Σκοτεινές ημέρες

Γιώργος Μαργαρίτης *

Στην ιστορική πορεία του ελληνικού κράτους -στη μορφή που αυτό πήρε μετά το 1922- οι οξυμένες κοινωνικές εντάσεις και οι συνακόλουθες πολιτικές εκρήξεις εκδηλώθηκαν σε μια αυστηρά οριοθετημένη περίοδο: εκείνη του 1940 με 1950.

Στην περίοδο αυτή συμπυκνώθηκαν κοινωνικά και πολιτικά ανατρεπτικές προσδοκίες που εκτονώθηκαν τελικά -με τον τρόπο που «εκτονώνονται» παρόμοιες υποθέσεις- μέσα στον πολύνεκρο και καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο του 1946-1949.

Μπορεί να θεωρηθεί ιστορικό παράδοξο -τουλάχιστον για τους ιστορικούς που δεν περιορίζουν τη «μελέτη» των εμφύλιων πολέμων στην «αποκάλυψη» της «εγκληματικής φύσης της επανάστασης και του κομμουνισμού»- το γεγονός ότι στη χώρα μας δεν παρατηρήθηκε εκρηκτική «προϊστορία» ως προς την τρομερή δεκαετία του ’40-’50, τίποτε ανάλογο με τις συνεχείς κοινωνικές δονήσεις που σημάδεψαν την προεπαναστατική και προεμφυλιακή Ρωσία ώς το 1917 ή την αντίστοιχα προεμφυλιακή Ισπανία πριν από το 1936.

Υπαινίσσομαι ότι δεν υπήρξε εδώ τίποτα αντίστοιχο του 1905, του 1909-11 ή του 1934, χρονιές που σημάδεψαν το επαναστατικό κίνημα στις χώρες αυτές. Και όμως, η Ελλάδα του 1922-23, με τα πλήθη των προσφύγων, τη συνακόλουθη μιζέρια και εκμετάλλευση, προσφερόταν, σε συνδυασμό με το επαναστατικό κλίμα εκείνων των καιρών, για επαναστατικές εξελίξεις.

Ετούτο τον κίνδυνο διέκρινε το νέο -τότε- δημιούργημα του ιμπεριαλισμού, η Κοινωνία των Εθνών, η οποία ανέλαβε το έργο της πρόληψης και της αποτροπής επαναστατικών εξελίξεων.

Για περίπου επτά χρόνια (1923-1930) η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων διαχειρίστηκε το δημοσιονομικό και προπαντός το κοινωνικό πρόβλημα της χώρας αμβλύνοντας σε κάποιο βαθμό τις κοινωνικές ανισότητες και διαχειριζόμενη την απελπισία των ανθρώπων. Η αποστολή θεωρήθηκε εκ των πραγμάτων επιτυχημένη και η αναμενόμενη επανάσταση -αν και δεν ματαιώθηκε- αναβλήθηκε για την επόμενη δεκαετία.

Η άγρια εκμετάλλευση του εργατικού κόσμου της χώρας στη ναζιστική Κατοχή, η καταλήστευση του μόχθου των αγροτών και η ανάδειξη ενός νεόκοπου και ως εκ τούτου βάρβαρου και επιθετικού ελληνικού καπιταλισμού μέσα από την πολεμική οικονομία, τα οφέλη του δωσιλογισμού, τη συνεργασία με τον κατακτητή και την οικονομία της Νέας Ευρώπης και τη διαχείριση της «ανθρωπιστικής βοήθειας», έδωσε μετά το 1940 το υπόστρωμα για τις επαναστατικές εξελίξεις που ακολούθησαν.

Οι νικητές του εμφύλιου πολέμου και οικοδόμοι του μετεμφυλιακού κόσμου πάτησαν -με τον τρόπο που τους συμβούλευσαν οι Αμερικανοί μέντορές τους- σε δύο βάρκες. Από τη μία πλευρά είχαν το κράτος των «έκτακτων μέτρων» και της βάρβαρης καταστολής οποιασδήποτε μορφής λαϊκού κινήματος.

Από την άλλη όμως έχτισαν και μηχανισμούς άμβλυνσης των κοινωνικών αντιθέσεων – ιδρύματα, προνοιακά μέτρα, πελατειακές σχέσεις και, τέλος, άνοιγμα της μαζικής μετανάστευσης στο εξωτερικό, μια δοκιμασμένη από τον δέκατο ένατο αιώνα συνταγή.

Σε γενικές γραμμές ετούτος ο δυϊσμός της κυρίαρχης πολιτικής λειτούργησε αποτελεσματικά στα «πέτρινα χρόνια» ώς το 1974 και τη μεταπολίτευση. Η τελευταία, ειδικά με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, απλά διεύρυνε τους κληροδοτημένους σε αυτήν μηχανισμούς άμβλυνσης των κοινωνικών αντιθέσεων υπερκαλύπτοντας το κενό -και τους κινδύνους για την άρχουσα τάξη- που δημιουργούσε ο περιορισμός των μηχανισμών καταστολής.

Ολη αυτή η προϊστορία έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ημέρες που ζούμε, για όσα βλέπουμε να χτίζονται γύρω μας. Στο σύνολό τους τα «τακτικά» ή τα «έκτακτα» μέτρα που νομοθετούν οι αστικές πολιτικές δυνάμεις της εκάστοτε συμπολίτευσης -και της αντιπολίτευσης μόλις γίνεται συμπολίτευση- έχουν έναν κοινό παρονομαστή: διευρύνουν και βαθαίνουν την κοινωνική άβυσσο που χωρίζει τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες στη χώρα μας.

Τα τρέχοντα νομοσχέδια για το ασφαλιστικό και το φορολογικό αναδεικνύουν τη ραγδαία επιτάχυνση της διαδικασίας κοινωνικής πόλωσης που ήταν ήδη ορατή από τον καιρό της ένταξης στην ευρωζώνη και την υιοθέτηση των «αξιών» του Μάαστριχτ.

Από τη μια πλευρά του κοινωνικού φάσματος, μονοπωλιακοί όμιλοι ελληνικών ή ξένων -πολύ δύσκολα μπορεί να ξεχωρίσει κανείς- συμφερόντων απολαμβάνουν με προπέτασμα την ιδιότητα του «επενδυτή» απεριόριστες ελευθερίες και δυνατότητες, που οδηγούν στη συνεπακόλουθη -φανερή ή κρυφή- κερδοφορία.

Κοντά και γύρω τους τα απαραίτητα για την ισορροπία του συστήματος αστικά στρώματα τα οποία απολαμβάνουν προνόμια «μεσάζοντα» στον κρατικό μηχανισμό, στη Δικαιοσύνη, στην ενημέρωση και σε όλους τους τομείς της παραοικονομίας.

Στους αντίποδες, ο κόσμος της εργασίας, της μισθωτής εργασίας και της παραγωγής, που οδηγείται στην απόλυτη εξαθλίωση. Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά την ώρα που γράφονται ετούτες οι γραμμές, το 50% των «ασφαλισμένων» δεν θα μπορέσει ποτέ να συμπληρώσει τα προαπαιτούμενα για συνταξιοδότηση.

Την περίφημη «εθνική σύνταξη» των 384 ευρώ θα την «απολαύσει» μικρό ποσοστό, καθώς χρειάζονται 20 πλήρη έτη εργασίας στην ηλικία των 67 ετών για να εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις. Με πλήθος υποδιαιρέσεις και εξαιρέσεις προαναγγέλλεται καθεστώς συντάξεων ύψους 100, 200 ή 300 ευρώ. Τρεις, τέσσερις ή πέντε φορές κάτω από το κατώτερο παραδεκτό όριο φτώχειας! Περιττό να προσθέσουμε περισσότερα στα ήδη πολύ γνωστά.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι βρισκόμαστε μπροστά στη δημιουργία μιας κοινωνικής αβύσσου, απόλυτης κοινωνικής αδικίας, πρωτόγνωρης μάλιστα, καθώς δεν συμβαίνει σε συνθήκες πολέμου, καταστροφής ή κατοχής.

Από το σημείο αυτό μέχρι να προμαντέψει κανείς τις επιλογές της καταδικασμένης πλευράς της κοινωνίας, η απόσταση είναι μεγάλη. Η κοινή λογική όμως λέει ότι ακόμα και αν είχαν ολότελα χαθεί έννοιες όπως επανάσταση ή αντίσταση, μια τέτοια κοινωνία θα όφειλε να τις επανεφεύρει για να σωθεί.

* καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ

http://www.efsyn.gr/arthro/skoteines-imeres

Η πολιτική αφήγηση της Κρίσης, και το χωρίς όρια κέρδος του Γιώργου Ρωμανού

Οι Εξωχώριοι, οι Ενδοχώριοι, και οι Επικυρίαρχοι

Η πολιτική αφήγηση της Κρίσης, και το χωρίς όρια κέρδος

 

Η πολιτική – κοινωνική αφήγηση είναι μια πολύ σπουδαία υπόθεση, για να την εμπιστευτεί κανείς σε πολιτικούς και οι- οικονομολόγους, ειδικά σε αυτούς που έδρασαν στα πλαίσια του καθεστώτος του κυβερνητισμού στη χώρα μας, τα τελευταία 38 χρόνια. Και τούτο, γιατί η Αφηγηματολογία είναι μια επιστημονική θεωρία, που λίγοι μπορούν να τη συναρτήσουν στην πράξη με την τέχνη της αφήγησης, μηδέ εξαιρουμένων και των δήθεν δόκιμων και εμπορικά γνωστών συγγραφέων. Αλλά, και γιατί, αυτός που θέλει να αφηγηθεί κάτι με πειστικότητα και να καταθέσει την ιδιοπρόσωπη, δημιουργική του άποψη, θα πρέπει, πριν από όλα, να έχει αποφασίσει, αντί παντός αντιτίμου, να καταθέσει αυταπόδεικτο, αδέκαστο δοκιμιακό λόγο, κυρίως ανιδιοτελή, που φυσικά δεν θα λαμβάνει υπόψη του το διαβόητο πολιτικό – κομματικό κόστος. Δηλαδή, να θέλει να ρισκάρει, κατά το κοινώς λεγόμενο. Και, το ρίσκο της εντιμότητας ήταν αυτό που κυρίως έλειψε στα χρόνια του μεταπολιτευτικού καθεστώτος.

Όμως, η αφήγηση για την Κρίση στην Ελλάδα, δεν μπορεί να ξεκινήσει από το εσωτερικό της χώρας, με κατεύθυνση το εξωτερικό. Κι αυτό, παρά την καταστροφή που έφερε ο κυβερνητικός δικομματισμός και η στυγνή, αντιδημοκρατική πολιτική του. Για τα αποτελέσματα αυτής της καταστροφής, σήμερα πια, συμφωνούν άπαντες, θύματα και θύτες.

Στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, το ηθικό έλλειμμα ήταν και είναι τεράστιο. Η τερατωδών διαστάσεων κλοπή του ελληνικού χρήματος, επί 38 χρόνια, δεν έγινε μόνο από τα ανώτερα στελέχη του κυβερνητισμού, αλλά και με την άμεση συμμετοχή μεγάλου πλήθους γηγενών, κυρίως οπαδών και ψηφοφόρων του δικομματισμού, καθώς και δωσίλογων, εθελόδουλων στον ξένο παράγοντα, πολιτών. Η ηθική στην πολιτική ζωή της χώρας έχει χαθεί, και η οικονομία της μοιάζει με «βαρέλι δίχως πάτο», σύμφωνα με έκφραση κορυφαίου παράγοντα του κυβερνητισμού, ο οποίος φέρει προσωπικά μέγιστο μερίδιο ευθύνης, για την καταστροφή. Είναι επίκαιρα τα, παχύδερμης αναισθησίας, ψεύδη του ίδιου παράγοντα, γύρω από την περιβόητη λίστα φοροφυγάδων (λίστα Λαγκάρντ), που δεν είναι προϊόν κάποιας ελβετικής συνεργασίας, αλλά υποκλοπής, και την οποία ο ίδιος απέκρυψε επιμελώς. Όποιος γνωρίζει τι ισχύει στα καθεστώτα των εξωχώριων οικονομικών τόπων, εύκολα συμπεραίνει ότι αυτός ο Έλληνας πολιτικός ψεύδεται ασύστολα. Όλες αυτές οι χώρες, και ειδικά η Ελβετία, μέχρι σήμερα, και παρά τις συνεχείς πιέσεις των ΗΠΑ, Γερμανίας κ.ά. χωρών, δεν παρέδωσαν καμία λίστα. Αντίθετα, είναι οι Ελβετοί που έθεσαν θέμα ελβετικών «αντισταθμιστικών οφελών», δηλαδή να κάνουν και αυτοί έλεγχο στις αμερικανικές, βρετανικές, γερμανικές κ. ά. κρατικές τράπεζες. Κι αυτό, που είναι ένα όχι γνωστό γεγονός, μόνο ως ελβετικό, κρύο ανέκδοτο, των Άλπεων, ακούγεται. Όσον αφορά τις δήθεν «διαπραγματεύσεις», μεταξύ Ελλάδος και Ελβετίας, όπως διαβεβαίωνε ο προαναφερόμενος ψευδόμενος πολιτικός, ουδέποτε έγιναν, εκτός αν «διαπραγματεύσεις» νοούνται ένα δυο αιτήματα, που τέθηκαν κατά καιρούς, προς την ερμητικά κλειστή πλευρά της Ελβετίας, για λόγους πολιτικού άλλοθι.

Τέλος, ας σημειωθεί και το εξής: οι όποιες «διαπραγματεύσεις», που θα σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Κοινοτική Οδηγία, του Αυγούστου 2012, περί «Φορολόγησης Εισοδημάτων από Αποταμιεύσεις», (European Saving Tax Directive – ESTD), ακόμη και εάν γίνουν ποτέ και εάν καταλήξουν…, θα αφορούν σε φυσικά πρόσωπα, (βλέπε και λίστα Λαγκάρντ). Και όχι στις εξωχώριες ή «υπεράκτιες» εταιρίες, (οφσόρ), δηλαδή, στους «σκιώδεις κυρίαρχους της παγκόσμιας οικονομίας», όπως τις έχουν αποκαλέσει σε επανειλημμένα άρθρα τους οι Financial Times.

 

***

Η αφήγηση, λοιπόν, αναγκαστικά πρέπει να ξεκινήσει από το εξωτερικό της χώρας, γιατί εκεί εδράζονται οι μείζονες παράγοντες της Κρίσης, η οποία, ως γνήσιο τέκνο της μονοδιάστατης οικονομικής παγκοσμιοποίησης, έχει πλανητικό χαρακτήρα. Και, στη χώρα μας, μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών καταστροφικών παραγόντων, η πλάστιγγα γέρνει προς το μέρος των δεύτερων. Γιατί, υπάρχει διαφορά μεγέθους, αλλά και ειδικού πολιτικού βάρους.

Συγκεκριμένα, πρέπει να ξεκινήσει κανείς από τους Εξωχώριους και την εξωχώρια οικονομία. Δηλαδή, από εκείνη τη «φυλή» των ανθρώπων, που ζει και δραστηριοποιείται σε 42 νησιωτικά κράτη, ή και «ανεξάρτητα» ηπειρωτικά εδάφη (επισήμως… γνωστά, από τον ΟΟΣΑ), που ευνοούν τη φοροδιαφυγή σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτοί, και η άρχουσα τάξη τους, οι Επικυρίαρχοι, πρόσωπα αθέατα, «οι σκιώδης κυρίαρχοι…», που προαναφέρθηκαν, είναι που κινούνται σε όλο τον πλανήτη, αλλά σε ένα ανεξάρτητο οικονομικό επίπεδο, έτσι, ώστε κατά τα συμφέροντά τους, να παρεμβαίνουν στις ενδοχώριες οικονομίες. Παράλληλα, υπάρχουν κράτη, τα οποία ακόμη και εάν έχουν άμεση γεωγραφική σχέση με μια ήπειρο, π.χ., το Λιχτενστάιν με την Ευρώπη, οικονομικά δεν ανήκουν σε αυτή την ήπειρο, αλλά στο παγκόσμιο υπερ – κράτος των Εξωχώριων.

Ο επίσημος κατάλογος του ΟΟΣΑ, για τις εξωχώριες οικονομίες, δεν αποτελεί μέρος κάποιας θεωρίας συνωμοσίας, αλλά μια ωμή πραγματικότητα. Τα ονόματα αυτών των 42 εξωχώριων τόπων είναι γνωστά. Εκείνο που ίσως δεν είναι τόσο γνωστό είναι πως, το 2005, ο ΟΟΣΑ έκανε μια ανεπιτυχή, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, προσπάθεια να «συνετίσει» αυτές τις χώρες. Επτά, όμως, δεν έδειξαν κανένα πνεύμα συνεργασίας. Κι αυτές είναι: το πριγκιπάτο του Λιχτενστάιν, το πριγκιπάτο του Μονακό, η Ανδόρα, η Λιβερία, τα νησιά Μάρσαλ, το Ναούρου και το Βανουάτου.

Γνωστότερος «εκπρόσωπος» των εξωχώριων τόπων και των Επικυρίαρχων, είναι ο Τζορτζ Σόρος, ενώ οι σημαντικοί αυτής της «φυλής», δεν εμφανίζονται. Απλώς κερδίζουν, σιωπηλά. Κυρίως, όμως, διευθετούν και διαχειρίζονται το παγκόσμιο οικονομικό πλέγμα, όπως θα δούμε μέχρι το τέλος αυτού του κειμένου. Πρόσφατα, μάλιστα, ανακοινώθηκε στον τύπο, ότι ο Τζ. Σόρος ενίσχυσε τον προεκλογικό αγώνα του προέδρου Ομπάμα, με δύο εκατομμύρια δολάρια. Μπορεί αυτή η ενίσχυση, από πλευράς ποσού, να είναι ασήμαντη, μπροστά στο σύνολο του προεκλογικού προϋπολογισμού του νυν προέδρου των ΗΠΑ, αλλά, όμως έχει μεγάλη σημειολογική και ηθική σημασία. Γιατί, έτσι πιστοποιείται πως ο πρόεδρος του αμερικάνικου κράτους αποδέχεται χρήματα από πηγές που, υπό άλλες συνθήκες, θα έπρεπε να θεωρούνται ελέγξιμες… Και βέβαια, πιστοποιείται ότι το εξωχώριο χρήμα έχει βρει δρόμους για ελεύθερη ροή, όχι μόνο προς τις ενδοχώριες οικονομίες και τράπεζες, αλλά και σε αυτά τα προεκλογικά κονδύλια του ίδιου του προέδρου των ΗΠΑ.

Οι δρόμοι ελεύθερης ροής και παλινδρόμησης χρήματος, ας είναι το πρώτο σημαντικό σημείο, που θα πρέπει να κρατήσουμε στη μνήμη μας, μιας και θα ακολουθήσουν και άλλα, σχετικά με την άμεση σχέση και αλληλεπίδραση εξωχώριας και ενδοχώριας οικονομίας, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι «Φορολογικοί παράδεισοι» ήταν ήδη γνωστοί, με αυτό το όνομα, από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Και, δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά οι χώρες που άφηναν πίσω τους οι αποικιοκρατικές δυνάμεις, και αναδεικνύονταν σε αυτές ελεγχόμενα, από τους αποικιοκράτες, τοπικά καθεστώτα. Έτσι, υπήρξε και υπάρχει μια διαρκώς επικαιροποιούμενη παγκόσμια φοροκλεπτική διεργασία, η οποία χάνεται στο βάθος της ιστορίας των αποικιών ή και του χρόνου.

Η υπόθεση αυτή ήρθε ξανά, με ένταση, στην επικαιρότητα, και με τον πλέον επίσημο τρόπο, όταν στις αρχές Απριλίου του 2009, ο τότε πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν, στη σύνοδο των G20, του Λονδίνου, ανακοίνωνε την απόφαση των ισχυρών της γης, ώστε «να δημιουργηθεί μια νέα παγκόσμια τάξη, η οποία θα αντιμετώπιζε δυναμικά την κρίση, και θα έδινε οριστική λύση στο ‘‘άγος’’ των φορολογικών παραδείσων.» Τότε, που λέγονταν αυτά, είχαν περάσει μόλις επτά μήνες από την κατάρρευση της Lehman Brothers, και η παγκόσμια οικονομία βυθιζόταν σε ύφεση.

Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: «Αν αυτός είναι ο ρόλος των Εξωχώριων, τότε ποιος ο ρόλος των Ενδοχώριων παραγόντων, κυβερνητικών, οικονομικών και τραπεζικών;» Την απάντηση την παίρνουμε πάλι από επίσημες πηγές και μέσα από όσα έθεσε σε άλλη διάσκεψη των G20 (η οποία έγινε στο Λος Κάμπος του Μεξικού, στις 18 Ιουνίου 2012), ο ίδιος ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ, Μεξικανός, Άνχελ Γκουρία. Συγκεκριμένα, ο Γκουρία έθεσε το ζήτημα της αύξησης των ενδοχώριων φορολογικών εσόδων, ως αντίβαρο της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Όμως, μετά από έλεγχο που είχε πραγματοποιήσει ο ΟΟΣΑ, διαπιστώθηκε ότι τις κορυφαίες επιδόσεις φοροδιαφυγής στον κόσμο δεν τις είχαν οι Εξωχώριοι, αλλά οι Ενδοχώριοι, πολλοί από τους οποίους είναι μέλη του G20. Δηλαδή, ακριβώς εκείνης της ομάδας κρατών που εξέταζε, υποτίθεται, το ζήτημα της παγκόσμιας φοροδιαφυγής.

Έτσι, στην κορυφή της λίστας του φοροκλεπτικού κέρδους βρίσκονται, εκτός από την Ελβετία, η οποία δεν συμμετέχει στους G20, η Μ. Βρετανία, οι ΗΠΑ και άλλες, μεγάλες βιομηχανικές χώρες. Τις ίδιες εκείνες μέρες, σε πρωτοσέλιδο, οι Financial Times, του Λονδίνου, αποκάλυπταν ότι χιλιάδες πλούσιοι Βρετανοί φορολογούνται με συντελεστή 1% έως 1,25%. Αυτό γίνεται μεταφέροντας τα χρήματά τους σε νησιά της Μάγχης, με καθεστώς εξωχώριας οικονομίας, και σε υπερπόντιες κτήσεις, όπως τα Νησιά Τζέρσεϊ, κάνοντας χρήση βρετανικού οικονομικού φορολογικού κώδικα, γνωστού με το όνομα Κ2. Ανακοινώθηκε, από την ίδια (…) τη βρετανική κυβέρνηση, πως με τους ηπιότερους υπολογισμούς, οι Βρετανοί φοροφυγάδες κερδίζουν περισσότερα από 5,6 δισεκατομμύρια ευρώ, κάθε χρόνο.

Να, λοιπόν, το δεύτερο στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε στη μνήμη μας. Δηλαδή, ότι τους τρόπους της φοροδιαφυγής τους νομοθετούν οι Ενδοχώριοι. Γιατί, αν το «έμβασμα» Σόρος προήλθε από έξω προς τα μέσα, τα «εμβάσματα» προς φοροδιαφυγή των Βρετανών, και όχι μόνο αυτών, προέρχονται από μέσα προς τα έξω.

Όσον αφορά το πώς ακριβώς γίνεται η φοροδιαφυγή των Βρετανών, οι Financial Times, της Τρίτης, 19 Ιουνίου 2012, παρουσιάζουν όλο το σχέδιο, βήμα βήμα. Μάλιστα, στοχοποιούν, για ευνόητους λόγους, έναν εύκολο στόχο, τον Άγγλο ηθοποιό Τζίμι Κάρ. Αποκαλύπτουν το πώς έβγαλε στα Νησιά Τζέρσεϊ, 4,1 εκατομμύρια ευρώ (3,3 εκατομμύρια στερλίνες), και πήρε από εκεί «δάνειο» 100.000 στερλινών, για «τα προς το ζην», το οποίο, βάσει άλλου προνομιακού νόμου, είναι στην ουσία αφορολόγητο στη Βρετανία. Στο ίδιο φύλλο, και σε άλλο, σχετικό άρθρο, αναγράφονται οι δηλώσεις του υπουργού οικονομικών της Βρετανίας, Τζορτζ Όσμπορν, που ξεκαθαρίζει ότι η Βρετανία δεν θα συμμετάσχει σε καμία προσπάθεια τραπεζικής ενοποίησης της Ευρώπης, και ειδικά των τραπεζικών ελέγχων, οι οποίοι μοιραία θα οδηγήσουν και σε έλεγχο της φοροδιαφυγής.

Παράλληλα, ο δήμαρχος του Λονδίνου, Μπόρις Τζόνσον, με πρόσφατες δηλώσεις του, θύμισε ότι πρώτος αντιτάχθηκε στην επιβολή φόρων, επί των τραπεζικών συναλλαγών του Σίτι, αλλά και σε κάθε άλλο έλεγχο, σε όποια νέα χρηματοπιστωτικά προϊόντα–φούσκες προκύψουν. Την εικόνα συμπληρώνει η Le Figaro (Ιούνιος 2012), που μιλά για «συστηματικό σχέδιο της Βρετανίας, εναντίον κάθε προσπάθειας της Ευρώπης για ενοποίηση, προστασία των ευρωπαϊκών τραπεζών, για μεγαλύτερη διαφάνεια συναλλαγών και καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.»

Φυσικά, το «κεφάλαιο» της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, σε μια ολοκληρωμένη Δημοκρατική Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ανεξάρτητων Κρατών, δεν προχωράει μέχρι στιγμής, διότι όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη συμμετέχουν στη φοροαποφυγή, με τρόπους ανάλογους της Βρετανίας, η οποία δεν συμμετέχει καν στο Ευρώ.  

Παράλληλα, μερικές από τις μεγαλύτερες και γνωστότερες διαδικτυακές εταιρείες του κόσμου, Google, Apple, Microsoft, Yahoo, Dell κ.α., που ο προϋπολογισμός κάποιων ξεπερνά τον προϋπολογισμό ενός κράτους, όπως η Ελλάδα, είναι από εκείνες που πληρώνουν ελάχιστους φόρους, κάνοντας χρήση Εξωχώριων «φορολογικών παραδείσων», οι οποίοι, όμως, βρίσκονται και μέσα σε εθνικά εδάφη. Έτσι, η Google πληρώνει φόρο μόνο για το 2,4% των κερδών της (το 2011 έφτασαν τα 9,74 δις. δολάρια), μεταφέροντας τα χρήματά της στην Ιρλανδία, εκμεταλλευόμενη ειδικό φορολογικό καθεστώς που υπάρχει εκεί. Από την Ιρλανδία, το χρήμα μεταφέρεται σε θυγατρική της Google, στην Ολλανδία, και από εκεί στις Βερμούδες, που είναι Βρετανική αποικία.

Το ίδιο χρονικό διάστημα (Ιούνιος 2012), οι New York Times δημοσίευσαν έρευνα σχετική με την Apple, η οποία είναι η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση, εισηγμένη σε χρηματιστήριο, εταιρεία στον κόσμο. Και, διακινεί ποσά δεκάδων δισεκατομμυρίων, κυρίως μέσα από τις θυγατρικές της, οι οποίες είναι διασπαρμένες σε όλο τον κόσμο, και πρακτικά ανεξέλεγκτες. Ο τρόπος φοροδιαφυγής είναι «καθ’ όλα νόμιμος». Η έδρα της εταιρείας βρίσκεται στο Καπερτίνο, της Καλιφόρνιας, όπου αν και έχει συντελεστή φορολόγησης 8,84%, τα δηλούμενα κέρδη της εκεί είναι λίγα, σε σχέση με αυτά των θυγατρικών της, που βρίσκονται σε εξωχώριους τόπους. Έτσι, μια από τις σημαντικότερες θυγατρικές της, μέσω της οποίας γίνονται γιγαντιαίες επενδύσεις και επιτυγχάνονται ανεξέλεγκτα κέρδη, βρίσκεται 300 χιλιόμετρα μακριά από την έδρα της, στο Ρίνο, της Νεβάδα, όπου ο φόρος για την Apple είναι μηδενικός. Στην ίδια έρευνα, των New York Times, αναφέρεται ότι πολλές από αυτές τις θυγατρικές της Apple, δεν είναι παρά ταχυδρομικές θυρίδες ή γραφεία, κάπου στον κόσμο, στον όροφο ενός κτηρίου, ενώ τα ονόματα που αναγράφονται σε πινακίδες και κουδούνια, δύσκολα ταυτοποιούνται με φυσικά πρόσωπα.

Η κορύφωση του θέματος έρχεται με τον τελικό λογαριασμό επί της είσπραξης φόρων, στις ΗΠΑ. Αποδείχθηκε, πως 71 εταιρείες του κλάδου S&P500, της υψηλής τεχνολογίας, ανάλογες με την Apple, κατέβαλαν, το 2011, 33% χαμηλότερους φόρους, σε σχέση με όλες τις άλλες εταιρείες που συμμετέχουν στον δείκτη.

Αναμενόμενη, αν και αφελής, είναι η ερώτηση: «ποια μπορεί να είναι τα όρια του κέρδους που προκύπτει, είτε από τη φοροδιαφυγή είτε από πρακτικές επίσημου στοιχήματος, όπως, πχ., είναι τα διαβόητα Cds, “ασφάλιστρα οικονομικού κινδύνου”, και άλλα ανάλογα, στοιχηματικά τραπεζικά ή και χρηματιστηριακά προϊόντα.»

Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι, στην παγκόσμια φοροδιαφυγή και στη διακίνηση του «μαύρου» χρήματος συμμετέχουν τόσο οι G20 όσο και οποιαδήποτε άλλη χώρα έχει την ικανότητα συμμετοχής στο «παίγνιο». Κλασικοί φορείς αυτού του «παιγνίου» είναι οι τράπεζες μιας χώρας. Κρίσιμο στοιχείο είναι, ότι με τη διαβόητη «Παγκοσμιοποίηση», όλες οι τράπεζες του κόσμου είναι άμεσα ή έμμεσα διασυνδεδεμένες, όπως και κάθε (!) τόπος χρήματος.

 

***

Τα επιφανή παραδείγματα του παγκόσμιου καθεστώτος της φοροκλοπής είναι πολλά. Και η καταστροφή που σήμερα βιώνει η Ελλάδα, με τον όρο «Κρίση», δεν είναι παρά ένα μικρό επεισόδιο της ανάλογης παγκόσμιας, με τη διαφορά ότι αυτή συντελέσθηκε, στο εσωτερικό της χώρας μας, από μεγάλο πλήθος οπαδών του κυβερνητισμού, του καθεστώτος της Μεταπολίτευσης. Αυτοί αποτέλεσαν και τον εκτελεστικό βραχίονα των Εξωχώριων.

Ας δούμε, τώρα, τρία παραδείγματα, απόλυτα σχετιζόμενα με την Ελλάδα.

Πολύς λόγος έγινε και γίνεται, για τη χρεοκοπία της χώρας μας, και για το πώς στοιχημάτιζαν εναντίον της, κάποια διεθνή κερδοσκοπικά, «επενδυτικά» κεφάλαια (hedge funds). Ο Τεξανός Κάιλ Μπας, ηλικίας 45 χρονών, ξεκίνησε την καριέρα του στη Γουόλ Στριτ. Για τη δράση του υπάρχουν σχετικά δημοσιεύματα στους Sunday Times, με τον τίτλο «Ο άνθρωπος που πούλησε τον κόσμο», ενώ τον αναφέρει ο γνωστός αμερικανός δημοσιογράφος, Μάικλ Λούις, στο βιβλίο του, με τίτλο «Boomerang: The meltdown tour». Το 2006, ο Μπας ήταν μεταξύ των ολίγων που διέγνωσαν εγκαίρως, αλλά και εκμεταλλεύτηκαν, τη φούσκα των αμερικανικών ακινήτων. Έτσι, ξεκίνησε το «επενδυτικό» του κεφάλαιο με 10 εκατ. δολάρια, και μέχρι το 2008, συγκέντρωσε 500 εκατ. δολάρια. Σύντομα δημιούργησε ανάλογα «επενδυτικά» κεφάλαια, που στοιχημάτιζαν σε χρέη, όχι πλέον οργανισμών αλλά κρατών. Σημειώνεται ότι τα παγκόσμια χρέη, δημόσια και ιδιωτικά, μετά το 2002 και μέχρι το 2011, έφτασαν, από 84 τρις δολάρια, σε 195 τρις δολάρια, άρα το πεδίο των «επενδύσεων» σε στοιχήματα, κατέστη τεραστίως κερδοφόρο.

Έτσι, ο Μπας αγόρασε μια σειρά Cds για χώρες που απειλούνται με πτώχευση, όπως: Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία κ. ά. Ειδικά για την Ελλάδα, για κάθε 1.100 δολάρια που επένδυσε – στοιχημάτισε (βάσει επίσημων οικονομικών στοιχείων), αναμένει να κερδίσει 700.000 δολάρια, δηλαδή περιμένει ένα ποσοστό κέρδους 63.636 %. Χρειάζεται να ρωτήσουμε, γιατί επιτρέπεται να παίζονται αυτά τα στοιχήματα, σε συγκεκριμένα κράτη και τους οργανισμούς τους;

Αλλά, ο Μπας δεν ασχολείται μόνο με τη μικρή Ελλάδα. Το μεγάλο του στοίχημα είναι η Ιαπωνία, της οποίας το χρέος προς το ΑΕΠ, σήμερα, φτάνει στο 190%. Εκεί, ο Μπας έχει «επενδύσει» – στοιχηματίσει σε αναγκαστική αναδιάρθρωση του ιαπωνικού χρέους, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, αφού είναι δεδομένο, ότι κάθε χρέος χώρας που υπερβαίνει το 120% δεν είναι βιώσιμο. Υπενθυμίζουμε ότι η ίδια η Τρόικα διατυμπανίζει, για την περίπτωση της Ελλάδας, ότι το χρέος της, το 2020, θα κυμαίνεται από 120% – 138%.

Μια άλλη χαρακτηριστική περίπτωση, άμεσα σχετιζόμενη με την Ελλάδα, είναι ο δισεκατομμυριούχος Κένεθ Νταρτ, ο οποίος ζει και κινείται συνεχώς σε διεθνή ύδατα, με το θωρακισμένο αντιτορπιλικό του σκάφος, μήκους 200 ποδών. Τυπικά, είναι πολίτης της Μπελίζ, πρώην Βρετανικές Ονδούρες, οι οποίες διέπονται από το Βρετανικό δίκαιο, όπως και τα Ελληνικά Μνημόνια. Συχνά, εμφανίζεται στα νησιά Κεϊμάν, μια ακόμη Βρετανική αποικία. Ο Εξωχώριος Νταρτ είναι, μεταξύ πολλών άλλων, και ιδιοκτήτης έκτασης χιλιάδων στρεμμάτων, στη δυτική Grand Bahamas. Η προσπάθειά του να την καταστήσει ιδιωτικό κράτος, με το όνομα Dartania, απέτυχε όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ (επί Κλίντον) αρνήθηκε να την αναγνωρίσει, και να δεχτεί στο έδαφός της τον ίδιον, ως πρέσβη της χώρας αυτής. Παράλληλα, η σύζυγος του Νταρτ, η οποία ζει με την υπόλοιπη οικογένειά τους στις ΗΠΑ, είναι μια από τις μεγαλύτερες χορηγούς του Δημοκρατικού κόμματος, τόσο επί Κλίντον όσο και με τον σημερινό πρόεδρο Ομπάμα.

Ειδικά, ως προς την Ελλάδα, ο Νταρτ, στις 8 Μαϊου 2012, εισέπραξε στο ακέραιο ένα όχι κουρεμένο ελληνικό ομόλογο, ύψους 430 εκατομμυρίων ευρώ, παρά το συνολικό κούρεμα του ελληνικού χρέους. Αυτό έγινε γιατί, οι κ. κ. Παπαδήμος και Βενιζέλος έτσι γνωμάτευσαν. Το ενδιαφέρον είναι πως διαπιστώθηκε ότι αυτό το συγκεκριμένο ομόλογο, ο Νταρτ, το απέκτησε περίπου έξη μήνες πριν από την εξαγορά του, και έβγαλε μέσα σε έξη μήνες κέρδος της τάξεως 160%, φυσικά χωρίς κανένα «κούρεμα». Να, άλλος ένας Εξωχώριος, ο οποίος έχει μια «αγαθή» και πολύ κερδοφόρα, γι’ αυτόν, συνεργασία με ενδοχώριους κυβερνώντες, στην περίπτωση Έλληνες.

Υπάρχει, όμως, και μέσα στην Ελλάδα ένας, κατ’ ουσίαν, εξωχώριος τόπος, που ενώ έχει γίνει γνωστός εδώ και χρόνια, η ελληνική πολιτεία και οι κυβερνήσεις της δεν κάνουν τίποτε για να τον ελέγξουν και να φορολογήσουν τις εταιρείες του. Το εξωχώριο αυτό κράτος… «εν κράτει» βρίσκεται στο Κρανίδι, το «Λιχτενστάιν της Ελλάδας», όπου έχουν την έδρα τους 187 εξωχώριες εταιρείες. Μεγάλος αριθμός και μακροχρόνια η διαδικασία εγκατάστασής τους, σε μια υπερχρεωμένη χώρα, όπως η Ελλάδα, ώστε να ισχυριστεί η κεντρική αθηναϊκή «διοίκηση» ότι δεν έμαθε, δεν άκουσε… Σημειώνεται ότι, σε όλη την περιφέρεια, όπου υπάγεται φορολογικά το Κρανίδι, τα τελευταία χρόνια υπηρετούν, όλο και λιγότεροι εφοριακοί υπάλληλοι. Πρόσφατα, απέμειναν μόνον οκτώ. Αυτό τι να σημαίνει; Και, κάτι ακόμη. Αυτές οι 187 εξωχώριες εταιρείες παραμένουν και σήμερα (2012) ανεξέλεγκτες, ενώ τον Μάρτιο του 2013, λήγει ο χρόνος φορολογικού ελέγχου για τις περισσότερες, και παραγράφονται όλα τα πιθανά αδικήματα στα οποία μπορεί να έχουν υποπέσει.

Τονίζεται, ότι τον Οκτώβριο, του 2010, το Δ.Ν.Τ. (!) σε σχετική έκθεσή του παρουσιάζει τον παγκόσμιο ρόλο των ελληνικών εξωχώριων εταιρειών. Κυρίως, ότι αυτές οι ελληνικές εταιρείες οφσόρ ξεπερνούν τις δέκα χιλιάδες (10.000). Έτσι, η Ελλάδα, θεωρείται και είναι μια παγκόσμια υπερδύναμη στους εξωχώριους τόπους και φυσικά στην εξωχώρια οικονομία του πλανήτη. Θεωρείται πλεονασμός να αναφερθεί, ότι οι μέτοχοι αυτών των εταιρειών είναι θωρακισμένοι με μεγάλα δικηγορικά γραφεία, παγκόσμιας εμβέλειας, ειδικευμένα σε μακροχρόνιες, πολυδάπανες δίκες σχετικές με πρακτικές φοροδιαφυγής, σε διεθνές οικονομικό περιβάλλον.

Κι εδώ υπάρχει, ίσως, το μεγαλύτερο ζήτημα του ελληνικού κράτους της Μεταπολίτευσης. Ζήτημα, του οποίου την ηφαιστειακή σημασία που έχει για τη χώρα, κανένας δεν αναλύει, κυβέρνηση, αντιπολίτευση, Μ.Μ.Ε. Γιατί, η ύπαρξη αυτών των ελληνικών εξωχώριων εταιρειών αποδεικνύει ότι η Ελλάδα είναι χωρισμένη στα δύο, οριζοντίως…, εξ’ ου και τα μνημονιακά μέτρα είναι «οριζόντια», με τους Έλληνες να «κατοικούν» σε δύο πατώματα… Στο επάνω, η αφορολόγητη υπερδύναμη, οι κατέχοντες τις εξωχώριες εταιρείες και η διαπλοκή τους με τους Επικυρίαρχους, και στο κάτω εκείνοι που καταστρέφονται από τα Μνημόνια. Έτσι, σήμερα, οι πάντες ασχολούνται με το προπέτασμα καπνού της «λίστας Λαγκάρντ», ενώ πίσω από αυτό υπάρχει άθικτη η ελληνική συμμετοχή στο σύστημα Εξωχώριων και Επικυρίαρχων. Σχετικό παράπλευρο, αλλά κορυφαίο ζήτημα, είναι η συνολική, από εποχής Αλογοσκούφη, επιχορήγηση των ελληνικών τραπεζών με περισσότερα από 200 δις, τα οποία, μέχρις στιγμής, τα χρεώνεται με τα Μνημόνια το «κάτω πάτωμα», των Ελλήνων φορολογουμένων. Εκτιμάται, πως αυτό το ποσό αντικατοπτρίζει τα διαφυγόντα κέρδη των Εξωχώριων από τις ενδοχώριες, ελληνικές τράπεζες, κατά την περίοδο της «Κρίσης».

 

***

Γίνεται αυταπόδεικτο, λοιπόν, ότι η οικονομική «Κρίση» δεν πλήττει το πλέγμα Εξωχώριων, Ενδωχώριων, και Επικυρίαρχων, οι οποίοι, αντιθέτως, κερδίζουν από αυτήν. Παράλληλα και οι Έλληνες Εξωχώριοι συμμετέχουν στο παγκόσμιο κερδοσκοπικό σύστημα υπηρετώντας με αφοσίωση τις δομές της ιεραρχίας των Επικυρίαρχων. Δεν αποτελεί μυστικό, το ότι ηγετικά στελέχη του κυβερνητισμού, στη χώρα μας, πρόσφατα, επιλέχθηκαν από τα ευρωπαϊκά μέλη παγκόσμιας λέσχης. Όσο για τα, εναντίον της Ελλάδας, Μνημόνια αφορούν μόνο στην πλειοψηφία των απλών εργαζομένων, συνταξιούχων, ιδιοκτητών (οικιών ή μικρών επιχειρήσεων) Ελλήνων, γιατί αυτοί είναι ακόμη το μόνο συμπαγές σώμα αντίστασης και δομημένης κοινωνικής συνείδησης, που παρεμβάλλεται μεταξύ της Τρόικας και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας.

Και εδώ πρέπει να σημειώσουμε αυτό που προκύπτει, ως τρίτο σημείο απομνημόνευσης. Δηλαδή, το πυκνό πλέγμα που έχει υφανθεί μεταξύ Εξωχώριων και Ενδοχώριων κυβερνώντων, και οικονομιών. Αλλά, και τη διείσδυση που πραγματοποιούν οι εξωχώριες εταιρείες σε όλες τις ηπείρους. Είναι χαρακτηριστική τόσο η περίπτωση του Ρίνο, της Νεβάδα, όπου όπως προαναφέρθηκε δραστηριοποιείται η Apple, όσο και η περίπτωση του Κρανιδίου. Το σύστημα τίποτε δεν θεωρεί «μικρό», αντίθετα αξιοποιεί και το τελευταίο νόμισμα κέρδους, οπουδήποτε κι αν βρίσκεται αυτό. Μιλάμε δηλαδή για ένα πλέγμα, που, αν κρίνουμε από τη διαχρονικότητά του και την παγκόσμια εξάπλωσή του, η διάσπασή του φαίνεται αδύνατη, στον ορατό ορίζοντα του χρόνου.

Όπως προαναφέραμε, πρωτεύοντα ρόλο στη διευθέτηση και διαχείριση αυτού του πλέγματος, έχουν οι Επικυρίαρχοι. Των οποίων τα ονόματα, οι εταιρείες, οι σύνδεσμοι, οι οργανώσεις, και οι γνωστές, πανίσχυρες λέσχες τους συνδέονται με αναλώσιμους «ηγέτες», που κατά καιρούς, τους καλούν να παίξουν «ρόλους» και μετά τους αποσύρουν. Άνθρωποι – ρόλοι αυτοί οι «ηγέτες», χάρτινοι χαρακτήρες μιας ατελούς αφήγησης, πρόεδροι, πρωθυπουργοί ή εταίροι κυβερνητισμού, έρχονται και παρέρχονται, ως οι εμφανείς κορυφές των παγόβουνων της παγκόσμιας συναλλαγής, πάνω στο κερδοφόρο παιχνίδι της δύναμης. Αρκεί να θυμηθεί κανείς κάποια ονόματα προέδρων, πρωθυπουργών, ή υπουργών, τόσο στο εξωτερικό όσο και μέσα στη χώρα μας. Μια θλιβερή κουστωδία, που μετά την απόσυρσή τους από την κεντρική πολιτική σκηνή, συχνά διαφημίζουν – πλασάρουν καταναλωτικά προϊόντα ή τρόφιμα, και άλλοι εργάζονται σε ενεργειακούς κολοσσούς. Συχνά, δίνουν ακριβοπληρωμένες, ανούσιες και προκλητικά ασήμαντες διαλέξεις, αγορασμένες ως αντί – δωρα, από όσους τους «στήριζαν» και στο παρελθόν, ή διορίζονται σαν «καθηγητές» σε κάποιο επιφανές ιδιωτικό ξένο πανεπιστήμιο, συνήθως στη χώρα από την οποία ελέγχονται.

Όπως αποδείχθηκε, με τραγικό τρόπο, και στην Ελλάδα, το διανοητικό πηλίκο του «ηγέτη» δεν χρειάζεται καν να έχει θετικό πρόσημο. Όταν, μάλιστα, το αρνητικό αυτό πηλίκο πλανάται στα όρια της χαοτικής ηλιθιότητας, τόσο πιο χειραγωγήσιμο καθίσταται το πιόνι. Όσο για την ανάδειξή του στον «θώκο», αρκούν, το αδιαφανές χρήμα, η πατρογονική δημαγωγία, η προπαγάνδα, οι εγκάθετοι, οι δωσίλογοι, και οι εθελόδουλοι πολίτες, που ψηφίζουν με στυγνό τρόπο τα πρόσκαιρα συμφέροντά τους. Αλλά, και εκείνο το, απολύτως συγκεκριμένο κομματικά, μέγα πλήθος φοβικών ατόμων, που έχουν χάσει κάθε έννοια «δημοκρατικού πολίτη, σε ευνομούμενη χώρα». Κι αυτό είναι, με δυο λόγια, το πλαίσιο αναφοράς, σχετικά με τα αίτια της Κρίσης στο εσωτερικό της χώρας μας.

Ζούμε στο μεταίχμιο του χρόνου ενός αφηνιασμένου πλανητικού υπερ – καπιταλισμού, ο οποίος στήθηκε πάνω στην απόλυτη οικονομική συνέχεια του Κομμουνιστικού Διεθνισμού, που μεταλλάχθηκε στη μονοδιάστατη οικονομική Παγκοσμιοποίηση. Δηλαδή, στην πιο κτηνώδη μονομέρεια του απόλυτου κέρδους, ερήμην του Πολιτισμού και του ανθρωπισμού. Έτσι, Κομμουνισμός και Καπιταλισμός συναντήθηκαν στο παλιό καπιταλιστικό δόγμα: «το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα».

Σήμερα, στη ρουλέτα της παγκόσμιας οικονομίας, και στις θέσεις των αριθμών πονταρίσματος προβάλλουν αρκετές χώρες, υποσχόμενες πλουτισμό, και ισχύ. Πρώτες οι ΗΠΑ, που διεκδικούν, με νέους όρους, την επάνοδό τους στην παγκόσμια επικυριαρχία και στηρίζουν ξανά το νόμισμά τους, ως το πρώτο αποθεματικό στον κόσμο. Απέναντί τους, η Κίνα, ως νέα «Μέκκα» του αχαλίνωτου «κομμουνιστικού» υπερ–καπιταλισμού. Αλλά, και οι: Ευρωπαϊκή Ένωση, Ινδία, Ρωσία, Βραζιλία, και άλλες μικρότερες δυνάμεις, που επιζητούν αυξημένο μερίδιο στον νέο, πλανητικό οικονομικό «αναδασμό».

Έτσι, όσο η γη –μπίλια αυτής της ρουλέτας– θα γυρίζει και θα «ψάχνεται», τους οδυνηρούς κραδασμούς των αναπηδήσεών της θα τους αισθάνονται όλοι, όπως τους κραδασμούς ενός παγκόσμιου σεισμού.

Αλλά, ας είμαστε αισιόδοξοι. Ας μη θεωρούμε, πως ζούμε το απόλυτα προδιαγεγραμμένο κακό. Γιατί, όπως ο άνθρωπος αποδείχτηκε ατελής στον σχεδιασμό και την επιτέλεση του απόλυτου καλού, έτσι ακριβώς δεν μπορεί να τα καταφέρει στον σχεδιασμό ενός τελεσίδικου κακού. 

Eυφάνταστο άρθρο στο BBC: «Τι θα έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες για την κρίση;»

Τι συμβουλές θα έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στους σύγχρονους, που ταλανίζονται από την οικονομική και πολιτική κρίση; αναρωτιέται το BBC, προβάλλοντας τις ρήσεις και τις διδαχές φιλοσόφων όπως ο Σωκράτης, αλλά και τις αποφάσεις του Σόλωνα και του Κλεισθένη, ως ιδιαίτερα χρήσιμα παραδείγματα για όποιον αναζητά την «φώτιση» του αρχαίου πνεύματος. Tο άρθρο υπογράφει ο λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Armand D’ Angour ο οποίος είναι και συγγραφέας του βιβλίου «Οι Έλληνες και το Νέο: η καινοτομία στην αρχαία ελληνική φαντασία και εμπειρία».

 

Χρέος, διχασμός και εξέγερση. Αυτή ήταν η Αθήνα του 6ου αιώνα π.Χ.

Αρχικά ο καθηγητής αναφέρεται στον 6ο αιώνα π.Χ. και τον Σόλωνα. «Στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. οι πολίτες της Αθήνας βαρύνονταν από χρέη, κοινωνικό διχασμό και ανισότητες, με τους φτωχούς αγρότες έτοιμους να πουληθούν ως σκλάβοι, απλώς και μόνο για να ζήσουν τις οικογένειές τους. Η εξέγερση ήταν επικείμενη, ωστόσο ο αριστοκρατικής καταγωγής Σόλων, αναδείχθηκε ως δίκαιος μεσολαβητής μεταξύ πλουσίων και φτωχών.

 

Κατήργησε τα δεσμά του χρέους, περιόρισε την ιδιοκτησία γης, ενώ δημιούργησε τάξεις πολιτών με διαφορετικά επίπεδα πλούτου και συνεπώς αντίστοιχες οικονομικές υποχρεώσεις. Τα μέτρα του, παρότι δέχθηκαν επιθέσεις από όλες τις πλευρές, υιοθετήθηκαν και άνοιξαν τον δρόμο για την δημιουργία της δημοκρατίας», γράφει ο D’ Angour.

 

Συμπεραίνει μάλιστα ότι η επιτυχία του Σόλωνα δείχνει ότι οι μεγάλοι ηγέτες πρέπει να έχουν το κουράγιο υλοποιήσουν μη δημοφιλή, συμβιβαστικά μέτρα, για το καλό της δικαιοσύνης και της σταθερότητας.

 

Τι θα συμβεί μετά; Ο Δελφικός χρησμός 

Αναφερόμενος στους ακατάληπτους χρησμούς του μαντείου των Δελφών, ο καθηγητής εικάζει ότι στην ερώτηση: «Πρέπει η Ελλάδα να αφήσει το ευρώ;» η απάντηση πιθανώς να ήταν: «Η Ελλάδα θα πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ, αν το ευρώ έχει εγκαταλείψει την Ελλάδα» αφήνοντας όσους τάσσονται υπέρ και όσους τάσσονται κατά μιας εξόδου, να ερίζουν για το ποια ακριβώς είναι η σημασία του χρησμού. Σημειώνει ωστόσο ότι η πιο σοφή συμβουλή είναι τα περίφημα Δελφικά παραγγέλματα: «Γνώθι σαυτόν» και «Μηδέν άγαν».

 

Ο μύστης Πυθαγόρας

Αν οι σύγχρονοι Έλληνες νιώθουν να λυγίζουν από την οικονομική κρίση, μπορεί να βρουν παρηγοριά λέει ο Armand D’ Angour στην ρήση του προγόνου τους, Πυθαγόρα που υπoστήριζε ότι όλα επανέρχονται, συνεπώς τίποτα δεν είναι τελείως καινούργιο. Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, ήταν φιλόσοφος, μαθηματικός, ένας μύστης του 6ου αιώνα που πίστευε ότι οι αριθμοί κρύβονται πίσω από καθετί στο σύμπαν και ότι τα κοσμικά γεγονότα επαναλαμβάνονται σε ένα κύκλο 10.800 ετών.

 

Πρόσεχε, υπάρχουν και χειρότερα… Ο Οδυσσέας και η αντοχή

«Βάστα καρδιά, χειρότερα δεινά βαστούσες τότες που μού ‘τρωγε ο αδάμαστος ο Κύκλωπας γενναίους 20 συντρόφους»* λέει ο Οδυσσέας κατά το ταξίδι της επιστροφής στην Ιθάκη, προσπαθώντας να πείσει τον εαυτό του να μην λυγίσει λίγο πριν το τέλος, μετά από τόσες περιπέτειες. Το μήνυμα, όπως επισημαίνει ο καθηγητής, είναι ότι στο παρελθόν μπορεί να υπήρξαν ακόμη πιο δύσκολες καταστάσεις, οι οποίες ωστόσο ξεπεράστηκαν με ευφυΐα και κουράγιο.

 

* (μτφ. Αργύρη Εφταλιώτη)

 

Είσαι βέβαιος ότι είναι σωστό αυτό; Η ακούραστη αναζήτηση του Σωκράτη

«Είναι πολύ μεγάλο αγαθό για τον άνθρωπο το μιλάει κάθε μέρα για την αρετή και για τα άλλα για τα οποία με ακούτε να συζητάω εξετάζοντας τον εαυτό μου και τους άλλους. Γιατί η ζωή, χωρίς να τα εξετάζει κανείς αυτά, είναι ζωή που δεν αξίζει να τη ζει ο άνθρωπος» έλεγε ο Σωκράτης, ο οποίος δεν σταμάτησε ποτέ να αναζητά απαντήσεις σε ερωτήματα όπως «Τι είναι δικαιοσύνη;» και «πώς πρέπει να ζούμε;». Η κληρονομιά του μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου, είναι το καθήκον να συνεχίζουμε την ακούραστη αναζήτηση ακόμη και όταν- ή μάλλον ειδικά όταν- δεν είναι πιθανό να βρούμε σαφείς, οριστικές απαντήσεις.

 

Η πολιτική σάτιρα του Αριστοφάνη

Η κωμωδία του Αριστοφάνη «Βάτραχοι» του 405 π.Χ. περιέχει ειλικρινείς και ξεκάθαρες συμβουλές για τους «πολιτικά ασταθείς» συμπατριώτες του: διαλέξτε καλούς ηγέτες, αλλιώς θα ξεμείνετε με τους κακούς.

 

«Να κάνουμε ό,τι και την τελευταία φορά;» Ηράκλειτος ο στοχαστής

«Δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι» έλεγε ο Ηράκλειτος, τον 5ο π.Χ. αιώνα. Ενώ η αλλαγή είναι συνεχής, διαφορετικά πράγματα αλλάζουν με διαφορετικούς ρυθμούς. Σε ένα περιβάλλον μόνιμης ροής, είναι σημαντικό να ορίσει κανείς κάποια σταθερά σημεία και να πιαστεί γερά από αυτά. Οι αγορές ομολόγων, το χρέος και τα πακέτα διάσωσης μπορεί να αποτελούν μια τέτοια πρόκληση.

 

Ο Ιπποκράτης αντιμέτωπος με την πραγματικότητα

Η δυτική ιατρική έχει τις ρίζες της στον Ιπποκράτη, στα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα. Αυτό που είναι εξαιρετικό στην αρχαία σκέψη περί υγείας και ασθενειών, είναι η ξεκάθαρη παραδοχή ότι οι γιατροί πρέπει να παρατηρούν με ακρίβεια και να καταγράφουν με ειλικρίνεια, ακόμη και όταν οι ασθενείς φεύγουν από την ζωή. Η μαγεία ή τα ευχολόγια δεν μπορούν να θεραπεύσουν. Μόνο η τίμια, εξαντλητική, εμπειρική παρατήρηση μπορεί να αποκαλύψει τι αποδίδει και τι όχι.

 

Αρπάζοντας την ευκαιρία: Ο Κλεισθένης και η δημοκρατία

Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν πολύ καλά την δύναμη της ευκαιρίας. Το να εκμεταλλεύεται κανείς μια δεδομένη στιγμή, μια ευκαιρία- στην δημόσια αγόρευση, στον αθλητισμό, στην μάχη- ήταν αξιοθαύμαστο και θεωρούνταν ένδειξη ικανότητας. Μετά το τέλος της τυραννίας του Πεισίστρατου, ο Κλεισθένης έπρεπε να δημιουργήσει ένα σύνταγμα πιο δημοκρατικό. Επινόησε λοιπόν με θαυμαστή ταχύτητα, ένα σύστημα αιρετής κυβέρνησης στην οποία όλοι οι πολίτες είχαν δικαίωμα ψήφου. Έτσι γεννήθηκε η πρώτη δημοκρατία στον κόσμο (δήμος=λαός εξηγεί ο καθηγητής).

 

Αρχιμήδης, ο εφευρέτης

Τέλος ο Armand D’ Angour αναφέρεται στον Αρχιμήδη και το περίφημο «Εύρηκα!» που αναφώνησε βγαίνοντας ενθουσιασμένος από το λουτρό, όπου ανακάλυψε το νόμο του ειδικού βάρους. Το να βρει κάποιος την λύση σε ένα ακανθώδες πρόβλημα απαιτεί μεγάλη νοητική προσπάθεια, αλλά η απάντηση έρχεται συχνά όταν ρίχνεις τους ρυθμούς, όταν κλείνεις τον διακόπτη και απολαμβάνεις… το μπάνιο σου, καταλήγει ο καθηγητής.

http://miltosgitas.blogspot.gr/2012/06/e-bbc.html

Τα διαγγέλματα της υποτέλειας

Καθηγητού Βασίλη Φίλια, πρώην Πρύτανη Παντείου Πανεπιστημίου.

Τα πρωτοχρονιάτικα μηνύματα των «κεφαλών του έθνους» από εκείνα του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Πρωθυπουργού και του Διευθυντού της Τράπεζας της Ελλάδος ως αυτά των «αρμοδίων υπουργών» και κάποιων σοφολογιοτάτων βουλευτών, αποδεικνύουν ότι η χώρα ποδηγετείται από άσχετους και ημιμαθείς, που ως μοναδικό στόχο τους έχουν θέσει να εξασφαλίσουν στους ξένους «σωτήρες» μας ελεύθερο πεδίο δράσης, εξουδετερώνοντας τις λαϊκές αντιδράσεις με την ανάπτυξη φοβικών συνδρόμων περί ολικής οικονομικής καταστροφής αν δεν ακολουθήσουμε πειθήνια τις μνημονιακες εντολές.

Πρόκειται για τη «λογική» του Δ.Ν.Τ. , της τρόικας και των τοποτηρητών [gauleiter, όπως ελέγοντο επί χιτλερισμού] της Κας Μέρκελ. Μια «λογική» κάθετης συρρίκνωσης των λαϊκών εισοδημάτων και εξώνησης αντί πινακίου φακής όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας σε ξένους «επενδυτές».

Για μία ακόμη φορά οι ανεγκέφαλες «κεφαλές του έθνους» απέδειξαν ότι δεν έχουν ίχνος πολιτικής εντιμότητας και προσωπικής αξιοπρέπειας, διότι αν είχαν θα έπρεπε να μας εξηγήσουν με τα «ελπιδοφόρα» μηνύματα τους γιατί η πολιτική που ακολουθήθηκε απέτυχε παταγωδώς σε όλα ανεξαιρέτως τα σημεία και γιατι παρ όλα αυτά συνεχίζουν ακάθεκτοι την ίδια τακτική.

Τουλάχιστον να μας έδιναν και ένα έστω παράδειγμα στον πλανήτη όπου το μίγμα αυτής της πολιτικής πέτυχε και να μας εξηγήσουν πώς και γιατί η η αποτίναξη αυτής της πολιτικής όπου εφαρμόστηκε [ κλασσικό παράδειγμα η γειτονική μας Τουρκία] οδήγησε σε ανάκαμψη.

Οι περίφημοι «τεχνοκράτες» ενώπιον των οποίων ευλαβώς υποκλίνονται οι πολιτικοί της πενταροδεκάρας απεδείχθη ό,τι δεν γνωρίζουν ότι και ένας  πρωτοετής φοιτητής οικονομικών γνωρίζει, δηλαδή ότι ο στραγγαλισμός των εισοδημάτων επιταχύνει και βαθαίνει αναπόδραστα την ύφεση.

Αγνοούν οι κύριοι αυτοί , διότι διδάχθηκαν τα οικονομικά ως economics και όχι ως Πολιτική Οικονομία και στη διάρκεια της θητείας τους  στη Διεθνή της ληστρικής κερδοσκοπίας , ότι στην κρίση του 29-30’ ο ντόκτορ Σαχτ, ο λόρδος Κέυνς, ο Ρούσβελτ με το New Deal- ακόμα και ο Ομπάμα σήμερα – ακολούθησαν  τον δρόμο της αναθέρμανσης της οικονομίας με ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των μαζών.

Οι σημερινοί «τεχνοκράτες» στην πλειοψηφία τους αντίθετα , ταγμένοι στην υπηρεσία του διεθνούς τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού παρασιτικού κεφαλαίου, αφού στάθηκαν ανίκανοι να αντιληφθούν ότι η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, που τόσο ύμνησαν , οδηγεί αναπόφευκτα όχι μόνο σε παγκόσμια κρίση, αλλά και σε κατάργηση της αυτονομίας  της πολιτικής σε διεθνή κλίμακα, που την καθιστά όλο και περισσότερο υποχείρια των κέντρων αποφάσεων και χειρισμών του υπερεθνικού παρασιτικού κεφαλαίου.

                                           * * *

Στη χώρα μας ιδιαίτερα κυριάρχησαν πολιτικά ανθρωπάρια του τύπου Γ. Παπανδρέου, που σε σύμπραξη με άλλα «ηγετικά» στελέχη είδαν την κρίση μόνο ως δημοσιονομικό πρόβλημα, που μπορεί να αντιμετωπισθεί με πτώχευση του λαού και μαζική ανεργία, μία αντιμετώπιση που συνιστά υποθήκη του μέλλοντος του έθνους για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα.

Μία υποθήκευση οικονομική στη βάση της, που όμως συνεπάγεται μια τεράστια αιμορραγία λόγω της μετανάστευσης του αξιολογότερου δυναμικού της χώρας [την Τρίτη μέσα σε έναν αιώνα!!] και συνεπακόλουθα την ακόμη μεγαλύτερη πτώση της γεννητικότητας.

Βρισκόμαστε κατά συνέπεια σε μια μειοδοτική και αντεθνική άσκηση πολιτικής και γι αυτό η οργανωμένη αντίδραση απέναντί της συνιστά υπέρτατο και άμεσο πατριωτικό καθήκον.

Ποίες όμως κατευθύνσεις πρέπει να πάρει η αντίδραση αυτή;;;

Τις ακόλουθες:

Πρώτο, την καταγγελία  και την κατάργηση του μνημονίου, που καθιερώνει ένα είδος ληστρικού δανεισμού σε βάρος της χώρας, χωρίς να διευκολύνεται στο παραμικρό η οικονομία της χώρας,

Δεύτερο, την άμεση και επίσημη στάση πληρωμών των ξένων δανείων ως επαχθών, όπως έκανε ο Ισημερινός.

Τρίτο, την αναζήτηση άλλων πηγών δανειοδότησης με απείρως ευνοϊκότερους όρους, που είναι διαθέσιμες, αλλά οι αγοραίες «κεφαλές» του έθνους θέλουν να αγνοούν,

Τέταρτο, Την άμεση κήρυξη της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με ταχύτατη εκπόνηση των όρων αξιοποίησής της όπως έκανε η Κύπρος,

Πέμπτο, Την επαναφορά της απαίτησης εξόφλησης των γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων.

Έκτο, την ταχύτατη επενδυτική δραστηριοποίηση του κράτους σε έργα υποδομής,

Έβδομο, τη δικαστική διερεύνηση όλων ανεξαιρέτως των ελληνικής ιδιοκτησίας οφσορ εταιριών και το άνοιγμα των λογαριασμών Ελλήνων καταθετών στην  Ελβετία, την Κύπρο ή όπου αλλού,

Όγδοο,  την ενίσχυση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων των οικονομικών εισαγγελέων.

                                                 * * *

Ορθώς τονίζεται ότι ο πολιτικός κόσμος της μεταπολίτευσης εξόφλησε οριστικά και οι όποιοι δουλόφρονες δηλώσεις υποτέλειας προς τους ευρωπαίους και διεθνείς επικυρίαρχους δεν τον σώζουν,

Η κρίση έχει και τα καλά της , διότι αποκαλύπτει το πόσο ανήμπορα και δειλά ανδρείκελα λυμαίνονται την εξουσία και αναγκάζει τους πρωτεργάτες της κλεπτοκρασίας να μιλάνε για πρώτη φορά για την αναγκαιότητα μεταρρυθμίσεων , που οι ίδιοι αυτοί επί δεκαετίες απέφυγαν επιμελώς να κάνουν.

Ο ελληνικός λαός απέδειξε ήδη ότι δεν τελεί «εν υπνώσει» όπως πίστευαν οι λυμεώνες της εξουσίας και του πλούτου της χώρας’ αυτά που θα ακολουθήσουν δεν πρόκειται να ανασχεθούν από τις τρομολαγνικές δηλώσεις των πολιτικών «αρχόντων» της χώρας. Αυτοί έχασαν την έξωθεν καλή μαρτυρία και η απώλεια αυτής είναι οριστική.

Γράμμα σε σκεπτόμενο πατριώτη για εθνικό και κοινωνικό συμβιβασμό

Του Μίμη Ανδρουλάκη, βουλευτή του ΠΑΣΟΚ

Αγαπητή φίλη, φίλε παίρνω το θάρρος να απευθυνθώ σ’ εσένα τον σκεπτόμενο Έλληνα που αποτελεί τη «σιωπηρή» άγρυπνη πλειοψηφία της χώρας. Εσύ δεν προσποιείσαι αστόχαστα όπως οι δημαγωγοί ότι δεν έχεις πια να χάσεις τίποτα αν γλιστρήσουμε από το σημερινό κακό σενάριο στο χειρότερο. Έχεις να χάσεις ακόμα περισσότερο την εθνική σου αξιοπρέπεια, τη δουλειά σου, τις καταθέσεις σου, το συνταξιοδοτικό σου κεφάλαιο, μέρος της αξίας των ακινήτων σου και των άλλων περιουσιακών σου στοιχείων, την ποιότητα της ζωής σου, το μέλλον των παιδιών σου. Εσύ μοιράστηκες με ενθουσιασμό το κοινό ευρωπαϊκό όνειρο πρώτα απ’ όλα για να ξεφύγεις από τις εθνικές και πολιτικές τραγωδίες του παρελθόντος και να συγκλίνεις με τις προηγμένες χώρες του Βορρά. Ωστόσο στην πρώτη μεγάλη κρίση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος καθώς η χρηματοπιστωτική κρίση μεταλλάσσεται, όπως ήταν απολύτως αναμενόμενο, σε κρίση δημοσίου χρέους, η Ελλάδα μετατράπηκε σε αδύναμο κρίκο του ευρωσυστήματος. Όπως συμβαίνει με τις πανουργίες της ιστορίας, με τον «Νόμο» της αντιστροφής του Νοήματος, μια διαβολική συμπαιγνία εσωτερικών αλλά και εξωτερικών συμβάντων πέρα από τον έλεγχό μας, κινδυνεύει να μετατρέψει την ιστορική ευκαιρία του ευρώ σε ιστορική παγίδα για τους Έλληνες. Να οδηγήσει στην εφιαλτική, οριακή κατάσταση: Να μείνεις φαίνεται δυσβάσταχτο. Να φύγεις καταστροφικό.

ανολοκλήρωτο νόμισμα

Πολλοί επιχειρούν να παρουσιάσουν αυτή τη δραματική τροπή σαν μια απρόβλεπτη ουρανοκατέβατη θεομηνία, ένα «μαύρο κύκνο» ή να την εμφανίσουν σαν δίκαιη τιμωρία των «άσωτων και διεφθαρμένων» Ελλήνων και άλλων Νοτίων της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Είναι υποκριτές! Τα θεμελιώδη στοιχεία της σημερινής κρίσης της ευρωζώνης υπήρχαν από την αρχή στον ατελή γενετικό κώδικα του κοινού νομίσματος. Στον ημιτελή χαρακτήρα του ευρώ που στην πρώτη μεγάλη κρίση θα έφερνε στην επιφάνεια τις εγγενείς ανισορροπίες και την εγγενή αστάθεια μιας ανολοκλήρωτης νομισματικής και οικονομικής ένωσης.

Οι ηγετικοί κύκλοι της ευρωζώνης μετατρέπουν την Ελλάδα σε αποδιοπομπαίο τράγο για να κρύψουν κάτω από το μικρό και τρύπιο ελληνικό χαλί τα συστημικά αίτια της κρίσης, τη συνυπευθυνότητά τους στη δημιουργία της φούσκας του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα ή του ιδιωτικού σε άλλες χώρες, τη λάθος διάγνωση, τη λάθος πρόβλεψη, τον «λάθος χάρτη», τον λάθος χρόνο στη διαχείριση της κρίσης χρέους που άφησε ανοχύρωτη την ευρωζώνη στα διαδοχικά κύματα των κερδοσκοπικών επιθέσεων. Συνεργοί τους πρώτοι και καλύτεροι Έλληνες πολιτικοί και άλλοι παράγοντες του δημόσιου βίου που μέσα από τις κούφιες αλληλοκαταγγελίες τους ενοχοποιούν για όλα την πατρίδα τους.

Στην πραγματικότητα η ευρωζώνη, παρά τα σημαντικά βήματά της την τελευταία περίοδο, δεν διαθέτει τα αναγκαία αποφασιστικά εργαλεία για να αντιμετωπίσει την κρίση και κινδυνεύει από συστημική κατάρρευση. Ούτε τα δημοσιονομικά εργαλεία (κοινό «Υπουργείο» Οικονομικών, ευρωομόλογο, μεταβίβαση πόρων). Ούτε τα νομισματικά, δηλαδή τη δυνατότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να λειτουργήσει πραγματικά σαν τελευταίος δανειστής έκτακτης ανάγκης. Το κύριο πρόβλημα της ευρωζώνης είναι πολιτικό. Είναι ζήτημα ισχυρής ηγεσίας, ικανής να εξασφαλίσει τη συγκατάθεση των λαών της Ευρώπης και τη νομιμοποίηση των αναγκαίων βημάτων προς «περισσότερη Ευρώπη».

Η δογματική Λουθηρανική σκέψη των Γερμανών, με την κοντόφθαλμη δημοσιονομική της προσέγγιση, παραβλέπει υποκριτικά ότι χώρες με καλύτερη δημοσιονομική υγεία από της Γερμανίας ρίχτηκαν στη δίνη της κρίσης χρέους. Προβάλλει το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας αλλά ρίχνει στη σκιά το ισοδύναμο, συμπληρωματικό, με σχέση συγκοινωνούντων δοχείων, έλλειμμά της στο εμπορικό ισοζύγιο και γενικότερο ισοζύγιο πληρωμών. Ακούγεται παράδοξο αλλά η ελληνική τυφλότητα και αμεριμνησία που οδήγησε σε μια δεκαετία στον υπερδιπλασιασμό των κρατικών – προ τόκων – δαπανών, με αποκορύφωμα τον εκτροχιασμό του 2009, καθώς και ο τραγικός κύκλος της ελληνικής οικονομίας, η άνοδος και η πτώση της, συνδέονται αξεδιάλυτα με τις συστημικές ατέλειες της νομισματικής ένωσης και τις εσωτερικές αντινομίες του ευρώ.

 

Ευρώ: φούσκα και αιφνίδιο stop

Στη φάση της ανόδου του πιστωτικού κύκλου, στο μπουμ της μέθης και της ευφορίας, το ευρώ σαν ισχυρό νόμισμα, δίχως συναλλαγματικό κίνδυνο:

· Ευνόησε αναπόφευκτα την απεριόριστη ροή κεφαλαίου με υψηλές και ασφαλείς αποδόσεις από τις πλεονασματικές χώρες της ευρωζώνης στις ελλειμματικές της περιφέρειάς της.

· Δημιούργησε ελλείμματα στα εμπορικά ισοζύγια με τις χώρες του Βορρά λόγω αυξημένων εισαγωγών κεφαλαιουχικών και καταναλωτικών αγαθών και κατ’ επέκταση διόγκωσε τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών.

· Προσέφερε στις διεθνείς τράπεζες της ευρωζώνης για την κεφαλαιακή τους επάρκεια φθηνότερα ομόλογα της περιφέρειας με υποτιθέμενο μηδενικό κίνδυνο.

· Τροφοδότησε με φθηνό δανεικό χρήμα τη βασική φούσκα, την κρατική υπερχρέωση στην Ελλάδα, την ιδιωτική σ’ άλλες χώρες της περιφέρειας καθώς και τις συμπληρωματικές φούσκες σ’ όλους τους τομείς της οικονομικής ζωής.

· Αποκοίμισε με την εύκολη ευημερία του υπερδανεισμού.

· Αποθάρρυνε την αποταμίευση.

· Αφαίρεσε την έννοια του επείγοντος για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα στήριζαν τη βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας

· Συνέβαλε στην υπερανάπτυξη των μη διεθνώς εμπορεύσιμων τομέων των υπηρεσιών και της παραγωγής με αποτέλεσμα η Ελλάδα του ευρώ να συμπεριφέρεται σαν μικρή κλειστή οικονομία μειωμένου ανταγωνισμού

· Φούσκωσε όλες τις χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας.

· Ανέστειλε την προετοιμασία της κοινωνίας να αντιμετωπίσει την επερχόμενη δημογραφική γήρανση, την ανατροπή της ισορροπίας εργαζομένων – συνταξιούχων με αρνητικές συνέπειες στα συστήματα συνταξιοδότησης και υγείας, στην παραγωγικότητα της εργασίας καθώς και στις αξίες των ακινήτων και των άλλων περιουσιακών στοιχείων.

· Καλλιέργησε τις συλλογικές και ατομικές ψευδαισθήσεις και συγχύσεις μεταξύ της φούσκας και σύγκλισης με τον πυρήνα της ευρωζώνης.

Αντίθετα, το ευρώ στην αναπόφευκτη αντιστροφή του πιστωτικού κύκλου, στην κάθοδο, προκαλεί αιφνίδιο στοπ (sudden stop), μαζική εκροή κεφαλαίου. Λειτουργεί σαν ξένο νόμισμα. Γίνεται βαρίδι όπως τα νομίσματα με αναφορά στον «Χρυσό Κανόνα» στην κρίση του μεσοπολέμου. Χάνει τις παραδοσιακές δικλείδες ασφαλείας που εξασφάλιζαν σχετικά ομαλή προσαρμογή της οικονομίας – εκδοτικό προνόμιο για να «κόψεις» νόμισμα, υποτίμηση, πληθωρισμό. Ενισχύει τον αυτοτροφοδοτούμενο πανικό και το φαινόμενο ντόμινο. Η εναλλακτική λύση που διαθέτεις στην περίπτωση αυτή είναι η προσφυγή σε αυστηρό Διεθνές Πρόγραμμα Στήριξης διαφορετικά παίρνει με ταχύτητα μπροστά ο αμείλικτος μηχανισμός της άμεσης χρεωκοπίας.

Το παράδοξο είναι ότι ακόμα και ο μοναδικός διαθέσιμος μηχανισμός οδυνηρής προσαρμογής της οικονομίας, η λεγόμενη «εσωτερική υποτίμηση», μέσα από το μηχανισμό μισθών – τιμών, λειτουργεί ασύμμετρα, άνισα, αργά σε αντίθεση με τα γρήγορα αποτελέσματα που προσδοκά η «τρόικα» με βάση παλαιότερες εμπειρίες χωρών κυρίως της Λατινικής Αμερικής ή άλλων χωρών εκτός νομισματικής ένωσης. Το εμπορικό ισοζύγιο δεν κλείνει. Το σκληρό νόμισμα, η συντηρούμενη ζήτηση από ορισμένα στρώματα, η συνεχιζόμενη ροή χρήματος από το πρόγραμμα στήριξης έστω σε χαμηλότερο επίπεδο κάνουν ελκυστικές τις εισαγωγές παρά μια κάμψη τους. Οι κλειστές ή καρτελοποιημένες αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και η αύξηση της φορολογίας περιορίζουν την πτώση των τιμών. Η υποχώρηση τις τελευταίες δεκαετίες των διεθνώς εμπορεύσιμων τομέων της οικονομίας περιορίζουν τα πιθανολογούμενα κέρδη ανταγωνιστικότητας. Η σκληρή λιτότητα δε φαίνεται να επιλύει το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας. Η οικονομία δυσκολεύεται να βρει «πάτο» να χτυπήσει και να αρχίσει η ανάκαμψη.

Η Ελλάδα απέφυγε μέχρι σήμερα την άμεση καταστροφική χρεωκοπία, τη μεγάλη βουτιά από την οποία θα έκανε πάνω από μια δεκαετία για να ξαναβγεί στην επιφάνεια και τελικά θα την οδηγούσε εκτός ευρώ. Η αντεστραμμένη πυραμίδα με τα δανεικά τότε θα κατέρρεε πάνω στα κεφάλια των Ελλήνων. Ωστόσο, αν δεν υπάρξουν αντισταθμιστικές νομισματικές και επενδυτικές «ενέσεις» στην ελληνική οικονομία από την πλευρά της ευρωζώνης, θα συνεχίζεται η βύθισή της (slow motion) σε μια μακροχρόνια ύφεση, το σπιράλ ύφεσης – χρέους – ανεργίας θα κλιμακώνεται επικίνδυνα και θα αντιστέκεται σε οποιεσδήποτε διαδοχικές «αναδιαρθρώσεις» του χρέους. Η όποια πολιτική ηγεσία της χώρας στο χειρότερο σενάριο μπροστά στο χάος και τις άμορφες εκρήξεις εξαιτίας των υψηλών επιπέδων ανεργίας υπάρχει πραγματική πιθανότητα να προσφύγει στη «λύση» απελπισίας, στο απονενοημένο διάβημα, στην αυτοκαταστροφική «διέξοδο» της εξόδου από το ευρώ για να κόψει χρήμα με τις γνωστές δραματικές οικονομικές, εθνικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις που έχουν παρουσιαστεί αναλυτικά στο δημόσιο διάλογο.

 

ο νέος ιστορικός εθνικός και κοινωνικός συμβιβασμός

Φίλη και φίλε, καμιά αυταπάτη δεν είναι πλέον επιτρεπτή. Η χώρα κινδυνεύει να συρθεί σε μια τυφλή, άμορφη αυτοκαταστροφική εμφύλια διαμάχη, όλοι εναντίων όλων, ενώ ισχυροί κύκλοι του ευρωσυστήματος σ’ ένα παιχνίδι με το χρόνο προσπαθούν να επιλέξουν με βάση αποκλειστικά τα δικά τους συμφέροντα την κατάλληλη στιγμή και τους όρους για ένα ελληνικό default.

Έλληνα, σκεπτόμενε πατριώτη ίσως σκεφθείς ότι σου μαύρισα την ψυχή κι όμως, μέσα σ’ αυτό το μελαγχολικό φόντο, μέσα στη γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης και στην αβεβαιότητα για τις εξελίξεις που προκαλεί η απουσία στιβαρής ευρωπαϊκής ηγεσίας, υπάρχει ένα σημαντικό ελπιδοφόρο στοιχείο από το οποίο μπορεί να κρατηθούμε οι Έλληνες και να πετύχουμε την εθνική ανασύνταξη: είναι η στρατηγικής σημασίας επιλογή της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, του ευρύτερου φάσματος των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων να αναζητούν ένα εθνικό σχέδιο διαχείρισης της κρίσης και σωτηρίας της χώρας εντός της ζώνης του ευρώ. Είναι η βαθύτερη κατανόησή τους ότι στο σημερινό κόσμο εν μέσω κρίσης η χώρα μας δεν μπορεί να βρει εναλλακτική πηγή δανεισμού.

Σ’ αυτό το ισχυρό στοιχείο μπορεί και πρέπει να θεμελιωθεί εν θερμώ, μπροστά στις ιστορικές αποφάσεις που καλείται να πάρει η χώρα στους επόμενους δύο – τρεις μήνες, ένας ιστορικός εθνικός και κοινωνικός συμβιβασμός. Είναι αδιανόητο εμείς οι Έλληνες να δεχθούμε παθητικά ή αυτοκαταστροφικά να περάσουν πάνω από τα κεφάλια μας, ερήμην μας, αποφάσεις που θα κρίνουν το μέλλον της χώρας μας για μια ολόκληρη γενιά. Η Ελλάδα με ενισχυμένη αξιοπιστία, με γερή πλάτη τον εθνικό και κοινωνικό συμβιβασμό, τη νέα εθνική ενότητα μπορεί να βάλει ζώνη ασφαλείας γύρω από τη χώρα, να διαπραγματευτεί τη βέλτιστη εφικτή εκδοχή στη διαχείριση του χρέους και να διευρύνει τα, έτσι κι αλλιώς, στενά όρια των επιλογών μας. Κανείς δε μπορεί βέβαια να φαντασιώνεται ότι μπορεί να αλλάξει «άλογο» καταμεσής ενός ορμητικού ποταμού. Να εγκαταλείψει δηλαδή τις συντεταγμένες ευρωπαϊκές διαδικασίες διαχείρισης της κρίσης. Μια ανάλογη επιλογή θα ισοδυναμούσε με εθνική αυτοκτονία.

Πρώτη και θεμελιώδης προϋπόθεση για τον νέο ιστορικό συμβιβασμό θα είναι η δίκαιη και αναλογική κατανομή των βαρών. Η πολιτεία θα πιστοποιήσει με εθνικό γραμμάτιο, την οφειλή της προς τους οικονομικά αδύνατους και θα αναλάβει τη δέσμευση να αποκαταστήσει τις όποιες αδικίες σε βάρος τους σε εύλογο χρονικό διάστημα καθώς θα εξασφαλίζεται η μεγαλύτερη και αναλογική συμμετοχή των «εχόντων» που φοροδιαφεύγουν και θα σταθεροποιείται η οικονομία.

Ο χρόνος τελειώνει. Σε λίγο δε θα μετράμε μήνες αλλά βδομάδες, μέρες, ώρες.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι επείγουσα ανάγκη να ασκήσει με πληρότητα το συμβολικό και διαμεσολαβητικό ρόλο του στην εθνική και κοινωνική συνεννόηση.

Ο Πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος της ευθύνης των ιστορικών αποφάσεων ολομόναχη μια κυβέρνηση, πάνω σε κινούμενη άμμο, βαλλόμενη πανταχόθεν, με το πιστόλι στον κρόταφο από τους δανειστές για να κρατήσει τον «αναπνευστήρα» της εκάστοτε δόσης.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, παρά το συνήθη ελληνικό βερμπαλισμό, κατανοούν ότι το πολιτικό παιχνίδι που μας οδήγησε στη χρεωκοπία δεν μπορεί να συνεχιστεί σα να μη συμβαίνει τίποτα με εξυπνακίστικες ατάκες για τα δελτία των οκτώ, ότι η αναξιοπιστία γενικεύεται όταν προσποιούνται ότι έχουν στην τσέπη έτοιμη ανέξοδη την ειδυλλιακή λύση και πως ο πολιτικός ανταγωνισμός έχει ένα όριο, την επιβίωση της χώρας. Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που επενδύουν επί των ερειπίων της πατρίδας.

Τα συνδικάτα δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα από τις γενικές αντιμνημονιακές καταγγελίες αλλά αντίθετα πρέπει να εκπροσωπήσουν πειστικά τα συμφέροντα του κόσμου της μισθωτής εργασίας στον αναγκαίο ισόρροπο εθνικό και κοινωνικό συμβιβασμό, να επιβάλουν τη γλώσσα του «κοινωνικού συμβολαίου» στη συμφωνημένη προσαρμογή και διάσωση της χώρας και να εξασφαλίσουν δεσμευτικά το ταξικό μέρισμα από τη σωτηρία και ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

Η «αστική τάξη» πρέπει να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην εθνική προσπάθεια διάσωσης της χώρας με την επιστροφή του κεφαλαίου της από το εξωτερικό, τη διατήρηση των επιχειρήσεών της εντός της χώρας, την αναζήτηση ευκαιριών για καινοτόμες επενδύσεις σε εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας.

οι άμεσες κυβερνητικές λύσεις

Ο νέος ιστορικός εθνικός και κοινωνικός συμβιβασμός πρέπει να εκφραστεί άμεσα και στο κυβερνητικό επίπεδο με ασφαλή τρόπο που δεν θα επιτρέπει καμία κυβερνητική παράλυση ή διαταραχή της πολιτικής σταθερότητας εν όψει των πλέον κρίσιμων αποφάσεων για το μέλλον της χώρας. Οι άμεσες εναλλακτικές δεν είναι πολλές τουλάχιστον στη σημερινή συγκυρία.

Ή ανασυντάσσεται και πλαισιώνεται το υπάρχον κυβερνητικό σχήμα με μια εθνική και κοινωνική συμφωνία, με συναπόφαση και συνευθύνη για τα θεμελιώδη ζητήματα της νέας διαπραγμάτευσης με την ευρωζώνη, ενδεχόμενα και με την προσθήκη ενός δύο κατάλληλων προσώπων ευρύτερης αποδοχής σε κρίσιμους κρίκους για το πρόγραμμα διάσωσης.

Ή μετεξελίσσεται σε κυβέρνηση έκτακτης εθνικής ανάγκης με Πρωθυπουργό κοινής αποδοχής τουλάχιστον στο χρονικό διάστημα που απαιτείται για τον οριστικό διακανονισμό του ευρωπαϊκού πλαισίου διαχείρισης του ελληνικού χρέους και την έγκαιρη έναρξη λειτουργίας του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου (ΕSM).

Είναι γνωστά τα συν, πλην και οι δυσκολίες για την πραγμάτωση αυτών των δύο εναλλακτικών λύσεων. Αλλά δεν πρέπει να αποτελέσουν άλλοθι της παθητικότητας και της απραξίας εν όψει των κινδύνων που αντιμετωπίζει η χώρα. Είναι αδιανόητο να παριστάνουμε τους αφ’ υψηλού παρατηρητές και σχολιαστές.

Σε περίπτωση αξιόπιστης και λειτουργικής συναινετικής λύσης πρέπει να οριστεί η ημερομηνία των εκλογών τουλάχιστον ένα χρόνο μετά. Αντίθετα, οι εκλογές σε αυτή την ευαίσθητη συγκυρία είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε παρατεταμένη αστάθεια, σε γενίκευση του χάους και της διοικητικής κατάρρευσης, σε απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις, σε αναλώσιμες κυβερνήσεις ολίγων μηνών και θα ενισχύσουν την ισχυρή τάση στους εταίρους να εγκαταλειφθεί η Ελλάδα σε καραντίνα προς τη χρεωκοπία και την έξοδό της από το ευρώ. Μην ξεχνάς σκεπτόμενε πατριώτη ότι με τις εκλογές που επιχείρησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος εν μέσω μικρασιατικής εκστρατείας επιταχύνθηκε ο δρόμος προς την ολική καταστροφή.

Μακάρι να ήταν άμεσα εφικτή μια ριζική ανασύνθεση της πολιτικής ζωής. Προσωπικά τάσσομαι υπέρ μιας νέας ιδρυτικής φάσης. Ωστόσο αυτό που προέχει είναι να κρατήσουμε το κεφάλι της Ελλάδας έξω από το νερό «μ’ ό,τι υπάρχει» διαθέσιμο «και βλέπουμε», με την ενεργοποίηση όλων των πατριωτικών δημιουργικών δυνάμεων της ελληνικής κοινωνίας.

Μ’ αυτή την αναλυτική εξομολόγηση σκεπτόμενε πατριώτη ήθελα να σε βάλω σε σκέψεις. Κράτα ό,τι εσύ κρίνεις. «Όλο τον κόσμο να ρωτάς, τη γνώμη σου ακολούθα», λέμε στην Κρήτη. Σ’ αποχαιρετώ με την ευαγγελική ρήση: Γρηγορείτε, ποτέ δεν ξέρετε ούτε τη μέρα ούτε την ώρα!

http://www.eklogika.gr/articles/567

Πρόταση για έξοδο απο την κρίση

του Γιάννη Βαρουφάκη

(η πρόταση δημοσιοποιήθηκε στις 18/11/2010)

Όταν το σπίτι μας καίγεται, κάποια στιγμή πρέπει να σταματήσουμε την ερμηνεία του φαινομένου και να καταπιαστούμε με την πυρόσβεση. Ο αναγνώστης που θεωρεί ότι ο μηχανισμός στήριξης της ελληνικής οικονομίας έχει περιθώρια να αποδώσει επιθυμητά αποτελέσματα, ας σταματήσει την ανάγνωση εδώ. Όποιος ακόμα πιστεύει πως η Κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί σε εθνικό επίπεδο, μέσα από τον συνδυασμό περιορισμού του κράτους, αύξησης φόρων, καταπολέμησης της διαφθοράς και διαρθρωτικών αλλαγών, θα έπρεπε να έχει ήδη σταματήσει να διαβάζει.

Το άρθρο αυτό έχει γραφτεί για εσάς που έχετε πλέον πειστεί, ίσως μετά το ξέσπασμα της Ιρλανδικής κρίσης, ότι όλη η Ευρώπη αρμενίζει στραβά. Ότι ναι μεν η Ελλάδα κουβαλάει από καιρό τα δικά της, ιδιαίτερα, αμαρτήματα αλλά ότι η παρούσα Κρίση μόνο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να αντιμετωπιστεί. Στις αράδες που ακολουθούν προτείνω δύο εφικτές τομές που θα έβγαζαν την Ευρώπη από την Κρίση και θα έδιναν στην Ελλάδα τις ανάσες που χρειάζεται για να κάνει τις μεταρρυθμίσεις που τόση ανάγκη έχουμε.

Το ζητούμενο Δύο πράγματα έχει ανάγκη η Ευρώπη: Σταθεροποίηση και Ανάκαμψη.

Η Σταθεροποίηση απαιτεί το σπάσιμο του φαύλου κύκλου στην παγίδα του οποίου έχει πιαστεί όλη η ευρωζώνη. Ποιος είναι αυτός; Η ευρωζώνη ταλανίζεται από δύο παράλληλες και αλληλένδετες κρίσεις. Όμως η ΕΕ επικεντρώνεται στην μία αγνοώντας επιδεικτικά την άλλη. Έτσι, η συνολική Κρίση χειροτερεύει. Πιο συγκεκριμένα, η κρίση που τραβά την προσοχή όλων, είναι η κρίση χρέους των υπερχρεωμένων κρατών.

Η Ευρώπη ρίχνει όλο της το βάρος στη τιθάσευση αυτής της κρίσης μέσω περιορισμών, περικοπών, λιτότητας κλπ. Στο μεταξύ τα γιατροσόφια αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να φουντώνει η δεύτερη, παραμελημένη, κρίση που, δυστυχώς, είναι εξ ίσου σημαντική: Είναι η κρίση των ευρωπαϊκών τραπεζών στις οποίες ‘ανήκει’ το χρέος των υπερχρεωμένων κρατών. Πρόκειται για τράπεζες νεκροζώντανες που επιβιώνουν διασωληνομένες με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB) η οποία τις κρατά σε αυτή την κατάσταση ζόμπι ταΐζοντας τες άπλετο, πάμφθηνο δανεικό χρήμα. Έλα όμως που εκείνες, όσα κεφάλαια και να τους δανείσει η ECB, αρνούνται να δανείσουν στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά επειδή τρέμουν στην σκέψη ότι δεν θα πάρουν πίσω τα χρήματα που τους χρωστούν τα υπερχρεωμένα κράτη;

Το αποτέλεσμα είναι μία πανευρωπαϊκή τραπεζική ‘απεργία’ δανειοδότησης του ιδιωτικού τομέα. Κάπως έτσι βαθαίνει η ύφεση, μειώνονται τα κρατικά έσοδα των υπερχρεωμένων κρατών, αυξάνονται τα χρέη τους ως ποσοστό του ΑΕΠ και, συνεπώς, πανικοβάλλονται ακόμα πιο πολύ οι τράπεζες. Να ο φαύλος κύκλος που πρέπει να σπάσει ώστε να σταθεροποιηθεί η ευρωζώνη. Όμως και να σπάσει, αυτό δεν εγγυάται ότι δεν θα μας ξαναπροκύψει. Ούτε ότι το σπάσιμό του, από μόνο του, θα φέρει την Ανάκαμψη, δηλαδή την απορρόφηση 16 εκατομμυρίων ανέργων και 20 εκατομμυρίων υπο-απασχολούμενων ευρωπαίων που χάνουν, μέρα με την μέρα, την εμπιστοσύνη τους στην δυνατότητα της δημοκρατίας να βρει λύσεις, πέφτοντας έτσι εύκολα θύματα της ξενοφοβίας, της μισαλλοδοξίας και του λαϊκισμού.

Για αυτό τον λόγο, καταθέτω μια πρόταση με δύο μέρη.

Ένα για την Σταθεροποίηση της ευρωζώνης και αμέσως μετά ένα δεύτερο για την Ανάκαμψη.

Σταθεροποίηση: Το πρώτο μέρος της πρότασης Πως λοιπόν σπάει ο φαύλος κύκλος που μεταδίδει την Κρίση από την Ελλάδα στην Ιρλανδία, και από την κρίση χρέους στην κρίση του τραπεζικού συστήματος, κατόπιν στην επιταχυνόμενη ύφεση και τανάπαλιν;

Ιδού ένας απλός τρόπος: Φανταστείτε ότι αντί για τις διμερείς ‘διαπραγματεύσεις’ μεταξύ τρόικας και ελληνικής κυβέρνησης, ή τρόικας και ιρλανδικής κυβέρνησης, κλπ., συγκαλείται μία Τριμερής Σύνοδος στην οποία συμμετέχουν: (Α) Αρχηγοί των υπερχρεωμένων κρατών (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο), (Β) Εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών τραπεζών που κατέχουν τα ομόλογα των προηγούμενων, και (Γ) Εκπρόσωποι της ευρωζώνης, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB), της ΕΕ, ακόμα και του ΔΝΤ .

Έχοντας και τα δύο μέρη του ‘προβλήματος’ στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, μαζί με τους ασκούντες την οικονομική πολιτική της ευρωζώνης, μια αμοιβαία επωφελής συμφωνία είναι εφικτή που θα συρρικνώσει το συνολικό χρέος, θα καταπραΰνει τις αγορές, και θα σταθεροποιήσει την κατάσταση.

Ακολουθεί ένα παράδειγμα τέτοιας συμφωνίας:

(1) Οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποδέχονται να μειώσουν τις απαιτήσεις τους από τα υπερχρεωμένα κράτη (π.χ. αποδεχόμενες νέα ομόλογα μικρότερης αξίας και μακρύτερης διάρκειας).

(2) Τα υπερχρεωμένα κράτη δεσμεύονται να περιορίσουν τις δαπάνες τους σε τομείς που δεν ενισχύουν την φτώχεια και δεν πλήττουν την μελλοντική παραγωγικότητα της χώρας τους.

(3) Η ECB αναλαμβάνει να παράσχει όση ρευστότητα χρειάζονται οι τράπεζες στο διηνεκές ενώ, παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕIB) αναλαμβάνει να πολλαπλασιάσει, με συνοπτικές διαδικασίες, τις επενδυτικές της δραστηριότητες σε περιφέρειες, και όχι μόνο χώρες, πληττόμενες από την ύφεση.

Παρατηρήστε πως μια τέτοια συμφωνία θα συρρίκνωνε το συνολικό χρέος χωρίς να πλήξει τους κατόχους ομολόγων στο σύνολό τους (π.χ. ιδιώτες, ασφαλιστικά ταμεία) και σίγουρα όχι εκείνους που δεν έφταιξαν σε κάτι για την σημερινή ευρωπαϊκή Κρίση. Έτσι, εξασφαλίζεται η αξιοπιστία των ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στους δανειστές μας.

Το ‘κούρεμα’ των κρατικών χρεών που θα προκύψει στο πλαίσιο του (1) παραπάνω θα αφορά μόνο τις ευρωπαϊκές τράπεζες που αμάρτησαν οικτρά προ του 2008 και οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, φυτοζωούν ελέω του ευρωπαϊκού δημοσίου (της ECB). Προσέξτε ότι ακόμα και αυτές θα ανακουφιστούν από μια τέτοια συμφωνία. Κι αυτό επειδή, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, με την κρίση χρέους και ύφεσης να πλήττει όλο και πιο βάναυσα τα υπερχρεωμένα κράτη, οι τράπεζες φοβούνται ότι το ‘κούρεμα’ που τελικά θα υποστούν θα είναι πολύ πιο άγαρμπο από αυτό στο οποίο θα συμφωνούσαν στο πλαίσιο της Συνόδου που πρότεινα παραπάνω. Επί πλέον, μια τέτοια συμφωνία θα τους εξασφάλιζε την συνέχιση της στήριξης από την ECB για χρόνια πολλά (ή έως ότου έρθει η πολυπόθητη Ανάκαμψη) ενώ, παράλληλα, η δραστηριοποίηση της ΕΙΒ θα ενέπνεε κύματα αισιοδοξίας για την αναπτέρωση της οικονομικής δραστηριότητας.

Εν συντομία, μία συμφωνία σαν αυτή θα οδηγούσε στην άμεση συρρίκνωση του συνολικού χρέους χωρίς χαμένους. Αυτό θα το κατανοούσαν οι αγορές και πολύ γρήγορα η Σταθεροποίηση θα ήταν γεγονός (και τα περιβόητα spreads θα υποχωρούσαν).

Μετά την σταθεροποίηση, τι; Η Σταθεροποίηση, όταν την πετύχουμε, θα βρει την Ευρώπη λαβωμένη, υποτονική, περισσότερο διαιρεμένη από ποτέ. Για να επιτευχθεί η Ανάκαμψη πρέπει πρώτα από όλα να μειωθεί κι άλλο, και σε βάθος χρόνου, το συνολικό χρέος, να αυξηθούν ραγδαία οι επενδύσεις και, πάνω από όλα, να ξανα-σχεδιαστεί η αρχιτεκτονική του ευρώ ώστε η Ευρώπη να μπορεί να κοιμάται ήσυχη με την σκέψη ότι διορθώθηκαν τα δομικά του προβλήματα και ότι μια νέα αρνητική εξέλιξη δεν θα μας επιστρέψει στην παγίδα του σημερινού φαύλου κύκλου.

Πριν καταθέσω το δεύτερο μέρος της πρότασής μου, επιτρέψτε μου πρώτα μια επισκόπηση των προτάσεων που έχουν συζητηθεί ήδη για το μέλλον της ευρωζώνης καθώς και μια εξήγηση γιατί δεν τις θεωρώ ικανοποιητικές.

Αν η σημερινή Κρίση απέδειξε κάτι αυτό ήταν πως η νομισματική μας ένωση στερείται τα αμορτισέρ που χρειάζονται ώστε να απορροφήσουν τους κραδασμούς ενός μεγάλου σεισμού. Η ακαμψία του υπάρχοντος ευρωσυστήματος αντανακλάται στο ιδεολογικό τρίπτυχο της ευρωζώνης: «Απαγορεύεται η Διάσωση – Απαγορεύεται η Έξοδος – Απαγορεύεται η Αναδιάρθρωση». Με άλλα λόγια, ένα κράτος-μέλος το οποίο βρίσκεται στην δεινή θέση να μην μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη του δεν δικαιούται να περιμένει βοήθεια από τις Βρυξέλλες, δεν δικαιούται να βγει από την ευρωζώνη (για να αντιμετωπίσει την κρίση υποτιμώντας το νόμισμά του), και δεν δικαιούται να απειλήσει με στάση πληρωμών ζητώντας καλύτερους όρους αποπληρωμής. Αυτό το τρίπτυχο επιβλήθηκε εξ αρχής με σκοπό να απαντηθεί η κριτική των ευρωσκεπτικιστών ότι η νομισματική ένωση θα έδινε κίνητρα σε κάποιες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, να χρεώνονται χωρίς περιορισμούς με αποτέλεσμα το ευρώ να είναι ένα αδύνατο, πληθωριστικό νόμισμα. Τότε που σχεδιαζόταν το ευρώ, το τρίπτυχο άρεσε ως ιδέα με την τριπλή απαγόρευση να χαϊδεύει τα αυτιά, ιδίως τα γερμανικά, και να φαντάζει ως εγγύηση της αξίας του κοινού νομίσματος. Το πρόβλημα όμως με το συγκεκριμένο τρίπτυχο είναι και δεν απέτρεψε τον υπερδανεισμό και είναι ανεφάρμοστο σε περίοδο Κρίσης (ίσως μάλιστα να μην τον απέτρεψε επειδή είναι ανεφάρμοστο).

Πριν το 2008, τότε που το χρηματοπιστωτικό σύστημα παρήγαγε ωκεανούς νέου ιδιωτικού χρήματος καθημερινά, οι οικονομίες της ευρωζώνης μεγεθύνονταν όλες μαζί (αν και σε διαφορετικούς ρυθμούς και με διαφορετικό, ποιοτικά, τρόπο). Υπό αυτές τις συνθήκες, το τρίπτυχο άντεχε. Όταν όμως ήρθε η Πτώση, τα τρία του «Απαγορεύεται» άρχισαν να μην μπορούν να συγκατοικήσουν: Δεδομένου ότι, πράγματι, έξοδος από το ευρώ είναι τεχνικά αδύνατη, οι υπερχρεωμένες χώρες που βρέθηκαν σε αδυναμία αποπληρωμής δανείων είτε θα πτώχευαν (επιβάλλοντας de facto την Αναδιάρθρωση) είτε θα διασώζονταν (με την παροχή χαμηλότοκων δανείων). Τελικά, στην περίπτωση της Ελλάδας, η Γερμανία επέβαλε να μην γίνει ούτε το ένα ούτε και το άλλο.

Απλά, το πρόβλημα παραπέμφθηκε, διογκούμενο, στο μέλλον. Πως; Προσφέροντας ένα νέο τεράστιο δάνειο σε όρους απαγορευτικούς. Γιατί απαγορευτικούς; Επειδή είχαν στόχο να διατηρήσουν ανέπαφο το τρίπτυχο. Με άλλα λόγια, το ότι το Μνημόνιο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί Διάσωση της χώρας (ό,τι και να λέει ο πρωθυπουργός) οφείλεται στο ότι η Γερμανία το σχεδίασε ώστε να μην αποτελεί Διάσωση.

Η αποτυχία του ήταν προϊόν σχεδίου και ουχί ατυχήματος. Γιατί; Επειδή η Γερμανία δεν είχε, τουλάχιστον ως τον περασμένο Μάιο, αποδεχθεί το τέλος του τρίπτυχου. Πέρασαν έξι μήνες μέχρι η κα Μέρκελ να παραδεχθεί το προφανές: Ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε τον Μάιο αλλά απλά αναβλήθηκε διογκούμενο. Η παραδοχή αυτή πήρε την μορφή της αναγνώρισης ότι το τρίπτυχο δεν μπορεί να επιζήσει της Κρίσης. Ότι πρέπει να αναθεωρηθεί. Κάπως έτσι προέκυψε η πρόταση της κας Μέρκελ, που ανοήτως αποδέχθηκε ο κ. Σαρκοζύ, να καταργηθεί το ένα από τα τρία «απαγορεύεται»: το τρίτο, που απαγορεύει την Αναδιάρθρωση. Η σκέψη της κας Μέρκελ ήταν ότι, στο μέλλον, πρέπει να επιτρέπεται.

Η τραγωδία εδώ είναι ότι αυτή της η πρόταση δεν θα βοηθήσει μελλοντικά ενώ υπονομεύει την δική της πολιτική που μας επέβαλε τον Μάιο και την οποία επιμένει ότι πρέπει να ακολουθήσουμε:

• Υπονομεύει το παρόν γιατί, όπως επισήμανε σωστά ο Γιώργος Παπανδρέου, οι αγορές άκουσαν περί Αναδιάρθρωσης και πανικοβλήθηκαν, παρά το γεγονός ότι η κα Μέρκελ δεν αναφερόταν στο υπάρχον χρέος. Τέτοια ώρα τέτοια λόγια. Η Κρίση είναι τόσο βαθειά που αυτά είναι ψιλά γράμματα για τις αγορές. Κάνουν σαν να θέλουν να πανικοβληθούν…

• Υπονομεύει το μέλλον επειδή, αντί να ενισχύει την αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, την πλήττει ακόμα περισσότερο. Φανταστείτε να εκδίδει η Ελλάδα ομόλογα που προβλέπουν την πιθανή μείωση της ονομαστικής τους αξίας, σε περίπτωση που το κράτος μας αδυνατεί να τα πληρώσει. Ποιος θα τα αγοράσει; Κανείς, παρά μόνον αν του προσφέρουν τεράστια επιτόκια. Άρα, η πρόταση της κας Μέρκελ ουσιαστικά είναι να μην μπορούν τα κράτη που έχουν ανάγκη δανείων να δανείζονται. Άλλο ένα πειθαρχικό μέτρο το οποίο, ανεξάρτητα από τον αντίκτυπό του στην Ελλάδα, θα οδηγεί σε νέες κρίσεις χρέους χώρες που είναι ελλειμματικές – κρίσεις που (κι εδώ έγκειται η ανοησία της πρότασης) θα αποτελούν τροχοπέδη για ολόκληρη την ευρωζώνη, της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης.

Μήπως η λύση βρίσκεται, όπως ισχυρίζονται κάποιοι φίλοι και συνάδελφοι, στην δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΤ); Η ιδέα εδώ είναι να υπάρχει ένας μόνιμος μηχανισμός δανειοδότησης των υπερχρεωμένων κρατών, εφόσον αποδεχθούν αυστηρή λιτότητα, έως ότου μπορέσουν να ορθοποδήσουν. Με άλλα λόγια, η προτεινόμενη λύση είναι η μετατροπή του δικού μας μηχανισμού στήριξης ΔΝΤ-ΕΕ σε μόνιμο θεσμό εντός του κόλπου της ΕΕ – ένα ΕΝΤ που, ουσιαστικά, λειτουργεί ως εσωτερικό, μόνιμο ΔΝΤ. Θα ήταν κάτι τέτοιο μια λύση;

Όχι και ξανά όχι. Το πρώτο όχι αναφέρεται στο γεγονός ότι, όπως αποδεικνύεται καθημερινά, αυτή η ‘λύση’, η οποία ήδη εφαρμόζεται στην Ελλάδα, δεν αποδίδει σε περιόδους Κρίσης. Το δεύτερο όχι αφορά το γεγονός ότι η πρόταση για ένα ΕΝΤ αγνοεί την ουσία του προβλήματος: Το πρόβλημα δεν είναι πως θα διασώζεται με νέα δάνεια ένα κράτος-μέλος αλλά το πως θα ξανα-σχεδιαστεί η αρχιτεκτονική του ευρώ ώστε τα μέλη-κράτη να μην χρειάζεται να διασωθούν με δανεικά υπό πίεση. Εν πολλοίς, εδώ που φτάσαμε, η ευρωζώνη έχει έρθει αντιμέτωπη με το απλό αλλά αμείλικτο δίλημμα: Διαλύεται ή αλλάζει την αρχιτεκτονική της.

Η διάλυση θα ήταν καταστροφική για όλους, τόσο για τις πλεονασματικές χώρες όσο και για τις υπερχρεωμένες. Ένα νέο γερμανικό νόμισμα θα υπερτιμάτο τόσο που η γερμανική βιομηχανία θα γονάτιζε, προς τέρψιν των ΗΠΑ και της Κίνας. Ένα νέο μαλακό ευρώ για εμάς τους παρακατιανούς (Έλληνες, Πορτογάλους κλπ) θα μας βοηθούσε μεν εξαγωγικά αλλά θα μας έστελνε στην αγκαλιά ενός άσπλαχνου στασιμοπληθωρισμού (συνύπαρξη ανεργίας και καλπάζοντος πληθωρισμού).

Συνεπώς, όλοι μας έχουμε συμφέρον να αποφύγουμε την διάλυση του ευρώ.

Άρα, μας μένει ως μόνη ατραπός ο επανασχεδιασμός της ευρωζώνης.

Πως την θέλουμε; Τι πρέπει να αλλάξει; Είναι πολλοί εκείνοι που πρεσβεύουν ότι η μόνη λύση είναι η ομοσπονδιοποίηση. Η δημιουργία οικονομικής κυβέρνησης της ευρωζώνης, όπως την χαρακτήρισε ο Νικολά Σαρκοζύ. Όμως με το που λένε κάτι τέτοιο, αμέσως πέφτουν σε βαθιά κατάθλιψη οι ίδιοι! Γιατί; Επειδή κατανοούν ότι πρόκειται για ουτοπία. Εδώ είδαμε και πάθαμε να εγκρίνουμε την Συμφωνία της Λισαβόνας. Ούτε στον αιώνα τον άπαντα δεν θα πέρναγε η ιδέα μιας οικονομικής ομοσπονδίας από τα κοινοβούλια της Γερμανίας, της Ιρλανδίας, της Δανίας κλπ κλπ. Με αυτή την σκέψη κατά νου, αποσύρουν την πρόταση της ομοσπονδίας και επιστρέφουν στην απόγνωση. Κι όμως, δεν θα έπρεπε να απογοητεύονται. Ξέρετε γιατί; Επειδή δεν χρειάζεται καμία αλλαγή στο νομοθετικό πλαίσιο, κανένα μεγαλεπήβολο σχέδιο ομοσπονδίας, κανένας γύρος δημοψηφισμάτων και κοινοβουλευτικών διαδικασιών έγκρισης. Πράγματι, όλες οι αλλαγές που χρειάζονται μπορούν κάλλιστα να γίνουν χωρίς την παραμικρή θεσμική παρέμβαση. Μπορούμε να αποκτήσουμε, αύριο κιόλας, κοινή ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, de facto οικονομική ομοσπονδία.

Το μόνο που χρειάζεται είναι τρεις απλές αλλά γενναίες παρεμβάσεις. Τις παραθέτω παρακάτω: Μια νεα αρχιτεκτονική του ευρώ: Το δεύτερο μέρος της πρότασης

(1) Άμεση, και χωρίς κόστος, μεταφορά ομολόγων του κάθε κράτους-μέλους αξίας ίση με το 60% του ΑΕΠ του στην ECB η οποία, για να τα καλύψει, εκδίδει ευρωομόλογα ίσης αξίας. Τα κράτη εξακολουθούν να χρωστούν τα ομόλογα αυτά αλλά πληρώνουν χαμηλότερους τόκους ανάλογους με το επιτόκιο των ευρωομολόγων

(2) Μαζικό πανευρωπαϊκό επενδυτικό πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από τη ΕΙΒ και την ECB, η οποία χρησιμοποιεί (για το δικό της μέρος) τα ευρωομόλογα που εκδίδει

(3) Νέοι εποπτικοί μηχανισμοί που θα επιβάλουν την δημοσιονομική πειθαρχία στα κράτη.

 Σήμερα, μόνο το (3) συζητείται, υπό την ασφυκτική πίεση της Γερμανίας. Είναι προφανές ότι, από μόνη της, η πειθαρχία δεν θα φέρει την ανάκαμψη. Τα (1) και (2) όμως έχουν την δυνατότητα να την επιτύχουν. Ας τα δούμε ένα-ένα και προσεκτικά: Η παρέμβαση (1) σέβεται και αντανακλά την αρχή του Maastricht σύμφωνα με την οποία τα κράτη δικαιούνται ένα χρέος της τάξης του 60% του ΑΕΠ. Είναι, αν θέλετε, το νόμιμο χρέος της κάθε χώρας. Αφού λοιπόν είναι νόμιμο, μπορεί κάλλιστα να περάσει στην ECB η οποία το αναλαμβάνει εκδίδοντας ευρωομόλογα για να το καλύψει (τα χρέη πάνω από το 60% της κάθε χώρας παραμένουν πρόβλημά της – ένα πρόβλημα που όμως έχει ήδη αντιμετωπιστεί με το πρώτο μέρος της πρότασης, βλ. παραπάνω).

Μια τέτοια κίνηση έχει τρία ευεργετικά αποτελέσματα:

Πρώτον, μειώνει ιδιαίτερα το συνολικό βάρος του χρέους καθώς θα μειωθούν σημαντικά οι συνολικοί τόκοι.

Δεύτερον, δεν παραβιάζει το Maastricht και, συνεπώς, δίνει στην Γερμανία ‘άλλοθι’ να αποδεχθεί την συγκεκριμένη παρέμβαση.

Τρίτον, εκδίδοντας ευρωομόλογα η ECB θα ελκύσει επενδυτές και wealth funds (Κίνα, Νορβηγία, Αραβικά Εμιράτα) που πολύ θα ήθελαν να τα αγοράσουν.

Έτσι, το ευρώ θα θέσει υποψηφιότητα για τον ρόλο ενός νέου αποθεματικού νομίσματος (σήμερα μόνο το δολάριο παίζει αυτό τον ρόλο). Η παρέμβαση (2) θα αποτελέσει την βάση για ένα νέο πανευρωπαϊκό New Deal με στόχο αρχικά την Ανάκαμψη και στην συνέχεια την Ανάπτυξη. Στην βάση δανεισμού που αποκλειστικό στόχο θα έχει τις παραγωγικές επενδύσεις (και όχι την κάλυψη ελλειμμάτων), θα επιτρέπει παραγωγικές επενδύσεις στις ευρωπαϊκές περιφέρειες (όχι μόνο του Νότου) που μαστίζονται από την ύφεση χωρίς να απαιτεί από τα κράτη (υπερχρεωμένα και μη) να καταβάλουν ποσοστό συγχρηματοδότησης (το οποίο θα καλύπτει πλέον η ECB με την χρήση ευρωομολόγων). Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο η ΕΙΒ θα μετατραπεί σε έναν μηχανισμό ανακύκλωσης των πλεονασμάτων άνευ του οποίου καμία νομισματική ένωση δεν μπορεί ούτε να λειτουργήσει αποδοτικά στις καλές εποχές ούτε και να απορροφά τους κραδασμούς μιας κρίσης.

Επίλογος

Πολύ σωστά, πολλοί με ρωτούν: Ωραία η ανάλυση αλλά τι κάνουμε; Ποια πρακτική λύση προτείνεις; Τι θα έπρεπε να προτείνει στην ΕΕ ο πρωθυπουργός (ιδίως τώρα που φαίνεται θυμωμένος με το αδιέξοδο στο οποίο ΔΝΤ και ΕΕ τον έχουν σπρώξει);

Στο άρθρο αυτό κατέθεσα την απάντηση-πρότασή μου. Αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά μία απλή κίνηση που μπορεί να σταθεροποιήσει την ευρωζώνη και να αντιμετωπίσει την Κρίση μέσα σε ημέρες.

Το δεύτερο μέρος σκιαγραφεί τρεις απλές παρεμβάσεις που προσφέρουν στην Ευρώπη όλα τα πλεονεκτήματα μιας πραγματικής οικονομικής ενοποίησης χωρίς να χρειάζεται να αναλωθούμε σε συζητήσεις επί συζητήσεων και χρονοβόρες νομοθετικές ή θεσμικές αλλαγές οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, θα οδηγούνταν σε αδιέξοδο.

Νομίζω ότι αξίζει να συζητηθεί.

Υ.Γ. Η πρόταση αυτή είναι προϊόν μακρών συζητήσεων με τον Stuart Holland, ο οποίος την συνυπογράφει – βλ. εδώ για μία αγγλική έκδοση της ίδιας πρότασης. Ο Stuart διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Coimbra στην Πορτογαλία. Προηγουμένως είχε διατελέσει καθηγητής στα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Sussex ενώ την δεκαετία 1979-1989 εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής στη Βουλή των Κοινοτήτων (Βρετανία). Αν και ηγετικό στέλεχος του Εργατικού Κόμματος, επέλεξε την θέση του Συμβούλου του Προέδρου της Commission Jacques Delors σε μια περίοδο που ετίθεντο τα θεμέλια της ευρωζώνης.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&lid=4597

Βιβλία«Κρίσης λεξιλόγιο: οι οικονομικοί όροι που μας καταδυναστεύουν» , του Γιάννη Βαρουφάκη

Ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει τον τρόπο να απευθύνεται σε γνώστες οικονομικών και μη, μιλώντας ίδια γλώσσα. Δεν πανικοβάλλει, δεν κινδυνολογεί, εξηγεί και ενημερώνει. Την Πέμπτη 16 Ιουνίου, στις 8.00 μμ, στον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου (Βασ. Σοφίας 22), θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του  «Κρίσης λεξιλόγιο: οι οικονομικοί όροι που μας καταδυναστεύουν», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός. Βασικός ομιλητής της παρουσίασης, ο Αλέκος Παπαδόπουλος. Παρεμβαίνουν και συζητούν, ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο δημοσιογράφος Νίκος Ξυδάκης και ο πεζογράφος Χρήστος Χωμενίδης.

Μια δουλειά πολύτιμη, για όλους εμάς που χανόμαστε σε λέξεις και όρους που ήρθαν να μας αλλάξουν τη ζωή.

Δείτε πώς περιγράφει το βιβλίο του ο Γιάνης Βαρουφάκης:

«Δεν υπάρχει μεγαλύτερος σύμμαχος στην μελαγχολία από την απραξία. Και καμία γιατρειά καλύτερη από την πράξη». Τάδε έφη το 1621 ο Robert Burton στο κλασσικό του βιβλίο Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑΣ. Ήταν το βιβλίο που διάβαζε κάθε πρωί, για να βρει το κουράγιο να σηκωθεί από το κρεββάτι του, ο μελαγχολικός Dr Johnson. Και ποια «πράξη» επέλεξε ο Dr Johnson ώστε να αποδράσει από την μελαγχολία που τον καταδυνάστευε; Την λεξικογραφία. Την καταγραφή και απόδοση των όρων που συνιστούσαν τον καθημερινό αγώνα να εκφράζουμε, και να διαμορφώνουμε, τις σκέψεις μας. Έτσι, εν έτει 1755, προέκυψε ίσως το γνωστό, και ακόμα απολαυστικό, λεξικό του Dr Johnson. Με αυτό καταπολέμησε την μελαγχολία του αλλά και άσκησε κριτική. Παραδείγματος χάριν, ορίζει τον αντίστοιχο ΦΠΑ της εποχής του ως εξής: «Ένας μισητός φόρος επί αγαθών ο οποίος επιλέγεται όχι από δίκαιους κριτές των αξιών αλλά από φουκαράδες στην δούλεψη εκείνων που κερδίζουν από την είσπραξή του.» Σήμερα, εδώ στην Ελλάδα της Κρίσης, η μελαγχολία ξεπέρασε τα όρια του ατομικού και κινδυνεύει να μολύνει το σώμα της κοινωνίας ολόκληρης. Η πράξη, όπως έλεγε ο Burton, είναι η καλύτερη γιατρειά. Συλλογικά και ατομικά. Το λεξικό τούτο αποτελεί μία από αυτές τις μικρές, ατομικές πράξεις. Από την μία, εξηγεί τους όρους που αιωρούνται παντού (CDS, spreads κλπ) ενώ από την άλλη, στον δρόμο που χάραξε ο Dr Johnson, η λεξικογραφική προσπάθεια που κρατάτε στα χέρια σας ελπίζει να διαταράξει την κοινή μας μελαγχολία θέτοντας τους όρους της Κρίσης στο φως της κριτικής.»

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=7376

Υπάρχει διέξοδος από την κρίση;

του Γιώργου Καραμπελιά

Μέσα σε τριάντα χρόνια, από το 1980 έως το 2010, η ελληνική οικονομία έγινε μια οικονομία « υπηρεσιών», και μάλιστα εμποροπαρασιτικού χαρακτήρα και απώλεσε κάθε παραγωγικό χαρακτήρα. Η ένταξη στην Ε.Ε. λειτούργησε σαν ναρκωτικό που επιδείνωσε τα διαρθρωτικά μας προβλήματα και η κατάργηση της δραχμής και το πέρασμα στην Ευρωζώνη ήρθε να ολοκληρώσει τη διαδικασία, διότι έφερε την ελληνική οικονομία σε άμεσο ανταγωνισμό με χώρες υψηλότερης παραγωγικότητας και τεχνολογίας.

Ωστόσο αυτή η ένταξη πραγματοποιήθηκε και εν τέλει έγινε δεκτή από τον ελληνικό λαό, ως όπλο για να αντιμετωπίσει  την τουρκική επιθετικότητα, που μετά την εισβολή στην Κύπρο άρχισε πλέον να εκδηλώνεται ανοικτά εναντίον της Ελλάδας. Όταν μάλιστα κατέρρευσε και το Ανατολικό μπλοκ με όλες τις καταλυτικές αρνητικές συνέπειες που είχε αυτή η κατάρρευση για τις χώρες των Βαλκανίων, η Ευρωπαϊκή Ένωση φάνταζε ως η μοναδική λύση, στο βαθμό που πρώτη προτεραιότητα των Βαλκανικών χωρών ήταν η ένταξη στην Ε.Ε.

Έτσι η Ελλάδα βρισκόταν παγιδευμένη ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας αυτόκεντρης,–ή σχετικά αυτόκεντρης– ανάπτυξης, που επέτασσε η οικονομική πραγματικότητα και οι ανάγκες της χώρας και από την άλλη τις απαιτήσεις της πολιτικής  πραγματικότητας μιας χώρας, η οποία πιεζόμενη από την τουρκική επιθετικότητα που εκδηλώνεται όλο και πιο ανοικτά μετά το 1974, κατέφευγε στην «παπική τιάρα» για να αποφύγει το «τουρκικό σαρίκι».

Με αυτά τα δεδομένα η μόνη στρατηγική της χώρας θα ήταν η προώθηση επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας, ώστε να μπορέσει να ανταγωνιστεί στοιχειωδώς τους Εοκικούς γίγαντες, η διοχέτευση όλων των Εοκικών προγραμμάτων στην εκπαίδευση και την έρευνα, δηλαδή η παραγωγική και εκπαιδευτική αναβάθμιση της χώρας η διατήρηση του τελευταίου εργαλείου μιας σχετικής οικονομικής αυτονομίας, δηλαδή του ελληνικού νομίσματος, της δραχμής, ως όπλου για τον προσανατολισμό της ελληνικής οικονομίας, και προπαντός  η δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας στα Βαλκάνια με τη σύσφιγξη των οικονομικών σχέσεων και όχι απλά με τις αρπαχτές των τραπεζών και  των διαφόρων παρασίτων.

Αντ’ αυτών τα ΕΟΚικά προγράμματα φαγώθηκαν από τους ημετέρους του Πασοκ της ανανεωτικής αριστεράς και των οικολόγων σε Πανεπιστήμια, ΙΕΚ και άλλες απάτες «σεμιναρίων», η δε αγροτική παραγωγή έπαψε να ενισχύεται με επενδύσεις και έγινε απλώς επιδοτούμενη από τους μηχανισμούς της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Τέλος η αθρόα μεταναστευτική εισροή ανειδίκευτου και φτηνού εργατικού δυναμικού, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε πρωτοφανή επίπεδα για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, ήρθε να αποτελειώσει την ελληνική οικονομία, παρά τα αντιθέτως υποστηριζόμενα. Διότι υποβάθμισε το τεχνολογικό επίπεδο της παραγωγής, η οποία στηρίχτηκε στα φτηνά χέρια και όχι στην παραγωγική αναβάθμιση και την επένδυση στην τεχνολογία, έδιωξε τους Έλληνες από τις κατασκευές, την βιομηχανία και την αγροτική παραγωγή και δημιούργησε ένα χαμηλής παραγωγικότητας «δουλοκτητικό μοντέλο παραγωγής». Και όλοι γνωρίζουμε από την ιστορία πως η «δουλοκτησία» εξαχρειώνει τους δουλοκτήτες και υποβαθμίζει το επίπεδο της παραγωγικότητας.

Και όμως όλα έμοιαζαν να πηγαίνουν κατ’ ευχήν με αυτό το μοντέλο, που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 υπήρξαμε –για όσους το θυμούνται– οι μόνοι που το καταγγείλαμε με βάση και την οικονομική λογική. Και υπήρξε μια τέτοια ηχηρή σιωπή, διότι η αθρόα είσοδος φτηνών εργατικών χεριών επέτρεψε την πτώση του πληθωρισμού, επειδή έπεσε το κόστος της εργασίας, ενώ ανέβασε πρόσκαιρα τα εισοδήματα και την κοινωνική θέση των Ελλήνων εργαζομένων.

Έτσι τα παρασιτικά χαρακτηριστικά έγιναν ακόμα πιο έντονα. Οι επενδύσεις κατευθύνονταν μόνο σε δρόμους και «μεγάλα έργα», διευκολύνοντας την κυκλοφορία των εμπορευμάτων και του παρασιτικού κεφαλαίου, με αποτέλεσμα  οι εισαγωγές να διευρυνθούν και οι εξαγωγές να μείνουν στάσιμες. Χρηματιστήριο, καγιέν και Ολυμπιακοί αγώνες, έμοιαζε να είναι το νέο όνειρο της Ελλάδας. Και μέσα στη σύγχυση η κυβέρνηση Σημίτη πέτυχε την τελευταία πινελιά στην παρασιτοποίηση της ελληνικής οικονομίας, την είσοδο στη Νομισματική Ένωση και την καθιέρωση του ευρώ, και μάλιστα με σχετικά υψηλή ισοτιμία – ένα ευρώ προς 340 δραχμές. Έτσι το ΑΕΠ της Ελλάδα εμφανίστηκε να κάνει ένα άλμα προς τα πάνω, αλλά στην πραγματικότητα ενισχύθηκε η ακρίβεια και διευκολύνθηκε ο δανεισμός και οι εισαγωγές, ενώ έγιναν ακόμα πιο δύσκολες οι εξαγωγές!  Επί πλέον η πλασματική άνοδος του ΑΕΠ επέτρεπε ακόμα μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα και άνοδο του χρέους, μια και η Ελλάδα εμφανίστηκε να τα μειώνει δήθεν ως ποσοστό του ΑΕΠ !

Όταν λοιπόν ήρθε η παγκόσμια κρίση, η οποία σηματοδοτεί την μεταφορά του οικονομικού επικέντρου από τη Δύση στην Ανατολή,  η  Ελλάδα βρέθηκε εντελώς ανυπεράσπιστη και απροετοίμαστη, σε απελπιστική θέση, ενώ οι τομείς στους οποίους στηριζόταν, η ναυτιλία και ο τουρισμός μπήκαν σε κρίση.

Μπροστά στην κατάρρευση

Άρχισε λοιπόν η γενικευμένη αποδόμηση ενός μοντέλου, που επιδεινώθηκε δραματικά από την πολιτική διαχείριση, τόσο του τελευταίου χρόνου της καραμανλικής διακυβέρνησης, όσο και κυρίως, των ανίκανων  μάγων της κατυοχικής κυβέρνησης.

Εισερχόμεθα λοιπόν σε μια σαρωτική και παρατεταμένη κρίση του παρασιτικού μοντέλου που οικοδομήθηκε στη μεταπολίτευση. Μια κρίση που, δυστυχώς, θα την πληρώσουν βαρύτερα απ’ όλους τα ίδια τα λαϊκά στρώματα.

Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι, ποια πρόταση μπορεί να διαμορφωθεί σήμερα για την αντιμετώπιση της κρίσης και ποια είναι η προσφορότερη για την εθνική οικονομία και τα λαϊκά στρώματα, συνυπολογίζοντας πάντα τα γενικότερα πολιτικά και γεωπολιτικά προβλήματα της χώρας.

Τρεις είναι οι κύριες προτάσεις που σήμερα προωθούνται.

Η πρώτη είναι εκείνη της συμμόρφωσης στις επιταγές του μνημονίου, την οποία προωθεί ολόκληρο το σύστημα της υποτέλειας, και το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού προσωπικού. Είναι η πρόταση των λαμόγιων, των κατόχων ομολόγων, των διανοουμένων υπηρεσίας, των πρακτόρων ξένων δυνάμεων.

Η δεύτερη είναι η πρόταση της άρνησης του χρέους, παράλληλα ή ταυτόχρονα με την έξοδο από την ΟΝΕ και πιθανότατα από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι ώστε η Ελλάδα να αποκτήσει την δυνατότητα διαμόρφωσης σχετικά αυτόνομης οικονομικής πολιτικής. Αυτή η πρόταση στηρίζεται στην λογική του ΚΚΕ και διαφόρων αριστερίστικων ομάδων, ενώ την τελευταία περίοδο συναντά την επιδοκιμασία ενός μεγάλου αριθμού πολιτών, ιδιαίτερα από τα πληγόμενα μεσαία στρώματα, που μόλις εγκατέλειψαν τον καναπέ τους και φαντάζονται πως με τη στάση πληρωμών θα επιστρέψουν  ως δια μαγείας στην προηγούμενη κατάστασή.

Και η Τρίτη, η μαζικότερη στην ουσία, η οποία και εκφράζει τη συντριπτική πλειοψηφία ενός λαού με υψηλή υπευθυνότητα, είναι  εκείνη που υποστηρίζει την απόρριψη του Μνημονίου, ακόμα και με δημοψήφισμα, την αναδιαπραγμάτευση του χρέους, έτσι ώστε και να μειωθεί το συνολικό ποσό του με επιμήκυνση και «κούρεμα», ώστε αυτή να γίνει λιγότερο επαχθής, τέλος την άρνηση της επιβολής νέων επαχθών βαρών στις πλάτες του ελληνικού λαού.

Ανάμεσα στις τρεις αυτές κατευθύνσεις υπάρχουν και άλλες ενδιάμεσες ή ημιτελείς προτάσεις. Έτσι η Νέα Δημοκρατία μιλάει για  «επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου», χωρίς όμως ανοικτή προσχώρηση στην άποψη της αναδιάρθρωσης, ενώ τέλος κάποιοι υποστηρίζουν την άρνηση του χρέους ως προϋπόθεση για την αναδιαπραγμάτευση του.

Προφανώς η πρώτη άποψη δεν χρειάζεται περαιτέρω επεξήγηση. Την ακούμε μήνες από την κυβέρνηση, τα κανάλια, την Καθημερινή, το Βήμα κ.λπ. και από όλων των ειδών τις γραφίδες, από τον Παπαχελά έως τον Παπαναγιώτου. Προσφάτως και από εκείνη του Χρ. Γιανναρά, ο οποίος υπερθεματίζοντας μας καλεί να παραδώσουμε ολοκληρωτικά την εξουσία και το κράτος στους ξένους και εμείς να αρκεστούμε στον «πολιτισμό» (Βλέπε Καθημερινή 5 Ιουνίου 2011).

Η αδυναμία της δεύτερης άποψης  έγκειται στα  εξής τρία σημεία:

Πρώτον, προϋποθέτει –ή θεωρεί δυνατή την εμφάνιση τους– την ύπαρξη πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων ικανών να  φέρουν σε πέρας μία ολοκληρωτική ρήξη με τους μηχανισμούς της παγκοσμιοποίησης και του παγκόσμιου καπιταλισμού. Πιστεύουμε πως κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στην σημερινή Ελλάδα.. Δεν υπάρχουν ούτε οι πολιτικές ούτε οι κοινωνικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να συμπαραταχθούν με μία τέτοια στρατηγική και οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σχετικά σύντομα και τα αντίστοιχα πολιτικά υποκείμενα. Η ελληνική κοινωνία έχει παρασιτοποιηθεί σε βάθος, δεν διαθέτει πλέον εγχώρια εργατική τάξη, και ο μετασχηματισμός της είναι θέμα μιας σχετικά μεγάλης διάρκειας. Κατά συνέπεια αν υποθέταμε πως θα ακολουθούταν μια στρατηγική άμεσης ρήξης με το παγκόσμιο σύστημα, οι δυνάμεις αυτής της ρήξης θα ήταν μειοψηφικές κοινωνικά και θα προκαλούσαν, πιθανότατα τα αντίθετα αποτελέσματα.

Δεύτερον, η πιθανότητα της χρεοκοπίας και η έξοδος της Ελλάδας από την ΟΝΕ και την ΕΕ, προωθείται από την αρχή της κρίσης  από ένα μέρος του γερμανικού και αγγλοσαξονικού κεφαλαίου. Η πτώχευση και η παύση πληρωμών είναι μια υπαρκτή πιθανότητα που θα επιβληθεί στην Ελλάδα και θα προκαλέσει μια εκτεταμένη εκπτώχευση ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Έτσι, όσο καταστροφική υπήρξε η ένταξή μας στην ΟΝΕ, το ίδιο καταστροφική θα είναι υπό τις παρούσες συνθήκες η εκδίωξη μας από αυτήν. Η πιθανή έξοδος μας από την ΟΝΕ πρέπει να πραγματοποιηθεί σε άλλες συνθήκες αν είναι μεμονωμένη, ή σε περίπτωση γενικευμένης κρίσης του ευρώ.

Σε περίπτωση πτώχευσης θα ακολουθήσει μια σαρωτική κρίση αποκαλυψιακών διαστάσεων και τότε όντως θα καταστεί δυνατή η διαμόρφωση κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που θα επιχειρήσουν άμεσα μια διαφορετική πορεία για τη χώρα. Τηρουμένων  των αναλογιών κάτι τέτοιο συνέβη στην Ελλάδα με τον πόλεμο και την Κατοχή. Η Κατοχή κατέστρεψε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα και τα οδήγησε σε προσχώρηση στο ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Όμως, κανείς δεν σκέφτηκε να προκαλέσει… τον πόλεμο και την Κατοχή, για να ακολουθήσει…. η επανάσταση!

Τρίτον, η λύση της άρνησης του χρέους, ενώ εμφανίζεται ως μία λύση που αρνείται την κηδεμονία των ξένων και διεκδικεί την «εθνική ανεξαρτησία», στην πραγματικότητα υποτιμά τα εθνικά ζητήματα και κινδυνεύει να οδηγήσει σε καταστροφή! Διότι η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε δεινή θέση εξ αιτίας της τουρκικής επιθετικότητας και του νέο-οθωμανισμού, με ανοικτά μέτωπα στην Κύπρο, το Αιγαίο, τη Θράκη και τα Σκόπια και οποιαδήποτε έξοδός της από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή και η εκδίωξή της από την ΟΝΕ, θα υποβαθμίσει ακόμα περισσότερο τη διεθνή θέση της και θα πολλαπλασιάσει τους κινδύνους τελεσίδικων απωλειών και περεταίρω εθνικής συρρίκνωσης. Η εθνική μας ανεξαρτησία δεν απειλείται μόνο από το ΔΝΤ και την Κομισιόν αλλά και από την Ανατολή. Όποιος ξεχνάει αυτή την αποφασιστική παράμετρο κινδυνεύει  να αποφύγει την Σκύλλα για να πέσει στη Χάρυβδη.

Και μια τέτοια άποψη, μέσα στην ευκολία της,  δεν διακινείται μόνο σε χώρους που αρνούνται τη σημασία των εθνικών ζητημάτων και τον κίνδυνο του νέο-οθωμανισμού, αλλά συμπαρασύρει συχνά και δυνάμεις που θεωρητικά έχουν περισσότερο πατριωτική στάση. Αναβαθμίζοντας ως κύριο ζήτημα την «ταξική πάλη», χάνουν από τα μάτια τους την κύρια αντίθεση. Και η κύρια αντίθεση στη σημερινή Ελλάδα είναι η εθνική αντίθεση, από την οποία εξαρτάται άμεσα και η «ταξική πάλη». Κατά συνέπεια είσαι υποχρεωμένος να βλέπεις όλα τα ζητήματα κάτω από αυτό το πρίσμα.

 

Με αποφασιστικότητα και σχέδιο

Εν κατακλείδι λοιπόν συντασσόμαστε με μια άποψη που στηρίζεται στους εξής άξονες:

Α. Απόρριψη του μνημονίου ως καταστροφικού και αντισυνταγματικού

Β Επιμήκυνση και αναδιάρθρωση του χρέους, χωρίς μέτρα εναντίον των λαϊκών στρωμάτων, αλλά αντίθετα με μέτρα τόνωσης της λαϊκής ζήτησης και σύλληψης της φοροδιαφυγής των ημετέρων και των λαμόγιων.

Γ άμεση εκμετάλλευση δυνατοτήτων χρηματοδότησης από νέες πηγές, όπως η Κίνα, η Ρωσία και άλλες χώρες, χρησιμοποιώντας και το όπλο της ανακήρυξης της ΑΟΖ και της χρήσης των πιθανών αποθεμάτων πετρελαίου ή φυσικού αερίου.

Δ. Στη συνέχεια, στο βαθμό που αποκτήσουμε μεγαλύτερη δυνατότητα ελέγχου των κινήσεών μας, θα μπορέσουμε να δούμε ρεαλιστικά και υπεύθυνα τη δυνατότητα μιας αυτόκεντρης οικονομικής πορείας, ακόμα και εξόδου από το ευρώ και την οικοδόμηση ενός περιφερειακού βαλκανικού οικονομικού πόλου, σε βάθος χρόνου, αναπτύσσοντας τις σχέσεις με την Ανατολική Ευρώπη κατ΄ εξοχήν.

Μια τέτοια πρόταση προϋποθέτει μία στρατηγική βαθμιαίας ανασυγκρότησης του παραγωγικού ιστού της χώρας, έτσι ώστε να ανατραπεί το παρασιτικό μεταπρατικό μοντέλο, χωρίς ταυτόχρονα να βρεθούμε εντελώς  ξεκρέμαστοι και απομονωμένοι

Και πράγματι το κεντρικό αίτημα που έχει αναδειχτεί από αυτή την κρίση δεν είναι η ανέφικτη πλέον επιστροφή στο παρελθόν αλλά η αλλαγή του παραγωγικού και θεσμικού μοντέλου της Ελλάδας. Ένα μοντέλο στηριγμένο στα δανεικά, την υπερχρέωση, την υπερκατανάλωση των μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων, τις πισίνες και τα 4Χ4 δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η Ελλάδα έχει ανάγκη να επιστρέψει στο εσωτερικό της, για να αντλήσει τις δυνάμεις που είναι απαραίτητες. Και όσοι προωθούν τον εύκολο ψευδοεπαναστατισμό της άμεσης «στάσης πληρωμών»  φαντάζονται  πως αρκεί να χαϊδεύουν τ’ αυτιά των Ελλήνων με απάτες και αυταπάτες, προσφέρουν  τη χειρότερη υπηρεσία στον τόπο τους και σε όσους τους ακούν.

Η Ελλάδα χρειάζεται μια αυθεντική επανάσταση. Μια επανάσταση που θα ανατρέψει το σημερινό παρασιτικό μοντέλο. Κατά κάποιο τρόπο η κρίση έχει κάνει τη «μισή δουλειά». Η Ελλάδα που γνωρίσαμε δεν θα επιστρέψει ποτέ πλέον. Το ερώτημα που έχουμε πλέον να απαντήσουμε είναι εάν θα βαδίσουμε προς την ολοκλήρωση μιας κοινωνικής και εθνικής καταστροφής ή αν αντίθετα θα μεταβάλλουμε αυτή τη σαρωτική κρίση σε αφετηρία μιας αναγεννητικής προσπάθειας. Και γι’ αυτό χρειάζεται θάρρος, αποφασιστικότητα και μυαλό.

Ρήξη, τ. 75

Παρουσίαση – συζήτηση για το βιβλίο «η Ελλάδα των κρίσεων» του Βασιλείου Μαρκεζίνη

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ 

          Το βιβλιοπωλείο «χωρίς όνομα» σας προσκαλεί στην παρουσίαση του βιβλίου «η Ελλάδα των κρίσεων» του ακαδημαϊκού Βασιλείου Μαρκεζίνη και στην συζήτηση, που θα ακολουθήσει, την Τετάρτη 15 Ιουνίου, στις 8:00 μ.μ., στην αίθουσα του πολιτιστικού συλλόγου «Σήμαντρο» (Ελευθ. Βενιζέλου 59 Α, Χολαργός).

 Συμμετέχουν αλφαβητικά οι :

Δημήτρης Αλευρομάγειρος, αντιστράτηγος ε.α., Επίτιμος Γενικός Επιθεωρητής Στρατού,

Μάριος Ευρυβιάδης, καθηγητής με ειδικότητα στις διεθνείς σχέσεις στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου,

Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας και εκδότης του περιοδικού Άρδην και της εφημερίδας Ρήξη.

 Για πληροφορίες επικοινωνήστε στο 210-6546742, στο nonamebk@otenet.gr ή ενημερωθείτε από το ιστολόγιο του βιβλιοπωλείου https://papaleonidasdimitris.wordpress.com

Πληροφορίες πρόσβασης : Ελευθερίου Βενιζέλου 59 Α , τρίτος παράλληλος Μεσογείων, μεταξύ των κάθετων οδών Αετιδέων και Υμηττού.

1) από σταθμό μετρό Χολαργού – Περικλέους – Ελευθ. Βενιζέλου δεξιά .

2) από Δ΄στάση λεωφορείων Χολαργού (Εθνική τράπεζα – Αετιδέων – Ελευθ. Βενιζέλου δεξιά .

Διανοούμενοι χωρίς φωνή!

Είμαι εξαιρετικά εξοικειωμένος με την κρίση. Τη βιώνω τα τελευταία 40 χρόνια με αιχμή και άξονα την κακή διαχείριση του Πολιτισμού, της Παιδείας και την απουσία υποδομής όσον αφορά στην Τέχνη. Έτσι, αισθάνομαι σχετικά εκπαιδευμένος. Τώρα, αν το σημερινό οικονομικό αδιέξοδο χτίζει την ταφόπλακα του Πολιτισμού και της Διανόησης, ως συνέχεια μιας διεθνούς πολιτιστικής αποσύνθεσης και αντικατάστασής της με την ελαφρότητα και το life style ή αναζητηθούν άλλες διέξοδοι, δεν το γνωρίζω. Δεν παύω, όμως, να ελπίζω.

Αν και η κρίση στον Πολιτισμό είναι ορατή, στις Εικαστικές Τέχνες διακρίνω έντονη δημιουργία, έναν πρωτοφανή «κύκλο εργασιών» που αποδεικνύει πως ο τομέας ανήκει στους πιο παραγωγικούς της χώρας, οπότε δεν συνδέω την ύπαρξη χρόνιας κρίσης με τη δημιουργία και την παραγωγικότητα. Ίσως πρόκειται για καλλιτεχνική διαστροφή να παραμένουμε δημιουργικοί εν μέσω και ανεξαρτήτως κρίσης. Δημιουργικότητα υπάρχει, η διακίνησή της, όμως, μοιάζει να πάσχει έως ανεπανόρθωτα.

Προσπαθώ να κατανοήσω:

Στο βαθύ πηγάδι αρχίσαμε να μπαίνουμε στα τέλη του ‘80, δηλαδή τα χρόνια της μεγίστης ευδαιμονίας, της υπέρ-κατανάλωσης και μιας εποχής που το χρήμα έρεε. Λίγο πριν απομακρυνθούμε του ταμείου, μας λένε Λάθος. Ευτυχώς ξυπνήσαμε με καλή παρέα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία… Χώρες με μεγάλη παράδοση στον Πολιτισμό και ιδιαίτερα τον εικαστικό, κι αυτό είναι μια παρηγοριά, σκεφτείτε να είμαστε εντελώς μόνοι!

Για να αρχίσω να ελπίζω, όμως, μέσα στην καταστροφή πρέπει κάποιος να ανάψει τα φώτα ώστε να πάψω να συμπεριφέρομαι σαν τυφλός. Αλλά οι εκάστοτε πολιτικοί διατηρούν εχθρικούς δεσμούς με ό,τι σημαίνει υποδομή και αύριο. Παρά ταύτα θέλω να πιστεύω πως αυτό το Λάθος, στο βαθμό που μας αντιστοιχεί ως κοινωνία και πολίτες, μπορεί να γίνει μοχλός σε ένα νέο τρόπο ανάπτυξης.

Αλλά,

η σταθερή θα έλεγα, μόνιμη απουσία και αδιαφορία του πολιτικού κόσμου σε θέματα υποδομής, έχει δημιουργήσει προ πολλού κρίση αξιών.

Το 1976 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφασίζει την ίδρυση Μουσείου Ακρόπολης, γίνονται δύο αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί το 1976 και το 1979, άκαρποι. Δέκα χρόνια μετά, το 1989, η Μελίνα Μερκούρη κίνησε νέο διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, άκαρπος. Το 2000 νέα πρόσκληση διαγωνισμού, σύμφωνου αυτή τη φορά με τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος και τελεσφόρησε. Πότε; Τριάντα χρόνια Μετά. Σε ποιο κομμάτι του Πολιτισμού; Σ’ εκείνο που προβάλλει και χρησιμοποιεί ο ελληνικός τουρισμός ως προσκλητήριο στη χώρα μας: Την Ακρόπολη και τα περί αυτήν. Οπότε μοιάζει αστείο να μιλήσουμε για το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αίτημα του ‘65, που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2000 και ακόμη βρίσκεται χωρίς δικό του κτίριο.

Να μια μεγάλη διαφορά με τους συνάδελφους μας Ευρωπαίους. Εκείνοι διαθέτουν γερές υποδομές κι έχουν προ πολλού ρυθμίσει τα της όποιας κληρονομιάς.

Η κρίση, λοιπόν, μας βρίσκει άνευ υποδομής και η μοναξιά των θεσμών είναι τόσο βαθιά που προκαλεί έναν ιδιότυπο Ιδρυματισμό, αφού δεν υπάρχει διέξοδος ούτε για τις δωρεές μας: Ίδρυμα Τσαρούχη, Ίδρυμα Μπουζιάνη, Ίδρυμα Φασιανού, Ίδρυμα Βασιλείου, Ίδρυμα Σπυρόπουλου, Ίδρυμα Ζογγολόπουλου κλπ., στο δρόμο κι εγώ να φτιάξω ένα. Ο καθένας και το Ίδρυμα του.

Η απουσία υποδομής υπήρξε πηγή πολλών δεινών. Πέραν του ότι άφηνε «την οικοδομή στα μπετά», ευνόησε διαμάχες ανάμεσά μας. Η διανόηση στην Ελλάδα, αρχικά και για πολλά χρόνια, ταυτίστηκε με την Αριστερά, αφού ο διανοούμενος «όφειλε» να είναι προοδευτικός. Οι αστοί διανοούμενοι δεν κέρδιζαν τις εντυπώσεις. Έπαιρνε Νόμπελ ο Σεφέρης; «Επιβραβεύεται από τους δικούς του» έλεγε η Αριστερά δηλητηριάζοντας και τις πιο αισιόδοξες στιγμές, σε μια Ελλάδα πρόσφορη σε παρόμοιες πρακτικές. Αν θυμηθούμε τα συμβάντα τα τελευταία 40 χρόνια, θετικά ή αρνητικά, η Αριστερά τα αμφισβήτησε. Αποτέλεσμα, να δημιουργηθεί πρωτοφανής σύγχυση. Να καταδικαστεί η νεωτερικότητα σε οποιαδήποτε εκδοχή της και ο «κουλτουριάρης» να αποτελεί ύβρη.

Έτσι, γεμίσαμε μικρομάγαζα. Οι παραστατικοί είχαν μία ομάδα, οι αφηρημένοι άλλη, οι μοντέρνοι και οι σύγχρονοι επίσης, οι νεότεροι τη δική τους, οι μεταμοντέρνοι μια διαφορετική, οι λαϊκότροποι τη δική τους, προστέθηκαν και οι νέες τεχνολογίες. Όλα θύμιζαν εικονομάχους και εικονοκλάστες.

Αυτό καθαυτό το γεγονός της πολυφωνίας και του πλουραλισμού δεν ήταν και δεν είναι αρνητικό. Γίνεται απαγορευτικό όταν λείπουν οι επιμειξίες και ο διάλογος, μην τυχόν και διαταραχτούν οι ισορροπίες ή η διαφύλαξη των κεκτημένων.

Η απαξίωση ως ιδεολόγημα και πρακτική από όλες τις πλευρές-ομάδες, θεμιτή ή αθέμιτη, ξιπασμένη ή ταπεινή, με μπλόφα ή χωρίς μπλόφα θεμελίωσε τη δυσπιστία ανάμεσά μας, η οποία κέρδισε τις περισσότερες παρτίδες.

Κι ερχόμαστε στο μαγικό ιμάντα της επικοινωνίας και του ρόλου της. Όταν διαβάζω το ερώτημα «γιατί δεν μιλούν οι πνευματικοί άνθρωποι, γιατί δεν αντιδρούν οι διανοούμενοι», η ανασφάλεια μου τριπλασιάζεται. Αλίμονο αν δεν παρουσιαστούν διεξοδικά στον Τύπο οι μόδες και οι τάσεις της εποχής, εξίσου αλίμονο όμως αν δε διασφαλιστεί το παρελθόν και οι αξίες του. Δυστυχώς, ο Τύπος και τα ΜΜΕ ακολούθησαν τις μόδες, αγνοώντας επιδεικτικά διαφορετικές τάσεις ή απόψεις. Το life style καταβρόχθισε τα πάντα. Δεν άφησε τίποτε όρθιο.

Τον τελευταίο καιρό η κατάσταση μπαίνει σε νέα τροχιά, ακόμη χειρότερη: Μόνο τα τηλεοπτικού ύφους προϊόντα φιγουράρουν στα ΜΜΕ και κάπου-κάπου καμιά συνέντευξη. Τα ίδια περίπου συνέβαιναν και λίγο-πολύ εξακολουθούν να συμβαίνουν και στην κρατική τηλεόραση. Οπότε τα περί σιωπής των καλλιτεχνών και διανοουμένων είναι μια εμφανής υποκρισία.

Εξακολουθώ να πιστεύω πως παραμένουμε αχειραφέτητη κοινωνία, ενώ ένας υφέρπων φασισμός απαγορεύει τη δημιουργική σύγκρουση απόψεων. Και τώρα; Αναζητάμε τη Διανόηση και το ρόλο της. Ποια διανόηση; Την αφομοιωμένη σε πολιτικά σχήματα ή την ευνουχισμένη από τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο; Μήπως εκείνη που ο ίδιος ο Τύπος της αφαίρεσε το λόγο; Ή τους ελάχιστους σκεπτόμενους κάποιων επιφυλλίδων;

Ο όρος διανοούμενος –σήμερα πια- παραπέμπει σε πανεπιστήμιο, επαγγελματισμό και επικοινωνιακή πολιτική. Κι ενώ καίγονται βιβλιοθήκες, μηχανήματα στις Σχολές, καταστρέφονται κτίρια με άλλοθι την υποβάθμιση της Παιδείας, τα Ανώτατα Ιδρύματα παραμένουν εντελώς συντεχνιακά –ιδιαίτερα μετά το νόμο πλαίσιο του ’82, όπου λέκτορες εξελίσσονται σε καθηγητές ανά τριετία χωρίς αξιοκρατικά κριτήρια, έχοντας προ πολλού εγκαταλείψει την επιστημονική σκέψη και έρευνα. Όσο για τα παιδιά μας; Με πλήρεις σπουδές, ντοκτορά, διατριβές και διεθνείς δημοσιεύσεις στέλνονται ανά τρεις-τρεις στη θέση του ενός με 500 ευρώ το μήνα και το νόμο του 407.

Δυστυχώς, οι ευρωπαϊστές πολιτικοί δεν κατάφεραν να χαράξουν γραμμή πλεύσης, δεν στήριξαν το προηγμένο εγχώριο προϊόν και προτίμησαν την ευδαιμονία της κατανάλωσης των χρόνων του ‘80 και του ‘90, υιοθετώντας την εισαγόμενη αντίληψη Πολιτισμού. Καμία εισαγωγή δεν είναι κακή, αν φυσικά εξυπηρετεί εσωτερικές ανάγκες. Το ίδιο ακριβώς διάλεξαν και οι Ευρωπαίοι. Στις προθήκες τους κυριάρχησε το εισαγόμενο αμερικάνικο καλλιτεχνικό προϊόν κι όλοι οι υπόλοιποι μεταβληθήκαμε σε απλούς καταναλωτές. Σκεφτείτε, όμως, να υπάρχει έλλειψη σε τοματάκια και να εισάγουμε χαβιάρι, ξιπασμένοι και ξιπάζοντας.

Σήμερα αυτό που εννοούσε η Τέχνη αποσυντίθεται ανάμεσα στην ιδέα της επικοινωνίας, στην πολυμιντιακή επιθυμία και στον πολιτιστικό σχετικισμό καταλύοντας κάθε νόρμα. Ζούμε την Τέχνη μετά την Ιστορία, και ευτυχώς όχι μόνον δεν εξαφανίζεται αλλά επιχειρεί μια νέα ανάγνωση της ιστορίας της. Όταν, όμως, ο καλλιτέχνης παύει να αισθάνεται πως εκφράζει το «πνεύμα της εποχής», τότε εκλείπει και η έννοια της πρωτοπορίας, ενώ το μέλλον εκπίπτει ως απλή υπόθεση εργασίας στις ανάγκες ενός αδηφάγου παρόντος. Περιορίζεται σε μια επίπλαστη και ευχάριστη εικόνα προορισμένη για κατανάλωση στην τοπική αγορά, γιατί στη διεθνή το ελληνικό καλλιτεχνικό έργο – προϊόν ούτως ή άλλως θα απουσιάζει για μερικές δεκαετίες ακόμη, και ίσως πολύ περισσότερο λόγω κρίσης. Όχι επειδή υστερεί σε πρωτότυπη σκέψη, αλλά επειδή εμπίπτει στο νόμο της «αδιαφορίας», «της άγνοιας», «της απουσίας καλλιέργειας και υποδομής» των πολιτικών.

Οι περιπέτειες της καθημερινότητας μας αποκλείουν όλο και περισσότερο από το ζωτικό ζητούμενο της Τέχνης, την εσωτερικότητα. Ο βομβαρδισμός είναι μοναδικός. Τα Μαζικά Μέσα πρωτοστατούν. Η πληροφορία από αγαθό μεταβάλλεται σε βάσανο, ακόμη και σε ζητήματα αυτονόητα.

Η Επιστήμη έχει εμπορευματοποιηθεί, η Τεχνολογία κυριαρχεί. Γνωστά πράγματα. Ποιος φανταζόταν, όμως, πως οι μεθοδικοί και οργανωτικοί Γιαπωνέζοι θα προχωρούσαν «σε προχειρότητες»; Διότι δεν ωφελεί να εκπαιδεύεις ένα λαό να τρέχει κάτω από τα τραπεζάκια να γλυτώσει το σεισμό, όταν το ίδιο το σύστημα πάσχει από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και εσωστρέφεια. Μήπως το Τσουνάμι αμφισβητεί την ίδια την τεχνολογία; Η αμφισημία της εποχής συνιστά πρόοδο και επιτεύγματα, καθώς κρίση και καταστροφή. Μια αμφισημία γνώριμη, ίσως, αλλά θέτει πλέον υπό αμφισβήτηση πολλά θέσφατα.

Κλείνοντας θα προσπεράσω τον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση χιλιάδων ανθρώπων που άλλωστε είναι εμφανής, και θα σταθώ στη συνειδητή απόφαση περιθωριοποίησης καλλιτεχνών και διανοούμενων. Ο διανοούμενος –καλλιτέχνης έπαψε να είναι εκείνος που γνωρίσαμε. Άλλοι υπέκυψαν χωρίς να τους υποχρεώνει κανένας σε πελατειακές σχέσεις, άλλοι παραδόθηκαν στο life style, ορισμένοι ταμπουρώθηκαν στο ατελιέ τους, και κάποιοι άλλοι απογοητευμένοι θέτουν ερωτήματα χωρίς απαντήσεις.

Θα ήταν, όμως, παράλειψη η απουσία αναφοράς στην ενεργή διάθεση επαναπροσδιορισμού ή εξ αρχής τοποθέτησης στα ζωτικά ζητήματα της Τέχνης. Δραστηριότητες που «ξεφυτρώνουν» η μία μετά την άλλη. Το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης, οι διαλέξεις στην Σχολή Καλών Τεχνών, οι συναντήσεις αποτίμησης, οι διαλέξεις του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι δείγματα μικρά αλλά σοβαρά, μιας κινητικότητας που πιθανόν να οδηγήσει κάπου.

Τελικά, καλώς ή κακώς δεν υπάρχει ούτε άρμα ούτε Φαέθοντας. Και καμία εικονική πραγματικότητα δεν το υπόσχεται. Κι αν η σκυτάλη δεν παραδόθηκε σ’ εμάς ούτε εμείς την παραδώσαμε στους νέους, είναι επειδή ακυρώσαμε κατ’ επανάληψη το χτες.

Μια βεβαιότητα απομένει: Κανένας δεν υπάρχει περίπτωση να διαφύγει.

* Ο ζωγράφος Γιώργος Λαζόγκας είναι Καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Ζω και χωρίς λεφτά!

Από παλαιότερο δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας, μια μικρή περιήγηση στην κοινωνική οικονομία, στους μη-εμπορευματικούς τρόπους κάλυψης των βασικών αναγκών μας… Αξίζει να το διαβάζει κανείς..

Για να ξεπεράσει αυτή την κρίση ο «καπιταλισμός του καζίνου» είναι υποχρεωμένος να καταστρέψει μέρος του κεφαλαίου και της εργασίας κηρύσσοντας τον πόλεμο στην κοινωνία. «Η ποσότητα επί την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος». Η ποσότητα μειώνεται και το χρήμα που κυκλοφορεί δεν αλλάζει γρήγορα χέρια.

Αυτό δημιουργεί κυκλοφορικό πρόβλημα και απειλεί με θρομβώσεις και εγκεφαλικό το σύστημα το οικονομικό. Μπορούν οι άνθρωποι και οι κοινωνίες να επιβιώσουν χωρίς λεφτά; Η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής και κυρίως της Αργεντινής απαντά σ’ αυτό το ερώτημα θετικά. «Μπορώ και χωρίς ευρώ»! Με την αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία του ισογείου. Με το ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο. Με τα τοπικά και εθνικά δίκτυα ανταλλαγών. Με την επανατοπικοποίηση των διατροφικών συναλλαγών, τη γεωργία της εγγύτητας και τις αγορές απευθείας διάθεσης. Με τα εναλλακτικά-ιδεατά κοινωνικά νομίσματα που δημιουργούν μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Με τα δίκτυα αλληλοβοηθητικής ασφάλειας υγείας και τα ταμεία αλληλεγγύης. Με τα ανταλλάξιμα χρονομερίδια της εργασίας και το κοινωνικό χρήμα. Με διευρυνόμενα δίκτυα ανταλλαγών σε όλα: στα σπίτια, στα εξοχικά, στο πάρκινγκ, στις μετακινήσεις, στα εμπορεύματα, στις υπηρεσίες, στις διακοπές. Με τη δημιουργία κοινωνικών – ηθικών τραπεζών και χρονοτραπεζών. Με την εφευρετικότητα της νέας οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!

Ως κοινωνική ή αλληλέγγυα οικονομία θα μπορούσαμε να ορίσουμε το χώρο που βρίσκεται ανάμεσα στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της οικονομίας και αναπτύσσει δραστηριότητες με κοινωνικούς σκοπούς και στόχους. Πρόκειται για πολυμορφικές κινήσεις και εναλλακτικά δίκτυα, τα οποία άλλοτε αποκτούν θεσμική μορφή (θεσμοθετούνται) και άλλοτε παραμένουν εξωθεσμικά και άτυπα. Πρόκειται για την οικονομία των αναγκών. Ή όπως την ονομάτισε η Ανιές Χέλερ, «οικονομία των ριζικών αναγκών».

Οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας δραστηριοποιούνται με μοναδικό μέλημα την εξυπηρέτηση των μελών τους και το συλλογικό όφελος. Χαρακτηρίζονται από τις ισότιμες-δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη των αποφάσεων και έχουν προτεραιότητα τις ανάγκες των ανθρώπων και την απασχόληση. Υπάρχει, βεβαίως, διένεξη για το αν η αλληλέγγυα οικονομία της βάσης ταυτίζεται με την κοινωνική οικονομία της αγοράς. Αφού σε πολλές περιπτώσεις τα όρια ανάμεσα στον εθελοντισμό και την κερδοφορία δεν είναι διάφανα…

Ωστόσο υπολογίζεται ότι το 10% των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολούνται σήμερα σε διάφορους κλάδους της κοινωνικής οικονομίας. Περίπου 40 εκατομμύρια Γάλλοι και 60 εκατομμύρια Γερμανοί είναι μέλη τέτοιων συνεταιρισμών, σωματείων, συλλόγων, δικτύων και αλληλοβοηθητικών ταμείων που συναποτελούν την κοινωνική οικονομία. Η Social Economy Europe (www.social economy.eu.org) είναι το πανευρωπαϊκό σχήμα που συγκεντρώνει κάτω από την ομπρέλα του πολλές από αυτές τις εναλλακτικές οργανώσεις και δραστηριότητες. Σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει νομικό και θεσμικό πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία. Στην Ελλάδα, αν όλα πάνε καλά, η διαβούλευση θα αρχίσει σε λίγο καιρό, (βλέπε www.enet.gr «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 6 Μαρτίου 2011, σχετικό αφιέρωμα του Σπύρου Φρεμεντίτη).

Ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο

Η κοινωνική αλληλέγγυα «οικονομία του ισογείου» κατάφερε να δημιουργήσει παράλληλες ουτοπικές πραγματικότητες και οάσεις μέσα στο σύστημα αφήνοντας τις πραγματικές ουτοπίες στη δικαιοδοσία των επαναστάσεων.

Οι φτωχοί άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο για να μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα στον τυφώνα του νεοφιλελευθερισμού και της κρίσης δημιούργησαν εκτεταμένα δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζονταν στο ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο στην τοποφαγική γεωργία της εγγύτητας και επινόησαν τα δικά τους ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Στη Λατινική Αμερική, και κυρίως στην Αργεντινή έχουν τη μεγαλύτερη εμπειρία.

Το ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο ήταν κομμάτι της κουλτούρας των πολιτικών κινημάτων αμφισβήτησης στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 και στη συνέχεια, μετά το ’80, του καταναλωτικού κινήματος. Στόχος του, οι δικαιότερες εμπορικές συμφωνίες με τις αναπτυσσόμενες χώρες, η ενίσχυση των περιθωριοποιημένων παραγωγών, οι καλύτερες συνθήκες εργασίας, οι επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες και ο σεβασμός στο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Γεωργία της εγγύτητας και αγορές απευθείας διάθεσης τροφής

Στη Γαλλία υπάρχουν περισσότερες από 500 ενώσεις (ΑΜΑΡ) όπου περίπου 1.000 παραγωγοί φέρνουν βιολογικά προϊόντα, μέσω εναλλακτικών δικτύων, απευθείας στη γειτονιά, με σχεδόν μηδενικό κόστος συναλλαγής, καλύπτοντας ήδη 70 χιλιάδες καταναλωτές. Το πιο γνωστό ΑΜΑΡ στο Παρίσι είναι το «Αλληλέγγυο Κολοκύθι». Τα προϊόντα του στοιχίζουν 20% λιγότερο απ’ ό,τι στις λαϊκές αγορές. Η γεωργία της εγγύτητας και τα κινήματα των τοποφάγων αναπτύσσονται ταχύτατα σ’ όλη την Ευρώπη. Η Βρετανία, ας πούμε, στο πλαίσιο του κινήματος «Πόλεις σε μετάβαση» και στην Ισπανία με πιο χαρακτηριστικό το «Xarxa de consum solidari» της Βαρκελώνης. Στόχος τους, η δίκαιη τιμή μέσω της επανατοπικοποίησης των διατροφικών συναλλαγών. Οποιος δεν έχει να πληρώσει τα προϊόντα μπορεί να παρέχει ανταλλακτική εργασία στην παραγωγή και στη διανομή.

Ανταλλακτικά δίκτυα – LETS

Μέσα απ’ αυτά επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ το 1983. Υπάρχουν παντού: στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στη Λατινική Αμερική, στην Αυστραλία, στην Κίνα, στην Ινδία. Στην Ευρώπη τα πιο γνωστά δίκτυα ανταλλαγών είναι τα LETS, τα οποία λειτουργούν κατά βάση σε συνοικίες, γειτονιές και χωριά των αγγλοσαξονικών χωρών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα τοπικά δίκτυα είναι μέρος ενός μεγαλύτερου δικτύου που απλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα και παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους πολίτες-μέλη να συναλλάσσονται μεταξύ τους. Ολα τα μέλη έχουν πρόσβαση στον κατάλογο των προσφερόμενων ή ζητούμενων προϊόντων-υπηρεσιών και καθένας επιλέγει τι χρειάζεται και τι θα προσφέρει. Στην πλειονότητα των συστημάτων αυτών οι τιμές καθορίζονται συλλογικά. Σε άλλα ανταλλακτικά συστήματα χρησιμοποιούνται συμβολικές μονάδες-νομίσματα, ώστε να καθορίζονται οι τιμές, και σε άλλα «εργατοώρες» με βάση τις οποίες καθορίζεται η αξία του προϊόντος.

Οι συναλλαγές γίνονται κυρίως ηλεκτρονικά, καταγράφονται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα και κάθε μέλος μπορεί ακόμη και με ένα τηλεφώνημα να αναφέρει τη συναλλαγή που πραγματοποίησε. Στα πιο προχωρημένα ανταλλακτικά δίκτυα στη Μεγάλη Βρετανία, όπου υπάρχουν περισσότερα από 300 LETS, τα μέλη καταγράφουν απευθείας τις συναλλαγές τους στο Διαδίκτυο με τη χρήση κωδικών. Τα «έξοδα διαχείρισης» και το λειτουργικό κόστος του συστήματος, όπως οι τηλεφωνικοί λογαριασμοί, καλύπτονται από τις ετήσιες εισφορές των μελών ή και από ποσοστιαίες χρεώσεις επί της αξίας των συναλλαγών.

Στην Ελβετία, μάλιστα, υπάρχει και το Wirtschaftsring (Επιχειρηματικός κύκλος), που είναι στην ουσία ένα πιστωτικό ίδρυμα μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες της χώρας προβαίνουν σε πολυμερές ανταλλακτικό εμπόριο.

Χρονοτράπεζες

Οι τράπεζες χρόνου είναι ένα δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζεται από το δικό του εσωτερικό «νόμισμα-χρόνο» ή «νόμισμα-εργασία». Κάθε μέλος της χρονοτράπεζας μπαίνει στο ηλεκτρονικό δίκτυο και δηλώνει το είδος της υπηρεσίας που έχει τη δυνατότητα να προσφέρει και το χρόνο που μπορεί να απασχοληθεί.

Κάθε ώρα εργασίας «αμείβεται» το ίδιο. Η νταντά αμείβεται όσο και ο γιατρός. Μία ώρα μαθήματος Ισπανικών εξισώνεται με μία ώρα φροντίδας των παιδιών. Θες να χωρίσεις με τον άντρα σου αλλά δεν μπορείς να πληρώσεις τον δικηγόρο; Κανένα πρόβλημα! Αυτός σου βγάζει το διαζύγιο και εσύ του καθαρίζεις για ένα μήνα το σπίτι. Δηλαδή, στους λογαριασμούς του κάθε μέλους καταγράφονται οι ώρες που εργάστηκε και επομένως οι ώρες που του αναλογούν προκειμένου να λάβει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία από ένα άλλο μέλος.

Οι τράπεζες χρόνου αξιοποιούν τους εθελοντές και βοηθάνε να στηριχθούν οικογένειες με οικονομικά προβλήματα. Ενεργές τράπεζες χρόνου λειτουργούν σήμερα σε περισσότερες από 26 χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανία, οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα.

Ηθικοί τραπεζίτες…

Εκτός από τις τράπεζες που ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος, υπάρχουν και οι λεγόμενες «ηθικές τράπεζες», που έχουν διαμορφώσει ένα κοινωνικό, περιβαλλοντικό προφίλ και υποστηρίζουν ότι επενδύουν με όρους κοινωνικής ευθύνης. Ολες οι τράπεζες ενδιαφέρονται να φιλοτεχνήσουν ανάλογο προφίλ. Από τις πιο γνωστές αυτού του χώρου είναι οι Triodos και GLS. Η GLS υποστηρίζει πολιτισμικές, κοινωνικές και οικολογικές πρωτοβουλίες. Δίνει χαμηλότοκα δάνεια σε αυτοδιοικούμενα σχολεία, θεραπευτήρια, βιολογικές καλλιέργειες, σε κοινόβια και ανέργους. Η Triodos στηρίζει τους πελάτες που παίρνουν πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό, το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Στους στόχους της αναφέρεται η προσπάθεια διασφάλισης της ποιότητας ζωής, γι’ αυτό χρηματοδοτεί μόνο όσους κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Από την άλλη υπάρχει και η Charity Bank, η οποία χρηματοδοτεί κι εκείνους που οι συμβατικές τράπεζες δεν τολμούν, λόγω υψηλού ρίσκου.

Διεθνή δίκτυα ανταλλαγών

Υπάρχουν πάρα πολλά. Ενα από τα πιο γνωστά είναι το site http://www.foodieexchange. ning.com , στο οποίο food bloggers από όλο τον κόσμο ανταλλάσσουν μεταξύ τους πακέτα με διατροφικά προϊόντα από τις χώρες τους. Το κάθε πακέτο πρέπει να έχει αξία το λιγότερο 10 δολάρια ή 10 ευρώ και να μην είναι πάνω από 500 γραμμάρια, αλλιώς υπάρχει έξτρα χρέωση.

Τράπεζα χρόνου του δικτύου γυναικών Ευρώπης (www.enow.gr)

Η τράπεζα χρόνου στη χώρα μας λειτουργεί από το 2005 με πρωτοβουλία του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, που βρίσκεται στη Δάφνη. Τα άτομα νιώθουν καλύτερα με την αίσθηση πως έχουν κάτι ανταλλάξιμο με αξία, δηλαδή το χρόνο τους. Η εργασία όλων στην τράπεζα αξιολογείται ποιοτικά και αυτό λειτουργεί ως ανταμοιβή αλλά και ως κίνητρο αναβάθμισης προσόντων. Σ’ αυτήν συμμετέχουν άνεργοι, μετανάστες, πρόσφυγες, μονογονεϊκές οικογένειες, συνταξιούχοι, φοιτητές κ.ά.

Ανταλλαγές πάρκινγκ www.parkaro.gr

Βρες τζάμπα πάρκινγκ παντού! Ανταλλάσσοντας το δικό σου πάρκινγκ τις ώρες που δεν το χρησιμοποιείς με κάποιον άλλον που συμμετέχει στην ίδια βάση δεδομένων. Μπες στο www.parkaro.gr και θα βρεις από το κινητό σου κάθε στιγμή μια θέση κενή για να παρκάρεις δωρεάν εκεί που θέλεις.

Μάθημα στο ΤΕΙ Μεσολογγίου και διδακτορικές διατριβές

Επίσημο μάθημα στο Α’ εξάμηνο του ΤΕΙ Μεσολογγίου είναι η Κοινωνική Οικονομία. Οι καθηγητές του τμήματος Διοίκησης Κοινωνικών και Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Μεσολογγίου (http://www. dikseo.teimes.gr/), Τάκης Νικολόπουλος (rokmar@ath.forthnet.gr) και Δημήτρης Καπογιάννης (ekap46@otenet.gr) και ο συνεργάτης Παναγιώτης Ζάνης (pzannis @athena-net.gr), οι οποίοι μας βοήθησαν με τις σημειώσεις τους γι’ αυτή την έρευνα, διδάσκουν τους φοιτητές για τη διεθνή εμπειρία στη χρήση εναλλακτικών κοινωνικών νομισμάτων.

Πολλά διδακτορικά γίνονται για την Κοινωνική Οικονομία. «Δίκτυα ανταλλαγής και παράλληλα νομίσματα: Θεωρητικές προσεγγίσεις και το παράδειγμα της Ελλάδας», είναι το θέμα του διδακτορικού της Ειρήνης Σωτηροπούλου, η οποία συνεργάστηκε μαζί μας σ’ αυτή την έρευνα και την ευχαριστούμε, με επιβλέποντα καθηγητή τον Γεώργιο Σταθάκη (stathakis@econ.soc.uoc.gr) στο Τμήμα Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο:

http://economics.soc.uoc.gr/html/static_content/econ_phd/GR/Sotiropoulou/scv.html και στα ιστολόγια:

http://ccresearchgreece.blogspot.com

http://erevnaantallages.blogspot.com

Ανταλλαγές προϊόντων στο Διαδίκτυο

Δεκάδες ιστότοποι για ανταλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών στην Ελλάδα βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή. Η αυξανόμενη ένταση της οικονομικής κρίσης έχει στρέψει πολλούς, κυρίως τους νέους, σε διάφορες μορφές ανταλλακτικής οικονομίας.

Λόγω τιμής (http://www.logo-timis.gr)

«Με μεγάλη μου χαρά σάς ανακοινώνω την ίδρυση διαδικτυακού συνδέσμου με σκοπό την αμοιβαία ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος, υπό την ονομασία «Λόγω Τιμής» (http:// www.logo-timis.gr)» γράφει στο Διαδίκτυο ο δημιουργός της ιστοσελίδας Γιώργος Κολέμπας, ένας μαθηματικός που πλέον ζει στο Πήλιο και ασχολείται με την οικογεωργία.

Sporos.org

Η ομάδα τού sporos.org θέλει να αποδείξει «ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται «εκ φύσεως» από το κέρδος των λίγων· μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες». Το εναλλακτικό μοντέλο εμπορίου του «σπόρου» ξεκίνησε μέσω ενός δικτύου αντίστοιχων συλλογικοτήτων στην Ευρώπη και απέκτησε πρόσβαση σε προϊόντα οργανωμένων παραγωγών του παγκόσμιου Νότου που αγωνίζονται να απεξαρτηθούν από τους τοπικούς μεσάζοντες και τις μεγάλες εταιρείες. Καφές από τους συνεταιρισμούς των Ζαπατίστας της περιοχής Τσιάπας του Μεξικού. Κακάο από την κοοπερατίβα El Ceibo της Βολιβίας. Μάτε από το Κίνημα των Χωρίς Γη (MST) της Βραζιλίας. Τσάι από το κίνημα των Adivasi και άλλους παραγωγούς της Ινδίας. Ζάχαρη από συνεταιρισμούς στο Εκουαδόρ.

The Freecycle network (http://www.freecycle.org/group/GR/Greece)

Παγκόσμιο δίκτυο που αριθμεί πάνω από 8 εκατομμύρια μέλη σε όλο τον κόσμο. Ανταλλάσσουν μεταξύ τους αντικείμενα, τα οποία θα κατέληγαν σε χωματερές. Το σκουπίδι του ενός είναι το διαμάντι κάποιου άλλου. Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετοί online κόμβοι που εξυπηρετούν πολλές πόλεις. Το ελληνικό δίκτυο έχει περίπου 10.000 μέλη.

Δώσε – Πάρε (http://dwsepare.ning.com/)

Στην ίδια λογική ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών κινείται και το «Δώσε – Πάρε» που έχει πάνω από 1.200 μέλη. Θα βρεις από κρέμα για πανάδες μέχρι πλαστικές ραφιέρες. Μπες στο site και θα πάθεις πλάκα!

Κοινωνικά παντοπωλεία

Σε περισσότερες από 20 ελληνικές πόλεις λειτουργούν κοινωνικά παντοπωλεία. Χιλιάδες οικογένειες, άνεργοι και ηλικιωμένοι σιτίζονται απ’ αυτά. Από τα πακέτα που μοιράζονται εκεί με βασικά είδη διατροφής και υγιεινής. Εκεί προσφέρονται αγαθά από ιδιώτες, κοινωνικούς φορείς, ακόμη κι από σουπερμάρκετ και γίνονται κάθε είδους ανταλλαγές.

Δωρεάν διακοπές διαρκείας παντού!

Ταξιδεύω παντού δωρεάν – δουλεύω λίγο! (www.helpx.net)

Ο Rob Prince από την Αγγλία είναι ο γκουρού των ανέξοδων διακοπών διαρκείας, που όπως υποστηρίζει αποτελούν τη μοναδική εναλλακτική λύση στη μισθωτή σκλαβιά. Ο Rob πήγαινε χρόνια στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία σαν τουρίστας, αλλά, επειδή δεν είχε λεφτά, ενίοτε δούλευε σε φάρμες και πληρωνόταν σε είδος. Οι ιδιοκτήτες τον κοίμιζαν, τον τάιζαν και τον χαρτζιλίκωναν. Μ’ αυτό τον τρόπο ταξίδεψε σε ολόκληρη την Αυστραλία και την Ωκεανία με ελάχιστα έξοδα. Μέχρι που το ‘κανε ιδεολογία και μπίζνα… Δημιούργησε το πρόγραμμα ανταλλαγών Help Exchange! Μέσω μιας βάσης δεδομένων ενημερώνει όσους ενδιαφέρονται να κάνουν ανέξοδες διακοπές, δουλεύοντας παράλληλα για εκείνους που θα τους φιλοξενήσουν. Στο site www. helpx.net βρίσκεις το μέρος του κόσμου που σου αρέσει να κάνεις διακοπές και επιλέγεις από μια λίστα πού θα μείνεις και ποιες υπηρεσίες μπορείς να παρέχεις. Ο κατάλογος περιλαμβάνει φάρμες βιολογικής καλλιέργειας, αγροτόσπιτα, ράντσα, πανδοχεία και ιστιοπλοϊκά σκάφη. Η ταρίφα; Συνήθως για δύο ώρες δουλειάς ημερησίως εξασφαλίζεις μόνο διαμονή, στις τέσσερις περιλαμβάνεται και η διατροφή. Αν πιάσεις τις έξι, θα μπορείς να χρησιμοποιείς δωρεάν και το Ιντερνετ και με 8ωρο γυρίζεις πίσω με χαρτζιλίκι.

Δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό για πάντα (www.homelink.gr)

Θες να κάνεις δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό; Υπάρχουν πολλοί διεθνείς οργανισμοί. Ενας από αυτούς είναι η Homelink International, όπου γίνεσαι μέλος με συνδρομή 100 ευρώ το χρόνο και έχεις τη δυνατότητα να περάσεις τις διακοπές σου σε σπίτι άλλου μέλους στο εξωτερικό, παραχωρώντας το δικό σου σπίτι ή εξοχικό για ανάλογο χρόνο. Μπορείς να ανταλλάξεις ακόμα και το αυτοκίνητό σου, εξοικονομώντας και τα χρήματα που θα δαπανούσες για τις μετακινήσεις σου. Εχεις τη δυνατότητα να μείνεις σε περισσότερα από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο. Σ’ αυτές η Homelink έχει περίπου 16.000 μέλη.

Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου! (www.couchsurfing.com, www.hospitalityclub.org, www.globalfreeloaders.com)

«Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου»! Δεν θα χρειαστεί να πληρώσεις ούτε ένα ευρώ για διαμονή. Σίγουρα η καλύτερη φάση είναι να έχεις φίλους που θα σε φιλοξενήσουν στο εξοχικό τους, έστω κι αν χρειαστεί να κοιμηθείς στον καναπέ. Αν όμως στη χώρα και στην πόλη που θες να πας δεν έχεις γνωστούς, ρίξε μια ματιά στο www.couchsurfing.com. Εκεί υπάρχουν 800.000 δωρεάν καναπέδες για να κοιμηθείς όπου κι αν βρεθείς! Αρκεί μιαν άλλη στιγμή να δεχτείς να φιλοξενήσεις κάποιον στο δικό σου καναπέ. Ανάλογες προτάσεις θα βρεις και στα sites http://www.hospitality club.org και http://www.global freeloaders.com. Επίσης μια καλή επιλογή για δωρεάν φιλοξενία είναι τα μοναστήρια…

Ανταλλαγές σπιτιών και εξοχικών (elladahomeexchange.gr)

Το home exchange είναι ένα πρόγραμμα ανταλλαγής εξοχικών που λειτουργεί στο εξωτερικό από το 1953 και τώρα, λόγω κρίσης, έχει πάρει τα πάνω του. Γίνεσαι μέλος στο www.elladahomeexchange.gr και βρίσκεις άτομα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας που θα ήθελαν να ανταλλάξουν το εξοχικό τους με το δικό σου. Οι ανταλλαγές γίνονται χειμώνα-καλοκαίρι, Σαββατοκύριακα και αργίες. Αυτός έχει στη θάλασσα κι εσύ στο βουνό. Οπότε, αν βαρέθηκες το εξοχικό σου ή κάποιους μήνες δεν το χρησιμοποιείς, για να κάνεις δωρεάν διακοπές, αντάλλαξέ το! Αρκεί να το παραδώσεις στους μουσαφίρηδες καθαρό, με πετσέτες, σεντόνια και τακτοποιημένο.

Πάω παντού με διαδικτυακό οτοστόπ! (www.carpooling.gr)

Μέσω του www.carpooling.gr μπορείς να ταξιδέψεις στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο από το «διαδικτυακό κέντρο οτοστόπ». Μια πρωτοβουλία που ξεκίνησαν το 1990 Γερμανοί φοιτητές και στην οποία συμμετέχουν πλέον εκατοντάδες φορτηγατζήδες, πουλμαντζήδες κ.ά., οι οποίοι σε πάνε τζάμπα παντού.

www.enet.gr

Προς το Λαό – Το κείμενο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας

  Η Ιεραρχία της Έκκλησίας τής Έλλάδος, η όποία συνήλθε στήν τακτική Συνεδρία της άπό 5ης – 8ης Οκτωβρίου τ.έ., αισθά­νεται τήν ανάγκη νά άπευθυνθεί στό πλήρωμά της, στό λαό του θεού, άλλά καί σέ κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο, γιά νά μι­λήσει μέ τή γλώσσα τής άλήθειας καί τής άγάπης. Οι ημέρες πού ζούμε είναι δύσκολες καί κρίσιμες. Περνάμε ως χώρα μιά δεινή οικο­νομική κρίση πού δημιουργεί στούς πολλούς άνασφάλεια καί φόβο. Δεν γνωρίζου­με τί είναι αύτό πού μάς έρχεται τήν επόμενη μέρα. Ή χώρα μας φαίνεται νά μήν είναι πλέον έλεύθερη άλλά νά διοικείται έπί τής ούσίας άπό τούς δανειστές μας. Γνωρίζουμε ότι πολλοί περιμένετε άπό τήν ποιμαίνουσα Εκκλησία νά μιλήσει καί νά τοποθετηθεί πάνω στά γεγονότα πού παρακολουθούμε.
Είναι άλήθεια ότι αύτό πού συμβαίνει στήν πατρίδα μας είναι πρωτόγνωρο καί συ­νταρακτικό. Μαζί μέ τήν πνευματική, κοινω­νική καί οικονομική κρίση συμβαδίζει καί ή πάσης φύσεως άνατροπή. Πρόκειται γιά προσπάθεια έκρίζωσης καί έκθεμελίωσης πολλών παραδεδομένων, τά όποια ως τώ­ρα θεωρούνταν αύτονόητα γιά τή ζωή του τόπου μας. Από κοινωνικής πλευράς έπιχειρείται μιά άνατροπή δεδομένων καί δι­καιωμάτων καί μάλιστα μέ ένα πρωτοφανές έπιχείρημα. Τά άπαιτούν τά μέτρα αύτά οί δανειστές μας. Δηλώνουμε δηλαδή ότι είμαστε μιά χώρα ύπό κατοχή καί έκτελούμε έντολές τών κυριάρχων – δανειστών μας. Τό ερώτημα, τό όποιο γεννάται, είναι έάν οι άπαιτήσεις τους άφορουν μόνον σέ οικονομικά καί άσφαλιστικά θέματα ή άφο­ρούν καί στήν πνευματική καί πολιτιστική φυσιογνωμία τής Πατρίδος μας. Μπροστά στήν κατάσταση αύτή ό κάθε λογικός άνθρωπος διερωτάται: Γιατί δέν πή­ραμε νωρίτερα όλα αύτά τά δύσκολα μέ­τρα, πού σήμερα χαρακτηρίζονται άναγκαία. «Ολες αύτές τίς παθογένειες τής κοινωνίας καί τής οίκονομίας πού σήμερα επι­χειρούμε μέ βίαιο τρόπο νά άλλάξουμε, γιατί δέν τίς άλλάξαμε στήν ώρα του; Γιατί έπρεπε νά φθάσουμε ώς έδώ; Τά πρόσωπα στήν πολιτική σκηνή του τόπου μας είναι, έδώ και δεκαετίες, τα ίδια. Πώς τότε υπολό­γιζαν τό πολιτικό κόστος, γνωρίζοντας ότι όδηγούν τή χώρα στή καταστροφή καί σή­μερα αισθάνονται άσφαλείς, γιατί ενεργούν ώς εντολοδόχοι; Σήμερα γίνονται ριζικές άνατροπές γιά τίς όποίες άλλοτε θά άναστατωνόταν όλη ή Ελλάδα καί σήμερα επιβάλ­λονται χωρίς σχεδόν άντιδράσείς.

Ή οικονομική μας κρίση μέ πολύ άπλά λόγια οφείλεται στή διαφορά μεταξύ παραγωγής καί κατανάλωσης. Στόν άργό ρυθμό τής παραγωγής πού επιτυγχάνουμε άπέναντι στό ύψηλό βιοτικό επίπεδο πού μάθαμε νά ζούμε. Όταν όσα καταναλώνουμε είναι πολύ περισσότερα άπό όσα παράγουμε, τό­τε τό οικονομικό ισοζύγιο γέρνει πρός τήν πλευρά τών εξόδων. Ή χώρα μας γιά νά άντεπεξέλθει, άναγκάζεται νά δανείζεται μέ τήν έλπίδα ότι τό διαταραγμένο ισοζύγιο θά ανακάμψει. Όταν αύτό δέν γίνεται καί οί δανειστές άπαιτούν τήν έπιστροφή τών δανεισθέντων σύν τόκω, τότε φθάνουμε στήν κρί­ση καί στήν χρεωκοπία. Ή οικονομική κρί­ση, ή όποία ταλαιπωρεί καί δυναστεύει τή χώρα μας είναι ή κορυφή τοΰ παγόβουνου. Είναι συνέπεια καί καρπός μιάς άλλης κρίσης, τής πνευματικής.
Ήδη ή δυσαναλογία μεταξύ παραγωγής καί κατανάλωσης συνιστά όχι μόνον οικο­νομικό μέγεθος, άλλά πρωτίστως πνευματι­κό γεγονός. Σημείο πνευματικής κρίσης, τό όποιον άφορα  τόσο στήν ηγεσία, όσο καί στόν λαό. Μια  ήγεσία  πού δέν μπόρεσε νά σταθεί ύπεύθυνα άπέναντι στό λαό, πού δέν μπόρεσε ή δέν ήθελε νά μιλήσει τή γλώσσα τής άλήθειας, πού πρόβαλε λαθεμένα πρό­τυπα, πού καλλιέργησε τίς πελατειακές σχέσεις, μόνο καί μόνο γιατί είχε ώς στόχο τήν κατοχή καί τή νομή τής έξουσίας. Μιά ήγε­σία πού στήν πράξη άποδεικνύεται ότι ούσιαστικά ύπονόμευσε τά πραγματικά συμφέροντα τής χώρας καί του λαού.
Κι άπό τήν άλλη πλευρά, ένας λαός, έμείς, πού λειτουργήσαμε άνεύθυνα. Παραδοθή­καμε στήν εύμάρεια, στόν εύκολο πλουτι­σμό καί στήν καλοπέραση, έπιδοθήκαμε στό εύκολο κέρδος καί στήν εξαπάτηση. Δέν προβληματισθήκαμε γιά τήν άλήθεια τών πραγμάτων. Ή αύθαίρετη άπαίτηση δικαιω­μάτων άπό συντεχνίες καί κοινωνικές όμάδες  μέ πλήρη άδιαφορία γιά τήν κοινωνική συνοχή συνετέλεσαν κατά ένα μεγάλο μέρος στήν σημερινή κατάσταση.
Ή ούσία της Πνευματικής Κρίσης είναι ή άπουσία  νοήματος ζωής καί ό έγκλωβισμός τού άνθρώπου στό εύθύγραμμο παρόν, δη­λαδή ό έγκλωβισμός του στό έγωκρατούμενο ένστικτο. «Ενα παρόν χωρίς μέλλον, χωρίς όραμα. «Ενα παρόν καταδικασμένο στό άνιαρό καί μονότονο. Ή μετατροπή τής ζωής σ’ ένα χρονικό διάστημα άνάμεσα σέ δύο ήμερομηνίες, αύτές, τής γέννησης καί τής ταφής, μέ άγνωστο τό μεταξύ τους διάστη­μα. Σέ μιά τέτοια προοπτική τό άσκοπο συναγωνίζεται τό παράλογο καί τόν άγώνα τόν κερδίζει πάντα τό τραγικό. Όταν άπευθύνεσαι σέ νέους άνθρώπους καί τούς έρωτάς: «γιατί παιδί μου παίρνεις ναρκωτι­κά;» καί σου άπαντούν: «πέστε μου σεις για­τί νά μήν πάρω; Δέν έλπίζω τίποτα, δέν περι­μένω τίποτα, ή μόνη μου χαρά είναι όταν τρυπάω τήν ένεση καί ταξιδεύω»· ή όταν έπισημαίνεις σέ ένα νέο άνθρωπο ότι παίρνοντας ναρκωτικά θά πεθάνει καί έκείνος σου άπαντά μέ ένα τραγικό χαμόγελο: «σεις δέν καταλαβαίνετε ότι έγώ παίρνω ναρκωτι­κά γιά νά ζήσω», τότε άντιλαμβάνεσαι πόσο άπίστευτα άληθινά καί πόσο τραγικά επίκαιρα είναι τά παραπάνω λόγια. Αντί λοιπόν γιά νόημα ζωής κυνηγήσαμε τήν εύμάρεια, τήν καλοπέραση, τήν οικονομική ισχύ. Όταν όμως δέν ύπάρχει άλλο όραμα ζωής πέρα άπό τήν κατανάλωση, όταν ή οικονο­μική δύναμη καί ή έπίδειξή της γίνεται ό μόνος τρόπος κοινωνικής καταξίωσης, τότε ή διαφθορά είναι ό μόνος δρόμος ζωής, διότι διαφορετικά, άν δέν είσαι διεφθαρμένος, είσαι άνόητος. Έτσι σκέφθηκαν καί έπρα­ξαν πολλοί, έτσι φθάσαμε στη διαφθορά καί τής έξουσίας, άλλά καί μέρους του λαού μας. Τό ερώτημα – δίλημμα του Ντοστογιέφ­σκι «ελευθερία ή ευτυχία;» τό ζούμε πλέον σέ όλη του τήν τραγικότητα. Διαλέξαμε μιά πλαστή εύμάρεια καί χάσαμε τήν έλευθερία του προσώπου μας, χάσαμε τήν έλευθερία τής χώρας μας. Σήμερα ό άνθρωπος δικαίως ίσως τρέμει μήπως μειωθεί τό είσόδημά του, άλλά δέν άνησυχεί τό ίδιο γιά τό έλλειμμα παιδείας πού άφορα στά παιδιά του καί δέν άγωνιά γιά τά παιδιά πού σβήνουν μέσα στις ποικίλες έξαρτήσεις, δέν άγωνιά γιά τόν εύτελισμό του άνθρώπινου προσώπου. Αύτή λοιπόν είναι ή ούσία τής άληθινής κρίσης καί ή πηγή τής οίκονομικής κρίσης τήν όποία τόσο άνελέητα έκμεταλλεύονται οι σύγχρονοι «έμποροι των Εθνών».
Στήν Σύνοδο τής Ίεραρχίας έμείς, οί πνευματικοί σας πατέρες, κάναμε τήν αύτοκρίτική μας, θελήσαμε να άναμετρηθούμε μέ τίς εύθύνες μας καί νά άναζητήσουμε μέ τόλμη τό μερίδιο τής ένδεχομένης δικής μας ύπαιτιότητας στήν παρούσα κρίση. Ξέρουμε ότι κάποιες φορές σάς πικράναμε, σάς σκανδα­λίσαμε ίσως. Δεν άντιδράσαμε άμεσα καί καίρια σέ συμπεριφορές πού σάς πλήγω­σαν. Οι έμποροι τής κατεδάφισης τής σχέσης του λαού με τήν ποιμαίνουσα Εκκλησία του έκμεταλλεύτηκαν στό έπακρο καί πραγματι­κά ή κατασκευασμένα σκάνδαλα καί προ­σπάθησαν νά διαρρήξουν τήν έμπιστοσύνη σας στήν Εκκλησία.
Θέλουμε νά σάς πούμε ότι ή Εκκλησία έχει τό άντίδοτο τής κατανάλωσης ώς τρόπο ζωής καί αύτό είναι ή άσκηση. Καί έάν ή κα­τανάλωση είναι τό τέλος, γιατί ή ζωή δέν έχει νόημα, ή άσκηση είναι δρόμος, γιατί οδηγεί σέ ζωή μέ νόημα. Ή άσκηση δέν είναι στέρη­ση της άπόλαυσης, άλλά έμπλουτισμός τής ζωής μέ νόημα. Είναι ή προπόνηση του άθλητή πού οδηγεί στόν άγώνα καί στό με­τάλλιο καί αύτό τό μετάλλιο είναι ή ζωή πού νικά τό θάνατο, ή ζωή πού πλουτίζεται μέ τήν άγάπη. Ή άσκηση είναι τότε όδός έλευθερίας, έναντίον τής δουλείας του περιττού. Είναι αύτή ή δουλεία πού σήμερα μάς εύτελίζει.
Μάς προβληματίζει ή κατάσταση τής Παδείας μας, γιατί τό σημερινό έκπαιδευτικό σύστημα άντιμετωπίζει τό μαθητή όχι ώς πρόσωπο άλλά σάν ήλεκτρονικό ύπολογιστή καί τό μόνο πού κάνει είναι νά «τόν φορ­τώνει» μέ ύλη άδιαφορώντας γιά τήν όλη του προσωπικότητα καί γι’ αύτό τά παιδιά μας δικαιολογημένα άντιδρούν. Γι’ αύτό άγωνιούμε για τό νέο Λύκειο πού ετοιμάζε­ται. Πιστεύουμε ότι όντως τά σχολικά βιβλία γράφονται μέ τήν εύθύνη τής Πολιτείας, άλλά τό περιεχόμενο τους άφορά καί στόν τελευταίο Έλληνα πολίτη, πού περιμένει άπό τήν Εκκλησία του νά μεταφέρει μέ δύ­ναμη τή δική του ταπεινή φωνή.
Αισθανόμαστε ότι όλοι οί ένοριακοί μας ναοί πρέπει νά γίνουν χώροι φιλόξενοι γιά τούς νέους μας, όπως είναι ήδη άρκετοί άπό αύτούς, στούς όποίους πολλά νέα παιδιά καταφεύγουν ζητώντας νόημα καί έλπίδα.
Ξέρουμε ότι ζητάτε άπό έμάς, τούς Ποιμένες σας, μιά Εκκλησία μέ ήρωισμό, μέ νεύρο, μέ λόγο προφητικό, μέ σύγχρονο νε­ανικό λόγο, όχι έκκοσμικευμένη, άλλά άγιαζομένη καί άγιάζουσα, μιά «Εκκλησία έλευθέρα καί ποιμαίνουσα μετά δυνάμεως. Μιά Εκκλησία πού δέν θά φοβάται νά άμυνθεί στό πονηρό σύστημα αύτού του κόσμου, έστω κι άν ή άντίσταση σημαίνει διωγ­μό ή καί μαρτύριο.
Ή Εκκλησία είναι ό μόνος όργανισμός πού μπορεί νά σταθεί άμεσα δίπλα στον άνθρωπο καί νά τόν στηρίξει. Εκκλησία όμως είμαστε όλοι μας καί αύτή είναι ή δύναμή μας καί ή δύναμή της. Τήν ένότητα μεταξύ τών ποιμένων καί του λαού έχουν στό­χο οί έμποροι των λαών γι’ αύχό προσπα­θούν νά τήν ναρκοθετήσουν. Ξέρουν ότι άμα θά «πατάξουν» τόν ποιμένα, εύκολα θά σκορπίσουν τά πρόβατα καί θά τά ύποτάξουν. Διδαχθείτε άπό τήν ιστορία ότι όπου ό Θεός πολεμήθηκε τελικός στόχος ήταν ό άνθρωπος καί ό εύτελισμός του. Η ένανθρώπιση του Θεού είναι μεγαλύτερη κατα­ξίωση του άνθρώπινου προσώπου. Ή Εκ­κλησία δέν άντιμάχεται τήν Πολιτεία, άλλά έκείνους πού έκμεταλλευόμενοι τήν Πολι­τεία καί κρυμμένοι πίσω άπό τήν έξουσία έπιχειρούν νά σάς στερήσουν τήν έλπίδα. Νά θυμάσθε ότι για πολλούς οίκονομολό- γους ή παρούσα κρίση είναι κατασκευασμέ­νη, είναι μιά κρίση – έργαλείο πού άποβλέπει στόν παγκόσμιο έλεγχο άπό δυνάμεις πού δέν είναι φιλάνθρωπες.
Η Εκκλησία του Χριστού έχει λόγο γιά τήν σημερινή κρίσιμη κατάσταση, διότι δέν έπα­ψε νά άποτελεί σάρκα του κόσμου, μέρος τής Ίστορίας. Δέν μπορεί νά άνέχεται κανενός είδους άδικία, άλλά οφείλει νά δείχνει έτοιμότητα γιά μαρτυρία καί μαρτύριο. Γνω­ρίζουμε ότι οί άνθρωποι δίπλα μας πεινούν, βρίσκονται σέ ένδεια, άσφυκτιούν οικονομι­κά, η άπελπισία πολλές φορές κυριεύει τήν καρδιά τους. Τό γνωρίζουμε γιατί πρώτος σταθμός τους στήν άναζήτηση έλπίδας είναι ό Ναός τής περιοχής τους, ή ένορία τους. Στόχος καί άγώνας μας είναι ή κάθε ένορία νά γίνει τό κέντρο άπ’ όπου όλη ή ποιμαντι­κή δραστηριότητα τής τοπικής Έκκλησίας θά άγκαλιάσει όλη τήν τοπική κοινωνία.
Άπόφασή μας είναι νά δημιουργήσουμε ένα παρατηρητήριο κοινωνικών προβλημά­των προκειμένου νά παρακολουθήσουμε άπό κοντά καί νά άντιμετωπίσουμε μέ τρόπο μεθοδικό τά προβλήματα πού δημιουργεί ή παρούσα κρίση. Στόχος μας είναι νά άναπτύξουμε τό προνοιακό έργο της κάθε ένορίας ώστε νά μήν ύπάρχει ούτε ένας άνθρωπος πού νά μήν έχει ένα πιάτο φαγητό. Γνωρίζετε καί σεις ότι στό σημείο αύτό ή Εκκλησία έπιτελεί τεράστιο έργο. Τό γνωρίζετε, γιατί πολ­λοί άπό σάς αύτή τήν προσπάθεια τής ένορίας σας τήν στηρίζετε εθελοντικά καί τήν ένισχύετε οικονομικά. Σάς καλούμε νά πλαισιώσετε ό καθένας καί ή καθεμιά τήν ένορία σας γιά νά άντιμετωπίσουμε άπό κοινού τίς δύσκολες αύτές ώρες.
Ό λαός μας πέρασε καί άλλοτε καί φτώ­χεια καί πείνα, άλλά άντεξε καί νίκησε γιατί τότε είχε οράματα. Όλοι μαζί μπορούμε νά βοηθήσουμε τόν ένα καί ό ένας τούς πολλούς. Ό Θεός δέν μάς έδωσε πνεύμα δειλίας, άλλά δυνάμεως καί άγάπης. Μέ αύτό τό πνεύμα, συσπειρωμένοι γύρω άπό τήν μεγάλη μας οικογένεια, τήν Εκκλησία, έπισημαίνοντας τά λάθη μας, άναζητώντας νόημα ζωής στήν άγάπη, θά βγούμε άπό αύτή τή δύσκολη ώρα.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΕΛΙΑΜΕΠ

 Ως έτος μεγάλων αλλαγών σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο χαρακτηρίζει στην ομιλία του στο ΕΛΙΑΜΕΠ ο πρώην υπουργός, Αλέκος Παπαδόπουλος. Ο κ. Παπαδόπουλος, κατηγόρησε το πολιτικό σύστημα για “χαμηλή πολιτική διαχείριση” και διατύπωσε ενδιαφέρουσες προτάσεις για την αναμόρφωση του κράτους και την έξοδο από την κρίση.

Ολόκληρη η ομιλία του Αλέκου Παπαδόπουλου έχει ως εξής:

Κυρίες και κύριοι,
Πράγματι, στις κανονικές χώρες η κρίση είναι “η μητέρα της αλλαγής”. Αυτό όμως δεν ισχύει για τη χώρα μας. Δεν κατακτήθηκαν ακόμα οι πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προϋποθέσεις για τον μετασχηματισμό της σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος.
 Το 2011 θα είναι μια ιδιαιτέρως αποκαλυπτική χρονιά. Θα διαμορφωθούν νέες πραγματικότητες στο πολιτικό, στο κοινωνικό και στο οικονομικό πεδίο.

 Πολιτικό Πεδίο

Το 2011 θα διαφανεί η αδυναμία του πολιτικού συστήματος, εκ κατασκευής λαϊκιστικού, φοβικού και εξουσιαστικού, να χαράξει γραμμές στρατηγικού βάθους για την ανόρθωση της οικονομίας. Τ’ αδιέξοδα και η συνειδητοποίηση ότι η οικονομία είναι “σε αργό θάνατο” θα καταδείξουν την χαμηλή πολιτική διαχείριση της χώρας απ’ όλο το πολιτικό σύστημα.
Εκτιμώ ότι κάτω από το φοβικό σύνδρομο της απώλειας επιρροής και δύναμης στο εκλογικό σώμα, θ’ αρχίσει να ομιλεί και να καθοδηγεί και πάλι τη χώρα η εκπαιδευμένη πλέον φύση αυτού του λαϊκισμού. Ήδη έχουμε τα πρώτα σημάδια, όπως η συζήτηση για αναθεώρηση του μνημονίου, η χαλάρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής κλπ.
Φαίνεται ότι εξαντλούνται τα ψυχικά αποθέματα της πολιτικής ελίτ της χώρας και των πέριξ αυτής δυνάμεων επιρροής. Σε λίγο θ’ αδυνατούν πλήρως να υποστηρίξουν σταθερά και με συνέπεια το επιβληθέν από τον διεθνή οικονομικό έλεγχο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και να συγκροτήσουν ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης.
Φοβάμαι δηλαδή ότι εκπνέουν οι ψυχικές αντοχές και ότι το ψυχολογικό φορτίο υποστήριξης ρεαλιστικών πολιτικών από τις ιθύνουσες δυνάμεις της χώρας έχει φτάσει στα όριά του.
Να γνωρίζουν πάντως εκείνοι που καλλιεργούν αφελώς την ιδέα της δημοσιονομικής χαλάρωσης και προσαρμογής σε βάθος χρόνου ότι ακόμα κι αν το ανεχόταν η τρόικα, οι αγορές θα αντιδρούσαν βίαια.

Κοινωνικό πεδίο.

Κυρίες και κύριοι,
Η κοινωνία μας είναι έντονα μικροαστικοποιημένη στην συντριπτική της πλειοψηφία, κατακερματισμένη και με καταργημένες τις ιεραρχίες της, με σχολάζουσες έως και ανύπαρκτες τις πρωτοπόρες εκείνες μειοψηφίες που θ’ άνοιγαν τους καινούριους δρόμους και χωρίς κινητήριες εσωτερικές δυνάμεις. Είναι έτοιμη η κοινωνία μας σήμερα να παραδοθεί στον ανεξέλεγκτο μικροαστικό λαϊκισμό, που αντιδρά ως άθροισμα ατομικών συμπεριφορών και όχι ως συντεταγμένη κοινωνική δύναμη.
Στο λαό μέχρι σήμερα δεν καλλιεργήθηκε η εθνική αυτογνωσία. Δεν του έχουν μιλήσει ακόμη για τη δεινή θέση της χώρας και την προοπτική της. Επέλεξε, παραδείγματος χάριν, ο λαϊκισμός που καταδυναστεύει τη χώρα δεκαετίες να του αποκρύψει την φοβερή αλήθεια ότι τελούμε υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο. Αντίθετα, του μιλάνε και διαπληκτίζονται για ένα κάποιο “χαρτί”, το “μνημόνιο”, θέλοντας συνειδητά κάτω από το βάρος συνολικών ενοχών τους να ελαχιστοποιήσουν ή να ξορκίσουν ότι ο διεθνής οικονομικός έλεγχος έχει ήδη επιβληθεί από τον περασμένο Μάιο.
Και το λαϊκίστικο πνεύμα δε σταματά μάλιστα εδώ. Παρουσιάζει τον διεθνή οικονομικό έλεγχο ως μια συνήθη απλή επιτήρηση ρουτίνας, η οποία μάλιστα θα αρθεί πολύ σύντομα.
Και αυτά τα λένε όλα τα κόμματα, ισχυριζόμενα μάλιστα ότι έχουν δήθεν έτοιμες λύσεις για να εξέλθουμε από την κρίση και να επανέλθουμε στην προτέρα κατάσταση. Δεν επιτρέπουν δηλαδή στο λαό να κατανοήσει το βάθος του προβλήματος, αφήνοντάς τον να πιστεύει απλώς ότι «κάτι κακό συμβαίνει, γι’ αυτό κάνε υπομονή, μπόρα είναι θα περάσει».
Ένα ψεύδος που επίσης καλλιεργείται στο λαό είναι αν η χώρα μας θα χρεοκοπήσει ή όχι. Αρνείται ο παραπλανητικός λαϊκισμός ν’ αποδεχθεί ότι τέτοιο δίλημμα ουσιαστικά δεν υπάρχει, γιατί η χώρα ήδη τελεί “υπό χρεοστάσιο” από τον περασμένο Μάιο, όταν οι διεθνείς κεφαλαιαγορές αρνήθηκαν να μας χρηματοδοτήσουν με συνέπεια να επέμβει ένας πολυμερής διεθνής οικονομικός έλεγχος και να μας χορηγήσει ένα διακρατικό δάνειο προκειμένου να εξοφλήσουμε τους δανειστές μας. Το δίλημμα αντίθετα είναι αν θα καταρρεύσουμε πλήρως ή όχι, και αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από τις εθνικών διαστάσεων αποφάσεις που θα λάβουμε.
Όλα αυτά, κυρίες και κύριοι, έχουν ως συνέπεια την ουδετεροποίηση της κοινωνίας αλλά και την πλήρη αποδυνάμωση των ελάχιστων εκείνων δυνάμεων που έχουν συνειδητοποιήσει την κατάσταση. Αν σ’ αυτά προσθέσει κανείς ότι η χώρα δεν διαθέτει ιθύνουσα τάξη ή μια πραγματικά αστική τάξη με κριτήριο κουλτούρας, η οποία θα διαμόρφωνε κατευθύνσεις για μια διατηρήσιμη έξοδο από την κρίση, τότε αντιλαμβάνεται κανείς την μεγάλη σημασία της εθνικής αυτογνωσίας.

Οικονομικό πεδίο.

Το 2011 προβλέπω ότι θα είναι μια εφιαλτική χρονιά. Θα καταπέσουν μύθοι και λεοντές. Οι επικοινωνιακές τεχνικές δεν θα φτάνουν πια να συγκαλύψουν δισταγμούς, φοβίες και αμηχανίες. Θα φανεί με τον πλέον αποκαλυπτικό τρόπο ότι η χώρα βιώνει, πέρα απ’ όλα τ’ άλλα, τον θανατηφόρο συνδυασμό υψηλού κόστους δανεισμού και ύφεσης.
Χαρακτηριστικά, οι τόκοι που θα πληρωθούν το 2011 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία θα κινούνται γύρω στα 16 δις και μέχρι το 2015 θα αυξάνονται συνεχώς μέχρι του μυθώδους ύψους των 20 δις ευρώ, δηλαδή γύρω στα 9% του ΑΕΠ. Το βάρος αυτό είναι ασήκωτο για τη χώρα, γιατί οι τόκοι είναι καθαρό έλλειμμα πάνω στο οποίο πρέπει κανείς να προσθέσει και το υψηλό λειτουργικό έλλειμμα.
Το λέω αυτό για όσους βαυκαλίζονται ότι έχουν είτε έτοιμες συνταγές είτε – άλλοι – έτοιμες πολιτικές να εξαφανίσουν σύντομα το έλλειμμα της χώρας. Για ν’ απομειωθεί το έλλειμμα, να μειωθούν οι τόκοι και να σταθεροποιηθεί το χρέος πρέπει η χώρα να εξασφαλίσει για πολλά χρόνια με σταθερό τρόπο υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Προϋπόθεση όμως για να διασφαλιστεί υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα είναι οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης. Διερχόμαστε όμως μια δεινή υφεσιακή περίοδο, η οποία θα συνεχιστεί με την ίδια ένταση και το 2011, με ύφεση πάνω από -4%, αλλά δυστυχώς θα συνεχίσει και το 2012 και το 2013.
Συνεπώς, η αποκλιμάκωση του ελλείμματος της χώρας τα επόμενα χρόνια κάτω από τις σημερινές συνθήκες διαχείρισης της οικονομίας είναι ανέφικτη. Για να το πετύχουμε πρέπει να καλυφθούν μεγάλα κομμάτια πληρωμής τόκων. Και για να γίνει αυτό πρέπει να διασφαλίσουμε μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα, δηλαδή πολύ περισσότερα έσοδα από τις δαπάνες. Επειδή όμως, λόγω ύφεσης, δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε έσοδα, δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το ν’ απαλλαγεί η ελληνική οικονομία από μεγάλα τμήματα του δημόσιου τομέα και κρατικές δραστηριότητες που την επιβαρύνουν.
Σύμφωνα με μελέτες, το 30% περίπου του σημερινού κράτους είναι περιττό. Γι’ αυτό πέρα από τις καθολικές αποκρατικοποιήσεις των δημοσίων επιχειρήσεων προτείνω όλως ενδεικτικά την άμεση κατάργηση τμημάτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ, δημοτικών επιχειρήσεων, ατροφικών νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, άεργων διπλωματικών αντιπροσωπειών, στρατοπέδων, συγχώνευση μητροπόλεων, κατάργηση απολιθωμένων κρατικών υπηρεσιών, αποκεντρωμένων υπηρεσιών και γενικών γραμματειών διαφόρων υπουργείων. Περιορισμό του μεγάλου αριθμού στρατηγών, ναυάρχων, πτεράρχων και ταξιάρχων των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, περιορισμό του πολυάριθμου διδακτικού προσωπικού με αύξηση των ωρών διδασκαλίας, δραστική περικοπή κατά 70% τουλάχιστον των πολυάριθμων Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών υπουργείων και οργανισμών, δραστική μείωση του μεγάλου αριθμού των αντιπροέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων και τέλος εξορθολογισμό ή κατάργηση και άλλων πολυάριθμων αφανών δημοσίων καταλυμάτων, τα οποία περιθάλπουν χρόνια τώρα τον κρατικό ανορθολογισμό.
Όλα θα κριθούν το 2011. Τότε θα φανεί αν θα επιβεβαιωθεί ο φόβος του μακροχρόνιου οικονομικού παγετώνα, που είναι το πιθανότερο ότι θα επικαθήσει επί της χώρας. Και εξηγούμαι: είναι σχετικά εύκολο για παράδειγμα να απομειώσεις το έλλειμμά σου από το 15,4% στο 10,4% το 2010, γιατί εκεί θα πάει απολογιστικά. Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Για να το πας από το 10,4% στο 7,4% την επόμενη χρονιά και πολύ περισσότερο όσο πηγαίνεις προς τον πυρήνα, τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα αν όχι αδύνατα. Και αν η οικονομία σου είναι σε ύφεση, είναι ακόμα δυσκολότερα. Αν, ακόμη χειρότερα, οι μεταρρυθμίσεις που θα κάνεις είναι περιορισμένης και ήπιας μορφής, τότε είναι απολύτως βέβαιο ότι ούτε σε θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα οδηγηθείς, ούτε κι από την ύφεση θα εξέλθεις, ούτε ανάπτυξη θα οικοδομήσεις. Ακριβώς εκεί κρύβεται ο μεγάλος κίνδυνος να σχηματιστεί ο γνωστός παγετώνας της οικονομίας, που θα καθηλώσει τη χώρα στην οικονομική ακινησία και το λαό στη φτώχεια για πάρα πολλά χρόνια. Γι’ αυτό η θέση μου είναι, αν θέλουμε πραγματικά να θέσουμε τη χώρα μας σε αναπτυξιακή τροχιά, να προχωρήσουμε τώρα σ’ επώδυνες περικοπές τεράστιας έκτασης και βάθους στον δημόσιο τομέα, αλλά και σε εξορθολογισμό των δομών και του προσανατολισμού του, τομές που απαιτούν σκληρές συγκρούσεις με συντεχνιακά κατεστημένα και οργανωμένα συμφέροντα. Μόνο μέσα από την ήττα του παραπολιτικού αυτού κατεστημένου μπορούν να δημιουργηθούν νέες προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης. Μόνο έτσι θ’ απελευθερωθούν οι εσωτερικές δυνάμεις για ενδογενή ανάπτυξη σ’ όλους τους τομείς. Μόνο έτσι θα γίνουμε ξανά ελκυστικοί στις ξένες επενδύσεις.
Κυρίες και κύριοι,
Οι ανατροπές αυτές είναι κυριολεκτικά ζωτικής σημασίας και να μην τις επικαλούμαστε ευκαιριακά, απλά επειδή έγινε “της μόδας” αυτή την περίοδο να τα “βάζουμε” με το κράτος, χωρίς στην πραγματικότητα να τις πιστεύουμε.
Μια στρατηγική βάθους πρέπει να την εγγυώνται ορισμένες αρχές που πρέπει να τηρούνται απαραιτήτως:
α) Η χώρα πρέπει ν’ αποκτήσει εθνικό προσανατολισμό. Αρκετά τυραννιέται χρόνια τώρα με τη διαμάχη των δυνάμεων της “καθ’ ημάς ανατολής”, με τις δυνάμεις εκείνες που πιστεύουν στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και στη λειτουργία της ως σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους. Δυστυχώς, αυτά τα δύο ρεύματα δεν συναντήθηκαν ποτέ ούτε τ’ άφησαν ώστε να κάνουν έστω και μια μείξη ελληνικής ιδιοτυπίας.
β) Επειδή στόχος είναι η διάσωση της χώρας, δεν ισχύουν τα διάφορα “δεν”, τα όρια, οι “κόκκινες γραμμές” και κάθε είδους αυτοδεσμεύσεις, οι οποίες μάλιστα πολλάκις αναιρούνται από τον Διεθνή Έλεγχο, προσθέτοντας αναξιοπιστία. Η λήψη των πολιτικών αποφάσεων θα πρέπει να είναι χωρίς φραγμούς και ιδεοληπτικές αυτοδεσμεύσεις.
γ) Οι περιστάσεις απαιτούν “μεταρρυθμίσεις-σοκ”. Συθέμελες αλλαγές σε όλα τα πεδία της δημόσιας ζωής της χώρας.
δ) Κυρίες και κύριοι,
Τονίζω με έμφαση ότι χώρα πρέπει να αποκτήσει συγκεκριμένο προορισμό και πλεύση. Πρέπει να ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε και κυρίως πως. Αυτό απαιτεί όμως ένα μεγάλο εθνικό consensus, μία μεγάλη εθνική συναίνεση. Η συναίνεση όμως μεταξύ των σημερινών κομμάτων της χώρας είναι ανέφικτη και άνευ αξίας. Ο λαϊκισμός δεν παράγει consensus, παρά μόνο εξουσιασμό και υποκρισίες. Απαιτείται μια “νέα συμφωνία της ελληνικής κοινωνίας”, κυρίως με τον εαυτό της, για το που θέλει να πάει η χώρα.
Θα ζήσουμε για πολλά χρόνια υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο. Δεν πρέπει η χώρα ν’ αφεθεί να σέρνεται και ο λαός να βαυκαλίζεται με αυταπάτες και ψεύδη που του καλλιεργούν καθημερινά οι κατεστημένοι της χώρας.
Οι περιστάσεις απαιτούν έναν άλλο τύπο και κυρίως ένα άλλο πνεύμα διακυβέρνησης. Κατά καιρούς έχει γίνει συζήτηση για οικουμενικά σχήματα και κυβερνήσεις τεχνοκρατών. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν τέτοιες λύσεις εντός των σημερινών τειχών. Το πολιτικό σύστημα χρειάζεται το ίδιο έναν ισχυρό κλονισμό πριν επιχειρήσει αξιόπιστα να καθοδηγήσει τη χώρα στην έξοδο από την κρίση.

Προτείνω μέσα στο 2011 η Βουλή να εγκρίνει τη συγκρότηση μιας ανεξάρτητης επιτροπής κύρους, η οποία θα συντάξει ένα θαρραλέο και ριζοσπαστικό “πενταετές πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης”, στην ουσία δηλ. ένα σχέδιο αναγέννησης, που θα οδηγήσει τη χώρα συντεταγμένα, πειθαρχημένα και χρονοστοχευμένα στην έξοδο από την κρίση. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να κριθεί από το λαό με εκλογές – το ξαναλέω μ’ ΕΚΛΟΓΕΣ – . Τις εκλογές αυτές βέβαια δεν τις εννοώ και δεν τις προτείνω σε καμιά περίπτωση ως ένα από τα συνήθη πολιτικά παίγνια και καμώματα του συστήματος αλλά εκλογές με “ανοικτά τα βιβλία”, για να επιτευχθεί εθνική συμφωνία με βάση αυτό το πενταετές πρόγραμμα, που υπερβαίνει κόμματα και εκλογικές περιόδους. Θα ενσωματώνει τα μέτρα του μνημονίου και θα κινείται πέραν αυτού. Για ν’ αναλάβουν όλοι την ευθύνη τους για το μέλλον της χώρας, και πολύ περισσότερο ο λαός.
Μόνο με αυτή την προϋπόθεση μπορεί να επιτευχθεί εθνικό consensus. Μόνο έτσι μπορούν να ληφθούν αποφάσεις εθνικών διαστάσεων. Μόνο έτσι δεν θα κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας με ψευτοσυναινέσεις, ημίμετρα και αλυσιτελείς δήθεν μεταρρυθμίσεις. Μόνο έτσι μπορούν να διασφαλιστούν κοινωνικές συμμαχίες και ισχυρές πολιτικές νομιμοποιήσεις.
Αυτή τη στιγμή πλέουμε χωρίς πυξίδα. Με καθοδηγούσα την κουλτούρα του λαϊκισμού και τον “επικοινωνισμό” να καταστρέφει κάθε θετική προσπάθεια.
Το ριζοσπαστικό πνεύμα και περιεχόμενο αυτής της εθνικής συμφωνίας, που θα προκύπτει και θα επιβάλλεται από το πενταετές αυτό πρόγραμμα ανάπτυξης θα καθοδηγεί εφεξής τη χώρα και θα ελέγχονται οι εκάστοτε διαχειριστές του. Και όχι οι δημοκόποι και τα ιδεολογήματα του παρελθόντος.

Αλλά, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα να συμπληρώσω τη σημερινή μου παρέμβαση και με ορισμένες συγκεκριμένες προτάσεις, όλως ενδεικτικές. Σε περιόδους μεγάλων αποδιαρθρώσεων, η φαντασία είναι επαναστατική δύναμη. Με παραδοσιακές φόρμες δεν αντιμετωπίζονται οι κρίσεις.
Προτείνω όλως ενδεικτικά:

1. Να προωθηθεί μέσω αναθεώρησης ειδική συνταγματική απαγόρευση παραγωγής δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Είναι επιτακτικό να διαπεράσει τη χώρα και τους θεσμούς ένα νέο πνεύμα, ώστε να μη ζήσουμε ξανά τις σημερινές οικονομικές συνθήκες και τον ευτελισμό της χώρας μας.
2. Να καθιερωθεί συνταγματικό προνόμιο στον Υπουργό Οικονομικών για δικαίωμα άσκησης αρνησικυρίας (βέτο) επί των δαπανών στο σύνολο τις διοίκησης του κράτους.
3. Να καταργηθούν οι φόροι υπέρ τρίτων – των βολεμένων κοινωνικών συντεχνιών.
4. Να ανατεθεί ο φορολογικός έλεγχος των εταιριών που τηρούν βιβλία γ’ κατηγορίας σε πιστοποιημένα ιδιωτικά ελεγκτικά όργανα, όπως ελεγκτικές εταιρίες τραπεζών, ασφαλιστικών εταιριών κλπ.
5. Να συσταθεί σύγχρονος, αυτόνομος Οργανισμός Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΟΕΔΕ). Για να παύσει η είσπραξη των εσόδων να είναι το πάρεργο των εφοριών.
6. Να δημιουργηθεί άμεσα αυτοτελές Σώμα Οικονομικών Επιθεωρητών, το οποίο θα διενεργεί ουσιαστικούς και όχι τυπικούς ελέγχους σκοπιμότητας των δαπανών στο σύνολο του κράτους.
7. Να καταργηθεί το Ελεγκτικό Συνέδριο ως δικαστήριο και να μετατραπεί σε σύγχρονη ανεξάρτητη ελεγκτική αρχή, όπως σ’ άλλες χώρες.
8. Να καταργηθούν τα προνόμια του δημοσίου τομέα και να προσαρμοστούν τα δεδομένα της λειτουργίας του προς αυτά του ιδιωτικού τομέα. Δεν μπορεί άλλο να σηκώσει ο ιδιωτικός τομέας τα “κεκτημένα” του δημόσιου.
Κυρίες και κύριοι,
Πολλοί από εσάς, ακούγοντάς με, θα πείτε ότι όλα αυτά που προτείνω είναι μάταια, ότι δεν γίνονται. Θέλω να επαναλάβω τη ρήση του αείμνηστου Δημήτρη Τσάτσου, ότι «η μάταιη προσπάθεια δεν είναι μία άχρηστη προσπάθεια». Θα ήθελα αυτό το ριζοσπαστικό πνεύμα να κυριαρχήσει στη χώρα, για να ορίσουμε εμείς το μέλλον μας και όχι η απελπισία.

http://www.zoomnews.gr

http://logikiellada.blogspot.com/2010/11/23112010.html

ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΜΕΓΓΕΝΗ ΤΗΣ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΝΕΑΣ ΤΑΞΗΣ[1]*

ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ;

 

 

 

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ

 

 

Α

ποτελεί κοινό τόπο το γεγονός ότι η κατάσταση της διεθνούς οικονομίας είναι κρίσιμη και θα παραμείνει ως έχει, χωρίς να αποκλείεται και περαιτέρω επιδείνωση, όταν η εξαιρετικά αναιμική φάση ανόδου (η ασθενέστερη μεταπολεμικά) του τρέχοντος οικονομικού κύκλου λήξει. Οι κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις μετά το 1970 και οι τεράστιες διεθνείς ανισορροπίες που δημιούργησαν και θα εξακολουθούν να δημιουργούν είναι ολοφάνερες μιας και δεν φαίνεται δυνατότητα εξόδου από την κρίση.

Σχηματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το τρίγωνο Δυτικός καταναλωτής, Ασιάτης παραγωγός και Αγγλοαμερικανοεβραίος χρηματιστής εξάντλησε τα όριά του. Ο χρηματιστής δεν μπορεί να δανείσει επιπλέον τον καταναλωτή και αυτός να αγοράσει τα προϊόντα του παραγωγού. Το τεράστιο χρέος που το τελευταίο τέταρτο του αιώνα συσσωρεύτηκε, απειλεί υπό μορφή χιονοστιβάδας να καταπλακώσει τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας.

Αν δεν περιοριστούν τα πλεονάζοντα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια στα χέρια των χρηματιστών, αν δεν αυξηθεί η αγοραστική δύναμη των Ασιατών παραγωγών και αν δεν επανέλθει μια επαρκής αγοραστική και παραγωγική δυνατότητα στους Ευρωπαίους και Αμερικανούς καταναλωτές και παραγωγούς (γεγονός που απαιτεί την επαναφορά ενός λελογισμένου προστατευτισμού στην χρηματική και παραγωγική σφαίρα), ουσιαστικά προοπτικές ανάπτυξης δεν υφίστανται. Επισημαίνουμε ότι τα πρώτα σημάδια εργατικής αναταραχής Ασιατών παραγωγών είναι ήδη ορατά.

Είναι σαφές ότι τα παραπάνω προϋποθέτουν την αναστροφή ή και κατάργηση του καταναλωτικού προτύπου που ως μονόδρομο προάγει η παγκοσμιοποίηση  και εν πάση περιπτώσει των εξελίξεων που κυριάρχησαν τα τελευταία 30-40 χρόνια. Ακόμα παραπάνω η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των Ασιατών (κατά κύριο λόγο) παραγωγών, προϋποθέτει την υπέρβαση της σοβούσας παγκόσμιας οικολογικής κρίσης. Επομένως, απαιτεί την ανάδειξη νέων τεχνολογιών συμβατών με τα παραπάνω όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και η διατήρηση της γεωργικής βιοποικιλότητας,  η προώθηση της σχετικής αυτάρκειας και της βιολογικής γεωργίας, η αποφυγή μονοκαλλιεργειών κ.λπ. Επιπλέον για την Δύση, με τα χρονίζοντα προβλήματα δημογραφικής στενότητας και γήρανσης, απαιτείται η εις βάθος προώθηση των νέων τεχνολογιών-αυτοματοποίησης, κάτι που η παγκοσμιοποίηση με την προσφυγή στο φτηνό άφθονο και απροστάτευτο εργατικό δυναμικό του Τρίτου Κόσμου, ανέστειλε σε πολύ μεγάλο βαθμό.

   Όλα τα παραπάνω  απαιτούν  την διακοπή της πορείας των τελευταίων 30 χρόνων. Φυσικά, η παγκόσμια άρχουσα ελίτ θα προσπαθήσει να κινηθεί στην αντίθετη κατεύθυνση. Τα χρέη θα επιχειρηθεί να φορτωθούν στους ώμους των μεσαίων και φτωχών τάξεων της Δύσης, οι παραγωγοί του Τρίτου Κόσμου να παραμείνουν καθηλωμένοι στην αθλιότητα, η νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης παγκοσμιοποίηση να εμβαθυνθεί έτι περαιτέρω. Οι νέες τεχνολογίες που θα προσπαθήσει να εισαγάγει, θα βοηθούν την παραπέρα εξάρτηση του πλανήτη απ’ αυτήν: Επιμονή στα ορυκτά καύσιμα που θα αναζητούνται σε όλο και πιο απίθανα σημεία και θα στηρίζονται στην πιο πολύπλοκη διαθέσιμη στην Δύση μόνο τεχνολογία· ευφάνταστες τεχνολογίες αποφυγής της υπερθέρμανσης του πλανήτη· βιοτεχνολογικούς κολοσσούς που εμπορεύονται καινούργια είδη, σπόρους, κ.λπ. και εξαρτούν την επιβίωση των πάντων από την υποταγή μας, καθώς και ευρηματικά χρηματιστικά κόλπα που δημιουργούν πλούτο από το τίποτα, αφαιρώντας τον από λαούς και κράτη. Τέλος, παρατεταμένη κοινωνική αναταραχή ως συνέπεια της διαρκούς υποβάθμισης των μικρομεσαίων τάξεων και πολεμικές συρράξεις για να αποφευχθεί η ανάδυση ανταγωνιστικών γεωπολιτικών σφαιρών.

    Συμπερασματικά, διαπιστώνουμε ότι η μακρά περίοδος των επόμενων 15-20 χρόνων που ανοίγεται μπροστά μας δεν θα είναι εύκολη για κανέναν. Είτε η νέα παγκόσμια ολιγαρχία του πλούτου σταθεροποιήσει την εξουσία της όπως επιχειρεί ήδη, είτε υπάρξει μια εκτεταμένη περίοδος αναταραχών και ρήξεων, τα επόμενα χρόνια θα είναι πολύ δύσκολα αλλά και ανοιχτά σε εναλλακτικές δυνατότητες.

 

 

 

 

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

 

 

Αν τα πράγματα είναι τόσο δύσκολα διεθνώς όπως τα περιγράψαμε, τι μπορεί να γίνει με την χώρα μας, όπου η διαφθορά και η ρεμούλα δεν συνιστούν παρέκκλιση ή παρενέργεια του καπιταλισμού, αλλά συγκεκριμένη έκφρασή του με τη μορφή ενός κλεπτοκρατικού συστήματος; Δυο είδη δράσεων υπάρχουν. Η μια, η αμεσότερα διαθέσιμη, στοχεύει κυρίως στην ελαχιστοποίηση των ζημιών, στον περιορισμό των καταστροφών που το νέο ταραχώδες περιβάλλον μας επιβάλλει. Η δεύτερη, λειτουργεί σε πιο μακροχρόνια βάση, εισάγει στοιχεία που θα διευκολύνουν μια διαφορετική πορεία για την χώρα, μια πορεία λιγότερο χρεωμένη, περισσότερο παραγωγική, περισσότερο οικολογική, στα πλαίσια ενός ευρωπαϊκού γίγνεσθαι υπέρ των λαών και εθνών της ηπείρου και των λειτουργικά δημοκρατικών υπερ-κρατικών ολοκληρώσεων. Κατά μια αναλογία, τα μέτρα που προτείνουμε, κινούνται στην μορφή του δίπολου σταθεροποίηση (αποφυγή καταστροφής)  ανάπτυξη που έχει γίνει οικείο και στον πιο αδιάφορο για τα κοινά Έλληνα, αλλά με περιεχόμενο συχνά εντελώς διαφορετικό από  το τρέχον.

Θα δούμε πρώτα τα σταθεροποιητικά μέτρα.

 

 

Α΄ Άμεσα σταθεροποιητικά μέτρα

 

Δεν υπάρχει διέξοδος από την σημερινή κατάσταση άμεσης ανάγκης χωρίς μεγάλο κόστος. Όποιος υπόσχεται κάτι διαφορετικό, είναι εκτός πραγματικότητας. Το θέμα είναι να γίνει με το μικρότερο κόστος, με την δικαιότερη κατανομή των επιπτώσεων και να ανοίγει δυνατότητες σε μια νέα κοινωνική και πολιτική προοπτική.

Πρώτη προτεραιότητα είναι η αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται αναδιάρθρωση–επιμήκυνσή του, περικοπή μέρους του (ενδεικτικά λ.χ. στην τάξη τουλάχιστον του ενός τρίτου και με νέα χαμηλά και όχι νεοαποικιακά επιτόκια). Μέρος αυτού πρέπει να επιδιωχθεί να περικοπεί στην βάση της θεωρίας του απεχθούς χρέους, μιας και προέκυψε ως «προϊόν» αδιαφανών συναλλαγών, υπερκοστολογήσεων, διαφθοράς κ.λπ., αλλά και του «μεγάλου παιχνιδιού» που στήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Βορρά σε βάρος του Ευρωπαϊκού Νότου. Συχνά ακούγεται ότι η αναδιαπραγμάτευση θα είναι καταστροφή, μιας και θα βάλει την χώρα στην θέση «χρηματιστικού» διεθνούς παρία. Αν και κάπως υπερβολική στην ακρότητά της, η παραπάνω θέση δεν είναι εντελώς άστοχη.

Υπάρχουν δύο, όμως, λόγοι που της αντιπαρατίθενται. Ο πρώτος, είναι απλή διαπίστωση. Ό,τι και να κάνει η χώρα, στα πλαίσια ενός εντελώς ανάδρομου διεθνούς περιβάλλοντος τα επόμενα 10-15 χρόνια, δεν θα μπορέσει να επαναφέρει ένα χρέος της τάξης του 150% του Α.Ε.Π. στα επίπεδα του 60%, όπως ήδη διαφαίνεται ότι θα ξαναδιακηρυχθεί από την Ε.Ε., στα πλαίσια, ενός νέου αναθεωρημένου συμφώνου σταθερότητας. Ο δεύτερος είναι προτρεπτικός. Πράγματι, η αναδιαπραγμάτευση του χρέους μας θα μειώσει την αξιοπιστία μας διεθνώς και θα επιβαρύνει μελλοντικές δανειακές συμβάσεις μας. Ακριβώς γι’ αυτό θα πρέπει  να φροντίσουμε να μην ξαναβγούμε σύντομα για δανεισμό στην διεθνή αγορά και ούτε για αξιόλογα ποσά. Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας και κυρίως να αντικαταστήσουμε τον δανεισμό ως πηγή δημοσιονομικών εσόδων, με την φορολογία.

Μέσω αυτής ερχόμαστε στην δεύτερη προτεραιότητα για την αναγκαία σταθεροποίηση: την φορολογική επανάσταση. Ουσιαστικά, αναφερόμαστε στην άμεση αναγκαιότητα να πληρώσουν φόρους όλοι αυτοί που συστηματικά δεν το έπραξαν. Την ονομάζουμε επανάσταση, γιατί αν και το περιεχόμενό της δεν έχει τίποτα το επαναστατικό κατ’ ανάγκην, δεν υπάρχει περίπτωση να έρθει σε πέρας από το παρόν πολιτικό κ.λπ. κατεστημένο. Αυτό ακόμα και στις παρούσες συνθήκες συστημικής κρίσης, έχει αποτύχει να την υλοποιήσει (δες αθλιότητα περαίωσης) και σε περίπτωση που υπάρξει η ελάχιστη χαλάρωση, θα επανέλθει στα γνωστά. Επομένως, απαιτείται μια νέα αρχή, ένα 1843, ένα 1909, μια νέα μεταπολίτευση, για την επίτευξη του παραπάνω στόχου.

Η επίτευξή του, πέραν από το δημοσιονομικό προφανές όφελος, θα συμβάλει στην δημιουργία μιας πιο εξισωτικής κατεύθυνσης στην κοινωνία, με τεράστια οφέλη σε όρους κοινωνικής συνοχής, κοινωνικής εμπιστοσύνης, μικρότερης χρέωσης, λιγότερης καταναλωτικής επίδειξης, και γενικότερα μεγαλύτερης ευημερίας των πολιτών. Το επόμενο όφελος θα είναι ότι, εφόσον οι πολίτες θα πληρώνουν (και δεν θα κάνουν πως πληρώνουν) φόρους θα απαιτούν και το κράτος  να λειτουργεί (και όχι να κάνει πως  λειτουργεί).

Αυτό μας οδηγεί στην επόμενη μετά την φορολογική επανάσταση: στην επανάσταση στην δημόσια διοίκηση. Το κράτος πρέπει να ανακατασκευαστεί εν πολλοίς εκ του μηδενός. Αν και δύσκολα θα θεωρούσε κανείς την εκ του μηδενός ανακατασκευή του ως άμεσο σταθεροποιητικό μέτρο, όμως η ανάγκη έναρξης της προσπάθειας είναι απολύτως άμεση. Κάθε καθυστέρηση στον τομέα αυτό θα έχει καταστρεπτικές συνέπειες για το μέλλον της χώρας. Ένα ακόμη εξαιρετικά σημαντικό μέτρο είναι η με κάθε πρόσφορο τρόπο (μέσω της επιτροπής ανταγωνισμού λ.χ.) μείωση των τιμών. Δεν είναι δυνατό οι συχνά εντυπωσιακές μειώσεις στο εργατικό κόστος να μην συνοδεύονται ούτε κατ’ ελάχιστο με μείωση των τιμών. Εξίσου σημαντική προϋπόθεση, είναι και η επιδίωξη μηδενικής μεταναστευτικής εισροής στην χώρα. Πρέπει να γίνει σε όλους φανερό ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για νέα κύματα νόμιμης ή /και παράνομης μετανάστευσης. 

Τέλος, θέτουμε ένα επιπλέον θέμα που υπό τις παρούσες συνθήκες παίρνει  περισσότερο την μορφή ηθικής προτροπής και δέσμευσης: την αναγκαιότητα να προσανατολιστούμε στα ελληνικά προϊόντα, ακόμα και αν δεν είναι εντελώς ανταγωνιστικά. Θα πρέπει να γίνει καθαρό, ότι προϋπόθεση για την επίτευξη καθενός από τους παραπάνω στόχους είναι να υπάρξει ένα νέο πολιτικό-κοινωνικό ξεκίνημα στην χώρα. Οι παλιές πολιτικές δομές, είναι σάπιες και μόνο να μολύνουν και να διαφθείρουν μπορούν ό,τι έχει μείνει ακέραιο ακόμα.

   

 

Β΄ Μακροχρόνια αναπτυξιακά έργα

 

Στο σημείο αυτό θα σταθούμε αναγκαστικά σε μια εξαιρετικά συνοπτική ανάλυση για τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα- αναπτυξιακά μέτρα που θα πρέπει να παρθούν.

Κατ’ αρχήν, αναφέρουμε τις κυβερνητικές προτάσεις γι’ αυτά: αυτές συνοψίζονται κυρίως σε τρεις: απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων, προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αναμόρφωση της παιδείας.

Δεν πιστεύουμε στην δυνατότητα των παραπάνω μέτρων ότι μπορούν να βγάλουν την χώρα από την κρίση. Η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων είναι απολύτως υπερτιμημένη ως προς τις αναπτυξιακές δυνατότητές της. Είναι πιο πιθανό να συμβάλει στην περαιτέρω εμβάθυνση της ταξικής ανισότητας στην χώρα (και των απ’ αυτήν προερχόμενων κακών) και στην εκροή εισοδημάτων, λόγω της αυξημένης δυνατότητας να δημιουργηθούν ολιγοπωλιακές, και σχετικά συχνά αλλοδαπών συμφερόντων εταιρείες παροχής υπηρεσιών.

Οι μόνες αξιόλογες μεγάλες επενδύσεις που μπορούν να γίνουν στην παρούσα φάση της παγκοσμιοποίησης από το κυρίαρχο εθελόδουλο συγκρότημα εξουσίας, είναι αυτές που θα στοχεύουν στην καταλήστευση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων της χώρας.

Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων του είδους που ήδη έχουν εμφανιστεί και που οραματίζεται η κυβέρνηση, (ΕΛ)Λας Βέγκας-Ελληνικό κ.λπ., θα αποδειχθεί ακόμα και αν πραγματοποιηθούν στο ακέραιο (πράγμα εξαιρετικά αμφίβολο) ασήμαντης προστιθέμενης αξίας. Είναι πιο πιθανό μάλιστα να συντελέσουν στην φτωχοποίηση της χώρας παρά στον πλουτισμό της (π.χ. μέσω καταλήστευσης των τζογαδόρων).

Τέλος, η αναμόρφωση της παιδείας, που είναι απολύτως απαραίτητη, επιχειρείται ως ολοκληρωτική κατεδάφιση ακόμα και των όποιων άξιων λόγου κατακτήσεων της δημόσιας εκπαίδευσης και κυριολεκτικό ιδεολογικό πογκρόμ, με στόχο την αναθεώρηση της ιστορίας και της ελληνικής εθνικής συνείδησης. Η επαγγελλόμενη μεταρρύθμιση ξεκινά από το ρετιρέ, την ανώτατη παιδεία και όχι από το ισόγειο, το νηπιαγωγείο και ιδίως το δημοτικό και γυμνάσιο. Η λογική της, αγοραία, νεοφιλελεύθερη, ανάλγητη ταξικά, έχει ως επιδίωξη το άμεσο κέρδος ή την αρπαχτή, χωρίς μεράκι και αγάπη για την χώρα.

Η φιλοσοφία της βρίσκεται στον αντίποδα της ουμανιστικής και ανθρωποκεντρικής παράδοσης του ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού που θέτουν ως βασικές προϋποθέσεις εύρυθμης λειτουργίας των θεσμών, της παιδείας και του πολιτισμού την επαναφορά του ανθρώπου στο επίκεντρο των σπουδών, την καλλιέργεια των κοινωνικών επιστημών, της γλώσσας, της ιστορίας και της ανθρωπιστικής παιδείας.

Στενά συνδεδεμένος με τα καθόλου προβλήματα της παιδείας, είναι ο αγώνας για υπεράσπιση της πολιτισμικής κληρονομιάς και παράδοσης, ο αγώνας για να ελευθερωθούν τα Μ.Μ.Ε. από τα επιχειρηματικά συμφέροντα, ώστε να μετατραπούν σε φορείς πληροφόρησης-μόρφωσης και όχι χειραγώγησης των πολιτών.

Ο αγώνας, τέλος, ώστε οι θεσμοί να απαλλαγούν από τον σημερινό ολιγαρχικό χαρακτήρα μιας «εικονικής δημοκρατίας», που τύποις μόνο μπορούμε να αποκαλούμε αντιπροσωπευτική.

Άμεσα, με βάση τα παραπάνω, προκύπτει το ερώτημα τι θα μπορούσε να αποτελέσει μια πραγματική αναπτυξιακή κατεύθυνση για την χώρα (πέρα από όσα αναφέραμε παραπάνω, π.χ. για την ανακατασκευή του κράτους).

Για μας η αναπτυξιακή προσπάθεια πρέπει  να περιλαμβάνει και να υπηρετεί τα εξής, τα οποία δεν αναφέρονται ιεραρχικά, αλλά νοούνται ως μια αδιαίρετη ενότητα, ανεξάρτητα από το ποια θα είναι στην πορεία η ιεράρχησή τους προς υλοποίηση: Αξιοποίηση και όχι εκποίηση του φυσικού κ.λπ. πλούτου, των φυσικών πλεονεκτημάτων μας. Άμεση προτεραιότητα (ρίξιμο του μέγιστου δυνατού βάρους) στην παιδεία, με χάραξη μιας νέας διαχωριστικής γραμμής από τα φαντάσματα του παρελθόντος. Ουσιαστικός έλεγχος του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας. Διαμόρφωση νέου συσχετισμού δυνάμεων για μεταβολή της υπάρχουσας δομής της Ο.Ν.Ε., αλλά και γενικότερα της Ε.Ε.  Προώθηση του συνεταιριστικού κινήματος ως αυθεντικής έκφρασης αυτοοργάνωσης των άμεσων παραγωγών και καταναλωτών. Ανάπτυξη οικολογικά προσανατολισμένης, μεγάλης ποικιλίας και βιοποικιλότητας και με σχετική τουλάχιστον αυτάρκεια, γεωργίας (Ενδεικτικά, η Ελλάδα έχει και την τεχνογνωσία και την δυνατότητα να παράγει σπόρους – που άλλωστε  παράγονταν στο παρελθόν. Η παραγωγή σπόρων είναι μέγιστη στρατηγική επιλογή οικονομικής ανεξαρτησίας και ανάπτυξης). Στροφή ουσιαστική, με λειτουργικό συνδυασμό του παράγοντα φύση – νέες τεχνολογίες στην δημιουργία νέων, εναλλακτικών μορφών ενέργειας, με κέντρο πάντα την εναρμόνιση ανθρώπου-φύσης. Κατοχύρωση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (Α.Ο.Ζ.). Ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής ναυτιλίας και του τουρισμού. Ενίσχυση της εφευρετικότητας που αποτέλεσε και αποτελεί σχετικό συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Επιδίωξη στρατηγικών συμφωνιών με σημαντικές και εκτός Ε.Ε. χώρες (Κίνα, Ρωσία, Αραβικές χώρες). Προώθηση νέων τεχνολογιών, αλλά απ’ αυτές μόνον εκείνες που υπόσχονται μεγαλύτερη ανεξαρτησία και αειφορία. Γενναία αναδιανομή υπέρ των φτωχότερων τάξεων.

 

 

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΝΟΣ ΠΑΝΕΘΝΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗΣ,

ΕΝΟΣ ΠΑΛΛΑΪΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

 

Βασική προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω είναι η συγκρότηση από τα «κάτω» ενός εθνικού και κοινωνικού μετώπου, που θα είναι διατεθειμένο να έρθει σε σύγκρουση με τον νεοφιλελευθερισμό, αλλάζοντας όμως πρώτα το ίδιο. Αποτελεί κοινή, πλέον, διαπίστωση η ανεπάρκεια των υπαρχόντων σχηματισμών στο να διαμορφώσουν τους όρους αντιπαράθεσης στην κυρίαρχη κατάσταση πραγμάτων. Η απαίτηση των καιρών να έχουν οι πολίτες ουσιαστική παρέμβαση, ασκώντας τον ρόλο τους ως υποκειμένων της ιστορίας, παραμένει ζητούμενο με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση όλων των μετώπων και κυρίως του αξιακού-ηθικού. Η επιστροφή λ.χ. στην λογική μιας ανάπτυξης με κέντρο τον άνθρωπο, δίνοντας το βάρος και την σημασία που τους πρέπει στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, δεν θα έδινε ένα ουσιαστικό πλήγμα στην λογική της «φούσκας» ή του αεριτζίδικου «τριτογενούς-πλαστικού» τομέα;

Όπως αναφέραμε όμως και στην αρχή, πρέπει να γίνει σαφές ότι στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης δεν υπάρχει δυνατότητα θεμελιακών μεταβολών. Το μέγιστο που μπορούμε να ελπίζουμε, είναι το να προσπαθήσουμε να μην ανοιχτούμε στο πέλαγος, όσο μαίνεται η τρικυμία και να μπορέσουμε τα μέτρα που θα αρχίσουμε να παίρνουμε, όταν  μια νέα πολιτική-κοινωνική συμμαχία αποκτήσει αρκετή δύναμη για να τα επιβάλει, να ανοίγουν δρόμους για μια πιο εξισωτική, πατριωτική και οικολογική πορεία.

Η χαλαρή διεκδικητική κουλτούρα της μεταπολίτευσης, όπου ένα κράτος αγελάδα θεωρούνταν πάντοτε διαθέσιμο για άρμεγμα, θα πρέπει να αντικατασταθεί από μια νέα παραγωγική-συνεργατική και αλληλέγγυα κουλτούρα, μακριά από τις μικροκομματικές-συντεχνιακές λογικές της αρπαχτής και της φούσκας που δέσποζαν στα χρόνια της μεταπολίτευσης.

Η δημιουργία ενός αντίρροπου δέους, ενός πρώτου εθνικού-λαϊκού και οικολογικού αναχώματος στον νεοφιλελευθερισμό και την Νέα Τάξη αποτελεί ένα καθήκον που στα χέρια των ενεργών πολιτών είναι να μην το αφήσουν να πλανάται ως ζητούμενο.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΛΑΪΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΩΝ

ΓΙΑ ΛΑΪΚΗ, ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ

ΚΑΙ  ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ

---

[1] * ΣΣ. Περίληψη του παρόντος κειμένου δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Η Αυγή» την Τρίτη 2/11/2010.

Αργεντινή 2001 Ελλάδα 2010

Δείτε ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκυμαντέρ του Αυγερόπουλου για τον “EΞΑΝΤΑ” γυρισμένο το 2002 που περιγράφει τα γεγονότα της Αργεντινής. Δείτε τα “κατορθώματα” του ΔΝΤ και των συνταγών του και πώς κατάντησε μία χώρα που ήταν η 5η οικονομία στον κόσμο! Δείτε  πώς γίνονται οι κομπίνες εις βάρος των λαών! Και φυσικά τα πράγματα στην Αργεντινή άλλαξαν όταν ο λαός πήρε τα πράγματα στα χέρια του και αντέδρασε δυναμικά…

http://antipera-oxthi-culture.blogspot.com/2010/04/2001-2010_13.html

Αναρτημένο στο antipera-oxthi-culture.blogspot.com