαν πυρ εναντίον των χιλιάδων διαδηλωτών με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 20 άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι 140. Ένας κύκλος ανωμαλίας είχε αρχίσει και θα κρατούσε για δεκαετίες.

Την επομένη, 4 Δεκεμβρίου, το ΕΑΜ κήρυξε γενική απεργία προκειμένου να ταφούν οι νεκροί. Στη συνέχεια δόθηκαν μάχες στους δρόμους της Αθήνας. Ακολούθησε η συμφωνία της Βάρκιζας, ο Εμφύλιος, οι διώξεις, οι εξορίες, οι δοτές κυβερνήσεις, η ασυδοσία του παλατιού, το ξεσάλωμα των χαφιέδων της Δεξιάς, η δικτατορία, το Κυπριακό, και μόλις το 1982, 27 χρόνια αργότερα, η ταπεινωμένη και εξουθενωμένη Ελλάδα κατάφερε να αναγνωρίσει την Εθνική της Αντίσταση.

Αμφίβολο, ωστόσο, παραμένει το αν μέσα από όλα αυτά τα δεινά η χώρα (ο λαός και οι πολιτικές δυνάμεις) κατέστη σοφότερη, και αυτή η αμφιβολία είναι μια πραγματικά οδυνηρή πραγματικότητα που δεν τολμάμε να αντιμετωπίσουμε, μια κι απ’ την πολλή κατανάλωση, τα δάνεια και τις πιστωτικές, εκτός απ’ την ψυχή μας, χάσαμε και τη λογική μας!

Ιδού 11 μέτρα άμεσης απόδοσης

Στη χώρα μας όλοι ομιλούν. Και ομιλούν πολύ. Ελάχιστα, όμως, πράττουν. Μάλιστα, οι πλέον λαλίστατοι είναι είτε μπουρδολόγοι είτε αυτοί που αρέσκονται να προφητεύουν τα άσχημα.

Δείτε, για παράδειγμα, τι γίνεται τις τελευταίες ημέρες με την οικονομία. Ακατάσχετη φλυαρία. Άστοχες, ως επί το πλείστον, επισημάνσεις. Ατεκμηρίωτες, κατά κανόνα, υποδείξεις. Υστερία, πανικός και πάνω απ’ όλα καταστροφολογία. Απίστευτη και απίθανη. Σε σημείο που να αναρωτιέσαι τι περισσότερο μπορεί να ειπωθεί εάν ήθελε συμβεί το κακό.posted by felnikos

 

Πιθανότατα τίποτα. Το πολύ πολύ στα μοιρολόγια να προστεθεί και κάποιο δάκρυ. Όχι βέβαια από τους φλύαρους -οι περισσότεροι εξ αυτών θα βρουν, ως είθισται και όντας εξασκημένοι, τρόπο να επιβιώσουν-, αλλά από αυτούς που θα υποστούν τα δεινά· δηλαδή τους φτωχούς και αδύναμους, οίτινες αποτελούν και τη λεγόμενη σιωπηρά πλειοψηφία.

Αυτή είναι η μία παράμετρος του προβλήματος και αφορά τα μέσα ενημέρωσης και τους κάθε λογής δημοσιολογούντες (περιλαμβανομένων των κομματικών και συνδικαλιστικών στελεχών) στα μικρόφωνα των ραδιοφώνων και τις οθόνες των τηλεοράσεων.

Η δεύτερη είναι αυτή των κυβερνητικών χειλέων, που είναι και η πλέον σοβαρή, αφού από αυτά εξαρτάται η διαχείριση της οικονομικής κρίσης.

Μέχρι τώρα έχουν ειπωθεί πολλές διαπιστώσεις και έχουν ανακοινωθεί περισσότερες προθέσεις για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού εκτροχιασμού και του οικονομικού προβλήματος. Καλές οι διαπιστώσεις, άγιες οι προθέσεις, ορθές οι επισημάνσεις, όμως δεν αρκούν για να αναταχθεί και να ανασυγκροτηθεί η οικονομία.

Όλοι είμαστε πεπεισμένοι ότι το πρόβλημα είναι μεγάλο, ότι το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης το φέρει η προηγούμενη κυβέρνηση, ότι οι διεθνείς κερδοσκόποι μάς βρήκαν αδύναμους και, ως είναι φυσικό, μας χτυπούν αλύπητα σαν το χταπόδι, ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας απαιτούν, επίσης ως είναι φυσικό, εδώ και τώρα να συμμορφωθούμε με τις κοινοτικές νόρμες.

Όλα αυτά είναι πλέον κοινός τόπος. Σε όλους. Σε πλούσιους και φτωχούς. Σε δεξιούς και αριστερούς. Σε επιχειρηματίες και εργαζομένους. Ακόμη κι αυτοί που, για δικούς τους λόγους, ζητούν να επιδείξουμε ανυπακοή και να συνεχίσουμε τον… ελληνικό δρόμο στην Ε.Ε. και στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό, γνωρίζουν ότι αυτός ο δρόμος οδηγεί στα παγωμένα νερά της χρεοκοπίας και της πτώχευσης.

Ας σταματήσουν, λοιπόν, τα λόγια και ας προχωρήσει η κυβέρνηση σε πράξεις. Άμεσα. Τώρα. Χρειάζεται να ανακοινωθούν μέτρα. Αυτά που από την πρώτη στιγμή έπρεπε να λάβει, επειδή όντως η χώρα βρίσκεται στην εντατική.

Αν παρέλθει και αυτή η εβδομάδα χωρίς να ληφθούν και να ανακοινωθούν χειροπιαστές αποφάσεις, συγκεκριμένα μέτρα και αμέσου εφαρμογής πολιτικές, τότε η κυβέρνηση θα φέρει ακεραία την ευθύνη για όσα δυσάρεστα θα συμβούν, και θα συμβούν αν παρέλθει άπρακτος και ο τελευταίος μήνας του ενεστώτος έτους.

Μέχρι πρότινος μπορούσε η κυβέρνηση να επιρρίπτει την ευθύνη στους προηγούμενους. Από τούδε και στο εξής, όμως, θα είναι και η ίδια συνυπεύθυνη, επειδή η ολιγωρία που επιδεικνύεται είναι πρωτοφανής. Ίσως να μην έχει συνειδητοποιηθεί πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα και να υπάρχουν φρούδες ελπίδες ότι μπορούμε να επιβάλουμε τους δικούς μας ρυθμούς στα πράγματα.

Αν υπάρχουν κάποιοι στην κυβέρνηση που πιστεύουν κάτι τέτοιο, είναι ανόητοι και ζημιώνουν τον εαυτό τους, αλλά και τη χώρα. Καλώς ή κακώς, έλαχε στον Γ. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ να διαχειριστούν τις τύχες του έθνους σε μια πολύ δύσκολη στιγμή, τη δυσκολότερη από τη Μεταπολίτευση τουλάχιστον και εντεύθεν.

Από τις αποφάσεις που θα ληφθούν, από τους χειρισμούς που θα γίνουν, από τα μέτρα που θα παρθούν θα εξαρτηθεί η πορεία της χώρας. Είναι μια ιστορική στιγμή, που καθιστά δραματικά επίκαιρο το προεκλογικό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ.

Όντως ή θα αλλάξουμε ή θα βουλιάξουμε. Και πρέπει ν’ αλλάξουμε όχι γιατί το απαιτούν οι διεθνείς αγορές και οι Κοινοτικοί μας εταίροι, αλλά επειδή η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Ακόμη κι αν δεν υπήρχαν πιέσεις, έπρεπε μόνοι μας να εκβιάσουμε τις αλλαγές, τις μεταρρυθμίσεις και τις ρήξεις.

Όσο συνεχίζεται η αμεριμνησία, τόσο τρώμε μόνοι μας τις σάρκες του έθνους και παίζουμε στα ζάρια το μέλλον της χώρας και τις τύχες ημών και των παιδιών μας. Όσο συνεχίζουμε να μιλάμε χωρίς να πράττουμε, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να βγάζουμε μόνοι μας τα μάτια μας.

Αν κάθε μέρα, από το πρωί μέχρι το βράδυ, ολοφυρόμαστε για την επικείμενη χρεοκοπία και πτώχευση, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι αυτά να συμβούν ή να έλθουν μια ώρα νωρίτερα.

Αρκετά, λοιπόν, με τα λόγια. Καιρός για πράξη και μέτρα. Εξάλλου είναι και βλακώδες μια κοινωνία να πολώνεται, να διχάζεται, να εξεγείρεται για όσα δήθεν θα συμβούν, και όχι γύρω από αυτά που ήδη συμβαίνουν.

Μέχρι τώρα έχουμε ακούσει πολλά και αντιφατικά για αλλαγές στο Ασφαλιστικό, τις εργασιακές σχέσεις, τη φορολογία, τους μισθούς, τα εισοδήματα, τα ακίνητα, τις καταθέσεις, αλλά κανένα συγκεκριμένο μέτρο δεν έχει ανακοινωθεί. Ορθή και ωραία μέθοδος η διαβούλευση, αλλά υπό τις παρούσες έκτακτες συνθήκες δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου.

Η δημοκρατική εκπαίδευση της κοινωνίας μπορεί να είναι παραγωγική σε ήρεμες και ομαλές συνθήκες του δημόσιου βίου, αλλά μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα σε συνθήκες γενικευμένης οικονομικής κρίσης, κοινωνικής αφασίας και απαξίωσης της πολιτικής και των θεσμών. Οι πολιτικές και κοινωνικές συναινέσεις και συμμαχίες σήμερα πρέπει να οικοδομηθούν επί εφαρμοσμένων πολιτικών, και όχι επί διακηρυκτικών προθέσεων.

Βεβαίως, για να μην ξεσπάσει κοινωνικός πόλεμος, θα πρέπει οι αποφάσεις, οι πολιτικές και τα μέτρα να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους τα θέματα της κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής. Θα πρέπει όλοι να πληρώσουν, όλοι να «ματώσουν», όλοι να επωμιστούν βάρη και να κάνουν θυσίες. Σίγουρα αναλογικά. Όχι, όμως, με εξαιρέσεις.

Πρέπει άπαντες να συνειδητοποιήσουμε ότι τουλάχιστον για μια διετία πρέπει να επιδειχθεί αυτοσυγκράτηση, πειθαρχία και να υπάρξει εθνική αυτογνωσία και συναίνεση σε μέτρα που από καιρό έπρεπε να έχουν ληφθεί και τα οποία, όσο δεν λαμβάνονται, διογκώνουν το πρόβλημα και καθιστούν ανέφικτη τη λύση του.

Και τέτοια μέτρα υπάρχουν. Η κυβέρνηση τα γνωρίζει, τα συζητά. Πολλά από αυτά είναι ιδέες δικών της στελεχών. Του οικονομικού της επιτελείου. Βουλευτών της συμπολίτευσης. Του ίδιου του πρωθυπουργού. Άλλα είναι άλλων. Ειδημόνων, επιστημόνων, τεχνοκρατών, επιχειρηματιών. Αποτέλεσμα δημιουργικής σκέψης και ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο.

Προτάσεις και μέτρα που έχουν κατατεθεί είτε αρμοδίως είτε και δημόσια. Επιτέλους, ας τα εφαρμόσει, αφού είναι μέτρα που μπορούν να την ανακουφίσουν από τον δημοσιονομικό βραχνά και να στείλουν μήνυμα, εντός και εκτός των συνόρων, ότι γίνεται σοβαρή προσπάθεια από τη νέα κυβέρνηση.

Τα μέτρα στα οποία θα αναφερθούμε είναι άμεσης απόδοσης, φέρνουν δεκάδες δισ. στα δημόσια ταμεία, δεν επιβαρύνουν τα συνήθη φορολογικά «υποζύγια», αλλάζουν την ψυχολογία και το κλίμα στην αγορά, μειώνουν σημαντικά τα δημόσια ελλείμματα και το χρέος.

Είναι, λοιπόν, απορίας άξιον γιατί δεν εξαγγέλλονται. Υπάρχουν αντιστάσεις; Από ποιους; Γνωρίζουμε ότι ορισμένα από τα μέτρα αυτά η προηγούμενη κυβέρνηση δεν τα εφάρμοσε γιατί έθιγαν μεγάλα συμφέροντα και πολυεθνικούς ομίλους. Λέγεται, μάλιστα, ότι υπήρξαν και αθέμιτες συναλλαγές για να μην προωθηθούν.

Η νέα κυβέρνηση δεν (μπορεί να) έχει τέτοιες υποχρεώσεις και δεσμεύσεις. Ούτε και πρέπει να υποχωρήσει, σε σχέση με κάποια άλλα (όπως οι αποκρατικοποιήσεις και μετοχοποιήσεις), σε πιέσεις συνδικαλιστικών συντεχνιών ή και λαϊκίστικων τμημάτων που υπάρχουν και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος.

Ποια είναι, λοιπόν, τα μέτρα αξίας άνω των 20 δισ. ευρώ τα οποία μπορούν καταρχήν να βοηθήσουν ώστε να παραμείνει το δημόσιο χρέος, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο, στο 114% του 2009 και να μην εκτιναχθεί, όπως υπολογίζεται, το 2010 στο 125%, κατά δεύτερον να μειώσουν, σε συνάρτηση με όσα προβλέπονται στον προϋπολογισμό, δραστικά τα ελλείμματα και κατά τρίτον να δημιουργήσουν ευνοϊκές συνθήκες για επενδύσεις, αλλάζοντας άρδην το οικονομικό τοπίο και τις διαθέσεις των διεθνών οίκων και αγορών αλλά και των Κοινοτικών παραγόντων για τη χώρα μας;

Πρώτον, στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων, των ιδιωτικοποιήσεων ή των μετοχοποιήσεων, όπως και αν θέλει κάποιος να τις ονομάσει, θα μπορούσε να υπάρξει πώληση σε στρατηγικό εταίρο ενός ποσοστού της τάξεως του 20-30% με παραχώρηση του management για τη μέγιστη δυνατή κεφαλαιοποίηση επιχειρήσεων που δεν άπτονται εθνικών συμφερόντων, όπως ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, επιχειρήσεις ύδρευσης-αποχέτευσης κ.λπ.

Τα εκτιμώμενα έσοδα σ’ αυτή την περίπτωση υπολογίζονται σε πάνω από 3,5 δισ. ευρώ. Ειδικά για τον ΟΠΑΠ, εφόσον υπάρξει και ταυτόχρονα παραχώρηση αδειών για στοιχήματα (γαλλική συνταγή), τότε σίγουρα τα έσοδα θα είναι πολύ περισσότερα. Και μπορούν να γίνουν ακόμη πιο πολλά για τις αναφερόμενες στο Χ.Α. εταιρείες λόγω της αναζωογόνησης -σ’ αυτή την περίπτωση- της χρηματιστηριακής τους αξίας.

Δεύτερον, να επεκταθούν οι συμβάσεις παραχώρησης του Δημοσίου σε ιδιώτες, π.χ. στο «Ελ. Βενιζέλος», στην Αττική Οδό κ.λπ.

Τρίτον, να δοθούν και νέες άδειες καζίνο (π.χ. στην Αττική) και να πωληθούν κρατικά ποσοστά σε ήδη μεικτές επιχειρήσεις.

Τέταρτον, να υπάρξει ρύθμιση εκκρεμοτήτων γύρω από την ακίνητη περιουσία. Η «νομιμοποίηση» των ημιυπαίθριων χώρων, καθώς και των υπερβάσεων του συντελεστή δόμησης -μαζικά φαινόμενα στις αστικές και παραθεριστικές κατοικίες-, επιτρέπει με λογικό τίμημα τη συγκέντρωση ποσών που ίσως υπερβαίνουν αθροιστικά τα 5 δισ. ευρώ. Μια τέτοια ρύθμιση ενισχύει και τα ετήσια τακτικά έσοδα σε μόνιμη βάση από φόρους μεταβιβάσεων, δημοτικά τέλη και φόρους ακίνητης περιουσίας.

Πέμπτον, για όσο διαρκεί η κρίση να μην ισχύει το πόθεν έσχες για την απόκτηση κατοικίας. Να βγουν από τα σεντούκια και τις θυρίδες τα λεφτά γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών και άλλων, τα οποία προφανέστατα τα απέκτησαν διά της «πλαγίας οδού», προκειμένου να αναθερμανθεί ο κλάδος της οικοδομής.

Έκτον, να νομιμοποιηθούν τα αυθαίρετα. Έτσι κι αλλιώς, δεν πρόκειται ποτέ να τα γκρεμίσει. Είναι εκατοντάδες χιλιάδες. Ακόμη και να ήθελε κάποιος να τα γκρεμίσει, δεν θα μπορούσε. Αφού λοιπόν δεν πρόκειται να τα γκρεμίσουμε, ας τα νομιμοποιήσουμε.

Οι αυθαίρετοι να πληρώσουν το τίμημα της αυθαιρεσίας τους, που σίγουρα θα πρέπει να ’ναι διαφορετικό για την «παράγκα» του φτωχοδιάβολου στη Λούτσα και διαφορετικό για το «μέγαρο» του μεγαλοσχήμονα στον Διόνυσο. Ο φτωχός να πληρώσει, ας πούμε, 30 ευρώ το τετραγωνικό και ο πλούσιος 300. Και αυτό να γίνει εφάπαξ.

Να βγει δρακόντειος νόμος που να λέει ότι εφεξής όλα τα αυθαίρετα θα γκρεμίζονται και όποιος συνεργεί με οποιονδήποτε τρόπο να χτιστεί αυθαίρετο θα διαπράττει κακούργημα, είτε αυτός είναι δημόσιος λειτουργός, είτε αρχιτέκτονας, είτε μηχανικός, είτε εργολάβος, είτε ακόμη και εργάτης.

Ορισμένοι μπορούν να πουν γιατί κάποιος να πληρώσει για να νομιμοποιήσει το αυθαίρετό του όταν ξέρει ότι δεν πρόκειται να του το γκρεμίσουν. Επειδή το «φιρμάνι» που θα βγει θα πρέπει να προβλέπει ότι σε περίπτωση που δεν το νομιμοποιήσει θα του κοπεί αμέσως κάθε κοινόχρηστη υπηρεσία (φως, νερό, τηλέφωνο, αποχέτευση κ.ά.).

Η έννοια του περιουσιακού στοιχείου είναι και ένα επιπλέον κίνητρο για νομιμοποίηση. Νομιμοποιημένο ο κάτοχός του θα μπορούσε να το εγγράψει ως ενέχυρο, υποθήκη και περιουσιακό στοιχείο για να πάρει κάποιο δάνειο και να αυξηθούν έτσι η κατανάλωση και η ρευστότητα στους στενούς οικονομικά χρόνους της κρίσης που ζούμε.

Εκ παραλλήλου θα αυξηθεί και το ΑΕΠ και θα πέσουν και τα ελλείμματα, ενώ τα ευρώ που θα εισπράξει το Δημόσιο θα ανέρχονται σε πολλά δισ., περισσότερα ίσως απ’ ό,τι χρειάζεται για να σωθούν τα ασφαλιστικά ταμεία.

Έβδομον, να τολμήσει, επιτέλους, η νέα κυβέρνηση να νομοθετήσει ορθά το transfer pricing και το thin capitalization rules, δηλαδή τις ενδοομιλικές συναλλαγές και τους κανόνες υποκεφαλαιοδότησης. Από το πρώτο υπολογίζεται ότι ετησίως θα εισπράττει περί τα 5 δισ. ευρώ και από το δεύτερο τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ κατ’ έτος. Πολύ περισσότερα από αυτά που υπολογίζει να εισπράξει από το φορολογικό πακέτο που εξήγγειλε, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού, ο υπουργός Οικονομικών.

Όγδοον, να υπάρξει τιτλοποίηση εσόδων από συμβάσεις παραχώρησης μεγάλων έργων. Αναφερόμαστε σε μελλοντικές εισπράξεις από εθνικές οδούς, που έχουν παραχωρηθεί προς εκμετάλλευση με συμβάσεις τις οποίες έχει συνάψει το ελληνικό Δημόσιο με διάφορες εταιρείες. Η ίδια μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλα έργα, όπως αεροδρόμια, λιμάνια κ.λπ.

Ένατον, θα μπορούσε επίσης να υπάρξει τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων του ΕΤΑΚ ή του ΦΜΑΠ. Να υπάρξει δηλαδή προπληρωμή του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας για τα επόμενα χρόνια μέσω της έκδοσης ειδικών τίτλων που ενσωματώνουν έκπτωση (ο φόρος να υπολογίζεται επί των τρεχουσών αντικειμενικών αξιών) και ακολουθούν το ακίνητο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μόνο το 20% των υπόχρεων να ανταποκριθεί, αφού θα υπάρχει ισχυρό κίνητρο, τα έσοδα μπορεί να ξεπεράσουν τα 10-12 δισ. ευρώ.

Δέκατον, ακίνητα που δεν χρησιμοποιεί το Δημόσιο (π.χ. ολυμπιακά ακίνητα, αεροδρόμια, αξιοποίηση εκτάσεων όπως του Ελληνικού, πρώην στρατόπεδα κ.ά.), θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για διάφορες χρήσεις, με συμβάσεις πολυετούς παραχώρησης σε επενδυτές, χωρίς το Δημόσιο να χάσει τα ιδιοκτησιακά του δικαιώματα.

Ενδέκατον, να εφαρμοστεί, επιτέλους, και στη χώρα μας ο θεσμός του sales and leaseback επί ιδιοχρησιμοποιούμενων από το Δημόσιο ακινήτων σημαντικής εμπορικής αξίας. Με την εφαρμογή του μέτρου αυτού το Δημόσιο δεν αποξενώνεται της περιουσίας του, γιατί θα επιστρέψει και πάλι σ’ αυτό μετά το τέλος της μακροχρόνιας περιόδου μίσθωσης (εκτιμώμενα έσοδα πάνω από 1 δισ. ευρώ).

Σίγουρα υπάρχουν και άλλα μέτρα και πολιτικές με τα οποία μπορούν να εξευρεθούν πόροι. Η πάταξη της φοροδιαφυγής και η ενιαία τιμαριμθοποιημένη φορολογική κλίμακα, για την οποία έχει δεσμευθεί η κυβέρνηση, δεν λύνουν το πρόβλημα.

Οι φόροι δεν αρκούν, ενώ η «πράσινη ανάπτυξη», που μπορεί να σε βγάλει από τον φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους, θα καθυστερήσει να παραγάγει νέο πλούτο.
Στο παρόν σημείωμα δεν αναφερθήκαμε καθόλου σε μέτρα που μειώνουν τις δαπάνες ή σε αναπτυξιακές πολιτικές. Δεσμευόμαστε να το πράξουμε προσεχώς…

Κύπρος: ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΟΠΗ ΤΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΣΤΗΝ ΚΛΟΠΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Η σύληση του τάφου του Προέδρου Παπαδόπουλου θέτει σειρά δύσκολών ερωτημάτων, πρώτο εκ των οποίων το κατά πόσον συνδέεται με το κυπριακό. Με τα ελάχιστα στοιχεία που ήδη γνωρίζουμε, μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, δεν είναι όμως άχρηστο να τις κάνουμε, διατηρώντας βεβαίως επιφύλαξη για νεώτερα στοιχεία.

Ανοησίες και απιθανότητες

1. ‘Ενας παράφρων μπορεί να υπάρχει. Ομάδα παραφρόνων, με στρατιωτική πειθαρχία, που εκτελούν καλά σχεδιασμένη μακάβρια επιχείρηση, μοιάζει περίπου αδύνατη.

2. Αναφέρθηκε η περίπτωση Ελλήνων ακροδεξιών εθνικιστών, που θέλουν να ΅ηρωοποιήσουν΅ τον Παπαδόπουλου . Μοιάζει αφελής ως υπόθεση, προϊόν ΅μανίας΅ του ΑΚΕΛ να βλέπει τον ελληνικό εθνικισμό ως κύριο εχθρό του. (H ΕΣΣΔ κατέρρευσε γιατί ο Γκορμπατσώφ νόμισε ως κύριο εχθρό τους σκληροπυρηνικούς και όχι τη Δύση. Η Κίνα επεβίωσε γιατί διατήρησε πάντα στον πυρήνα της στρατηγικής της την εικόνα της Δύσης ως εχθρού). Γιατί εθνικιστικοί, ακροδεξιοί κύκλοι να θέλουν την προσβολή του Τάσσου; Πρόκειται άλλωστε για ελάχιστους ανθρώπους στην Κύπρο, υπό ασφυκτική παρακολούθηση, Aν ήταν ένοχοι, θα τους έπιαναν σε πέντε λεπτά. Tα πολιτικά προβλήματα τα δημιουργούν τα ίδια τα κόμματα και οι πολιτικοί στον εαυτό τους και δεν χρησιμεύει σε τίποτα να κατασκευάζουν εχθρούς για να τους τα αποδώσουν. Ειρήσθω εν παρόδω, ο ελληνικός ακροδεξιός εθνικισμός εκ γενετής συνδέεται με ξένες δυτικές υπηρεσίες και ποτέ δεν εξυπηρέτησε ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Γιατί τέτοιες υπηρεσίες να θέλουν ηρωοποίηση Παπαδόπουλου;

3. Kλοπή για λύτρα. Να κλέψεις σωρό αρχηγού κράτους, βάζοντας όλες τις υπηρεσίες του και τον πληθυσμό να σε κυνηγάει, δεν φαίνεται πολύ έξυπνη ή ασφαλής ως εγκληματική ενέργεια. «Ακόμα κι αν πρόκειται για ακραία πράξη οργανωμένου εγκλήματος, υπό το πρόσχημα λύτρων, δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς ένα κλίμα πολιτικών διεργασιών σε υπόγεια αλληλεπίδραση με την εγκληματική δράση», λέει ο Καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιάννης Πανούσης. Πίσω από τα λύτρα, πιστεύει, κρύβεται πολιτική στόχευση.

Οι ΅συμπτώσεις΅

Η κλοπή της σoρού έγινε την παραμονή του ετήσιου μνημοσύνου και μετά τον τερματισμό της αξιολόγησης της Τουρκίας, θα συνέπιπτε μάλιστα κανονικά με αυτή, αν δεν είχε κλείσει το θέμα σε επίπεδο Υπουργών (με την αξιολόγηση συνέπεσε και η κορύφωση οικονομικών πιέσεων κατά της Ελλάδας, ένα είδος «Ιμίων της οικονομίας»). Η κλοπή έγινε στην αρχή μιας περιόδου λίγων μηνών, στη διάρκεια των οποίων θα κριθεί η ύπαρξη κυπριακού κράτους, η μορφή «λύσης» και οι προοπτικές της τουρκικής ένταξης στην ΕΕ. Για να αποδεχθούμε ερμηνείες του κοινού ποινικού δικαίου θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι όλα αυτά τα γεγονότα απλώς συμπίπτουν με την κλοπή του λειψάνου, που είναι επίσης τελείως άσχετη με τον ρόλο που έπαιξε και τον ισχυρό συμβολισμό που εκπέμπει και σήμερα ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος, του ‘Όχι στο σχέδιο Ανάν και τα σχέδια των Μπους, Μπλερ και ΣΙΑ. Σας φαίνεται πολύ πιθανή η συρροή τόσων ΅συμπτώσεων΅; (Nα σημειώσουμε επίσης την εμφάνιση, κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο, συνθημάτων “η Κύπρος είναι τουρκική”, γραμμένων σε τουρκική γραφή που δεν συνηθίζουν οι Τουρκοκύπριοι…)

Μια “μαφιόζικου” τύπου προειδοποίηση (ποιόν ωφελεί το έγκλημα)

Αν αποκλείσουμε τους τρελλούς και τους εγκληματίες ποινικού δικαίου, γυρνάμε στην πολιτική. Ποιόν ωφελεί το έγκλημα; Τι μήνυμα στέλνει στην πολιτική ελίτ
και την κοινή γνώμη η απαγωγή της σoρού, παραμονές ολοκλήρωσης των συνομιλιών Χριστόφια-Talat και εν όψει εμφάνισης νέου σχεδίου που, όλες οι δημοσκοπήσεις, δείχνουν ότι δεν είναι δημοφιλές.

Αν είσαστε πολιτικός στην Κύπρο και ενδεχομένως θέλατε να πείτε ¨Όχι, δεν θα σκεφτείτε τις συνέπειες που μπορεί να έχει αυτό το ¨Όχι σε σας και την οικογένειά σας; Δεν θα “διαβάζατε” στην απαγωγή το μήνυμα: “θα κυνηγήσουμε μέχρι τον τάφο κι ακόμα πιο πέρα όποιον μας φέρει εμπόδια, όποιον πει ‘Όχι, όποιον μας κοροϊδέψει». Η προειδοποίηση απευθύνεται καταρχήν στον ίδιο τον κ. Χριστόφια, στην περίπτωση που διστάσει να “τελειώσει” τη δουλειά, επιλέγοντας να μην συνυπογράψει ένα αντιδημοφιλές, μη βιώσιμο σχέδιο. Εκτός του κ. Χριστόφια, το ΅μήνυμα΅ απευθύνεται στα παιδιά του τέως Προέδρου και δύο-τρεις ακόμα πολιτικούς που σκέφτονται ενδεχομένως να επαναλάβουν αυτό που έκανε ο Τάσσος το 2004. Είναι σαν κάποιος να τους λέει: “Ξανασκεφτείτε το, ξανασκεφτείτε με ποιες δυνάμεις τα βάζετε”.

Το μήνυμα απευθύνεται ευρύτερα στο σύνολο της ελληνικής πολιτικής τάξης και τον κυπριακό λαό, επιχειρώντας να “ξυπνήσει” ισχυρά ρεύματα φόβου και υποτέλειας που διατρέχουν το συλλογικό ασυνείδητο. «Σταματήστε να κάνετε τον ξύπνιο. Αρκετά μας πρήξατε το 2004 και μας καθυστερήσατε έξη χρόνια. Θυμηθείτε τι σας έχουμε κάνει στο παρελθόν, δείτε τι μπορούμε να κάνουμε στο ίδιο σας το νησί, κάτω από τη μύτη της αστυνομίας σας, στον ίδιο σας τον Πρόεδρο, σύμβολο της αντίστασης και της δύναμής σας. Μη διανοηθείτε να επαναλάβετε τα ίδια. Υπογράψτε να τελειώνουμε. Το ξέρετε, όλη η ιστορία σας το μαθαίνει, μπορεί να αργήσουμε, θα βρούμε όμως τον τρόπο να νικήσουμε. ‘Η μήπως θα σας σώσει μια μπατιρισμένη Ελλάδα;».

Βεβαίως, η τακτική αυτή είναι “δίκοπο μαχαίρι”, μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα. Αλλά αυτό δεν εμποδίζει να τη δοκιμάσουν όσοι τη χρειάζονται. Στο κάτω-κάτω, εμπειρία δύο αιώνων ξένων επεμβάσεων στον ελληνικό χώρο δείχνει να επιβεβαιώνει την μακροχρόνια αποτελεσματικότητα τέτοιων μεθόδων, ιδίως στο επίπεδο των ΅ελίτ΅. Αν αυτή η υπόθεση εργασίας είναι σωστή, τότε βρισκόμαστε στην αρχή, τις πρώτες δοκιμές μιας μελετημένης καμπάνιας ψυχολογικού πολέμου διεθνών δυνάμεων εναντίον του κυπριακού λαού και της τωρινής ή δυνάμει ηγεσίας του.

Ο αναγνώστης μπορεί να μας αντιτάξει τρία ερωτήματα-αντιρρήσεις: Γίνονται τέτοια πράγματα; Υπάρχει τόσο σοβαρό διακύβευμα; Δεν υπάρχουν πιο αθώες, πολιτικές μέθοδοι για τις επιδιώξεις αυτές; Για το πρώτο από τα ερωτήματα αυτά παραπέμπουμε στο σύνολο της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Αποτελεί, σε πολύ μεγάλο βαθμό, μια απίστευτη ιστορία συνωμοσιών, πραξικοπημάτων, δολοφονιών, εξαγορών με μία κεντρική επιδίωξη: τον έλεγχο του άφθαστης στρατηγικής αξίας ελληνικού χώρου. Τα άλλα δύο ερωτήματα είναι πιο ενδιαφέροντα.

Το διακύβευμα: Τουρκία, Κύπρος, Ευρώπη.

Η τουρκική ένταξη στην ΕΕ παίζει κεντρικό ρόλο στην ευρωπαϊκή, μεσανατολική, αν όχι και ρωσική πολιτική ΗΠΑ και Βρετανίας. Οριστικοποιεί τη μετατροπή της ‘Ενωσης σε υποτελή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ ζώνη ελεύθερων ανταλλαγών, υποχείριο των ΅αγορών΅, πολιτικά μη ενοποιήσιμη, στρατηγικά μη χειραφετήσιμη. Μπορεί να φαίνεται δύσκολα πραγματοποιήσιμη, όσο όμως δεν συναντά ανυπέρβλητα εμπόδια, παραμένει κεντρική διεθνής πολιτική ΗΠΑ-Βρετανίας παράγοντας αποτελέσματα.

Το κυπριακό, η στρατιωτική κατοχή κράτους-μέλους της ΕΕ συνιστά ακραίο παραλογισμό και το κυριότερο εμπόδιο στην τουρκική ένταξη, αλλά και τις ομαλές σχέσεις Δύσης-Τουρκίας. ‘Οσο παραμένει άλυτο θα αποτελεί τεράστια νάρκη στον δρόμο της Τουρκίας. Αν λυθεί με λύση τύπου Ανάν, αφαιρώντας από τη συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων το δικαίωμα να ασκούν εξουσία στο νησί, δηλαδή το κράτος τους, όπως προέβλεπε αυτό το σχέδιο και όπου οδηγούν, δυστυχώς, οι προτάσεις Χριστόφια στις διαπραγματεύσεις, τότε η Τουρκία θα μπει από τώρα στην ΕΕ, η Κύπρος, το πιο στρατηγικό ίσως σημείο της υφηλίου, με τεράστιο πιθανώς οικονομικό ενδιαφέρον, θα ξαναπεράσει στον έλεγχο των αποικιοκρατικών δυνάμεων και η Ελλάδα θα γίνει προτεκτοράτο.

Σας φαίνονται απίθανα αυτά; Κατανοητό, για δείτε το όμως καλύτερα. Η Τουρκία θα μπει από τώρα στην ΕΕ, πρώτον γιατί θα αποκτήσει βαρύνουσα επιρροή στην ψήφο της Λευκωσίας στα ευρωπαϊκά όργανα δια του προωθούμενου σχεδίου λύσης, δεύτερον γιατί αν θελήσει κάποιος να μπλοκάρει στο μέλλον την πλήρη ένταξή της, θα διακινδυνεύσει μια Βοσνία στο νησί. Τη δυνατότητα τέτοιας κρίσης εμπεριέχει η σκόπιμη ασάφεια και το αδόκιμο των συζητούμενων ρυθμίσεων κυριαρχίας (εκ περιτροπής προεδρία, σταθμισμένη ψήφος, δύο κράτη σε συσκευασία ενός με δύο αστυνομίες και άρα δύο ντε φάκτο κυριαρχίες, κατάργηση δικαιώματος και μέσου αυτοάμυνας του κράτους). Με άλλα λόγια, οι Ελληνοκύπριοι, συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού, 82%) θα καταστούν όμηροι της καλής θέλησης Λονδίνου, ¨Αγκυρας και Ουάσιγκτον, η πρώτη αποικία παγκοσμίως που θα παραιτηθεί οικειοθελώς και από τον τύπο της ανεξαρτησίας που απέκτησε με την επανάσταση του 1955-59.

Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να αδιαφορήσει για την ασφάλεια ενός εκατομμυρίου Ελλήνων. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα είναι ελεύθερη, αν περάσει τέτοιο σχέδιο, όχι να κάνει πολιτική με τη Ρωσία, αλλά ούτε να ασκήσει καλά καλά την κυριαρχία της σε Αιγαίο και Θράκη. Αντί να επιλύσουμε τα ελληνοτουρκικά, θα κάνουμε πιθανότερη μια γενική, υπό πολύ δυσμενέστερους όρους σύρραξη με την Τουρκία.

Για τις διεθνείς δυνάμεις που εδώ και αιώνες θεωρούν την Ανατολική Μεσόγειο δική τους θάλασσα, το στρατηγικό διακύβευμα είναι κολοσσιαίο. Με παρόμοια λύση του κυπριακού, ΗΠΑ και Βρετανία πετυχαίνουν με έναν σμπάρο πολλά τρυγόνια, επανακτώντας την αποικία τους, που ποτέ δεν αποδέχθηκαν την έστω και κολοβωμένη ανεξαρτησία της, εμπεδώνοντας τον έλεγχο επί του ελληνικού χώρου, που θεωρείται πάντα υποψήφιος «απιστίας» με τους Ρώσους, οριστικοποιώντας τον ατλαντικό έλεγχο της ΕΕ και «δένοντας» την Τουρκία στο δυτικό άρμα.

Βεβαίως, Ουάσιγκτον και Λονδίνο, αληθινοί και διαχρονικοί σκηνοθέτες του κυπριακού είναι ορθολογικοί παίκτες. Δεν θα το αποτολμούσαν, θα επεδίωκαν να ικανοποιηθούν με λιγότερα αν έβλεπαν ότι δεν γίνεται, ή ότι το κόστος από την επιδίωξη μπορεί να γίνει δυσανάλογο. Αλλά δεν το βλέπουν και δεν το είδαν επί αιώνες. Δεν διαπιστώνουν σοβαρή αντίσταση από την ελλαδική και κυπριακή ελίτ που θα αύξανε υπέρμετρα το κόστος για τους ίδιους παρόμοιων επιδιώξεων. Ούτε η πολιτική, ούτε η οικονομική ελίτ των δύο κρατών επιθυμεί να τα βάλει μαζί τους, ακόμα και για ζητήματα που αφορούν τον πυρήνα εθνικής και κρατικής κυριαρχίας. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι, βεβαίως, όχι η βελτίωση των σχέσεων με τους «συμμάχους», αλλά η πιθανότητα μείζονος κρίσεως. Γιατί, όπως εύστοχα παρατήρησε ο σημερινός αρχηγός της ΝΔ το 2004, μόνο όποιος μπορεί να πει όχι, μπορεί να πει και ναι.

Δεν επαρκούν τα πολιτικά μέσα;

Θα μπορούσαν να περιορισθούν σε κλασικές προσπάθειες άσκησης πολιτικής επιρροής και αυτό έκαναν μέχρι τώρα, ιδίως ευνοώντας παντοιοτρόπως την εκλογική ήττα του Παπαδόπουλου το 2008 και ανεχόμενοι, κατά τρόπο πολύ ασυνήθιστο για την πάγια πολιτική τους, την ανάδειξη στην εξουσία ενός ΚΚ. Η επιδίωξή τους είναι η επανάληψη στην Κύπρο του σεναρίου της Ελλάδας του 1944-45, τηρουμένων των αναλογιών. (Συνήθως αντιμετωπίζουμε τη δεκαετία του 1940 από τη σκοπιά της εσωτερικής σύγκρουσης, στην πραγματικότητα όμως πρέπει να θεωρείται απαύγασμα της βρετανικής στρατηγικής, ένας από τους συγκλονιστικότερους θριάμβους του Ουίνστον Τσώρτσιλ και της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην ιστορία της. Οι Βρετανοί έπρεπε να ανακτήσουν μια χώρα που ελεγχόταν κατά 90% από ένα ΚΚΕ με πλειοψηφική πολιτική επιρροή, μεγάλο, εμπειροπόλεμο στρατό και τις δάφνες της αντίστασης . Κατάφεραν αυτό που δεν θα μπορούσε ούτε στο όνειρό του να κάνει ο στρατός τους, βάζοντας τους αντιπάλους τους να δράσουν υπέρ τους! Τύφλα νάχουν Μακιαβέλι και Ταλλεϋράνδος)

¨Όπως είπαμε ΗΠΑ και Βρετανία διαθέτουν ικανοποιητική επιρροή στην ελλαδική και κυπριακή ΅ελίτ΅. Δεν υπάρχει λόγος να προσφύγουν σε άλλες, πιο ΅περίεργες΅ μεθόδους. Το πρόβλημα που ανέκυψε όμως είναι ότι σειρά δημοσκοπήσεων επί πολλούς μήνες δείχνει ότι οι Ελληνοκύπριοι απορρίπτουν το σχέδιο και τις προτάσεις των δικών τους ηγετών, καθιστώντας μια έγκριση σε δημοψήφισμα αμφίβολη, με τις σημερινές συνθήκες. Αυτό θα αυξήσει και τους δισταγμούς Χριστόφια που δεν θέλει να πάει σε δημοψήφισμα και να χάσει.

Πρέπει επομένως να συμβούν, ει δυνατόν, γεγονότα, που να αλλάξουν το σημερινό κλίμα, να περιορίσουν τις αντιρρήσεις, να δημιουργήσουν σύγχυση ως προς το διακύβευμα. Αντί οι Κύπριοι να συζητάνε για τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις του μέλλοντός τους (εκ περιτροπής προεδρία, σταθμισμένη ψήφο, πώς θα λειτουργεί αυτό το μόρφωμα και δεν θα καταρρεύσει όπως οι συμφωνίες του 1960) να συζητάνε ποιος πήρε τη σωρό του Παπαδόπουλου, αν κάνει καλό ο εθνικισμός, ίσως αύριο ποιος έβαλε βόμβα ή έκανε απόπειρα, οτιδήποτε άλλο πέραν του συγκεκριμένου διλήμματος ενώπιόν τους. Για να μην επαναληφθούν τα καλά του 2004, όταν ανετράπη ολόκληρος ο σχεδιασμός, ο κυπριακός λαός πρέπει να πάει σε δημοψήφισμα φοβισμένος, εγκλωβισμένος, εκβιασμένος, διεθνώς απομονωμένος και εσωτερικά διχασμένος. Ανεξάρτητα λοιπόν από τι έγινε με τη σωρό, στρατηγικοί αναλυτές δεν αποκλείουν να δούμε σημεία και τέρατα στο αμέσως προσεχές μέλλον στο νησί.

Συμπέρασμα

Η άμυνα απέναντι σε παρόμοιες απειλές περιλαμβάνει βεβαίως ένα επιχειρησιακό σκέλος, κυρίως όμως είναι πολιτική. Με δεδομένο το εύρος των δυνάμεων που απειλούν την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία της Ελλάδας και της Κύπρου, θα χρειαζόταν εδώ και καιρό η συγκρότηση εθνικού μετώπου. Ορθώς ο Πρόεδρος της Κύπρου ζητάει λαϊκή και πολιτική συσπείρωση. Αλλά τέτοιο μέτωπο μπορεί και πρέπει να συγκροτηθεί μόνο στη βάση της υπεράσπισης του πυρήνα της κρατικής κυριαρχίας Κύπρου και Ελλάδας. Δεν είναι δυνατόν εν ονόματι της προστασίας μιας μειονότητος, της ανάγκης σύντομης επίλυσης του κυπριακού και των ελληνοτουρκικών, της ανάγκης να αποφευχθεί μια διχοτόμηση, που εμπεριέχεται άλλωστε στις σημερινές ελληνικές προτάσεις, να καταλύεται το κυπριακό κράτος. Οι πολιτικές αυτές, ειρήσθω εν παρόδω, δεν θα φτιάξουν, θα καταστρέψουν στο τέλος τις σχέσεις και με την Τουρκία και με τους ΅΅συμμάχους΅.

Η ΅κόκκινη γραμμή΅ που ξεχωρίζει μια κακή συμφωνία από μια εθνική καταστροφή είναι η διατήρηση των Ελληνοκυπρίων, εκεί τουλάχιστο που ζουν, υπό την προστασία κανονικού, συντεταγμένου, διεθνώς αναγνωρισμένου κράτους, με κανόνα πλειοψηφίας, δικαίωμα αυτοάμυνας και στρατό, χωρίς επεμβατικά δικαιώματα τρίτων. ¨Όπως είχε πει ο Ανδρέας Παπανδρέου, ΅αν χαθεί η Κύπρος, θα χαθεί και η Ελλάδα΅.

Αυτά θα μπορούσαν εν τέλει και να εξηγηθούν στους δυτικούς συμμάχους, γιατί η ιστορία με την τουρκική ένταξη κινδυνεύει να γίνει το πολιτικο’διπλωματικό ισοδύναμο του παραλογισμού στο Ιράκ. Αλλά κανείς δεν θα πάρει στα σοβαρά ηγεσίες κρατών που δεν παίρνουν στα σοβαρά οι ίδιες τον εαυτό τους, τα κράτη τους, την κυριαρχία τους.

Το άρθρο αυτό θα δημοσιευτεί στο περιοδικό «Επίκαιρα» την Παρασκευή 18.12.2009

Το μυστικό σχέδιο για το Αιγαίο

  ***Του Λάμπρου Καλαρρύτη

                 

Ας δούμε όμως πώς ακριβώς είναι τα ελληνικά χωρικά ύδατα στο Αιγαίο, σήμερα, με τα 6 ν.μ., και πώς θα είναι αν τα επεκτείνουμε στα 12 ν.μ. Ο περισσότερος κόσμος νομίζει ότι τα ελληνικά σύνορα στο Αρχιπέλαγος είναι μία κάθετη τεθλασμένη γραμμή που ξεκινά από τα παράλια του Έβρου και κατεβαίνει ακολουθώντας τη γεωγραφική θέση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία χωρίζει από τα μικρασιατικά παράλια και πως οτιδήποτε υπάρχει δυτικά αυτής της νοητής γραμμής είναι ελληνική επικράτεια. Δεν είναι έτσι. Αυτή η γραμμή υφίσταται και όντως χωρίζει τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου από τις τουρκικές ακτές, αλλά τα ύδατα που βρίσκονται δυτικά της γραμμής δεν είναι όλα ελληνικός εθνικός χώρος. Ελληνικά χωρικά ύδατα είναι ένας δακτύλιος ακτίνας 6 ν.μ. γύρω από την ακτογραμμή κάθε νησιού (βλ. χάρτη 1, σημείωση * & **).

Τα υπόλοιπα είναι διεθνή ύδατα. Όπως πολύ εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κάποιος, η ελληνική επικράτεια στο Αιγαίο είναι κατακερματισμένη, δεν έχει συνέχεια. Στην περίπτωση που τα χωρικά ύδατα επεκταθούν στα 12 ν.μ. (βλ. χάρτη 2, σημείωση * &**) είναι προφανές ότι η ελληνική επικράτεια στο Αιγαίο αποκτά συνοχή και γεωγραφική συνέχεια, με τα διεθνή ύδατα να εντοπίζονται πλέον στο κέντρο του Βόρειου Αιγαίου και στο Νότιο, μεταξύ Πελοποννήσου και Κρήτης. Στην πρώτη περίπτωση (6 ν.μ.), τα ελληνικά χωρικά ύδατα αναλογούν στο 43,5% του Αιγαίου, τα τουρκικά στο 7,5% και τα διεθνή στο 49%. Στην δεύτερη (12 ν.μ. και για την Τουρκία), η αναλογία, αντίστοιχα, γίνεται 71,5%, 8,8% και 19,7%.Η Τουρκία, η οποία έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, επιχειρηματολογεί ότι το Αιγαίο είναι «ειδική περίπτωση» στην οποία δεν μπορεί να εφαρμοστεί το παραπάνω δικαίωμα. Μεταξύ άλλων, υποστηρίζει ότι αν τα ελληνικά χωρικά ύδατα επεκταθούν στα 12 ν.μ., θα εμποδίζεται η διεθνής ναυσιπλοΐα και ακόμη περισσότερο η τουρκική. «Πρόκειται για άκυρο επιχείρημα. Υπάρχει η λεγόμενη ασφαλής διάβαση (transit passage) ενός πλοίου μέσα από τα χωρικά ύδατα μιας χώρας. Οι όροι που πρέπει να ικανοποιούνται είναι, πρώτον, η σταθερή του πορεία και, δεύτερον, να μην προβαίνει σε ελιγμούς. Εάν ικανοποιούνται αυτοί οι όροι, τότε μπορεί οποιοδήποτε πλοίο να διαπερνά άνετα και τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Η διεθνής ναυσιπλοΐα δεν εμποδίζεται καθόλου. Για παράδειγμα, όλα τα πλοία είναι απαραίτητο να περάσουν από τα χωρικά ύδατα της Δανίας, της Σουηδίας και της Γερμανίας προκειμένου να καταλήξουν στη Βόρεια Θάλασσα. Ουδείς διανοήθηκε να θέσει ποτέ παρόμοιο θέμα εκεί, και η ευρωπαϊκή και διεθνής ναυσιπλοΐα διεξάγεται παραδοσιακά χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα. Η ασφαλής διάβαση εντάσσεται και αυτή στις διατάξεις του Δικαίου της Θάλασσας (άρθρα 37-44) ακριβώς γι’ αυτό το λόγο. Και μάλιστα δεν περιλαμβάνει μόνο εμπορικά πλοία, αλλά και στρατιωτικά, καθώς και υποβρύχια που έχουν αναδυθεί στην επιφάνεια της θάλασσας. Καμία άδεια δεν απαιτείται από το παράκτιο κράτος για τέτοια διέλευση».

Αντί η Ελλάδα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, όπως έχει δικαίωμα από το Δίκαιο της Θάλασσας, να προχωρήσει σε κατά περίπτωση επέκταση από τα 6 ν.μ. που είναι σήμερα σε διαφορετικό εύρος κατά τόπους, αναλόγως του γεωγραφικού σημείου, και σε ανάλογη προσαρμογή του εθνικού εναέριου χώρου από τα σημερινά 10 ν.μ. Να οριστούν, δηλαδή, τα θαλάσσια σύνορα στα 7 ή 8 ή 10 ν.μ. σε διαφορετικές περιοχές και σε ορισμένες περιπτώσεις να μείνουν αμετάβλητα στα 6 ν.μ., παράλληλα, δε, να υπάρξει ανάλογη μείωση στο εύρος του εναέριου χώρου, ώστε τα άνω να συμπίπτουν με τα κάτω. Ήταν το επονομαζόμενο και «σχέδιο δαντέλα».

Η επίσημη θέση της Ελλάδας έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αρχιπέλαγος είναι ότι ένα μόνο θέμα υπάρχει προς συζήτηση, ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας.

Οι λόγοι που δεν προχώρησε το σχέδιο ήταν αρκετοί. Καταρχάς, οι εκλογές και η αλλαγή κυβέρνησης πρόλαβαν την όποια πρόθεση προώθησής του. Εξάλλου, οι Τούρκοι είχαν και έχουν σε ισχύ από τον Ιούνιο του 1995 την απειλή casus belli (αιτία πολέμου) εναντίον της Ελλάδας, σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών της υδάτων. Είναι δύσκολο να συζητήσεις με μία άλλη χώρα για ένα θέμα και ιδιαίτερα για την άσκηση νόμιμου δικαιώματός σου, όταν σε απειλεί με πόλεμο ακριβώς γι’ αυτό. Επιπροσθέτως, η τουρκική εθνοσυνέλευση δεν είχε αποφασίσει το casus belli σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών θαλάσσιων συνόρων στα 12 ν.μ, αλλά σε περίπτωση επέκτασής τους γενικώς. Οπότε, θεωρητικά, δεν το συζητά καν. Ακόμα όμως κι αν δεχτούμε ότι συνήθως στην πολιτική άλλα λέγονται δημοσίως και άλλα στις διαπραγματεύσεις, η Τουρκία ουδέποτε θα δεχόταν ουσιαστική διεύρυνση του ελληνικού κυριαρχικού θαλάσσιου χώρου.

Άρα, η Ελλάδα, με τη σειρά της, λογικά δεν θα δεχόταν μια προσχηματική διαπραγμάτευση για να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα σε ορισμένες περιοχές στα 7 ή 8 μίλια, ίσα ίσα για πει ότι τα «επέκτεινε», ενώ στην ουσία θα επρόκειτο για υποχώρηση στην τουρκική απειλή.

Η Τουρκία έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο.

Σήμερα που ο Γιώργος Παπανδρέου είναι πρωθυπουργός της χώρας και υπουργός Εξωτερικών οι ίδιοι σύμβουλοι που του είχαν εισηγηθεί το προαναφερθέν σχέδιο επιμένουν πως ίσως είναι το κατάλληλο timing για την επαναφορά τους. Τα πράγματα, βεβαίως, δεν είναι απλά, για τους λόγους που προαναφέραμε και όχι μόνο. Η επίσημη θέση της Ελλάδας έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο είναι ότι ένα μόνο θέμα υπάρχει προς συζήτηση, ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας, για το οποίο προτείνεται παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Το κρίσιμο ερώτημα είναι το εξής: Με τι εύρος εθνικών χωρικών υδάτων η Ελλάδα προτίθεται να προσφύγει στη Χάγη, αν υποθέσουμε ότι η Τουρκία τελικά αποδέχεται την πρόταση; Άλλη θα είναι η υφαλοκρηπίδα με τα σημερινό εύρος των 6 ν.μ. άλλη με τα 12 ν.μ. Εδώ υπεισέρχεται το εν λόγω σχέδιο, με βάση το οποίο υποτίθεται ότι θα υπήρχε συμφωνία πριν από ενδεχόμενη παραπομπή στη Χάγη.

Κατακερματισμένα ελληνικά χωρικά ύδατα
Πριν από τις εκλογές του 2004 και επί υπουργίας του κ. Γιώργου Παπανδρέου στο υπουργείο Εξωτερικών σύμβουλοί του που χειρίζονταν τις ελληνοτουρκικές διαφορές είχαν καταστρώσει και εισηγηθεί ένα «μυστικό σχέδιο» που αφορούσε στη διευθέτηση των χωρικών μας υδάτων. Συγκεκριμένα, ήταν ένα σχέδιο που προσέγγιζε πιθανή συμφωνία με την Τουρκία για το Αιγαίο στη βάση του εξής σκεπτικού:

Η τουρκική σκοπιμότητα

Πέραν τούτου, θα μπορούσαν να προβλεφθούν διάδρομοι διεθνών υδάτων (βλ. χάρτη 3, σημείωση **), ώστε να ακυρωθεί και με αυτό τον τρόπο το τουρκικό επιχείρημα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι η Τουρκία προσχηματικά μόνον επικαλείται τη διεθνή ναυσιπλοΐα. Η πραγματική ανησυχία της είναι ότι τυχόν επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. θα θέσει τέλος στις διεκδικήσεις της επί ελληνικών νησιών και βραχονησίδων και στη θεωρία των «γκρίζων ζωνών». Εξάλλου, δεν είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό πώς «κλειδώνουν» τα κομμάτια του τουρκικού σχεδιασμού: Αφενός αμφισβητεί στην Ελλάδα την άσκηση νόμιμου δικαιώματος που απορρέει από διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες, και μάλιστα με απειλή πολέμου, αφετέρου εγείρει ευθέως διεκδικήσεις επί ελληνικού εδάφους, εσχάτως δε ακόμα και επί κατοικημένων νησιών.

Είναι σαφές ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα δεν είναι πρωτίστως νομικό, αλλά κυρίως ασφαλείας και συσχετισμού δυνάμεων. Η Τουρκία δεν επικαλείται μόνο νομικά επιχειρήματα, επισείει την απειλή πολέμου και αμφισβητεί εμπράκτως τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και το Διεθνές Δίκαιο, προβαίνοντας καθημερινά σε παραβιάσεις και παραβάσεις στο Αιγαίο με οπλισμένα μαχητικά, προκαλώντας απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και συντηρώντας μια διαρκή οικονομική αιμορραγία στην ελληνική οικονομία. Οποιαδήποτε απόπειρα διαπραγμάτευσης με βάση το «σχέδιο δαντέλα» θα συνιστούσε υποχώρηση στην ένοπλη τουρκική απειλή, δικαίωση αυτής της πρακτικής, απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων, άμα δε και εθνικών οικονομικών πόρων (εκμετάλλευση υφαλοκρηπίδας), και το μόνο που θα επιτύγχανε θα ήταν να ανοίξει την όρεξη της Άγκυρας για το επόμενο κεφάλαιο διεκδικήσεων.

Η άποψη ότι η ειρήνη μπορεί να διασφαλιστεί με διαρκείς υποχωρήσεις στον επιτιθέμενο είναι λανθασμένη. Επιφέρει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Η ιστορία και οι διεθνείς σχέσεις βρίθουν παραδειγμάτων.

* http://www.ellinikos-stratos.com/arthra/xwrikaydata.asp

** THE STATUS OF THE AEGEAN SEA ACCORDING TO THE INTERNATIONAL LAW, ANGELOS M. SYRIGOS, List of Maps p. 521-543, (SAKOULAS/BRUYLANT)

*** http://www.antibaro.gr/diplomacy/stalidhs_xagh2.php

 

Η Θράκη, μια άλλη Κύπρος;

Για τις επιδιώξεις της τουρκίας στην ελληνική Θράκη επισυνάπτω κατωτέρω δύο κείμενα του Πρέσβη επί τιμή Θέμου Στοφορόπυλου. Ευριπίδης Μπίλλης Τ. Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ

 Θέμος Χ. Στοφορόπουλος Το θέμα μου είναι: <<Η Θράκη, μία άλλη Κύπρος;>>.

Θα προσπαθήσω, δηλαδή, να απαντήσω στο ερώτημα, αν η Θράκη κινδυνεύει να ακολουθήσει την Κύπρο στον τραγικό κατήφορο της. Και, αν αυτό συμβαίνει, τι οφείλει να πράξει ο Ελληνισμός, για να αντιστρέψει μια τέτοια καθοδική πορεία.

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Ποιός ήταν – και είναι – ο σταθερός στρατηγικός στόχος της ΄Αγκυρας καθ’ όσον αφορά στην Κύπρο; Προφανώς, να αποκτήσει -και σταδιακά να μεγιστοποιήσει – ουσιαστικό έλεγχο επί ολόκληρης της Μεγαλονήσου, περιλαμβανόμενης, ει δυνατόν, της τελικής, ολικής της προσάρτησης στην Τουρκία. Πώς προώθησε η ΄Αγκυρα αυτόν τον στρατηγικό στόχο της: χρησιμοποιώντας συστηματικά τα εξής τακτικά μέσα.

Πρώτο, επιτυγχάνοντας την αναγνώριση ως τουρκικής μιας μειονότητας τουρκόφωνης (ή, μάλλον, δίγλωσσης, σε μεγάλο βαθμό), μιας μειονότητας μουσουλμανικής (με έντονα, όμως, κρυπτοχριστιανικά στοιχεία), μιας μειονότητας ελληνικής, κατά μέγα μέρος, καταγωγής.

Δεύτερο, καταφέρνοντας (η Τουρκία) να θέσει υπό τον έλεγχο της τη μειονότητα αυτή και να αναγνωρισθεί ως <<προστάτιδα>> της.

 Τρίτο, κατορθώνοντας να «αναβαθμίσεί τεχνητά τη μειονότητα αυτή σε <<κοινότητα>>, και από <<κοινότητα>> σε <<μία από τις δύο κοινότητες>> της Κύπρου, και ζητώντας μετά να αναγνωρισθεί ως <<χωριστός λαός>> και <<χωριστό έθνος>>.

 Τέταρτο, συγκεντρώνοντας, επίσης τεχνητά, τη μειονότητα σε ορισμένες εδαφικές περιοχές πριν από το 1974 και σε μία εδαφική περιοχή μετά.

 Πέμπτο, εξασφαλίζοντας ισχυρούς συμμάχους, τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς, των οποίων τα συμφέροντα εξυπηρετούνται από την προώθηση του τουρκικού στρατηγικού στόχου.

Έκτο, διατηρώντας ισχυρές ένοπλες δυνάμεις (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν χρονικές περίοδοι, κατά τις οποίες η Ελλάδα είχε υπεροπλία και έπρεπε να την αξιοποιήσει).

Έβδομο, επωφελούμενη από τις αποτυχίες και τα λάθη μας. Όπως από την παράλειψή μας να προστατεύσουμε τους Τουρκοκύπριους, ώστε η ‘Αγκυρα, το Λονδίνο και η Ουάσιγκτον να μη τους εκμεταλλευθούν, να μη τους καταστήσουν αιχμή της λόγχης των ιμπεριαλιστικών τους σχεδίων. Επωφελήθηκε η Τουρκία και από την αποτυχία μας να πείσουμε και να προσεταιρισθούμε τους καλής πίστης Τουρκοκύπριους και να συνεργασθούμε μαζί του εναντίον εκείνων, που μόνο το καλό τους δεν ήθελαν. Αλλά και από την ανικανότητα μας να ασκήσουμε την απαιτούμενη – πράγματι δυσχερέστατη – αυτοσυγκράτηση και να μη πέσουμε στην παγίδα των αντίπαλων μας, οι οποίοι επεδίωξαν και κατάφεραν να προκαλέσουν ακόμη και ωμότητες των Ελλήνων εναντίον Τουρκοκυπρίων. Η λανθασμένη τακτική, που ακολουθήσαμε έναντι των Τουρκοκυπρίων, συνδέεται με τη γενικότερη ανικανότητα μας να αντιληφθούμε εγκαίρως τις επιδιώξεις της ΄Αγκυρας και των δυνάμεων που συμμαχούν μαζί της. Ανικανότητα που μας οδήγησε και στην πλάνη, ότι <<μπορούμε να τα βρούμε με τους Τούρκους>>. Μια ηθελημένη, βέβαια, μια εκούσια πλάνη εκείνων που ήξεραν την αλήθεια, αλλά που συνειδητά υποχώρησαν στις από κοινού πιέσεις Τούρκων, ΄Αγγλων και Αμερικανών ή έκαναν ότι πίστεψαν τις υποσχέσεις τους. Σε αυτή την πλάνη (η την δήθεν πλάνη) οφείλονται οι συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου καθώς και οι <<διακοινοτικές συνομιλίες>> μετά την εισβολή του 1974, με την κατοχή και την προσφυγιά – και, αργότερα, τον μαζικό εποικισμό – να συνεχίζονται. Είχε προηγηθεί η προδοσία του Ιουλίου 1974, από εκείνους που ίσως πίστεψαν (λέω <<ίσως>>, διότι η Δίκη της Κύπρου ματαιώθηκε για ανεξήγητους <<λόγους ύψιστης εθνικής σκοπιμότητας>>) από εκείνους, λοιπόν, που ίσως πίστεψαν, βλακωδώς, ότι <<δίνοντας>> (σαν να ήταν χωράφι του πατέρα τους) την μικρότερη περιοχή που κατέλαβε ο <<Αττίλας Ένα>>, θα ένωναν την υπόλοιπη Κύπρο με την Ελλάδα. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν η ανικανότητα μας να αποκτήσουμε πραγματικούς σύμμαχους (και η ψευδαίσθησή μας – πάλι ακούσια ή εκούσια – ότι οι τυπικοί μας <<σύμμαχοι>> είναι πραγματικοί) καθώς και η ολέθρια παράλειψη μας (ιδίως σε ορισμένες περιόδους ελπίζω η σημερινή περίοδος να μη εiναι μία από αυτές) να διατηρούμε και να βελτιώνουμε το συσχετισμό των στρατιωτικών δυνάμεων Ελληνισμού – Τουρκίας στην Κύπρο και σε σχέση με αυτή, αλλά και στα άλλα τμήματα του ελληνοτουρκικού μετώπου.

Εκμεταλλευόμενη ελληνικές προδοτικές ενέργειες, ελληνικές αδυναμίες και ελληνικά λάθη και χρησιμοποιώντας τα μέσα που αναφέραμε, η Τουρκία προώθησε τον στρατηγικό της στόχο στην Κύπρο τόσο, ώστε να έχει δημιουργήσει σήμερα δύο προοπτικές απόλυτα αρνητικές για τον Ελληνισμό: α) H εμπέδωση και νομιμοποίηση της διχοτόμησης, με το <<ελεύθερο>> τμήμα, καθόλου στην πραγματικότητα ελεύθερο, αφού ζει στη σκιά του Αττίλα. β) Η τουρκοκρατούμενη ομοσπονδία, σύμφωνα με την <<Δέσμη Ιδεών>> του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τα λεγόμενα <<Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης>>.

Κατ’ ανάγκην τουρκοκρατούμενη, αφού: (α) το βόρειο ομόσπονδο κρατίδιο θα είναι τουρκικό, με πλειοψηφία πληθυσμού μόνιμα και θεσμοθετημένα τουρκική (τουρκική και όχι τουρκοκυπριακή: σύντομα οι συνεχώς αυξανόμενοι έποικοι θα αποτελούν την πλειονότητα των διαμενόντων στα κατεχόμενα) και με ομόσπονδα όργανα πάντοτε τουρκικά, (β) στα κεντρικά, ομοσπονδιακά, όργανα οι Τούρκοι θα έχουν βέτο σε όλα τα θέματα και τα αντίστοιχα ελληνικά βέτο θα υποχωρήσουν προ των τουρκικών, διότι (γ) ο συσχετισμός των στρατιωτικών δυνάμεων ως προς την Κύπρο θα είναι συντριπτικά υπέρ της Τουρκίας, όπως προβλέπουν οι <<ιδέες>> του ΟΗΕ, ιδέες τούρκικης, αμερικανικής και βρετανικής προέλευσης. Έχει καταφέρει δε η Τουρκία, με τη βοήθεια των Αμερικανών, να αποδυναμώσει την εφαρμογή, στην περίπτωση της Κύπρου, θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου, που κανονικά θα έπρεπε να μας ευνοούν.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ Μετά τη συνοπτική αυτή σκιαγράφηση των επιδιώξεων και των επιτευγμάτων της ΄Αγκυρας ως προς την Κύπρο, θα αναφερθώ τώρα στην τουρκική πολιτική έναντι της Θράκης και έναντι του Ελληνισμού της Τουρκίας. Πρέπει αμέσως να θυμίσω, ότι ποτέ η Τουρκία (ενδόμυχα, αλλά υπάρχουν και οι σχετικές δημόσιες δηλώσεις) δεν δέχθηκε ως οριστικό το σύνορο του Έβρου και ότι, εν σχέσει με τις εκατέρωθεν μειονότητες (την ελληνική στην Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο και τις μουσουλμανικές στην ελλαδική Θράκη) ακολούθησε – και ακολουθεί – πολιτική, που αποβλέπει στους εξής δύο συναφείς στρατηγικούς στόχους.

Πρώτον, στην εκδίωξη του μέγιστου μέρους της ελληνικής μειονότητας. Του μέγιστου μέρους, ώστε οι κατηγορίες πως η ΄Αγκυρα δεν εφαρμόζει για τους Έλληνες της Τουρκίας όσα απαιτεί για τους μουσουλμάνους της Θράκης να αφορούν μια ολιγάριθμη ελληνική μειονότητα, την παρουσία εξάλλου της οποίας, όπως και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έχει ανάγκη η Τουρκία για να μη γίνει ακόμη εμφανέστερη η αντιμειονοτική της πολιτική και για να επικαλείται τις διατάξεις της Λωζάνης, που στηρίζονται στην αμοιβαιότητα. Ο άλλος στρατηγικός στόχος της ΄Αγκυρας είναι. όπως και στην περίπτωση της Κύπρου, επεκτατικός και συνίσταται στην απόκτηση και σταδιακή μεγιστοποίηση ουσιαστικού έλέγχου στην ελλαδική Θράκη, αλλά και σε συνορεύοντα τμήματα της Βουλγαρίας, με απώτερο σκοπό την προσάρτηση ολόκληρης αυτής της περιοχής στην Τουρκία. Πώς προωθεί η Τουρκία αυτούς τους στρατηγικούς της στόχους; Στη Βουλγαρία (κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου και με τις ευλογίες των Αμερικανών) δημιουργώντας κινήσεις υπονομευτικές της εθνικής ασφαλείας της γείτονος χώρας, που ανάγκασαν τη Σόφια να αντιδράσει λαμβάνοντας μέτρα, τα οποία η προπαγάνδα της Τουρκίας και των υποστηρικτών της παρουσίασε ως προκληθέντα από τον <<εθνικισμό>> του τότε καθεστώτος. Μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι νέες βουλγαρικές αρχές (όταν βρέθηκαν, κατόπιν και δικών μας ενεργειών, υπό αμερικανική επιρροή) συνέχισαν την προσπάθειά τους, συνδυάζοντας την, πλέον με την γενικότερη προσπάθεια μετατροπής της Βουλγαρίας σε δορυφόρο της Τουρκίας και της Αμερικής.

Στην Πόλη, την Ίμβρο και την Τένεδο, η ΄Αγκυρα χρησιμοποίησε, από το 1923 μέχρι σήμερα, ανάλογα με την εκάστοτε συγκυρία, ποικιλία μεθόδων καταπίεσης. Από την προσπάθεια περιορισμού των μη ανταλλάξιμων Ελλήνων, τις οικονομικές διακρίσεις και την πολιτιστική γενοκτονία μέχρι φόνους, όπως εκείνοι των ομογενών κατά τις εξορίες διαρκούντος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, κατά τα Σεπτεμβριανά ή κατά τον διωγμό στην Ίμβρο. Εδώ στη Θράκη, η ΄Αγκυρα χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί τα εξής τακτικά μέσα:

Πρώτον, τη συνένωση και τον εκτουρκισμό των μουσουλμανικών μειονοτήτων, περιλαμβανομένων των Πομάκων και των Αθιγγάνων, έτσι ώστε να αποκτήσουν τουρκική εθνική συνείδηση και να θεωρήσουν την Τουρκία <<μητέραπατρίδα>> τους.

 Δεύτερον, την αναγνώριση, της μιας αυτής μειονότητας ως <<τουρκικής>>. Τρίτον, την <<αναβάθμιση>> της μειονότητας σε <<κοινότητα>> (ήδη η ΄Αγκυρα και οι εδώ πράκτορες της μιλούν για <<τουρκική κοινότητα>>), και χωρίς αμφιβολία, την περαιτέρω τεχνητή προαγωγή, της. Τέταρτη επιδίωξη του τουρκικού κράτους είναι η διατήρηση και ενίσχυση της νομιμοποίησης του να ενδιαφέρεται για τη μειονότητα, παρά τις γενοκτονίες των Αρμενίων, των Ποντίων και των άλλων Ελλήνων της Μικρός Ασίας, παρά τα συνεχιζόμενα εγκλήματα εναντίον των Κυπρίων και των Κούρδων και παρά την ωμή παραβίαση της Σύμβασης της Λωζάνης περί ανταλλαγής πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης, που στηρίζονται στην αμοιβαιότητα. Η Αγκυρα προσπαθεί, επίσης, να δημιουργήσει την εντύπωση, πως οι Μουσουλμάνοι έχουν κάποιου είδους εθνικά δικαιώματα επί τμημάτων της ελληνικής επικράτειας. Στην προσπάθεια αυτή εντάσσεται και η θέση της Τουρκίας, ότι μόνον προς την κατεύθυνση μεγαλύτερου εξισλαμισμού πρέπει να μεταβληθεί η πληθυσμιακή σύνθεση των περιοχών της ελληνικής Θράκης, όπου σήμερα διαμένουν Μουσουλμάνοι. Η Τουρκία επιδιώκει, συγχρόνως, να πυκνώσει και να ενισχύσει την παρουσία των Μουσουλμάνων στις περιοχές όπου ήδη ευρίσκονται, αλλά και να επεκτείνει την παρουσία αυτή, ιδίως εδώ στο νομό Έβρου, ώστε να δημιουργηθεί <<συνέχεια>> με την τούρκικη επικράτεια. Φαίνεται ότι, για να επιτύχει αυτά η Τουρκία δαπανά μεγάλα ποσά μέσω του Γενικού Προξενείου Κομοτηνής. Η τουρκική πολιτική αποβλέπει στη δημιουργία δεσμών πολιτικών (δηλαδή αλυτρωτικών), οικονομικών (υπό την κηδεμονία της ΄Αγκυρας), και <<πολιτιστικών>> (συνισταμένων στην από κοινού πρόσληψη της κρατικής τούρκικης προπαγάνδας) μεταξύ δυτικής και ανατολικής Θράκης αλλά και μεταξύ δυτικής Θράκης και νοτίων βουλγαρικών επαρχιών και στην <<λειτουργική>>, de facto ενοποίηση όλων αυτών των περιοχών με πολιτικό κέντρο αναφοράς την ΄Αγκυρα και με τοπικό κέντρο αναφοράς (οικονομικό, μορφωτικό, συγκοινωνιακό κ.λ.π.) την Αδριανούπολη. Οι επαφές των γνωστών πρακτόρων της Τουρκίας με ομολόγους τους στην Βουλγαρία είναι ενδεικτικές της τακτικής αυτής. Κεντρικό στοιχείο της οποίας είναι και ο έλεγχος επί των Μουσουλμάνων – στην Ελλάδα, αλλά και στη Βουλγαρία – που θέλει η ΄Αγκυρα να αποκτήσει. Συμπληρωματικά των ανωτέρω – και αναγκαία – συστατικά της τούρκικης τακτικής αποτελούν η απόκτηση σύμμαχων και η εκμετάλλευση του διεθνούς δικαίου. Υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών δημιουργούνται δεσμοί – θα πρόκειται, στην πραγματικότητα, για σχέση υποτέλειας – μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας. Δεν μου είναι γνωστό τι υπόσχονται οι Αμερικανοί και οι Τούρκοι στους Βουλγάρους, σε σχέση με την ελληνική Θράκη. Είναι, όμως, αξιοπρόσεκτο ότι βουλγαρικοί σωβινιστικοί κύκλοι (τις απόψεις των οποίων διοχετεύουν και βουλγαρικά μέσα δημοσιότητας) ισχυρίζονται ότι ζει, στην Ελλάδα, μεγάλος αριθμός Βουλγάρων. (Αν εννοούν τους Πομάκους, διαφωνούν με την τουρκική προπαγάνδα, που θέλει να είναι Τούρκοι οι Πομάκοι, αυτοί οι απόγονοι των αρχαίων Θρακών). Οι ίδιοι βουλγαρικοί κύκλοι επαναλαμβάνουν την εξωφρενική πρόβλεψη, ότι η Ελλάδα θα επιτεθεί κατά της Βουλγαρίας. Tι σημαίνουν αυτά; Το γεγονός, πάντως ότι η Τουρκία εξακολουθεί να έχει την υποστήριξη των Αμερικανών ενισχύει τις ελπίδες της, ότι θα μπορέσει να μεταχειρισθεί, για τους επεκτατικούς της σκοπούς, το δίκαιο των μειονοτήτων, όπως αυτό εξελίσσεται, ειδικότερα την προϊούσα ενδυνάμωση της αρχής του αυτοπροσδιορισμού, τις νύξεις της ΔΑΣΕ ότι οι χώρες μέλη της μπορούν, αν θέλουν, να αναγνωρίσουν στα μέλη μειονοτήτων, δικαιώματα εν σχέσει με τις περιοχές στις οποίες διαμένουν, και τις προτροπές να διευκολύνεται η επαφή μελών μειονοτήτων με τη χώρα, με την οποία θεωρούν ότι έχουν δεσμούς. Και, βέβαια, η Τουρκία εκμεταλλεύεται τα λάθη μας: Την αποτυχία μας, μέχρι τώρα, να προστατεύσουμε τους ισλαμικού θρησκεύματος Έλληνες πολίτες, ωστε να μη γίνουν οργανα -και, τελικά, θύματα – του τουρκικού ιμπεριαλισμού. Την αποτυχία μας να πλησιάσουμε πραγματικά την καλόπιστη μεγάλη πλειονότητα των μουσουλμάνων και να τους βοηθήσουμε να ενσωματωθούν στην κοινωνία, διατηρώντας και καλλιεργώντας, όσο θέλουν, το μειονοτικά τους χαρακτηριστικά. Τον λανθασμένο τρόπο με τον οποίο ενίοτε αντιδράσαμε στον προβοκατόρικο χαρακτήρα του τουρκικού επεκτατισμού, λαμβάνοντας, στο παρελθόν, ορισμένα περιοριστικά μέτρα ως προς τους Μουσουλμάνους, μέτρα ελάσσονα είναι αλήθεια, αλλά που κατέστησαν μερικούς από αυτούς ευάλωτους στην προπαγάνδα της ΄Αγκυρας και, συγχρόνως, της έδωσαν επιχειρήματα. Η Τουρκία εκμεταλλεύθηκε και εκμεταλλεύεται, επίσης, την μοιραία πολιτική μας, που συνίσταται στη νομιμοποίησή της ως προς τους ελληνικής ιθαγένειας Μουσουλμάνους και στη (γνήσια ή προσποιητή) εντύπωση της πολιτικής μας ηγεσίας, ότι μπορεί να έλθει μαζί της σε συμφωνία για ζητήματα που τους αφορούν. Στην πολιτική μας αυτή οφείλονται και οι ειδικές ελληνοτουρκικές συμφωνίες (όπως το εκπαιδευτικό πρωτόκολλο του 1978), που συνέβαλαν στον εκτουρκισμό των Μουσουλμάνων και δημιούργησαν διαύλους επιρροής της Τουρκίας. Η ανεπαρκής μέριμνα για την γενικότερη εθνική μας ισχύ (διπλωματική, οικονομική και, ιδίως, στρατιωτική) απετέλεσε καίριο λάθος, που οι αντίπαλοί μας επίσης εκμεταλλεύθηκαν.

ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ

Τι έχει πετύχει η Τουρκία μέχρι σήμερα σε αυτά τα μειονοτικά θέματα: Στην Ίμβρο και την Τένεδο – στρατηγικής σημασίας νησιά – ο Ελληνισμός έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Οι ελάχιστοι ομογενείς που παραμένουν στην Πόλη, χωρίς να συνιστούν ουσιαστική ελληνική παρουσία, είναι, για την ΄Αγκυρα, πολύτιμο πολιτικό αντίβαρο (επειδή, βέβαια, εμείς το επιτρέπουμε να το χρησιμοποιούν σαν τέτοιο). Την εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνουν οι προσπάθειες της Τουρκικής Πρεσβείας στην Αθήνα, να πείσει ομογενείς να επιστρέψουν στην Πόλη. Η ΄Αγκυρα ανησυχεί ότι θα μείνει χωρίς αντίβαρο και χωρίς ομήρους. Εδώ στη Θράκη, η Τουρκία έχει επιτύχει ανησυχητικά μεγάλο βαθμό ενοποίησης και Τουρκοποίησης των μειονοτήτων. Έχουν διαμορφωθεί πραγματικοί δεσμοί (οικονομικοί, εκπαιδευτικοί και άλλοι) μεταξύ σημαντικού αριθμού Μουσουλμάνων και της Τουρκίας, πράκτορες της οποίας εμφανίζονται ως εκπρόσωποι τους, στο ελληνικό κοινοβούλιο κατά το παρελθόν, αλλά και διεθνώς, προσπαθώντας να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι οι Μουσουλμάνοι καταπιέζονται στην Ελλάδα. Συντονίζονται δε και με την ηγεσία των Μουσουλμάνων στην Βουλγαρία. Η Αγκυρα οργανώνει τους Μουσουλμάνους στη χώρα μας, ώστε να τους ποδηγετεί, και έχει αποκτήσει μέσα πίεσης εδώ, μέσα στην Ελλάδα. Δεν είναι υπερβολικό να λεχθεί πως έχει φθάσει να ασκεί de facto συγκυριαρχία, μέσω του Γενικού Προξενείου της στην Κομοτηνή, μέσω των πρακτόρων της, μέσω των Μουσουλμάνων που εκβιάζει, αλλά, πιθανότατα, και μέσω αυτών που εξαγοράζει. Αναφέρομαι στις επίμονες φήμες περί μυστικών κονδυλίων που μοιράζει το Γενικό Προξενείο σε Μουσουλμάνους, για σκοπούς όπως οι αγορές επιλεγμένων ακινήτων και οι μυστικές επιχορηγήσεις μουσουλμανικών καταστημάτων. Τα μέσα παρέμβασης συμπληρώνονται από τους δασκάλους (κάποτε και από τους θρησκευτικούς λειτουργούς), από τα σχολικά βιβλία που η ΄Αγκυρα θέλει να στέλνει εδώ, από την προπαγάνδα των τουρκικών μέσων δημοσιότητας. Η Αγκυρα έχει επιτύχει, επίσης, να προσδώσει στην Αδριανούπολη τις προοπτικές κέντρου της ευρύτερης περιοχής. Σαφής είναι, εξάλλου η εντύπωση πως η Τουρκία έχει εξασφαλίσει την ανοχή, αν όχι και υποστήριξη, των Ηνωμένων Πολιτειών, για την επεκτατική της τακτική.

 ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Πόσο, λοιπόν, κινδυνεύει να καταστεί η Θράκη <<μια άλλη Κύπρος>>; Η απάντηση είναι ότι αυτό έχει ήδη συμβεί αρκετά, αφού εφαρμόζονται ορισμένα από τα τακτικά σχέδια της Τουρκίας, όπως είναι η υπαγωγή των Μουσουλμάνων στον έλεγχό της και η χρησιμοποίησή τους για σκοπούς αντίθετους με τα πραγματικά τους συμφέροντα. Όπως είναι, επίσης, η αυτοπροβολή της Τουρκίας ως <<προστάτιδος>> των Μουσουλμάνων στην Ελλάδα (αλλά και στην Βουλγαρία) και η αξιοποίηση των δικών μας λαθών, τα οποία αναφέραμε. Με τέτοια μέσα, στα οποία συγκαταλέγονται η εξασφάλιση ισχυρών συμμάχων και η συνεχής αναβάθμιση των τούρκικων ενόπλων δυνάμεων, η Toυρκία ήδη – επαναλαμβάνω – ασκεί στην πράξη, συγκυριαρχία στην ελλαδική Θράκη. Η Αγκυρα συνεχίζει, συγχρόνως, τις προσπάθειες εφαρμογής των υπολοίπων σχεδίων της: Για την αναγνώριση των Μουσουλμάνων ως μιας, ενιαίας, <<τουρκικής κοινότητας>>. Για την κατασκευή μιας ενιαίας <<εδαφικής βάσης>> της μειονότητας αυτής, για την, κατά το δυνατόν, επέκταση της βάσης αυτής μέχρι τα σύνορα, ώστε να δημιουργηθεί εδαφική συνέχεια με την Τουρκία και για την επικράτηση του ισχυρισμού, ότι οι Μουσουλμάνοι έχουν οιονεί εθνικά δικαιώματα επί των εδαφών όπου σήμερα διαμένουν. Για την αναγνώριση ενιαίας ηγεσίας των Μουσουλμάνων, η οποία να ελέγχεται από την ΄Αγκυρα και να αναγνωρίζεται διεθνώς. Η Τουρκία ελπίζει ότι, με τα μέσα αυτά και με την συμπαράσταση των ισχυρών της συμμάχων, που θα την βοηθήσουν να εκμεταλλευθεί ορισμένες τάσεις του δικαίου των μειονοτήτων, θα καταφέρει, τελικά, να ενσωματώσει τα ελληνικότατα αυτά εδάφη.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ

Τί μπορούμε να κάνουμε για να μη συμβεί αυτό; Νομίζω πως η πολιτική, την οποία οφείλουμε να ακολουθήσουμε, είναι απαραίτητο να συνδυάζει δύο στοιχεία: Αφ’ ενός την εξασφάλιση της άσκησης όλων των δικαιωμάτων των Μουσουλμάνων συμπατριωτών μας. Και αφ ετέρου την προστασία μας από τον ιμπεριαλισμό της ΄Αγκυρας, αλλά και την προστασία των Μουσουλμάνων συμπατριωτών μας, ώστε να μη καταστούν θύματα του ιμπεριαλισμού αυτού, όπως η Τουρκοκύπριοι, που αναγκάζονται να εγκαταλείπουν την Κύπρο, υπό την πίεση των εποίκων και των στρατευμάτων κατοχής. Η πολιτική αυτή – η μόνη ορθή – συνεπάγεται, φυσικά, την επίσημη αναγγελία, ότι η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει, πλέον, πως η Τουρκία έχει οποιοδήποτε δικαίωμα να αναμειγνύεται σε θέματα ελληνικής ιθαγένειας Μουσουλμάνων ή να παριστάνει ότι ενδιαφέρεται γι’ αυτούς. Η κατάργηση του τουρκικού Γενικού Προξενείου στην Κομοτηνή, ο τερματισμός εφαρμογής των ελληνοτουρκικών εκπαιδευτικών συμφωνιών και πρωτοκόλλων και, βεβαίως, η αυστηρή πάταξη κάθε πράξης υπονομευτικής της ελληνικής κυριαρχίας -χωρίς, το ξανάλεω – να θίγονται τα δικαιώματα των Μουσουλμάνων – αποτελούν, επίσης, αναγκαίες και επείγουσες ενέργειες. Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής κάθε άλλο παρά εύκολη θα είναι. Διότι η ΄Αγκυρα χρησιμοποιεί τα μειονοτικά δικαιώματα για να προωθεί τους σκοπούς της. Μια τακτική που θα συνίστατο στην παρεμπόδιση άσκησης των δικαιωμάτων αυτών, έκτος του ότι θα ήταν απαράδεκτη καθ’ εαυτή, μόνο τον τουρκικό επεκτατισμό θα εξυπηρετούσε. Τα μειονοτικά, όμως δικαιώματα έχουν όρια, τα οποία πρέπει να καθορίζει το υπέρτερο καθήκον προστασίας των μειονοτήτων, αλλά και της πλειονότητας, από έξωθεν κινδύνους. Η πολιτική αυτή – η μόνη ορθή – προϋποθέτει μία γενικότερη αλλαγή της στάσης του Ελληνισμού απέναντι στην Τουρκία. Διότι πως θα εξηγήσουμε τα αμυντικά μέτρα που θα λάβουμε εδώ, όταν συνεχίζονται οι διακοινοτικές συνομιλίες στην Κύπρο, όταν πραγματοποιούνται συναντήσεις τύπου Νταβός, όταν δεν καταγγέλουμε διεθνώς την ολοκληρωτική και γενοκτόνο ΄Αγκυρα; Απαραίτητο, τέλος, στοιχείο της νέας πολιτικής είναι η αύξηση της εθνικής μας ισχύος, στρατιωτικής, διπλωματικής και οικονομικής. Και η ακτινοβολία ελληνικού πολιτισμού, από εδώ προς ολόκληρη την περιοχή. Ελληνοτουρκικά. Να διαφυλάξουμε τα δικαιώματά μας

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_19/02/2006_174448 Tου Θεμου X. Στοφοροπουλου* Hμερομηνία δημοσίευσης: 19-02-06

Ο καθηγητής κ. Kουλουμπής έχει δίκιο όταν υπογραμμίζει σε άρθρο του στην «K» της 8ης Iανουαρίου πόσο ορθή είναι η συμβουλή του πρέσβη κ. Θεοδωρόπουλου, να διεξαχθεί επιτέλους στη χώρα μας μια σοβαρή δημόσια συζήτηση για τα τεχνικά θέματα του Aιγαίου. Σωστά, επίσης, ο κ. Kουλουμπής δεν πιστεύει πως η επιθυμία των Tούρκων να ενταχθούν στην Eυρωπαϊκή Eνωση θα συντελούσε στο να μην ενεργοποιήσουν το casus belli αν επεκτείναμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν.μ. Aυτό όμως το γράφει ο κ. καθηγητής για να μας πείσει «να κλείσουμε με την Tουρκία» μέσα στο 2006. Διερωτάται δε «μήπως θα μπορούσαμε να φθάσουμε στο ποθητό modus vivendi υιοθετώντας έξι μίλια στο Aιγαίο (χωρικά ύδατα και εναέριο χώρο)». Aν προχωρήσουμε σε τέτοια «λύση», θα υπάρξουν κατά τον κ. Kουλουμπή, «ευεργετικές επιπτώσεις στο κλίμα των σχέσεων των δύο κοινοτήτων» στην Kύπρο και θα σταματήσουν οι τουρκικές παραβιάσεις και παραβάσεις στο Aιγαίο, οι οποίες, εξηγεί ο αρθρογράφος, απειλούν «τη σχέση ύφεσης και συνεργασίας» ανάμεσα στην Eλλάδα και στην Tουρκία. Kαι η μεν παράνομη συμπεριφορά στο Aιγαίο ίσως ανασταλεί για ένα διάστημα, αν, όπως προτείνει ο κ. Kουλουμπής, δώσουμε στους Tούρκους όσα ζητούν. H πείρα, όμως, διδάσκει ότι, αργά ή γρήγορα και μάλλον γρήγορα παρά αργά, η Aγκυρα θα χρησιμοποιήσει ως εφαλτήριο όσα έλαβε. Για να επιδιώξει με νέες αδικοπραγίες περαιτέρω κέρδη εις βάρος μας. Oσο για την Kύπρο, ο πυρήνας του «προβλήματός» της δεν είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των Kυπρίων, αλλά η πολιτική των ηγεσιών Λονδίνου και Aγκυρας, οι οποίες με την υποστήριξη των HΠA κακουργούν επιδιώκοντας τη μόνιμη διαίρεση και διατήρηση υπό τον έλεγχό τους του κυπριακού λαού και του εδάφους της μεγαλονήσου. Kαταβολή λύτρων στους κουρσάρους του Aιγαίου δεν θα μεταβάλει αυτόν τον βασικό παράγοντα. Tο αντίθετο θα συμβεί: κάθε υποχώρησή μας στα διμερή ελληνοτουρκικά θέματα θα κάνει την Aγκυρα και τους συμμάχους της ακόμα πιο αδίστακτους στην Kύπρο (και αντιστρόφως). Πώς, εξάλλου, μπορεί να γίνεται λόγος για υπαρκτή «σχέση ύφεσης» μεταξύ Eλλάδας και Tουρκίας, τη στιγμή που το γκανγκστερικό casus belli και η αρπακτική θεωρία περί «γκρίζων ζωνών» δεν έχουν αποσυρθεί; Eνώ οι βόρειες επαρχίες της Kύπρου παραμένουν υπό κατοχή και εντείνεται ο εποικισμός τους; Eνώ στην ελληνική Θράκη το γενικό προξενείο Kομοτηνής και τα άλλα όργανα του τουρκικού επεκτατισμού εξακολουθούν να δημιουργούν συστηματικά τις βάσεις υπονόμευσης της ελληνικής κρατικής κυριαρχίας, προωθώντας τον καθολικό εκτουρκισμό και τον έλεγχο από την Aγκυρα του μουσουλμανικού πληθυσμού; Eνώ το τουρκικό καθεστώς αφού έδιωξε τον Eλληνισμό από την Πόλη, την Iμβρο και την Tένεδο, επιμένει να μην αναγνωρίζει την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου και να μην επιτρέπει τη λειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Xάλκης; Oι απόψεις του κ. Kουλουμπή θυμίζουν τους πολιτικούς αναμορφωτές του Kαβάφη, για τους οποίους ο ποιητής λέει: «Kαι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία, / κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς, / απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία, / να δούμε τι απομένει πια, μετά / τόση δεινότητα χειρουργική. / Iσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός. / Nα μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.» (Eν Mεγάλη Eλληνική Aποικία, 200 π.X.) Aντί να προτείνουμε διάφορες παραλλαγές πλάτους των ζωνών ελληνικής κυριαρχίας στο Aιγαίο, μικρότερες εκείνου που δικαιούμαστε, παίζοντας έτσι μια «κολοκυθιά» που μας αποδυναμώνει, ας θέσουμε τέρμα με ευθανασία στις επικίνδυνες ελληνοτουρκικές «διερευνητικές συνομιλίες», αλλά και ας παύσουμε να ονειρευόμαστε ανταρκτικά παγώματα «εκατέρωθεν διεκδικήσεων». Eχουμε χρέος έναντι των παιδιών μας να διαφυλάξουμε το μονομερές, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα των δώδεκα ναυτικών μιλίων, αιγιαλίτιδας ζώνης και εναέριου χώρου, από ευθείες γραμμές βάσης, όλων των ελληνικών νήσων και βραχονησίδων. Δικαίωμα, που αποτελεί μίνιμουμ νομική ανταπόκριση στην ύπαρξη και μορφή του ελληνικού αρχιπελάγους. Oφείλουμε, συνεπώς, να προετοιμαζόμαστε, με διπλωματική προβολή της νομιμότητας και ενίσχυση της στρατιωτικής αποτροπής, για να είμαστε σε θέση να ασκήσουμε πλήρως αυτό το ελάχιστο δικαίωμά μας, όταν η εσωτερική κατάσταση στην πατρίδα μας, η θέση της στο παγκόσμιο σύστημα και η διεθνής συγκυρία πράγματι το επιτρέψουν.

* O κ. Θέμος X. Στοφορόπουλος είναι συνταξιούχος πρεσβευτής.

Η Ρωσία επιδιώκει τον σεβασμό των εταίρων της

Η ομιλία του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, κατά την επίσημη έναρξη των εκδηλώσεων του Ελληνορωσικού Συνδέσμου την προπερασμένη εβδομάδα, ήταν εξαιρετικά σημαντική. Και τούτο γιατί έδινε με σαφήνεια το νέο στίγμα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, με τη δημιουργία μιας νέας, ευρωατλαντικής αρχιτεκτονικής, που θα περιλαμβάνει ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την “υπέρβαση” της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, όπου η Μόσχα θα μπορεί να διαπραγματεύεται επί ίσοις όροις με Ευρωπαίους και Αμερικανούς. Και τούτο στο πλαίσιο “αποϊδεολογικοποιημένων σχέσεων”. Πρόκειται για την προσέγγιση – μπούσουλα στις διεθνείς σχέσεις που πρόκειται να ακολουθήσει η Μόσχα στις αρχές του 21ου αιώνα – ήδη ο πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεβ έχει αποστείλει στους ομολόγους του, των μεγάλων χωρών, επιστολή, το περιεχόμενο της οποίας αποτυπώνεται, περίπου, στην ομιλία Λαβρόφ.

«Η επιδίωξη να διαμορφωθεί στον Ευρω – Ατλαντικό χώρο ένα σύστημα αδιαίρετης ασφάλειας ευρίσκεται στη βάση της αναληφθείσας από τον πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ πρωτοβουλίας για τη σύναψη ενός νομικώς δεσμευτικού Συμφώνου για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η ουσία της συνίσταται στη μετατροπή σε δεσμευτικό δίκαιο της ενωρίτερα επιτευχθείσας πολιτικής συνεννόησης στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και το Συμβούλιο Ρωσίας – ΝΑΤΟ σχετικά με τη μη επέκταση της ασφάλειας μίας χώρας σε βάρος άλλων. Εάν το είχαμε κάνει αυτό ενωρίτερα, είναι πιθανόν να μην είχαν λάβει χώρα ούτε η κρίση στον Καύκασο το προηγούμενο έτος, ούτε η υποστήριξη της μονομερούς αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου» τόνισε χαρακτηριστικά ο Ρώσος ΥΠΕΞ στην ομιλία του. Η «Κ.Α.» ζήτησε από τον καθηγητή Κ. Φίλη να «αποκρυπτογραφήσει» αυτή τη ρωσική προσέγγιση εξωτερικής πολιτικής. *

 Ο «ενιαίος πόλος ασφάλειας του ευρωατλαντικού χώρου», το «σύμφωνο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», «η ανασυγκρότηση της ευρωατλαντικής πολιτικής στη βάση συλλογικών αρχών δικαίου», που θα περιλαμβάνει ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ και Ε.Ε. και ΗΠΑ, αλλά και η αναφορά στην ανάπτυξη από τη Μόσχα μια «πραγματιστικής, αποϊδεολογικοποιημένης εξωτερικής πολιτικής», κατά πόσο αποτελούν τον πυρήνα μιας νέας κατεύθυνσης της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής; Πρόκειται για συνέχεια υπάρχουσας πολιτικής ή νέα τροχιά με δοκιμασμένα υλικά;

Η περίοδος του «Ψυχρού Πολέμου» -πέραν της ψυχρής ατμόσφαιρας- έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Τότε είχαμε μία καθολική και εφʼ όλης της ύλης ιδεολογικής και συστημική αντιπαράθεση σε παγκόσμιο επίπεδο. Τώρα έχουμε μία Ρωσία που δεν έχει αναθεωρητικές τάσεις και πολύ περισσότερο εναλλακτική ιδεολογία. Μία Ρωσία που σε σημαντικό βαθμό σέβεται τους διεθνείς κανόνες, παρότι σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιεί δικούς της. Μία Ρωσία που δεν επιδιώκει, προφανώς γιατί η ηγεσία της αναγνωρίζει το αδύνατο του εγχειρήματος, την παγκόσμια ηγεμονία αλλά τον σεβασμό των εταίρων της μετά από μία μακρά περίοδο εθνικών ταπεινώσεων και τη σταδιακή δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου. Συνεπώς, μπορούμε να υποστηρίξουμε πως η Μόσχα διακρίνεται από μία πραγματιστική θεώρηση, χωρίς, ωστόσο, να απουσιάζει το ιδεολογικό περίβλημα. Ο κίνδυνος είναι πως αυτό εμπλουτίζεται με την ιδέα του εθνικισμού που φαίνεται, μάλιστα, να προωθείται από μέρος της πολιτικής ελίτ. Ο κύριος δε στόχος στην πρόταση Μεντβέντεφ για μία νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας είναι η δημιουργία ενός υπέρτερου του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., οργάνου στο οποίο η Μόσχα θα διαβουλεύεται και διαπραγματεύεται με τους δυτικούς της εταίρους επί ίσοις όροις. Με άλλα λόγια, επιχειρείται η αποσύνδεση του ΝΑΤΟ με την επίλυση πολιτικών ζητημάτων και η επαναφορά του ως ένας φορέας «αμυντικής» υποστήριξης. Αυτός ακριβώς ο στόχος του εγχειρήματος είναι που τι καθιστά και αμφίβολο.

 Πόσο συμβαδίζει αυτή η προσέγγιση της Μόσχας με το νέο πρόσωπο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, όπως το εκφράζει ο πρόεδρος Ομπάμα με την προτεραιότητα στη μείωση των πυρηνικών οπλοστασίων, κ.ο.κ.;

Η κατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών μοιάζει προς το παρόν με έναν αγώνα μαραθωνίου στον οποίο οι δύο διαγωνιζόμενοι, Ουάσιγκτον και Μόσχα, βρίσκονται ακόμα στην αφετηρία και ξεκινούν με αμοιβαία χαμόγελα αλλά και πρώιμους διαγκωνισμούς. Είναι προφανές πως δεν έχουν κατασταλάξει ακόμα ως προς τη μεθοδολογία και τα εργαλεία διαμόρφωσης της πολιτικής που ταιριάζει στις διμερείς τους σχέσεις, και έτσι εκπέμπουν αμφίσημα μηνύματα. Η πρόθεσή τους να συμβιβαστούν είναι έκδηλη, ωστόσο το ίδιο έκδηλη είναι και η αγωνία τους να μην φανεί πως η εξέλιξη αυτή γίνεται υπό πίεση. Τόσο η Ουάσινγκτον, όσο και η Μόσχα επιθυμούν να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στην προσέγγιση αυτή. Είναι εμφανές πως οι κινήσεις των δυο πλευρών εντάσσονται στη λογική μιας σκληρής διαπραγμάτευσης, για την επιτυχή έκβαση της οποίας είναι απολύτως απαραίτητη τόσο η συστηματική προετοιμασία, όσο και ο κατάλληλος συγχρονισμός. Ως εκ τούτου, αναμένουμε στο επόμενο διάστημα τη συνέχιση των ασαφών διακηρύξεων περί συνεργασίας, αλλά και της επίπονης αναζήτησης (αρχικά σε επίπεδο κατώτερων αξιωματούχων) μιας φόρμουλας ουσιαστικής συμπόρευσης, η οποία θα πρέπει να είναι και αρκετά λειτουργική, ώστε εξυπηρετεί τα συμφέροντα των δυο πλευρών, αλλά και αρκετά έντιμη και διακριτική, ώστε προσφέρει κάλυψη έναντι ενδεχόμενων κατηγοριών για «υπερβολική» σύμπλευση από διάφορους κύκλους στο εσωτερικό ή εταίρους στο εξωτερικό. 

 Ποιος ο ρόλος της ενεργειακής πτυχής στη νέα εξωτερική πολιτική της Μόσχας;

 Η Ρωσία αξιοποιώντας τον έλεγχο στο δίκτυο αγωγών εντός του μετασοβιετικού χώρου και προσφέροντας καλύτερους οικονομικούς όρους και κυρίως την προοπτική άμεσης υλοποίησης στις πλουτοπαραγωγικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες εξασφαλίζει καλύτερη πρόσβαση και κυρίως μεγαλύτερες ποσότητες που η ίδια θα μπορεί να διαχειριστεί κατά το δοκούν. Αυτό συνεπάγεται ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για τη δημιουργία νέων δρόμων που θα εξασφαλίζουν αποτελεσματικότερα τα οικονομικά και πολιτικά της συμφέροντα, γεγονός που δυσχεραίνει τις προσπάθειες διαφοροποίησης προμηθευτών. Εντός αυτού του πλαισίου προωθεί τους Nord Stream (απευθείας υποθαλάσσια σύνδεση με Γερμανία) και South Stream -με ελληνική συμμετοχή- προκειμένου να περιορίσει την εξάρτηση της από την «απείθαρχη» Ουκρανία και να ενισχύσει το μερίδιο της στην ενεργειακή πίτα της Ευρώπης. Παράλληλα, η αποθεματοποίηση μέρους των χρημάτων που προέρχονταν από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου τα προηγούμενα χρόνια αφενός υποβοήθησε στην ενίσχυση των επιθετικών εξαγορών στο εξωτερικό αλλά συνάμα έδωσε την ευκαιρία στη Μόσχα να διαθέσει σημαντικό κομμάτι αυτών προκειμένου να αμβλύνει τις συνέπειες της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Δεν θα πρέπει, επίσης, να διαλανθάνει την προσοχή μας πως η Μόσχα επιδεικνύει πλέον ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε καταστάσεις που μπορεί να της ανοίξουν παράθυρο ευκαιρίας προκειμένου η ενεργειακή της ισχύς να εξελιχθεί σε όπλο πολιτικής επιρροής.

* Ο Κ. Φίλης είναι συντονιστής Κέντρου Ρωσίας και Ευρασίας στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)

ΑΥΓΗ 13/12/09

Παιδική Χριστουγενιάτικη Εκδήλωση «Η φάτνη της καρδιάς μας»

Το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου στις 12:oo το μεσημέρι παρουσιάζουμε το βιβλίο «Η φάτνη της καρδιάς μας» της Φωτεινής Τσομάκου. Τα παιδιά θα ζωγραφίσουν και θα γνωρίσουν τα πρόσωπα της Άγιας Νύχτας: Με αυτοκόλλητα, δραστηριότητες και κατασκευές.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο πολιτιστικό κέντρο του Ι.Ν. Φανερωμένης Χολαργού.

Η ευκαιρία του χρέους

 

Του ΠΑΥΛΟΥ ΤΣΙΜΑ

Τα δανεικά στην Ελλάδα δεν επενδύθηκαν για να διορθωθούν οι δομικές αδυναμίες της οικονομίας, αλλά για να χρηματοδοτηθεί η συγκάλυψη και διαιώνισή τους.

Όχι, η Ελλάδα δεν είναι Ιρλανδία. Ούτε Ντουμπάι. Είχε δίκιο ο Γ. Παπανδρέου όταν εξηγούσε προχθές στους Ευρωπαίους συναδέλφους του ότι η δική μας περίπτωση είναι διαφορετική.

Έχουμε, βέβαια, μαζί τους κάτι κοινό: υποκύψαμε, όπως κι εκείνοι, στην κουλτούρα του υπερδανεισμού και του υπερχρέους. Υποκύψαμε σ΄ αυτήν την παντοδύναμη νέα θρησκεία που επέβαλαν στον κόσμο, σταυροφόροι με ορμή νεοφώτιστων, οι τραπεζίτες και οι ντίλερς, δημιουργώντας παντού πελώριες φούσκες, οι οποίες από το καλοκαίρι του 2008 άρχισαν να σκάνε με πάταγο- και που πιθανότατα θα συνεχίσουν να μας ξαφνιάζουν κάθε φορά που θα σκάνε.

Αλλά οι ομοιότητες σταματούν εδώ.

Δεν είμαστε Ιρλανδία. Η Ιρλανδία εσωτερίκευσε πλήρως και πρόθυμα το μάντρα της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και μετέτρεψε τον εαυτό της σε έναν μικρό παράδεισο υπερελεύθερης αγοράς, με το ελάχιστο των φορολογικών υποχρεώσεων και το ελαχιστότατο των ρυθμίσεων, ώστε να προσελκύσει σαν μαγνήτης επιχειρήσεις που μετέφεραν εκεί μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς τους και τροφοδότησαν έτσι εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης κι ένα οικοδομικό μπουμ. Δεν είμαστε, πολύ περισσότερο, Ντουμπάι. Το γκλάμορους εμιράτο προσέφερε επιπλέον μηδενική φορολογική επιβάρυνση, μηδενική ρυθμιστική παρέμβαση επί της επιχειρηματικής δραστηριότητας (ούτε καν λογιστικά βιβλία δεν ήταν υποχρεωμένες να τηρούν οι φιλοξενούμενες επιχειρήσεις) και μηδενική εργατική νομοθεσία, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του να διπλασιαστεί μέσα σε μια δεκαετία, ο πλούτος να ρέει στους δρόμους, όλο το μαύρο χρήμα του πλανήτη να βρει, στο πλευρό της νόμιμης επιχειρηματικότητας, φιλόξενο καταφύγιο και πλυντήριο και να στηθεί (με δανεικά) το μεγαλύτερο οικοδομικό πρότζεκτ του κόσμου, με τεχνητά νησιά στη θάλασσα και τους υψηλότερους ουρανοξύστες του κόσμου πάνω στην άμμο της ερήμου. Κι έπειτα ήρθε η κρίση. Οι επενδυτές τα μάζεψαν από τις κελτικές και τις αραβικές ακτές, τα μεγάλα πρότζεκτ έμειναν ημιτελή, οι τιμές των ακινήτων και των άλλων αξιών κατέρρευσαν, τα δανεικά εξαντλήθηκαν και το χρέος έγινε θηλιά θανάσιμη.

Η ελληνική περίπτωση είναι πράγματι διαφορετική: εμείς απλώς, όταν η χώρα μπήκε στο κλαμπ του ευρώ και απέκτησε ξαφνικά πρόσβαση σε άφθονο και φθηνό δανεισμό, μεθύσαμε στα δάνεια. Το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος πήρε την ανηφόρα από το 2001 και έφθασε σε αληθινή έκρηξη κατά τα δύο τελευταία χρόνια της καραμανλικής (εγκληματικής) διαχείρισης. Μόνο που τα δανεικά δεν επενδύθηκαν για να διορθωθούν οι δομικές αδυναμίες της οικονομίας, αλλά για να χρηματοδοτηθεί η συγκάλυψη και διαιώνισή τους.

Η υπερδανειζόμενη Ελλάδα συνέχισε να φορτώνει τις επιχειρήσεις της με ένα εξουθενωτικό γραφειοκρατικό κόστος (ίσως το μεγαλύτερο στον κόσμο), κάτω από το οποίο συνέχισαν να κρύβονται σχέσεις πολιτικής πατρωνίας και διαφθοράς. Συνέχισε να πλέει στο πέλαγος μιας μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας που επιβίωνε εισφοροδιαφεύγοντας και φοροδιαφεύγοντας, παράγοντας προϊόντα και υπηρεσίες χαμηλής ή ανύπαρκτης ανταγωνιστικότητας. Και το Δημόσιο συνέχισε να είναι ο προνομιακός δημιουργός νέων θέσεων (κακοπληρωμένης και χαμηλής παραγωγικότητας) εργασίας, ικανοποιώντας με στρεβλό τρόπο τόσο την κοινωνική ζήτηση για απασχόληση όσο και την πολιτική ζήτηση για αναπαραγωγή πελατειακών σχέσεων και κομματικών ζωνών επιρροής.

Κι έπειτα, όταν ήρθε η κρίση, η κυβέρνηση Καραμανλή με τη συνενοχή Μπαρόζο επιτάχυνε τον δανεισμό χωρίς να τολμήσει καμιά μεταρρυθμιστική παρέμβαση, με αποτέλεσμα τα σκουπίδια να ξεχειλίσουν κάτω από το χαλί όπου τα έκρυβε, να φθάσουμε σε πλήρες αδιέξοδο και το καράβι να βρεθεί στα βράχια.

Εδώ βρισκόμαστε τώρα. Και η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε δεν είναι να εξασφαλίσουμε την επώδυνη ελεημοσύνη των πιστωτών μας για να αποφύγουμε την ταπείνωση του χρεοστασίου. Η αληθινή πρόκληση (και ευκαιρία) είναι να καταστρωθεί επιτέλους ένα συνεκτικό σχέδιο και να υπάρξει συστράτευση δημιουργικών δυνάμεων, ώστε να αλλάξουν οι βαθύτατα άρρωστες δομές, να πραγματοποιηθεί η αναγκαία αλλαγή οικονομικού παραδείγματος. Και να εφαρμοστεί το σχέδιο αυτό με τρόπο που δεν θα συνιστά ακόμη έναν κύκλο αρνητικής αναδιανομής εις βάρος των συνηθισμένων θυμάτων κάθε «κύκλου λιτότητας» των νεώτερων χρόνων.

Η αληθινή πρόκληση είναι να καταστρωθεί επιτέλους ένα συνεκτικό σχέδιο και να υπάρξει συστράτευση δημιουργικών δυνάμεων, ώστε να αλλάξουν οι βαθύτατα άρρωστες δομές, να πραγματοποιηθεί η αναγκαία αλλαγή οικονομικού παραδείγματος

Αναδημοσίευση από enet.gr

Το σκάνδαλο του μονοτονικού

του Σαράντου Καργάκου

1 Το μονοτονικό επιβλήθηκε στον ελληνικό Λαό από την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ -Υπουργός Παιδείας κ. Ελευθ. Βερυβάκης– με τροπολογία που αιφνίδια προτάθηκε, κοντά στα μεσάνυχτα, όταν η Βουλή των Ελλήνων (συνεδρίαση της 11.1.1982) είχε περατώσει τη συζήτηση και είχε ψηφίσει το ένα και μόνο άρθρο του Νόμου 1228, που αποτελούσε «Κύρωση της από 11.11.1981 πράξης του Προέδρου της Δημοκρατίας περί εγγραφής μαθητών στα Λύκεια της Γενικής και Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως» και με αυτόν ακριβώς τον τίτλο δημοσιεύθηκε στο Α’ Τεύχος του φύλλου 15/11.2.82 της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως.
Ένα κεφαλαιώδες, λοιπόν, εθνικό θέμα, το θέμα του τρόπου γραφής των λέξεων μιας πανάρχαιας γλώσσας -τρόπου καθιερωμένου με εφαρμογή πολλών αιώνων- αντιμετωπίστηκε με ασύγνωστη, ανατριχιαστική επιπολαιότητα. Διότι: α) εισάγεται προς συζήτηση με άρθρο «της προσκολλήσεως» σε θέμα νόμου άσχετο, β) εισάγεται μεσάνυχτα, όταν η πλειονότητα των βουλευτών απουσιάζει, γ) εισάγεται αιφνίδια (κι αυτό, θα ιδούμε γιατί), δ) εισάγεται αντισυνταγματικά (προσκολλημένο σε νόμο άσχετο) και ε) εισάγεται χωρίς να ερωτηθεί ούτε ο Λαός -ενώ τότε ακριβώς υποστηριζόταν πως για δύο στρατιωτικές βάσεις έπρεπε να γίνει…. δημοψήφισμα- ούτε η Ακαδημία Αθηνών, ούτε τα Πανεπιστήμια της χώρας και ιδίως οι Φιλοσο­φικές τους Σχολές, ούτε οι Εταιρίες των Συγγραφέων-Λογοτεχνών -παρά την βαρυσήμαντη απόφανση του σοφού καθηγητή και τότε Γεν. Γραμματέα της Ακαδημίας Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλου πως «Την γλώσσα την αναπτύσσουν μόνον εκείνοι οι οποίοι έχουν να ειπούν κάτι, δηλαδή οι πνευματικοί άνθρω­ποι, και όχι οι απνευμάτιστοι γλωσσοπλάστες και νομοθέτες… Οι γλωσσι­κοί νομοθέτες δεν έχουν καμιά αρμοδιότητα και ανακόπτουν απλώς την εξέ­λιξη του γλωσσικού μας πολιτισμού».

2

Υπήρξε, βέβαια, πολύ πριν από την ημερομηνία αυτή, εξαγγελία κύκλων του ΠΑΣΟΚ όχι μόνο για την επιβολή του μονοτονικού αλλά για έσχατη απλοποίηση της γλώσσας μας (ωσάν να είμαστε οι άξεστοι Τούρκοι του Κε­μάλ Ατατούρκ και όχι οι φορείς της αρχαιότερης ζωντανής γλώσσας του κό­σμου…)· Στο «Δελτίο Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων» (Οκτώβριος 1979) προαναγγέλεται πως «το μονοτονικό είναι ένα βήμα» προς την ταύτιση της γραπτής με την προφορική λαλιά (δεν μας μιμήθηκαν οι Άγγλοι και οι Γάλλοι…), δηλαδή: την κατάργηση των διφθόγγων, των πολλών ι, των δύο ε και ο, -και «σ’ αυτή την επίμονη», λέει το κείμενο, «διεργασία πρωτοστατούν οι δημοσιογράφοι, οι προκηρυξιογράφοι-τοιχοκολλητές, οι μπροσουροποιοί, μανιφεστογράφοι… που θα λυτρώσουν τη γλώσσα μας από την σκουριά αιώνων». Μόνο αυτοί είναι αρμόδιοι…

3

Καμιά προγενέστερη ευρεία, ανοιχτή και ελεύθερη συζήτηση δεν σημειώ­θηκε στην χώρα για το μέγα αυτό θέμα μετά από εκείνη την παλιά, αλήστου μνήμης «Δίκη των τόνων», που απόμεινε χωρίς συνέχεια και σποραδικές εδώ κι εκεί απόψεις. Η μόνη που φαίνεται ρωτήθηκε -γιατί ούτε τα Κόμματα ενη­μερώθηκαν, όπως αμέσως θα φανεί- ήταν μια Επιτροπή που συγκρότησε όπως ήθελε ο τότε Υπουργός Παιδείας καθώς και το περιλάλητο ΚΕΜΕ του ίδιου Υπουργείου. Τι ακριβώς αποφάνθηκε η Επιτροπή και τι είπε το ΚΕΜΕ σαφώς, δεν γνωρίζουμε, ούτε αν υπήρξε και τι ακριβώς υποστήριξε η μειοψη­φία. Αλλά ούτε και η Εθνική Αντιπροσωπεία το εγνώριζε, όταν τα μεσάνυχτα της 11.2.1982 εισήχθη εντελώς αιφνίδια το άρθρο της προσκολλήσεως σε αλλότριο νόμο, η παρονυχίδα στο νόμο περί εγγραφής μα­θητών στα Λύκεια κ.λπ. Πάντως, ανακοινώνουμε τα ονόματα των μελών της με βαρύτατες εθνικές ευθύνες Επιτροπής εκείνης, για να αναλάβει καθένα την προσωπική του ευθύνη και να μη τους λησμονήσει ο ελληνικός Λαός, που τον έσωσαν, φαίνεται, από την αγραμματοσύνη και την διασπάθιση χρόνου και χρήματος…: Καθηγ. Εμμ. Κριαράς πρόεδρος, Φάνης Κακριδής καθηγ. Παν/μίου, Χρίστος Τσολάκης φιλόλογος, Βασ. Φόρης φιλόλογος, Δημ. Τομπαϊδης σύμβουλος ΚΕΜΕ, Χρ. Μιχαλές Πρόεδρος της ΟΛΜΕ, Απόστ. Κοτλίττας διδάσκαλος, Αλόη Σιδέρη φιλόλογος της ΟΙΕΛΕ.
Όλα αυτά σημαίνουν, κατά την γνώμη μας, ότι ο αρμόδιος Υπουργός χειρίστηκε το κολοσσιαίο θέμα αλλαγής της γραφής της γλώσσας μας μετά τόσους αιώνες αδιάλειπτης πρακτικής αντιλαϊκά, ως ένα θεματάκι που με μια Επιτροπούλα και με μιά-δυό συνεδριάσεις του ΚΕΜΕ τακτοποι­είται….

4 Τα πρακτικά της συνεδρίασης εκείνης της Βουλής των Ελλήνων, της αιφνίδια κρισιμότατης, παρέχουν συγκλονιστικές πληροφορίες και στοιχειοθετούν τον χαρακτηρισμό της πράξης ως σκανδάλου. Λοιπόν:

α) Προς τα μεσάνυχτα της 11.1.1982 είχε περατωθεί η συζήτηση για την εγγραφή μαθητών των Λυκείων, οπότε τελείως αιφνίδια εισάγεται, της προσκολλήσεως καθώς είπαμε, ως άρθρο 2, ένα εντελώς άσχετο -και εθνικώς μέγα- θέμα: η επιβολή του μονοτονικού (γιατί άλλο πράγμα είναι η αναγνώριση μιας πραγματικότητας που υπάρχει και λειτουργεί, όπως έγινε με την δημοτική γλώσσα, και άλλο η αυταρχική επιβολή μιας ανύπαρκτης πραγματικότητας).

β) Μετά από μιαν άτυχη παρέμβαση του Ευάγγελου Αβέρωφ, που ερώτη­σε ποιο είδος μονοτονικού σκέφτεται να εφαρμόσει η Κυβέρνηση και που η αδεξιότητα του αρμόδιου Υπουργού φανέρωσε πως το θέμα δεν τον είχε κα­θόλου απασχολήσει…- και μετά από την ακατάσχετη, ανοημάτιστη φλυαρία κάποιων βουλευτών, παρεμβαίνει ο τότε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της τότε Αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (σελ. 456 των Πρακτικών της Βουλής) και επισημαίνει διαμαρτυρόμενος τα ακόλουθα:

1. Το άρθρο αυτό περί μονοτονικού «προστίθεται σήμερα, την τελευταία ώρα… αιφνιδιαστικώς. Αναφέρεται σε ένα μέγα θέμα…».

2. Ζητεί να μετατεθεί στην επόμενη συνεδρίαση της Βουλής η συζήτηση του άρθρου περί μονοτονικού. «Δεν είναι δυνατόν να έχει η Κυβέρνηση την απαίτηση να μας φέρνει το θέμα αυτό το μέγα, αιφνιδιαστικά, και να απαιτεί να το ψηφίσουμε και μετά την 12ην (νυκτερινή)». «Η τροπολογία» (Θεέ και Κύριε, με… τροπολογία μεσονύκτια αλλάζει αιφνί­δια η γραφή των λέξεων που είχε επί αιώνες τηρηθεί!) «αναφέρεται σ’ ένα πολύ σοβαρό θέμα».

3. Ανακοινώνει ότι αν η Κυβέρνηση επιμείνει, η Αξιωματική Αντιπολίτευση είναι υποχρεωμένη να αποχωρήσει από την Αίθουσα (σελ. 456, β’ στήλη).

4. Δευτερολογεί ο κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης κι επισημαίνει και πάλι (σελ. 457): α) τη σοβαρότητα του θέματος, β) ότι κακώς αυτό προτείνε­ται με τροπολογία, γ) ότι κακώς καλείται η Βουλή να το συζητήσει μετά το μεσονύκτιο, δ) ότι έτσι καθώς έρχεται «ένα τέτοιο θέμα», αιφνίδια, η Αντιπολίτευση δεν έχει προλάβει να προετοιμαστεί, να το διαβάσει, να ενημερωθεί. «Δεν έχουμε κανένα φάκελλο… καμία προετοιμασία. Δεν έχει καμία σχέση με το συζητούμενο νομοσχέδιο. Είναι σαφές ότι είναι αντισυνταγματική η τροπολογία… Δώστε μας το χρόνο να προετοιμαστούμε…».

γ) Από μέρους του ΚΚΕ η κ. Μαρία Δαμανάκη παρεμβαίνει δύο φορές (σελ. 457, β’ στήλη) και ζητεί και εκείνη αναβολή, γιατί «το Σώμα έχει κουραστεί» -ίσως δεν θέλει να πει ότι δεν υπάρχει πια απαρτία. Άλλα ο προεδρεύ­ων κ. Μιχ. Στεφανίδης αποκρίνεται σε όλα αυτά με τα εξής αμίμητα (σελ. 457, β’ στήλη): «Είναι απαράδεκτο και αδιανόητο για τον Ελληνικό Λαό, ο οποίος όταν πληροφορηθεί τη συζήτηση αυτή που γίνεται εδώ, θα αισθανθεί απογοήτευση» (μόνο γι’ αυτό…).

δ) Ο κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης επανέρχεται (σελ. 458, α’ στήλη) για να επισημάνει πως «η Κυβέρνηση και το Προεδρείο επιμένουν εις αυτόν τον αντιδημοκρατικόν και αντικοινοβουλευτικόν τρόπον της συζη­τήσεως αυτής της τροπολογίας. Εφ’ όσον η Κυβέρνηση και το Προεδρείο επιμένουν… υπό τάς συνθήκας αυτάς λυπούμεθα ειλικρινώς, αλλά δεν δυ­νάμεθα να παρακολουθήσουμε την συζήτηση και είμεθα υποχρεωμένοι να αποχωρήσουμε (και οι βουλευτές της «Νέας Δημοκρατίας» ΑΠΟΧΩΡΟΥΝ από την αίθουσα)».

5 Έτσι, το έγκλημα κατά της γλώσσας μας πραγματοποιήθηκε: με τρόπο σκανδαλώδη, αιφνίδιο, απροετοίμαστο και αντισυνταγματικό, και αν κρί­νουμε από την φλυαρία που επακολούθησε, την επιπόλαιη και αξιοδάκρυτη, η άσχετη αυτή, βαρυσήμαντη τροπολογία περί επιβολής του μονοτονικού στον ελληνικό Λαό ψηφίστηκε γύρω στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα, για να επαληθευθεί ακόμη μια φορά το λεγόμενο από τον λαό μας: της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελά…
Από πόσους ψηφίστηκε η τροπολογία αυτή; Κατά δήλωση του αείμνηστου Παναγ. Κανελλόπουλου -δεν ήταν παρών στην συνεδρίαση, αφού ουδείς εγνώριζε πως η Κυβέρνηση αιφνίδια θα εισήγαγε προσκολλημένο σε άσχετο, επουσιώδη νόμο, τέτοιο μέγιστο εθνικό θέμα για συζήτηση- ψηφίστηκε από όχι περισσότερους από 30 (τριάντα) βουλευτές! Την πληροφορία επαναλαμβάνει ο ποιητής-ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος («Έθνος» της 8.5.1990). Ό, τι λοιπόν έπλασαν αιώνες, στις 2 μετά τα μεσά­νυχτα το εγκρέμισαν 30 περίπου βουλευτές… Σκανδαλώδης, επιπόλαιη πρά­ξη αντεθνικής βαρύτητας.

6 Ο νόμος, έτσι που χαλκεύτηκε, δημοσιεύτηκε, καθώς μνημονεύσαμε πριν, στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με άλλο τίτλο και χρειάζεται υπερβολική φαντασία για να τον ανακαλύψει κανείς.
Και όμως, ουδείς είχε τότε, ούτε τώρα, ζητήσει από την Πολιτεία την επιβολή του μονοτονικού. Το αίτημα του αιώνα μας για τη γλώσσα μας υπήρξε σταθερά ένα και μόνο: η αναγνώριση της δημοτικής, της γλώσ­σας του Εθνικού μας Ύμνου, ως της μοναδικής σήμερα γλώσσας του ελλη­νικού Λαού. Και την αναγνώριση αυτής της πραγματικότητας -όχι την αιφνίδια επιβολή μιας νέας εντελώς πραγματικότητας-πραγματοποίησε η μεταδικτατορική Κυβέρνηση του κ. Κωνσταντίνου Καραμανλή με Υπουργό Παιδείας τον κ. Γεώργιο Ράλλη, προσφέροντας στους μαθητές και στο Λαό μια απλοποιημένη και αρκετά συγχρονισμένη Νεοελληνική Γραμματική, που αντιμετωπίζει όλες σχεδόν τις εμπλοκές τονισμού των λέ­ξεων που βασάνιζαν τις παλιότερες γενιές, και κάνει εύκολο, εναρμονισμέ­νο το έργο του τονισμού -υπογραμμίζοντας συγχρόνως πως το μέγα χρέος, για δεκαετίες ίσως, όλων μας, είναι να μάθουμε να γράφουμε και να χρησι­μοποιούμε σωστά, όμορφα τη δημοτική.

7 Τότε βέβαια, αμέσως μετά την δικτατορία (με προδρόμους, πριν από την δικτατορία, δυο εφημερίδες της Θεσσαλονίκης που, ωστόσο, διατηρούσαν ένα σημάδι στη θέση των πνευμάτων και τόνιζαν όλες τις λέξεις), είχαν αρχί­σει κάποιες εφημερίδες της Αθήνας να εφαρμόζουν το μονοτονικό -για λό­γους οικονομικούς, όπως δήλωναν, για να κερδίσουν χρόνο στη στοιχειοθέ­τηση και στις διορθώσεις. Αλλά ποιος σοβαρός άνθρωπος θα διανοούνταν να υποστηρίξει ποτέ ότι εκδότες, φωτοσυνθέτες και διορθωτές θα καθορί­ζουν πώς θα γράφεται η γλώσσα; Η γλώσσα μας αποτελεί πνευματικό και ιστορικό γεγονός κρυσταλλωμένο μέσα στους αιώνες και δεν μπορεί να υπο­κύπτει σε πενιχρά χρησιμοθηρικά κριτήρια, όταν άλλες, νεότερες γλώσσες δεν τα δέχονται. Ούτε είναι λογικό -για να μην ειπούμε πως είναι καταγέλαστο- ανάλογα με τη στάθμη γλωσσικής μόρφωσης της πλειοψηφίας, ίσως, του λαού σε μια δεδομένη ιστορική περίοδο, η υπεύθυνη Πολιτεία να αυξάνει ή να περιορίζει τις αξιώσεις στη γλώσσα, ώστε η γλώσσα κάθε φορά -άθυρμα πλέον- να προσαρμόζεται στην οκνηρία των πολλών και όχι οι πολλοί στην αρετή της γλωσσικής παιδείας.

8 Μετά τη δημοσίευση του νόμου, άρχισε να εφαρμόζεται ένα εκτεταμένο σχέδιο φανατικής γλωσσικής και υλικής καταστροφής:

α) τρομοκρατήθηκαν από την Εξουσία όλοι οι υπάλληλοι του Δημοσίου και των Δημοσίων Οργανισμών (ξεχωριστά οι εκπαιδευτικοί, βέβαια), μη τυχόν και αντιδράσουν, και δεν εφαρμόσουν το μονοτονικό.

β) Καταστράφηκαν χιλιάδες χιλιάδων βιβλία εκπαιδευτικά, αξίας πολλών εκατομμυρίων, επειδή η γλώσσα τους ήταν δημοτική πολυτονική, και ξαναστοιχειοθετήθηκαν μονοτονικά -ωσάν τα πνεύματα και οι τόνοι να εμπόδιζαν την ανάγνωσή τους από τους μονοτονιστές, ενώ το αντίθετο λογι­κά συμβαίνει: όταν για κάποιον αναγνώστη λείπουν κάποια σημεία γνωρι­μίας και τονισμού των λέξεων, αυτός δυσκολεύεται να διαβάσει ένα κείμενο και χάνει χρόνο.

γ) Ναυάγησε η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής -της κληρονομιάς μας- στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στις Φιλοσοφικές Σχολές.

δ) Άρχισε η βιαστική, ασθματική και άκριτη «μετάφραση» των Βασικών Νόμων του Κράτους, πριν προλάβει να δουλευτεί με την κρατική πρακτική η δημοτική γλώσσα, αλλά για να περάσει, μαζί με τη δημοτική, και το μονοτονικό -με προφανή βιασμό του ρυθμού εξέλιξης και κάθαρσης της γλώσσας μας, αλλά και της νόμιμης αναχώνευσης και μίξης των στοιχείων της.

9 Αμέσως μετά από αυτή την αιφνίδια, βίαιη αλλαγή, αρκετοί μορφωμένοι Έλληνες -κάποιοι από αυτούς με το αγιάτρευτο «σύνδρομο του προοδευτισμού»…- εκοιμήθηκαν, καθώς θα έλεγε ο Λαός μας, πολυτονιστές και την επόμενη κιόλας ημέρα, χωρίς να αναρωτηθούν ή να ρωτήσουν τί και πώς, εξύπνησαν μονοτονιστές. Αιφνίδια, τα χαράματα της 11ης προς την 12η Ιανουαρίου 1982, μετά από μια ολόκληρη ζωή, κατάλαβαν τί δεν ήταν γράφοντας επί τόσες πριν δεκαετίες. Κι από τότε, υποστηριχτές των 30 βουλευτών που νυσταγμένοι εψήφισαν το μονοτονικό, δεν έπαψαν να το εφαρμόζουν και να το κηρύττουν, τονίζοντας τα οικονομικά, χρονικά και μορφωτικά του οφέλη.
Ρωτούμε: Ποια αρχαία γλώσσα, φυσιολογικά και αβίαστα εξελισσόμενη μέσα στους αιώνες, εφάρμοσε εκπτώσεις στις αξιώσεις ιστορικής μνήμης και ακρίβειας, υποκύπτοντας σε μη γλωσσικά, δηλαδή δικά της, αυτόνομα και όχι εμπορευματολογικά κριτήρια; Τότε, αν τέτοια κριτήρια ισχύσουν, η γλώσσα μας, χαροποιώντας τους οκνηρούς, ημιμαθείς, καθώς και τις πολυε­θνικές των ηλεκτρονικών υπολογιστών, έπρεπε να εφαρμόσει το λατινικό αλφάβητο -οπότε πολλά τα οικονομικά και άλλα υλικά οφέλη… Και όμως, όλες οι γλώσσες με μακρό παρελθόν -και όχι τόσο μακρό όσο η ελληνική- είναι δύσκολες, απαιτητικές, πυκνές σε μνήμη σημειολογική, και αρνούνται να υποταγούν σε κριτήρια χρησιμοθηρικά. Μετά από συζητήσεις 100 και πλέον ετών, η γαλλική γλώσσα πέρυσι δέχτηκε κάποιες δειλές αλλαγές -στην πραγματικότητα: εναρμονίσεις- μετά από μηνών δημόσιες συζητήσεις, αλλά κι αυτές τις πενιχρές, δικαιολογημένες λογικά αλλαγές, τελικά τις απέκρου­σε η Γαλλική Ακαδημία -νόμιμος φρουρός της γλώσσας του Λαού.
Και εκείνοι δεν έχουν το βαρύ, ιερό χρέος να προασπίσουν, καθώς εμείς, που είμαστε και οι μόνοι, τα αρχαία μας Κείμενα, που χωρίς τόνους και πνεύματα δεν νοούνται. Και είναι γνωστή η νικηφόρα αντίσταση των Ισπανών στην ιταμή αξίωση των πολυεθνικών εταιριών για να καταργήσουν το ψηφίο η~.

10 Με τον αιφνίδιο, αντισυνταγματικό τρόπο που επιβλήθηκε μεταμεσονύχτια το μονοτονικό, κανείς δεν θέλησε να συνειδητοποιήσει, ούτε ο απληρο­φόρητος Υπουργός τότε Παιδείας, πώς δημιουργήθηκε με τη συνεργεία 30 βουλευτών, της πενιχρότερης που γίνεται μειοψηφίας της Βουλής των Ελλήνων, ένας νέος γλωσσικός διχασμός του Λαού μας.
Τότε δημοσιεύτηκε και η ακόλουθη Διακήρυξη Ελλήνων Συγγραφέων:
«Πιστεύαμε πως η πράξη της Πολιτείας με την οποία, πριν λίγα χρόνια, αναγνώρισε την δημοτική ως την μοναδι­κή γλώσσα του Έθνους μας σήμερα, θα λύτρωνε τον λαό μας από την μάστιγα ενός, πολιτικοποιημένου μάλιστα γλωσσικού ζητήματος και θα ήταν η απαρχή μιας βαθύτερης μελέτης και γνώσης της γλώσσας, μιας συνειδητότερης χρήσης και γραφής των λέξεών της.
Αντί γι’ αυτό, με λύπη μας είδαμε να δημιουργείται τε­χνητά, αμέσως, ένα νεόμορφο γλωσσικό πρόβλημα, το πρό­βλημα του τονισμού των λέξεων στον γραπτό λόγο και, μαζί μ’ αυτό, να συζητείται κιόλας το θέμα της γραφής των λέξε­ων από μερικούς, δηλαδή η πλήρης εξάρθρωση της ελλη­νικής γλώσσας. Κι εκείνοι που δημιούργησαν το πρόβλημα αυτό, φρόντισαν να το πολιτικοποιήσουν, χωρίς ν’ αντιλαμ­βάνονται ότι, αναθέτοντας στην Πολιτεία πάλι την λύση του, ανελάμβαναν απέναντι στο Έθνος βαρύτατη ευθύνη. Κι έτσι έχουμε νέα γλωσσική εμπλοκή στην Ελλάδα.

Επειδή όμως:

1. Οι λέξεις, όπως μας τις παρέδωσαν οι πατέρες του Δημοτικισμού, γράφονται έτσι επί 2000 τώρα χρόνια, έχο­ντας κρυσταλλώσει παράδοση αξιοσέβαστη, ακόμη κι από τους ξένους·

2. το πώς θα γράφονται οι λέξεις είναι πάντοτε αρμοδιό­τητα αποκλειστική των συγγραφέων ενός τόπου και ποτέ άλλων παραγόντων της ζωής·

3. το κύριο χρέος μας σήμερα είναι να μάθουν να μιλούν και να γράφουν οι Έλληνες σωστά την παραδομένη δημοτι­κή·

4. οι απλοποιήσεις της γλώσσας μας τα τελευταία χρόνια περιόρισαν στο ελάχιστο τις δυσκολίες τονισμού των λέξε­ών της,

διακηρύσσουμε ότι:

δεν δεχόμαστε οποιαδήποτε αλλαγή στην γραφή των λέ­ξεων της γλώσσας μας και θα συνεχίσουμε να γράφουμε και να τυπώνουμε τα βιβλία μας με σέβας προς την ζωντα­νή γλωσσική παράδοση και την πλήρη μορφή των λέξεων, όπως μας δίδαξαν οι πατέρες του Δημοτικισμού και οι με­γάλοι Νεοέλληνες συγγραφείς.

Οι συγγραφείς:
Νίκος Αθανασιάδης, Τάσος Αθανασιάδης, Έφη Αιλια­νού, Ορέστης Αλεξάκης, Κώστας Ασημακόπουλος. Τάκης Βαρβιτσιώτης, Όλγα Βότση, Νικηφόρος Βρεττάκος, Πέ­τρος Γλέζος, Μαργαρίτα Δαλμάτη, Διαλεχτή Ζευγώλη-Γλέζου, Λιλή Ζωγράφου, Νανά Ησαΐα, Ιουλία Ιατρίδη, Πάνος Καραβιάς, Αντρέας Καραντώνης, Ζωή Καρέλλη, Γρηγ. Κασιμάτης, Τάσος Κορφής, Γιωργής Κότσιρας, Β. Κωνσταντίνος, Χριστόφορος Λιοντάκης, Ν.Κ. Λούρος, Χρήστος Μαλεβίτσης, Γ. Μανουσάκης, Μελισσάνθη, Ε.Ν. Μόσχος, Δημήτρης Μυράτ, Έλλη Νεζερίτη, Θεόδ. Ξύδης, Θ. Παπαθανασόπουλος, Δημ. Παπακωνσταντίνου, Λένα Παππά, Π. Β. Πάσχος. Γ. Πατριαρχέας, Ν. Γ. Πεντζίκης, Ε.Ν. Πλάτης, Αλέξης Σολομός, Τατιάνα Σταύρου, Γεωρ­γία Ταρσούλη, Φώφη Τρέζου, Ιωάννου Τσάτσου, Κώ­στας Ε. Τσιρόπουλος, Θ.Δ. Φραγκόπουλος, Νίκος Φωκάς, Παναγιώτης Φωτέας, Ερρίκος Χατζηανέστης, Ντίνος Χριστιανόπουλος».

Το Μανιφέστο αυτό, που προκάλεσε οργή, ύβρεις και συκοφαντήσεις-λιβελλογραφήματα των οψίμων μονοτονιστών, ακολούθησαν πλήθος γνώμες εξεχόντων ανθρώπων του πνευματικού μας πολιτισμού -και μόνο αυτά θα αναχαίτιζαν μιαν ευαίσθητη, με εθνική συνείδηση Κυβέρνηση και θα την έφερναν σε αυτο-επίγνωση, ώστε τουλάχιστο να θέσει σε ευρύτατη, λαϊκή συζήτηση το θέμα και να μην επιμείνει στην αυταρχική επιβολή του μονοτονικού.

Ο Οδυσσέας Ελύτης εδήλωσε:
«Εγώ είμαι υπέρ του παλαιού συστήματος, εναντίον του μονοτονικού και υπέρ της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών. Είναι η βάση για να ξέ­ρεις την ετυμολογία των λέξεων. Η σημερινή κακοποίηση της γλώσσας με ενοχλεί και αισθητικά. Θέλω να δω γραμμένο «καφενείον» κι ας μην το προ­φέρουμε το «ν». Τώρα, όλες οι λέξεις έχουν μια τρύπα».

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος υπογράμμισε:
«Υπερτιμήθηκε η άποψη ότι διευκολύνει τους μαθητές, κάτι που, ίσως, είναι αντιπαιδαγωγικό. Υπάρχει, άλλωστε και μια παράδοση που εκφράζει την άποψη μεγάλων παιδαγωγών, οι οποίοι επιμένουν ότι το παιδί πρέπει να κοπιάζει για να γίνει άνθρωπος ικανός, ώστε στη ζωή του ν’ αντιμετωπίσει όλες τις αντιξοότητες. Υποστηρίχτηκε, επίσης, υπέρ του μονοτονικού και η άποψη ότι διευκολύνονται οι τυπογράφοι και οι στοιχειοθέτες, γενικά, και ότι οι εκδόσεις, πάλι γενικά, γίνονται οικονομικότερες.
Παραγνωρίστηκαν, όμως, οι λόγοι που επέβαλαν στους «Αλεξανδρινούς χρόνους την καθιέρωση των τόνων, οι οποίοι ισχύουν και σήμερα. Πολλές φορές, τα γραπτά μου δεν διαβάζονται σωστά όταν τυπώνονται στο μονοτονικό. Ας ελπίσουμε ότι θα επανεξεταστεί μελλοντικά το θέμα κι ότι θα επι­κρατήσουν σωφρονέστερες απόψεις».

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης ετόνισε:
«Τώρα για το μονοτονικό. Αν δεν θέλετε κύριοι του Υπουργείου να κάνετε φωνητική ορθογραφία, τότε πρέπει ν’ αφήσετε τους τόνους και τα πνεύματα, γιατί αυτοί που τους βάλανε, ξέρανε τι κάνανε. Δεν υπήρχαν στα αρχαία ελληνικά, γιατί απλούστατα υπήρχαν μέσα στις ίδιες τις λέξεις. Αυτοί, οι Κριαράς και οι άλλοι (…) που έκαναν αυτές τις μεταρρυθμίσεις -αυτό παρακαλώ να γραφτεί στις εφημερίδες- δεν ξέρουν τι είναι γλώσσα. Δεν ξέρουν αυτό που γνώριζε η κόρη μου στα τρία της χρόνια. Μάθαινε μία λέξη και μετά έψαχνε για τις συγγενείς της. Αυτό είναι μια γλώσσα. Ένα μάγμα, ένα πλέγμα, όπου οι λέξεις παράγονται οι μεν από τις δε, όπου οι σημασίες γλιστράνε από τη μια στην άλλη, είναι μια οργανική ενότητα από την οποία δεν μπορείς να βγάλεις και να κολλήσεις πράγματα, δυνάμει μιας ψευτοκυβέρνησης, καθισμένος σ’ ένα γραφείο στο υπουργείο Παιδείας. Η κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων είναι η κατάργηση της ορθογραφίας, που είναι τελικά η καταστροφή της συνέχειας. Ήδη τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, γιατί αυτοί είναι γεμάτοι από τον πλούτο των αρχαίων ελληνικών. Δηλαδή πάμε να καταστρέψουμε ό,τι κτίσαμε πριν λίγα χρόνια; Αυτή είναι η δραματική μοίρα του σύγχρο­νου ελληνισμού».
Ακολούθησαν διαμαρτυρίες, δημόσιες συζητήσεις, προσφυγές. Η Κυβέρνηση έμεινε ασυγκίνητη, πιστεύοντας πως από χρόνο σε χρόνο θα κέρδι­ζε με καταναγκασμό, τρομοκράτηση, διαδόσεις πως δεν υπάρχουν πια γρα­φομηχανές πολυτονικές, ούτε τυπογράφοι πολυτονιστές, πως το Κράτος δεν αγοράζει τάχα βιβλία πολυτονικά, πως θα επιβαλλόταν τελικά το μονοτονικό. Ερωτούμε όμως: μπορεί μια εξαναγκαστική πρακτι­κή 8 χρόνων να ανατρέψει παράδοση πρακτικής πολλών αιώνων; Ας μας απαντήσουν οι υπεύθυνοι.
Πάντως, και τα παιδιά μας, στα δίσεχτα αυτά χρόνια, δεν έμαθαν καλύτε­ρα τη γλώσσα μας, επειδή καταργήθηκαν τόνοι και πνεύματα, και τα γραπτά τους, κατά γενική ομολογία, κάθε χρόνο είναι και πιο αξιοθρήνητα, πειστή­ρια γλωσσικής διάλυσης. Η πλειονότητα των συνειδητών συγγραφέων μας εξακολουθεί να γράφει πολυτονικά -και των νέων συγγραφέων μας επίσης, όχι μόνο των παλιότερων,- σπουδαία περιοδικά και διαπρεπείς εκδοτικοί Οίκοι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το πολυτονικό και ο Λαός επιμένει. Ιερή εθνική επιμονή, αξιοθαύμαστη αντίσταση στην καταστροφή.
11

Συμπεραίνουμε:

1. Η επιβολή του μονοτονικού υπήρξε α) άκαιρη, β) αυθαίρετη, γ) αυταρ­χική, δ) αιφνίδια, ε) αντισυνταγματική, στ) δεν έγινε από τον Λαό μας, και κυρίως από τους ειδικά ενδιαφερομένους, αποδεκτή. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα αληθινό Σκάνδαλο πανεθνικής σημασίας.

2. Η «Νέα Δημοκρατία» ΔΕΝ ΔΕΣΜΕΥΤΗΚΕ να εφαρμόσει το μονοτονικό. Ο σημερινός Πρωθυπουργός κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αντιστά­θηκε προσωπικά στην εσπευσμένη, καταστροφική εκείνη πράξη και διέταξε την αποχώρηση όλων των βουλευτών της τότε Αξιωματικής Αντιπολίτευ­σης από την μεταμεσονύχτια συνεδρίαση της Βουλής. Επομένως, ούτε το Κόμμα, ούτε ο Πρωθυπουργός, ούτε οι Υπουργοί του, ούτε οι βουλευτές του έχουν ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΔΕΣΜΕΥΣΗ και υποχρέωση να εφαρμόσουν και να επιμείνουν στο μονοτονικό. Δεν συνέπραξαν, ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ στην χάλκευση του Σκανδάλου αυτού.

12 Ζητούμε:

1. Να διατάξει η Κυβέρνηση και να αρχίσει ο αξιότιμος κ. Υπουργός Παιδείας, σε συνεργασία με την κ. Υπουρ­γό Πολιτισμού, την επανασυζήτηση περί μονοτονικού. Την ανοιχτή, δημοκρατική και άφοβη συζήτηση και να κληθούν σ’ αυτό τον αντιαυταρχικό διάλογο όλοι οι αρμόδιοι: η Ακαδημία Αθηνών, τα Πανεπιστή­μια, τα Σωματεία Λογοτεχνών.

2. Να επιτρέψει αμέσως η Κυβέρνηση ώστε όλοι οι κρατικοί λειτουργοί και των τριών Εξουσιών της Δημοκρατίας να μπορούν, αν κριθούν, ελεύθε­ρα να γράφουν πολυτονικά, χωρίς φόβο και οποιαδήποτε πίεση.

3. Να τεθούν τα συμπεράσματα των συζητήσεων αυτών, αν όχι στην άμε­ση κρίση, όπως θα άρμοζε, των Ελλήνων με σαφές δημοψήφισμα, στην Εθνική Αντιπροσωπεία και σε ειδική συνεδρίαση έγκαιρα και πλήρως προετοιμασμένη, ώστε εκείνη να αποφασίσει ελεύθερα, υπεύθυνα, ελλη­νικά.

Αθήνα, Σεπτέμβριος 1991

Σημείωση (Πηγή: Ένθετο περιοδικού ‘ΤΟΛΜΗ’ Δεκ 2005)

ΟΙ ΠΟΝΤΙΟΙ, του Ηλία Πετρόπουλου

(“Η μοναδική εθνική ομάδα που αντιστέκεται ακόμη στην αθηναϊκή τυποποίηση-αποβλάκωση, είναι οι πόντιοι. Γράφω αυτό το άρθρο για να τιμήσω αυτήν την αντίσταση…”)   

Οι πόντιοι άρχισαν να καταφθάνουν μετά τους βαλκανικούς πολέμους και, κυρίως, μετά την λεγόμενη Μικρασιατική Καταστροφή. Οι τελευταίοι μας ήρθανε από την Σοβιετική Ένωση το 1940, σαν ένα πεσκέσι του Στάλιν. Δηλαδή, οι πόντιοι είναι επήλυδες, είναι ξενόφερτοι, είναι πρόσφυγες. Οι ελλαδικοί νεοέλληνες δεν συμπαθούν τους πρόσφυγες. Και ακριβώς: τα αντιποντιακά ανέκδοτα που σήμερα κυκλοφορούν, εκφράζουν (σε τελικήν ανάλυση) την αντιπάθεια των γηγενών κατά της πολυπληθέστερης προσφυγικής ομάδας που εγκαταστάθηκε στη χώρα μας…

Τα τελευταία χρόνια άκουσα πολλά αντιποντιακά καλαμπούρια. Οι σύγχρονοι έλληνες (με την κοντή μνήμη, που τόσο τους χαρακτηρίζει) φαντάζονται ότι τα αντιποντιακά ανέκδοτα είναι ένα καινούργιο φρούτο και,  επιπλέον,  κρυφοκαμαρώνουν για την εξυπνάδα τους. Θα ήθελα να διαβεβαιώσω τον αναγνώστη πως, αφ’ ενός, τα αντιποντιακά ανέκδοτα πρωτοφάνηκαν πριν αρκετές δεκαετίες και,  αφ’ετέρου, σχεδόν όλα αυτά τα πρόσφατα καλαμπούρια είναι ξένης προέλευσης – τα λένε οι “γνήσιοι” αμερικάνοι κατά των πολωνών, οι γάλλοι κατά των βέλγων κ.ο.κ. Πρoσέτι, οι νεοέλληνες ποτέ δεν θέλησαν να μάθουν το τι σκέφτονται οι άλλοι λαοί γι’ αυτoύς. ( … ) Τα αντιποντιακά ανέκδοτα αποτελούν ένα τυπικό δείγμα προφορικού ενδορατσισμού. Οι πόντιοι κατέληξαν να είναι ο ύστατος στόχος των ελλαδικών ρωμιών. Πριν τους πόντιους είχαμε, για να γελάμε, τους κερκυραίους, τους καλαματιανούς, τους κρητικούς, τους ηπειρώτες, τους χιώτες, τους μυτιληνιούς, τους σαλονικιούς. Δεν καταγράφω εδώ, σαν στόχους, τους εβραίους, τους βλάχους, τους γύφτους, τους αρναούτηδες, τους πομάκους και τους αρμένηδες, γιατί θα έβγαινα έξω από τα όρια του άρθρου. Άλλωστε, όλοι μας ξέρουμε τον «έρωτα» που θρέφουμε για τους γύφτους,  καθώς ξέρουμε και τον εβραίο του καραγκιόζη μας ή τον Αγκόπ και τον μενιδιάτη που παρουσίαζαν κάποτε τα θέατρά μας.

Τα ενδορατσιστικά ανέκδοτα θέτουν τρία βασικά ερωτήματα: ποιος επιτίθεται, ποιο είναι το θύμα,  πού οφείλεται η επίθεση; Στην περίπτωση των καλαματιανών (“καλαματιανός σωματέμπορας” κτλ.) και των μανιατών (“ο μανιάτης ή νταβατζης ή μπασκίνας”) και, γενικότερα, των πελοποννησίων (“μοραΐτης σαπιοκοιλιά”),  είναι σύσσωμος ο λοιπός ελληνικός λαός που επιτίθεται. Και η κρυφή αιτία αυτών των εθνοφαυλισμών είναι η καταπίεση του λαού μας εκ μέρους των μανιατών (εν γένει, μοραϊτών) που ελυμαίνονταν, μονοπωλιακά, την κρατική μηχανή.

Με τους αρβανίτες το πρόβλημα περιπλέκεται. Ο Βυζάντιος τους θεωρεί «έλληνες». Όμως, οι αρβανίτες (και, φυσικά, οι σουλιώτες!) δεν ήσανε έλληνες. Σήμερα, οι τέως αρβανίτες έχουν ελληνοποιηθεί τόσο πολύ, ώστε να ντρέπονται να ομoλoγήσoυν την καταγωγή τους. Οι αρβανίτες (καθώς οι βλάχοι),  έζησαν επί αιώνες μαζί με τους ρωμιούς,  στον ίδιο χώρο. Οι νεοέλληνες τους έτρεμαν. Οι νεοέλληνες έπαιρναν την εκδίκησή τους όπως μπορούσαν: εσάρκαζαν την αρβανίτικη προφορά, έβαζαν τον μπάρμπα¬Γιώργο να δέρνει τον Βεληγκέκα και, αμολάγανε δηλητηριώδεις φήμες για την πασίγνωστη πατριαρχική αιμομειξία των αρβανιτάδων και την ακόμη γνωστότερη στρατιωτική παιδεραστία τους. 

Με την οριστική νίκη των νεοελλήνων στα πλαίσια του νέου κράτους (που έφερε τον πομπώδη τίτλο “Ελλάς”) οι αρβανίτες άλλαξαν χαβά γιατί κατάλαβαν πως θα έχουν την τύχη των φαναριωτών. ‘Ομως, η ευγνωμονούσα Ελλάς, οφείλοντας την σύστασή της σχεδόν αποκλειστικά στους αρβανίτες, τους εχάρισε αρκετά προνόμια. Το κυριότερο απ’ αυτά τα προνόμια υπήρξε (και παραμένει) το δικαίωμα των αρβανιτάδων να μπαίνουν στο στρατό και στην αστυνομία. Οι αρβανίτες ξεπλήρωσαν τα προνόμιά τους διαπράττοντας έναν εθνικό αυτοευνουχισμό. Συμπαθώ την λεβεντιά και την μπέσα των αρβανιτάδων. Ωστόσο, πολύ φοβάμαι ότι τώρα πια, οι αρβανίτες μας δεν έχουν να επιδείξουν πολλές περγαμηνές. Οι σημερινοί αρβανίτες (που ξεχάσανε και τη γλώσσα τους) διολισθαίνουν, ελισσόμενοι μεταξύ των άλλων ρωμιών(…).

    Εδώ και λίγα χρόνια αναπαράγονται και αναμεταδίδονται χιλιάδες αντιποντιακά ανέκδοτα. Είναι σαν να βαράνε απαξάπαντες οι ελλαδικοί την πιο δυνατή και την πιο άξια μειονότητα της χώρας μας. Όταν λέω “απαξάπαντες οι ελλαδικοί” είναι σαν να λέω “όλοι οι αθηναίοι”, γιατί, έτσι που καταντήσαμε, η ταυτότητα “Αθήνα=Ελλάς”,  προτείνεται σαν μια αληθινότατη αλήθεια.  Σήμερα πια, δεν είναι μόνον η Ελλάς που συγκεντρώθηκε στο αττικό λεκανοπέδιο, αλλά είναι η Αθήνα που επιβάλλει την μονότονη γλωσσοπολιτιστική της δικτατορία στην λοιπή Ελλάδα. Οι αθηναίοι του 1821 (δηλαδή, οι γκάγκαροι) ήσανε μια χούφτα θρασιμιών, που μιλάγανε μια φωνητικώς απαίσια διάλεκτο και,  που έκαναν το παν κατά των κλεφτών της Ρούμελης. Όσο και να προσπάθησε ο Καμπούρογλου, με την “Ιστορία των Αθηναίων” του,  οι γκάγκαροι παρέμειναν σαν ένα παράδειγμα προς αποφυγήν,  εσαεί (…). 

Καθώς συμβαίνει στις άλλες χώρες, έτσι θα συμβεί και στην Ελλάδα: η πρωτεύουσα θα επιβάλλει, τελικά, το μοντέλο της. Ο αθηναϊκός οδοστρωτήρας ισοπέδωσε ήδη τους αρβανίτες και τους κρητικούς, που δεν αντιδρούν παρά με γλοιώδη τρόπο (ρουσφέτια, κουμπαριλίκια, συμπατριωτιλίκι και τα τοιαύτα). Η χοάνη της Αθήνας έχει καταπιεί τη διάλεκτο των ποντίων της πρωτεύουσας. Οι σποραδικές ομάδες τους (π.χ. της Λακωνίας) οδηγήθηκαν σε αποδιοργάνωση. Όμως, οι πόντιοι της Θεσσαλονίκης και της μακεδονικής υπαίθρου πάντα αμύνονται. Ωστόσο, θα υποκύψουν κάποτε …

Είχα μείνει με την εντύπωση ότι η ποντιακή διάλεκτος θα επιζούσε σαν αργκό. Πρόκειται για μια λανθασμένη ιδέα. Στον ορίζοντα διαφαίνεται ο θάνατος της ποντιακής διαλέκτου. Στην Ελλάδα διαθέτουμε την κουτσαβάκικη αργκό, που βασίζεται στην αναπλιώτικη ντοπιολαλιά,  ένα ιδίωμα που καλλιεργήθηκε επιμελώς από τους αρβανιτόμαγκες. Η αργκό μας είναι τα φωνητικώς ωραιότερα ελληνικά. Και οι αρβανίτες μάγκες είχαν (και έχουν) την ομορφότερη προφορά της αργκό. Το φαινόμενο δεν είναι μοναδικό. Σε κάθε χώρα κατίσχυσε μια διάλεκτος, συνήθως η διάλεκτος της πρωτεύουσας. Μα, αυτό δεν είναι απόλυτο. Τα ευφωνικότερα γερμανικά τα μιλάνε στο Ανόβερο, ενώ τα βερολινέζικα θεωρoύvται κάπως βαριά. Όλοι οι ιταλοί είναι σύμφωνοι πως οι φλορεντινοί χρησιμοποιούν την πιο στρωτή διάλεκτο και, επίσης, ότι τα ιταλικά της Ρώμης είναι απαίσια. Ωστόσο (αυτοί που ξέρουν, λένε πως) τα ωραιότερα ιταλικά τα μιλάνε οι σαρδήνιοι (οσάκις δεν κρύβονται πίσω από την ακαταλαβίστικη vτoπιoλαλιά τους).

Η Ελλάδα δεν υιοθέτησε την διάλεκτο των γκάγκαρων. Και, κατά ευτυχή σύμπτωση, τα σημερινά αθηναίικα είναι, ακουστικώς, μια πεντακάθαρη διάλεκτος. Μπρος στην αθηναϊκή διάλεκτο τα ποντιακά φαντάζουν σαν μια γελοία και ακατανόητη γλώσσα. Τα ποντιακά είναι μια διάλεκτος μελλοθάνατη. Τα ποντιακά θα σβήσουν, όπως έσβησαν τα τσακώνικα…

                                                 Παρίσι 31-7-1987

                                    Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Σχολιαστής”

-Για τον Ηλία Πετροπουλο δείτε το αφιέρωμά μας πατώντας ΕΔΩ

ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ TO ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ…

Δεν πρόλαβε να τελειώσει το ευρωπαϊκό Συμβούλιο «Αξιολόγησης» (κατ’ άλλους μη αξιολόγησης) της τουρκικής (μη) συμμόρφωσης στις ανειλημμένες υποχρεώσεις και ο Πρόεδρος Χριστόφιας εξήγγειλε «εκστρατεία διαφώτισης» της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης για να καταλάβει τι είναι η «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία» και πως θα εφαρμοστεί στην Κύπρο αυτό το «μοντέλο λύσης». Για την ιστορία, το «μοντέλο», που δεν έχει γίνει ακόμα «κατανοητό», χρονολογείται από 32 ετών…

Προτού όμως εκδοθούν και κυκλοφορήσουν τα «φυλλάδια» που υποσχέθηκε ο Κύπριος Πρόεδρος και αναληφθούν οι άλλες δράσεις, «στοχευμένες» σε κρίσιμες για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης ομάδες, η … τουρκική αεροπορία και το πολεμικό ναυτικό ανέλαβαν δική τους «εκστρατεία διαπαιδαγώγησης», παρενοχλώντας μεταξύ άλλων την πτήση του ‘Ελληνα Υπουργού ‘Αμυνας στην Κύπρο. Μπορεί η Τουρκία να έχει αρχίσει και συνεχίζει (έστω και μετ’ εμποδίων) τις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις με την υποστήριξη Λευκωσίας και Αθήνας, αλλά τις αγαπημένες της συνήθειες δεν τις εγκαταλείπει. Δεν απέφυγε έτσι προ ημερών να κάνει μερικούς «εικονικούς βομβαρδισμούς» του Αγαθονησίου και να παρενοχλήσει ελληνογαλλική άσκηση στην ίδια περιοχή, ενώ το ναυτικό της επανέλαβε τον «πόλεμο της τσιπούρας» με τους ‘Ελληνες ψαράδες…Για να μην ξεχνιόμαστε δηλαδή και για να περνάνε τα «σωστά μηνύματα», όπως παρατήρησε σαρκαστικά ο κυπριακός τύπος.

Ο Κύπριος Πρόεδρος επέκρινε επίσης τα ΜΜΕ της χώρας του, γιατί αναφέρονται περισσότερο στα αρνητικά της όποιας λύσης, αντί να προβάλλουν τα θετικά και να καλλιεργούν μια «κουλτούρα λύσης». Απομένει να δούμε τα νέα έντυπα και ιδίως με ποιόν ακριβώς τρόπο θα εξηγήσουν στους Ελληνοκυπρίους ότι οι δικές τους ψήφοι θα «μετράνε» πέντε φορές λιγότερο από τις τουρκοκυπριακές. Ομολογουμένως δεν είναι η ευκολότερη δουλειά στον κόσμο, ακόμη και για τους έμπειρους και σκληραγωγημένους «αγκιτάτορες» του ΑΚΕΛ, που ορκίζονται στον «μαρξισμό-λενινισμό». Ακόμη κι αν έχουν την υπομονή να διαβάσουν τους 56 τόμους των απάντων του Λένιν π.χ., δύσκολα θα εντοπίσουν κάτι που να μοιάζει με συνηγορία στη «σταθμισμένη ψήφο», την «εκ περιτροπής προεδρία» ή τις καλές προθέσεις της Μεγάλης Βρετανίας!

Ειρήσθω εν παρόδω, οι περί σταθμισμένης ψήφου προτάσεις του Δημήτρη Χριστόφια έχουν προκαλέσει και ελαφρά απελπισία στους εν Αθήναις συντρόφους του, Αλέκα Παπαρρήγα και Αλέξη Τσίπρα, που προσεύχονται κατ’ ιδίαν να μη βρεθούν αύριο στο δίλημμα είτε να αποδοκιμάσουν ένα σχέδιο που θα φέρει το ΑΚΕΛ, ή να εξηγούν και στα δικά τους μέλη και οπαδούς γιατί η ψήφος έχει διαφορετική βαρύτητα ανάλογα με την … εθνικότητα αυτού που τη ρίχνει. Ενδεικτική της αμηχανίας (αλλά και των διαφορετικών απόψεων) που προκαλεί το κυπριακό τόσο στον Περισσό, όσο και στην Κουμουνδούρου, είναι το γεγονός ότι ούτε το ΚΚΕ, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ή ο ΣΥΝ σχολίασαν τα αποτελέσματα των Βρυξελλών. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Λαφαζάνης ζήτησε αυτή την εβδομάδα το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας. Να σημειωθεί ότι το αποτέλεσμα των Βρυξελλών απέφυγε να σχολιάσει, είτε θετικά, είτε αρνητικά, και ο κ. Σαμαράς.

Ο εκνευρισμός του κ. Χριστόφια οφείλεται στο ότι η «γραμμή» δεν περνάει εύκολα, όπως δείχνουν τα γκάλοπ. Μια απόλυτη πλειοψηφία Ελληνοκυπρίων κρίνει αρνητικά τους χειρισμούς του Προέδρου στο κυπριακό στις διαδοχικές δημοσκοπήσεις και δεν συμφωνεί με κεντρικές διαπραγματευτικές θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς (με τις οποίες άλλωστε δεν συμφωνούν ούτε και τα … «συγκυβερνώντα» κόμματα, ολοκληρώνοντας μια επικίνδυνα τραγελαφική κατάσταση). Οι προπαγανδιστικές προσπάθειες του κομματικού μηχανισμού οδηγούν, είναι αλήθεια, σε αύξηση της συμφωνίας μεταξύ των ψηφοφόρων του ΑΚΕΛ, ταυτόχρονα όμως αυξάνεται το ποσοστό των ψηφοφόρων άλλων κομμάτων που αντιτίθενται στο διαφαινόμενο σχέδιο λύσης. ‘Όπως φάνηκε και το 2004 και το 2008, οι Κύπριοι ψηφοφόροι έχουν κάπως αυτονομήσει τις πολιτικές προτιμήσεις τους και το τι θέλουν στο εθνικό θέμα. Γεγονός που δεν επιτρέπει την αυτόματη μετάφραση πολιτικής επιρροής ενός κόμματος σε συμφωνία με τις θέσεις του για τον τρόπο λύσης του κυπριακού.

Το πρόβλημα το αντελήφθη πλέον και ο απεσταλμένος του ΟΗΕ Αλεξάντρ Ντάουνερ που, στη Νέα Υόρκη αυτή την εβδομάδα, εξήγησε στους αδημονούντες αγγλοαμερικανούς διπλωμάτες ότι, για να λυθεί το κυπριακό, δεν φτάνει να συμφωνήσουν Χριστόφιας και Ταλάτ, πρέπει να συμφωνήσουν και οι Κύπριοι πολίτες, δεδομένης της πρόβλεψης για δημοψήφισμα. Και φυσικά, ο Κύπριος Πρόεδρος δεν επιθυμεί να κατεβάσει μια λύση σε δημοψήφισμα, αν δεν είναι σίγουρος για το αποτέλεσμα…Από την άλλη βέβαια ο κ. Χριστόφιας δεν δείχνει να διαθέτει πολιτική και διπλωματική εναλλακτική στην περίπτωση που οι συνομιλίες αποτύχουν να παράγουν ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα – ο ίδιος άλλωστε έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι έχει μόνο σχέδιο Α, αντιμετωπίζει δηλαδή μόνο το ενδεχόμενο επιτυχίας των συνομιλιών.

Η κυπριακή κυβέρνηση αναμένεται πάντως, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία, να δώσει στις 21.12 την έγκρισή της για το άνοιγμα του κεφαλαίου «περιβάλλον» των ευρωτουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων, σε μια εισέτι προσπάθεια να «εξευμενίσει» Ουάσιγκτον και Λονδίνο. Παρόλες όμως τις προσπάθειες «εξευμενισμού», δημοσιεύματα του κυπριακού τύπου κάνουν λόγο για νέες ισχυρές πιέσεις ΗΠΑ και Βρετανίας κατά της Κύπρου και για επιτάχυνση της λύσης του κυπριακού εντός του πρώτου εξαμήνου του 2010. Τη σχετική συνδρομή του κ. Ομπάμα ζήτησε στην Ουάσιγκτον και ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν.

Ενδεικτικός άλλωστε της πολιτικής κατάστασης στην Κύπρο είναι και ο απολύτως αντιφατικός τρόπος με τον οποίο υπεδέχθησαν οι πολιτικές δυνάμεις του νησιού, περιλαμβανομένων και των δυνάμεων που συμμετέχουν στην κυβέρνηση (!), τα αποτελέσματα των Βρυξελλών. Οι εκτιμήσεις τους κυμαίνονται από ικανοποίηση για «επίτευξη των επιδιώξεων» (κυβερνητικός εκπρόσωπος και ΑΚΕΛ) έως χρεωκοπία και ναυάγιο, ακόμη και κατηγορίες για «συνενοχή» στο αποτέλεσμα (Οικολόγοι και Ευρωπαϊκό Κόμμα). Το (συγκυβερνών) «Δημοκρατικό Κόμμα» που φάνηκε προς στιγμήν, μετά τις απειλές Κάρογιαν για διαγραφή των διαφωνούντων, να ξαναβρίσκει μια επίφαση ενότητας μεταξύ των αντιμαχομένων τάσεών του, εμφανίστηκε ξανά με … τρία πρόσωπα! Τον ικανοποιημένο από το αποτέλεσμα Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Κυπριανού, τον «ουδέτερο» εκπρόσωπο κ. Φωτίου («το αποτέλεσμα δεν δικαιολογεί ούτε θριαμβολογίες, ούτε μηδενισμό») και τον αντιπρόεδρο κ. Παπαδόπουλο, που κατήγγειλε ότι η Λευκωσία ουσιαστικά απεδέχθη την κατάργηση του “οδικού χάρτη” για τις τουρκικές υποχρεώσεις του 2006.

«Κόσμος του Επενδυτή», 12.12.2009

Πήγε να δει τους…βασανισμένους Τούρκους

Αυτός ο μπαγάσας ο Ερντογάν,πρέπει να είναι πολύ πειστικός. Δεν πρόλαβε να τελειώσει τη φράση του για τους «130.000 μουσουλμάνους της Θράκης που υποφέρουν» και ο Ομπάμα με το ένα χέρι του έδινε μαντίλι να σκουπίσει τα δάκρυά του και με το άλλο έπαιρνε τηλέφωνο κι έδινε εντολή να …πεταχτεί κάποιος να δει αυτούς τους έρμους που υποφέρουν!

Ένα 24ωρο μετά από τη συνάντηση Ομπάμα-Ερντογάν,έσκασε μύτη πρωί-πρωί  στη Ξάνθη,ο πρόξενος της Υπερδύναμης,Ρόμπερτ Κίνγκ! Δεν πήγε σε κανένα γραφείο,νομάρχη,δημάρχου, κάποιου δημόσιου παράγοντα βρε αδελφέ,να πιει ένα καφεδάκι. «Καρφωτός» στο ψευδομουφτή και σε δυο «σκληρά καρύδια» της αυταποκαλούμενης τουρκικής μειονότητας,πήγε. Μετά από τις συναντήσεις που είχε ,πήρε τη φωτογραφική του μηχανή και πήγε να τραβήξει φωτογραφίες ένα τζαμί ,το οποίο πριν από περίπου τρεις μήνες,είχε καεί! Πολλές οι συμπτώσεις ε;

Εφημ. Ποντίκι

Ανέφικτη στην Ελλάδα η δημοκρατία

Tου Χρήστου Γιανναρά
Aν, νηφάλια και απροκατάληπτα, βάλουμε στην άκρη τις ρητορικές «ομολογίες πίστεως» στη δημοκρατία όλων των πολιτικών μας κομμάτων, με ποια κριτήρια θα ξεχωρίζαμε ποια εμπράκτως πιστεύουν στη δημοκρατία και ποια όχι;

Η εξαγγελία και μόνο μιας τέτοιας διαστολής προκαλεί την οργισμένη αντίδραση των κομματανθρώπων: «Ποιος αυτόκλητος κήνσορας έχει το θράσος να κρίνει τη δημοκρατική μας συνέπεια και ευαισθησία;». Δεν διανοούνται ότι αυτό ακριβώς είναι το «κράτος» του «δήμου», ο ρόλος και το χρέος των πολιτών: να κρίνουν την πιστότητα των θεσμών της δημοκρατίας στις αρχές και στους στόχους της δημοκρατίας.

Σήμερα τα κόμματα έχουν και το μαχαίρι και το πεπόνι, όχι ο «δήμος». Τα κόμματα θεσμοποιούν έμπρακτα το πολίτευμα, μπορούν να ονομάζουν «δημοκρατία» την κατάφωρη άρνηση της δημοκρατίας, να φιμώνουν ή να αγνοούν προκλητικά τους πολίτες που απαιτούν συνέπεια στις αρχές της δημοκρατίας.

Τουλάχιστον να διασώσουμε τα κριτήρια. Η ελληνική πρώτη στοχοθεσία και διαχρονική παράδοση της δημοκρατίας είναι μια υπόθεση χαμένη και στην πράξη και στην παιδεία μας. Η αναφορά στον αρχαίο «δήμο» στρεβλωμένο ιδεολόγημα και η αυτοδιαχειριζόμενη «κοινότητα», στην ελληνορωμαϊκή και οθωμανική αυτοκρατορία (με τις συνελεύσεις των πολιτών και τον μεταφυσικό άξονα κοινωνικής συνοχής) αντικείμενο σκόπιμης χλεύης. Να διασώσουμε τουλάχιστον τα κριτήρια έστω της μεταπρατικής μας επιλογής: του νεωτερικού υποκατάστατου της δημοκρατίας, του «αντιπροσωπευτικού» ή «κοινοβουλευτικού» πολιτεύματος.

Ακόμη και το δάνειο υποκατάστατο το έχουμε αλλοτριώσει εξωφρενικά: Τιτλοφορούμε «κοινοβουλευτική δημοκρατία» την Απόλυτη Πρωθυπουργική Μοναρχία, που είναι, εν πολλοίς και Κληρονομική Ηγεμονία. Δηλαδή όχι πολίτευμα, αλλά καθεστώς φεουδαλικής απολυταρχίας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορισμένος από τον πρωθυπουργό ή προϊόν των πρωθυπουργικών συναλλαγών, οι υπουργοί αυθαίρετα ευνοημένοι πρωθυπουργικοί κομπάρσοι, οι βουλευτές άβουλα πιόνια στη σκακιέρα του πρωθυπουργού που μόνο εκτάκτως, σπανιότατα και με ειδική άδεια, ψηφίζουν «κατά συνείδησιν».

«Νέα Δημοκρατία» και «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα» είναι κόμματα αρχηγικά, απολυταρχικά, δίχως την παραμικρή σχέση με δημοκρατικό ήθος, δημοκρατικές διαδικασίες. Η τυπική μορφολογία της οργάνωσης και λειτουργίας τους είναι προσχηματικά δημοκρατική –τα κομματικά όργανα (συνέδριο, κεντρική επιτροπή, πολιτικό γραφείο κ.τ.ό) έχουν δημοκρατικές προδιαγραφές– αλλά τα πάντα ελέγχονται απολύτως από την εσωκομματική φατρία την εκάστοτε επιδεξιότερη στην υφαρπαγή της εξουσίας. Λείπουν εκείνες οι θεσμικές πρόνοιες που θα απέκλειαν τη χειραγώγηση των κομματικών οργάνων από φατρίες ή «οικογένειες», την αλλοτρίωση της δημοκρατίας σε αντιμαχία ομαδοποιημένων συμφερόντων.

Ο κομματικός αρχηγός είναι απόλυτος μονάρχης, αλλά μοναρχεί ελέω φατρίας (όπως συνέβαινε πολύ συχνά και στη βασιλική μοναρχία). Εξαρτάται από την πυγμή και το σθένος του πόσο υποταγμένος είναι στη φατρία που τον ανέδειξε. Οφείλει παραχωρήσεις, μεράδια εξουσίας και στις υπόλοιπες εσωκομματικές φατρίες για εξισορρόπηση φιλοδοξιών και διεκδικήσεων. Τελικά, η φαινόμενη στο κράτος και στα κόμματα Απόλυτη Μοναρχία είναι σιωπηρά συνομολογημένη Ολιγαρχία απεριόριστης αυθαιρεσίας. Η Ελλάδα σήμερα δεν κυβερνάται από αυτούς που φαίνονται ότι την κυβερνούν. Τουλάχιστον τη στελέχωση του κράτους, τους διαχειριστές του κοινωνικού πλούτου και της αξιοπρέπειας των Ελλήνων στον διεθνή στίβο τους καθορίζουν εσωκομματική μάγειροι και εξισορροπιστές συμφερόντων, με εξουσίες ανεξέλεγκτες.

Στις ανεξέλεγκτες από τον «δήμο» εξουσίες πρέπει να προστεθούν και οι ιδιώτες που χρηματοδοτούν τα «κόμματα εξουσίας», φυσικά για να υπαγορεύσουν τα θελήματά τους και την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους. Είναι το διαβόητο φαινόμενο της «διαπλοκής», που ακυρώνει, χωρίς να καταργεί, θεσμικά τις δημοκρατικές λειτουργίες ελέγχου της εξουσίας.

Αν αυτά είναι τα γράδα δημοκρατικότητας των δύο μεγάλων κομμάτων, τι γίνεται με τα λεγόμενα κόμματα μειοψηφίας;

Εδώ τα δεδομένα είναι πιο γυμνά και τετραχηλισμένα, όμως όχι περισσότερο ειλικρινή. Αν οι στοιχειώδεις αρχές και προϋποθέσεις λειτουργίας της δημοκρατίας είναι ο πολυκομματισμός, ο σεβασμός της πλειοψηφίας, η συμμόρφωση με τους νόμους, η ελευθερία φρονημάτων και έκφρασης, ο σεβασμός του φυσικού δικαστή και της έννομης τάξης, αποδέχονται τα κόμματα μειοψηφίας του ελληνικού κοινοβουλίου αυτές τις αρχές;

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας σαφέστατα όχι. Το πολίτευμα στο οποίο πιστεύει και για το οποίο εργάζεται είναι (διακηρυγμένα) η δικτατορία του προλεταριάτου. Χρησιμοποιούν τις δημοκρατικές ελευθερίες του κοινοβουλευτισμού για να προετοιμάζουν τον δικό τους στόχο. Χρηματοδοτούνται ως κόμμα και μισθοδοτούνται οι βουλευτές τους από το πολιτικό σύστημα που θέλουν να καταλύσουν. Εχουν όλες τις προνομίες που παρέχει η δημοκρατία (μερίδιο προβολής των ιδεών τους από την τηλεόραση, αξιοποίηση της κομματικής περιουσίας τους με τους όρους της ελεύθερης αγοράς), αλλά δηλώνουν απερίφραστα ότι τους νόμους που ψηφίζει η Βουλή τους ακυρώνουν οι οπαδοί τους εκβιαστικά στους δρόμους. Στην προσχηματική δημοκρατία της αλογίας και των αντιφάσεων που συντηρούν τα «κόμματα εξουσίας», το ΚΚΕ λογαριάζεται ακίνδυνο: μια γραφικότητα στενοκέφαλου παλαιοημερολογιτισμού, χρήσιμη σαν επίφαση «πλουραλισμού». Θα έπαυαν να το ανέχονται, αν ήταν κόμμα αριστερό, στρατευμένο σε ζωτικές κοινωνιοκεντρικές προτεραιότητες.

Σέβεται ο «Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς» και υπερασπίζει τους όρους της δημοκρατίας; Και βέβαια όχι, αφού δεν είναι παρά μια «λάιτ» εκδοχή των κουκουεδικών κουτοπόνηρων αντιφάσεων: Δεν παραιτούνται από τις αρχές του Μαρξισμού – Λενινισμού, αλλά τις μεταφράζουν σε απαιτήσεις χλιδάτης καταναλωτικής ευχέρειας – είναι κομμουνιστές με όρους ελεύθερης αγοράς και Πνύκα τους το Κολωνάκι. Φυσικά και ασκούν «δημοκρατικότατη» ιδεολογική τρομοκρατία και απροσχημάτιστο καριερισμό στα πανεπιστήμια, στα μέσα δημοσιότητας, στους χώρους της εκπαίδευσης και της Τέχνης.

Ο «Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός» σμικρογραφία τυπικά αρχηγικού κόμματος. Τόσο προσωποπαγούς, που δεν επιτρέπει να υποθέσουμε πολλήν εσωκομματική δημοκρατία. Εχει βέβαια τη «δημοκρατική» παρρησία να δηλώνει στον τίτλο του την καπηλεία που επιχειρεί: Ιδιοποιείται τη μεταφυσική παράδοση του λαού σαν ιδεολογικό πρόσημο, προκειμένου να προσεταιριστεί ψηφοθηρικά τη θρησκοληψία. Αλλά δεν είναι σεβασμός της δημοκρατίας η συναισθηματική εξαπάτηση των αφελών.

Δεδομένα απελπιστικής κοινωνικής παρακμής, εδραιωμένης ανικανότητας να λειτουργήσει δημοκρατία. Με ορθολογικά κριτήρια, οι προοπτικές είναι άκρως οδυνηρές. Με ανορθόλογη ελπίδα, μένει πάντοτε ενδεχόμενη η κοινωνική αφύπνιση.

Copyright: Χρήστος Γιανναράς & εφημ. «Η Καθημερινή»

Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ Η νεώτερη αιγυπτιακή σφίγγα

  ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

 Το βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα», σας προσκαλεί στην παρουσίαση του Σαράντου Καργάκου με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου του με τίτλο «Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ Η νεώτερη Αιγυπτιακή σφίγγα» και στην συζήτηση που θα ακολουθήσει.

      Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου, στις 7.30 το απόγευμα στο πολιτιστικό κέντρο του Ι.Ν. Φανερωμένης. *

   Για οποιαδήποτε πληροφορία επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 210-6546742.

* Σε ευθεία γραμμή απο την 5η στάση Χολαργού στην λ. Μεσογείων.

 βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα» Φανερωμένης 8, Χολαργός

 

Ηλεκτρ.διεύθ. nonamebk@acci.gr ή ενημερωθείτε μέσω του διαδικτύου στην ηλεκτρονική σελίδα https://papaleonidasdimitris.wordpress.com

Καρπός πολυετούς εργασίας με πλήθος νέα στοιχεία, με άλλη προσέγγιση του ποιητή και του έργου του, με άλλη θεώρηση της πολιτικής και προσωπικής ζωής του Ποιητή, και πρωτίστως με μία νέα προσέγγιση του έργου του.

Ο αναγνώστης που θα μελετήσει το βιβλίο αυτό, με το νέο φωτογραφικό υλικό, θα γνωρίσει έναν άλλον Καβάφη, πέρα από αυτόν που έχει γνωρίσει. Διότι ο Κ.Π. Καβάφης είναι ένας πολυπρόσωπος άνθρωπος και ποιητής, που κατά την Ηρακλείτεια ρήση «φιλεί κρύπτεσθαι».

Στα κεφάλαια του βιβλίου, ο Σαράντος Καργάκος, αναλύει τη σχέση του ποιητή με την πολιτική και την θρησκεία, την ελληνικότητά του, την «θεατρικότητά» του, αλλά και τις πηγές της δημιουργίας του καθώς και τις σιωπές του.

Μας φέρνει κοντά στον άνθρωπο Καβάφη, αλλά και στο πως το έργο του μεγάλου ζωγράφου αντικατοπτρίζει αυτό που πρέσβευε ως προσωπικότητα.

Αντιδρά η Ακαδημία στην πρόκληση Δραγώνα

Η κ. Δραγώνα προχωράει ακόμα πιο πέρα.. Στο απαράδεκτο βιβλίο της «Τι είναι η πατρίδα μας» αναφέρει, μεταξύ άλλων, τρομακτικά ανθελληνικές απόψεις, με αποκορύφωμα ότι «δεν είμαστε Έλληνες αλλά μας… έκαναν» και ότι είναι… ρατσιστικό να δηλώνουμε την ελληνική μας ταυτότητα! Στο βιβλίο αυτό που είναι ένα… κήρυγμα μίσους ενάντια σε καθετί ελληνοπρεπές και ελληνικό, αναφέρεται ακόμα ότι η Επανάσταση του 1821 αποτελούσε «επεκτατική εθνική πολιτική» των Ελλήνων, των οποίων η εθνική ταυτότητα «ενισχύεται αποφασιστικά από την αποσιώπηση σημαντικών ιστορικών πληροφοριών σχετικά με το μεγαλείο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας»!

Αντί λοιπόν στη θέση αυτή να τοποθετηθεί ένας επιστήμονας με ξεκάθαρες απόψεις και θέσεις υπέρ της Ελλάδας, της ελληνικής φυλής και του ελληνικού πολιτισμού, γιατί είχε το βαρύ έργο να διαμορφώσει εν πολλοίς την εθνική συνείδηση των Ελληνόπαιδων της επόμενης γενιάς, τοποθετήθηκε μια κυρία που δηλώνει ότι δεν είναι Ελληνίδα, θεωρεί ρατσισμό του χειρίστου είδους το να λέμε ότι είμαστε Έλληνες και θαυμάζει την οθωμανική αυτοκρατορία και τον… τουρκικό πολιτισμό!

Κάποιες μικροαντιδράσεις για την κυρία αυτή είχαν σημειωθεί όταν ο Γ. Παπανδρέου την έβαλε σε εκλόγιμη θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και βρέθηκε στη Βουλή το διάστημα 2007-2009. Τώρα, μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, τοποθετήθηκε σε ακόμα καλύτερη θέση: Έχει την ευθύνη του σχεδιασμού της εκπαίδευσης των παιδιών μας! Ένα άτομο, που υποστηρίζει ότι τα σχολικά βιβλία διδάσκουν τον…εθνικισμό!
Στην Ακαδημία Αθηνών τέθηκε το θέμα από γνωστό ακαδημαϊκό στην ολομέλειά της, στις 19 του μήνα, και ορισμένα μέλη της αγανάκτησαν με τα… ανδραγαθήματα της κ. Δραγώνα και ζητούν από την ηγεσία του ανώτατου πνευματικού ιδρύματος της χώρας να παρέμβει στην κυβέρνηση, ότι δεν μπορεί η κυρία Δραγώνα να παραμείνει στο υπουργείο Παιδείας που έχει την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης των νέων μας.Σύμφωνα με πληροφορίες, η συζήτηση που έγινε στην Ολομέλεια της Ακαδημίας ήταν έντονη, πρόκειται δε να υπάρξει συνέχεια σε επόμενη συνεδρίαση.

«Δεν είμαστε Έλληνες»
Η… δραστηριότητα της κ. Δραγώνα και τα ανθελληνικά «πιστεύω» της δεν είναι τωρινά. Εδώ και δέκα χρόνια πρωτοστατεί στον ονομαζόμενο «διεπιστημονικό διάλογο Ελλήνων και Τούρκων κοινωνικών επιστημόνων». Καρπός της συνεργασίας αυτής είναι το βιβλίο «Ελλάδα και Τουρκία – Πολίτης και Έθνος – Κράτος» που εκδόθηκε υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Μπογάτζιτσι της Κωνσταντινούπολης.

Ύστερα από αυτό όμως η κ. Δραγώνα συνέγραψε και το δικό της… αριστούργημα «Τι είναι η πατρίδα μας», μπροστά στο οποίο ωχριούν και συκοφαντικά κατά της χώρας μας βιβλία κορυφαίων συγγραφέων που διακρίνονται για τα ανθελληνικά τους αισθήματα!
Μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο, σας αναφέρουμε παρακάτω:

 

1. «Είναι ρατσιστικό να δηλώνουμε ότι είμαστε Έλληνες», «Μας έκαναν Έλληνες, ενώ δεν ήμασταν».
2. Η ελληνική εθνική ταυτότητα δεν υπήρχε πριν από τον 19ο αιώνα. Δημιουργήθηκε έξωθεν σε μια εποχή έντονου εθνικισμού, αποικιοκρατίας και επεκτατικού ιμπεριαλισμού.
3. Όποιος αξιολογεί τους πολιτισμούς σε κατώτερους και ανώτερους είναι ρατσιστής και δεν το ξέρει!
4. Εξίσου ρατσιστής είναι και όποιος αποσιωπά τη σημασία, την τεράστια δύναμη, την έκταση και το κύρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας!
5. Επίσης, όποιος αρνείται τις τουρκικές επιρροές στον νεοελληνικό μας πολιτισμό και όποιος ισχυρίζεται ότι ο τουρκικός πολιτισμός έχει επιδράσει αρνητικά στους Έλληνες!

Επιστολή στον Πρόεδρο
Χαρακτηριστική είναι και η διαμαρτυρία του δρα Nicolas Kaloy, ο οποίος απέστειλε από τη Γενεύη της Ελβετίας, όπου διαμένει, προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια την εξής επιστολή:

«Κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας, Από τη Γενεύη Ελβετίας απευθύνουμε το εξής ερώτημα προς εσάς, τον Πρώτον Έλληνα: Είναι δυνατόν η γυναίκα αυτή η οποία ομολογεί ότι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΔΑ, να είναι γενική γραμματέας της ΕΘΝΙΚΗΣ παιδείας και να παρέχει γνώσεις στα παιδιά μας; Είστε υπεύθυνος να μας απαντήσετε: Εάν δεν είμαστε Έλληνες, τι είμαστε; Εσείς και ο κ. πρωθυπουργός οφείλετε μίαν απάντηση εις την οποίαν θα δώσωμεν ευρείαν δημοσιότητα σε όλη την ομογένεια των «ΜΗ ΕΛΛΗΝΩΝ». Και κυρίως εις ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία, Ευρώπη».

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Εμβολιασμοί, θανάσιμη ανοσία και αυτισμός*

Συγγραφέας: Ρόμπερτ Φ. Κένεντυ Τζ., Άρδην τ. 76

Ο Ρόμπερτ Κένεντυ τζούνιορ ερευνά τη συγκάλυψη από τον κρατικό μηχανισμό ενός σκανδάλου γύρω από τα εμβόλια και τον αυτισμό

Μια μυστική συνάντηση

Τον Ιούνιο του 2000, μια ομάδα κορυφαίων κυβερνητικών επιστημόνων και αξιωματούχων στον τομέα της υγείας συγκεντρώθηκαν για μια συνδιάσκεψη στο απομονωμένο συνεδριακό κέντρο Σίμπσονγουντ, στο Νόρκρος της Τζόρτζια. Η συνδιάσκεψη, την οποία συγκάλεσε το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC), έλαβε χώρα σε αυτό το κέντρο αναψυχής των Μεθοδιστών, σε μια δασωμένη περιοχή, δίπλα στο ποτάμι Τσαταχούτσι, προκειμένου να εξασφαλιστεί απόλυτη μυστικότητα. Η υπηρεσία δεν είχε δημοσιοποιήσει τη σύνοδο – έστειλε μόνον ατομικές προσκλήσεις στους 52 συμμετέχοντες. Παρευρίσκονταν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι από το CDC και τη Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (ΣΤΜ: FDA – η υπηρεσία των ΗΠΑ που είναι υπεύθυνη για την αδειοδότηση των φαρμάκων και γενικότερα την εποπτεία της φαρμακοβιομηχανίας και της βιομηχανίας τροφίμων), κορυφαίος εμπειρογνώμονας της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας πάνω στα εμβόλια, καθώς και αντιπρόσωποι όλων των μεγάλων κατασκευαστών εμβολίων, περιλαμβανομένων των GlaxoSmithKline, Merck, Wyeth και Aventis Pasteur.[ ] Δεν επιτρεπόταν στους συμμετέχοντες να κάνουν φωτοτυπίες των ντοκουμέντων που θα παρουσιαζόντουσαν, ούτε να πάρουν χαρτιά μαζί τους φεύγοντας.
Οι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι και οι εκπρόσωποι της φαρμακοβιομηχανίας είχαν συγκεντρωθεί για να συζητήσουν μια ανησυχητική νέα μελέτη που έθετε σοβαρά ερωτήματα γύρω από την ασφάλεια πολλών εμβολίων που χορηγούνται σε βρέφη και νέα παιδιά. Σύμφωνα με τον επιδημιολόγο της CDC, Τομ Βερστρέτεν –που είχε αναλύσει την τεράστια βάση δεδομένων η οποία περιελάμβανε τα ιατρικά αρχεία 100.000 παιδιών–, ένα συντηρητικό, με βάση τον υδράργυρο, που χρησιμοποιείται στα εμβόλια – το θιμεροσάλ – φαινόταν να ευθύνεται για μια δραματική αύξηση στα κρούσματα αυτισμού και μιας σειράς άλλων νευρολογικών διαταραχών σε παιδιά. “Έμεινα πραγματικά έκθαμβος από αυτά που είδα,” είπε ο Βερστρέτεν στους συγκεντρωμένους, αναφέροντας τον τεράστιο αριθμό προηγούμενων μελετών που έδειχναν να υπάρχει σχέση ανάμεσα στο θιμεροσάλ και την καθυστέρηση στην ομιλία, διαταραχές της συγκέντρωσης, την υπερκινητικότητα και τον αυτισμό. Από το 1991, που η CDC και η FDA συνέστησαν να χορηγούνται σε εξαιρετικά νεαρά βρέφη – σε μια περίπτωση μέσα σε ώρες από τη γέννησή τους– τρία νέα εμβόλια [ΣΤΜ: συνολικά έντεκα επιπλέον εμβολιασμοί, μαζί με τις αναμνηστικές δόσεις] που περιέχουν το συντηρητικό, ο εκτιμώμενος αριθμός κρουσμάτων αυτισμού είχε αυξηθεί κατά 15 φορές, από ένα κρούσμα ανά 2200 παιδιά, σε ένα κρούσμα ανά 166.
Τα ευρήματα ήταν τρομακτικά. Ο Δρ Μπιλ Γουέιλ, σύμβουλος της αμερικάνικης Παιδιατρικής Ακαδημίας, είπε στην ομάδα: “Μπορείτε να παίξετε όσο θέλετε με τα αποτελέσματα, το γεγονός παραμένει ότι είναι στατιστικά σημαντικά.” Ο Δρ. Ρίτσαρντ Τζόνστον, ανοσολόγος και παιδίατρος από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο, του οποίου ο εγγονός είχε γεννηθεί νωρίς το πρωί της πρώτης μέρας της συνδιάσκεψης, ήταν ακόμη πιο ανήσυχος: “Τι λέει το ένστικτό μου; Συγχωρείστε αυτό το προσωπικό σχόλιο, αλλά, μέχρι να μάθουμε καλύτερα τι συμβαίνει, δε θέλω ο εγγονός μου να κάνει εμβόλιο που περιέχει θιμεροσάλ.”
Πανικός και συγκάλυψη
Αντί όμως να πάρουν άμεσα μέτρα, οι αξιωματούχοι και τα στελέχη στο Σίμπσονγουντ έφαγαν το μεγαλύτερο μέρος των επόμενων δύο ημερών συζητώντας πως να κουκουλώσουν τα επιβλαβή στοιχεία. Σύμφωνα με πρακτικά που πήραμε με βάση τον νόμο περί ελευθερίας της ενημέρωσης (ΣΤΜ: νόμος των ΗΠΑ με βάση τον οποίο οι δημόσιες υπηρεσίες υποχρεούνται να παραδίδουν σε οποιονδήποτε πολίτη το ζητήσει οποιοδήποτε μη διαβαθμισμένο έγγραφο έχουν στην κατοχή τους), πολλοί από τους συμμετέχοντες ανησυχούσαν για το πως οι επιβλαβείς αποκαλύψεις για το θιμεροσάλ θα επηρέαζαν τα κέρδη της βιομηχανίας εμβολίων. “Βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση από την άποψη της υπεράσπισης από τυχόν μηνύσεις”, είπε ο Δρ. Ρόμπερτ Μπρεντ, παιδίατρος στο παιδιατρικό νοσοκομείο Αλφρέντ Ντυπόν, στο Ντέλαγουεαρ. Ο Δρ. Μπομπ Τσεν, επικεφαλής του τμήματος ασφάλειας των εμβολίων της CDC, εξέφρασε την ανακούφισή του που, “δεδομένου του ευαίσθητου χαρακτήρα της πληροφορίας αυτής, μπορέσαμε να την διαφυλάξουμε από τα χέρια των – ας πούμε, από λιγότερο υπεύθυνα χέρια”. Ο Δρ Τζον Κλέμεντς, σύμβουλος εμβολίων στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, δήλωσε ότι “ίσως αυτή η μελέτη δεν θα έπρεπε να έχει γίνει καθόλου”, προειδοποιώντας ότι η μελέτη “θα παρθεί από άλλους και θα χρησιμοποιηθεί με τρόπους πέρα από τον έλεγχο αυτής της ομάδας.”
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση αποδείχτηκε πολύ πιο ικανή στο να διαχειριστεί το πρόβλημα, παρά στο να προστατέψει την υγεία των παιδιών. Η CDC πλήρωσε το Ιατρικό Ινστιτούτο για να διεξαγάγει μια άλλη έρευνα ώστε να συγκαλύψει τους κινδύνους του θιμεροσάλ, δίνοντας στους ερευνητές την εντολή “να αποκλείσουν” τη σχέση της ουσίας με τον αυτισμό. Παρακράτησε τα ευρήματα του Βερστρέτεν, παρότι είχαν ετοιμαστεί για άμεση δημοσίευση, και είπε σε άλλους επιστήμονες ότι τα αρχικά του στοιχεία είχαν “χαθεί” και δεν μπορούσαν να αναπαραχθούν. Για να παρακάμψει τον νόμο περί ελευθερίας της ενημέρωσης, παρέδωσε τη γιγαντιαία βάση δεδομένων της με τα αρχεία εμβολιασμών σε μια ιδιωτική εταιρεία, δηλώνοντας ότι δεν είναι προσβάσιμη από ερευνητές. Μέχρι να δημοσιεύσει την εργασία του, ο Βερστρέτεν είχε πιάσει δουλειά στη GlaxoSmithKline και είχε επανεπεξεργαστεί τα στοιχεία του ώστε να θάψει τη σύνδεση του θιμεροσάλ με τον αυτισμό! Οι κατασκευαστές εμβολίων είχαν ήδη αρχίσει να αφαιρούν το θιμεροσάλ από τις ενέσεις που γίνονταν σε βρέφη στην Αμερική – συνέχισαν όμως να πωλούν τα βασισμένα στον υδράργυρο αποθέματα εμβολίων τους μέχρι πέρσι (δηλαδή το 2004). Οι CDC και FDA τους βοήθησαν, αγοράζοντας τα εν λόγω εμβόλια για εξαγωγή σε αναπτυσσόμενες χώρες και επιτρέποντας στις φαρμακευτικές εταιρείες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το συντηρητικό σε μερικά αμερικάνικα εμβόλια, περιλαμβανομένων αρκετών ενέσεων για παιδιά καθώς και εμβολίων τετάνου που χορηγούνται συνήθως σε εντεκάχρονα.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες βοηθούνται επίσης από ισχυρούς νομοθέτες στην Ουάσιγκτον. Ο ηγέτης της πλειοψηφίας στη γερουσία, Μπιλ Φριστ, ο οποίος έχει δεχθεί εισφορές 873.000 δολαρίων από τη φαρμακοβιομηχανία, έχει εργαστεί πάνω στην παροχή νομικής ασυλίας στους κατασκευαστές εμβολίων από οποιαδήποτε οφειλή, σε 4200 μηνύσεις που έχουν καταθέσει γονείς παιδιών των οποίων η υγεία έχει υποστεί βλάβη. Σε πέντε διαφορετικές περιπτώσεις, ο Φριστ προσπάθησε να σφραγίσει όλα τα σχετικά με εμβόλια δημόσια έγγραφα, περιλαμβανομένων των πρακτικών της συνδιάσκεψης του Σίμπσονγουντ, και να καλύψει τη φαρμακευτική εταιρεία Eli Lilly, η οποία ανέπτυξε το θιμεροσάλ, από κλητεύσεις για κατάθεση. Το 2002, τη μέρα που ο Φριστ αθόρυβα πρόσθεσε μια τροποποίηση, γνωστή σαν “πράξη προστασίας της Eli Lilly”, σε ένα νομοσχέδιο για την προστασία της πατρίδας, η εταιρεία συνεισέφερε 10.000 δολάρια στην προεκλογική του καμπάνια και αγόρασε 5.000 αντίτυπα του βιβλίου του για την βιοτρομοκρατία. Το μέτρο απορρίφθηκε από το Κογκρέσο το 2003 – νωρίτερα αυτή τη χρονιά, όμως, ο Φριστ είχε βάλει σε έναν αντιτρομοκρτικό νόμο μια τροποποίηση που θα εμπόδιζε την εκδίκαση αποζημιώσεων σε παιδιά που πάσχουν από εγκεφαλικές διαταραχές σχετιζόμενες με εμβόλια. “Οι αγωγές είναι τέτοιας κλίμακας που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους κατασκευαστές εμβολίων σε χρεωκοπία και να περιορίσουν την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε μια βιολογική επίθεση από τρομοκράτες”, λέει ο Μπιλ Ρόζεν, σύμβουλος του Φριστ σε θέματα πολιτικής υγείας.
Οι διαστάσεις του εγκλήματος
Ακόμη και πολλοί συντηρητικοί σοκάρονται από την προσπάθεια της κυβέρνησής τους να συγκαλύψει τους κινδύνους του θιμεροσάλ. Ο ρεπουμπλικάνος βουλευτής Νταν Μπέρτον, από την Ιντιάνα, επέβλεψε μια τριετούς διάρκειας έρευνα για το θιμεροσάλ, αφού ο εγγονός του διαγνώσθηκε ότι πάσχει από αυτισμό. “Η χρήση του θιμεροσάλ σαν συντηρητικού σε εμβόλια σχετίζεται άμεσα με την επιδημία του αυτισμού”, συνεπέρανε στην τελική της αναφορά η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Κυβερνητικής Αναδιάρθρωσης της οποίας ηγείτο. [ ] Η FDA και άλλες υπηρεσίες υπεύθυνες για τη δημόσια υγεία παρέλειψαν να δράσουν, προσέθεσε η επιτροπή, από “θεσμική κακοήθεια για αυτο-προστασία” και “κακώς εννοούμενο προστατευτισμό της φαρμακοβιομηχανίας”.
[ ] Προσωπικά, ενεπλάκην στη συζήτηση με κρύα καρδιά. Σαν δικηγόρος και περιβαλλοντιστής, που είχα επί χρόνια εργαστεί πάνω στην τοξικότητα του υδραργύρου, είχα συχνά συναντήσει μητέρες αυτιστικών παιδιών που ήταν απόλυτα πεπεισμένες ότι τα παιδιά τους ήταν θύματα εμβολίων. Διατηρούσα, ιδιωτικά, τις αμφιβολίες μου.
Αμφέβαλλα ότι ο αυτισμός μπορεί να αποδοθεί σε έναν μοναδικό παράγοντα και σίγουρα καταλάβαινα την ανάγκη της κυβέρνησης να καθησυχάσει τους γονείς ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή. Η εξάλειψη θανατηφόρων παιδικών ασθενειών εξαρτάται από αυτό. [ ]
Μόνον αφού διάβασα τα πρακτικά του Σίμπσονγουντ, μελέτησα τις σχετικές επιστημονικές έρευνες και μίλησα με πολλούς από τους εξέχοντες εμπειρογνώμονες της χώρας μας πάνω στον υδράργυρο, πείστηκα ότι η σύνδεση ανάμεσα στο θιμεροσάλ και την επιδημία παιδικών νευρολογικών διαταραχών είναι πραγματική.[ ] “Οι τάξεις του δημοτικού είναι γεμάτες με παιδιά που έχουν συμπτώματα παθήσεων του νευρολογικού και του ανοσοποιητικού συστήματος”, κατέθεσε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Κυβερνητικής Αναδιάρθρωσης η σχολική νοσοκόμος Πάτι Γουάιτ το 1999. “Τα εμβόλια υποτίθεται ότι μας κάνουν υγιέστερους. Όμως, στα 25 χρόνια που κάνω τη νοσοκόμα, ποτέ δεν έχω δεί τόσο πολλά άρρωστα παιδιά. Κάτι πολύ, πολύ λάθος συμβαίνει στα παιδιά μας.”
Περισσότερα από 500.000 παιδιά υποφέρουν σήμερα από αυτισμό και οι παιδίατροι διαπιστώνουν περισσότερα από 40.000 νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Η πάθηση ήταν άγνωστη μέχρι το 1943, όταν αναγνωρίστηκε και διαγνώστηκε σε έντεκα παιδιά, γεννημένα τους μήνες μετά την εισαγωγή του θιμεροσάλ στα βρεφικά εμβόλια, το 1931.[ ]
Το πλέον εντυπωσιακό είναι οι προσπάθειες που έχουν κάνει πολλοί από τους επιφανέστερους ερευνητές να αγνοήσουν –και να συγκαλύψουν– τα αποδεικτικά στοιχεία εναντίον του θιμεροσάλ. Το συντηρητικό, που χρησιμοποιείται για να εμποδίσει την ανάπτυξη μυκήτων και βακτηρίων στα εμβόλια, περιλαμβάνει αιθυλυδράργυρο, μια ισχυρή νευροτοξίνη. [ ] Η Ρωσία απαγόρευσε το θιμεροσάλ στα παιδικά εμβόλια εδώ και είκοσι χρόνια και έκτοτε την έχουν ακολουθήσει η Δανία, η Αυστρία, η Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανία και όλες οι Σκανδιναυικές χώρες.
“Θα ήταν αδύνατον ακόμη και να σχεδιάσεις μια μελέτη που να δείχνει ότι το θιμεροσάλ είναι ασφαλές”, λέει ο Χάλεϋ, που είναι επικεφαλής του τμήματος χημείας στο πανεπιστήμιο του Κεντάκυ. “Παραείναι τοξικό. Αν κάνεις ένεση με θιμεροσάλ σε ένα ζώο, ο εγκέφαλός του αρρωσταίνει. Αν το βάλεις σε ζωντανούς ιστούς, τα κύτταρα πεθαίνουν. Αν το βάλεις σε μια καλλιέργεια, θα πεθάνει. Γνωρίζοντας αυτά, θα ήταν απίστευτο να το δώσει κάποιος σε ένα βρέφος χωρίς να το βλάψει.”
Εσωτερικά ντοκουμέντα αποκαλύπτουν ότι η Eli Lilly, που πρωτοανέπτυξε το θιμεροσάλ, γνώριζε από την αρχή ότι το προϊόν της μπορούσε να προκαλέσει βλάβη – ακόμη και θάνατο – τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους. Το 1930, η εταιρεία δοκίμασε το θιμεροσάλ χορηγώντας το σε 22 ασθενείς με μηνιγγίτιδα στο τελευταίο στάδιο και όλοι τους πέθαναν μέσα σε μερικές εβδομάδες [ ]. Το 1935, ερευνητές σε έναν άλλο κατασκευαστή εμβολίων, την Pittman Moore, προειδοποίησαν την Eli Lilly ότι οι ισχυρισμοί της για την ασφάλεια του θιμεροσάλ “δεν συμβαδίζουν με τα δικά μας συμπεράσματα”. Οι μισοί από τους σκύλους στους οποίους χορήγησε η Pittman εμβόλια με θιμεροσάλ είχαν αρρωστήσει, οδηγώντας τους ερευνητές της στο να ανακοινώσουν ότι το συντηρητικό είναι “ακατάλληλο σαν ορός για χρήση σε σκύλους”.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, τα στοιχεία εναντίον του θιμεροσάλ συνέχισαν να αυξάνονται. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το υπουργείο Αμύνης χρησιμοποίησε το συντηρητικό σε εμβόλια για στρατιώτες, απαίτησε από τη Lilly να γράψει στις ετικέτες “δηλητήριο”. Το 1967, μια μελέτη στο Applied Microbiology βρήκε ότι το θιμεροσάλ σκότωνε τα ποντίκια όταν προστέθηκε σε ενέσιμα εμβόλια. Μετά από τέσσερα χρόνια, οι μελέτες της ίδιας της Lilly διέκριναν ότι το θιμεροσάλ ήταν “τοξικό για τα κύτταρα ιστών” σε συγκεντρώσεις ενός μέρους στο εκατομμύριο – 100 φορές μικρότερες από τη συγκέντρωση σε ένα τυπικό εμβόλιο. Παρ’ όλα αυτά, η εταιρεία συνέχισε να προωθεί το θιμεροσάλ σαν “μη τοξικό” και το ενσωμάτωσε και σε τοπικά αντισηπτικά. Το 1977, δέκα μωρά, σε ένα νοσοκομείο του Τορόντο, πέθαναν όταν ένα αντισηπτικό που περιείχε θιμεροσάλ αλείφτηκε στους ομφάλιους λώρους τους.
Το 1982, η FDA πρότεινε την απαγόρευση πώλησης χωρίς συνταγή προϊόντων που περιείχαν θιμεροσάλ και, το 1991, η ίδια υπηρεσία εξέτασε το ενδεχόμενο απαγόρευσης της χρήσης του σε εμβόλια για ζώα. Κατά τραγικό τρόπο όμως, την ίδια χρονιά, η CDC συμβούλεψε τη χορήγηση σε βρέφη μιας σειράς εμβολίων που περιέχουν υδράργυρο. Τα νεογέννητα θα έπρεπε να εμβολιάζονται κατά της ηπατίτιδας Β μέσα σε 24 ώρες από τη γέννησή τους και τα βρέφη ηλικίας δύο μηνών θα έπρεπε να εμβολιαστούν κατά του haemophilus influenzae B και της διφθερίτιδος-τετάνου-κοκκύτη.
Οι εταιρείες και οι «αντικειμενικοί επιστήμονες»
Η φαρμακευτική βιομηχανία γνώριζε ότι τα πρόσθετα εμβόλια ήταν επικίνδυνα. Την ίδια χρονιά που η CDC ενέκρινε τα νέα εμβόλια, ο Δρ. Μόρις Χίλεμαν, ένας από τους ιδρυτές του προγράμματος εμβολίων της Merck, προειδοποίησε την εταιρεία ότι τα εξάμηνα βρέφη στα οποία θα γινόντουσαν οι ενέσεις θα υφίσταντο επικίνδυνη έκθεση σε υδράργυρο. Συνέστησε να σταματήσει η χρήση του θιμεροσάλ, “ιδιαίτερα σε βρέφη και παιδιά”, επισημαίνοντας ότι η βιομηχανία γνώριζε μη τοξικά υποκατάστατα. “Η καλύτερη επιλογή”, προσέθεσε, “είναι η χορήγηση των εμβολίων χωρίς προσθήκη συντηρητικών”.
Για τη Merck και άλλες φαρμακευτικές εταιρείες, όμως, το εμπόδιο ήταν χρηματικό. Το θιμεροσάλ επιτρέπει στη φαρμακευτική βιομηχανία να συσκευάζει τα εμβόλια σε φιάλες που περιέχουν πολλαπλές δόσεις, οι οποίες απαιτούν πρόσθετη προστασία επειδή μολύνονται ευκολότερα από τις πολλαπλές εισόδους βελόνας. Οι μεγαλύτερες φιάλες έχουν το μισό κόστος παραγωγής από τα μικρά, μίας δόσης, φιαλίδια, μειώνοντας το κόστος των διεθνών υπηρεσιών κατά τη διανομή τους σε φτωχές περιοχές που κινδυνεύουν από επιδημίες. Αντιμέτωπη με αυτό το ζήτημα κόστους, η Merck αγνόησε τις προειδοποιήσεις του Χίλεμαν και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι συνέχισαν να προωθούν όλο και περισσότερα εμβόλια με θιμεροσάλ για παιδιά. Πριν το 1989, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας στις ΗΠΑ δεχόντουσαν 11 εμβολιασμούς – για πολυομυελίτιδα, διφθερίτιδα-τέτανο-κοκκύτη και ιλαρά-παρωτίτιδα-ερυθρά. Μια δεκαετία αργότερα, χάρις στις συστάσεις των ομοσπονδιακών υπηρεσιών, τα παιδιά δεχόντουσαν συνολικά είκοσι-δύο δόσεις εμβολίων μέχρι να μπουν στο δημοτικό.
Καθώς ο αριθμός των εμβολίων αυξανόταν, το ποσοστό του αυτισμού στα παιδιά απέκτησε εκρηκτικές διαστάσεις. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, 40 εκατομμύρια παιδιά [ΣΤΜ: στις ΗΠΑ μόνον] δέχθηκαν εμβόλια βασισμένα στο θιμεροσάλ, προσλαμβάνοντας επίπεδα υδραργύρου χωρίς προηγούμενο σε μια περίοδο κρίσιμη για την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους. [ ]
Στην ηλικία των δύο μηνών, όταν ο εγκέφαλος του βρέφους βρίσκεται ακόμη σε κρίσιμο στάδιο της ανάπτυξής του, τα παιδιά δεχόντουσαν κατά κανόνα τρεις εμβολιασμούς που περιείχαν συνολικά 62,5 μικρογραμμάρια αιθυλυδραργύρου – μια ποσότητα 99 φορές μεγαλύτερη από το μέγιστο ημερήσιο όριο έκθεσης –σύμφωνα με τις εντολές της EPA (environmental protection agency – υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος των ΗΠΑ) – στο μεθυλυδράργυρο, μιά συγγενική νευροτοξίνη. [ ]
Αξιωματούχοι, υπεύθυνοι για τους παιδικούς εμβολιασμούς, επιμένουν ότι τα επιπλέον εμβόλια ήταν απαραίτητα για να προστατεύσουν τα βρέφη από τις ασθένειες και ότι το θιμεροσάλ είναι ακόμη απαραίτητο στις αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες, όπως συχνά ισχυρίζονται, δεν μπορούν να επωμιστούν το επιπλέον κόστος των φιαλιδίων μιας δόσης, που δεν απαιτούν συντηρητικό. Ο Δρ Πολ Όφιτ, ένας από τους κορυφαίους συμβούλους της CDC για τα εμβόλια, μου είπε “αν έχουμε μια πανδημία γρίπης – και μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια δεν μπορεί παρά να έρθει, γιατί πάντα αυτό συμβαίνει – δεν υπάρχει κανένας τρόπος να εμβολιάσουμε 280 εκατομμύρια ανθρώπους με φιαλίδια μίας δόσης. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε φιάλες πολλαπλών δόσεων” [ΣΤΜ: Η υπογράμμιση δική μας].
Ενώ όμως οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας μπορεί να είχαν καλές προθέσεις, πολλά από τα μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής της CDC, που υποστήριξαν τα επιπλέον εμβόλια, είχαν στενούς δεσμούς με τη βιομηχανία. Ο Δρ. Σαμ Κάτς, πρόεδρος της επιτροπής, ήταν αμειβόμενος σύμβουλος των περισσότερων κατασκευαστών εμβολίων και υπήρξε μέλος μιας ομάδας που ανέπτυξε το εμβόλιο της ιλαράς και πέτυχε την έγκρισή του το 1963. Ένα άλλο μέλος της επιτροπής, ο Δρ. Νιλ Χάλσεϋ, δούλευε σαν ερευνητής στις εταιρείες εμβολίων και είχε δεχθεί τιμητικές διακρίσεις από την Abbott Labs για την έρευνά του πάνω στο εμβόλιο της ηπατίτιδας Β΄.
[ ] Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Κυβερνητικής Αναδιάρθρωσης ανακάλυψε ότι οι τέσσερις από τους οκτώ συμβούλους της CDC, που ενέκριναν τις οδηγίες για ένα εμβόλιο του rotavirus, “είχαν οικονομικούς δεσμούς με τις εταιρείες που ανέπτυσσαν τις διάφορες μορφές του εμβολίου”.
Ο Όφιτ, που μοιράζεται με άλλους μία πατέντα για ένα από τα εμβόλια, παραδέχθηκε, σε συζήτηση μαζί μου, ότι “θα έβγαζε λεφτά” αν η ψήφος του τελικά οδηγήσει σε ένα εμπορεύσιμο προϊόν. Απέρριψε όμως τον υπαινιγμό μου ότι η άμεση οικονομική εμπλοκή ενός επιστήμονα θα μπορούσε να επηρεάσει την κρίση του. “Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων για μένα”, επιμένει. “Η συμμετοχή μου στη διαδικασία έχει οδηγήσει απλά σε ενημέρωσή μου, όχι σε διαφθορά μου. Όταν καθόμουν γύρω από αυτό το τραπέζι, η μόνη μου πρόθεση ήταν να προσπαθήσω να κάνω συστάσεις που θα ωφελούσαν κατά τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά αυτής της χώρας. Είναι προσβλητικό να λέτε ότι οι γιατροί και οι υπεύθυνοι της δημόσιας υγείας είναι στο τσεπάκι των βιομηχανιών και έτσι κάνουν προτάσεις που γνωρίζουν ότι εμπεριέχουν κινδύνους για τα παιδιά. Απλά, δεν δουλεύουν έτσι τα πράγματα.” [ ]
Οι ευθύνες των κυβερνητικών οργανισμών
Αντί όμως να διεξαγάγει περισσότερες έρευνες για να ελέγξει τη σύνδεση με τον αυτισμό και άλλες μορφές εγκεφαλικής βλάβης, η CDC έθεσε την πολιτική πάνω από την επιστήμη. Η υπηρεσία παραχώρησε τη βάση δεδομένων της πάνω στα παιδικά εμβόλια – η οποία είχε αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό με χρήματα των φορολογουμένων – σε μια ιδιωτική υπηρεσία, εξασφαλίζοντας έτσι ότι δεν θα χρησιμοποιούνταν για περαιτέρω έρευνες. Έδωσε επίσης εντολή στο Ιατρικό Ινστιτούτο της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών να ετοιμάσει μια μελέτη που να καταρρίπτει τη σύνδεση μεταξύ του θιμεροσάλ και των εγκεφαλικών διαταραχών. Η CDC “θέλει να δηλώσουμε ότι αυτά τα πράγματα είναι ασφαλή”, είπε στους άλλους ερευνητές, όταν πρωτοσυναντήθηκαν τον Ιανουάριο του 2001, η Δρ. Μαρί Μακόρμικ, που προήδρευσε στην Επιτροπή Ελέγχου Ασφάλειας Εμβολιασμών του Ιατρικού Ινστιτούτου. “Δεν πρόκειται ούτε καν να υπαινιχθούμε ότι ο αυτισμός είναι πραγματική παρενέργεια” της έκθεσης στο θιμεροσάλ.” Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης, η υπεύθυνη στελέχωσης της επιτροπής, Καθλίν Στράτον, προέβλεψε ότι το Ιατρικό Ινστιτούτο θα συμπέραινε ότι τα στοιχεία ήταν “ανεπαρκή για να αποδείξουν ή να καταρρίψουν την ύπαρξη αιτιακής σχέσης” μεταξύ θιμεροσάλ και αυτισμού. Αυτό, πρόσθεσε, ήταν το αποτέλεσμα πoυ “θέλει ο Γουόλτ” – Αναφερόμενη στον Δρ. Γουόλτερ Ορενστάιν, διευθυντή του Εθνικού προγράμματος εμβολιασμών της CDC. [ ]
Ακόμη και δημοσίως, οι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι δεν έκρυβαν ότι ο πρώτος τους στόχος στη μελέτη του θιμεροσάλ ήταν να σκορπίσουν τις αμφιβολίες για τα εμβόλια. “Τέσσερις διαφορετικές μελέτες διεξάγονται αυτή τη στιγμή για να καταρρίψουν την προτεινόμενη σχέση μεταξύ θιμεροσάλ και αυτισμού”, βεβαίωνε σε μια συνάντηση στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, τον Μάιο του 2001, ο Δρ. Γκόρντον Ντάγκλας, τότε διευθυντής στρατηγικού σχεδιασμού για την έρευνα στα εμβόλια στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας. [ ] Ο Ντάγκλας είχε παλιότερα υπηρετήσει σαν πρόεδρος του τμήματος εμβολιασμών της Merck, όπου είχε αγνοήσει προειδοποιήσεις για τους κινδύνους του θιμεροσάλ.
Τον Μάιο της περασμένης χρονιάς, το Ιατρικό Ινστιτούτο εξέδωσε την τελική του αναφορά. Το συμπέρασμα: Δεν υπάρχει αποδεδειγμένη σχέση μεταξύ του αυτισμού και του θιμεροσάλ στα εμβόλια. Αντί να εξετάσει τον μεγάλο όγκο βιβλιογραφίας, που περιγράφει την τοξικότητα του θιμεροσάλ, η αναφορά στηρίχτηκε σε τέσσερις εγκληματικά ελλειμματικές επιδημιολογικές μελέτες, που εξετάζουν ευρωπαϊκές χώρες, όπου τα παιδιά δεχόντουσαν πολύ μικρότερες δόσεις απ’ ό,τι τα παιδιά στις ΗΠΑ. Παρέπεμπε επίσης σε μια νέα έκδοση της μελέτης του Βερστρέτεν, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pediatrics, η οποία είχε υποστεί πρόσθετη επεξεργασία για να μειώσει τη σχέση μεταξύ θιμεροσάλ και αυτισμού. Η νέα μελέτη περιελάμβανε παιδιά τόσο μικρά στα οποία δεν μπορούσε να διαγνωστεί ο αυτισμός και παρέβλεπε άλλα που έδειχναν σημάδια της πάθησης. Το Ιατρικό Ινστιτούτο δήλωσε ότι η υπόθεση έχει κλείσει και – σε μια πρόταση παράδοξη για επιστημονικό σώμα – συνέστησε να μη γίνει παραπέρα έρευνα.
Η αναφορά μπορεί να ικανοποίησε τη CDC αλλά δεν έπεισε κανέναν. Ο βουλευτής Ντέιβιντ Γουέλντον, ένας ρεπουμπλικάνος γιατρός από τη Φλόριντα, που υπηρετεί στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Κυβερνητικής Αναδιάρθρωσης, επιτέθηκε στο Ιατρικό Ινστιτούτο, λέγοντας ότι στηρίχτηκε σε μια χούφτα μελέτες που είχαν “θανάσιμα ελαττώματα” λόγω “κακής σχεδίασης” και δεν αντιπροσωπεύουν “το σύνολο της επιστημονικής και ιατρικής έρευνας”. Οι αξιωματούχοι της CDC δεν ενδιαφέρονται για μια τίμια αναζήτηση της αλήθειας, μου είπε ο Γουέλντον, επειδή “ένας συσχετισμός μεταξύ εμβολίων και αυτισμού θα τους υποχρέωνε να παραδεχτούν ότι οι πολιτικές τους έχουν βλάψει ανεπανόρθωτα χιλιάδες παιδιά. Ποιος θα ήθελε να βγάλει ένα τέτοιο συμπέρασμα για τον εαυτό του;”
Η αλήθεια αρχίζει να αποκαλύπτεται
Κάτω από την πίεση του Κογκρέσου και των γονέων, το Ιατρικό Ινστιτούτο συγκάλεσε μια άλλη επιτροπή για να αντιμετωπίσει συνεχιζόμενες ανησυχίες σχετικά με το πρόγραμμα πληροφόρησης δεδομένων για την ασφάλεια των εμβολίων. Τον Φεβρουάριο, η νέα επιτροπή, που απαρτίστηκε από διαφορετικούς επιστήμονες, κριτικάρισε τον τρόπο με τον οποίο είχε χρησιμοποιηθεί η βάση δεδομένων στη μελέτη του Βερστρέτεν, και αξίωσε από την CDC να δώσει στο κοινό πρόσβαση στη βάση δεδομένων της για τους εμβολιασμούς.
Μέχρι αυτή τη στιγμή πάντως, μόνο δύο επιστήμονες έχουν πετύχει να αποκτήσουν πρόσβαση. Ο Δρ. Μαρκ Γκάιερ, πρόεδρος του Κέντρου Γενετικής της Αμερικής, και ο γιος του Ντέιβιντ, έφαγαν ένα χρόνο μαχόμενοι για να πάρουν τα ιατρικά αρχεία από τη CDC. Από τον Αύγουστο του 2002, όταν μέλη του Κογκρέσου πίεσαν την υπηρεσία να παραδώσει τα δεδομένα, οι Γκάιερς έχουν ολοκληρώσει έξι μελέτες που αποδεικνύουν έναν ισχυρό συσχετισμό μεταξύ του θιμεροσάλ και νευρολογικών βλαβών σε παιδιά. [ ] Μια άλλη ακαδημαϊκή μελέτη βρήκε ότι τα παιδιά που έλαβαν μεγαλύτερη δόση θιμεροσάλ σε εμβόλια είχαν σχεδόν τριπλάσια πιθανότητα να διαγνωστούν ότι πάσχουν από αυτισμό και περισσότερο από τριπλάσια πιθανότητα να υποφέρουν από διαταραχές της ομιλίας και από διανοητική καθυστέρηση. Άλλη μια μελέτη, που πρόκειται να δημοσιευτεί σύντομα, δείχνει ότι τα ποσοστά αυτισμού παρουσιάζουν κάμψη μετά την πρόσφατη αφαίρεση του θιμεροσάλ από τα περισσότερα εμβόλια.
Ενώ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση εργαζόταν για να εμποδίσει τους επιστήμονες να μελετήσουν τα εμβόλια, άλλοι ανέλαβαν τη σκυτάλη για να μελετήσουν τη σχέση με τον αυτισμό. Τον Απρίλιο, ο ρεπόρτερ Νταν Όλμστεντ, του UPI, εκπόνησε ο ίδιος μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες μελέτες. Αναζητώντας παιδιά που δεν είχαν εκτεθεί στον υδράργυρο των εμβολίων – το είδος του πληθυσμού που οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τυπικά σαν “πληθυσμό ελέγχου” στα πειράματα – ο Όλμστεντ μελέτησε τους Άμις (ΣΤΜ: θρησκευτκή αίρεση) της κομητείας Λάνκαστερ στην Πενσυλβάνια, οι οποίοι αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Με βάση τα πανεθνικά επίπεδα αυτισμού, ο Όλμστεντ υπολόγισε ότι θα έπρεπε να υπάρχουν 130 αυτιστικοί ανάμεσα στους Άμις. Βρήκε μόλις τέσσερις. Ο ένας είχε εκτεθεί σε ψηλά επίπεδα υδραργύρου από ένα εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας. Οι άλλοι τρεις – περιλαμβανομένου ενός παιδιού που είχε υιοθετηθεί έξω από την κοινότητα των Άμις – είχαν κάνει τα εμβόλιά τους.
Σε πολιτειακό επίπεδο, πολλοί αξιωματούχοι έχουν επίσης διεξαγάγει έρευνες για το θιμεροσάλ. Ενώ το Ιατρικό Ινστιτούτο ήταν απασχολημένο με το κουκούλωμα των κινδύνων, το πολιτειακό κογκρέσο της Αϊόβα χτένιζε προσεκτικά όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά και βιολογικά δεδομένα. [ ] Το γεγονός ότι η αύξηση του αυτισμού κατά 700% στην Αϊόβα επήλθε τη δεκαετία του 1990, αμέσως μόλις όλο και περισσότερα εμβόλια προστέθηκαν στα προγράμματα εμβολιασμού των παιδιών, αποτελεί απόδειξη από μόνο του. Πέρυσι, η Αϊόβα έγινε η πρώτη πολιτεία που απαγόρευσε τον υδράργυρο στα εμβόλια, ακολουθούμενη από την Καλιφόρνια. Παρόμοιες απαγορεύσεις βρίσκονται σήμερα υπό εξέταση σε τριανταδύο άλλες πολιτείες.
Αντί όμως να ακολουθήσει αυτό το παράδειγμα, η FDA συνεχίζει να επιτρέπει στις φαρμακοβιομηχανίες να βάζουν θιμεροσάλ σε ντουζίνες φαρμάκων που χορηγούνται χωρίς συνταγή, όπως επίσης στα στεροειδή και το ενέσιμο κολλαγόνο. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση συνεχίζει να στέλνει εμβόλια με θιμεροσάλ σε αναπτυσσόμενες χώρες – κάποιες από τις οποίες αντιμετωπίζουν τώρα μια έκρηξη του αριθμού των κρουσμάτων αυτισμού. Στην Κίνα, όπου η πάθηση ήταν ουσιαστικά άγνωστη πριν την εισαγωγή του θιμεροσάλ από τις αμερικάνικες φαρμακοβιομηχανίες το 1999, αναφορές των ειδησεογραφικών πρακτορείων δείχνουν ότι υπάρχουν σήμερα περισσότεροι από 1,8 εκατομμύρια αυτιστικοί. Παρότι είναι δύσκολο να βρει κανείς αξιόπιστους αριθμούς, οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού φαίνονται να βρίσκονται σε έξαρση επίσης στην Ινδία, την Αργεντινή, τη Νικαράγουα και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, που χρησιμοποιούν σήμερα εμβόλια με θιμεροσάλ. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συνεχίζει να επιμένει ότι το θιμεροσάλ είναι ακίνδυνο, αλλά υπόσχεται να συνεχίσει να ερευνά το ενδεχόμενο να σχετίζεται με νευρολογικές διαταραχές.
Αφιέρωσα χρόνο για τη μελέτη αυτού του ζητήματος επειδή πιστεύω ότι αποτελεί μια ηθική κρίση που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αν, όπως δείχνουν τα στοιχεία, οι αρμόδιες για τη δημόσια υγεία αρχές επέτρεψαν εν γνώσει τους στη φαρμακοβιομηχανία να δηλητηριάσει μια ολόκληρη γενιά παιδιών στην Αμερική, οι πράξεις τους αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στα χρονικά της αμερικανικής ιατρικής. “Η CDC είναι ένοχη ανικανότητας και βαρειάς αμέλειας” λέει ο Μαρκ Μπλάξιλ, αντιπρόεδρος της Safe Minds, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που ανησυχεί για τον ρόλο του υδραργύρου στα φάρμακα. “Οι βλάβες που έχουν προκληθεί από την έκθεση σε εμβόλια είναι μαζικές. Είναι χειρότερες από τον αμίαντο, χειρότερες από το κάπνισμα, χειρότερες απ’ οτιδήποτε έχετε ποτέ δει.” [ ]
Μετάφραση:
Αμπού Νικόλα αλ Γιουνάνι
Πηγή: Rollingstone.com., 20/7/2005

* ΣΤΜ: Το άρθρο αυτό του Ρ. Κένεντυ (δικηγόρου, γιου του δολοφονηθέντος αντιπροέδρου των ΗΠΑ) είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα. Αφ’ ενός επειδή περιέχει σημαντικές πληροφορίες για τους κινδύνους που εμπεριέχουν τα εμβόλια γενικά, και αυτά που προορίζονται για μαζικούς εμβολιασμούς ειδικότερα, και εφ’ ετέρου επειδή αποκαλύπτει τον εγκληματικό ρόλο των φαρμακευτικών εταιρειών και των κρατικών υπηρεσιών που υποτίθεται ότι τις ελέγχουν, αλλά στην πραγματικότητα τις υπηρετούν και τις καλύπτουν.

Τα ευρωτουρκικά και η συνταγή του Χότζα

Του Σταυρου Λυγερου

Η Αγκυρα γελάει. Με ανεκπλήρωτες τις συμβατικές της υποχρεώσεις, πέρασε τον κάβο της υποτιθέμενης αξιολόγησής της χωρίς πολιτική αμυχή. Για λόγους αυτοσεβασμού, η Ε.Ε. έπρεπε να παγώσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας μέχρι να συμμορφωθεί. Αθήνα και Λευκωσία δεν μπορούσαν να επιβάλλουν μονομερώς κυρώσεις. Μπορούσαν, όμως, να μην συνυπογράψουν μια απόφαση, που επιβεβαιώνει ότι για την Τουρκία ισχύει ειδικό καθεστώς ενταξιακής διαδικασίας

Μπορούσαν, επίσης, να ανακοινώσουν ότι θα μπλοκάρουν το άνοιγμα κεφαλαίων μέχρι η Αγκυρα να εφαρμόσει το πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης με την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών ψέλλισε κάτι για το ενδεχόμενο να μπλοκάρει στο μέλλον μερικά κεφάλαια, αλλά τίποτα συγκεκριμένο.

Οπως είχαμε εξαρχής προειδοποιήσει, η Κομισιόν και η σουηδική προεδρία είχαν θέσει θέμα έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM για να ανοίξουν δεύτερο μέτωπο στην ελληνική διπλωματία. Στη συνέχεια, της έδωσαν στο μέτωπο της FYROM μια σχετικά ικανοποιητική απόφαση, εξασφαλίζοντας ως αντάλλαγμα ότι δεν θα εγείρει εμπόδιο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.

Παραλλήλως, το Λονδίνο, μέσω της σουηδικής προεδρίας, προώθησε το χειρότερο δυνατό για τον Ελληνισμό προσχέδιο Συμπερασμάτων. Στόχος δεν ήταν να το περάσει, αλλά να δώσει την ψευδαίσθηση σε Ελλάδα και Κύπρο ότι στη διαπραγμάτευση κέρδισαν κάτι. Με άλλα λόγια, εφαρμόσθηκαν επιτυχώς δύο εκδοχές της κλασικής συμβουλής του Χότζα προς τον αγρότη, που παραπονιόταν ότι η καλύβα του ήταν στενόχωρη: βάλε τα ζώα μέσα κι όταν αργότερα τα βγάλεις θα τη βλέπεις άνετη.

Αθήνα και Λευκωσία «έπεσαν στην παγίδα» αφενός επειδή δεν ήθελαν να πάνε κόντρα στο ρεύμα εντός της Ε.Ε. κι αφετέρου επειδή έχουν δεύτερες σκέψεις. Η δήλωση Παπανδρέου ότι «το δημοσιονομικό αδιέξοδο απειλεί την εθνική κυριαρχία» έχει βάση, αλλά χρησιμοποιείται και ως δικαιολογία. Η διαπραγματευτική ισχύς της Ελλάδας είναι πράγματι συρρικνωμένη. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή η αιτία της κυβερνητικής στάσης στις Βρυξέλλες.

Ο πρωθυπουργός δεν επιδίωξε ποτέ την επιβολή κυρώσεων. Εξαρχής μίλησε για οδικό χάρτη της τουρκικής υποψηφιότητας, ενώ οδικός χάρτης υπάρχει και η Αγκυρα δεν τον εφαρμόζει. Στην πραγματικότητα, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν ήθελε ούτε να δυσαρεστήσει την Ουάσιγκτον ούτε να χαλάσει το κλίμα εν όψει των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων. Ο αμερικανοβρετανικός παράγοντας, που θέλει να άρει οριστικά το κυπριακό εμπόδιο από την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, πιέζει για λύση του Κυπριακού μέχρι τον Μάρτιο στη βάση μιας παραλλαγής του σχεδίου Ανάν. Ολα δείχνουν ότι σ’ αυτή τη γραμμή κινούνται και ο Γ. Παπανδρέου και ο Δημήτρης Χριστόφιας.

kathimerini.gr

Λωράν Φαμπιούς: ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Ο πρώην πρωθυπουργός του Φρανσουά Μιτεράν μιλάει στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο για – το ευρώ και τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης – την κρίση της Ευρώπης – τις προοπτικές των Σοσιαλιστών.

 Το 1984, σε ηλικία μόλις 37 ετών, ο Λωράν Φαμπιούς έγινε ο νεώτερος Πρωθυπουργός στην ιστορία της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Το «τρομερό παιδί» του Φρανσουά Μιτεράν συνέδεσε το όνομά του με την ιστορική στροφή των Γάλλων σοσιαλιστών προς τα «δεξιά», τη διάλυση της συμμαχίας με το ΚΚ και την την αποδοχή μιας ουσιαστικά φιλελεύθερης οικονομικής διαχείρισης. Είκοσι χρόνια αργότερα, ο Φαμπιούς από ηγέτης της «δεξιάς» έγινε ηγέτης της «αριστερής» πτέρυγας του ΣΚ, αφότου πρωτοστάτησε στην απόρριψη του ευρωσυντάγματος στο δημοψήφισμα του 2005, ηγούμενος εκείνων των σοσιαλιστών που άσκησαν δριμεία κριτική στον «σοσιαλφιλελευθερισμό». Μια στάση που επιδοκιμάστηκε μεν από τους ψηφοφόρους, περιλαμβανομένης της πλειοψηφίας των Σοσιαλιστών ψηφοφόρων, του στοίχισε όμως το μένος τόσο του γαλλικού κατεστημένου, όσο και της ηγεσίας του κόμματός του, που είδαν, στο πρόσωπό του, έναν «προδότη». Τον συνατήσαμε και μιλήσαμε μαζί του κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Αθήνα, όπου μίλησε για το ευρώ.

Eρ. Πως σας φαίνεται η Αθήνα ξανά με κυβέρνηση σοσιαλιστών;

Απ. Εντυπωσιάστηκα από την πολύ θετική απήχηση της νέας κυβέρνησης. Είναι σημαντικό αυτό, γιατί μια κυβέρνηση, για να πετύχει, πρέπει να ξεκινά με σημαντική λαϊκή υποστήριξη. Αυτή η κυβέρνηση έχει πολλά ατού για να πετύχει.

Ερ. Αντιμετωπίζουμε σήμερα μια κρίση της Ευρώπης, αλλά και μια διεύρυνση της ΕΕ που προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις, ιδίως όταν μιλάμε για ένταξη της Τουρκίας, εναντίον της οποίας είχατε ταχθεί.

Απ. Υπάρχει κατ΄αρχήν το γενικό θέμα της διεύρυνσης. ‘Οταν φτιάξαμε την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση, την φτιάξαμε στη βάση κανόνων που προϋπέθεταν ότι θα ήταν μια αρκετά μικρή ‘Ενωση. Είμαστε έξη, εννιά, δεκαπέντε. Αρχίσαμε τη μεγάλη διεύρυνση, που ήταν αναγκαία, προς τις ανατολικές χώρες κλπ., πριν εμβαθύνουμε την ‘Ενωση. Υπήρχαν ιστορικές αιτίες γι’ αυτό, δεν μπορούσαμε να περιμένουμε, η πτώση του τείχους κλπ. Αφού όμως η διεύρυνση προηγήθηκε της εμβάθυνσης, μια σειρά κανόνες βρέθηκαν μη προσαρμοσμένοι. Και αυτοί οι κανόνες δεν άλλαξαν. Τι σημαίνει αυτό συγκεκριμένα; Συμμετείχα σε πολλά Συμβούλια αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Γίνονται Συμβούλια Υπουργών κάθε βδομάδα. Πρέπει να βρεθεί μια κοινή λύση, ο κανόνας είναι σε πολλούς τομείς η ομοφωνία ή η ενισυχμένη πλειοψηφία, με 27 γύρω από το τραπέζι γίνεται πάρα πολύ δύσκολο. Αυτό είναι έτσι, είναι ένα γεγονός. Οι κανόνες δεν προσαρμόστηκαν. Αυτό είναι ένα πρώτο σημείο και εξηγεί τον σκεπτικισμό που αναφέρατε απέναντι στην Ευρώπη. Οι Γάλλοι είναι πολύ Ευρωπαίοι, υποστηρίζουν πολύ την Ευρώπη, αλλά θέλουν μια Ευρώπη που προχωρά και τους προστατεύει. Διαπίστωσαν ότι δεν προχωρά πολύ γρήγορα και ότι, ενίοτε, δεν τους προστατεύει. Υπάρχει μια εξαίρεση, κι αυτή είναι το ευρώ. Το ευρώ π.χ. στην κρίση μας προστάτευσε. Αν, επιπλέον της οικονομικής, χρηματιστικής και κοινωνικής κρίσης είχαμε και νομισματική κρίση θάταν φοβερό. Από την άποψη αυτή, ήταν μια επιτυχία του ευρώ. Αλλά το ευρώ, στη Γαλλία και όχι μόνο, θεωρήθηκε υπεύθυνο μιας αύξησης των τιμών, όταν αλλάξαμε νόμισμα.

Ερώτ. Δεν είναι αλήθεια;

Απάντ. Είναι αλήθεια για τα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, όχι για το σύνολο. Γι’ αυτό, η κρίση των Γάλλων για το ευρώ και όχι μόνο είναι αρκετά αμφίθυμη.

Ερ. Είδαμε μια πολύ σκληρή κριτική του τρόπου λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, των μονεταριστικών κανόνων που της επιβλήθηκαν, κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος που διεξάγατε για το ευρωσύνταγμα το 2005. Και αυτό ήταν ένα από τα πολύ δυνατά σημεία των αντιπάλων της συνθήκης.

Aπ. Αυτό είναι απολύτως ακριβές. Αυτό που λέγαμε τότε είναι ότι κανένα σύνταγμα δεν επιβάλλεται να συμπεριλάβει νομισματικούς κανόνες, καμια χώρα στον κόσμο δεν έχει κάνει κάτι τέτοιο. Αυτό ήταν το ένα επιχείρημά μας, όσων ταχθήκαμε υπέρ του όχι στη συνταγματική συνθήκη.’Ενα δεύτερο σημείο δεν αφορούσε την αρχή του ευρώ, εγώ ήμουν ένθερμος οπαδός του ευρώ, αλλά τη διαχείριση του ευρώ. Υπάρχουν νομίσματα που διαχειρίζονται πολιτικά, το δολλάριο, το γουάν, η λίρα. Το ευρώ διαχειρίζεται λίγο παθητικά, από μια Κεντρική Τράπεζα, ανεξάρτητη, πολύ καλά, αλλά που εκτιμά ότι δεν έχει να δώσει λογαριασμό σε κανένα. Εκεί υπάρχει μια συζήτηση και πολλοί, μεταξύ των οποίων και εγώ, λένε ότι πρέπει μεν η τράπεζα να είναι ανεξάρτητη, αλλά να συζητάει, παρόλα αυτά με τις πολιτικές αρχές κλπ. Σε ότι αφορά τώρα την Τουρκία, υπάρχει στη Γαλλία μια κατάσταση ιδιαίτερη, έχετε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που είναι εχθρικός στην τουρκική ένταξη

Ερ. Είναι όντως; Γιατί μερικές φορές δεν ξέρω πως να ερμηνεύσω τον κ. Σαρκοζί. Τη μια λέει ότι δεν θέλει την Τουρκία στην ΕΕ, την άλλη τροποποιεί το σύνταγμα ώστε να μη χρειάζεται δημοψήφισμα για την ένταξή της.

Απ. Εγώ δεν είμαι ο καλύτερος ερμηνευτής της σκέψης του, τα διαπιστώνω κι εγώ αυτά που λέτε, ας μείνουμε όμως στις επίσημες θέσεις που υιοθετήθηκαν και πάνε σε αυτή την κατεύθυνση, κατά της ένταξης. Ι κ. Σαρκοζί λέει δεν θέλω την ένταξη, το Σοσιαλιστικό Κόμμα λέει ότι είμαστε μάλλον υπέρ, υπό τον όρο βεβαίως ότι θα εκπληρωθούν οι όροι, που προς το παρόν δεν εκπληρώνονται, αλλά στο μέλλον γιατί όχι; Προσωπικά εγώ έχω μια διαφορετική θέση, μιλάω για την προσωπική μου θέση. Η Τουρκία είναι μια πολύ μεγάλη χώρα. Μπορούμε να θέσουμε, αλλά αυτός δεν είναι απόλυτος κανόνας, το θέμα της γεωγραφίας, αν η Τουρκία είναι ή δεν είναι στην Ευρώπη. Κυρίως όμως, πιστεύω ότι, όσο πρέπει να έχουμε προνομιακές σχέσεις με την Τουρκία, που είναι άμεσος εταίρος μας, τόσο είναι δύσκολο να εντάξουμε αυτή τη χώρα στον μηχανισμό αποφάσεων. Δεν είναι τόσο πολιτική απόφαση, όσο πραγματιστική απόφαση. Είναι ήδη τόσο δύσκολη η λήψη αποφάσεων με 27, ώστε αν γίνουμε αύριο 30 ή 35, γιατί το ίδιο ζήτημα μπορεί επίσης να τεθεί όχι μόνο για την Τουρκία, αλλά και για την Ουκρανία και άλλες χώρες, στην περίπτωση αυτή, η Ευρωπαϊκή ‘Ενωση γίνεται τόσο μεγάλη που διαλύεται. Εγώ θέλω να προχωρήσει η Ευρώπη και σκέφτομαι ότι, σε έναν ορίζοντα προβλέψιμο, δεν ξέρω τι θα γίνει σε 50 χρόνια, αλλά στον προβλέψιμο ορίζοντα, θα προτιμούσα μια Ευρώπη που προχωράει γρήγορα, που έχει προνομιακές σχέσεις, ιδίως με την Τουρκία, που βοηθάει στο οικονομικό επίπεδο την Τουρκία, αν χρειάζεται βοήθεια, αλλά χωρίς να μπερδεύουμε τις χώρες που συνιστούν τμήμα της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης με τις χώρες της περιφέρειας.

Ερ. Στο τουρκικό θέμα δόθηκαν πολλές υποσχέσεις, υπήρξε πολύς οπορτουνισμός. Από τη μια οι 27 λένε ότι υποστηρίζουν την ένταξη. Από την άλλη, όλοι ξέρουμε ότι μακροχρόνια, θα είναι πολύ δύσκολο για τους Γάλλους, τους Γερμανούς, τους ‘Ελληνες, τους Κύπριους, να αποδεχθούμε την Τουρκία ως μέλος. Μοιάζει να μην τη θέλουμε μεν, να ψηφίζουμε όμως υπέρ της ένταξής της.

Απ. Είναι αλήθεια. Και οι Τούρκοι μας το λένε. Εγώ συμμετείχα ή προετοίμασα Συμβούλια, όπου υπήρχε ένας «γύρος του τραπεζιοιύ» των Υπουργών, Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων. ‘Ηταν, πως να σας το πω, δεν θα τόλεγα υποκριτικό, αλλά πάντως μια πολύ ειδική κατάσταση. ‘Ακουγα τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών να λένε «Ναι, ναι», στην Τουρκία, περιμένοντας, ελπίζοντας ότι θα πει «’Οχι» ο διπλανός τους! Εγώ νομίζω ότι θα ήταν καλύτερα το θέμα να τεθεί με τρόπο σαφέστερο και με περισσότερο κουράγιο. Η Τουρκία είναι μεγάλη χώρα, έχουμε κάθε λόγο, πρέπει να διατηρούμε εξαίρετες σχέσεις μαζί της. Αλλά εξαίρετες σχέσεις δεν σημαίνει να προσχωρήσει όλος ο κόσμος στην Ευρωπαϊκή ‘Ενωση. Αλλά αναγνωρίζω επίσης το θεμιτό των τουρκικών διαμαρτυριών, γιατί ακριβώς μπορούν να στηριχτούν στις δηλώσεις μας.

Ερ. Αυτή η ευρωτουρκική σχέση κιινδυνεύει να γίνει η μητέρα όλων των παρεξηγήσεων…

Απ. Ναι και γι΄αυτό χρειάζεται να διαλύσουμε όλες τις παρεξηγήσεις, αλλά δεν σημαίνει ότι επειδή έχουμε στενές σχέσεις πρέπει, αυτόματα, η Τουρκία να γίνει τμήμα του μηχανισμού απόφασης.

Ερ. Ορισμένοι υποπτεύονται μια εξωευρωπαϊκή, «αυτοκρατορική» θέληση, πίσω από την επιθυμία ένταξης της Τουρκίας…

Απ. Ο δικός μου φόβος είναι η διάλυση της Ευρώπης.

Ερ. Η Τουρκία κατέχει στρατιωτικά τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι μέλος της ΕΕ και απειλεί ένα άλλο μέλος, την Ελλάδα. Δεν είναι παράδοξο μια χώρα με τέτοια συμπεριφορά να έχει αρχίσει διαπραγματεύσεις ένταξης, από την άποψη του αυτοσεβασμού της ίδιας της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης;

Απ. Δεν θέλω να αναμειχθώ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αλλά σε σχέση με το ζήτημα αυτό και με το κυπριακό, η θέση μας δεν μπορεί να είναι διαφορετική από τη θέση της διεθνούς κοινότητας και του ΟΗΕ.

Ερ. Παρατηρούμε μια μεγάλη κρίση της σοσιαλδημοκρατίας. Χάνει τις εκλογές, με την εξαίρεση της Ελλάδας…

Απ. Σημειώνεται ένα εκπληκτικό παράδοξο. Η οικονομική, η χρηματιστική, η οικολογική κρίση επιβεβαιώνουν τις θέσεις της αριστεράς…

Ερ. …Η αριστερά θυμάται τις θέσεις της;

Απ. Το νομίζω, το ελπίζω. Η Δεξιά μας είπε επί χρόνια «ζήτω η αυτορρύθμιση», «ζήτω ο νόμος της αγοράς», «πυροβολήστε κάθε κρατική παρέμβαση». Και είδαμε τώρα τη χρεωκοπία αυτών των σχημάτων, με την κρίση. Ενώ η αριστερά, έστω και υπερβολικά δειλά, έθεσε το ζήτημα της ανάγκης κάποιας ρύθμισης, κάποιου πλαισίου στην αγορά. Το χρήμα πρέπει να είναι στην υπηρεσία της οικονομίας, η οικονομία στην υπηρεσία του Ανθρώπου. Οι δυσκολίες του κόσμου αναδεικνύουν την ορθή θεμελίωση των θέσεων της αριστεράς. Αλλά, είναι αλήθεια, η αριστερά δεν επωφελείται!

Ερ. Γιατί;

Απ. Υπάρχουν τρεις ή τέσσερις σειρές αιτιών. Σε κάθε κρίση, ο πληθυσμός έχει τάση να πηγαίνει εκεί που εκτιμά ότι υπάρχει η δύναμη (πυγμή, autorite), εντός εισαγωγικών. Πιστεύουν, εσφαλμένα, ότι η δύναμη ενσαρκώνεται περισσότερο στη δεξιά, παρά στην αριστερά. Δεύτερο, οι μεγάλες διεκδικήσεις της αριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας, έχουν στο μεγαλύτερο μέρος ικανοποιηθεί και, επομένως, το πρόγραμμα της αριστεράς έχει κάπως εξαντληθεί και δεν μπόρεσε να ανανεωθεί κατά τρόπο ικανοποιητικό. Τρίτο, η κλασική προσέγγιση της σοσιαλδημοκρατίας ήταν εθνική, διεθνιστική πιθανά, αλλά βασισμένη σε μάλλον εθνικά εργαλεία παρέμβασης. Σήμερα, καταλαβαίνουμε, ότι χρειάζεται μια ευρωπαϊκή ή παγκόσμια παρέμβαση. Τέταρτο, η σοσιαλδημοκρατία έχει μια ιστορική καταγωγή, πάλεψε κατά της εκμετάλλευσης, αναζήτησε τον συμβιβασμό ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, αλλά, επί πολύ μεγάλο διάστημα, δεν πήρε υπόψιν της τη διάσταση «περιβάλλον». Πρέπει λοιπόν να κάνει όλες αυτές τις «επιδιορθώσεις», τις προσαρμογές (ajustements). Και, όπως είπατε πριν γελώντας, η αριστερά καμμιά φορά ξέχασε κάπως τις θέσεις της, με αποτέλεσμα να υπάρξει σύγχυση αριστεράς και δεξιάς.

Ερ. Μια κεϋνσιανή προσέγγιση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο θα μπορούσε να είναι λύση;

Απ. Νεοκεϋνσιανή. Στο κάτω-κάτω ο τρόπος που σώσαμε τις οικονομίες του κόσμου φέτος, σε αντίθεση με το 1929, είναι κεϋνσιανή προσέγγιση. Χρειάζεται παρέμβαση του δημοσίου. Μπορούμε να επικρίνουμε τη μορφή παρέμβασης, αλλά αν δεν υπήρχε…

Ερ.Υπήρξε δημόσια παρέμβαση, αλλά δεν υπήρξε στοιχείο αναδιανομής…

Απ. ‘Οχι ακόμα. Αλλά, σε αντίθεση με το 1929, οι κεντρικές τράπεζες παρενέβησαν μαζικά. Βεβαίως η συνέπεια ήταν η αύξηση των χρεών, αλλά η οικονομία δεν κατέρρευσε. Σε αντίθεση με το 1929, υπήρξαν σχέδια προϋπολογισμών, έστω κι αν συντονίσθηκαν ανεπαρκώς. Κι έτσι η οικονομία δεν κατέρρευσε πλήρως. Η ιδέα της ρύθμισης, της δημόσιας παρέμβασης είναι χρήσιμη, αλλά πρέπει να συμπληρωθεί από μια προσπάθεια αναδιανομής και βέβαια να πάει προς μια καινούρια ανάπτυξη, που είναι όλη η συζήτηση για τη βιώσιμη, την πράσινη ανάπτυξη. Αλλά, προφανώς, αυτός ο νεοκεϋνσιανισμός είναι απαραίτητος.

Ερώτ. Το θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο της Ευρώπης επιτρέπει τέτοιες παρεμβάσεις;

Απάντ. Είναι ανεπαρκές. Η Ευρώπη πρέπει βεβαίως να παρέμβει, αλλά με πολύ πιο συντονισμένο τρόπο. Αυτό σημαίνει να υπάρχει ένας Ευρωπαίος ρυθμιστής μάλλον, παρά εθνικοί ρυθμιστές. Πρέπει να υπάρξει φορολογική και κοινωνική εναρμόνιση. Δεν μπορείτε να έχετε ενιαίο νόμισμα που να διαρκέσει, κάτι που είναι πολύ σημαντικό, αν υπάρχουν οικονομικές, δημοσιονομικές, κιοινωνικές πολιτικές πολύ διαφορετικές. Αν θέλουμε ένα στέρεο ευρώ χρειάζεται ένας σύνδεσμος μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της πολιτικής αρχής, ένα οικονομικό «πιλοτάρισμα» και η Ευρωομάδα (σ.σ. Eurogroup, η ομάδα των κυβερνήσεων των χωρών που έχουν υιοθετήσει τιο ευρώ) θα αποκτήσουν έναν ρόλο πολύ πιο σημαντικό, γιατί έχετε νομίσματα που «πιλοτάρονται» πολιτικά, το δολλάριο, το γουάν, τη λίρα και ένα νόμισμα, το ευρώ, που δεν «πιλοτάρεται».

Ερ. Πως θα τα κάνετε αυτά. Για να αλλάξετε τις συνθήκες χρειάζεται η έγκριση και των 27…

Απ. Εγώ είμαι πραγματιστής. Χρειάζεται τουλάχιστο οι πολιτικοί υπέθυνοι να αναλάβουν το βάρος των ευθυνών τους. Δεν απαγορεύεται ο διάλογος ανάμεσα στην Τράπεζα και την πολιτική αρχή. Πρέπει να γίνουν αλλαγές και μόνο αν η Ευρώπη πιστεύει στον εαυτό της μπορεί να προχωρήσει σε επαρκείς μεταβολές. Η αριστερά έχει αυτή τη θέση.

Ερώτ. Είσαστε ένας από τους λίγους πολιτικούς που κάλεσαν τον γαλλικό λαό να καταψηφίσει το 2005 την ευρωπαϊκή συνταγματική συνθήκη. Εγώ είχα έρθει στη Γαλλία, παρακολούθησα αυτή την εκπληκτική προεκλογική καμπάνια. Για πρώτη φορά στη ζωή μου, είδα πολίτες μιας χώρας να συζητάνε σε τόσο βαθύ επίπεδο, στα καφενεία, στις ταβέρνες, στο δρόμο ιδέες για την οικονομία, την παγκοσμιοποίηση κλπ. σε ένα επίπεδο αξιοζήλευτο και για ειδικούς. Οι Γάλλοι έδωσαν 55% στο ‘Οχι, παρά την κινητοποίηση όλου του κατεστημένου, σε Γαλλία και Ευρώπη. Μετά είχαμε την εξέγερση των προαστίων, είχαμε μια μεγάλη ειρηνική εξέγερση την άνοιξη, αλλά δεν δόθηκε καμιά συνέχεια. Το ‘Οχι στο ευρωσύνταγμα δεν έγινε Ναι. Γιατί;

Απ. Τάχθηκα υπέρ του ‘Οχι το 2005 και δεν μετανοιώνω. Αλλά η δύναμη του ‘Οχι ήταν ετερογενής. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Υπήρχαν άνθρωποι σαν εμένα, πεπεισμένοι Ευρωπαίοι, που θεωρούσαν το Σύνταγμα κακό, γιατί ήταν ανεπαρκές και δεν επέτρεπε στην Ευρώπη προόδους. Είχατε όμως και πεπεισμένους αντι-Ευρωπαίους, που έλεγαν όχι σε οτιδήποιτε ευρωπαϊκό. Δεν γινόταν να ενωθούν όλοι αυτοί σε ένα σχέδιο. Αλλά έχετε απόλυτο δίκηο όταν λέτε ότι ήταν μια στιγμή που η συζήτηση, τοιυλάχιστο στη Γαλλία, ήταν τόσο βαθειά. Εγώ έχω ένα εξοχικό σε ένα μικρό χωριουδάκι, 300 κατοίκων, και θυμάμαι έγινε μια συγκέντρωση-συζήτηση των εκατό από τους κατοίκους, που κρατούσαν τη συνθήκη στο χέρι! ‘Ηταν μια λαϊκή εμπειρία πολύ δυνατή και το ‘Οχι κέρδισε εναντίον όλων των κατεστημένων δυνάμεων. Το συμπέρασμά μου: οι Γάλλοι είναι πολύ υπέρ της Ευρώπης, αλλά θέλουν μια Ευρώπη που τους προστατεύει, όχι μια Ευρώπη που τους εκθέτει. Θέλουν μια Ευρώπη πιο κοινωνική, πιο δημοκρατική, πιο οικολογική. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν ήταν ‘Οχι στην Ευρώπη, ήταν Ναι σε μια διαφορετική Ευρώπη και νομίζω ότι αυτό το αίσθημα το βρίσκουμε και σε πολλές άλλες χώρες. Το άλλο ζήτημα βέβαια που με σοκάρει είναι ότι δεν βγάλαμε τα δημοκρατικά συμπεράσματα από όλα αυτά. Κάθε φορά, π.χ. στις τελευταίες ευρωεκλογές υπήρχε πολύ αποχή. Λένε λοιπόν πρέπει να διδαχθούμε, να βγάλουμε συμπεράσματα. Αλλά δεν βγάζουμε κανένα συμπέρασμα. Για να γίνει δημοφιλής η Ευρώπη πρέπει να κατεβούμε στη συζήτηση, στο συγκεκριμένο…

Ερώτ. Μιλάτε για μια διαφορετική Ευρώπη. Αλλά υπάρχει έστω το περίγραμμα μιας τέτοιας, διαφορετικής Ευρώπης; Είπατε πριν σωστά ότι οι δυνάμεις του ‘Οχι ήταν ετερογενείς. Παρά την ετερογένεια όλες συμφωνούσαν στην αντίθεση στο υπερφιλελεύθερο σύστημα, όλες ήταν κριτικές απέναντι στη διεύρυνση, όλες ήθελαν μια ισχυρότερη κοινωνική πολιτική και στο βάθος υπήρχε και ένα αίτημα ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας. ‘Οσοι ψήφισαν ‘Οχι δεν ήθελαν τον φιλελευθερισμό, ήταν κριτικοί απέναντι στη διεύρυνση, ήθελαν εντονότερη κοινωνική διάσταση. Και στο βάθος, αν και δεν έγινε μεγάλη συζήτηση,υπήρχε ένα αίτημα ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας. Δεν ήταν αυτές επαρκείς συγκλίσεις;

Απάντ. ‘Εχετε δίκηο ως προς τις συγκλίσεις. Υπήρξαν αυτές οι συγκλίσεις. Από την άλλη όμως υπήρχαν πολιτικές διαφορές. Να σας δώσω ένα παράδειγμα, εγώ είμαι πεπεισμένος ευρωπαϊστής, αλλά «όχι» ψήφισαν και οι ακροδεξιοί με τους οποίους δεν έχω καμιά σχέση. Το στρατόπεδο του «όχι» ήταν ετερογενές, όπως ετερογενές ήταν και το στρατόπεδο του «ναι», είχε και δεξιούς και αριστερούς. Δεν μπορούσε να στηριχθεί εκεί ένα σχέδιο. ‘Εχετε δίκηο όμως ότι το δημιοψήφισμα σηματοδότησε την ανάγκη διαφορετικής Ευρώπης. Και δεν είναι το θεσμικό ζήτημα το σπουδαιότερο. Τους ανθρώπους τους ενδιαφέρει το περιεχόμενο, το κοινωνικό, το οικονομικό, το οικολογικό, το δημοκρατικό ζήτημα. Σε αυτά δουλεύω εγώ τώρα. «Επίκαιρα», 4.12.2009

Oι Πόλεμοι για το Νερό: Mια Άποψη που Πρέπει να Αναθεωρηθεί

Σύμφωνα με τον Aaron Wolf προκειμένου να διεξαγάγει πόλεμο ένα κράτος, θα πρέπει να αντιμετωπίζει έλλειψη ύδατος και να βρίσκεται πιο μακριά από τα αποθέματα νερού. Δεν θα πρέπει να είναι δημοκρατικό, δεδομένου ότι σύμφωνα με τον νόμο του Mπόιλ οι δημοκρατίες δεν είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην πρόκληση πολέμων. Aρκετές προϋποθέσεις που μειώνουν την πιθανότητα του πολέμου.

Oι νότιες και ανατολικές όχθες της Mεσογείου αποτελούν τις περιοχές εκείνες που υποφέρουν σε μεγαλύτερο βαθμό παγκοσμίως από έλλειψη ύδατος. Σε αντίθεση με την υποσαχάρια Aφρική η οποία αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα πρόσβασης, οι αραβικές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με ανεπάρκεια πόρων. Aνάμεσα σε αυτές, υπάρχουν ορισμένες οι οποίες βρίσκονται σε κατάσταση πενίας όσον αφορά τη διαθέσιμη ποσότητα νερού (λιγότερα από 1000m?/έτος/κάτοικο), ενώ άλλες αντιμετωπίζουν λειψυδρία (λιγότερα από 500 κυβικά μέτρα/έτος/κάτοικο). Mέχρι το 2025, οι περισσότερες χώρες θα βρεθούν κάτω από αυτό το όριο, πόσο μάλλον αν και οι πρακτικές άρδευσης δεν εξελιχθούν.

Eδώ και πολύ καιρό οι αναφορές στο νερό, τόσο οι κοσμικές όσο και οι θρησκευτικές, μάταια προβάλλουν με κάθε τρόπο αυτή την τάση προς την έλλειψη. Στα κείμενα των μονοθεϊστικών θρησκειών υπάρχουν πλήθος αναφορές σ’ αυτόν το πολύτιμο φυσικό πόρο, ενώ η προέλευση ορισμένων λέξεων μαρτυρά τη σπουδαιότητά του: H λέξη πολιτισμός στα περσικά (abadan) δεν περιέχει το συνθετικό ab, το οποίο υποδηλώνει το νερό; H ιδέα αυτή υπάρχει και στη διατριβή του Γερμανού ανθρωπολόγου, Karl Wittfogel, ο οποίος τόνισε το πόσο καθοριστικό στοιχείο είναι το νερό για τις κυβερνητικές εγκαταστάσεις στην περιοχή. Kατά την άποψή του, η αναγκαιότητα ανάπτυξης μεγάλων υποδομών άρδευσης οδήγησε στην καθιέρωση γραφειοκρατικών οργανισμών. Oμοίως, ο έλεγχος της ροής του νερού σε μακρινές αποστάσεις υποχρέωσε τους λαούς να προβλέψουν τη δημιουργία υποδομών μεγάλης κλίμακας και να μοιραστούν ένα σπάνιο πόρο, κάτι που οδήγησε στη λειτουργία θεσμών ικανών να τις ελέγχουν. Kαι σύμφωνα με αυτόν, μόνο ένα δεσποτικό κράτος μπορούσε να διασφαλίσει αυτή την ανάπτυξη. Έτσι, επανεξετάζοντας τους διάφορους πολιτισμούς που διέθεταν υδάτινους πόρους και οι οποίοι εμφανίστηκαν στην περιοχή (Σουμερία, Bαβυλωνία, Aίγυπτος κ.α.), έκανε λόγο για «πολιτισμούς του νερού» (1).

Πολέμοι για το νερό;

Πιο πρόσφατα, αρκετοί συγγραφείς επέμειναν στο ότι το νερό θα μπορούσε να αποτελέσει αιτία πολέμου σε ένα άγονο περιβάλλον. O Thomas Naff και ο Ruth Matson εισήγαγαν αυτή την ιδέα από το 1984 (2), προτού ασχοληθούν και άλλοι με αυτό το ζήτημα (3). O ίδιος ο Kofi Annan ανακοίνωνε το 2001 ότι «εάν δεν λάβουμε προφυλάξεις, οι μελλοντικοί πόλεμοι θα γίνονται με αφορμή το νερό και όχι πια για το ζήτημα του πετρελαίου». Ωστόσο, παρόλο που αυτή η άποψη είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, μπορεί ενίοτε να αντικρουστεί. Έτσι, ο Aaron Wolf το 1998 αρεσκόταν να αποδεικνύει ότι η μελέτη της ιστορίας φαινόταν να ακυρώνει την ιδέα του πολέμου για το νερό (4). Σύμφωνα μ’ αυτόν τον συγγραφέα, οι όροι πόλεμος και νερό σχετίζονται μεταξύ τους διότι το τελευταίο αποτελεί το μόνο σπάνιο πόρο ο οποίος δεν μπορεί να αντικατασταθεί, παρόλο που οι ανάγκες είναι τεράστιες και το διεθνές δίκαιο πιέζει ελάχιστα ώστε να διασφαλίσει τις δικαστικές διαιτησίες.

Ωστόσο, έπειτα από εξέταση του συνόλου σχεδόν των διεθνών λεκανών απορροής, κατέληξε στο ότι ακόμη και στην περίπτωση που η κατανομή νερού αποτελέσει πηγή συγκρούσεων που αφορούν την πολιτική των υδάτων -μελέτησε 412 λεκάνες από το 1918 έως το 1994-, αυτές θα μπορέσουν κυρίως να ξεπεραστούν μέσω συνεργασίας.

Στη συνεχεία, ο ίδιος συγγραφέας παραθέτει άλλα επιχειρήματα, ειδικότερα επιχειρήματα στρατηγικού ενδιαφέροντος. Προκειμένου να διεξάγει πόλεμο ένα κράτος, θα πρέπει να αντιμετωπίζει έλλειψη ύδατος, να βρίσκεται πιο μακριά από τα αποθέματα νερού και άρα πιο ισχυρό από τις πιο κοντινότερες σε αυτά τα αποθέματα χώρες, ενάντια στις οποίες θα διεξάγει τις επιθέσεις του, δίχως να υπολογίζουμε ότι δεν θα πρέπει να είναι δημοκρατικό, δεδομένου ότι σύμφωνα με το νόμο του Mπόιλ οι δημοκρατίες δεν είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην πρόκληση πολέμων. Aρκετές προϋποθέσεις που μειώνουν την πιθανότητα του πολέμου.

Άλλοι συγγραφείς, ιδιαίτερα ο Habib Hayeb (5) και ο Gershon Baskin (6) θέτουν υπό αμφισβήτηση την ύπαρξη τέτοιων πολέμων για το νερό για οικονομικούς λόγους. Tο «υδάτινο» κέρδος που θα είχε μια χώρα διεξάγοντας πόλεμο θα ήταν κατώτερο του κόστους του, κάτι που θα περιόριζε το συμφέρον της.

Tέλος, το γεγονός ότι αυτός ο πόρος είναι ανανεώσιμος, σε αντίθεση με το πετρέλαιο για παράδειγμα, με αφορμή το οποίο έχουν διεξαχθεί πόλεμοι, ακυρώνει επίσης για μερικούς την πιθανότητα δημιουργίας μιας εμπόλεμης κατάστασης για τον υδάτινο πόρο.

Ωστόσο, αυτά τα τρία επιχειρήματα μπορούν να αμφισβητηθούν. Eπομένως, το γεγονός ότι ένα φαινόμενο δεν έχει επαναληφθεί πολλές φορές στη διάρκεια της ιστορίας δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να αναπτυχθεί, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της άνευ προηγουμένου έλλειψης των υδάτινων πόρων στην περιοχή της Mεσογείου. Kατά δεύτερο λόγο, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι οι πόλεμοι συμπράττουν πάντοτε με την οικονομική λογική. Tέλος, το νερό δεν είναι τόσο ανανεώσιμο όσο φαίνεται, ιδιαίτερα στις περιοχές της ανατολικής Mεσογείου.

Σε αυτά τα τρία επιχειρήματα θα μπορούσαμε να προσθέσουμε το επιχείρημα του J. A. Allan, ο οποίος επισημαίνει ότι η εισαγωγή τροφίμων, και κυρίως των πιο υδροβόρων, βοηθά στην απομάκρυνση της απειλής του πολέμου. Tο νερό που χρειάστηκε για την κατασκευή των εισαγόμενων προϊόντων επιτρέπει έτσι τη δραστική μείωση των αναγκών σε νερό σε μια χώρα που αντιμετωπίζει λειψυδρία. H αρχή του «εικονικού ύδατος» καθιστά μ’ αυτόν το τρόπο την αγορά ως ένα υποκατάστατο του πολέμου, με τη προϋπόθεση ότι τα αγροτικά προϊόντα δεν είναι υπερβολικά ακριβά.

Πολιτική των υδάτων

Aν διαφωνούμε, λοιπόν, με την ορθότητα του όρου «πόλεμοι για το νερό», στον αντίποδα μπορούμε να παραδεχτούμε ότι αυτός ο όλο και πιο περιζήτητος πόρος συνεχίζει να αποτελεί μια γεωπολιτική πρόκληση, καθώς βρίσκεται στο επίκεντρο των αντιπαλοτήτων μεταξύ των κρατών και μπορεί να τροφοδοτήσει τις συχνά μεγάλες διαφορές τους.

Aλλωστε, ας θυμηθούμε στο σημείο αυτό ότι ο γαλλικός όρος για την αντιπαλότητα (rivalite) προέρχεται από το rival, του οποίου η πρώτη σημασία αναφέρεται στα άτομα που μοιράζονται νερό από το ίδιο ποτάμι (rivus: ποτάμι) και συχνά αντιμετωπίζουν διαφορές.

Kαι αν οι διαφορές που αφορούν την κατανομή των υδάτινων πόρων δεν εξελίσσονται σε εκδηλώσεις βίας, ίσως οφείλεται στο ότι η στρατιωτική αποτροπή παρεμποδίζει την εμφάνιση μεγάλου αριθμού πολέμων για το νερό. Aλλά δεν συνιστά ήδη πράξη βίας η υποχρεωτική επιβολή της κατανομής των υδάτινων πόρων; Σύμφωνα με τον Johan Galtung, «οι απειλές βίας αποτελούν και οι ίδιες μια μορφή βίας» (8). Kαι στη συνέχεια δίνει τον ορισμό της βίας: «Θεωρώ τη βία ως προσβολή των στοιχειωδών αναγκών του ανθρώπου, και της ζωής γενικότερα, η οποία συμβάλλει με αυτόν τον τρόπο στη μείωση του σημερινού επιπέδου ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών, κάτω από τα όρια του δυνατού».

H βία εναντίον ενός κράτους, ενός ατόμου, μιας κοινότητας κ.λπ. όπως την ορίζει αυτός ο συγγραφέας, ήτοι η αιτία του χάσματος ανάμεσα στο δυναμικό και την πραγματικότητα των δρώντων και των πρακτικών τους (9), απεικονίζεται χαρακτηριστικά ως τέτοια είτε στο λιβανο-ισραηλινό πεδίο είτε στο ισραηλινο-παλαιστινιακό. Tο ίδιο συμβαίνει και στη λεκάνη του Nείλου, όπου η Aίγυπτος προχωρά σε πράξεις βίας προς την Aιθιοπία για το νερό.

Δικαιώματα

Aν αυτές οι συγκρούσεις καταδεικνύουν τη βία που σχετίζεται με το νερό, με τη σημασία που της δίνει ο Galtung, όχι μόνο δεν επιβεβαιώνουν την έννοια των πολέμων για το νερό, αλλά φανερώνουν, επίσης, το βαθμό στον οποίο ο έλεγχος των υδάτων δεν διαθέτει ιστορικά δικαιώματα (θεωρία της πρώτης ιδιοποίησης) ή στην πλεονεκτική γεωγραφική θέση (απόλυτη εδαφική κυριαρχία) αλλά σε μια στρατιωτική δύναμη: Tο Iσραήλ είναι ένα κράτος κάταντα της λεκάνης του Iορδάνη που περιλαμβάνει τα υπόγεια ύδατα της Δυτικής Όχθης, αλλά συμπεριφέρεται σαν «ανάντα κράτος», όπως κάνει και η Aίγυπτος στη λεκάνη του Nείλου.

Tέλος, αυτές οι συγκρούσεις τονίζουν το γεγονός ότι παρόλο που δεν μπορούμε να αναφερόμαστε σε πολέμους για το νερό, το νερό μπορεί να τεθεί στο επίκεντρο των πολέμων ή να αποτελέσει στόχο, μεταξύ άλλων, των πολέμων αυτών.

Aν τα υδροηλεκτρικά έργα αποτελούσαν πάντοτε στόχους προτεραιότητας λόγω του ότι η καταστροφή τους καθιστά ευάλωτο τον εχθρό, κάτι το οποίο διαπιστώσαμε και στη σύγκρουση Iσραήλ και Xεζμπολάχ το καλοκαίρι του 2006, ο πόλεμος του 1967 έδειξε ότι τα υψίπεδα του Iσραήλ επέτρεψαν εκείνη τη στιγμή την ικανοποίηση των κινήτρων για το νερό.Tο ίδιο μπορούμε να υποστηρίξουμε και για την επιχείρηση Λιτάνι το 1978, η οποία χαρακτηριζόταν κυρίως από την επιθυμία για τη δημιουργία ενός προστατευτικού ανυψώματος μεταξύ Iσραήλ και Λιβάνου.

H έννοια των πολέμων για το νερό που χρησιμοποιήθηκε τόσο συχνά τουλάχιστον για μια δεκαετία πρέπει να αποσαφηνιστεί, λόγω του ότι συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα πράξεις βίας για το νερό. Στο πλαίσιο της δραστικής κλιματικής αλλαγής, οι πράξεις αυτές θα μπορούσαν να γίνουν ανυπόφορες για όσους τις υφίστανται. Ωστόσο, ο δρόμος της συνεργασίας θα μπορούσε να αναπτυχθεί και να αποβεί χρήσιμος για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων και των εξουσιαστών, γιατί μια γειτονία που «διψάει για νερό» διαταράσσει την περιφερειακή σταθερότητα.

Σημειώσεις
1. Oriental Despotism: a comparative Study of Total Power, New Haven, Yale University Press, 1957.

2. Water in The middle East. Conflict or Cooperation? Middle East Resarch Institute, University of Pennsylvania. Bouder: Westview, 1984

3. Starr JR., «Water wars», Foreign Policy, Nο82, pp.17-36, 1991. Gleick PH., «Water and Conflict. Fresh Water Resources and International Security», International Security, Nο18, pp.79-112, 1993.

4. Conflict and cooperation along international waterways. Water Policy 1, 1998.

5. L’eau au Proche-Orient, la guerre n’aura pas lieu. Karthala-CEDEJ, 1998.

6. The Clash over Waters: an attempt at demystification, Palestine-Israel Journal, 3, 1994.

7. Substitutes for Water are being found in The Middle East and North Africa, Geojournal. «Avoiding War over Natural Resources», in Fleming S., War and Water. Geneve, ICRC Publication Division, 1992.

8. Johan Galtung, in Cultural Violence, Journal of Peace Research, 1990.

9. H βία στο σημείο αυτό ορίζεται ως η αιτία του χάσματος μεταξύ των εν δυνάμει προοπτικών και της πραγματικότητας. […] Όταν δεν μπορούμε να αποφύγουμε την πραγματικότητα, δεν εμφανίζεται βία […] H ελπίδα να ζήσει κανείς μέχρι τα 30 κατά τη νεολιθική εποχή δεν αποτελούσε έκφραση βίας, αλλά η ίδια ελπίδα για ζωή σήμερα θα συνιστούσε πράξη βίας σύμφωνα με τον ορισμό που δίνουμε». J. Galtung, Violence Peace, and Peace Research, Journal of Peace Research, 1969.

O Pierre Blanc είναι ερευνητής του Διεθνούς Kέντρου Aνωτέρων Mεσογειακών Aγρονομικών Σπουδών (CIHEAM), αρχισυντάκτης του περιοδικού confluences Mediterranee (http://www.confluences-mediterranee.com)

(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 24/10/2009)

Για μια νέα Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική (4) : Tα εξοπλιστικά προγράμματα

Η δημιουργία ενός Μικτού Διακλαδικού Στρατηγείου που θα δίνει στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ τη δυνατότητα διεξαγωγής επιχειρήσεων από την περίοδο της ειρήνης, δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμη.
Οι αμυντικές δαπάνες κάθε χώρας κατανέμονται γενικά στους εξής τομείς:

1. δαπάνες προσωπικού (μισθοδοσία, τροφοδοσία, υγειονομική περίθαλψη), στην Ελλάδα αγγίζουν τα €3 δισ.
2. λειτουργικές δαπάνες (λειτουργία και συντήρηση υλικού, προμήθειες, κόστη σχετιζόμενα με αναλώσιμα και συντήρηση υποδομών), φθάνουν τα €1,8 δισ.
3. εξοπλιστικά προγράμματα (προμήθειες, επενδύσεις, έρευνα και ανάπτυξη).
Οποιοδήποτε οπλικό σύστημα και αν αποκτηθεί, όσο προηγμένο και να είναι, η αποτελεσματικότητα του στο πεδίο της μάχης καθορίζεται από τα ίδια τα στελέχη των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, η απόδοση των οποίων βρίσκεται σε συνάρτηση δύο παραγόντων: της Εκπαίδευσης και του Ηθικού.
Η εξοικονόμιση πόρων που εξήγγειλε η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Αμυνας μέσω της επανεξέτασης των ΕΜΠΑΕ δε πρέπει σε καμία περίπτωση να αποβεί σε βάρος της στρατιωτικής ισχύος της χώρας σε μία περίοδο αυξανόμενων απειλών.
Παρακάτω παρουσιάζονται τα δυνητικά εξοπλιστικά προγράμματα των ΕΕΔ μέχρι το 2020, χωρίς να αναφέρονται αριθμητικά μεγέθη ή προτεινόμενοι τύποι, αυτό άλλωστε εμπίπτει στην δικαιοδοσία των Γενικών Επιτελείων. Πρόταση του γράφοντος ωστόσο είναι στην επιλογή των οπλικών συστημάτων να λαμβάνεται υπόψην ο βαθμός ομοιοτυπίας, οι χαμηλές απαιτήσεις επάνδρωσης και η μέγιστη δυνατή συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.

Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

• προμήθεια Διακλαδικού Συστήματος Ελέγχου Διοίκησης και Πληροφοριών (C4I)
• προμήθεια δορυφορικού συστήματος τηλεπικοινωνιών
• προμήθεια δορυφορικού συστήματος παρατήρησης γης
• προμήθεια εξειδικευμένου εξοπλισμού συλλογής πληροφοριών για τη Διακλαδική Διεύθυνση Στρατιωτικών Πληροφοριών
• προμήθεια μέσων και εξοπλισμού Ειδικών Επιχειρήσεων

Ο ΕΣ καλείται να εκσυγχρονίσει αρκετά συστήματα προκειμένου να μην απαξιωθούν επιχειρησιακά (c)enkripto
Γενικό Επιτελείο Στρατού

• προμήθεια μεταφορικών ελικοπτέρων και ελικοπτέρων ειδικών επιχειρήσεων
• προμήθεια σύγχρονου ερπυστριοφόρου Τεθωρακισμένου Οχήματος Μάχης (ΤΟΜΑ)
• προμήθεια αμφίβιων ΤΟΜΑ
• προμήθεια τροχοφόρων ΤΟΜΑ
• προμήθεια τροχοφόρων οχημάτων αναγνώρισης
• προμήθεια προηγμένων συλλογών εξοπλισμού μαχητή (νέο τυφέκιο, αισθητήρες, εξαρτήσεις, ιματισμός)
• προμήθεια αυτοκινούμενων πυροβόλων 155mm
• προμήθεια όλμων 120mm
• προμήθεια αντιαρματικών εκτοξευτών μικρού και μεγάλου βεληνεκούς
• προμήθεια αντιαεροπορικού συστήματος μέσου βεληνεκούς
• προμήθεια Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (UAV)
• προμήθεια ναρκών κατά ελικοπτέρων
• προμήθεια σύγχρονων συστημάτων τηλεπικοινωνιών/κρυπτοσυσκευών
• προμήθεια οχημάτων γενικής χρήσης
• εκσυγχρονισμός επιθετικών ελικοπτέρων ΑΗ-64Α+ Αpache
• εκσυγχρονισμός Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) Μ-113
• εκσυγχρονισμός Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΠΕΠ) RM-70

H ναυπήγηση νέων και ο εκσυγχρονισμός φρεγατών βρίσκεται στις προτεραιότητες του ΠΝ
Γενικό Επιτελείο Ναυτικού

• προμήθεια νέων Αεροσκαφών Ναυτικής Συνεργασίας (ΑΦΝΣ)
• ναυπήγηση φρεγατών Αντιαεροπορικής Άμυνας Περιοχής (ΑΑW)
• ναυπήγηση υποβρυχίων Αναερόβιας Πρόωσης (ΑΙΡ)
• ναυπήγηση υπερταχέων πυραυλακάτων χαμηλού ίχνους (stealth)
• ναυπήγηση κανονιοφόρων
• προμήθεια ελικοπτέρων ανθυποβρυχιακού πολέμου και ελικοπτέρων Ειδικών Επιχειρήσεων αντί του εκσυγχρονισμού των υπάρχοντων ΑΒ-212
• ναυπήγηση Πλοίου Γενικής Υποστήριξης (ΠΓΥ)
• ναυπήγηση πλοίου διάσωσης υποβρυχίων
• προμήθεια βλημάτων κατά στόχων επιφανείας, ανθυποβρυχιακών βλημάτων και τορπιλών
• προμήθεια ταχύπλοων και υποβρύχιων οχημάτων Ειδικών Επιχειρήσεων
• εκσυγχρονισμός φρεγατών MEKO-200HN

Αιέν Υψικρατείν: Το ζητούμενο είναι η εξασφάλιση της εναέριας κυριαρχίας στο Αιγαίο
Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας

• προμήθεια Nέων Μαχητικών Αεροσκαφών (ΝΜΑ)
• εκσυγχρονισμός μαχητικών αεροσκαφών F-16C/D Block 30/50 και Mirage-2000ΒGM/EGM
• προμήθεια ελικοπτέρων C/SAR
• προμήθεια αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού καυσίμου (AAR)
• προμήθεια αεροσκαφών προκεχωρημένης εκπαίδευσης (ΝΑΠΕΕ)
• προμήθεια μεταφορικών αεροσκαφών
• προμήθεια συστημάτων αυτοπροστασίας για το σύνολο των αεροσκαφών και ελικοπτέρων
• προμήθεια συστημάτων ναυτιλίας και σκόπευσης
• προμήθεια εξοπλισμού SIGINT/ELINT/ΕW
• προμήθεια βλημάτων και πυρομαχικών μακρού πλήγματος (stand-off)
• προμήθεια βλημάτων αέρος-αέρος
• προμήθεια Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (UAV)
• προμήθεια φονικών UAV καταστολής αεράμυνας
• αναβάθμιση αντιαεροπορικών συστοιχιών S-300PMU1 σε S-400
• κατασκευή σύγχρονου πεδίου βολής και προμήθεια συστήματος AACMI για επιχειρησιακή εκπαίδευση
• αναβάθμιση του επίγειου δικτύου σταθμών radar, των επικοινωνιών και των Κέντρων Ελέγχου Περιοχής

Γράφει ο strategy

Η νέα Μέση Ανατολή

Γράφει ο/η Greek American News Agency

24.11.06 –

Νέα Υόρκη Σήμερα και μετά από μια εκτεταμένη πολύμηνη-κατά το μέτρο του δυνατού- εμπεριστατωμένη και πολλαπλώς  διασταυρωμένη  δημοσιογραφική  έρευνα,  έρχεται  στο φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά  σε διεθνές ειδησεογραφικό  επίπεδο μια πολυσυζητημένη μελέτη μαζί με το νέο χάρτη  για την αναδιάταξη και επαναχάραξη των συνόρων της «Νέας Μέσης Ανατολής». Μια ανάλυση- μελέτη   η οποία εδώ και μήνες «κυκλοφορεί» στα γραφεία γνωστών αμερικανικών  think tank, σε κάποια ελάχιστα εναλλακτικά site, σε πολλά μουσουλμανικά forum τα οποία κυριολεκτικά έχουν  «ανάψει» από τις κατάρες και τις απειλές των πιστών του Ισλάμ,  αλλά και   στις αμερικανικές  στρατιωτικές ακαδημίες και σχολές πολέμου.Μάλιστα, πρόσφατα-στις 15.09.2006 –   αποτέλεσε αντικείμενο σοβαρού επεισοδίου μεταξύ Αμερικανών και Τούρκων στρατιωτικών και ανώτερων πολιτικών αξιωματούχων στο πλαίσιο σύσκεψης του ΝΑΤΟ στη Ρώμη. Λίγες μέρες αργότερα ανακοινώθηκε από την Άγκυρα το ταξίδι Ερντογάν στην Ουάσιγκτον το οποίο έγινε στις 2 Οκτωβρίου…     ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ Η παρακάτω  δημοσιογραφική έρευνα έρχεται στο φως της δημοσιότητας, πέρα και πάνω από σενάρια συνωμοσιολογίας που κατακλύζουν το κόσμο της πληροφόρησης,  αφενός με μεγάλη ευθύνη έναντι των αναγνωστών μας διότι  παρουσιάζεται μια ενδελεχής και εμπεριστατωμένη ανάλυση γεγονότων και καταστάσεων  αλλά και  με τις όποιες δημοσιογραφικές επιφυλάξεις που εύλογα μπορεί να διαθέτει κάθε νουνεχής, εχέφρων,  σώφρων, προ πάντων δε ένας  σοβαρός επαγγελματίας δημοσιογράφος που σέβεται το όνομα και την υπογραφή του, ιδίως  όταν γνωρίζει τα «παιχνίδια» εξουσίας και επιρροής που παίζονται κάθε λεπτό της ώρας στο διαδίκτυο. Αλίμονο  δε, αν διεκδικούσαμε το θέσφατο και το αλάνθαστο.   Πολύ δε περισσότερο   ένας ειδησεογραφικός  οργανισμός που  φιλοδοξεί να είναι έγκυρος και αξιόπιστος και εκ των πραγμάτων δέχεται ένα τεράστιο όγκο πληροφόρησης που  είναι αναγκασμένος να διερευνήσει και να διασταυρώσει ένα πλήθος «πληροφοριών». Πληροφορίες   που προέρχονται από  «πηγές» που καθημερινά  βομβαρδίζεται. Εν τούτοις όμως, επειδή καθήκον του επαγγελματία δημοσιογράφου είναι πρωτίστως  να αναδεικνύει και να αποκαλύπτει τα γεγονότα που συμβαίνουν στο προσκήνιο, πολύ δε περισσότερο εκείνα τα γεγονότα και τις εξελίξεις που διαδραματίζονται πίσω από τις  κλειστές -και πολλές φορές επτασφράγιστες- πόρτες της εξουσίας, και με δεδομένο το γεγονός ότι παρέχονται στον αναγνώστη όλα εκείνα τα εχέγγυα και τα στοιχεία(links, πηγές και αναφορές γεγονότων)   για να διασταυρώσει κάθε τι που διαβάζει,  αναλάβαμε την ευθύνη και παρουσιάζουμε την παρακάτω μεγάλη αλλά εμπεριστατωμένη δημοσιογραφική  έρευνα.   Καλή ανάγνωση.         Πρόκειται για τη μελέτη που παρουσίασε το Κέντρο Έρευνας για την Παγκοσμιοποίηση (Center for research on Globalization www.globalresearch.ca) μέσα από μια εμπεριστατωμένη πολιτική και γεωστρατηγική ανάλυση του  ειδικού σε θέματα γεωστρατηγικής   αναλυτή Mahdi Darius Nazemroaya  ο οποίος παρουσιάζει  και αναλύει για πρώτη φορά { για λογαριασμό του παραπάνω κέντρου Αμερικανικό – Καναδικών συμφερόντων }  τον χάρτη για την «Νέα Μέση Ανατολή», όπως την οραματίζονται οι ισχυροί του κόσμου.   Σε αυτή τη μελέτη- ανάλυση αναλύονται  και παρουσιάζονται τα επαναδιαμορφωμένα σύνορα. Τα νέα κράτη με τις ονομασίες τους που δημιουργούνται και φυσικά οι  «νέοι  πρωταγωνιστές», ως  αποτέλεσμα της συντονισμένης πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών (με την συμμετοχή της Βρετανίας και του Ισραήλ) στην περιοχή της σημερινής “Ευρύτερης Μέσης Ανατολής”.  Στο  αυτό το νέο   χάρτη όπως θα δούμε αναλυτικά  –και αυτό είτε μεσοπρόθεσμα είτε και ως μακροπρόθεσμο γεγονός παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θέση και το ρόλο  της Ελλάδας εφεξής στη Ανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και φυσικά την Ε.Ε.  η οποία δε θα πρέπει να αφήσει διέλθει της προσοχής της αφού – η θέση της Τουρκίας στην ευρύτερη  περιοχή εκ των πραγμάτων πλέον  περιορίζεται,  όπως θα δούμε αφού προωθείται η ίδρυση του Ελεύθερου Κουρδιστάν. Κάτι για το οποίο και μόνο στο άκουσμα του η Άγκυρα επαναστατεί.  Ο καινούργιος χάρτης, προέκυψε ως  «προϊόν φαντασίας» όπως έγραψε ο εμπνευστής του, απόστρατος αντισυνταγματάρχης Ralph Peters, και  βασίζεται στην επαναδιάταξη των συνόρων με την δημιουργία νέων ανεξάρτητων κρατών, ύστερα από μια σειρά μεγάλων αλλαγών που θα φέρουν –όπως υποστηρίζεται- ηρεμία στην περιοχή. Μπορεί ο συγκεκριμένος χάρτης να αποτελεί «προϊόν φαντασίας», το ίδιο και η ανάλυσή του, ωστόσο  το γεγονός αυτό δεν εμποδίζει από το να δημοσιεύεται σε εξειδικευμένα περιοδικά ανάλυσης.  Να διδάσκεται (ή να παρουσιάζεται) στην αμερικανική εθνική ακαδημία πολέμου, στην σχολή άμυνας του ΝΑΤΟ, καθώς και σε Think Tanks ως μια απλή «υπόθεση εργασίας» ή  ακόμα και ως σενάριο για «ασκήσεις  επί χάρτου »… Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ξεκινώντας πρώτα από τον όρο «Νέα Μέση Ανατολή».  Ο τεχνικό- πολιτικό- οικονομικό- στρατιωτικός όρος εισήχθη στην παγκόσμια πολιτική σκηνή τον Ιούνιο του 2006 στο Τελ Αβίβ από την αμερικανίδα υπουργό εξωτερικών Condoleezza Rice, (στην οποία και χρεώθηκε από τα δυτικά ΜΜΕ ο νεόκοπος όρος σε αντικατάσταση του παλαιότερου «Ευρύτερη Μέση Ανατολή»).  Στα εγκαίνια του Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) τερματικού πετρελαϊκού σταθμού στην Ανατολική Μεσόγειο και εν μέσω της γενικότερης αναστάτωσης που επικρατούσε στην περιοχή από τις ισραηλινές επιθέσεις στο Λίβανο, η αμερικανίδα υπουργός προσέθεσε στο λεξιλόγιο της αμερικανικής πολιτικής τον όρο  «Νέα Μέση Ανατολή», -παρουσία μάλιστα  του Πρωθυπουργού του Ισραήλ Ολμέρτ-, ρίχνοντας τους πρώτους «σπόρους» για μελλοντικές –ανοιχτές πιθανότατα- συζητήσεις που  στοχεύουν σε μια ευρύτερη αναδιαμόρφωση και αναδιάταξη συνόρων της περιοχής. Λίγες μέρες αργότερα σε συνέντευξη τύπου, η αμερικανίδα Υπουργός, αναφορικά με τα όσα συνέβαιναν στο Λίβανο δήλωσε ότι «αυτό που βλέπουμε εδώ [σ.σ. οι ΗΠΑ σε σχέση με την καταστροφή του Λιβάνου και τις ισραηλινές επιθέσεις στο Λίβανο], κατά μια έννοια, είναι ωδίνες τοκετού της «Νέας Μέσης Ανατολής» και οτιδήποτε κάνουμε, οφείλουμε να είμαστε σίγουροι ότι προχωρούμε προς μια «Νέα Μέση Ανατολή» [και] όχι να επιστρέψουμε στην παλιά. Η δήλωσή της αυτή είχε προκαλέσει αρνητικές επικρίσεις σε πολλά δυτικά ΜΜΕ, τα οποία όμως εστίασαν περισσότερο στο γεγονός ότι η αμερικανίδα υπουργός εξέφρασε την αδιαφορία της για ένα ολόκληρο έθνος (του Λιβάνου) που υπέφερε, βομβαρδιζόμενο χωρίς διακρίσεις από τις Ισραηλινές αεροπορικές δυνάμεις, παρά σε οτιδήποτε άλλο.   Σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει ο Mahdi Darius Nazemroaya, συγγραφέας της συγκεκριμένης ανάλυσης του Κέντρου Έρευνας για την Παγκοσμιοποίηση, η αναγγελία του όρου από την αμερικανίδα υπουγό των εξωτερικών, αποτέλεσε την επιβεβαίωση του αγγλο-αμερικανο-ισραηλινού «στρατιωτικού οδικού χάρτη» στην Μέση Ανατολή. Αυτό το σχέδιο, που για χρόνια ήταν σε επίπεδο σχεδιασμού, «συνίσταται στην δημιουργία ενός τόξου αστάθειας, χάους και βίας, το οποίο εκτείνεται από το Λίβανο, την Παλαιστίνη και τη Συρία ως το Ιράκ, τον Περσικό Κόλπο και τα σύνορα (φρουρούμενα από το ΝΑΤΟ) του Αφγανιστάν». Το σχέδιο για την «Νέα Μέση Ανατολή» εισήχθη δημοσίως από την Washington και το Tel Aviv με την προσδοκία ότι ο Λίβανος θα ήταν το σημείο πίεσης για την επανευθυγράμμιση ολόκληρης της Μέσης Ανατολής και ως εκ τούτου για την εξαπόλυση των δυνάμεων του «κατασκευασμένου χάους». Αυτό το «κατασκευασμένο χάος» -το οποίο γενικεύει τις συνθήκες της βίας και του πολέμου στην περιοχή- με τη σειρά του θα χρησιμοποιείτο έτσι ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία και το Ισραήλ να μπορέσουν να επανασχεδιάσουν τον χάρτη της Μέσης Ανατολής, σύμφωνα με τις γεωστρατηγικές τους ανάγκες και στόχους. Για τον συγγραφέα της έρευνας, η ομιλία της αμερικανίδας υπουργού των εξωτερικών Condoleezza Rice για την «Νέα Μέση Ανατολή»  παρείχε τη βάση, ενώ οι ισραηλινές επιθέσεις στον Λιβάνο –οι οποίες υποστηρίχθηκαν πλήρως από την Washington και το Λονδίνο- εξέθεσαν και επιβεβαίωσαν την ύπαρξη των νέων γεωστρατηγικών στόχων των ΗΠΑ, της Βρετανίας και του Ισραήλ στην περιοχή. Επίσης ο αγγλο-αμερικανός στρατιωτικός οδικός χάρτης –σύμφωνα πάντα με το ερευνητικό κέντρο και τον συγγραφέα της συγκεκριμένης έρευνας-  εμφανίζεται να προωθεί είσοδο των συμμαχικών δυνάμεων (ΗΠΑ-Βρετανία-Ισραήλ) στην Κεντρική Ασία μέσω της Μέσης Ανατολής.   Η Μέση Ανατολή, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν αποτελούν το πέρασμα για την επέκταση της αμερικανικής επιρροής στην πρώην Σοβιετική Ένωση και τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, της οποίας το νότιο τμήμα συμπίπτει ως ένα βαθμό –όπως υποστηρίζεται- με την Μέση Ανατολή και αποτελεί –βάσει των όσων υποστηρίζουν Ρώσοι και κεντρο-ασιάτες μελετητές, σύμβουλοι ασφαλείας, οικονομολόγοι και πολιτικοί- το πιο ευπρόσβλητο τμήμα Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η διαίρεση και ο επανακαθορισμός των συνόρων της Μέσης Ανατολής από τις μεσογειακές όχθες του Λιβάνου της Συρίας ως την Ανατολία (Μικρά Ασία), την Αραβία, τον Περσικό Κόλπο και το ιρανικό οροπέδιο στηρίζεται στους οικονομικούς, στρατηγικούς και στρατιωτικούς στόχους, που αποτελούν μέρος μιας μακράς αγγλο-αμερικανικής και ισραηλινής ατζέντας συμφερόντων στην περιοχή και –σύμφωνα πάντα με τον Mahdi Darius Nazemroaya- η σημερινή Μέση Ανατολή αποτελεί καζάνι που είναι έτοιμο να εκραγεί, προβλέποντας ή υιοθετώντας  μελλοντικά  αγγλο-αμερικανικά και/ή ισραηλινά χτυπήματα από αέρος στο Ιράν και την Συρία. Ως εκ τούτου, ένας ευρύτερος πόλεμος στην Μέση Ανατολή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τον επανασχεδιασμό των συνόρων, τα οποία στρατηγικά οφελούν τα αγγλο-αμερικανικά συμφέροντα και το Ισραήλ. Αναφορικά με το Αφγανιστάν, ο Mahdi Darius Nazemroaya θεωρεί ότι η χώρα με επιτυχία έχει διαιρεθεί σε όλα, πλην του ονόματος. Διαπιστώνει ακόμα ότι η έχθρα έχει καλλιεργηθεί και στην ανατολική μεσόγειο, όπου ο παλαιστινιακός εμφύλιος μαίνεται, ενώ και στο Λίβανο προωθούνται διαιρέσεις. Για το Ιράκ και την επέμβαση των συμμαχικών δυνάμεων, και κυρίως για την περιοχή του του ιρακινού Κουρδιστάν, η όλη στρατηγική φαίνεται να στηρίζεται στο γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί το «εισαγωγικό» έδαφος για την βαλκανιοποίηση (διαίρεση) και τη φιλανδοποίηση (ειρήνευση) της Μέσης Ανατολής. Ήδη το νομικό πλαίσιο, για την ιρακινή ομοσπονδιοποίηση για το διαμελισμό του Ιράκ σε τρεις περιοχές σχεδιάζεται. Σε αυτό το σημείο να θυμίσουμε ότι το σχέδιο για την τριχοτόμηση του Ιράκ αποτέλεσε εναλλακτική πρόταση ομάδας δημοκρατικών με εισηγητή τον γερουσιαστή Joseph Biden, του οποίου το σχέδιο προβλέπει ένα αποκεντρωμένο Ιράκ, διασπασμένο σε τρεις περιοχές υπό μια περιορισμένη αλλά αποτελεσματική κεντρική κυβέρνηση. Το συγκεκριμένο σχέδιο υποστηρίχθηκε από την επίτιμο πρόεδρο L. Gelb του Council of foreign Relations, -ένα πανίσχυρο Think Tank-,η οποία σε ανάλυση της για το εν λόγω σχέδιο αναφέρει ότι «πιθανά να μην ικανοποιήσει πολλούς Ιρακινούς, αλλά δίνει σε κάθε μια από τις τρεις ομάδες –Κούρδους, Σιίτες και Σουνίτες- αυτό που (το σχέδιο) θεωρεί ουσιώδες. Αυτονομία για τους Κούρδους, χρήματα και ενός βαθμού αυτονομίας  για τους Σουνίτες και την ιστορική ελευθερία στους Σιίτες να κυβερνούν εαυτούς και την δυνατότητα να απολαμβάνουν τα μελλοντικά πλούτη». Το παραπάνω σχέδιο δέχτηκε την κριτική από πανεπιστήμια αλλά και Think tanks, κριτική, η οποία επικεντρώνεται στην δυσκολία εφαρμογής, μια και ο πληθυσμός στις διάφορες επαρχίες της χώρας είναι πολυεθνικός, συνεπώς η δημιουργία του Κουρδιστάν, Σιιστάν και Σουνιστάν δεν μπορεί παρά να καταλήξει σε εμφύλιο πόλεμο.   Επίσης, η Συρία και το Ιράν συνεχίζουν να δαιμονοποιούνται από τα δυτικά ΜΜΕ, σε μια προσπάθεια δικαιολόγησης μιας μελλοντικής στρατιωτικής επέμβασης στην περιοχή. Για τον ρόλο τον δυτικών ΜΜΕ για το Ιράκ, ο Mahdi Darius Nazemroaya  αναφέρει ότι –σε καθημερινή βάση- προωθούν διαστρεβλωμένες και λανθασμένες πληροφορίες ότι οι πληθυσμοί στο Ιράκ δεν μπορούν να συνυπάρξουν και ότι οι διαμάχες που μαίνονται δεν αποτελούν πόλεμο εναντίον των κατοχικών δυνάμεων στην περιοχή αλλά έναν «εμφύλιο πόλεμο» που χαρακτηρίζεται από τη σύγκρουση Σιιτών, Σουνιτών και Κούρδων, ενώ σε ένα γενικότερο πλαίσιο ο αναλυτής σημειώνει ότι «οι προσπάθειες για μια εντέχνως καλλιεργούμενη έχθρα μεταξύ διαφόρων εθνικο-πολιτισμικών και θρησκευτικών ομάδων της Μέσης Ανατολής  είναι συστηματικές» αποκαλύπτοντας ότι «στην πραγματικότητα αποτελούν μέρος μιας προσεκτικά σχεδιασμένης ατζέντας των μυστικών υπηρεσιών». Τέλος ο αναλυτής επισημαίνει την ύπαρξη κυβερνήσεων της σημερινής Μέσης Ανατολής, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα αυτό της Σαουδικής Αραβίας που παρέχουν βοήθεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, υποθάλποντας διαμάχες μεταξύ των πληθυσμών της περιοχής, προσδοκώντας με αυτόν τον τρόπο να εξασθενίσουν τα κινήματα αντίστασης εναντίον της εξωτερικής κατοχής μέσω μια τακτικής «διαίρεσης και κατάκτησης», η οποία εξυπηρετεί τα αγγλοαμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή.   Ο χάρτης της «νέας Μέσης Ανατολής». Ένας σχετικά άγνωστος χάρτης της Μέσης Ανατολής κυκλοφορεί σε στρατηγικούς, κυβερνητικούς, νατοϊκους, πολιτικούς και στρατιωτικούς κύκλους από τα μέσα του 2006. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει Mahdi Darius Nazemroaya ο χάρτης προωθήθηκε στη δημοσιότητα ίσως σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει ομοφωνία και σιγά-σιγά να προετοιμάσει την κοινή γνώμη για πιθανές –ίσως και κατακλυσμικές- αλλαγές στην Μέση Ανατολή. Αυτός ο χάρτης αποτελεί τον επανασχεδιασμό και επαναδιαρθρωμένη Μέση Ανατολή υπό το όνομα «Νέα Μέση Ανατολή».    Ο νέος χάρτης                   Σημείωση: ο συγκεκριμένος χάρτης προετοιμάστηκε από τον στρατηγό Ralph Peters. Δημοσιεύτηκε στο Armed Forces Journal iτον Ιούνιο 2006, ο Peters είναι απόστρατος αντισυνταγματάρχης της αμερικανικής εθνικής ακαδημίας πολέμου. Αν και ο χάρτης δεν αντανακλά το επίσημο δόγμα του Πενταγώνου, εντούτοις χρησιμοποιείται στα εκπαιδευτικά προγράμματα για ανώτερους στρατιωτικούς αξιωματούχους της σχολής Άμυνας του ΝΑΤΟ. Επίσης, ο συγκεκριμένος χάρτης καθώς και άλλοι παρόμοιοι με αυτό χρησιμοποιούνται προφανώς και στην εθνική ακαδημία πολέμου, αλλά και σε στρατιωτικούς κύκλους. Ο χάρτης για την «Νέα Μέση Ανατολή» φαίνεται να είναι βασισμένος σε σειρά άλλων χαρτών, συμπεριλαμβανομένων παλαιοτέρων χαρτών για πιθανά σύνορα στην Μέση Ανατολή από την εποχή του προέδρου Woodrow Wilson και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο συγκεκριμένος χάρτης παρουσιάστηκε ως προϊόν φαντασίας του εν αποστρατεία αντισυνταγματάρχη Ralph Peters, ο οποίος πιστεύει ότι τα νέα σύνορα που περιλαμβάνονται στο χάρτη θα λύσουν εκ θεμελίων τα προβλήματα της σύγχρονης Μέσης Ανατολής. Ο χάρτης της Νέας Μέσης Ανατολής ήταν ένα στοιχείο κλειδί στο βιβλίο του αντισυνταγματάρχη εν αποστρατεία «Ποτέ μην εγκαταλείπεις τη μάχη» (Never Quit the Fight), το οποίο εκδόθηκε στις 10 Ιουλίου 2006. Ο ίδιος χάρτης για την «Νέα Μέση Ανατολή» δημοσιεύτηκε με την τίτλο «Ματωμένα Σύνορα: Πώς μια καλύτερη Μέση Ανατολή θα έμοιαζε» στο περιοδικό των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων με σχόλια από τον Ralph Peters. Το concept για τον επανασχεδιασμό της Μέσης Ανατολής παρουσιάστηκε ως «ανθρωπιστική» και «δικαιολογημένη» διευθέτηση, η οποία θα ευεργετούσε τους κατοίκους της Μέσης Ανατολής και των περιφερειακών περιοχών αυτής. Ο απόστρατος αντισυνταγματάρχης προτείνει τον απανασχεδιασμό της περιοχής με νέα σύνορα, βασισμένος στην «κατάσταση των εθνικών μειονοτήτων» και στην πεποίθηση ότι «τα διεθνή σύνορα ποτέ δεν είναι εξ ολοκλήρου δίκαια». Θεωρώντας ότι τα υπάρχοντα σύνορα είναι τα πιο αυθαίρετα και παραμορφωμένα, τα οποία σχεδιάστηκαν από Ευρωπαίους βάσει ιδίων συμφερόντων, δεν ασπάζεται την άποψη αυτών που υποστηρίζουν ότι τα σύνορα δεν αλλάζουν, λέγοντας ότι τα σύνορα δεν είναι κάτι το στατικό. Ξεκινώντας από το Ισραήλ, ο Peters υποστηρίζει ότι πρέπει να επιστρέψει στα σύνορα της εποχής πριν το 1967, «εάν θέλει η χώρα να ζήσει ειρηνικά». Για την Σαουδική Αραβία, τα νέα δεδομένα –σύμφωνα πάντα με το νέο χάρτη που προτείνει ο αντισυνταγματάρχης Peters- δείχνουν τη χώρα να χάνει πολλά εδάφη, αφού το σχέδιο προβλέπει την τριχοτόμηση στην Ανατολική Επαρχία, η οποία θα συνδέεται με το «Αραβικό Σιιτικό Κράτος», το οποίο θα αποτελείται κυρίως από εδάφη του νότιου Ιράκ και του Ιράν, ενώ το Κουβέιτ και το Ομάν μένουν ανεπηρέαστα από τις συνοριακές αλλαγές. Η Υεμένη επίσης κερδίζει εδάφη από την Σαουδική Αραβία.   ΙΕΡΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ,  ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ  &  ΑΓΙΟΙ ΤΟΠΟΙ   Προβλέπεται επίσης  η δημιουργία του «Ισλαμικού Ιερού Κράτους», -κατά το πρότυπο του Βατικανού- το οποίο θα  περιλαμβάνει τις πόλεις Μέκκα και Μεδίνα. {σ.σ. Σκέψη και άποψη που τη συναντάμε εδώ και δεκαετίες σε θεωρητικούς αναλυτές για τη θρησκεία του Ισλάμ σε όλες τις χώρες που ασπάζονται το Ισλάμ.  Και εδώ έχει ιδιαίτερη και θα πρέπει να τονιστεί με έμφαση το γεγονός και η  σημασία που αποδίδεται στη δημιουργίας αυτού του κράτους διότι είναι στο μόνο που συμφωνούν Σουνίτες και Σιίτες εδώ και αιώνες. Αν και εκ των πραγμάτων θα υπάρξει  θέμα ελέγχου και διοίκησης από τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές εδώ και αιώνες.  Με το κράτος αυτός πιστεύεται ότι το Ισλάμ θα πάψει να διεκδικεί μέρος ή και ολόκληρη της Ιερουσαλήμ που ως γνωστών εδώ και δεκαετίες  αποτελεί το μήλον της έριδος και για τις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες {Ιουδαϊσμό- Χριστιανισμό- Μωαμεθανισμό} που εξίσου θεωρούν Αγία και Ιερή Πόλη της Ιερουσαλήμ.  Ακριβώς  επειδή στην περιοχή αυτή αφενός ξεκίνησε ο γενάρχης και πατέρας   των  τριών Θρησκειών ο Αβραάμ τον οποίο αποδέχονται και σέβονται  επίσης και οι τρεις μεγάλες θρησκείες. Λύση που συνολικά ο χριστιανικός κόσμος θα έβλεπε καταρχήν θετικά αφού έτσι τακτοποιείται οριστικά η εκκρεμότητα της Ιερουσαλήμ η οποία θα μπορούσε  εθνικά να παραμείνει  γεωγραφικά περιθώρια του Ισραήλ και θρησκευτικά να συνεχίζει να ελέγχεται από τους Χριστιανούς και μάλιστα τους Ορθόδοξους που αυτή την χρονική περίοδο κατέχουν έστω και με επίπονες διαδικασίες από τα χρόνια των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου και των Σταυροφοριών{πριν από το σχίσμα του 1054}   μέχρι και σήμερα. Αλλά και εδώ υποβόσκουν συμφέροντα και διεκδικήσεις εκ μέρους του Βατικανού από τη μια αλλά και από το Πατριαρχείο Μόσχας από την άλλη που διεκδικεί για το εαυτό του το ρόλο της Τρίτης Ρώμης. Το νέο κράτος αυτό ασφαλώς και θα επηρεάσει και την επίλυση του παλαιστινιακού κράτους το οποίο στην πλειοψηφία του από πλευράς θρησκευτικής  αποτελείται από Μωαμεθανούς και από Ορθοδόξους.}          Να σημειώσουμε δε ότι ο αντισυνταγματάρχης Peters θεωρεί ότι η Σαουδική Αραβία αποτελεί «την αιτία της αποτελμάτωσης του μουσουλμανικού κόσμου». Για το Ιράκ, ο Peters προτείνει να διασπαστεί σε τρία μικρότερα κράτη, το Αραβικό Σιιτικό κράτος (του οποίου βάση αποτελεί το νότιο –σιιτικό- σημερινό Ιράκ), το Σουνίτικο κράτος και το Κουρδιστάν. Για τον αντισυνταγματάρχη επικαλούμενος τα ανθρώπινα δικαιώματα, «την μεγαλύτερη αδικία στην περιοχή αποτελεί η απουσία ενός ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους, στο οποίο θεωρεί ότι όλοι οι Κούρδοι της Συρίας, του Ιράν αλλά και της Τουρκίας –αν μπορούν- θα προστρέξουν στο νέο κράτος, το οποίο θα εκτείνεται από το Diyarbakir της Τουρκίας μέχρι το Tabriz του Ιράν, καλύπτοντας και ένα κομμάτι του σημερινού Ιράκ. Η Συρία χάνει την παράκτια ζώνη της (στη Μεσόγειο), η οποία συνδράμει στην διαμόρφωση του νέου Λιβάνου και την αναγέννηση της Φοινίκης. Το Ιράν χάνει αρκετές περιοχές από το Ενωμένο Αζερμπαϊτζάν, το ελεύθερο Κουρδιστάν, το Αραβικό Σιιτικό Κράτος, το ελεύθερο Μπαλουχιστάν (μια από τις 32 επαρχίες του Αφγανιστάν), αλλά κερδίζει εδάφη από τις επαρχίες γύρω της Heart (επαρχία του Αφγανιστάν). Το Ιράν –σύμφωνα με τα νέα σύνορα- μετατρέπεται σε ένα Εθνικό Περσικό Κράτος. Το Αφγανιστάν, ενώ χάνει στα δυτικά περιοχές προς την Περσία, κερδίζει από τα ανατολικά από το Πακιστάν, το οποίο και αυτό με τη σειρά του χάνει εδάφη από την δημιουργία του Μπαλουχιστάν. Μπορεί ο νέος χάρτης να μην αντανακλά τις επίσημες θέσεις του Πενταγώνου, όπως ανακοινώθηκε προς απάντηση στις έντονες διαμαρτυρίες και αντιδράσεις της Άγκυρας, ωστόσο το όλο σχέδιο διδάσκεται και αναλύεται τόσο στην αμερικανική ακαδημία πολέμου και σε στρατιωτικές σχολές, αλλά και στο ΝΑΤΟ. Ο αντισυνταγματάρχης Peters χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στο Πεντάγωνο, ως ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς με μεγάλο αριθμό εκθέσεων σε περιοδικά στρατιωτικού περιεχομένου και στρατηγικής, αλλά και σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. επίσης δεν είναι αμελητέο το γεγονός ότι η πρότασή του αυτή δημοσιεύτηκε στο επίσημο περιοδικό των ενόπλων δυνάμεων, αλλά και το ότι το όλο σχέδιο παρουσιάστηκε από την στρατιωτική σχολή του ΝΑΤΟ στη Ρώμη.   Η ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΣΤΗ ΡΩΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΣΠΕΥΣΜΕΝΟ  ΤΑΞΔΙ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ και  σχετικά δελτία τύπου  στις 15 Σεπτεμβρίου 2006 ο χάρτης για την «Νέα Μέση Ανατολή», ο οποίος παρουσιάστηκε στην στρατιωτική σχολή του ΝΑΤΟ στη Ρώμη το ίδιο χρονικό διάστημα, Τούρκοι αξιωματούχοι προσβλήθηκαν από το προτεινόμενο σχέδιο που εμφανίζει την Τουρκία να χάνει εδάφη από την ίδρυση του ελεύθερου Κουρδικού κράτους και σύμφωνα με πληροφορίες από τον τουρκικό τύπο αποχώρησαν από τη διάσκεψη. Ο χάρτης ωστόσο είχε ένας είδος «έγκρισης» από την αμερικανική εθνική ακαδημία πολέμου, πριν παρουσιαστεί στους αξιωματούχους του ΝΑΤΟ στην Ρώμη. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα Zaman σε δημοσίευμά της στις 29 Σεπτεμβρίου, ο Τούρκος αρχηγός του στρατού Buyukanit, αφού ήρθε σε επαφή με τον αμερικανό στρατηγό Peter Pace, και διαμαρτυρήθηκε για την παρουσίαση του επανασχεδιασμένου χάρτη της Μέσης Ανατολής, δέχτηκε τις απολογίες των αμερικανών αξιωματούχων, οι οποίοι από τη μια  διαβεβαίωναν την Άγκυρα ότι ο συγκεκριμένος χάρτης δεν αντανακλά τις επίσημες αμερικανικές θέσεις, και αποδοκιμάζοντας το περιστατικό από την άλλη. Το περιστατικό στη διάσκεψη της Ρώμης το  δεν διέλαθε της προσοχής του ΝΑΤΟ το οποίο προσπάθησε όπως ήταν φυσικό να το  υποβαθμίσει και  αποσιωπήσει δια της γνωστής τακτικής ενώ η Ουάσιγκτον παρακολουθούσε διαρκώς την εξέλιξη και την έκβαση  του περιστατικού το οποίο κρατήθηκε μυστικό μέχρι που άρχισε να κυκλοφορεί προφανώς από Τούρκους αξιωματούχους σε διάφορα bogs spot.    Ίσως λοιπόν να μην τυχαίο το γεγονός της επίσκεψης του Τούρκου Πρωθυπουργού Recep Tayip Erdogan στον Λευκό Οίκο στις 2 Οκτωβρίου, με βασικό θέμα στην ατζέντα της συνάντησης με τον αμερικανό πρόεδρο Bush το κουρδικό. Να θυμίσουμε ότι ο κ. Ερντογάν δεν κατάφερε να πάρει καμία δέσμευση από τον αμερικανό πρόεδρο για το θέμα των Κούρδων, έστω και αν προσπάθησε να συνδέσει την παρουσία τους με την τρομοκρατία. Σε εκείνη τη συνάντηση ο αμερικανός πρόεδρος είχε περιοριστεί σε δηλώσεις απλής αβροφροσύνης, ενώ το επικοινωνιακό  «παιχνίδι» προσπάθησε να το κάνει όλο μόνος του ο Τούρκος πρωθυπουργός σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε, χωρίς ωστόσο να απαντήσει επί της ουσίας σε βασικά ερωτήματα. «αναγκαίος ο πόνος» Πέρα από την πεποίθηση ότι υπάρχει ένας «πολιτισμικός μαρασμός» στην Μέση Ανατολή, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Ralph Peters στο περιοδικό για τις Ένοπλες Δυνάμεις παραδέχεται ότι οι προτάσεις του είναι “δρακόντιες”, και  «επώδυνες»  ωστόσο όμως επιμένει ότι είναι αναγκαία «άλγη» -τα οποία δεν απέχουν πολύ από τις «ωδύνες τοκετού της Condolleeza Rice- για τους κατοίχους της Μέσης Ανατολής, ώστε να δημιουργηθεί η «Νέα Μέση Ανατολή», αυτή που πιθανότατα οραματίζεται η Washington, ίσως και το Λονδίνο, και φυσικά  το Τέλ Αβίβ. Για τον εμπνευστή του χάρτη η αποσύνθεση και η επανασυναρμολόγηση των κρατών της Μέσης Ανατολής αποτελούν την λύση στις εχθροπραξίες στην περιοχή, κάτι που για τον Mahdi Darius Nazemroaya αποτελεί «γεγονός  κατηγορηματικά παραπλανητικό, λάνθασμένο και εικονικό, μια και οι θιασώτες της ‘‘Νέας Μέσης Ανατολής’’ και των επανασχεδιασμένων συνόρων στην περιοχή αποφεύγουν και αποτυγχάνουν να απεικονίσουν τις ρίζες τους προβλήματος και των συγκρούσεων που υπάρχουν στην σημερινή Μέση Ανατολή. «Αυτό που τα ΜΜΕ δεν γνωρίζουν είναι το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι μεγάλες διαμάχες που ταλαιπωρούν την Μέση Ανατολή αποτελούν συνέπεια της αγγλο-αμερικανο-ισραηλινής ατζέντας». Πολλά από τα προβλήματα που επηρεάζουν την σημερινή Μέση Ανατολή είναι τα αποτελέσματα μιας αργής επιδείνωσης των ήδη υπαρχουσών περιφερειακών τάσεων. Αιρετικοί διχασμοί, εθνικές τάσεις και εσωτερική βία παραδοσιακά έχουν αξιοποιηθεί από τις ΗΠΑ και την Βρετανία, όχι μόνο στην περιοχή της μέσης Ανατολής αλλά και σε διάφορα μέρη του πλανήτη συμπεριλαμβανομένων της Αφρικής, Λατινικής Αμερικής και των Βαλκανίων. Η σημερινή κατάσταση στο Ιράκ είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα της αμερικανο-αγγλικής στρατηγικής «διαιίρεσης και κατάκτησης», ενώ ο αναλυτής φέρει την Ρουάντα, τη Γιουγκοσλαβία, τον Καύκασο  και το Αφγανιστάν ως ανάλογες περιπτώσεις της συκρεκριμένης πολιτικής του διαίρει και βασίλευε.Τέλος, θέτει την έλλειψη δημοκρατικών καθεστώτων στα κράτη της περιοχής ως ένα από τα βασικά προβλήματα, υπογραμμίζοντας ότι σκοπίμως εμποδίζεται η εφαρμογή τους. Από την άλλη, θεωρεί ο συγγραφέας της έρευνας ότι η  δυτικού τύπου δημοκρατία  έχει γίνει αξίωση μόνο για εκείνα τα κράτη της Μέσης Ανατολής, τα οποία δεν συμμορφώνονται με τις πολιτικές απαιτήσεις της Washington, ενώ για κράτη, όπως η Σαουδική Αραβία και η Ιορδανία, τα οποία αποτελούν παραδείγματα μη-δημοκρατικών κρατών, δεν αντιμετωπίζουν το παραμικρό πρόβλημα με τις Ηνωμένες Πολιτείες μια και βρίσκονται σε πλήρη εναρμόνιση με την τροχιά τους.   ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ Η ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗ «ΝΕΑ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ» ΘΑ ΠΡΟΕΛΕΘΕΙ ΚΑΠΩΣ ΕΤΣΙ… Ελεύθερο Μπαλουχιστάν: που θα προέλθει από εδάφη κυρίως του σημερινού αλληλοσπαρασσόμενου Αφγανιστάν, ένα μικρό μέρος του Πακιστάν, και ένα ακόμα μικρότερο μέρος του Ιράν   Το Ελεύθερο Κουρδιστάν: από εδάφη κυρίως της Τουρκίας, του Ιράκ και του Ιράν   Το Ιερό Ισλαμικό κράτος που περιλαμβάνει τις δυο ιερές πόλεις Μέκκα και Μεδίνα, παίρνει τα εδάφη του από Σαουδική Αραβία.   Το Ιράκ  τριχοτομείται και με την προσθήκη εδαφών από γειτονικά κράτη. δημιουργούνται →  Το Αραβικό Σιιτικό Κράτος →  Το Ελεύθερο  Κουρδιστάν →  Το Σουνίτικο Ιράκ   από το ντόμινο που δημιουργείται: -ο Λίβανος Κερδίζει εδάφη από τη Συρία -Η Συρία χάνει παράκτια εδάφη  τα οποία κερδίζει ο Λίβανος και δημιουργείται η επαναγέννηση της αρχαίας Φοινίκης – Τον Ιράν χάνει κάποια  εδάφη τα οποία παίρνουν : Το Αζερμπαϊτζάν – το Ελέυθερο Κουρδιστάν – Το Αραβικό Σιιτικό κράτος – Το Ελεύθερο Μπαλουχιστάν Ενώ  κερδίζει εδάφη από τη σημερινή επαρχία Χεράτ του Αφγανιστάν  και μετονομάζεται σε Εθνικό Περσικό κράτος. Το Πακιστάν χάνει εδάφη που πάνε στο Αφγανιστάν και στο Μπαλουχιστάν -Το Ισραήλ επιστρέφει στα σύνορα της εποχής πριν  από το πόλεμο των επτά ημερών το 1967.  – Η Ιορδανία κερδίζει εδάφη από τη Σαουδική Αραβία – το Κουβέιτ και το Ομάν μένουν ως έχουν   Ο Zbigniew Brzezinski,    και    «Η μεγάλη σκακιέρα» Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι η αναλυτής του global research,  Mahdi Darius Nazemroaya συνεχίζοντας την εκτενή και εμπεριστατωμένη ανάλυση για την προτεινόμενη αναδιάταξη των συνόρων για τη δημιουργία  της «Νέας Μέσης Ανατολής» που προτείνεται από    τον Αμερικανό  αντισυνταγματάρχη,  συνδέει το θέμα της «Νέας Μέσης Ανατολής»  με παλαιότερες σκέψεις του πάλαι ποτέ ισχυρού ανδρός των  μυστικών υπηρεσιών Zbigniew Brzeznski για τον οποίο πολλά λέγονται και γράφονται,  και ακόμα  περισσότερα είναι αυτά που του καταλογίζουν για  τα χρόνια της παντοδυναμίας του,  στο πλάϊ του  επίσης πανίσχυρου –και μέχρι σήμερα – Henry  Kissger.  Αναφέρει λοιπόν ότι «επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1998 του Zbigniew Brzezinski[1], πρώην Αμερικανού συμβούλου εθνικής ασφαλείας, «Η μεγάλη σκακιέρα» (The Grand Chessboard), στο οποίο ο πρώην σύμβουλος παρουσιάζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως την μοναδική υπερδύναμη του πλανήτη (στη δύση του 20ου αιώνα), θέτοντας το κρίσιμο ερώτημα για το τι πολιτική πρέπει να ακολουθήσουν   οι ΗΠΑ ώστε να διατηρήσουν την πρώτη αυτή θέση και τον 21ο αιώνα. Τη  «μεγάλη σκακιέρα» για τον Zbigniew Brzezinski, αποτελεί η Ευρασία, μια περιοχή που διαθέτει μεγάλο πληθυσμό, φυσικούς πόρους και οικονομική δραστηριότητα, -και που πάντα κατά την εκτίμηση του –  θα «επικυρώσει» την κυριαρχία των ΗΠΑ, ύστερα από την άσκηση εξουσίας και τον έλεγχο των συγκρούσεων στην περιοχή. Μιλώντας για την Ευρασία ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας κάνει λόγο για τα ευρασιατικά Βαλκάνια [σ.σ. Τα ευρασιατικά Βαλκάνια αποτελούνται από τον Καύκασο (Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία) και την Κεντρική Ασία (Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Κυργιστάν Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Αφγανιστάν),  και ως ένα βαθμό από το Ιράν και την Τουρκία], αναφέροντας ότι «…στην Ευρώπη ο όρος Βαλκάνια παραπέμπει σε εικόνες με εθνικές καθώς και μεγάλες περιφερειακές διαμάχες. Η Ευρασία επίσης έχει τα δικά της Βαλκάνια, [που] είναι πολύ μεγαλύτερα, πολυπληθέστερα,  πολύ θρησκευτικά, πολυπολιτισμικά  και εθνικά ανομοιογενή. Βρίσκονται σε μια μεγάλη στενόμακρη περιοχή, η οποία οροθετεί την κεντρική ζώνη της παγκόσμιας αστάθειας (…) της οποίας τα  εδάφη ξεκινούν  από την νοτιοανατολική Ευρώπη, την Κεντρική Ασία και μέρη από την Νότια Ασία [Πακιστάν, Κασμίρ, Δυτική Ινδία], τον Περσικό Κόλπο και την σημερινή  Μέση Ανατολή. Τα Ευρασιατικά Βαλκάνια κατά τον Ζ. Β.  σχηματίζουν τον εσωτερικό πυρήνα  αυτής της στενόμακρης περιοχής (…) διαφέρουν όμως από την εξωτερική ζώνη με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Έχουν κενό εξουσίας. Αν και τα περισσότερα κράτη που βρίσκονται στον Περσικό Κόλπο και στην Μέση Ανατολή είναι ασταθή, η αμερικανική δύναμη αποτελεί τον τελευταίο διαιτητή της περιοχής». Για την Τουρκία και το Ιράν ο Brzezinski δηλώνει ότι και η Τουρκία και το Ιράν αποτελούν τα πιο ισχυρά κράτη των «Ευρασιατικών Βαλκανίων», που βρίσκονται στην νότια σειρά, και είναι «ενδεχομένως ευπρόσβλητα σε εσωτερικές εθνικές διαμάχες [βαλκανιοποίηση]» και ότι « αν το ένα κράτος ή και τα δυο επρόκειτο να αποσταθεροποιηθούν, τα εσωτερικά προβλήματα της περιοχής δεν θα μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο». ΟΙ «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Επομένως με βάση το σχέδιο που προωθείται  από την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της -μέσα και έξω από το ΝΑΤΟ- για την επαναδιάταξη και επαναχάραξη των νέων συνόρων με δεδομένο πάντα ότι  η  γειτονική Τουρκία πλέον χάνει τον αναβαθμισμένο γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό  ρόλο, που εδώ και χρόνια διαδραμάτιζε στην ευρύτερη  περιοχή πάντοτε  με τις «ευλογίες» και υπό το άγρυπνο βλέμμα της Ουάσιγκτον, αυτομάτως και αβασάνιστα  δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε αναγωγή περί  αναβάθμισης του ρόλου της Ελλάδος τουναντίον θα απαιτηθεί μεγαλύτερη προσοχή στην εξωτερική της πολιτική σε όλα τα μέτωπα ακριβώς διότι    θα πρέπει, ως  αντισταθμιστικός παράγων η παραδοσιακή συμμαχία μεταξύ  της γείτονος  και των ΗΠΑ,   να  κατευθυνθεί  σε άλλη περιοχή και με άλλη δυναμική.  Πάντα με την υποσημείωση του δυνητικού ρόλου που μπορεί να διαδραματίζει στους κόλπους της Ε.Ε. ως στρατηγικός εταίρος της υπερδύναμης.  Δικαίως,  λοιπόν οι Αμερικανοί- και οι στενοί σύμμαχοι τους με το Λονδίνο να πρωτοστατεί-  για τα δικά τους πολιτικό οικονομικά συμφέροντα γνωρίζοντας τι σχεδιάζεται, άρα και τι μέλλει γενέσθαι στο εγγύς μέλλον, κατευθύνουν και ενισχύουν  τα βήματα της Άγκυρας προς την Ε.Ε. Έτσι εξηγείται το μεγάλο ενδιαφέρον και οι γνωστές πιέσεις των ΗΠΑ από τις  παραμονές  της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με  την Ευρωπαϊκή Ένωση (Δεκέμβριος 2005) μέχρι και σήμερα. Θα θυμάστε ότι και τότε ένα τηλεφώνημα της Condi έλυσε το πρόβλημα και έβαλε τέλος στο θρίλερ  πάει δεν πάει στις Βρυξέλλες ο  Αμπτουλάχ Γκιούλ ο οποίος επιβιβάστηκε στο αεροπλάνο την τελευταία στιγμή και αφού πλέον η αδρεναλίνη στους διπλωματικούς κύκλους είχε χτυπήσει κόκκινο. Οι ελληνικές θέσεις και η παρεχόμενη στήριξη προς την Τουρκία– η οποία θα πρέπει να δίδεται όχι πλέον χωρίς ανταλλάγματα- για την Ευρωπαϊκή πορεία της γείτονος εστιάζονται αλλού, και ουδεμία σχέση έχουν  με το γενικότερο ρόλο που διαδραματίζει τώρα η Τουρκία  στην ευρύτερη περιοχή  χρόνια τώρα,  με μόνιμο θεατή των εξελίξεων την Ελλάδα η οποία μόλις την τελευταία 10ετία άρχισε να βγαίνει στο διεθνές προσκήνιο από την εσωστρέφεια που διακατείχε την εξωτερική της πολιτική. Πολιτική που χαράσσονταν στο πόδι όπως πολλοί υπουργοί  και διπλωμάτες στο ελληνικό υπουργείο των εξωτερικών,  έχουν παραδεχθεί δημοσίως ακριβώς διότι δεν υπάρχει όραμα, και  μακροπρόθεσμη και σε βάθος χρόνου σχεδιασμένη  εξωτερική  πολιτική  σε όλα τα επίπεδα και τα θέματα που απασχολούν την Ελλάδα από τα χρόνια του Ελ. Βενιζέλου μέχρι σήμερα. Σε αντίθεση με την Τουρκία  του  Κεμάλ Ατατούρκ που,  όπως τα γεγονότα και η ιστορία της γείτονος  κατέδειξε,   άφησε ως ιερή παρακαταθήκη  το όραμα και  τον θεμελιώδη  σχεδιασμό της τουρκικής  εξωτερικής πολιτικής η οποία ακολουθείται χωρίς παρεκκλίσεις και    ανεξάρτητα από τις εσωτερικές πολιτικές  αλλαγές που συμβαίνουν στη χώρα από τα χρόνια που εγκαθιδρύθηκε το Κεμαλικό κράτος και εντεύθεν. Έστω και αν σήμερα  αρκετοί σύγχρονοι ιστορικοί και πολιτικοί αναλυτές  της Τουρκίας θεωρούν από κάθε άποψη την ακολουθούμενη  πολιτική και υπό τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο διεθνές και παγκόσμιο προσκήνιο, εντελώς παρωχημένη και σε κάποιες περιπτώσεις επικίνδυνη την συγκεκριμένη πολιτική έντασης και ανοιχτών μετώπων.    Μάλιστα κάποιοι στην Ουάσιγκτον, την   Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα –ερμηνεύοντας περισσότερο τις προθέσεις και τις διαθέσεις της Ουάσιγκτον – συνδέουν τη νέα αυτή εξέλιξη επαναδιάταξης των συνόρων και την οριστική απόφαση της Ουάσιγκτον για τη δημιουργία του Ελεύθερου Κουρδιστάν,  με την άρνηση της Άγκυρας να παραχωρήσει τον εναέριο χώρο της στο πόλεμο με το Ιράκ. Γεγονός που –κατά τα λεγόμενα και τις αναλύσεις κυρίως φανατικών ισλαμιστών αλλά και φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ – η Ουάσιγκτον δεν φαίνεται να ξέχασε ποτέ…   Όλα αυτά τα χρόνια που η Τουρκία έπαιζε εκ του ασφαλούς στη «σκακιέρα» της περιοχής  έχοντας στο τσεπάκι το «χαρτί» της Ουάσιγκτον και με δεδομένη την κατάσταση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής  η άμεση συνέπεια για την Ελλάδα  ήταν μια και μοναδική. Πάντα τα γνωστά και πάγια ελληνικά  εθνικά θέματα που έθιγαν τα συμφέροντα της γείτονος στην δική μας ευαίσθητη  περιοχή, (αιγαίο, κυπριακό, παλαιότερα  το  γνωστό 7 προς 10,  κτλ) έμεναν στο περιθώριο για τους Αμερικανούς πολιτικούς ( Βουλευτές και  Γερουσιαστές) κάθε φορά που τα έθεταν  οι γνωστοί δραστήριοι Ελληνοαμερικανοί  -έστω και σπασμωδικά και ποτέ συντονισμένα ως συγκροτημένο και οργανωμένο lobby το οποίο πλέον αποτελεί ένα καλοφτιαγμένο μύθο που από τη μια κάποιοι έχουν λόγους να συντηρούν και από την άλλη  καθημερινά καταρρέει αν δει κανείς βαθύτερα το γίγνεσθαι της ΕλληνοΑμερικανικής πραγματικότητας μέσα από τη δράση και τις αντιδράσεις των διαφόρων ημια-ανύπαρκτων οργανισμών που υποτίθεται κάνουν lobby για λογαριασμό της Ελλάδας και πολλές φορές εν αγνοία της… Αυτό το θέμα του ελληνικού lobby όμως είναι μια άλλη σοβαρή υπόθεση και   αντικείμενο μιας ακόμα μεγαλύτερης έρευνας που πολύ σύντομα θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα της…   Τώρα, σε ότι αφορά την σύγχρονη  Ελλάδα που ο ρόλος της δείχνει να  είναι σαφώς  αναβαθμισμένος εκ των πραγμάτων :   -στα Βαλκάνια ως πύλη Ειρήνης και σταθερότητας  -στην Ε.Ε. ως εξισσορπητικός παράγων   -με τον αναπτυξιακό και με πολλές προοπτικές   διάδρομο που ανοίγει η στρατηγικής σημασίας συμφωνία για τον αγωγό του φυσικού αερίου Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη που υπεγράφη πρόσφατα και ανοίγει δρόμο για διακριτικό εξισορροπητικό και σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή  και σχέσεις με τις λεγόμενες ευρασιατικές χώρες.  Περιοχές και χώρες  τις οποίες η Τουρκία του Ερντογάν έχει πλησιάσει εδώ και χρόνια με το ίδρυμα του Fendulah Giulen το οποίο στηρίζει τον σημερινό πρωθυπουργό  και άνοιξε το δρόμο για τη μεγάλη περιοδεία που είχε ξεκινήσει  στην περιοχή ο Τουρκούτ Οζάλ λίγο πριν πεθάνει  προφανώς βλέποντας τότε σχεδόν διορατικά  πολλά από αυτά που σήμερα συμβαίνουν στην περιοχή.     -την ευρύτερη περιοχή της  Μεσογείου, η οποία εν πολλοίς καθορίζεται  από το χρόνιο πρόβλημα του Παλαιστινιακού το οποίο  σίγουρα επηρεάζετε από τις γενικότερες ανακατατάξεις  που εδώ και χρόνια προωθούνται  και έχουν ως κυρίαρχο και στενό σύμμαχο  της Ουάσιγκτον το Τελ Αβίβ με το  οποίο η Ελλάδα διατηρεί  παραδοσιακά καλές σχέσεις παρά το γεγονός ότι μόλις προ ολίγων ετών η Ελλάδα αναγνώρισε (επί Κ. Μητσοτάκη) το σύγχρονο Ισραήλ.      Φυσικά και δεν θα  πρέπει να διέλθει της προσοχής εκείνων που χαράσσουν την εξωτερική πολιτική της χώρας οι ανακατατάξεις που προωθούνται  στην «Νέα Μέση Ανατολή» είτε είναι αυτός ο χάρτης που προωθείται είτε κάποιος άλλος και αυτός απλά είναι άλλο ένα «πείραμα» ελέγχου των «δράσεων» και των πιθανών αντιδράσεων της παγκόσμιας κοινής γνώμης…   Η ΙΣΤΟΡΙΑ & ΧΡΟΝΟΣ:  ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΠΟΛΥΤΑ ΣΥΜΒΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΤΕΛΕΊΩΣ ΑΣΥΜΒΑΤΕΣ    Όλες αυτές  οι ανακατατάξεις που είδαμε μέσα από τη μελέτη αυτή που σήμερα αποκαλύψαμε ,   με την κοινή λογική και χωρίς πολλές και βαθυστόχαστες αναλύσεις και έχοντας ως  πρόσφατο παράδειγμα τις ανακατατάξεις στα Βαλκάνια  μάλλον  θα ακολουθήσουν την τακτική του ντόμινο για πολλές από της χώρες που επηρεάζονται και φυσικά δεν θα είναι αναίμακτες…     Ανακατατάξεις -και επαναχάραξη συνόρων- οι οποίες  κατά τα φαινόμενα δείχνουν να  είναι ραγδαίες,  αν κρίνουμε από τις ανακατατάξεις που ακολούθησαν μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ στα Βαλκάνια –εξ ου  και ο όρος «Βαλκανιοποίηση» που πλέον χρησιμοποιείται ευρέως –  την Ε.Ε. και τις χώρες  πρώην μέλη του πάλαι ποτέ ισχυρού «κόκκινου»  συμφώνου της Βαρσοβίας.  Αν και ο χρόνος ποτέ δεν υπήρξε καλός σύμμαχος της ιστορίας η οποία πάντοτε τον προλάβαινε με τις εξελίξεις και τα γεγονότα να διαδέχονται το ένα το άλλο  και εκείνος απλά ακολουθεί και  παρακολουθεί αμέτοχος αλλά πάντοτε συμπρωταγωνιστής …    Πάντως  οι ιστορικοί του μέλλοντος μας θα καταγράφουν και θα αναλύουν τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που διαδραματίζονται σήμερα στην αυγή του 21ου αιώνα διαδραματίζονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης … γεγονότα και καταστάσεις που σε βάθος χρόνου ο ιστορικός ανέπαφος και αμέτοχος πια από τα γεγονότα που σήμερα συνταράσσουν τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας θα παρατηρεί   έχουν ένα αδιαμφισβήτητο  κοινό σημείο. Την έστω και πρόσκαιρη επικυριαρχία της νεοπαγούς και θνησιγενούς νέας μεγάλης αυτοκρατορίας που καθημερινά απλώνεται με την αστερόεσσα να κυματίζει σε όλο και περισσότερα σημεία του πλανήτη… Μόνο που τότε,  που  οι  ιστορικοί θα διαβάζουν και θα μελετούν την σημερινή σύγχρονη και ζώσα ιστορία αποφορτισμένη πια από την ένταση των γεγονότων και του απόηχου που αφήνουν στο βάθος του χρόνου,  τα πάντα θα έχουν αλλάξει και όλα αυτά θα είναι απλώς ιστορικό παρελθόν και άλλη  μια μικρή παρένθεση στην ιστορία των μεγάλων αυτοκρατοριών που άφησαν εποχή και ιστορία είτε για τη μακροβιότητα τους όπως η  χιλιόχρονη Βυζαντινή ιστορία είτε για την πολυπολιτισμική  διαχρονικότητα  τους όπως η αυτοκρατορία του  Μεγάλου Αλεξάνδρου.       Global Research. Center of research on Globalization «Κέντρο έρευνας για την παγκοσμιοποίηση» Ποιο είναι όμως αυτό το κέντρο έρευνας;  Το (CRG) είναι ένα ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, κέντρο έρευνας ( think tank ) , με την συνδρομή ομάδας συγγραφέων, μελετητών και ακτιβιστών και έδρα το Μόντρεαλ του Καναδά.  Δημοσιεύει μελέτες  σε βάθος αναλύσεις, καινούργια άρθρα, σχόλια, έρευνες αναφορικά με μια ευρεία γκάμα θεμάτων, εστιάζοντας σε κοινωνικές, οικονομικές, στρατηγικές, γεωπολιτικές και περιβαλλοντικές διαδικασίες. Η ολοκλήρωση της κατασκευής της ιστοσελίδας του κέντρου έρευνας έγινε την 9η Σεπτεμβρίου 2001 και ελάχιστες μέρες μετά το κέντρο έρευνας μετατράπηκε σε πηγή πληροφοριών για πολλά και ισχυρά αμερικανικά  think tank τα οποία προωθούν και αναλύουν  την επερχόμενη  Νέα Τάξη Πραγμάτων η οποία μοιραία είναι συνδεδεμένη με  τον πόλεμο της Washington κατά της τρομοκρατίας. Πόσο τυχαίες άραγε είναι πολλές από αυτές τις συμπτώσεις; (…)   Πάντως το συγκεκριμένο κέντρο έρευνας από τον Σεπτέμβριο του 2001 έχει δημοσιεύσει θέματα που καλύπτονται ελάχιστα από τα mainstream media των ΗΠΑ  ενώ αντιθέτως οι μελέτες, οι αναλύσεις και οι εκθέσεις του συγκεκριμένου κέντρου «περιφέρονται» σε όλα τα  γνωστά ερευνητικά κέντρα, σε πολλά από τα sites των στρατιωτικών υπηρεσιών, σε εκατοντάδες blogs spot αμερικανών και Αραβοαμερικανικών   αναλυτών, ενώ το συγκεκριμένο σχέδιο για τη «Νέα Μέση Ανατολή»  είναι και αντικείμενο σχολιασμού σε πολλά chats rums σε μουσουλμανικές χώρες.   Πολλοί από τους συνεργάτες του κέντρου έχουν βραβευθεί για τις αναλύσεις τους, ενώ συγκαταλέγεται στα 80 καλύτερα sites εναλλακτικής ειδησεογραφίας. LINK :  http://globalresearch.ca/   ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ  ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ  RALPH PETERS Ο Ralph Peters, γεννημένος το 1952 στο Pottsville, Pennsylvania και μεγαλωμένος στο Schuylkill Haven είναι συγγραφέας (και δοκιμιογράφος), έμπειρος σε χάραξη στρατηγικής, σχολιαστής και απόστρατος αξιωματικός. Έχει γράψει 19 βιβλία και εκατοντάδες άρθρα, στήλες και δοκίμια σε έντυπα μέσα. Έχει ταξιδέψει σε πάνω από 60 χώρες, είτε εξαιτίας των επαγγελματικών υποχρεώσεων, είτε από προσωπικό ενδιαφέρον, είτε για έρευνες. Υπηρέτησε στο στρατό για 22 χρόνια, πρώτα ως απλός στρατιώτης και μετά ως αξιωματικός. Συνταξιοδοτήθηκε λίγο μετά την προαγωγή του σε αντισυνταγματάρχη για να γράφει με μεγαλύτερη ελευθερία. Ως στρατιώτης υπηρέτησε στο πεζικό και σε μονάδες στρατιωτικής μυστικής υπηρεσίας, πριν γίνει αξιωματικής σε θέματα εξωτερικής πολιτικής για το Πεντάγωνο, με εξειδίκευση στη Ρωσία και στις γύρω περιοχές. Ειδικές αποστολές τον έφεραν στην Νοτιοανατολική Ασία, στον Καύκασο, στο Κρεμλίνο και στο νοτιοδυτικό κομμάτι των ΗΠΑ. Έχει ταξιδέψει πολύ στον μουσουλμανικό κόσμο, και έχει μελετήσει την Ινδία, τη Νότια Αφρική και την Ινδονησία. Σε αποστολές για το Πεντάγωνο και το Γραφείο του προέδρου έμεινε στην Ευρώπη για 10 χρόνια. πρόσφατα ταξίδια του ήταν στο Ιράκ και στην Αφρική. Έχει εκδώσει τρία βιβλία στρατηγικής και στρατιωτικών υποθέσεων «Beyond Baghdad», «Beyond Terror» και  «Fighting for the Future» καθένα από τα οποία περιέχουν συγκεντρωμένα όλα τα άρθρα και τις εκθέσεις που έχει κατά καιρούς δημοσιεύσει.  Ως συγγραφέας, με το όνομα Owen Parry, έχει γράψει πολλά bestsellers και βραβευμένα ιστορικά μυθιστορήματα. Τα σχόλια του, οι αναλύσεις και τα δοκίμια του έχουν δημοσιευτεί στους New York Post, την Washington Post, την Wall Street Journal, τη USA Today, την Atlanta Journal-Constitution, τους Los Angeles Times, τη Newsday, το Frankfurter Allgemeine Zeitung, το Newsweek, το Harpers, το Parameters, το Strategic Review, το Maclean’s και σε μια σειρά άλλων αμερικανικών και διεθνών εκδόσεων. Επίσης ως σχολιαστής και αναλυτής στρατιωτικών θεμάτων έχει εμφανιστεί στα τηλεοπτικά δίκτυα PBS, FOX News, CNN.Ο Peters θεωρεί ότι η εμπειρία του κόσμου μας επιτρέπει να κάνουμε έξυπνες κρίσεις για θέματα που αφορούν τον πόλεμο και την είδηση.  Ο  Ralph Peters ζει στην ευρύτερη περιοχή της Washington, D.C. ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS ΜΕ ΑΡΘΡΑ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ -ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ- PETERS RALPH http://www.realclearpolitics.com/articles/2006/03/myths_of_iraq. html http://www.realclearpolitics.com/articles/2006/06/lynching_the_marines .html http://www.armedforcesjournal.com/2006/06/1833899  http://blogs.usatoday.com/oped/2006/11/post_6.html  http://www.carlisle.army.mil/usawc/Parameters/04summer/peters. htmhttp://www.frontpagemag.com/Articles/ReadArticle.asp?ID=14321    ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο Zbigniew Brzezinski O Zbigniew Kazimierz Brzezinski (γεν. στις 28 March 1928, στην Βαρσοβία) είναι πολιτικός επιστήμονας και ειδικός σε θέματα γεωστρατηγικής. Υπηρέτησε στις κυβέρνηση του Jimmy Carter ως Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου από το 1977 μέχρι το 1981. Στις προεδρικές εκλογές του 1960 υπήρξε σύμβουλος του υποψηφίου John F. Kennedy, υποστηρίζοντας μια μη ανταγωνιστική πολιτική με την ανατολική Ευρώπη, ενώ στις εκλογές του 1964 στήριξε την προεκλογική εκστρατεία του Lyndon Johnson και την κοινωνική πολιτική που προωθούσε ο νέος υποψήφιος. Ο Brzezinski ήταν υπέρμαχος της επέμβασης στο Βιετνάμ και από το 1966 έως το 1968. υπηρέτησε ως μέλος στο συμβούλιο σχεδιασμού πολιτικής στο State Department. Στο τέλος του 1975 ο Brzezinski έγινε ο ειδικός σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής στον Jimmy Carter, ενώ μετά την εκλογή του τελευταίου το 1976 έγινε σύμβουλος εθνικής ασφαλείας. Το 1985 στην κυβέρνηση  Reagan ήταν μέλος της επιτροπής του προέδρου για τον χημικό πόλεμο, και έπειτα από το 1987 έως το 1988 εργάστηκε για την επιτροπή μακροπρόθεσμης στρατηγικής του υπουργείου άμυνας.   Το 1988 ήταν μέλος της επιτροπής ασφαλείας του προέδρου Bush, αποχωρώντας από την δημοκρατική παράταξη. Εναντιώθηκε στον πόλεμο του κόλπου τη δεκαετία του ’90, ενώ το 1993 άσκησε έντονη κριτική στον πρόεδρο Clinton για την διστακτικότητα που επέδειξε να χτυπήσουν οι ΗΠΑ τη Σερβία. Εξέφρασε την έντονη κριτική του για την καταπίεση των Τσετσένων από τους Ρώσους, ενώ είδε αρνητικά την ανάληψη της εξουσίας στην Ρωσία από τον πρώην πράκτορα της KGB, Vladimir Putin. Μετά την 11 Σεπτεμβρίου 2001, ο  Brzezinski αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής για το ρόλο του που είχε στην ενίσχυση του δικτύου των Μουτζαχεντίν, το οποίο εν συνεχεία αποτέλεσε το δίκτυο της  Al Qaeda. Ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας έγινε από τους δριμείς επικριτές του σημερινού προέδρου Bush και του πολέμου κατά της τρομοκρατίας.    Κατά τη διάρκεια της θητείας του επετεύχθη η ομαλοποίηση των σχέσεων με Κίνα, η υπογραφή της συνθήκης για τον έλεγχο των όλων, η μετάβαση του Ιράν σε ένα αντι-δυτικό, ισλαμικό κράτος, η ενθάρρυνση των μεταρρυθμίσεων στην Ανατολική Ευρώπη, η έμφαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην αμερικανικής εξωτερική πολιτική, την ενίσχυση των Μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν. Θεωρείται ότι είναι η δημοκρατική απάντηση στον Henry Kissinger.Σήμερα είναι καθηγητής της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο πανεπιστήμιο   Johns Hopkins, ειδικός συνεργάτης στο Κέντρο στρατηγικών και διεθνών μελετών και μέλος σε διάφορα συμβούλια. Επίσης συνεργάζεται ως ειδικός αναλυτής στο τηλεοπτικό δίκτυο PBS στο πρόγραμμα του Jim Lehrer «The NewsHour».   ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS ΜΕ ΑΡΘΡΑ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ   http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/kbank/profiles/brzezinski/ http://www.jhuapl.edu/POW/bios/zbrzezinski.htm http://www.answers.com/topic/zbigniewbrzezinski http://www.prospect.org/webfeatures/2003/10/brzezinski-z-10-31.html http://www.wanttoknow.info/brzezinskigrandchessboard http://www.larouchepub.com/lar/2002/2901zbig_sept11.html  http://www.globalresearch.ca/articles/BRZ110A.html  http://www.iht.com/articles/2005/10/13/opinion/edzbig.php  Baku–Tbilisi–Ceyhan (BTC) ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΛΟΣΣΟ  ΜΙΛΑΜΕ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ Η –ΟΠΟΙΑ- ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ…   http://www.ebrd.com/projects/psd/psd2003/18806.htm http://www.ebrd.com/new/photos/posters/slides.pdf

Για μια νέα Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική (3): Η Δομή Δυνάμεων μέχρι το 2020

Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις διαθέτουν προσωπικό 421.000 που σε πλήρη κινητοποίηση, με την εφαρμογή μερικής επιστράτευσης, μπορούν να φτάσουν τις 800.000. Οι παραπάνω αριθμοί είναι καθαρά πλασματικοί καθώς Ελλάδα και Τουρκία δε πρόκειται να εμπλακούν ποτέ σε ένοπλη αναμέτρηση, η οποία θα διαρκέσει πάνω από 48 ώρες. Όπως είχα γράψει και παλαιότερα,» νικητής σε έναν μελλοντικό Ελληνοτουρκικό Πόλεμο θα είναι εκείνος που θα καταφέρει να κινητοποιήσει πρώτος περισσότερες δυνάμεις στη περιοχή που θα εκδηλωθεί η κρίση και όχι αυτός που έχει γενικά υπεροπλία σε κάποιο Κλάδο/γεωγραφική περιοχή, σε συνδυασμό βέβαια με την επιτυχή εκτέλεση των σχεδίων. Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη μέρα πρέπει να βρει την Τουρκία σε μειονεκτική θέση διαπραγμάτευσης για την Ανδριανούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο.»
Ο κορυφαίος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων John Mearsheimer υποστηρίζει ότι η χερσαία ισχύς είναι η κυρίαρχη μορφή στρατιωτικής ισχύος στο σύγχρονο κόσμο, με απλά λόγια, τα ισχυρότερα κράτη διαθέτουν τους ισχυρότερους στρατούς ξηράς. Ο στρατός ξηράς έχει προέχουσα σημασία στο πόλεμο διότι είναι το βασικό εργαλείο για τον έλεγχο εδαφών που είναι ο βασικός αντικειμενικός σκοπός σε κάθε σύρραξη. Βέβαια στην περίπτωση της Ελλάδας, λόγω της γεωγραφικής διαμόρφωσης και τα δυνητικά θέατρα επιχειρήσεων, αυτό δε μπορεί να θεωρηθεί αξίωμα, αντιθέτως οι ΕΕΔ καλούνται να αποκτήσουν ναυτική και εναέρια κυριαρχία ταυτόχρονα και σε συνδυασμό με την επιτυχή εκτέλεση χερσαίων επιχειρήσεων. Γι΄αυτό η προτεινόμενη Δομή Δυνάμεων πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι «το πρώτο πλήγμα, το οποίο εγκαινιάζει την καθοριστική εναρκτήρια φάση του πολέμου, πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μαζικότερο και καιριότερο».ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ
Το όραμα για τον ΕΣ του μέλλοντος θέλει ένα στράτευμα σύγχρονο, ισχυρό, ευέλικτο και ταχυκίνητο. Προτεραιότητα, μετά την επίτευξη πλήρους μηχανοκίνησης τη δεκαετία του ΄90, έχει η δημιουργία δυνάμεων ταχείας επέμβασης με μεγάλη ισχύ πυρός. Σε γενικές γραμμές η προωθούμενη Δομή Δυνάμεων (ΔΔ) που θα ισχύει μέχρι το 2020 κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση πλην:
1. της μεταφοράς του Β΄Σώματος Στρατού από τη Βέροια στο Διδυμότειχο στη σημερινή ζώνη ευθύνης του Δ΄ΣΣ, που μόνο προβλήματα θα προκαλέσει.
2. της επιχειρούμενης κατάργησης της 1ης Στρατιάς.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ελληνικός Στρατός είναι γνωστά, έχουν επισημανθεί κατά καιρούς αλλά αξίζει να αναφερθούν για μια ακόμα φορά οι απαιτούμενες τομές:
1. Καθολική μείωση του αριθμού των θέσεων των ανωτάτων αξιωματικών και άμεση αντιμετώπιση της μάστιγας της γραφειοκρατίας με μείωση του προσωπικού που υπηρετούν σε επιτελεία και γραφεία.
2. Προώθηση και ολοκλήρωση της τετραγωνικής δομής των Ταξιαρχιών.
3. Κλείσιμο της συντριπτικής πλειοψηφίας των ΚΕΝ* και των απενεργοποιημένων μονάδων, απαλλοτρίωση της ακίνητης περιουσίας προς όφελος της δημιουργίας πολυδύναμων στρατοπέδων ή της επέκτασης των ήδη υπάρχοντων, με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και προηγμένα μέτρα ασφαλείας. Στόχος είναι η συγκέντρωση των διασκορπισμένων ανά την επικράτεια μονάδων στη Βόρειο Ελλάδα, η επίτευξη πλήρους επάνδρωσης, η μείωση του προσωπικού από καθήκοντα φύλαξής και η διάθεσή τους προς όφελος της εκπαιδευσης. Ενδεικτικά, τα δύο ΚΕΝ που λειτουργούν στο νομό Σερρών θα μπορούσαν να μεταφερθούν και να ενοποιηθούν με μονάδες στους γειτονικούς νομούς.
4. Προμήθεια των κατάλληλων όπλων, μέσων και υλικών που θα διακρίνονται από υψηλό επίπεδο αυτοματισμού, δηλαδή χαμηλές απαιτήσεις επάνδρωσης. Η δημιουργία και δεύτερης Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας είναι ένα θετικό βήμα αλλά δυστυχώς χωρίς αντίκρυσμα όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμα μεταφορικά ελικόπτερα.
5. Δημιουργία κοινού Διακλαδικού Συστήματος Ελέγχου Διοίκησης και Πληροφοριών (C4I) και ενίσχυση της ΔΔΣΠ.ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ
Το Πολεμικό Ναυτικό με τη συμμετοχή του στις επιχειρήσεις και τις ασκήσεις του ΝΑΤΟ έχει αποδείξει το υψηλότατο επίπεδο και την ικανότητα επιτυχούς δράσης σε ανοιχτές θάλασσες με αυξημένο επίπεδο απειλών. Ως κορυφαίες προτεραιότητες για το ΠΝ μπορούν να θεωρηθούν:
1. η επανάκτηση της ικανότητας αεράμυνας περιοχής μέσω του προγράμματος ναυπήγησης νέων φρεγατών
2. η διατήρηση της υφιστάμενης ΔΔ που προβλέπει 12 υποβρύχια
3. η προμήθεια σύγχρονων Αεροσκαφών Ναυτικής Συνεργασίας (ΑΦΝΣ) για την επαύξηση της ικανότητας επιτήρησης και διεξαγωγής ανθυποβρυχιακού πολέμου (αν και υπήρξε βούληση για τη δημιουργία Ναυτικής Αεροπορίας, οι δυσμενείς οικονομικές συγκυρίες αποτέλεσαν ανασταλτικό παράγοντα).
Σε κάθε περίπτωση, το ΠΝ έχοντας απέναντί του τα αριθμητικά υπέρτερα μέσα του Τουρκικού Ναυτικού θα πρέπει να επενδύσει στη τεχνολογική υπεροχή.ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ
Η ΔΔ για τη Πολεμική Αεροπορία μέχρι το 2020 προβλέπει «οροφή» των 300 μαχητικών αεροσκαφών, στόχος εφικτός αρκεί να υλοποιηθούν τα κατάλληλα προγράμματα εκσυγχρονισμού και προμηθειών, τόσο του ΝΜΑ όσο και των απαραίτητων ανταλλακτικών. Επιτακτική κρίνεται η αύξηση των ωρών πτήσεων αλλά και η προμήθεια αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού που αποτελεί πολλαπλασιαστή ισχύος για κάθε σύγχρονη Αεροπορία. Στο εξοπλιστικά ζητήματα θα αναφερθούμε στο τέταρτο και τελευταίο μέρος. Ο Ταξίαρχος (εα) Χρ. Κουτσογιαννόπουλος γράφει:
«Είναι παραδεκτό από τους στρατιωτικούς αναλυτές ότι το αεροπορικό όπλο αποτελεί ένα από τα κύρια αποτρεπτικά όπλα αλλά πρέπει να έχει την δυνατότητα της αεροπορικής κυριαρχίας.
Ο αναμενόμενος κάτοχος αεροπορικής κυριαρχίας έχει στα χέρια του ένα πανίσχυρο όργανο αποτροπής διότι απλά, ο πιθανός αντίπαλος του που θα αντιμετωπίζει σοβαρά το ενδεχόμενο να ηττηθεί σε μια αεροπορική αναμέτρηση, δεν θα αποτολμήσει ποτέ την πρόκληση της.
Ο αδιαμφισβήτητος έλεγχος του αεροπορικού χώρου των επιχειρήσεων πάνω από το έδαφος ή το θαλάσσιο χώρο του αντίπαλου αποτελεί σήμερα την αναγκαία συνθήκη για την επιτυχημένη διεξαγωγή επιχειρήσεων ξηράς ή θαλάσσης. Απώλεια του σημαίνει ουσιαστικά και αποτυχία των επιχειρήσεων αυτών, ανεξάρτητα από το μέγεθος και την ποιότητα των χερσαίων και των ναυτικών δυνάμεων.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι μετά την επίτευξη αεροπορικής κυριαρχίας στη περιοχή των επιχειρήσεων, θα διευκολυνθεί το σφυροκόπημα των χερσαίων και ναυτικών δυνάμεων του ηττημένου από τον αέρα οι οποίες δεν θα έχουν καμία πιθανότητα επιβίωσης όταν θα αντιμετωπίζουν μία αεροπορική δύναμη χωρίς ουσιαστικά δυνατότητα άμυνας.
Η εξασφάλιση αεροπορικής κυριαρχίας αυξάνει σημαντικά τη δυνατότητα περιορισμού τόσο της διάρκειας μιας σύρραξης όσο και των απωλειών σε ανθρώπινο δυναμικό, οπλικά μέσα και συστήματα αλλά και της υποδομής της χώρας που θα την αποκτήσει.
Με λίγα λόγια την επόμενη ημέρα της λήξης των εχθροπραξιών δεν υπάρχει τιμητική θέση για τον ηττημένο της αεροπορικής αναμέτρησης. Αυτό απέδειξαν συρράξεις όπως ο Πόλεμος της Κορέας, οι Αραβο-Ισραηλινοί Πόλεμοι από το 1948 έως και το 1982, η αεροναυμαχία των νησιών Falklands, και βέβαια η πλέον πρόσφατη γενικευμένη σύρραξη, ο επονομαζόμενος «Πόλεμος του Κόλπου».
Μετά λοιπόν από τη διαπίστωση ότι η απόκτηση αεροπορικής κυριαρχίας αποτελεί αναγκαία και ικανή συνθήκη για την επιτυχή έκβαση μιας σύρραξης, είναι σχεδόν προφανές ότι η επιδίωξη απόκτησης της αποτελεί για την Ελλάδα στρατηγική επιλογή, Εθνικής Ασφάλειας. Σε αυτή την επιλογή θα πρέπει να προσαρμοστούν τόσο τα εξοπλιστικά μας προγράμματα, όσο και όλες οι υπόλοιπες δραστηριότητες των πολιτικοστρατιωτικών οργάνων της χώρας.» (EN)

*(Βέβαια απαιτείται ριζική αναθεώρηση του θεσμού της θητείας και του ΠΩΥΕ: Συνεχής ρεαλιστική εκπαίδευση, συνεχείς πορείες και βολές σε μη στατικούς στόχους, καθημερινή σωματικη αγωγή, καθιέρωση Σχολείου Μαχητή στα πρότυπα της Εθνικής Φρουράς, αντιμετώπιση της ευθυνοφοβίας και του «βύσματος», επαναφορά της 12μηνης θητείας για όσους επιθυμούν να υπηρετήσουν στις Ειδικές Δυνάμεις με τα κατάλληλα κίνητρα).

 

Γράφει ο strategy

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ

ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΛΑΥΘΜΩΝΟΣ, ΠΕΜΠΤΗ 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2009 ΣΤΙΣ 6 μμ

ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΒΕΤΟ ΣΤΗΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΤΟΥΡΚΙΑ

Όλα αυτά τα χρόνια, μεθοδικά, Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι Ατλαντιστές διέλυσαν τα Βαλκάνια, στρώνοντας το χαλί στην Τουρκία προκειμένου να αναδειχθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη και να εξουσιάσει την ευρύτερη περιοχή. Οι ταγοί του αυταρχικού καθεστώτος της Άγκυρας οραματίζονται ένα νεο-οθωμανικό μέλλον, και γι’ αυτό ένας από τους μεγαλύτερους εκφραστές του, ο Νταβούτογλου πριν από μερικές εβδομάδες στο Σαράγεβο καλούσε τους λαούς να «επωφεληθούν» από την υπό ανοικοδόμηση Οθωμανική Ειρήνη στα Βαλκάνια. Κομβικό ρόλο σ’ αυτήν την διαδικασία παίζει και η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και μάλιστα με τους όρους και τις συνθήκες που πραγματοποιείται σήμερα. Χωρίς αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, χωρίς αναγνώριση της κυπριακής δημοκρατίας, χωρίς άρση του casus belli, χωρίς αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων, και του μικρασιατικού ελληνισμού, χωρίς αναγνώριση του καθεστώτος του Αιγαίου και συνέχιση των παραβάσεων και παραβιάσεων. Πρόκειται για μια εξέλιξη που θα απελευθερώσει όλες τις πολιτικές, οικονομικές και δημογραφικές τάσεις υποταγής της Ελλάδας αλλά και ολόκληρων των Βαλκανίων, και ταυτόχρονα θα υπονομεύσει οποιαδήποτε προοπτική απαγκίστρωσης των Ευρωπαϊκών λαών από το άρμα του Ατλαντισμού. Πρώτο θύμα των εξελίξεων αυτών θα είναι η Κύπρος, η οποία προετοιμάζεται να παραδοθεί σ’ ένα έκτρωμα πολύ χειρότερο από αυτό του Ανάν, μια συμφωνία η οποία θα την παραδώσει ως το πρώτο πιάτο στη Οθωμανική σφαίρα επιρροής. Ενόψει των εξελίξεων του Δεκέμβρη, που θα κρίνουν πολλά, τόσο σε ό,τι αφορά στην ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., όσο και για την Κύπρο και το Σκοπιανό, τα μεγάλα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των ΗΠΑ, των Βρετανών και των Τούρκων έχουν επιστρατεύσει λυτούς και δεμένους, προκειμένου να δεχθούμε μοιρολατρικά την ακύρωση της εθνικής μας ανεξαρτησίας και αξιοπρέπειας. Οι ελληνικές άρχουσες τάξεις, τα «τζάκια» και οι «νταβατζήδες» έχουν προ πολλού συμφωνήσει με το αζημίωτο να υποταχθούν στα οθωμανικά Βαλκάνια του 21ου αιώνα. Εμείς, από την πλευρά μας, δεν μπορούμε να καθόμαστε άβουλοι θεατές της προετοιμαζόμενης υποδούλωσής μας. Πρέπει με κάθε θυσία να αποφύγουμε το μέλλον που μας ετοιμάζουν, μιας χώρας ραγιάδων και γκαρσονιών, μιας ημι-τουρκικής και ημι-ευρωπαϊκής επαρχίας. Να αμφισβητήσουμε το δρόμο που μας έφερε μέχρι εδώ, και μας έχει βυθίσει στην κοινωνική κρίση, την οικονομική κατάρρευση και την εθνική ταπείνωση. Ήρθε η στιγμή να βάλουμε φρένο στο σάπιο μεταπολιτευτικό καθεστώς που σήμερα μας έχει δέσει τα χέρια. Η Ελλάδα μπροστά σ’ αυτές τις κρίσιμες συνθήκες χρειάζεται έναν λαό-ακρίτα, ζωντανό, κινητοποιημένο από ένα όραμα για ελευθερία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Φτάνει πια! Ο ελληνικός λαός πρέπει να αρνηθεί να μεταβληθεί σε πειραματόζωο των ισχυρών. Η αντίσταση είναι εφικτή. Αρκεί να αντιπαραθέσουμε ένα όραμα βαλκανική ενότητας και αποκλεισμού της τουρκικής υποταγής των Βαλκανίων, και να δούμε την Κύπρο όχι σαν βαρίδι αλλά σαν ευκαιρία του ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΝΕΟ-ΟΘΩΜΑΝΙΣΜΟ – ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ –ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΑΝ ΕΞΩ ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΤΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ ΚΑΛΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ:

«ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ»,

«ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΓΩΝΑ ΚΥΠΡΟΥ» (ΣΑΚ),

ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Η ΑΡΓΩ»,

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΑΡΔΗΝ»,

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΡΗΞΗ»,

 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ»

Λογοτεχνική βραδιά με την Ελένη Τσαμαδού και τον Τηλέμαχο Κώτσια

               ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

 Το βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα», σας προσκαλεί στην παρουσίαση των συγγραφέων Ελένης Τσαμαδού και Τηλέμαχου Κώτσια, οι οποίοι θα μιλήσουν για τα βιβλία τους και θα συζητήσουν με το κοινό.  Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου, στις 7.30 το απόγευμα στο πνευματικό κέντρο του Ι.Ν. Φανερωμένης Χολαργού.  

      Για οποιαδήποτε πληροφορία επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 210-6546742.

 

Για μια νέα Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική (2): Το Δόγμα

Έτος 2014. Έχει περάσει μία εβδομάδα από την ανατροπή της φιλο-ισλαμικής κυβέρνησης στη Τουρκία και στο ΕΘΚΕΠΙΧ, στα υπόγεια της Μεσογείων, επικρατεί αναβρασμός ένα 24ωρο μετά από τις σκληρές αερομαχίες και τη πτώση ενός τουρκικού μαχητικού στο Αιγαίο. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Άγκυρας που ελέγχεται πλήρως από το κεμαλικό-στρατιωτικό κατεστημένο αναζητεί απεγνωσμένα διέξοδο από τη κρίση. Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ανησυχητική κινητοποίηση μονάδων της 4ης Στρατιάς προς το σημείο όπου έχουν καταπλεύσει τα τουρκικά αποβατικά σκάφη. Τα ραντάρ της ΠΑ καταγράφουν νέες μετασταθμεύσεις της Τουρκικής Αεροπορίας προς τα δυτικά, ενώ πληροφορίες από τη Κύπρο αποκαλύπτουν νυχτερινή αποβίβαση αρμάτων μάχης και πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων. Τα τουρκικά ΜΜΕ σε ένα παραλήρημα ανθελληνισμού κάνουν λόγο για κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού από τον Έλληνα χειριστή και για επικείμενη μεγάλη «άσκηση» στο Αιγαίο, δικαιολογώντας την έξοδο του στόλου από τις ναυτικές βάσεις Ακσάζ και Γκιολτσουκ. Οι προσπάθειες του Α/ΓΕΕΘΑ να επικοινωνήσει με τον Τούρκο ομόλογό του στη «κόκκινη γραμμή» διακόπτονται όταν παίρνει στα χέρια του σήμα της ΑΣΔΕΝ που αναφέρει τουρκικές αεραποβατικές ενέργειες για τη δημιουργία προγεφυρώματος στη νήσο…
Από την παραπάνω υπόθεση εργασίας, προκύπτουν μερικά ερωτήματα:
1. Οι ΕΕΔ κινούνται για την εξάλειψη του προγεφυρώματος;
2. Οι ΕΕΔ κινούνται για την εξάλειψη του προγεφυρώματος και προχωρούν σε αντίστοιχες ενέργειες σε τουρκικό έδαφος;
3. Μπορούσαν οι ΕΕΔ να προβούν σε πρώτο χτύπημα πριν εκδηλωθεί η τουρκική επίθεση;
Οι απαντήσεις σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα συνθέτουν το Δόγμα.
Ο αείμνηστος Π. Κονδύλης παραμένει επίκαιρος και δε θα μπορούσε να ειπωθεί τίποτα παραπάνω από αυτά που έγραψε στη «Θεωρία Πολέμου»:
Α. Το Ζήτημα των Εδαφικών Απωλειών και Κερδών
«Στη Θράκη, ή μάλλον στον Εβρο, η πυκνή συγκέντρωση στρατευμάτων και από τις δύο πλευρές σημαίνει ότι όποιος καταφέρει να διασπάσει πρώτος τις αντίπαλες γραμμές θα έχει τη δυνατότητα να αποκόψει αμέσως, μ’ έναν κυκλωτικό ελιγμό σχεδόν επί τόπου, μεγάλες εχθρικές μονάδες. Ομως αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος, για τον οποίο οι ελληνικές δυνάμεις θα πρέπει εξ αρχής να επιδιώξουν με κάθε θυσία (και η πυκνή συγκέντρωση θα απαιτήσει κατά πάσα πιθανότητα σοβαρές θυσίες) τη διάσπαση του εχθρικού μετώπου και να μην αρκεσθούν σε μιαν παθητική άμυνα. Μια γρήγορη προέλαση τεθωρακισμένων μονάδων στην Ανατολική Θράκη, την οποία ευνοεί το πεδινό έδαφος και οι περιορισμένες αποστάσεις, θα μπορούσε να αποφέρει στην Ελλάδα το σημαντικότερο πιθανό αντίβαρο απέναντι σε οποιεσδήποτε εδαφικές απώλειες σε άλλες περιοχές. Πράγματι, πουθενά αλλού εκτός από τη Θράκη η ελληνική πλευρά δεν έχει τη δυνατότητα αξιόλογης κατάκτησης εδαφών, οσοδήποτε περιορισμένη κι αν κρίνει κανείς αυτή τη δυνατότητα· πάντως υπάρχει, κι αφού είναι η μόνη πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο και με συνέπεια. Στο θέατρο του Αιγαίου, καθώς είπαμε, δεν έχει κανένα νόημα η προσπάθεια δημιουργίας προγεφυρωμάτων στη μικρασιατική ακτή, έστω κι αν τα προγεφυρώματα αυτά θα μπορούσαν να κρατηθούν για λίγο· η μόνη ενέργεια, η οποία θα μπορούσε ν’ αποφέρει εδώ εδαφικά οφέλη, θα ήταν μια κατάληψη της Ιμβρου και της Τενέδου, υπό την προϋπόθεση ότι το ελληνικό ναυτικό θα ήταν σε θέση να την καλύψει (την αεροπορική κάλυψη τη θεωρούμε θεμελιώδη και αυτονόητη τόσο σε μιαν απόβαση στα νησιά όσο και σε μιαν προέλαση στη Θράκη…).»
Β. Συγκέντρωση Δυνάμεων
«Ο γεωγραφικός κατακερματισμός του ελληνικού χώρου γεννά εύκολα τον πειρασμό αντίστοιχου κατακερματισμού των ενόπλων δυνάμεων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η κατά το δυνατόν πληρέστερη κάλυψή του. Ο πειρασμός αυτός μπορεί να αποβεί θανάσιμος, άλλωστε και ο σκοπός είναι καθ’ εαυτόν ουτοπικός. Η αριθμητική υπεροχή της τουρκικής πλευράς και το πλήθος των πιθανών στόχων της τής δίνει εξ αντικειμένου ορισμένα περιθώρια επιλογής και εκτέλεσης παραπλανητικών αποβατικών και άλλων κινήσεων με σκοπό να ενταθεί ο έτσι κι αλλιώς υπαρκτός ελληνικός πειρασμός του κατακερματισμού των δυνάμεων. Αντίστοιχα μεγάλη επαγρύπνηση και διαίσθηση απαιτείται από την πλευρά της ελληνικής ηγεσίας, η οποία θα πρέπει να ξεκόψει εξ αρχής από την αντίληψη ότι είναι δυνατή η ίση προστασία των πάντων, θα πρέπει επίσης, λόγω της αριθμητικής μειονεξίας και της απόλυτης αναγκαιότητας αεροπορικής παρουσίας σε όλα τα καίρια επιχειρησιακά σημεία, να θέσει σε δευτερεύουσα και τριτεύουσα μοίρα την προάσπιση πόλεων και αμάχων πληθυσμών και να επικεντρώσει τα διαθέσιμά της όχι στην κάλυψη χώρου, αλλά αποκλειστικά στη συντριβή του κύριου όγκου των εχθρικών ενόπλων δυνάμεων, εκεί όπου αυτές θα ρίξουν το βάρος τους και ει δυνατόν πριν προλάβουν να αναπτυχθούν πλήρως. Προκειμένου να εκπληρωθεί ο υπέρτατος αυτός σκοπός ίσως χρειασθεί να διακινδυνεύσει ο αριθμητικά υποδεέστερος την απώλεια εδαφών ή και τη διεξαγωγή επιχειρήσεων με ανοιχτά τα πλευρά του, πράγμα που θα πρέπει ν’ αναπληρώνει με ευελιξία και ταχύτητα. Ομως η τελική έκβαση θα κριθεί με βάση τα όσα θα γίνουν στο επίπεδο εκείνο που άπτεται της ίδιας της ουσίας του πολέμου. Πόλεμος σημαίνει πρωταρχικά επιδίωξη συντριβής των εχθρικών ενόπλων δυνάμεων, απ’ αυτήν εξαρτώνται κι απ’ αυτήν απορρέουν όλα τα άλλα. Και εάν αυτή επιτευχθεί, τότε αναπληρώνονται αργά ή γρήγορα όλα, όσα θυσίασε κανείς θέλοντας να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του την αποφασιστική στιγμή στο αποφασιστικό σημείο.»
Γ. Ισχύς Πυρός
«Η ελληνική πλευρά δεν θα μπορέσει να αντισταθμίσει τα γεωγραφικά της μειονεκτήματα έναντι της τουρκικής αν δεν καλύπτει με ικανή δύναμη πυρός το σύνολο της τουρκικής επικράτειας και όχι απλώς τα θέατρα του πολέμου και περιορισμένο βάθος του χώρου γύρω τους. Δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε γιατί. Το μικρό βάθος του ελληνικού χώρου δίνει στην τουρκική πλευρά τη δυνατότητα να πλήξει ολόκληρη την επιφάνειά του με όπλα μικρότερου βεληνεκούς (…) καθώς και με αεροπλάνα που διαθέτουν μικρότερη ωφέλιμη ακτίνα δράσεως από τα ελληνικά. Αλλά και αντίστροφα: το συγκριτικά μεγάλο βάθος του τουρκικού χώρου επιτρέπει να αποσυρθούν στο εσωτερικό του, δηλαδή πέρα από την εμβέλεια της ελληνικής δύναμης πυρός, όπλα μεγαλυτέρου βεληνεκούς (…) καθώς και αεροπλάνα με μεγαλύτερη ωφέλιμη ακτίνα δράσεως· ας σημειωθεί ότι τα τουρκικά αεροπλάνα μπορούν, ξεκινώντας από τα μακρινότερα ως προς εμάς αεροδρόμια της Ανατολίας (Μπάτμαν, Ερζουρούμ), να ανεφοδιάζονται στον αέρα όσο ακόμα βρίσκονται μέσα στον τουρκικό εναέριο χώρο και να εκτελούν έτσι αποστολές μέσα στην ελληνική επικράτεια σα να είχαν απογειωθεί από αεροδρόμια των μικρασιατικών παραλίων. Ετσι, σε περίπτωση σύρραξης, η ελληνική πλευρά, ακόμα κι αν θα επιθυμούσε να αιφνιδιάσει τον αντίπαλο με ένα προληπτικό χτύπημα, δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα έβρισκε τον κορμό των αεροπορικών δυνάμεων στα πλησιέστερα αεροδρόμια. Το κρίσιμο τούτο πρόβλημα λύνεται μόνον με πυραυλικά συστήματα κατάλληλου βεληνεκούς και με ουσιώδεις δυνατότητες ανεφοδιασμού των ελληνικών αεροπλάνων στον αέρα (π.χ. μεταξύ Κρήτης και Κύπρου).»
Δ. Συντριπτικό Πρώτο Πλήγμα (First strike)
«Αν η ελληνική πλευρά, λέγοντας «αμυντικό δόγμα», εννοεί ότι, φοβούμενη μήπως εκτεθεί στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης και των συμμάχων, προτίθεται σε οποιαδήποτε περίπτωση (γενικού) πολέμου να αφήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων και το πλεονέκτημα του πρώτου (μαζικού) πλήγματος στον εχθρό, τότε έχει κατά πάσα πιθανότητα υπογράψει μόνη της και εκ προοιμίου την καταδίκη της. Με δεδομένη την τουρκική υπεροπλία και τη γενικότερη τουρκική γεωπολιτική υπεροχή ένα (μαζικό) πρώτο πλήγμα εξ ανατολών θα παραλύσει τεχνικά, αλλά και ψυχολογικά την ελληνική πλευρά. Σε παλαιότερους πολέμους, διεξαγόμενους στην ξηρά, μπορούσε ενδεχομένως να αφεθεί στον εχθρό η επιθετική πρωτοβουλία ως ότου εξαντλήσει τις δυνάμεις του. Ομως αυτό προϋπέθετε ότι ο αμυνόμενος κατείχε θέσεις φυσικά ή τεχνητά οχυρές που του επέτρεπαν να κρατήσει τις δικές του δυνάμεις σχετικά αλώβητες ώσπου να περάσει στην αντεπίθεση. Σήμερα, η δύναμη και το βεληνεκές του πυρός από κάθε κατεύθυνση προς κάθε κατεύθυνση και η μετάθεση του πολεμικού κέντρου βάρους από την ξηρά στον αέρα ακυρώνει αυτήν την προϋπόθεση· δεν υπάρχουν πια κρυψώνες για τις ένοπλες δυνάμεις, και το (μαζικό) πρώτο πλήγμα αποσκοπεί ακριβώς στην εξουδετέρωση των μέσων μιας αντεπίθεσης σε ευρεία κλίμακα. Οι ίδιοι αυτοί τεχνικοί παράγοντες καθιστούν τον χρόνο αποφασιστικό μέγεθος, με άλλα λόγια προσδίδουν στην εναρκτήρια φάση του πολέμου καθοριστική σημασία· ό,τι δεν κερδίζεται ή ό,τι χάνεται στη φάση αυτή είναι δυσκολότατο ν’ αποκτηθεί ή να αναπληρωθεί κατόπιν. Γι’ αυτό και το πρώτο πλήγμα, το οποίο εγκαινιάζει την καθοριστική εναρκτήρια φάση του πολέμου, πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μαζικότερο και καιριότερο.»

H ανάπτυξη αμυντικών ή επιθετικών στρατιωτικών ικανοτήτων καθώς και του ανάλογου στρατηγικού Δόγματος, μεταξύ άλλων, σχετίζεται με:
1) τη μορφή της απειλής, δηλαδή τις πολιτικές και στρατιωτικές επιδιώξεις του επιτιθεμένου,
2) τη διάταξη, δομή και ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων του αντιπάλου,
3) το στρατηγικό δόγμα του αντιπάλου,
4) τις στρατιωτικές ανάγκες στην περίπτωση κάλυψης στόχων εκτός κρατικών συνόρων (προεκτεταμένη αποτροπή),
5) τις τεχνολογικές ικανότητες του αποτρέποντος και του αποτρεπομένου και
6) την ποσότητα/ποιότητα των οπλικών συστημάτων σ’ όλο το φάσμα της αντιπαράθεσης.

E. Αμυντική Στρατηγική
«Αλλά όποιος, θέλοντας και μη, υιοθετεί αμυντική στρατηγική στο ιστορικό και στο πολιτικό επίπεδο, δεν είναι γι’ αυτόν και μόνον τον λόγο υποχρεωμένος να υιοθετήσει αμυντική στρατηγική στο στρατιωτικό επίπεδο. Τα δύο επίπεδα δεν πρέπει να συγχέονται κατά κανένα τρόπο. Αλλο είναι η άμυνα ως ιστορικοπολιτικός σκοπός και άλλο η άμυνα ως στρατιωτικό μέσο, άλλο ο αμυντικός χαρακτήρας ενός πολέμου και άλλο η αμυντική διεξαγωγή ενός πολέμου. Αλλωστε από στρατιωτική άποψη η καθαρά αμυντική διεξαγωγή πολέμου στερείται νοήματος και είναι πρακτικά αδύνατη. Αν την παίρναμε στα σοβαρά, θα σήμαινε ότι ο επιτιθέμενος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει ατιμώρητα, διατρέχοντας απλώς τον κίνδυνο να επανέλθει στην αρχική του θέση και να προετοιμασθεί για να ξαναδοκιμάσει».

ΣΤ. Συμπεράσματα*
1. Δεν πρέπει να αναμένεται τίποτε άλλο παρά διαρκείς απειλές χρήσης βίας και ενέργειες που αποσκοπούν στην υποχώρηση της Ελλάδας.
2. Ο αντίπαλος αποτρέπεται μόνο όταν το κόστος επίθεσης είναι μεγαλύτερο του πιθανού οφέλους.
3. Παθητική στάση και συνεχείς άνευ αντικρίσματος άσκοπες υποχωρήσεις οδηγούν σε σωρευτικά κέρδη που ισοδυναμούν με μεγάλη νίκη χωρίς πόλεμο.

(* Ήφαιστος Παναγιώτης, Πλατιάς Αθανάσιος, «Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική», Παπαζήσης, 1992)

Παιδική Χριστουγενιάτικη Εκδήλωση «Τρίγωνα Κάλαντα»

Την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου στις 12:oo το μεσημέρι παρουσιάζουμε το βιβλίο «Τρίγωνα Κάλαντα» των Πηνελόπης και Μαρίας Μωραϊτου.  Για αυτό προσκαλούμε τα παιδιά στην γιορτινή μας συντροφιά να τραγουδήσουμε, να παίξουμε, να ζωγραφίσουμε και να διασκεδάσουμε με χριστουγεννιάτικα κάλαντα, ήθη και έθιμα, παιχνίδια, σταυρόλεξα, σπαζοκεφαλιές, ζωγραφική αλλά και ιστορίες από το δωδεκαήμερο. 
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο πολιτιστικό κέντρο του Ι.Ν. Φανερωμένης Χολαργού. 

Στερεότυπα και εμμονές

Του Χρυσανθου Λαζαριδη – Οικονομολόγου, πολιτικού αναλυτή

Περίεργη αυτή η επιμονή να χαρακτηρίζεται η εκλογή Σαμαρά… «στροφή στα δεξιά»! Είναι, άραγε, αυτό «διαπίστωση»; Είναι μήπως «μομφή»; Θα προσπαθήσω να δείξω ότι είναι λανθασμένη ως «διαπίστωση». Και ανόητη ως «μομφή»…

Ας δούμε τι είπε ο Σαμαράς και τι εκπροσωπεί: Μίλησε για «ανταγωνιστικότητα» για «διάχυση ευκαιριών», για εξάλειψη των στρεβλώσεων στις αγορές, για αειφορία…

Είναι αυτά «δεξιά» προτάγματα; Από πού κι ώς πού;

Το αντίθετο: Η «ατζέντα 2010» του σοσιαλδημοκράτη Γκέρχαρτ Σρέντερ, όπως και οι «νέοι Εργατικοί» του Τόνι Μπλέρ ήδη από τη δεκαετία του ’90, υιοθέτησαν τα ίδια προτάγματα. Ηταν κι αυτοί… «δεξιοί»; Σήμερα κυριαρχούν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Εχει στραφεί όλη η Ευρώπη στα «δεξιά»;

Ο Αντώνης Σαμαράς μίλησε στην Ελλάδα του 2009 για όλα εκείνα που αποτελούν τα «αυτονόητα» στην Ευρώπη εδώ και μία – δύο δεκαετίες. Αυτό δεν είναι «στροφή στα δεξιά», είναι βήμα προς τα μπρος. Και μάλιστα καθυστερημένο βήμα. Αλλά γι’ αυτό δεν ευθύνεται, βέβαια, ο Σαμαράς…

Για τι άλλο μίλησε; Είπε ότι «δεν χαρίζει την Πατρίδα στην άκρα Δεξιά και την Κοινωνική Δικαιοσύνη στην Αριστερά»… Αυτό δεν είναι «στροφή στα δεξιά». Είναι διεύρυνση του ιδεολογικού φάσματος της Νέας Δημοκρατίας προς όλες τις κατευθύνσεις.

Στις απόψεις Σαμαρά προσχώρησε κάποτε ο αξέχαστος Ανδρέας Λεντάκης. Από τους πιο βασανισμένος αγωνιστές κατά της χούντας. Ηταν «δεξιός» και ο Ανδρέας; Σήμερα με τις απόψεις Σαμαρά -σε ό,τι αφορά το Μακεδονικό και την Κύπρο- δηλώνει ότι συμφωνεί και ο Μίκης Θεοδωράκης. Μήπως είναι «δεξιός» κι αυτός;

Τέλος, ο Σαμαράς είπε και κάτι ακόμα: Οτι όσοι ανήκουν στον χώρο της Νέας Δημοκρατίας οφείλουν να είναι υπερήφανοι για τις ιδέες τους, όχι να τις κρύβουν. Αυτό λειτούργησε λυτρωτικά για ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που, χρόνια τώρα, προσπαθούσαν να του δημιουργήσουν ενοχικά πλέγματα.

Η απο-ενοχοποίηση της ιδεολογίας μιας μεγάλης παράταξης είναι μεγάλο άλμα δημοκρατίας, δεν είναι «στροφή στα δεξιά». Οπως ακριβώς και η απο-ενοχοποίηση της Αριστεράς πριν από 35 χρόνια ήταν επίσης μεγάλο άλμα δημοκρατίας, δεν ήταν «στροφή στα αριστερά». Καθεστώτα που, έστω και έμμεσα, ενοχοποιούν ιδέες είναι ανάπηρες δημοκρατίες.

Η «στροφή στα δεξιά» είναι εντελώς λανθασμένη ως διαπίστωση. Αλλά είναι επικίνδυνη ως «μομφή»: Μόνο στα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» η δεξιά θεωρούνταν «μομφή». Αλλά αυτά κατέρρευσαν πριν από δύο δεκαετίες. Κάποτε πρέπει να το πληροφορηθούμε κι εδώ στην Ελλάδα…

Καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι και οι δύο μεγάλες ιστορικές παρατάξεις -σε όλες τις «παραλλαγές» τους- έχουν επιδείξει μεγάλες αρετές, αλλά και φοβερά ελαττώματα. Και οι δύο οφείλουν να προσαρμοστούν και έχουν πολλά να προσφέρουν. Αυτό δεν λέγεται «ουδετερότητα» ούτε «μεσαίος χώρος»: Αυτό λέγεται «διαλεκτική». Δηλαδή από τη διαπάλη διαφορετικών γεννιέται η εξέλιξη και προκύπτει πρόοδος. Δεν μπορεί να υπάρξει διαπάλη απόψεων, όταν η μία από τις δύο αντιμετωπίζεται από την άλλη ως «μομφή». Οσοι αυτό πιστεύουν δεν είναι «αριστεροί», είναι δογματικοί. Δεν είναι «προοδευτικοί», είναι εμπαθείς…

Η Ελλάδα πέρασε 30 χρόνια στα οποία η Αριστερά θεωρείτο «μίασμα». Υστερα πέρασε άλλα 35 χρόνια που η Δεξιά θεωρείτο «μομφή».

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου τέλειωσαν την πρώτη θλιβερή περίοδο. Ο Αντώνης Σαμαράς τελειώνει τη δεύτερη… Ευτυχώς…

Δεκέμβρης δεν ήταν μόνο στην Ελλάδα!

Στη «Διεθνή» των G-Riots, όπως ονομάστηκε η εξέγερση από το Greece και Riots, δεν ανήκουν μόνο οι ευαισθητοποιημένοι Ελληνες του εξωτερικού που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στο συντονισμό των κινητοποιήσεων.

Δεν γέμισαν μόνο τα Εξάρχεια, οι συνοικίες της Αθήνας και οι πόλεις της Ελλάδας από νέους που διαμαρτύρονταν βίαια για τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή αλλά και για ό,τι ρημάζει τη δική τους ζωή.

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δεκάδες αστικά κέντρα, ακόμη και μικρές πόλεις -από τα Βαλκάνια και την Τουρκία ώς τη Ρωσία και την Κορέα, από τις ΗΠΑ και τον Καναδά μέχρι το Μεξικό και την Αυστραλία- πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις αλληλεγγύης στους «εξεγερμένους της Ελλάδας»: συγκεντρώσεις σε ελληνικές πρεσβείες και προξενεία, πορείες, συζητήσεις, καταλήψεις, ειρηνικές καθιστικές διαμαρτυρίες, αλλά και βίαιες δράσεις, συγκρούσεις με την αστυνομία και συλλήψεις.

Το διεθνές κύμα αλληλεγγύης στην ελληνική νεολαία τροφοδοτήθηκε από ένα διεθνές δίκτυο αντιπληροφόρησης, κυρίως μέσα από το ίντερνετ, με μεταφράσεις κειμένων και προκηρύξεων, συνεχή ενημέρωση για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα αλλά και στις πόλεις του εξωτερικού, με αναλύσεις, φωτογραφίες, σχόλια, αναδη-μοσιεύσεις. Κι όταν οι σπασμένες βιτρίνες έπαψαν να καπνίζουν, όταν κυβερνήσεις και τηλεοράσεις πρόσταξαν «επιστροφή στην κανονικότητα», πολλοί αρνήθηκαν να ξεχάσουν.

Οι διεθνείς κινήσεις συμπαράστασης συνεχίστηκαν, απαιτώντας πλέον ελευθερία στους συλληφθέντες του Δεκέμβρη, όπως ο Θοδωρής Ηλιόπουλος, με πράξεις αλλη-λεγγύης και χιλιάδες υπογραφές από όλο τον κόσμο. Το σύνθημα για «λευτεριά στους φυλακισμένους του Δεκέμβρη» εξακολουθεί να ισχύει και έξω από την Ελλάδα, στο πρόσωπο των έξι αναρχοσυνδικαλιστών από τη Σερβία, που αντιμε-τωπίζουν βαριές κατηγορίες για «διεθνή τρομοκρατία» για την υποτιθέμενη συμμετοχή τους σε επίθεση στην ελληνική πρεσβεία του Βελιγραδίου, όπου σημειώθηκαν ελάχιστες φθορές.

Το ερώτημα «Μήπως μπορεί να συμβεί κι εδώ;», που έθεταν με φόβο αρκετές ευρωπαϊκές εφημερίδες τις ημέρες εκείνες, απαντήθηκε με άλλον τρόπο – στην Ιταλία από το κίνημα «Anomala Onda» ενάντια στην εκπαι- δευτική μεταρρύθμιση της Βελτρόνι, που φώναξαν «Το αίμα του Αλέξη είναι αίμα όλων μας»· από αλληλέγγυους στην Τουρκία, που χαιρέτισαν τους Ελληνες λέγοντας «Μιλάμε άλλη γλώσσα, αλλά οι σφαίρες που μας σκοτώνουν είναι οι ίδιες»· από Ρώσους και Ουκρανούς, που επέμειναν ότι «Οι μπάτσοι δεν δολοφονούν μόνο στην Ελλάδα»· από ισπανούς διαδηλωτές σε πολυάριθμες δυναμικές πορείες, με συλλήψεις και προφυλακίσεις.

Τις ίδιες μέρες που ο σουμπκομαντάντε Μάρκος των Ζαπατίστας έστελνε αγωνιστικούς χαιρετισμούς στην «εξεγερμένη Ελλάδα» από το Φεστιβάλ Οργής και Αξιοπρέπειας στην Τσιάπας του Μεξικού, η βρετανική «Guardian» έβλεπε με μια δόση αποικιοκρατικού σνομπισμού «την αθηναϊκή δημοκρατία στα συντρίμμια», αποδίδοντας τις ταραχές στην πολιτική σήψη και την κυβερνητική διαφθορά. «Ταραχές; Οχι, κύριε, είναι επανάσταση!» υπερθεμάτιζε ο γάλλος δημοσιογράφος και συγγραφέας Ντανιέλ Ριό, προειδοποιώντας τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι αν δεν κάνουν κάτι να ενσωματώσουν την οργισμένη, χτυπημένη από την κρίση νεολαία, θα ζήσουν σύντομα τα ίδια.

«Ο,τι έγινε στην Ελλάδα, θα μπορούσε να συμβεί στη Γαλλία» προειδοποιούσε τον Σαρκοζί, τις πρώτες ημέρες της ελληνικής εξέγερσης, ο σοσιαλιστής πρώην πρωθυπουργός Λοράν Φαμπιούς. «Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και κοινωνικής απόγνωσης -όπως οι σημερινές- αρκεί μια σπίθα».

Ο ελληνικός Δεκέμβρης βρήκε τη γαλλική νεολαία να διαδηλώνει ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και στις περικοπές των δαπανών για την παιδεία. Με περισσότερα από 100 σχολεία υπό κατάληψη και κινητοποιήσεις στις μεγαλύτερες πόλεις της Γαλλίας, η δολοφονία του 15χρονου Ελληνα και ό,τι επακολούθησε ξύπνησαν στους Γάλλους τις νωπές αναμνήσεις του Νοέμβρη του 2005 – τότε που ο Σαρκοζί είχε αποκαλέσει περιφρονητικά «αποβράσματα» τους νέους των εργατι-κών προαστίων, όταν η Γαλλία φλεγόταν για σχεδόν έναν μήνα.

«Νοέμβρης 2005 – Δεκέμβρης 2008, η φωτιά διαδίδεται» έγραφαν τα πανό των διαδηλωτών στο Παρίσι την Τετάρτη 10 του Δεκέμβρη, μία μέρα μετά την κηδεία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, ενώ είχαν προηγηθεί συγκεντρώσεις και κατάληψη του ελληνικού προξενείου. Επειτα κι από τις διαδηλώσεις που έφτασαν ώς την τουριστική Champs-Elysees, με οδοφράγματα και κυνηγητό από τα CRS (τα πάνοπλα γαλλικά ΜΑΤ), εν μέσω κλίματος έντασης, ο γάλλος υπουργός Παιδείας αποσύρει τελευταία στιγμή το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο, για να μη γίνει «της Ελλάδας». Κι όμως, έναν μήνα αργότερα, η Γαλλία παραλύει από γενικές απερ-γίες, με εκατομμύρια διαδηλωτές στους δρόμους.

Τις ίδιες ημέρες, ο κοινωνιολόγος Γιοχάνες Μπέκερ καθησύχαζε την κοινή γνώμη σε συνέντευξή του στην Deutsche Welle, ότι «κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί» στη Γερμανία, ακόμη και αν η ανεργία των νέων είναι υψηλή, καθώς «η αστυνομία ξέρει να αντιμετωπίζει τέτοια περιστατικά» και επειδή «η εξατομίκευση της ενοχής εξασφαλίζει την τάξη και την ηρεμία». Φαίνεται πως οι νεαροί Γερμανοί βαρέθηκαν να νιώθουν ένοχοι για την αποτυχία του κράτους και βγήκαν φέτος μαζικά στους δρόμους, απαιτώντας δυναμικά «λεφτά για την εκπαίδευση και όχι για τις τράπεζες» και «δωρεάν παιδεία για όλους».

Στην Αμερική, που τις μέρες του Δεκέμβρη πραγματοποιήθηκε ολιγοήμερη κατάληψη στο New School της Νέας Υόρκης, πραγματοποιούνται τώρα καταλήψεις στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας και κινητοποιήσεις ενάντια στις αυξήσεις των διδάκτρων και στην εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης. Ακόμη και το μαχητικό κίνημα των Ρώσων antifa, που θρηνεί νεκρούς από τους νεοναζί, εμπνεύστηκε μετά τον ελληνικό Δεκέμβρη, όπως δήλωσε πρόσφατα στο ΕΨΙΛΟΝ μοσχοβίτισσα αντιφασίστρια.

«Μήπως οι ελληνικές εξεγέρσεις δεν είναι παρά η πρόγευση όσων θα επακολουθήσουν;» αναρωτιόταν μετά την πρώτη εβδομάδα των ταραχών η βρετανική «Independent». Διανοούμενοι όπως ο Ζίγκμπουντ Μπάουμαν, ο Μάικ Ντέιβις, πρόσφατα ο Αλέν Μπαντιού, σε συνεντεύξεις τους στον ελληνικό Τύπο επιβεβαίωσαν ο καθένας με τον τρόπο του κάτι που πολλοί νιώθαμε, είδαμε να γράφεται σαν σύνθημα στους τοίχους, ακούσαμε να διατυπώνεται πότε σαν κραυγή, πότε σαν λυγμός: πως όσα ζήσαμε εκείνες τις μέρες δεν ήταν παρά η πρώτη σπίθα μιας φωτιάς που έρχεται από το μέλλον. Κι αν το μέλλον διαρκεί πολύ, η λάμψη της εξέγερσης διαρκεί περισσότερο.

«Ανησυχία. Μια καταγραφή του αυθόρμητου τον Δεκέμβριο του 2008»

* Τι θυμάστε έναν χρόνο μετά τον Δεκέμβρη; Το πρόσωπο του παιδιού που δολοφόνησαν; Τη μυρωδιά των χημικών και του καμένου λάστιχου; Το πένθος, την οργή, την καταστροφή – ή μήπως θυμάστε και τη συντροφικότητα, την απόπειρα για μια ζωή δημιουργική, πέρα από τους εκβιασμούς της επιβίωσης;

* Ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Κυριακόπουλος και ο φωτογράφος-γραφίστας Ευθύμιος Γουργουρής βρέθηκαν στο δρόμο από το πρώτο βράδυ. Για ένα μήνα συνέλεγαν και φωτογράφιζαν αφίσες, κείμενα, πεταμένα φέιγ βολάν και έντυπα, στένσιλ και ζωγραφιές, αυτοκόλλητα και συνθήματα. Οχι για να τα αξιοποιήσουν, αλλά από προσωπική ανάγκη να καταγράψουν το αυθόρμητο.

* Σύντομα συνειδητοποίησαν ότι αυτό το υλικό, που το σκούπιζαν τα συνεργεία του δήμου την επόμενη μέρα, που δεν έδειξαν οι τηλεοράσεις και τα ΜΜΕ, δεν πρέπει να χαθεί. Με την ενθάρρυνση του Λευτέρη Παπαδόπουλου και την εμπιστοσύνη του Θανάση Νιάρχου, συγκέντρωσαν τις έντυπες αναμνήσεις τους σε ένα λεύκωμα με τίτλο «Ανησυχία» (εκδ. Καστανιώτη), απ’ το οποίο αντλήσαμε τις εικόνες γι’ αυτό το αφιέρωμα. «Αν δεν το εξέδιδε κανείς, θα το ανεβάζαμε σε μπλογκ, θα το τυπώναμε μόνοι μας, κάτι θα το κάναμε».

* Το βιβλίο θα διανέμεται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή από την ιστοσελίδα του Καστανιώτη και πωλείται σε τιμή κόστους. «Σκοπός μας είναι να διασώσουμε όσα περισσότερα ντοκουμέντα μπορούμε, πριν χαθούν οριστικά. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό για μας να διανέμεται δωρεάν από το ίντερνετ» τονίζουν. Για τον Θύμιο, ο Δεκέμβρης είναι «το πιο σημαντικό γεγονός της γενιάς μας. Πρέπει να διασωθεί, να καταγραφεί, να δούμε τι συμπεράσματα πρέπει να βγάλουμε». Για τον Αλέξανδρο, το νόημα της «Ανησυχίας» συμπυκνώνεται στους στίχους του Σαββόπουλου: «Τη νύχτα αυτή τη λέτε εσείς φωτιά, εγώ τη λέω δέντρο». Ενα δέντρο που έχει για καρπούς στραπατσαρισμένες προκηρύξεις, αφίσες που έζησαν λίγα βράδια, μπαρουτοκαπνισμένα συνθήματα, νυχτερινές ιδέες. Και που οι χυμοί του δεν έχουν ακόμη στεγνώσει.

SECOND LIFE

Μια πραγματική εξέγερση μεταπηδά σε μια virtual ζωή

* Το Second Life δεν είναι παιχνίδι – ή, τουλάχιστον, αυτό ισχυρίζεται. Είναι «ένας τρισδιάστατος εικονικός κόσμος, όπου οι χρήστες μπορούν να κοινωνικοποιηθούν, να συνδεθούν και να δημιουργήσουν, χρησιμοποιώντας ελεύθερα φωνή και κείμενο». Αυτός είναι ο επίσημος ορισμός του Second Life, από την ιστοσελίδα της δημοφιλούς εικονικής κοινότητας, με 16 εκατομμύρια εγγεγραμμένους, από τους οποίους συμμετέχουν καθημερινά 40.000. Μια κοινότητα που φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, πραγματικές τράπεζες και πραγματικές πολυεθνικές και μετατρέπει «εικονικές συναλλαγές» σε πραγματικά κέρδη.

* Στο μετα-σύμπαν της «Δεύτερης Ζωής» δραστηριοποιούνται, επίσης, υπαρκτές πολιτικές ομάδες, όπως η «Second Life Left Unity», μία «παγκόσμια σοσιαλιστική και αντικαπιταλιστική οργάνωση», όπως αυτοχαρακτηρίζεται, η οποία επιδίδεται σε «διαδικτυακό ακτιβισμό» για απεργίες εργαζομένων, για τον αγώνα των Παλαιστινίων, για το αντιφασιστικό κίνημα. Η SLLU πέρυσι τον Δεκέμβρη εξέφρασε τη συμπαράστασή της στις «ελληνικές εξεγέρσεις», με εικονικές πορείες, τρισδιάστατη εγκατάσταση μνήμης για τον Αλέξανδρο και κέντρο αντιπληροφόρησης.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον από την ίδια την πρωτοβουλία έχουν οι αντιδράσεις: «Αυτός είναι ο θλιβερός κόσμος του διαμεσολαβημένου θεάματος που αντιπαλεύουμε. Γιατί να δράσεις, όταν μπορείς να γίνεις φανταστικός χαρακτήρας σε μία υπερ-πραγματικότητα, χωρίς τα χαστούκια της αληθινής ζωής;… Μυρίζει το πετρέλαιο που καίγεται στο Second Life; Νιώθεις συντροφικότητα με τους ψηφιακούς διαδηλωτές πλάι σου; Πονάς όταν σε δέρνουν οι μπάτσοι; Η επανάσταση είναι στους δρόμους, είναι βρόμικα, αλλά εκεί συναντιόμαστε και σκεφτόμαστε σε τι κόσμο θέλουμε να ζήσουμε. Δεν κρυβόμαστε σε μία εικονική παιδική χαρά, που οι αγώνες ανάβουν και σβήνουν μ’ έναν διακόπτη. Δεν υπάρχει Δεύτερη Ζωή, μόνο αυτή εδώ. Χαρείτε την!» – μ’ αυτά τα λόγια ισοπεδώνει την εικονική αλληλεγγύη ένας σχολιαστής στο Indymedia UK.

* Εξίσου παθιασμένη είναι η απάντηση: «Μην είστε συντηρητικοί και προκατειλημμένοι, ανοίξτε τους ορίζοντές σας […]. Η επανάσταση του 21ου αιώνα δεν θα γίνει μόνο στους δρόμους, αλλά και στα μέσα, ειδικά τα δικά μας μέσα. Στο κάτω κάτω, η επανάσταση θα γίνει στα μυαλά των ανθρώπων· αυτό δεν είναι μη υλικό; Ο αγώνας για έναν καλύτερο κόσμο πρέπει να εξαπλωθεί παντού, να επανεφευρίσκει τον εαυτό του, να εξελίσσεται διαρκώς».

ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΟΛΙΤΗ

Διαβάστε

…………..1…………..

«ΑΝΗΣΥΧΙΑ», επιμέλεια Αλέξανδρος Κυριακόπουλος, Ευθύμιος Γουργουρής, εκδόσεις Καστανιώτη

Πλούσια συλλογή φωτογραφιών και έντυπου υλικού που κυκλοφόρησε εκείνες τις μέρες.

…………..2…………..

Αρης Χατζηστεφάνου, «Δεκέμβρης ’08: Ιστορία ερχόμαστε, κοίτα τον ουρανό», εκδ. Α.Α. Λιβάνη

Επιλεγμένα κείμενα και φωτογραφικό υλικό, σχολιασμένα ευρηματικά από το συγγραφέα.

Δείτε

«Μια κραυγή το Δεκέμβρη»

Ντοκιμαντέρ-χρονικό από το φωτογράφο Κώστα Κολημένο

Πληκτρολογήστε

http://www.occupiedlondon.org/blog

After the Greek Riots: blog από το Λονδίνο, με διεθνή ενημέρωση για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και παραπομπές σε αντίστοιχες ιστοσελίδες για τον Δεκέμβρη σε διάφορες γλώσσες. Από εκεί μπορείτε να «κατεβάσετε» και δύο βιβλία στα αγγλικά με κείμενα των ημερών της εξέγερσης.

greeksolidaritymap.blogspot.com

Παγκόσμιος χάρτης με τις κινήσεις αλληλεγγύης στον ελληνικό Δεκέμβρη, με κύρια πηγή τα indymedia. Καταγράφονται 201 εστίες και δράσεις συμπαράστασης σε όλο τον πλανήτη.

…………..3…………..

http://www.blaumachen.gr

Ανάλυση για τον Δεκέμβρη σε ελληνικά, γαλλικά, ρωσικά και αγγλικά.

Δύο απόπειρες και μια δολοφονία στην Κύπρο του ’60

Οι σχέσεις της Κύπρου με τη χούντα στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας είναι το θέμα του νέου βιβλίου του Μακάριου Δρουσιώτη «Δύο απόπειρες και μια δολοφονία». Ο τίτλος θα μπορούσε κάλλιστα να παραπέμπει σε αστυνομικό μυθιστόρημα. Ομως, πρόκειται για ένα πραγματικό πολιτικό θρίλερ που πραγματεύεται τις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας την περίοδο 1967 – 1970.

Η τελευταία σελίδα της κατάθεσης του Δημήτριου Παπαποστόλου. Την έγραψε και την υπέγραψε εκ μέρους του εαυτού του και εκ μέρους του ανακριτή Κεντρικά γεγονότα της περιόδου είναι η απόπειρα του Αλέκου Παναγούλη να σκοτώσει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, η απόπειρα του πρώην υπουργού Εσωτερικών της Κύπρου Πολύκαρπου Γιωρκάτζη να δολοφονήσει τον Μακάριο και η δολοφονία του Γιωρκάτζη μία εβδομάδα αργότερα.

Ο συγγραφέας, έχοντας πρόσβαση σε απόρρητα έγγραφα της κυπριακής ΚΥΠ, ξετυλίγει το νήμα μιας απίστευτης στη σύλληψη και στην εκτέλεση συνωμοσίας της ελληνικής χούντας εις βάρος του Μακαρίου, με κίνητρο τις προσωπικές αντιζηλίες και τους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό του καθεστώτος της 21ης Απριλίου.

Στο θρίλερ αυτό πρωταγωνιστούν γνωστές προσωπικότητες που άφησαν το στίγμα τους στις εξελίξεις που οδήγησαν στα δραματικά γεγονότα του 1974:

* Ο Μακάριος, που είχε για σωματοφύλακά του τον Αθανάσιο Πουλίτσα, ο οποίος ήταν μυστικός πράκτορας της ελληνικής ΚΥΠ στο περιβάλλον του.

* Ο δαιμόνιος διοικητής των ΛΟΚ, συνταγματάρχης Δημήτριος Παπαποστόλου, ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη της προσωπικής ασφάλειας του Μακαρίου και εφάρμοσε μέσα από το προεδρικό μέγαρο ένα δαιμόνιο σχέδιο για τη δολοφονία του.

* Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, η πιο σκοτεινή προσωπικότητα της κυπριακής πολιτικής, που έπαιζε πολλούς ρόλους ταυτόχρονα, μέχρι που τον μάζεψαν σκοτωμένο από ένα ερημικό σημείο μακριά από τη Λευκωσία (φωτογραφία εξωφύλλου).

* Ο Αλέκος Παναγούλης, ο ονειροπόλος αντιστασιακός που πήγε στην Κύπρο να βρει συνεργάτες να δολοφονήσει τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τον έμπλεξε ο Γιωρκάτζης σε μια ενδοχουντική συνωμοσία.

* Ο Δημήτριος Ιωαννίδης και ο Κωνσταντίνος Ασλανίδης, που με όχημα τον «εθνικό αγώνα» της Κύπρου αποφάσισαν να βγάλουν από τη μέση τον Μακάριο και να εξουδετερώσουν τον Γεώργιο Παπαδόπουλο.

Το βιβλίο ξεκινά με τα πολεμικά γεγονότα του 1967 στο τουρκοκυπριακό χωριό Κοφίνου, που οδήγησαν στην απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας που στάθμευε στην Κύπρο από το 1964. Το γεγονός αυτό στάθηκε η αφορμή για να χωριστεί η χούντα σε δύο φατρίες και τελικά στο ξεκαθάρισμα των λογαριασμών μεταξύ των συνταγματαρχών, μέσω Κύπρου. Τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν συγκλονιστικά:

– Η ελληνική ΚΥΠ ανέθεσε στον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη να εντοπίσει τον Αλέκο Παναγούλη, ο οποίος είχε διαφύγει στην Κύπρο αναζητώντας συνεργάτες να δολοφονήσει τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Ο Γιωρκάτζης τον εντόπισε και πληροφορήθηκε τα σχέδιά του. Παριστάνοντας τον αντιχουντικό και σε συνεργασία με τους Ασλανίδη – Ιωαννίδη βοήθησε τον ανήξερο Παναγούλη στην απόπειρα του τελευταίου να δολοφονήσει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο. Η απόπειρα απέτυχε και ο Γιωρκάτζης υποχρεώθηκε σε παραίτηση. Ο πάλαι ποτέ ισχυρότερος άνθρωπος στην Κύπρο άρχισε να καταφέρεται κατά του Μακαρίου.

– Οι Δημήτριος Παπαποστόλου και Αθανάσιος Πουλίτσας έπεισαν τον Μακάριο ότι κινδύνευε από τον Γιωρκάτζη και ίδρυσαν εκ μέρους του μια παρακρατική οργάνωση, το Εθνικό Μέτωπο, για να τον υπερασπιστεί. Αργότερα την έστρεψαν εναντίον του.

– Μόλις μήνες μετά την παραίτηση του Γιωρκάτζη, λόγω της συνεργασίας του με τον Παναγούλη, συμμάχησε με τους Ιωαννίδη – Ασλανίδη και αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Μακάριο, καταρρίπτοντας το ελικόπτερο του, σε συνεργασία με τους Ελληνες αξιωματικούς που είχαν την ευθύνη για την ασφάλειά του. Σύμφωνα με τα ντοκουμέντα που δημοσιεύονται στο βιβλίο, τη δολοφονία του Μακαρίου θα ακολουθούσε κίνημα στην Ελλάδα κατά του Παπαδόπουλου και προώθηση λύσης διπλής Ενωσης στην Κύπρο.

– Ο Μακάριος βγήκε ζωντανός από το ελικόπτερό του και τα σχέδια ανατράπηκαν. Σε μία εβδομάδα ο Γιωρκάτζης δολοφονήθηκε από τους ίδιους τους συνεργάτες του, που του έκλεισαν το στόμα.

Από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του βιβλίου είναι η επιχείρηση συγκάλυψης της ενοχής των Πουλίτσα και Παπαποστόλου από τον ίδιο τον Μακάριο, τόσο στην απόπειρα κατά της δικής του ζωής όσο και στη δολοφονία του Γιωρκάτζη.

Στο βιβλίο δημοσιεύονται αποσπάσματα από το υπηρεσιακό ημερολόγιο του αστυνόμου Παναγιώτη Αριστοκλέους, ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη των ανακρίσεων για τη δολοφονία του Γιωρκάτζη. Οι συσκέψεις της ανακριτικής ομάδας γίνονταν στο προεδρικό μέγαρο, είτε υπό την προεδρία του ίδιου του Μακαρίου είτε του υπουργού του των Εσωτερικών. Η γραμμή του Μακαρίου ήταν να μην ανακριθούν καν οι εξ Ελλάδος υπεύθυνοι για την προσωπική του ασφάλεια, Αθανάσιος Πουλίτσας και Δημήτριος Παπαποστόλου.

Εναν ολόκληρο μήνα μετά το έγκλημα, ο διοικητής των ΛΟΚ Δ. Παπαποστόλου έδωσε μια εικονική ανάκριση για τις κινήσεις του τις παραμονές και τη μέρα της δολοφονίας του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Αντίγραφο της κατάθεσης Παπαποστόλου δημοσιεύεται για πρώτη φορά στο βιβλίο και από το περιεχόμενό της προκύπτει ότι ήταν μια σκηνοθετημένη διαδικασία εξασφάλισης άλλοθι:

Η «κατάθεση» λήφθηκε εξ ονόματος του αστυνόμου Παναγιώτη Αριστοκλέους, ο οποίος δεν ήταν καν παρών. Ο Παπαποστόλου έγραψε την κατάθεσή του στο τυποποιημένο έντυπο που χρησιμοποιούσε η κυπριακή αστυνομία, περιέγραψε τα γεγονότα όπως αυτά ταίριαζαν με το σκηνοθετημένο άλλοθί του και την υπέγραψε. Κάτω από την υπογραφή του ακολουθεί, με τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα, η εξής σημείωση: «Η κατάθεσις αύτη ελήφθη υπ’ εμού εις Αρχηγείον της Αστυνομίας σήμερον 14.4.70 εις την παρουσίαν του κ. Μ. Παντελίδη Β/Αρχηγού Αστυνομίας η ώρα 4.10 μ.μ. του ανεγνώσθη και ως ορθή την υπέγραψε εις την παρουσίαν μας».

Η σημείωση αυτή φέρει την υπογραφή «Π. Αριστοκλέους / Αστυν.». Η υπογραφή του Αριστοκλέους είναι με τον ίδιο ακριβώς γραφικό χαρακτήρα όπως και η χειρόγραφη κατάθεση και η υπογραφή του Παπαποστόλου, ενώ δεν μοιάζει καθόλου με την πραγματική υπογραφή του Αριστοκλέους. Την κατάθεση υπέγραψε και ο Μιχαλάκης Παντελίδης. (Δες το ντοκουμέντο στη φωτογραφία.) Δηλαδή, ο Παπαποστόλου, στην παρουσία του βοηθού αρχηγού Αστυνομίας Μιχαλάκη Παντελίδη, έγραψε την κατάθεση, την υπέγραψε, έγραψε το σημείωμα του ανακριτή και πλαστογράφησε την υπογραφή του!

Ο ανακριτής, σε συνέντευξή του στον συγγραφέα, παραδέχτηκε ότι η όλη διαδικασία ήταν σκηνοθετημένη. Από το γραφείο του Αριστοκλέους πέρασαν όλοι όσοι κατονόμαζαν οι Πουλίτσας και Παπαποστόλου και υποστήριξαν το άλλοθί τους. «Τους έφερναν τον έναν μετά τον άλλο και απάγγελλαν την κατάθεσή τους, όπως τα παιδιά λένε το «Πιστεύω» στο κατηχητικό», παραδέχτηκε ο Αριστοκλέους.

Η απόφαση του Μακαρίου να συγκαλύψει τον φόνο του Γιωρκάτζη, καθώς και την απόπειρα κατά της δικής του ζωής, έγινε γνωστή από τότε. Ομως επικράτησε η άποψη ότι το έκανε επειδή εκβιάστηκε από τη χούντα με πραξικόπημα.

Ο Μακάριος Δρουσιώτης στο βιβλίο αποκλείει αυτή την εκδοχή και αποδίδει στον Μακάριο άλλα κίνητρα. Οι Πουλίτσας και Παπαποστόλου τον είχαν στο χέρι, για γεγονότα όπως η ίδρυση της παρακρατικής οργάνωσης Εθνικό Μέτωπο. Ο Μακάριος δεν θα παραδεχόταν ποτέ ότι παγιδεύτηκε από τους πιο έμπιστούς του ανθρώπους, ούτε θα άφηνε να γίνει μια δίκη που θα αποκαθήλωνε το κύρος του.

Ο Μακάριος ανέχτηκε τόσο τον Πουλίτσα όσο και τον Παπαποστόλου να στέκονται δίπλα του και να παριστάνουν τους φρουρούς του, για τρεις μήνες μετά που αποπειράθηκαν να τον δολοφονήσουν, ανταλλάσσοντας την ανοχή του με τη σιωπή τους, μέχρι να λήξη η θητεία του Παπαποστόλου και να επιστρέψει στην Ελλάδα. Λίγες μέρες αργότερα, ο Αθανάσιος Πουλίτσας πήρε το αεροπλάνο και με εισιτήριο Λευκωσίας – Αθήνας μονής διαδρομής…

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Για μια νέα Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική: Ορισμός και Μορφή των Απειλών (1)

Η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας εκφράζεται στο Αιγαίο κυρίως μέσω της εναέριας ισχύος.

Ως απειλή ορίζεται η εκδηλωμένη πρόθεση της μιας πλευράς να προκαλέσει ζημιά στα συμφέροντα της άλλης πλευράς αν δεν συμμορφωθεί με τη θέλησή της.
Α. Η μόνη -αμιγώς- στρατιωτική απειλή που αντιμετωπίζει η Ελλάδα πρόερχεται από την Τουρκία, η οποία με τη συνεχιζόμενη αναθεωρητική της πολιτική επιδιώκει την καταναγκαστική επιβολή των εθνικών της επιλογών, χωρίς να αποκλείει τη χρήση βίας. Η πολιτική αυτή εκδηλώνεται:
1. από το Αιγαίο μέχρι τη Κύπρο, με τη Θράκη να αποτελεί ένα εν δυνάμει μέτωπο που αναπόφευκτα θα ενεργοποιηθεί, σε περίπτωση κλιμάκωσης της ελληνο-τουρκικής αντιπαράθεσης,
2. στο τόξο Αλβανίας-ΠΓΔΜ, με την υποστήριξη και ενθάρρυνση ανιστόρητων αλυτρωτικών αξιώσεων.
Σημεία καμπής αυτής της πολιτικής αποτέλεσαν:
1. η απειλή πολέμου (casus belli), διατυπωμένης από το πανίσχυρο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας και εγκεκριμένης με ψήφισμα από τη τουρκική Εθνοσυνέλευση το 1995, σε περίπτωση που η Ελλάδα ασκήσει το νόμιμο δικαίωμα της και επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από 6 σε 12 ναυτικά μίλια,
2. η έμπρακτη αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων μέσω της (ολιγόωρης) κατάληψης εθνικού εδάφους το 1996 και η αποδοχή τετελεσμένων με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Μαδρίτης, το 1997.
Μεσοπρόθεσμος στόχος της Άγκυρας είναι η αλλαγή του εδαφικού καθεστώτος (status quo) σε περιοχές του Αιγαίου για τη συνεκμετάλλευση του υποθαλλάσιου πλούτου της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και μακροπρόθεσμος, η φιλανδοποίηση/αποσταθεροποίηση της Ελλάδας έναντι μιας πανίσχυρης Τουρκίας που θα έχει ανελιχθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη. Σε αυτό αποσκοπούν άλλωστε οι προσπάθειες χειραγώγησης της μουσουλμανικής μειονότητας Θράκης και η σκόπιμη, μαζική και κατευθυνόμενη διοχέτευση λαθρομεταναστών.

Η Ελλάδα βρίσκεται μακροπρόθεσμα αντιμέτωπη με τη προοπτική της αποσταθεροποίησης λόγω των ανεξέλεγκτων διαστάσεων της λαθρομετανάστευσης.

Β. Το παγκόσμιο φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης εντάσσεται στις εν δυνάμει ασύμμετρες απειλές και αποτελεί προέκταση του οργανωμένου εγκλήματος. Οι ορδές των εξαθλιωμένων συνανθρώπων μας που καταφθάνουν στην Ελλάδα με την ανοχή, αν όχι υποστήριξη, των κυβερνήσεων τους αποτελεί τη σύγχρονη μορφή του σκλαβοπάζαρου.
Η Ελλάδα αν και δεν υπήρξε αποικιοκρατική δύναμη ούτε εξέφρασε ποτέ ανάγκη για επιπλέον εργατικό δυναμικό δέχθηκε ανεξέλεγκτα και σε σύντομο χρονικό διάστημα τεράστιο κύμα λαθρομεταναστών, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων -όπως διαπιστώνεται- δεν δύναται να αφομοιωθεί από την Ελληνική κοινωνία. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με το πρόβλημα της υπογεννητικότητας, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του ποσοστού της εθνικής ομοιογένειας, βασικού συντελεστή ισχύος ενός κράτους ενώ:
1. Μπορεί να είναι αποσταθεροποιητική μέσω της δημογραφικής αλλοίωσης συγκεκριμένων περιοχών, ιδιαίτερα των εθνικά ευαίσθητων ακριτικών νομών Ιωαννίνων, Δωδεκανήσου, Ξάνθης και Κομοτηνής.

2. Επιβαρύνει με δυσβάστακτο οικονομικό κόστος το κράτος και φθείρει τις υποδομές του.

3. Αποτελεί πρόσφορο μέσο διείσδυσης δικτύων τρομοκρατών και ενθαρρύνει την εξάπλωση διαφόρων εκφάνσεων του οργανωμένου εγκλήματος (εμπόριο ναρκωτικών, παράνομη διακίνηση όπλων, trafficking)

4. Ενδέχεται να αποτελέσει απειλή για τη δημόσια υγεία από την εισαγωγή νέων ή άγνωστων νοσημάτων/ιών ή επανεμφάνιση ασθενειών που είχαν εκλείψει.

Γ. Αν και υπάρχει δυσκολία στον ορισμό της, η τρομοκρατία γενικά αποτελεί τη χρήση ή την απειλή χρήσης βίας, ως αντίδραση ή άσκηση πίεσης από οργανωμένες ομάδες με πολιτικο-ιδεολογικά, θρησκευτικά ή άλλα κίνητρα, για τη δημιουργία συλλογικού πανικού και κλίματος αποδιοργάνωσης σε μια κοινωνική ομάδα ή στο σύνολο του πληθυσμού ενός κράτους με απώτερο στόχο την αποκομιδή οφελους από τις κυβερνήσεις/ηγετικές ομάδες. Οι παράγοντες από τους οποίους διαμορφώνεται ένα τρομοκρατικό χτύπημα είναι το στοιχείο του αιφνιδιασμού, ο βαθμός φανατισμού και η φονικότητα του πλήγματος. Οι συμμετέχοντες σε τρομοκρατικές ενέργειες θεωρούν τη πρακτική αυτή ως ένα είδος «νόμιμης άμυνας», η οποία εκδηλώνεται παράνομα και με βίαια μέσα, γιατί δε μπορούν να αντιμετωπίσουν νόμιμα και επί ίσοις όροις τους αντιπάλους τους. Η έκρηξη των τεχνολογιών πληροφορικής και των επικοινωνιών της τελευταίας 20ετίας έχουν δυσχεράνει σημαντικά την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Οποιεσδήποτε προβλέψεις για την εξέλιξη της εγχώριας ή διεθνούς τρομοκρατίας τα επόμενα χρόνια είναι παρακινδυνευμένη. Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα μετάλλαξης της τρομοκρατίας ή/και η αλλαγή της μορφής βίας που ασκείται, ενδεικτικές υποθέσεις εργασίας:
1. η χειραγώγηση υπάρχουσας ή δημιουργία νέας τρομοκρατικής ομάδας προς όφελος ξένου κράτος που διάκειται εχθρικά προς την Ελλάδα
2. μαζική κυβερνο-επίθεση από προηγμένα πληροφοριακά συστήματα και χρήστες με στόχο τη παράλυση τoυ κρατικού μηχανισμού και των υποδομών κοινής ωφελείας.

Στους δρόμους της Αθήνας οι άγγλοι αρχίζουν τον εμφύλιο

Εξήντα τρία ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από τον Δεκέμβρη του 1944, όταν το αίμα που χύθηκε στην πλατεία Συντάγματος οδήγησε στη μάχη της Αθήνας και επώασε την τελική σύγκρουση του εμφυλίου πολέμου μερικούς μήνες μετά. Σε αυτό το φύλλο θα αναζητήσουμε το νήμα της ρήξης από τις αρχές της κατοχής μέχρι τα γεγονότα του Δεκέμβρη και στο επόμενο θα δούμε  τι έγινε στην πολιορκημένη πόλη μέχρι και την επίσκεψη του Τσώρτσιλ σε αυτήν.  Τα Δεκεμβριανά δεν ήταν το αποτέλεσμα ενός «λάθους» της μιας ή της άλλης πλευράς, αλλά η πρώτη φάση ενός ξεκαθαρίσματος που θα επέβαλλε διά της στρατιωτικής βίας τον νικητή που είχε από πριν ορίσει η αμείλικτη διπλωματική βία των μεγάλων δυνάμεων. Για την Ελλάδα είχε ήδη καθοριστεί η σφαίρα επιρροής στην οποία θα ανήκε και τα Δεκεμβριανά ήταν το έναυσμα για να βρεθεί ο διαχειριστής αυτής της εξουσίας, ο οποίος θα  αναλάμβανε τη διαχείριση της χώρας.  Μετά τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας το 1941 και την έναρξη της ναζιστικής κατοχής, στη χώρα σημειώθηκε μια πρωτοφανής πολιτικοστρατιωτική αλλαγή. Η κυβέρνηση μαζί με όλους τους τότε νόμιμους πολιτικούς μηχανισμούς εγκατέλειψε τη χώρα για τη Μέση Ανατολή και το Κάιρο, αφήνοντας πίσω της ένα τεράστιο κενό εξουσίας το οποίο ήρθαν να «καλύψουν» οι πιο ανόμοιοι σχηματισμοί. Πολιτικά υπήρχε γερμανική εξουσία, με δωσιλογική κυβέρνηση νομιμοποίησης της πρώτης, διαχείρισης της καθημερινότητας και εξυπηρέτησης των γερμανικών προτεραιοτήτων. Στην παρανομία υπήρχε και πάλι το ΚΚΕ, αλλά αυτή τη φορά ως μόνη ενεργή πολιτική δύναμη στη χώρα, που με την τεράστια λαϊκή αποδοχή που σημείωσε η δημιουργία του ΕΑΜ τον Σεπτέμβριο του 1941 περνούσε μετά τις δεκαετίες κατασυκοφάντησής του στην κοινωνική καταξίωση και την πολιτική νομιμοποίηση. Το ίδιο διάστημα η πολιτική επιρροή της εξόριστης κυβέρνησης, καθώς και  κάποιων παλιών πολιτικών μηχανισμών που είχαν παραμείνει στη χώρα, ήταν εξαιρετικά περιορισμένη.  Η κυριαρχία του ΕΛΑΣ Στρατιωτικά στα εδάφη μας υπήρχαν γερμανικά, βουλγαρικά και ιταλικά στρατεύματα, με κάποια από αυτά να προχωρούν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις τοπικών πληθυσμών με στόχο τη δημιουργία τετελεσμένων που θα οδηγούσαν στη μεταπολεμική αλλαγή συνόρων. Παράλληλα η δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας στο πλευρό των κατοχικών δυνάμεων από τη δωσιλογική κυβέρνηση Ράλλη όξυνε την καταπίεση ιδίως στην επαρχία, μια και αυτά τα τάγματα εφόδου με το πρόσχημα του κομμουνιστικού κινδύνου λειτουργούσαν ως «δούρειος ίππος» των δυνάμεων κατοχής εναντίον των ανταρτών αλλά και τοπικών πληθυσμών. Ανάμεσα σε αυτό τον κυκεώνα φασιστικής βίας κυρίαρχη δύναμη αντίστασης αναδεικνύεται ο ΕΛΑΣ, που από τον Φεβρουάριο του 1942 αποτελούσε το στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ. Σημαντικό στρατιωτικό μερίδιο στην κατοχική Ελλάδα είχαν και οι άλλοι αντάρτικοι σχηματισμοί (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ κ.λπ.) και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, που με τη βοήθεια των εγγλέζων βοηθούσε την αντίσταση με στρατιωτικές αποστολές από το εξωτερικό. Όλοι όμως γνώριζαν ότι κύρια πολιτική δύναμη εντός της χώρας ήταν το ΕΑΜ, που είχε την υποστήριξη όχι μόνο των ελλήνων κομμουνιστών, αλλά και των περισσότερων μετριοπαθών πολιτών, ιδίως στις λαϊκές τάξεις και τους διανοούμενους, ενώ ο ΕΛΑΣ είχε τον de facto στρατιωτικό έλεγχο της ελληνικής υπαίθρου μακριά από τα αστικά κέντρα. Άρα, αν κάποιος ήθελε μετά το τέλος του πολέμου να πάρει τα πολιτικοστρατιωτικά ηνία της χώρας, έπρεπε ή να τα ζητήσει από το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ ή να τα πάρει με τη βία. Επιλέχτηκε το δεύτερο, με μια απαραίτητη στάση στο πρώτο… Η απελευθέρωση της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944 δημιουργεί ένα κλίμα παλλαϊκού ενθουσιασμού, αλλά φέρνει στην επιφάνεια και τα συσσωρευμένα προβλήματα, με κυριότερα για τον λαό την κατάρρευση της οικονομίας και τις δυσκολίες στον επισιτισμό. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, από την άλλη, παρ’ ότι από τις 23 Οκτωβρίου είναι πρωθυπουργός στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας, ξέρει ότι η πραγματική εξουσία είναι στα χέρια της Αριστεράς και προσπαθεί να κερδίσει χρόνο. Η παρουσία τεσσάρων ΕΑΜικών υπουργών σε χαμηλόβαθμα πόστα ενοχλεί,  αλλά γνωρίζει ότι τη συγκεκριμένη στιγμή δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, μια και οι δυνάμεις του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ είναι παντού και διαθέτουν οπλισμό, ενώ έχουν και τη λαϊκή αποδοχή. Τα πράγματα αρχίζουν να διαφοροποιούνται όταν όλο και περισσότερες στρατιωτικές μονάδες των εγγλέζων φτάνουν στην Αθήνα, φέρνοντας στην αρχή ελαφρύ οπλισμό και στη συνέχεια τανκς και αεροπλάνα, ερχόμενοι στην αρχή σαν απελευθερωτές, στη συνέχεια σαν εγγυητές της ειρήνη και στο τέλος – όπως θα δούμε παρακάτω – ως στρατός κατοχής. Παράλληλα οι άγγλοι χρησιμοποιούν τον επισιτισμό – του οποίου έχουν την ευθύνη – ως μέσο εκβιασμού του λαού, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η συνέχιση της διανομής του είχε σχέση με τις πολιτικές εξελίξεις.    Το «δαχτυλίδι» του Στάλιν Οι προθέσεις των βρετανών είχαν γίνει ήδη γνωστές από την περίοδο της κατοχής. Ενίσχυαν την αντίσταση όταν χρειαζόταν να υποστηρίξει τις θέσεις τους, αλλά δεν θα άφηναν ποτέ ένα μη ελεγχόμενο από αυτούς λαϊκό κίνημα όπως το ΕΑΜ να αποκτήσει εξουσία που θα τους έριχνε από την πρωτοκαθεδρία τους, ιδίως όσο πλησίαζε το τέλος του πολέμου. Η επικύρωση αυτής της τακτικής ήρθε τον Οκτώβριο του 1944 όταν στη συνάντηση Στάλιν – Τσώρτσιλ στη Μόσχα ο πρώτος έδωσε το «δαχτυλίδι» της μεταπολεμικής επικυριαρχίας των βρετανών στην Ελλάδα. Οι βρετανοί ήταν πλέον ελεύθεροι να χειριστούν το ελληνικό ζήτημα όπως ήθελαν έχοντας εξασφαλίσει την ανοχή των σοβιετικών. Η μάχη της Αθήνας είχε ήδη κριθεί, αλλά κανείς δεν είχε ειδοποιήσει την ελληνική Αριστερά γι’ αυτό. Η  γεωστρατηγική θέση της χώρας δεν άφηνε περιθώρια συναισθηματισμών στον Τσώρτσιλ, που διεμήνυσε στους στρατηγούς του τους στόχους του: «Τι να την κάνω την Μπολόνια αν χάσω την Αθήνα;».   Η τελική ευθεία Οι δυνάμεις που συγκροτούσαν το ΕΑΜ είχαν επιλέξει τη γραμμή της νομιμότητας, συμμετέχοντας στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας, τηρώντας τα συμφωνημένα και περιμένοντας την επιβράβευση του εθνικού τους ρόλου που είχαν στη διάρκεια της κατοχής. Τα πράγματα όμως εξελίχτηκαν πολύ διαφορετικά από τις προσδοκίες τους. Ήδη με τη συμφωνία του Λιβάνου είχαν  αποδεχτεί τη μεταπολεμική πρωτοκαθεδρία της εξόριστης κυβέρνησης και τώρα θα πλήρωναν το αντίτιμο εκείνης της υπογραφής. Η απόφαση Παπανδρέου στις 7 Νοεμβρίου για διάλυση μέχρι την 1η Δεκεμβρίου της Πολιτοφυλακής του ΕΛΑΣ και μέχρι της 10 Δεκεμβρίου του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, οδηγούσε τα πράγματα στην τελική ευθεία. Ο ΕΛΑΣ συμφώνησε με την προϋπόθεση ο νέος κρατικός στρατός που θα συγκροτείτο θα περιλάμβανε όλες τις πρώην αντιστασιακές ένοπλες ομάδες, ενώ θεωρούσε δεδομένη την παραδειγματική τιμωρία όσων συμμετείχαν στα Τάγματα Ασφαλείας. Στα παρασκήνια, όμως, οι άγγλοι εκδηλώνουν τις αληθινές προθέσεις τους. Ο Τσώρτσιλ με τηλεγράφημά του στον τότε υπουργό Εξωτερικών Ήντεν αναφέρει: «Περιμένω ανοιχτή σύγκρουση με το ΕΑΜ και δεν πρέπει να τη φοβόμαστε, υπό την προϋπόθεση ότι έχουμε διαλέξει με προσοχή το έδαφος». Με άλλα λόγια, οι άγγλοι θα δέχονταν είτε την άνευ όρων παράδοση του ΕΑΜ είτε την ανοιχτή σύγκρουση με αυτό με κάθε αντίτιμο. Ενώ ο ΕΛΑΣ ζητούσε τον αφοπλισμό και των υπόλοιπων αντιστασιακών ομάδων, η είσοδος στην Αθήνα της φιλοβασιλικής στρατιωτικής ομάδας 3η Ορεινή Ταξιαρχία άλλαζε δομικά τον συσχετισμό δυνάμεων στην  πόλη δημιουργώντας ένα νέο στρατιωτικό τετελεσμένο, που έναν μήνα μετά θα έπαιζε  καθοριστικό ρόλο στη δεκεμβριανή σύγκρουση. Ο ερχομός της 4ης Ινδικής Μεραρχίας, μαζί με την άρνηση του Σκόμπι για εξαίρεση από τον αφοπλισμό της Ορεινής Ταξιαρχίας, της Αστυνομίας – Χωροφυλακής καθώς και της ακροδεξιάς Χ, σήμαινε για την Αριστερά ένα ακόμα τελεσίγραφο.   Με την πλάτη στον τοίχο Ο συσχετισμός δυνάμεων είχε πλέον αλλάξει και το ΕΑΜ, βλέποντας ότι είναι πλέον με την πλάτη στον τοίχο, προσπαθεί  να επηρεάσει τις εξελίξεις με τον τρόπο που μέχρι τότε τον είχε κάνει να αποκτήσει λαϊκή αποδοχή: με τον αγώνα. Tην 1η Δεκέμβρη αποσύρει όλους τους υπουργούς του από την κυβέρνηση, καλώντας τον λαό στο γνωστό συλλαλητήριο της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου, και σε γενική απεργία την επόμενη ημέρα. Ο καμβάς της σύγκρουσης ήταν έτοιμος, και το μόνο που έμενε ήταν η σπίθα που θα άναβε τη φωτιά. Οι άγγλοι ρίχνουν προκηρύξεις στην Αθήνα με τις οποίες εκβίαζαν τον αθηναϊκό λαό λέγοντάς του ότι η υποστήριξή του στην Aριστερά θα κλόνιζε τη συναλλαγματική σταθερότητα με αποτέλεσμα την επιστροφή της πείνας, ενώ απαιτούσαν τον αφοπλισμό των ανταρτών ώς τις 10 Δεκέμβρη. Η ώρα της ρήξης είχε φτάσει. Η συγκέντρωση του άμαχου πλήθους προς την πλατεία Συντάγματος είχε ξεκινήσει από τις 10 το πρωί, και όλα κινούσαν ειρηνικά μέχρι που η διαδήλωση έφτασε  στη διασταύρωση Πανεπιστημίου και Β. Σοφίας απέναντι από το ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας. Εκεί κοντά βρισκόταν το αρχηγείο της αστυνομίας, όπου οι άγγλοι μαζί με τις φιλοδεξιές δυνάμεις παρακολουθούσαν ανήσυχοι τα τεκταινόμενα. Όλα δείχνουν ότι οι πρώτοι πυροβολισμοί έπεσαν από το μπαλκόνι του αρχηγείου της αστυνομίας. Ο τότε διευθυντής της αστυνομίας Άγγελος Έβερτ το επιβεβαιώνει έμμεσα, απλώς το ντύνει με αρκετό «κομμουνιστικό κίνδυνο»: «Βάσει των υπευθύνων διαταγών τας οποίας είχον, διέταξα και εγώ υπευθύνως την βίαιαν διάλυσιν των επιτιθεμένων διαδηλωτών», ενώ κάποια άλλη φορά είχε δηλώσει ότι έδρασε προληπτικά, αφού «ουδεμία εγγύησις περί των φιλειρηνικών διαθέσεων των διαδηλωτών ήτο δυνατόν να υπάρξει». Ανεξάρτητα από το πού έπεσαν οι πρώτες σφαίρες, το βέβαιο είναι ότι οι νεκροί και τραυματισμένοι διαδηλωτές ήταν δεκάδες. Παρά τη σφαγή, οι διαδηλωτές επιστρέφουν στην πλατεία, σκεπάζουν με λουλούδια τους νεκρούς, ενώ  γίνονται κανονικά και οι ομιλίες.   Ο εμφύλιος αρχίζει Την επόμενη ημέρα της κηδείας των θυμάτων μπορεί να σημειώνονται μικρότερης κλίμακας επεισόδια, αλλά όλοι ξέρουν ότι η εμφύλια διαμάχη έχει αρχίσει. Στην πλατεία Συντάγματος εξελίσσονται συγκλονιστικές στιγμές: «Μερικοί άνδρες και γυναίκες άφηναν πρόχειρους ξύλινους σταυρούς στα σημεία που είχε χυθεί το αίμα των θυμάτων. Τα φέρετρα παρατάχτηκαν σε μια γραμμή εκεί όπου τα θύματα των πυροβολισμών της Κυριακής είχαν πέσει. Όλοι γονάτισαν σε σιωπηλή προσευχή. Μερικοί κρατούσαν πανό με το αίμα των θυμάτων». Η κυβέρνηση Παπανδρέου κλονίζεται, αλλά η διαταγή του Τσώρτσιλ προς τον πρεσβευτή του στην Ελλάδα είναι σαφής: «Ο Παπανδρέου να παραμείνει στη θέση του. Αν επιμένει να παραιτηθεί, θα πρέπει να κλειδωθεί σε ένα δωμάτιο μέχρι να ξαναέρθει στα λογικά του». Παράλληλα τηλεγραφεί στον Σκόμπι: «Είσθε υπεύθυνος διά την τήρησιν της τάξεως εις τας Αθήνας και διά την καταστροφήν όλων των ομάδων ΕΑΜ – ΕΛΑΣ… Εάν τούτο το επιτύχετε χωρίς αιματοχυσίαν, θα είναι κατόρθωμα διά σας, αλλά και με αιματοχυσίαν θα είναι επίσης κατόρθωμα εάν αυτή είναι απαραίτητος». Τα ψέματα τέλειωσαν. Οι άγγλοι μπαίνουν και ένοπλα στη διαμάχη και τον επόμενο μήνα το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ θα έχει πολλούς αντιπάλους και κανέναν σύμμαχο… (Ποντίκι, 6.12.2007)

Το αχρείο χρέος

του ΚΙΜΠΙ, Κόσμος του Επενδυτή, 28/11/09

Τον λόγο μου τον τηρώ. Την περασμένη εβδομάδα -αν έτυχε και ρίξατε κανένα βλέφαρο σ’ αυτή τη σελίδα- είχα διατυπώσει την πρόταση να πτωχεύσει η χώρα χωρίς να περιμένει από κανένα Moodys και κανένα Fitch να της το επιβάλουν. Δηλαδή, να κηρύξει την αναστολή πληρωμής του χρέους της. Και κατέληγα με την υστερόγραφη υπόσχεση ότι θα εξηγήσουμε σήμερα γιατί οι κυβερνήσεις μπορούν όχι μόνο να αναστείλουν την πληρωμή του χρέους τους, αλλά και να το διαγράψουν εντελώς, γιατί κατ’ ουσίαν δεν το οφείλουν. Το έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου, το επανέλαβε και ο Γιώργος: «Ή θα αφανίσουμε το χρέος, ή θα αφανίσει αυτό εμάς!» Θαυμάσια! Αυτό λέω κι εγώ. Να αφανίσουμε το χρέος. Αλλά χωρίς μέτρα και πολιτικές που αφανίζουν εμάς. Και ο μόνος τρόπος για να αφανίσουμε το χρέος είναι να μην το πληρώσουμε ποτέ.

Αν η πρόταση σάς φαίνεται απαράδεκτη, αφού κανένας καθωσπρέπει νοικοκύρης δεν θα ανεχόταν τη ρετσινιά του μπαταχτσή, αναρωτηθείτε τι ακριβώς χρωστάτε στις τράπεζες κι εσείς κι όλα τα κράτη του κόσμου. Τι είναι τα 35,8 τρισεκατομμύρια δολάρια που χρωστάνε αυτή τη στιγμή όλες οι κοινωνίες του πλανήτη στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα; Τι είναι η οφειλή στην οποία, κάθε δευτερόλεπτο, προστίθεται ένα εκατομμύριο δολάρια; Τι είναι τα 358 δισ. δολ. που οφείλει η Ελλάδα στα ευαγή ιδρύματα που, αιώνες τώρα -παρά τις πτωχεύσεις, τους πολέμους, τις καταστροφές, τις πολιτικές αναταραχές και τους δημοσιονομικούς Αρμαγεδδώνες- με τόση γενναιοδωρία μάς δανείζουν; Είναι χρήμα. Σωστά; Δεν είναι πορτοκάλια για να τα φάμε, δεν είναι εργαλεία για να παραγάγουμε προϊόντα μ’ αυτά, δεν είναι πετρέλαιο για να κινήσουμε τα οχήματά μας. Είναι χρήμα που θα το χρησιμοποιήσουμε για να αγοράσουμε αγαθά και υπηρεσίες, για να πληρώσουμε μισθούς, για να το αποταμιεύσουμε ή για να το δανειστούμε από τις τράπεζες. Και δεν είναι χρήμα στη μορφή του χρυσού, όπως ήταν κάποτε, ή ενός άλλου πολύτιμου μετάλλου. Ούτε καν χρήμα στη μορφή ενός αντικειμένου χρηστικού, αναγνωρίσιμου και κοινά αποδεκτού από όλους, όπως ήταν κάποτε, σε πιο άδολες κοινωνίες, τα αγκίστρια, τα κοχύλια, ακόμη και τα πούπουλα των πουλιών. Είναι χρήμα πιστωτικό, αποτυπωμένο κατ’ αρχάς στα μεταλλικά κέρματα και τα χαρτονομίσματα που βγαίνουν από το ένα πορτοφόλι για να μπουν στο άλλο, τρυπώνουν από τη μια τσέπη στην άλλη, φεύγουν από την ταμειακή μηχανή του φούρναρη για να πέσουν στη μηχανή του χασάπη ή του σουβλατζή. Είναι χρήμα που οι τράπεζες μάς δανείζουν, είτε είμαστε άτομα είτε επιχειρήσεις είτε κράτη ολόκληρα, μας το πιστώνουν στους λογαριασμούς μας και απλώς ΙΣΧΥΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ.

Μα, αλήθεια υπάρχει κάπου στον πλανήτη όλο αυτό το χρήμα, τα 35,8 τρισεκατομμύρια του παγκόσμιου δημοσίου χρέους (υπολογίστε το διπλό, αν μιλήσουμε και για το ιδιωτικό χρέος); Μήπως είναι κρυμμένο καλά σε κάποια γωνιά του πλανητικού μας συστήματος, του γαλαξία μας, του σύμπαντος; Αν ζούσαμε στον κανόνα του χρυσού το μυστήριο θα λυνόταν εύκολα. Αφού οι τράπεζες του κόσμου ισχυρίζονται ότι σχεδόν 200 εθνικά κράτη τους οφείλουν 35,8 τρισ., θα τους λέγαμε: «Ωραία, ανοίξτε τα θησαυροφυλάκιά σας και δείξτε μας χρυσό ίσης αξίας με αυτά που υποτίθεται ότι σας οφείλουμε». Αλλά ο χρυσός έχει προ πολλού πάψει να είναι το μέτρο του παγκόσμιου πλούτου. Όλα κι όλα τα αποθέματα που διαθέτουν τα κράτη είναι 29.634 τόνοι που η αξία τους μόλις υπερβαίνει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Μας λείπουν, λοιπόν, τουλάχιστον 34 τρισεκατομμύρια.

Ας πάμε στον κανόνα του δολαρίου, που εδώ και δεκαετίες έχει κατσικωθεί σαν παγκόσμιο νόμισμα και απόλυτο μέτρο κάθε χρέους. Στο θεωρητικό ενδεχόμενο το παγκόσμιο χρέος να έχει αντίκρισμα σε πραγματικά, χειροπιαστά δολάρια, η FED απαντά αποστομωτικά: Όλα τα χειροπιαστά δολάρια που κυκλοφορούν στο καπιταλιστικό μας σύμπαν δεν υπερβαίνουν τα 8,3 τρισεκατομμύρια. Άρα, αν υποθέταμε ότι με φιλότιμες προσπάθειες (ληστεύοντας ακόμη και το απόρθητο Fort Knox, για παράδειγμα) τα μαζεύαμε και πηγαίναμε στους τραπεζίτες και λέγαμε «ορίστε, πάρτε τα να μη σας τα χρωστάμε», αυτοί θα μας απαντούσαν ότι τους χρωστάμε άλλα 26 τρισεκατομμύρια!

Οι σοβαροί οικονομολόγοι θα μας διόρθωναν, βεβαίως, ότι έχουμε μια πολύ απλοϊκή αντίληψη για το χρήμα που εδώ και τρεις τουλάχιστον αιώνες έχει αποκτήσει πολλές άυλες μορφές, χάρη στις οποίες έγινε η βιομηχανική επανάσταση και οι μετέπειτα τεχνολογικές επαναστάσεις, που επιτρέπουν σήμερα σ’ έναν κοινό θνητό, με μερικά απλά πατήματα στο πληκτρολόγιο να δανείζει, να δανείζεται, να εξοφλεί, να αγοράζει. Εδώ σε θέλω, κάβουρα… Και πώς δημιουργούνται αυτές οι άυλες μορφές χρήματος, αυτά τα μυστήρια Μ1, Μ2 και Μ3 που εκφράζουν το χρηματικό μας σύμπαν; Με αέρα κοπανιστό! Διότι εδώ και τρεις αιώνες (με πρώτη διδάξασα την Τράπεζα της Αγγλίας) τα κράτη έχουν εκχωρήσει στις τράπεζες το δικαίωμα να μετατρέπουν την ιδιωτικά κατασκευασμένη τραπεζική πίστωση σε νόμιμο κρατικό νόμισμα. Θεωρητικά, μόνον οι κρατικές Αρχές (δηλαδή οι κρατικές τράπεζες) έχουν δικαίωμα να κατασκευάζουν χρήμα. Όσο χρήμα θέλουν – και το κάνουν μερικές φορές τυπώνοντας αφειδώς πληθωριστικό χρήμα, που εκμηδενίζει την αγοραστική δύναμη των ανθρώπων. Αλλά και οι τράπεζες μπορούν να κατασκευάζουν όσο χρήμα θέλουν χωρίς απαραίτητα να διατρέχουν τον κίνδυνο της πληθωριστικής απαξίωσής του. Γιατί, πολύ απλά, έχουν το (αδιανόητο με την κοινή λογική) δικαίωμα να μετατρέπουν το χρέος κάθε μορφής (ιδιωτικό, επιχειρηματικό, κρατικό) σε πιστωτικό χρήμα. Κάθε φορά που πηγαίνετε στο γκισέ της τράπεζας και υπογράφετε τη δανειακή σύμβαση με τα ψιλά γράμματα που ποτέ δεν διαβάζετε, έχετε αυξήσει το χρήμα της τράπεζας κατά το ποσό του δανείου που παίρνετε συν τους τόκους. Άλλωστε, η τράπεζα δεν σας δανείζει τίποτε άλλο από μια υπόσχεση παροχής χρήματος που θα πιστώσει στον λογαριασμό σας, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να αποδείξει ότι το διαθέτει. Για την ακρίβεια, είναι υποχρεωμένη να διαθέτει το 1/20, το 1/30 ή το οποιοδήποτε εξευτελιστικό κλασματικό απόθεμα κάθε εθνική νομοθεσία της επιβάλει να έχει.

«Η διαδικασία με την οποία οι τράπεζες δημιουργούν χρήμα είναι τόσο απλή που καταντάει αποκρουστική», έγραφε ο Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ. Και πολύ πριν απ’ αυτόν, ένας ακόμη υπεράνω αντικαπιταλιστικής υποψίας, ο Αβραάμ Λίνκολν, διατύπωνε τη δυσοίωνη προειδοποίηση για την εξέλιξη του χρηματικού συστήματος: «Η κυβέρνηση θα έπρεπε να δημιουργεί, να εκδίδει, και να κυκλοφορεί όλα τα χρήματα και τα πιστωτικά παράγωγα που χρειάζονται για να καλύψουν τις κυβερνητικές δαπάνες και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Με την υιοθέτηση αυτών των αρχών, οι φορολογούμενοι πολίτες θα εξοικονομήσουν τεράστια ποσά που τώρα δίνουν για εξόφληση τόκων. Το δικαίωμα της δημιουργίας και έκδοσης χρημάτων είναι, όχι μόνο το ανώτατο αποκλειστικό προνόμιο της κυβέρνησης, αλλά και η μεγαλύτερη δημιουργική της ευκαιρία». Το δικαίωμα αυτό έχει απεμποληθεί προ πολλού από όλα τα κράτη του κόσμου, με αποτέλεσμα το κρατικό χρήμα να αποτελεί μόλις το 5% του εικονικού χρήματος που δημιουργούν εκ του μη όντος οι τράπεζες. Κι ένα επιπλέον αποτέλεσμα είναι ότι, τελικά, τα ίδια τα κράτη που έχουν εκχωρήσει το δικαίωμα αυτό είναι οι καλύτεροι πελάτες (και θύματα) της Διεθνούς της τοκογλυφίας.

Στην ουσία, το χρήμα που κυριαρχεί στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα δεν είναι τίποτε άλλο από το παγκόσμιο χρέος. Χωρίς χρέος δεν υπάρχει χρήμα. Κράτη, επιχειρήσεις, νοικοκυριά είναι υποχρεωμένα να ξοδεύουν ακατάπαυστα, να τροφοδοτούν με τις δαπάνες τους μια ανάπτυξη μη βιώσιμη, σχεδόν αυτοκαταστροφική, και ένα χρέος που δεν πρόκειται να εξοφληθεί ποτέ γιατί προέρχεται από χρήματα που ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ, γιατί αλλιώς το σύστημα θα καταρρεύσει. Και καταρρέει κάθε μερικές δεκαετίες. Όπως συνέβη το 1929, όπως συνέβη και το 2008, όπως ενδεχομένως θα ξανασυμβεί οσονούπω. Και το πληρώνουμε κι από πάνω, σε χρήμα και σε είδος. Με έκτακτη φορολογία, με ανεργία και ανέχεια.

Και το ερώτημα είναι: Πώς είναι δυνατό οι άνθρωποι και οι κοινωνίες που παράγουν τον πλούτο να χρωστάνε σ’ αυτούς που δανείζουν κάτι που δεν υπάρχει; Γιατί οι κυβερνήσεις δέχονται – υπό την απειλή της κρατικής χρεοκοπίας- να δανείζονται έντοκα από τις τράπεζες, αφού μπορούν οι ίδιες να δημιουργούν χρήμα χωρίς τόκους; Γιατί η Ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν λύνουν διά παντός την κρίση χρέους που διατρέχει πάνω από τα μισά κράτη-μέλη, διαμηνύοντας στους υποτιθέμενους χρηματοδότες τους ότι το «πάρτι τελείωσε»; Γιατί, πολύ απλά, η παγκόσμια οικονομική κοινότητα, που είδε εθνικές οικονομίες να βυθίζονται στη δίνη της πιστωτικής φούσκας, στο κραχ του εικονικού χρήματος, δεν μηδενίζει εδώ και τώρα το κοντέρ του χρέους, λέγοντας καθαρά και ξάστερα: «Δεν πληρώνω κάτι που δεν μου δώσατε, γιατί ποτέ δεν το είχατε»;

Κι αν είναι υπερβολή να περιμένει κανείς τέτοια αποκοτιά από τη διεθνή ορθοδοξία του χρήματος, γιατί να μην είναι η Ελλάδα αυτή που θα πρωτοτυπήσει;
Υ.Γ. Δείτε στο Διαδίκτυο το ντοκιμαντέρ του Καναδού Paul Grignon «Money as debt» (το χρήμα ως χρέος), μια γλαφυρή περιγραφή του δαιμόνιου μηχανισμού κατασκευής του χρήματος. Κυκλοφορεί και στα ελληνικά, θαυμάσια υποτιτλισμένο από την ομάδα kepik.gr

ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑΣ – ΑΛΕΥΡΟΜΑΓΕΙΡΟΣ

Μια ενδιαφέρουσα τηλεοπτική συζήτηση!

<object width=»400″ height=»309″><param name=»allowfullscreen» value=»true» /><param name=»allowscriptaccess» value=»always» /><param name=»movie» value=»http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=7794506&amp;server=vimeo.com&amp;show_title=1&amp;show_byline=1&amp;show_portrait=0&amp;color=&amp;fullscreen=1» /><embed src=»http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=7794506&amp;server=vimeo.com&amp;show_title=1&amp;show_byline=1&amp;show_portrait=0&amp;color=&amp;fullscreen=1» type=»application/x-shockwave-flash» allowfullscreen=»true» allowscriptaccess=»always» width=»400″ height=»309″></embed></object><p><a href=»http://vimeo.com/7794506″>Ρηξη-κέλευθα 24/11/2009: Συζήτηση με τον Δ. Αλευρομάγειρο</a> from <a href=»http://vimeo.com/user1760232″>Άρδην – Ρήξη</a> on <a href=»http://vimeo.com»>Vimeo</a>.</p>

ΥΒΡΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

του Δημήτρη Αλευρομάγειρου, Άρδην τ. 77

Οι μάσκες πέφτουν

 

Ο πανικός ρίχνει τις μάσκες. Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος και τα στελέχη του αγωνίζονται καθημερινά να μας πείσουν για το αντίθετο, το ΛΑΟΣ είναι ένα ετερόφωτο κόμμα. Αναπτύσσεται πάνω στην καθεστωτική ομερτά, που έχουν επιβάλει οι άρχουσες ελίτ στο σύνολο σχεδόν του πολιτικού συστήματος για τα εθνικά θέματα, το μεταναστευτικό, κ.λπ..  Δίχως αυτήν, κανείς δεν ξέρει τι θα είχε απομείνει από την δημοσκοπική ορμή που καταγράφει τα τελευταία χρόνια, αποκτώντας σημαντική επιρροή ιδιαίτερα στα λαϊκά στρώματα. Και βεβαίως, αυτή ακριβώς η συνομωσία της σιωπής είναι που έχει επιτρέψει σ’ ένα σαφέστατα ακροδεξιό κόμμα να παρουσιάζεται ως ένα ‘απλό πατριωτικό κόμμα’.   
Τούτο επιβεβαιώνεται πολύ καλά, σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στη Νέα Δημοκρατία. Η υποψηφιότητα Σαμαρά έρχεται να αμφισβητήσει δυναμικά το μονοπώλιο που προσπαθεί να επιβάλει το ΛΑΟΣ στα εθνικά θέματα, στον χώρο των κοινοβουλευτικών κομμάτων, και γι’ αυτό οι αντιδράσεις του προέδρου του, αλλά και σύσσωμου του κόμματος, υπήρξαν εντονότατες. Πρώτον, ο Καρατζαφέρης έσπευσε να εκφράσει την υποστήριξή του στην Ντόρα Μπακογιάννη, ευθυγραμμιζόμενος για άλλη μια φορά με τις πρεσβείες και τα μεγάλα συμφέροντα. Ύστερα, εμφανίστηκε στο κανάλι του, και σ’ ένα άκρως ρεβανσιστικό, ψυχροπολεμικό κλίμα μίλησε για το Πολυτεχνείο, την δικτατορία και για τον Ν. Μπελογιάννη όπως θα διαβάσετε παρακάτω στο κείμενο του Δ. Αλευρομάγειρου.
Και τέλος, το κερασάκι στην τούρτα ήρθε με το άκρως ρατσιστικό εξώφυλλο της «Α1» για την Κωνσταντίνα Κούνεβα, το οποίο τολμάει να καταγγέλλει για «αριστερό ρατσισμό» την απόφαση της κυβέρνησης να επικηρύξει τους δράστες της δολοφονικής επίθεσης εναντίον της. Άφησαν έτσι να πέσουν οι μάσκες και να ξεδιπλώσουν τις πραγματικές, δουλοκτητικές απόψεις τους για τα δικαιώματα των ξένων εργατών. Και όταν μάλιστα η Κούνεβα έχει τοποθετηθεί, παρά την πρριπέτειά της, υπέρ του πατριωτισμού και της αξιοπρέπειας των Ελλήνων !
Με την πλάγια υπεράσπιση των υποψήφιων δολοφόνων της Κούνεβα, και την από τηλεοράσεως κατασυκοφάντηση αυθεντικών αγώνων και αγωνιστών του ελληνικού λαού, κλείνει ένας κύκλος για το ΛΑΟΣ. Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας του εθνομηδενισμού στην πολιτική σκηνή, το αναγκάζει να αναδιπλωθεί στις πρωταρχικές του τοποθετήσεις, επιστρέφοντας στον σκληρό του πυρήνα…

 

Άρδην

 

Στη σημερινή του εκπομπή, 17 Νοεμβρίου 2009, στον τηλεοπτικό σταθμό ΤΗΛΕΑΣΤΥ[;] ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ, είπε –περίπου– τα εξής:
 
Για τον Νίκο Μπελογιάννη,
«Γιατί τον τιμούμε, Τι ήταν; Ένας σταλινικός πράκτορας, τον οποίον τελικά τον εξετέλεσε η κεντρώα κυβέρνηση του Πλαστήρα και όχι οι δεξιοί…»
 Για την αντίσταση κατά της χούντας και το Πολυτεχνείο.
-«Ποια αντίσταση; Ένας Μουστακλής, ένας Σαββούρας, ένας Μήνης, ένας Παπανικολάου και τίποτε άλλο»…
-Το Πολυτεχνείο έγινε γιατί οι Αμερικανοί δεν ήθελαν τον Παπαδόπουλο, ο οποίος δεν τους έδωσε διευκολύνσεις για τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, και ο οποίος ήθελε να ομαλοποιήσει την πολιτική ζωή με τον Μαρκεζίνη, θα είχαμε εκλογές τον Φεβρουάριο του 1974 και έτσι δεν θα είχαμε την καταστροφή της Κύπρου»…
-«Εντάξει, υπήρξαν νεκροί» [σ.σ. Πάλι καλά!]
-«Και μένα με έπιασε ένας Ταγματάρχης»….[σ.σ. Να και αντιστασιακός ο Γ.Κ!]

Αυτά τα ανιστόρητα και διαστρεβλωμένα είπε σήμερα ο κ. Γ. Καρατζαφέρης..
-Το ότι η χούντα του ’67 έγινε για να καταστραφεί η Κύπρος, τσιμουδιά…
-Το ότι η χούντα απέσυρε τον Νοέμβριο του 1967,κατά εξευτελιστικό τρόπο για τον Ελληνικό Στρατό, την Μεραρχία που είχε στείλει από το 1964 στην Κύπρο ο Γ. Παπανδρέου, εν συνεννοήσει και κατόπιν αιτήσεώς του, με τον Μακάριο, και, ύστερα από την απόσυρσή της η Κύπρος έμεινε γυμνή στις ορέξεις της Τουρκίας, τσιμουδιά…
-Το ότι ο ίδιος ο χουντικός Παπαδόπουλος είχε προτείνει στους Τούρκους ομοσπονδία Ελλάδας-Τουρκίας; τσιμουδιά…
-Για την κορυφαία αντιστασιακή ενέργεια του Αλέκου Παναγούλη την 13η Αυγούστου 1968, τσιμουδιά [πως αυτό συνδυάζεται με το γεγονός ότι ο ίδιος ο Γ. Καρατζαφερης έχει ζητήσει να τιμηθεί ο Α. Παναγούλης με άγαλμα στη Βουλή; Και παραβρέθηκε φέτος και στο μνημόσυνο την 1η Μαΐου; [βέβαια ακούστηκαν αποδοκιμασίες για την παρουσία του, ελπίζω να μην ξανάρθει.]
– Για την αντιστασιακή οργάνωση Δημοκρατική Άμυνα με Σάκη Καράγιωργα, Βασίλη Φίλια, στρατηγό Ιορδανίδη, Νίκο Κωνσταντόπουλο, Γιάννη Κομποτιάτη, Γεράσιμο Νοταρά.Γ. Κουβελάκη και εκατοντάδες άλλους; Τσιμουδιά,
–Για το κίνημα του Ναυτικού και την ανταρσία του Βέλους, που κλόνισε τη χούντα, τσιμουδιά…
–Για την οργάνωση «Ελεύθεροι Έλληνες» με χιλιάδες Αξιωματικούς; Τσιμουδιά.
–Το ότι η χούντα αποστράτευσε –μόλις μέχρι τον Ιανουάριο του 1968–, 2500 αξιωματικούς [βλέπε περιοδικό Ελένης Βλάχου ,Γκρηκ Ριπορτ στο Λονδίνο]; Τσιμουδιά…
 
Λυπάμαι πολύ γιατί πολλοί από τους ψηφοφόρους του ΛΑΟΣ παρεσύρθησαν από πατριωτικές κορώνες του κ. Γ.Κ και έτσι είναι σήμερα στη Βουλή των Ελλήνων και διάλεξε τη μέρα για να υβρίσει και την αντίσταση και τη Δημοκρατία.
–Δεν θα αποφύγω να μιλήσω και για τον Νίκο Μπελογιάννη.
Το δράμα της Ελλάδας με τον εμφύλιο είναι γνωστό και το έχουμε αναλύσει κατ’ επανάληψη.
Ο εμφύλιος τελείωσε το 1949 αλλά το δεξιό κράτος τον εκμεταλλεύτηκε για πολλά χρόνια μετά… [τελικά η συμφιλίωση άρχισε κατά τη διάρκεια της χούντας, όταν πολλοί δεξιοί και αριστεροί βρέθηκαν στα ίδια κελιά της. Τυπικά τελείωσε το 1976, όταν η πολιτεία πλέον τον ονόμασε εμφύλιο και το 1981, όταν τιμήθηκαν οι αντιστασιακοί και έγιναν οι γιορτές στον Γοργοπόταμο.]
Το άγος της εκτέλεσης του Μπελογιάννη και των άλλων συντρόφων του [Κυριακή 30 Μαρτίου 1952, πρωι ώρα 04.10 με τα φώτα των Τζέιμς] δεν είναι καθόλου προς τιμήν κανενός, [Ακόμη και το τότε ΚΚΕ, με το να αποκηρύξει την επιστολή Νίκου Πλουμπίδη έχει ευθύνη για την καταδίκη..]
Εγώ απλά θα πρότεινα στον κ. Γ.Κ να διαβάσει τι είπε ο Νίκος Μπελογιάννης στην απολογία του, στις δίκες του, για το Κυπριακό.
Ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν πολύ μπροστά πολιτικά από παρά πολλούς και ήταν πολύ μεγάλος Έλληνας και καθόλου πράκτορας κανενός σταλινικού καθεστώτος, όπως θέλανε να τον παρουσιάσουν [και σήμερα 10 μέρες μετά τον θάνατο της συντρόφου του.. ο κ. Γ.Κ]. Είχε πει λοιπόν ο Μπελογιάννης: «Προσέξτε του Άγγλους στην Κύπρο, Δεν θα τη δώσουν ποτέ».
Και γι’ αυτές τις μαύρες εποχές καλά θα κάνει ο κ. Γ.Κ. να είναι προσεκτικός. Ίσως πρέπει να γνωρίζει ότι την απόφαση για εκτέλεση -αντίθετα από την απόφαση Πλαστήρα – την έδωσε ο Παύλος.
Αυτά, κ. Γ.Κ., και ειλικρινά λυπάμαι γιατί υπάρχει βουλευτής στο Ελληνικό Κοινοβούλιο ο οποίος υβρίζει την αντίσταση του Ελληνικού Λαού.
 
Δημήτρης Αλευρομάγειρος

Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΣΑΜΑΡΑ (και μια προειδοποίηση για τον Γιώργο)

 Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

‘Ηταν ασφαλώς ο θρίαμβος του Αντώνη Σαμαρά. Ακόμα περισσότερο όμως, ήταν η συντριπιτκή ήττα ενός ορισμένου πολιτικού, οικονομικού, εκδοτικού κατεστημένου και των μηχανισμών του. Μηχανισμών που, όσο ισχυρότεροι γίνονται «οργανωτικά», τόσο πιο αναποτελεσματικοί φαίνονται πολιτικά, αφού «ξεμαθαίνουν», αν την ήξεραν ποτέ, την πολιτική, την τέχνη να μιλάνε και να κερδίζουν τους ανθρώπους, όπως και την ικανότητα να γίνονται φορείς γενικώτερων ιδεών και σχεδίων, που έχει απελπιστικά ανάγκη η ελληνική κοινωνία. Οι πολίτες προσήλθαν μαζικά στις κάλπες της ΝΔ, ανατρέποντας τους σχεδιασμούς ισχυρότατων μηχανισμών, αποδοκιμάζοντας τη διαφθορά των πολιτικών και την περιφρόνηση που υφίστανται. Κατήγγειλαν, με την ετημυγορία τους, πολιτικές και πολιτικούς που, όσο λιγότερο ακούνε και συνδιαλλέγονται με την κοινωνία, τόσο περισσότερο πειθήνιοι εμφανίζονται απέναντι στα κελεύσματα της Ουάσιγκτον (και των Βρυξελλών). Δεν αποδοκίμασαν μόνο τη Ντόρα Μπακογιάννη, αποδοκίμασαν και τον κυνισμό μιας πλειάδας ηγετικών και μεσαίων στελεχών της ΝΔ που τάχθηκαν στο πλευρό της, συχνά σε πλήρη αντίθεση με το ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα που εξέπεμπαν χρόνια ολόκληρα. Εκλέγοντας τον Αντώνη Σαμαρά οι πολίτες επιβράβευσαν επίσης την εθνική αναφορά του Μεσσήνιου πολιτικού, αναφορά που η οικονομική κρίση καθιστά περισσότερο, όχι λιγότερο αναγκαία και δημοφιλή. Πολύ περισσότερο σε μια χώρα που αντιμετωπίζει τώρα υπαρκτή απειλή και ισχυρότατη γεωπολιτική πίεση. Με αυτή την τελευταία έννοια, η μαζική επιδοκιμασία του Αντώνη Σαμαρά, παρόλο που συνιστά συνέχεια του εκλογικού αποτελέσματος της 4ης Οκτωβρίου, της σφοδρής αποδοκιμασίας δηλαδή της κυβερνητικής διαχείρισης της τελευταίας διετίας, αποτελεί επίσης και σοβαρή προειδοποίηση προς το ΠΑΣΟΚ, την ελληνική κεντροαριστερά (και αριστερά). Μοιάζει σαν το εκλογικό σώμα, από τη μια να εμπιστεύτηκε τον Γιώργο Παπανδρέου για μια πιο φιλολαϊκή διαχείριση, από την άλλη να θέλει να του βάλει και κάποιο ανάχωμα, σε μια εξωτερική πολιτική που δεν ενθουσιάζει. Προειδοποιεί την ελληνική κεντροαριστερά να μη θυσιάσει, αν δεν θέλει να διακινδυνεύσει την πολιτική συντριβή της, εθνικά συμφέροντα της χώρας στο βωμό τυχόν ιδεοληψιών της και μιας φανατικής επιδίωξης καλών σχέσεων, πάση θυσία, με την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο. Ο ελληνικός λαός δεν θέλει να θυσιάσει τα κοινωνικά για τα εθνικά, τα εθνικά για τα κοινωνικά του συμφέροντα. Ψάχνει απεγνωσμένα πολιτικούς να τον υπερασπίσουν και να τον εκφράσουν και στο εσωτερικό και διεθνώς. Στον τομέα άλλωστε της εξωτερικής πολιτικής, η εκλογή Σαμαρά θα έχει πιθανότατα άμεσες και πολύ σημαντικές συνέπειες. Αν κάποιοι θα ήθελαν να κλείσουν στο «άψε-σβήσε» κυπριακό και ελληνοτουρκικά, με ένα σχέδιο τύπου Ανάν, επιβάλλοντας ενδεχομένως και αντιδημοφιλείς λύσεις, χάρη σε μια «ομοφωνία» των μεγάλων πολιτικών δυνάμεων σε Ελλάδα και Κύπρο, η θέση τους γίνεται τώρα πολύ δυσκολότερη. ‘Ενας «νόμος» του «πολιτικού αιφνιδιασμού» τείνει να εγκαθιδρυθεί στα ελληνικά (και όχι μόνο) πράγματα. Οι κοινωνίες, περισσότερο αποκλεισμένες από ποτέ άλλοτε από κάθε πραγματική δυνατότητα επιρροής επί των αποφάσεων που τις αφορούν, επιδίδονται σε ιδιότυπο «αντάρτικο», όταν τους δίνεται η ευκαιρία, χαλώντας τη «σούπα» των εγχώριων (και υπερατλαντικών) «πλούσιων και ισχυρών». Το είδαμε με τις ευρωπαϊκές αντιδράσεις στους πολέμους της Μέσης Ανατολής, με το δημοψήφισμα για το Ανάν στην Κύπρο και το ευρωσύνταγμα στη Γαλλία, το βλέπουμε στις απρόβλεπτες, γρήγορες και «βίαιες» πολιτικές μετατοπίσεις των δύο τελευταίων χρόνων (εκτίναξη και κατακρήμνιση του ΣΥΡΙΖΑ, βιαιότατη εξέγερση της νεολαίας, διάλυση και καταστροφή της ΝΔ σε ένα μόνο χρόνο). Πολιτικά «στοιχήματα» Σαμαρά και οικονομικά στοιχήματα Παπανδρέου Η χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Και από οικονομική άποψη και από την άποψη των «ρυθμίσεων» που της ζητά η Ουάσιγκτον στο κυπριακό, το Αιγαίο, τα Βαλκάνια. Δεν πρόκειται να βγει από την κρίση χωρίς να ματώσει. Το ερώτημα δεν είναι αν θα ματώσει, είναι πρώτον, αν θα βγει από την κρίση, παρόλο που θα ματώσει, αποφεύγοντας τον επί θύραις κίνδυνο μιας κοινωνικής ή/και εθνικής καταστροφής, δεύτερο, πως θα κατανεμηθούν τα βάρη αυτής της «εξόδου». Εδώ θα κριθούν και ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Αντώνης Σαμαράς. Αν κάτι διδάσκει η εντυπωσιακή κατάρρευση της κυβέρνησης Καραμανλή σε ένα χρονο (και όχι μόνο), είναι πόσο έχει συντομευθεί η απόσταση ανάμεσα σε ‘Ολυμπο και Τάρταρα. Και επίσης, πόσο η μακρά παρακμή της χώρας έχει σταδιακά αμβλύνει έως εκμηδενίσει τη δυνατότητα (και το ενδιαφέρον) της πολιτικής τάξης, των διανοουμένων, του διοικητικού προσωπικού, να σκεφθούν και να αντιμετωπίσουν τα τόσο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ποτέ δεν ήταν τόσο μεγάλο, στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, η διαφθορά της ελίτ και το χάσμα ανάμεσα «ελίτ»-κοινωνίας. Υποστηρίξαμε από αυτές τις στήλες την απόφαση του ΠΑΣΟΚ για διακοπή των stage. Θελήσαμε να δούμε στην απόφαση αυτή ένα απαραίτητο μέτρο καταπολέμησης του «ρουσφετιστάν», ενός από τους «πυλώνες» ενός συστήματος όχι μόνο άδικου, αντιπαραγωγικού και παρακμιακού, αλλά και μη βιώσιμου πλέον. ‘Ηδη όμως, τα προβλήματα της οικονομικής πολιτικής αρχίζουν και γίνονται ορατά. Χρειάζεται μια παραγωγική αναδιάταξη της χώρας και η εκ βάθρων αντιμετώπιση των σοβαρότατων προβλημάτων κράτους, παιδείας, κουλτούρας, αξιών. Δεν μπορούμε τη μια να λέμε «υπάρχουν λεφτά» και την άλλη να μιλάμε για «τραγική» κατάσταση της οικονομίας. Τη μία να θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το φόβητρο των Βρυξελλών στο εσωτερικό και την άλλη να καθησυχάσουμε τις χρηματαγορές. Η έκρηξη όλων των μορφών δημόσιου, ιδιωτικού και διεθνούς χρέους είναι ο τρόπος εκδήλωσης της ελληνικής οικονομικής κρίσης και επείγει η αντιμετώπισή της καθεαυτή. Δεν είναι όμως αυτό το πραγματικό αίτιο του προβλήματος. Το πρόβλημα είναι η απαξίωση του παραγωγικού ιστού της χώρας, η κατάρρευση των εξαγωγών της, η χρεωκοπία της παιδείας και των αξιών της. Η Ελλάδα δηλητηριάζεται και σαπίζει ολόκληρη από τη διαθορά της, την διαλύει, περισσότερο από ότι κάποτε η Μικρασιατική, η «Μικροαστική» Καταστροφή της. Για να αντιμετωπισθούν όμως αυτά χρειάζεται ένα μεγάλο κοινωνικό μέτωπο με σταθερή πολιτική κατεύθυνση, που θα εγγυηθεί το εισόδημα των πιο φτωχών, θα θίξει όμως αναγκαστικά και τα μεσοστρώματα, επιδιώκοντας να μη θίξει τίποτα το παραγωγικό και ελπίζοντας ότι θα μπορέσει να συγκεντρώσει γύρω του τις δυνάμεις που «απελευθερώνει» η κρίση (όσους δηλαδή αντιλαμβάνονται ότι και τα δικά τους ιδιοτελή συμφέροντα θα απειληθούν από μια γενική κατάρρευση της Ελλάδας). Χρειάζεται ένας πυλώνας κρατικής οικονομικής παρέμβασης γύρω από την Εθνική, τον ΟΤΕ, τη ΔΕΗ, το Ταμιευτήριο, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα ούτε το «παλαιό» πελατειακό ΠΑΣΟΚ, ούτε όμως και οι (διαπλεκόμενοι) «Ταλιμπάν» του σημιτικού (ή καραμανλικού) εκσυγχρονισμού (νεοφιλελευθερισμού) που διέλυσαν την ελληνική οικονομία και τείνουν τώρα να ξαναποκτήσουν μεγάλο μέρος της οικονομικής διαχείρισης. Πόσο μάλλον που η Ελλάδα σήμερα, σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν έχει εργαλεία προστατευτισμού, δεν διαθέτει νομισματική πολιτική, δεν μπορεί να προσφύγει άλλο στη φτηνή εισαγόμενη και μαύρη εργασία, χωρίς να ανατινάξει την όποια, εναπομείνασα κοινωνική συνοχή της και δεν έχει καμμιά από τις συνθήκες που απαιτούνται για «κεϋνσιανού» τύπου παρεμβάσεις. Το χειρότερο δεν είναι ότι η χώρα έχει χάσει παραδοσιακά εργαλεία πολιτικής στο διάστημα των τελευταίων δεκαετιών, το χειρότερο είναι ότι οι πολιτικοί της, και οι πάσης φύσεως ηγετικές ελίτ της μοιάζουν να έχασαν το μυαλό τους. Απομένει να δούμε αν, καινούρια πρόσωπα, δυνάμεις και ιδέες, θα μπορέσουν να εκφράσουν γόνιμα μια λαϊκή διάθεση που εκφράζεται πια τόσο έντονα με την παραμικρή ευκαιρία που της δίνεται.

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

η Ένωση για τη διαφύλαξη της Ευρωπαϊκής Ταυτότητας (Αθήνα 106 80, Γ. Πρασσά 5, τηλ. 210 36 14 519, φαξ: 210 360 58 92 )

Μπροστά στις κρίσιμες εξελίξεις του Δεκεμβρίου για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που αφορούν ιδιαίτερα την Ελλάδα και την Κύπρο, η Ένωση για την Διαφύλαξη της Ευρωπαϊκής Ταυτότητας σας προσκαλεί σε συγκέντρωση την Τρίτη 1^η Δεκεμβρίου 2009 και ώρα 7:00 μ.μ. στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής, Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο (οδός Σταδίου 13) με θέμα:

ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 

Ομιλητές θα είναι οι:

Νικόλαος Παπαδόπουλος, αντιπρόεδρος ΔΗΚΟ Κύπρου

Πάνος Παναγιωτόπουλος, τ. Υφυπουργός

Σταύρος Λυγερός, δημοσιογράφος

Γιάννης Μαρίνος, τ. Ευρωβουλευτής, δημοσιογράφος

Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας 

Τον συντονισμό θα κάνει ο Γιάννης Τριάντης, δημοσιογράφος.

«Ταξίδι Αυτοανακάλυψης»

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

 Το βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα», σας προσκαλεί στην παρουσίαση του π. Φιλόθεου Φάρου με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου του με τίτλο «Ταξίδι Αυτοανακάλυψης» και στην συζήτηση που θα ακολουθήσει.

      Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου, στις 7.30 το απόγευμα στο πνευματικό κέντρο του Ι.Ν. Φανερωμένης Χολαργού.  

      Για οποιαδήποτε πληροφορία επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 210-6546742.

 

Η ανθρωπιά, η καλωσύνη, η ευαισθησία και συμπόνια για τον άλλο, η κοινωνία με τον άλλο και η προσφορά, κάνουν έναν άνθρωπο πολιτισμένο και τον κόσμο μας καλύτερο. Χωρίς την ομορφιά αυτής της τέχνης, η εφευρετικότητα της επιστήμης, η βιβλιογραφική σοφία και οι βαθυστόχαστοι λόγοι των φιλοσόφων όχι μόνο δεν βελτιώνουν την κατάσταση του κόσμου, αλλά συχνά στηρίζουν την κτηνωδία του.

Πόσο μπορεί κανείς να πορευτεί στη ζωή του όταν δεν έχει ανακαλύψει τον εαυτό του; Πόσο υγιείς σωματικά και ψυχικά είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει έρθει αντιμέτωπος με τον εαυτό του;

Η φύση του ανθρώπου είναι δίπολη, φωτεινή και σκοτεινή, ο παράδεισος και η κόλαση, το καλό και το κακό. Τι συμβαίνει όμως όταν δεν αντιμετωπίζεται η σκοτεινή πλευρά με δημιουργικότητα και κοινωνία, αλλά με τον ατομικισμό;

Μέσα από τα κεφάλαια του βιβλίου παρακολουθούμε την ανάπτυξη της προσωπικότητας στην Ιστορία αλλά και την ιστορία της ανάπτυξης της προσωπικότητας. Διακρίνουμε την σχέση της ατομικότητας με σημαντικές σωματικές ασθένειες αλλά και ψυχικές.

Μαθαίνουμε για τον εαυτό μας όταν βλέπουμε την αντανάκλασή μας στους άλλους, παρατηρώντας τα συναισθήματα που διεγείρουμε σ’ αυτούς, όπως αναγνωρίζουμε τα χαρακτηριστικά μας σε έναν καθρέπτη. Μαθαίνουμε για τον εαυτό μας μέσα από το ταξίδι της ανακάλυψής του!

 

π. Φιλόθεος Φάρος

Γεννήθηκε το 1930 στον Πειραιά. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες, νομικά και θεολογία. Έγινε κληρικός το 1962 και συνέχισε σπουδές στην ποιμαντική ψυχολογία και την ποιμαντική συμβουλευτική στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης στις Η.Π.Α. Δίδαξε ποιμαντική ψυχολογία στη Θεολογική σχολή του Τιμίου Σταυρού στην Βοστώνη και εργάσθηκε ως Pastoral Counselor και Family Therapist Supervisor στην πρότυπη ψυχιατρική θεραπευτική κοινότητα Human Resource Institute της Βοστώνης, όπου απέκτησε μία σημαντική ψυχοθεραπευτική εμπειρία κάνοντας και ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία και κυρίως εργαζόμενος με οικογένειες και ζευγάρια. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, επεχείρησε να θέσει στην υπηρεσία  της Εκκλησίας της Ελλάδος την εμπειρία του, οργανώνοντας ένα πρόγραμμα ποιμαντικής κλινικής εξασκήσεως για κληρικούς σε ένα νοσοκομείο της Αθήνας. Ταυτόχρονα οργάνωσε ένα κέντρο νεότητας για την Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Έχει γράψει πολλά άρθρα, μελέτες και δεκατρία βιβλία που πραγματεύονται άμεσα και καίρια για την ζωή του ανθρώπου θέματα, όπως είναι το πένθος, ο γάμος, η ανατροφή των παιδιών, ο έρωτας, κ.α.

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Οι εκδόσεις Παπαζήση και ο συγραφέας Κώστας Λάμπος έχουν την τιμή να σας προσκαλέσουν στην παρουσίαση του βιβλίου «Αμερικανισμός και Παγκοσμιοποίηση (Οικονομία του Φόβου και της Παρακμής)» την Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009, στις 6 μ.μ. στη Στοά του Βιβλίου (Πεσμαζόγλου 5). Το βιβλίο θα παρουσιάσουν ο πρώην Υπουργός Παρασκευάς Αυγερινός, ο Μανώλης Γλέζος, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών Στέργιος Μπαμπανάσης και ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Πανούσης. Συντονίζει ο δημοσιογράφος Χρήστος Χαλαζιάς.